Disaster Preparedness Glossary

Disaster Preparedness Glossary Turkish-English English-Turkish Thomas Creamer Polat Gülkan

Disaster Preparedness Glossary Turkish-English English-Turkish Thomas Creamer Polat Gülkan 2004 Dunwoody Press

Disaster Preparedness Glossary Turkish-English English-Turkish Copyright 2004 McNeil Technologies Inc. All rights reserved. No part of this work may be reproduced or transmitted in any form or by any means, electronic or mechanical, including photocopying and recording, or by any information storage and retrieval system, without the prior written permission of McNeil Technologies Inc. All inquiries should be directed to: Dunwoody Press 6564 Loisdale Ct, Suite 800 Springfield, VA 22150 USA ISBN: 1-931546-08-8 Library of Congress Catalog Card Number: 2004114558 Printed and bound in the United States of America

Table of Contents Preface...i Abbreviations... ii Bibliography... iii Turkish-English...1 English-Turkish...101 Turkish-English Subject Index...205 English-Turkish Subject Index...331

Preface This Turkish English, English Turkish Disaster Preparedness Glossary is one in a series of glossaries prepared by McNeil Technologies and Dunwoody Press to aid disaster relief workers in the event of an international emergency. The approximately 7,300 entries in this glossary address the following subjects: arms control, biology and biological disasters, chemistry and chemical disasters, disaster management, export control, general disaster preparedness, medicine, military, natural disasters, nuclear energy and nuclear disasters, protection devices and measures, radiation and radiological disasters, and verification. The subject categories assigned to each entry are only meant as a general guide to its usage. For ease of use the glossary is divided into four sections: Turkish- English, English-Turkish, Turkish-English Subject Index, and English-Turkish Subject Index. The Turkish equivalents for this glossary were supplied by a team of experts at the Disaster Management Research Center, Middle East Technical University in Ankara, Turkey. The team, headed by Professor Polat Gülkan, worked from a list of English terms we provided and were asked to supply exact Turkish equivalents. A number of terms in our original list were deleted because there were no suitable Turkish equivalents. Professor Gülkan and his team also added the sections on disaster management and natural disasters. These additions greatly improved this glossary, making it even more useful to a wider audience. The success of this glossary is due to the skill and scholarship of Professor Gülkan and his talented team. Any shortcomings herein are the responsibility of McNeil Technologies. This glossary was compiled from more than fifty sources. The key sources are listed in the Bibliography. Where available, the website for each source is provided. McNeil Technologies is privileged to present this glossary to the public and welcome any comments and suggestions to improve, update, and expand this glossary. As a public service, the glossaries in this series are available in PDF format on the Dunwoody Press website (www.dunwoodypress.com). We sincerely hope that no one has to use this glossary in an active way. Thomas Creamer Dunwoody Press McNeil Technologies, Inc. September 2004/National Preparedness Month i

Abbreviations Bio. Chem. Dis. Mgt. Gen. Med. Mil. Nat. Dis. Nuc. Protect. Rad. Verify. Biology Chemistry and Chemical Disasters Disaster Management General Medicine Military Natural Disaster Nuclear Energy and Nuclear Disasters Protection Devices and Measures Radiation and Radiological Disasters Verification ii

Bibliography ATSDR (Agency for Toxic Substances and Disease Registry) Glossary of Terms. (http://www.atsdr.cdc.gov/glossary.html). Ballistic Missile Defense Glossary. Version 3.0, June 1997. Department of Defense, Ballistic Missile Defense Organization, 7100 Defense Pentagon, Washington, DC 20301-7100. (http://www.defenselink.mil/specials/missiledefense/glossary.pdf). Chemical and Biological Warfare. A Comprehensive Survey for the Concerned Citizen. Eric Croddy with Clarisa Perez- Armendariz and John Hart. New York, New York, Copernicus Books, 2001. Coming to Terms with Security: A Lexicon for Arms Control, Disarmament and Confidence-Building. Steve Tuliu and Thomas Schmaberger. United Nations Institute for Disarmament Research, Geneva, 2001. Deadly Arsenal: Tracking Weapons of Mass Destruction. John Cirincione. Washington, DC., Carnegie Endowment for International Peace, 2002. Dictionary of Genetic Terms: Genomics and Its Impact on Medicine and Society: A 2001 Primer. U.S. Department of Energy Human Genome Program. Washington, DC., 2003. (http://www.ornl.gov/techresources/human_genome/publicat/primer2001/glossary.html). Directed Energy Weapons - Acronyms & Glossary. (http://www.nawcwpns.navy.mil/~teclib/dewglossary.html). Emergency Action Guide for Chemical and Biological Warfare Agents. D. Hank Ellison. Boca Raton, CRC Press, 2000. FEMA GLOSSARY Federal Response Plan. (http://www.ppbi.org/fema.htm). FEMA-REP-14 Radiological Emergency Preparedness Exercise Manual. September 1991. (http://www.fema.gov/rrr/rep/rep- 14.shtm). Fermilab Radological Control Manual. (http://www-esh.fnal.gov/frcm/). Glossary of Epidemiology Terms. (http://www.cdc.gov/reproductivehealth/epi_gloss.htm). Glossary of Exposure Assessment-Related Terms: A Compilation. Exposure Terminology Subcommittee of the IPCS Exposure Assessment Planning Workgroup for the International Programme on Chemical Safety Harmonization of Approaches to the Assessment of Risk from Exposure to Chemicals. November 1, 2001. (http://www.who.int/entity/ipcs/publications/methods/harmonization/en/compilation_nov2001.pdf). Glossary of Nuclear Science Terms. (http://ie.lbl.gov/education/glossary/glossaryf.htm). Glossary of Radiological Terminology. (http://www.oehs.wayne.edu/health%20phsics/glossary.html). Glossary of Terms (Arms Control and Disarmament). (http://usinfo.state.gov/topical/pol/arms/stories/pt11.htm). Glossary of Terms Relating to Radiological Planning and Emergencies. (http://www.westchestergov.com/discemergplan/glossaryofterms.htm). Glossary of Terms Used in Radiological Protection. The Society for Radiological Protection, London. (http://www.srpuk.org/servglossary.html). Handbook of Chemical and Biological Warfare Agents. D. Hank Ellison. Boca Raton, CRC Press, 2000. Medical Management of Biological Casualties Handbook. Fourth Edition. February 2001. U.S. Army Medical Research Institute of Infectious Diseases. (http://www.vnh.org/biocasu/24.html). Medical NBC Glossary. (http://www.nbc-med.org/others/default.html). NBCPROTECT.COM. Glossary. (http://nbcprotect.com/new/glossary.htm). Nuclear Emergency Preparedness and Response Division (CANADA). (http://www.hc-sc.gc.ca/hecs-sesc/neprd/glossary.htm). Nuclear Weapon Accident Response Procedures (NARP), (DoD 3150.8-M,) DoD 3150.8-M. (http://www.dtic.mil/whs/directives/corres/pdf/31508m_1299/p31508m.pdf). PDR Guide to Biological and Chemical Warfare Response. David W. Sifton, ed. New Jersey, Thomson/ Physicians Desk Reference, 2002. Radiation Health Protection Manual. Bureau of Medicine and Surgery. Washington, D.C. 20372-5300. NAVMED P-5055 (August 2001). (http://www.vnh.org/admin/radhealth/rhpmanualtoc.html). Radiation Worker Glossary: Jefferson Lab. Southeastern Universities Research Association (SURA) for the U.S. Department of Energy (DOE). (http://www.jlab.org/div_dept/train/rad_guide/glossary.html). Radiological Control Manual. (DOE/EH-0256T. Revision 1). April 1994. U.S. Department of Energy. Assistant Secretary for Environment, Safety and Health. Washington, D.C. 20585. (http://www.eh.doe.gov/docs/rcm/rcm.html). Radiological Emergency Preparedness (REP). Program Manual. FEMA, August 2002. (http://www.fema.gov/pdf/rrr/rep/rep_manual81502.pdf). Terrorism Information: The Facts - How to Prepare - How to Respond. (http://www.vaemergency.com/prepare/terrorismtoolkit/terrguide/glossary.htm). iii

Textbook of Military Medicine: Medical Aspects of Chemical and Biological Warfare. Office of the Surgeon General, Department of the Army. Creation Date: May 1997; Last Revision Date: May 1997 (http://www.vnh.org/medaspchembiowar/). Treatment of Chemical Agent Casualties and Conventional Military Chemical Injuries. NAVMED P-5041 FMFM 11-11 AFJMAN 44-149 FM 8-285. (http://www.vnh.org/fm8285/cover.html). U.S. Nuclear Regulatory Commission: Glossary. (http://www.nrc.gov/reading-rm/basic-ref/glossary.html). United States Government Interagency Domestic Terrorism Concept of Operations Plan. January 2001. (http://www.fema.gov/rrr/conplan/). iv

Turkish-English A A tipi miktar Rad. type A quantity A tipi paket Rad. type A package açıklığa kavuşturma denetimi Verif. clarification inspection açıklığa kavuşturma ziyareti Verif. clarification visit algılayıcı Verif. sensor alternatif çevre Verif. alternative perimeter asgari tetkik denetimi Verif. baseline inspection azaltma incelemesi Verif. reduction inspection ablasyon Med. ablation abrin Bio. abrin abse Med. abscess absorpsiyon Med. absorption absorpsiyon bariyeri Med. absorption barrier absorpsiyon kesri Med. absorption fraction absorpsiyon oranı Med. absorption factor absorpsiyon yüzdesi Med. absorption percent acele arındırma Protect. hasty decontamination aceleyle serpilen deniz mayınları Mil. jettisoned mine; scatterable mine acil cenaze hizmetleri Med. emergency mortuary service acil çevre sağlığı hizmeti Med. emergency environmental health service acil doktoru Med. emergency physician acil dönem Dis. Mgt. eminent domain acil durum Gen. emergency acil durum alarm sistemi Dis. Mgt. emergency alert system acil durum arındırması Protect. emergency decontamination acil durum boyunca alınabilecek toplam birikimli doz Rad. dose limits for emergency workers acil durum çalışanı Dis. Mgt. emergency worker acil durum dereceleri Rad. emergency classification level acil durum destek ekibi Dis. Mgt. emergency support team acil durum destek görevi Dis. Mgt. emergency support function acil durum düzeni Dis. Mgt. emergency function acil durum erken dönemi Dis. Mgt. emergency phase acil durum hazırlığı Dis. Mgt. emergency preparedness acil durum hizmetleri Dis. Mgt. emergency services acil durum kartı Dis. Mgt. emergency response card acil durum kitlesel destek hizmetleri Med. emergency support function mass care acil durum malumatı Dis. Mgt. emergency information acil durum medya merkezi Dis. Mgt. emergency news center acil durum müdahale aracı Dis. Mgt. emergency response vehicle acil durum müdahale ekibi Dis. Mgt. emergency response team acil durum müdahale ekibinin öncü kısmı Dis. Mgt. emergency response team advance element acil durum müdahale seviyesi Dis. Mgt. emergency action level acil durum müdahalesi Dis. Mgt. emergency response acil durum nükleer riziko Nuc. emergency nuclear risk acil durum operasyon binası Dis. Mgt. emergency operations facility acil durum operasyon merkezi Dis. Mgt. emergency operations center acil durum operasyon planı Dis. Mgt. emergency operations plan acil durum planı Dis. Mgt. emergency plan acil durum planlama alanı Dis. Mgt. contingency planning zone; emergency planning area acil durum planlaması Dis. Mgt. emergency planning acil durum politikası Dis. Mgt. emergency policy acil durum referans düzeyi Rad. emergency reference level acil durum sığınağı Dis. Mgt. emergency shelter acil durum sınıflandırması Dis. Mgt. emergency classification acil durum talimatı Dis. Mgt. emergency instructions acil durum yardımı Dis. Mgt. emergency supply acil durum yayın sistemi Dis. Mgt. emergency broadcast system acil durum yönetimi Dis. Mgt. emergency management acil durumda devreye giren soğutma sistemi Nuc. emergency core cooling system acil durumda devreye giren su besleme Nuc. emergency feedwater acil görev Dis. Mgt. emergency work acil halk sağlığı tehdidi Med. urgent public health hazard 1

Turkish-English acil hasta Med. emergency patient acil hemşiresi Med. emergency nurse acil ihtiyaç tespiti Dis. Mgt. rapid needs assessment acil imha Arms Control emergency disposal acil korunma eylemi Protect. urgent protective action acil müdahale Dis. Mgt. emergency action acil müdahale ekibi Dis. Mgt. rapid response team acil müdahale planı Dis. Mgt. emergency response plan acil müdahale planlama alanı Dis. Mgt. emergency response planning area acil sağlık hizmeti Med. emergency health service acil servis Med. emergency department acil tıbbi durum Med. urgent medical condition acil tıbbi hizmet sistemi Med. emergency medical services system acil tıbbi hizmet sunumu Med. emergency medical service provider acil tıbbi hizmetler Med. emergency medical services acil tıbbi teknisyeni Med. emergency medical technician acil tıp Med. emergency medicine açık hava türbülansı Nat. Dis. clear air turbulence açık ışın konfigürasyonu Med. open beam configuration açık kanal Nat. Dis. open channel açık kanalda tübülans akımı Nat. Dis. turbulent flow in an open channel Açık Semalar Antlaşması Arms Control Open Skies Treaty açıklık bırakma Nat. Dis. dilatation açıklık güçlendirme Nat. Dis. dilatancy hardening açısal mesafe Nat. Dis. angular distance açlıktan ölme Dis. Mgt. starvation ada yayı açılma sistemi Nat. Dis. island arc trench system ada yayı dağılımı Nat. Dis. island arc distribution adam Gen. man adam sievert Rad. man sievert adamotu kökü Bio. mandrake root adamsite Chem. adamsite adam-zaman Dis. Mgt. person-time adenin arabinosid Med. adenine arabinoside adenopati Med. adenopathy adenozin trifosfat Med. adenosine triphosphate adrenalin Chem. adrenaline adrenerjik sinir sistemi Med. adrenergic nervous system adsorpsiyon Med. adsorption adveksiyon Nat. Dis. advection adveksiyon sisi Nat. Dis. advection fog adyabatik değişim Nat. Dis. adiabatic change adyabatik harita Nat. Dis. adiabatic chart adyabatik süreç Nat. Dis. adiabatic process Aedes Aegypti Med. Aedes Aegypti aeresol Rad. aerosol aeresoldan etkilenme Bio. aerosol vulnerability testing aerob Bio. aerobe aerobik Med. aerobic aerobik bakteri Med. aerobic bacteria aerodinamik çap Rad. aerodynamic diameter aerodinamik kuvvet Nat. Dis. aerodynamic force aerodinamik rüzgar akımı Nat. Dis. aerodynamic flow of wind aerodinamik sönüm Nat. Dis. aerodynamic damping aerodinamik uygunluk Nat. Dis. aerodynamic admittance aeromedikal izolasyon ekibi Med. aeromedical isolation team aerosol parçacığı Med. aerosol particle afet Gen. disaster afet acil tibbi planı Med. emergency medical disaster plan afet bilgileri Dis. Mgt. disaster informatics afet bilgisi Dis. Mgt. disaster information afet bilinçlenmesi Dis. Mgt. public awareness afet bölgesi ilanı Dis. Mgt. declaration of disaster afet döngüsü Dis. Mgt. disaster continuum; emergency management cycle afet ekibi Dis. Mgt. disaster team afet etüdü Dis. Mgt. investigation of disaster afet hasarı kayıtları Nat. Dis. damage statistics of disaster afet hukuku Dis. Mgt. disaster legislation afet inceleme ekibi Dis. Mgt. disaster area survey team afet kayıtları Dis. Mgt. disaster records afet koordinasyon bürosu Dis. Mgt. disaster field office afet koşulları Nat. Dis. disaster conditions afet müdahale Gen. response afet oluşturan deprem Nat. Dis. disastrous earthquake afet ortamı Dis. Mgt. emergency management cycle 2

Turkish-English afet öncesi dönem Dis. Mgt. preimpact phase afet öncesi müdahale Dis. Mgt. pre-disaster response afet planı Dis. Mgt. disaster plan afet restorasyon çalışması Nat. Dis. disaster restoration works afet sendromu Med. disaster syndrome afet sigortası Dis. Mgt. disaster insurance afet sonrası dönem Dis. Mgt. postimpact phase afet sonrası güçlendirme Med. rehabilitation afet sonrası restorasyon Dis. Mgt. restoration after a disaster afet sonrası salgın Dis. Mgt. disaster epidemiology afet şiddet derecesi Dis. Mgt. disaster severity scale afet tahliye tavsiyesi Dis. Mgt. evacuation counsel for disasters afet tatbikatı Dis. Mgt. disaster drill afet tıbbı Dis. Mgt. disaster medicine afet yönetimi Dis. Mgt. disaster management; emergency management afet zararlarını azaltma Dis. Mgt. disaster mitigation afetden bireysel korunma Dis. Mgt. individual disaster prevention afete hazırlık Dis. Mgt. disaster preparedness afete hazırlık planı Dis. Mgt. disaster preparedness plan afete ilişkin tahmin ve uyarı Dis. Mgt. warning and forecasting afete karşı önlemler Dis. Mgt. disaster countermeasures afete kültürü Dis. Mgt. disaster culture afete müdahale Dis. Mgt. disaster response afete müdahale grubu Dis. Mgt. disaster response group afete müdahale tatbikatı Dis. Mgt. disaster fighting drill afete yardımı talebi Dis. Mgt. request for disaster assistance afetin fazları Dis. Mgt. disaster phases afetler kanunu Dis. Mgt. disaster relief law afetlerde insan davranışları Dis. Mgt. human behavior during a disaster afetlerden korunma eğitimi Dis. Mgt. education for disaster prevention afetlerden korunma kampanyası Dis. Mgt. campaign for disaster prevention afetlerden korunma temel planı Dis. Mgt. basic plan for disaster prevention afetlerin tekrarlanması Nat. Dis. recurrence cycle of disasters afetten korunma amaçlı telsiz haberleşmesi Dis. Mgt. disaster prevention radio communications afetten korunma barınak üssü Dis. Mgt. disaster prevention shelter base afetten korunma bilinci Dis. Mgt. consciousness of disaster prevention afetten korunma bölgesel planı Dis. Mgt. regional plan for disaster prevention afetten korunma çalışmaları Dis. Mgt. disaster prevention activities afetten korunma gönüllü kuruluşları Dis. Mgt. voluntary organizations for disaster prevention afetten korunma operasyon planı Dis. Mgt. operational plan for disaster prevention afetten korunma planı Dis. Mgt. disaster prevention plan afetten zarar görebilirlik Dis. Mgt. disaster vulnerability afoni Med. aphonia Afrika domuz ateşi Med. African swine fever Afrika viral hemorajik ateşi Med. African viral hemorrhagic fever agglutinasyon Med. agglutination ağaçlandırma çalışması Dis. Mgt. planting works ağartıcı toz Chem. bleaching powder ağır bombardıman uçağı Mil. heavy bomber ağır etkiler Med. severe effects ağır hasar Dis. Mgt. heavy damage ağır kıtalar arası balistik füze Mil. heavy ICBM ağır metal Nuc. heavy metal ağır su Nuc. heavy water ağır su dinlendiricisi kullanan reactor (CANDU) Nuc. Calandria ağır su reaktörü (CANDU) Nuc. heavy water reactor ağır suyla dinlendirilen nükleer reaktör Nuc. heavy water moderated reactor ağır tanksavar silahı Mil. heavy antitank weapon ağır ticari vasıta Gen. commercial motor vehicle ağırlık Med. severity ağırlık barajı Nat. Dis. gravity dam ağırlık faktörü Nuc. weighting factor ağırlık merkezi Nat. Dis. center of gravity ağızdan ağıza solunum Med. mouth-to-mouth ventilation ahlâk bilimi Gen. ethics 3

Turkish-English ahşap bina Gen. wooden building AIDS Med. AIDS aidiyet Dis. Mgt. ownership Airy fazı Nat. Dis. Airy phase ajan Med. agent ajan algılayıcı kit Protect. agent detector kit Ajan BZ Med. Agent BZ Ajan GA Med. Agent GA Ajan GB Med. Agent GB Ajan GD Med. Agent GD Ajan H Med. Agent H Ajan L Med. Agent L ajan operasyon bölgesi Med. agent operating area Ajan VX Med. Agent VX akaçlama havzası Nat. Dis. watershed akarsu profili Dis. Mgt. stream profile akciğer fonksiyon testleri Med. pulmonary function test akciğer sınıfı Med. lung class akciğer tahrip edici etmen Chem. lung-damaging agent Akdeniz meyve sineği Bio. Mediterranean fruit fly akıcılık Nuc. fluence akım yoğunluğu Rad. current density akıntı jeomorfolojisi Nat. Dis. fluvial geomorphology akıntı terası Nat. Dis. fluvial terrace akıntı tipi heyalan Nat. Dis. flow type landslide akıölçer Nat. Dis. current meter akış Gen. discharge; flow; run off; Nuc. flux akış ağı Nat. Dis. flow net akış analizi Dis. Mgt. run-off analysis akış canlandırması Dis. Mgt. flow visualization akış derinliği Nat. Dis. depth of run-off akış endeksi Nat. Dis. flow index akış entegrali Nuc. integrated flux akış hızı Nat. Dis. flow velocity akış katsayısı Nat. Dis. coefficient of discharge akış kütle eğrisi Nat. Dis. discharge mass curve akış meyili Nat. Dis. downstream slope akış modeli Nat. Dis. run-off model akış ölçer Nat. Dis. flow meter akış ölçümü Nat. Dis. discharge gauging akış yapısı Nat. Dis. flow structure akış yoğunluğu Nuc. flux density akış yüzdesi Dis. Mgt. run-off percentage akifer Gen. aquifer akma Gen. discharge aksırtıcı Chem. sternutator aksi tanımlanmadıkça Export Control not otherwise specified aksiyon potansiyeli Med. action potential aktif ajan Med. hot agent aktif bağışıklama Med. active immunization aktif bağışıklık Med. active immunity aktif fay Nat. Dis. active fault aktif güdümle getirme Mil. active homing guidance aktif hat Med. hot line aktif hava savunma Mil. active air defense aktif kıvrım Nat. Dis. active fold aktif kömür Med. activated charcoal aktif malzeme Rad. active material aktif titreşim kontrolu Nat. Dis. active control of vibration aktif volkan Nat. Dis. active volcano aktif yakıt boyu Nuc. active fuel length aktif yapı Nat. Dis. active structure aktif yeryüzü basıncı Nat. Dis. active earth pressure aktinidler Nuc. actinides aktinit Nuc. actinide aktivasyon Rad. activation aktivasyon analizi Nuc. activation analysis aktivasyon ürünü Nuc. activation product akustik emisyon Nat. Dis. acoustic emission akut Gen. acute akut doz Rad. acute dose akut maruz kalma Rad. acute exposure akut örnek Med. acute sample akut radyasyon dozu Rad. acute radiation dose akut radyasyon sendromu Rad. acute radiation syndrome akut radyasyona maruz kalma durumu Rad. acute radiation exposure akut sağlık etkisi Rad. acute health effects akut solunum yetmezliği Med. acute respiratory disease akut tesir Rad. acute effect 4

Turkish-English akut toksisite Bio. acute toxicity akü Gen. battery akümülasyon Med. accumulation alan çalışması Dis. Mgt. field operations alan hududu Dis. Mgt. site boundary alan izlemesi Rad. field monitoring alan kontrolu Rad. area monitoring alan yönetimi Dis. Mgt. field management alanın kapatılması ve düzenlenmesine ilişkin eylemler Dis. Mgt. site closure and stabilization alansal püskürme Nat. Dis. areal eruption alansal yağış Nat. Dis. areal precipitation alarm Dis. Mgt. alarm alarm durumu Dis. Mgt. alert alarm prosedürü Dis. Mgt. alarm procedure alastrim Med. alastrim albumin Med. albumin albuterol Med. albuterol alçak basınç Nat. Dis. low pressure alçak frekanslı deprem Nat. Dis. low frequency earthquake alçak irtifada patlama Nuc. low airburst aldehitler Chem. aldehydes aleni salıverme Bio. overt release alev alma Gen. deflagration alev dayanımı Gen. flame resistance alfa Rad. alpha alfa azalımı Nuc. alpha decay alfa huzmesi Nuc. alpha ray alfa ışınlarının radyasyonu Nuc. alpha radiation alfa interferon Med. interferon-alpha alfa parçacığı Nuc. alpha particle alfatoksinler Chem. aflatoxins alfavirüs viron Chem. alphavirus virion alfavirüsler Bio. alphaviruses alg Bio. algae alg çiçeklenmesi Bio. algae bloom algılayan kağıt Protect. detector paper algılayıcı cihaz Protect. detector algojen Chem. algogen algoritma Dis. Mgt. algorithm alıcı Export Control consignee alım Med. intake alım hızı Med. intake rate alınan doz Rad. intake dose alınan etkin doz Rad. committed effective dose alınan etkin doz eşdeğeri Rad. committed effective dose equivalent alınan radyoaktif doz Rad. committed dose alınan radyoaktif doz eşdeğeri Rad. committed dose equivalent alınım Med. uptake alıştırıcı etmen Chem. training agent alıştırıcı etmen ve bileşikleri Chem. training agent and compounds Alibekov şarbonu Bio. Alibekov anthrax alimenter toksik alöki Med. alimentary toxic aleukia alkali Med. alkali alkalilik Chem. alkalinity alkalin Med. alkaline alkalin hidrolizi Chem. alkaline hydrolysis alkaloidler Chem. alkaloids alkil Chem. alkyl alkilasyon Chem. alkylation alkoller Chem. alcohols allerjik temas duyarlığı Chem. allergic contact sensitivity Alp orojeni Nat. Dis. Alpine orogeny alt komuta kademesi Dis. Mgt. subordinate command alternatif hipotez Chem. alternative hypothesis alternatif teknolojiler Dis. Mgt. alternative technologies altın saat Dis. Mgt. golden hour alt-üst sınır Dis. Mgt. range altyapı Dis. Mgt. infrastructure alüminyum eşdeğeri Med. aluminum equivalent alüvyon birikintisi Nat. Dis. alluvial deposit alüvyon konisi Nat. Dis. alluvial fan alüvyon ovası Nat. Dis. alluvial plain alüvyonlu Gen. alluvial alveoller Med. alveoli Alyuvar Med. Red blood cell alyuvar asetilkolinesterzı Med. red blood cell acetylcholinesterase 5

Turkish-English ambulans Med. ambulance ambulans değişim noktası Med. ambulance exchange point ambulans servisi sunanlar Med. ambulance service providers ameliyat eldiveni Protect. surgical gloves amerisiyum Chem. americium amfetamin Med. amphetamine amfibi araç Mil. amphibious vehicle amfizem Med. emphysema amikasin Med. amikacin amil nitrat Chem. amyl nitrite amin Chem. amine amino asit Med. amino acid aminofilin Med. aminophylline aminoglikozitler Med. aminoglycosides aminopiridin Bio. aminopyridines amiton Chem. amiton amoksisilin Med. amoxicillin amonyak dinamiti Mil. ammonia dynamite amonyaklı jelatin dinamit Mil. ammonia gelatin dynamite amonyum nitrit Chem. ammonium nitrate amonyum perklorat Chem. ammonium perchlorate ampirik denklem Dis. Mgt. empirical equation ana şok Nat. Dis. main shock ana yollar Dis. Mgt. arterial roads anaerobik bakteri Med. anaerobic bacteria anafilaksi Med. anaphylaxis anafor mendireği Nat. Dis. rip current breakwater anahtar bileşen Chem. key component anahtar personel Dis. Mgt. key staff anakaya Nat. Dis. bedrock analeptik Chem. analeptic analit Chem. analyte analitik çalışma Dis. Mgt. analytical study analitik epidemiyoloji Med. analytic epidemiology analitik salgın araştırması Chem. analytic epidemiologic study analitik X ışını cihazı Med. analytical X-ray equipment analitik X ışını sistemi Med. analytical X-ray system analiz Nat. Dis. analysis analjezik Med. analgesic analog Chem. analogue andezit Nat. Dis. andesite anemi Med. anemia aneorob Bio. anaerobe aneorobik Bio. anaerobic anfo Chem. anfo angstrom Nuc. angstrom anguidin Med. anguidine anında temizlenme Protect. basic skills decontamination anız yangını tehlikesi Dis. Mgt. bushfire danger period ani durdurma Nuc. scram ani düşüş Nat. Dis. slump ani noktasal maruz kalma Rad. instantaneous point exposure ani radyasyon Rad. prompt radiation ani rüzgar Nat. Dis. gust ani rüzgar davranış faktörü Nat. Dis. gust response factor ani rüzgar hızı Nat. Dis. instantaneous wind speed ani sel Nat. Dis. flash flood aniden patlama Nuc. burst anizotropi Nat. Dis. anisotropy ankraj Gen. anchorage anlaşma tutanağı Arms Control memorandum of agreement anlaşmalı eyalet Arms Control agreement state anoksemi Med. anoxemia anoksi Med. anoxia anoreksi Med. anorexia anormal derecede kurak Nat. Dis. abnormally dry weather anormal durum Rad. abnormal situation anormal fenomen Nat. Dis. abnormal phenomena anormal vuku bulma Nat. Dis. unusual occurrence anot Rad. anode antagonism Med. antagonism Antarktika sözleşmesi Arms Control Antarctic Treaty anti polisakkarit antijeni Bio. anti-o-polysaccharide antibody antibalistik füze Mil. anti-ballistic missile Anti-balistik füze antlaşması Arms Control Anti-Ballistic Missile Treaty 6

Turkish-English Anti-balistik füze sistemi Arms Control Anti-Ballistic Missile System antibiotik Med. antibiotic antibiyotik direnci Med. antibiotic resistance antihistaminik Med. antihistamine antijen Med. antigen antijen bağlayan kısım Med. fragment antigen binding antiklinal Nat. Dis. anticline antiklinal vadisi Nat. Dis. anticlinal valley antikolinerjik Chem. anticholinergic antikolinesteraz Chem. anticholinesterase antikonvülsan Med. anticonvulsant antikor Med. antibody antimadde ajanı Bio. antimateriel agent antipersonel mayın Mil. antipersonnel mine antiplant Chem. antiplant antirisin antikoru Med. antiricin antibody antiserum Med. antiserum antisiklon dayanımlı Nat. Dis. anticyclone antiterörizm Dis. Mgt. antiterrorism antitoksin Med. antitoxin antitusif Med. antitussive antiviral ilaç Med. antiviral drug antogonistik etki Med. antagonistic effect antraksin Med. anthraxin antropometrik Med. anthropometric anyonik polimer Chem. anionic polymer aoliyen toprak Nat. Dis. aeolian soil apartman Gen. dwelling for multiple households apartman dairesi Gen. apartment house aplazi Med. aplasia apne Med. apnea apneik Med. apneic apodemus agrarious Med. apodemus agrarious ara Nuc. gap Ara Anlaşma Arms Control Interim Agreement ara depolama Rad. interim storage araç Chem. vehicle araç ikaz levhası Dis. Mgt. vehicle warning placard araç yıkayıp arıtma Rad. vehicle washdown aralıklı püskürme Nat. Dis. intermittent eruptions arama kurtarma Dis. Mgt. search and rescue araştırma aşamasında yeni ilaç Med. investigational new drug arayan numarayı öğrenme Dis. Mgt. caller line identification arazi çalışması Dis. Mgt. field survey arazi çökmesi Nat. Dis. land subsidence arazi değerlendirme ekibi Dis. Mgt. field assessment team arazi ekibi koordinatörü Dis. Mgt. field team coordinator arazi etüdü Dis. Mgt. investigation of land form arazi gözlemleri Dis. Mgt. field observations arazi kaybı Nat. Dis. land degradation arazi kazanımı Dis. Mgt. land reclamation arazi keşfi Dis. Mgt. field reconnaissance arazi koruma Dis. Mgt. land conservation arazi kullanım etüdü Dis. Mgt. land use survey arazi kullanım hakkı Dis. Mgt. land tenure arazi kullanım planı Dis. Mgt. land use plan arazi politikası Dis. Mgt. land policy arazi tescili Dis. Mgt. land registration arbovirus Med. arbovirus ard bataklık Nat. Dis. back marsh ard mania Nat. Dis. back levee ard yakma Dis. Mgt. back fire ardçı deprem Nat. Dis. aftershock ardçı depremler bölgesi Nat. Dis. aftershock area arenavirus Med. arenavirus arındırıcı Protect. decontaminant arındırılmış alan Rad. clean area arındırma Protect. decontamination; decontaminating apparatus; decontamination equipment; decontaminating solution arındırma çözeltisi Protect. decontamination solution arındırma kiti Protect. decontamination kit arındırma koridoru Protect. decontamination corridor arındırma malzemesi Protect. decontaminating material arındırma noktası Protect. decontamination point arındırma yeri Protect. decontamination area arındırmak Protect. decontaminate arıtma sistemi Nuc. clean-up system aritmi Med. arrythmia 7

Turkish-English ark sulaması Nat. Dis. ditch irrigation arka plan miktarı Rad. background count arka plan radyasyon miktarı Rad. background radiation arka plan seviyesi Rad. background level arka uç Nuc. back end arkadaş yardımı Med. buddy aid arsa üretimi Dis. Mgt. land development arsenik Chem. arsenic arsenikli etmen Chem. arsenical agent arsenikliler Chem. arsenicals arsenoksit Chem. arsenoxide arsin Chem. arsine arta kalan Gen. residue artan yükleme analizi Dis. Mgt. incremental loading analysis arteriyel kan gazları Med. arterial blood gases artezyen Gen. artesian artezyen kuyusu Gen. artesian well artezyen yapma Nat. Dis. artesian flow artı doz Rad. positive dose artık Nuc. debris artık klor Chem. residual chlorine artık radyasyon Nuc. residual radiation artık risk Med. residual risk artırıcı Mil. booster artırma Nuc. boosting artralji Med. arthralgia arttırıcı etki Bio. additive effect arziçi yapısı Nat. Dis. interior structure of the earth asal basınç ekseni Nat. Dis. principle axis of pressure asal bileşen analizi Dis. Mgt. principle component analysis asal gaz Chem. noble gas asemptomatik Med. asymptomatic aseptik Med. aseptic asetaminofen Med. acetaminophen asetilen tetraklorid Chem. acetylene tetrachloride asetilkolin Med. acetylcholine asetilkolinesteraz Chem. acetylcholinesterase asfiksant Chem. asphyxiant asfiksasyon Med. asphyxiation asgari artış Nuc. base surge asgari caydırıcılık Nuc. minimum deterrence asgari çalışma koşulları Nuc. limiting condition for operation asgari infilak limiti Rad. lower explosive limit asgari kalıcı radyoaktivite silahı Nuc. minimum residual radioactivity weapon asgari korunma Protect. basic protection asgari menzil Mil. minimum range asgari nükleer güvenlik mesafesi Nuc. minimum nuclear safe distance asgari nükleer uyarı süresi Nuc. minimum nuclear warning time asgari sistem güvenliği ayarları Nuc. limiting safety system setting asgari yük Nuc. base load asılı sediman Nat. Dis. suspended sediment asılsız mutabakat yanlılığı Dis. Mgt. false consensus bias asidite Chem. acidity asimetrik dağılım Gen. skewed asimetrik tepe şekli Nat. Dis. cuesta land form asismik Nat. Dis. aseismic asismik cephe Nat. Dis. aseismic front asismik inceleme Nat. Dis. aseismic examination asit Med. acid asit bombası Chem. acid bomb asit hidroliz Chem. acid hydrolysis asit yağmuru Man-made Disaster acid rain asite dayanıklı cam kap Chem. carboy asitlik Chem. acidity asker Mil. soldier askerden arındırma Mil. demilitarization askeri amaçlı maske Protect. military mask askeri birlik eşdeğer dozu Rad. troop equivalent dose askeri kimyasal Chem. military chemical askeri nükleer güç Nuc. military nuclear power askeri önemde silah Mil. militarily significant weapon askeri seyyar cerrahi hastane Mil. mobile army surgical hospital askeri standart Mil. military standard askerler Mil. paradrop askersiz bölge Mil. demilitarized zone 8

Turkish-English askı katımadde Chem. suspended solid askılı Chem. suspension askorbik asit Med. ascorbic acid aspartat amiotransferaz Med. aspartate aminotransferase aspekt Gen. aspect aspergilus Chem. aspergillus asperjilosis in başlıca etmeni Bio. aspergillus fumigatus aspirin Med. aspirin asteni Med. asthenia astenosfer Nat. Dis. asthenosphere astım Med. asthma astronomik gel-git Nat. Dis. astronomical tide astronomik gel-git seviyesi Nat. Dis. astronomical tide level aşı Med. vaccine aşı interferansı Med. vaccine interference aşılama Med. vaccination aşılma ihtimali Nat. Dis. exceedance probability aşılma olasılığı Nat. Dis. probability of exceedance aşındırıcı Chem. corrosive aşındırıcı malzeme Chem. corrosive material aşındırmayan arındırıcı etmen Chem. non-corrosive decontaminating agent aşınma Gen. corrosion aşınma faktörü Dis. Mgt. weathering factor aşırı atropinizasyon Med. overatropinization aşırı dalga Nat. Dis. extreme wave aşırı değer dağılımı Nat. Dis. extreme value distribution aşırı derecede radyasyona maruz kalma Rad. high levels of radiation exposure aşırı dozda saldırı Chem. surprise dosage attack aşırı duyarlılık Med. hypersensitivity aşırı ısıtma Nuc. superheating aşırı kalabalıklaşma Dis. Mgt. overcrowding aşırı kirlenme alanı Rad. high contamination area aşırı pompalama Nat. Dis. excessive pumping aşırı sertleşmiş zemin Nat. Dis. over consolidated soil aşırı sıcaklık Gen. temperature extreme aşırı sönümleme Nat. Dis. over-damping aşırı volkan püskürmesi Nat. Dis. extremely large volcanic eruption aşırı zenginleştirilmiş uranyum Nuc. highly-enriched uranium aşma derinliği Nat. Dis. overflow depth at ensefaliti Med. equine encephalitis atak hızı Med. attack rate ataksi Med. ataxia atalet hapislenmesi Nuc. inertial confinement atalet kuvveti Nat. Dis. inertia force atalet momenti Nat. Dis. moment of inertia atalet ölçüm ünitesi Nuc. inertial measurement unit atelektazi Med. atelectasis atenüasyon Med. attenuation atenüasyon katsayısı Med. attenuation coefficient ateş Med. fever ateş alanı Mil. field of fire; zone of fire ateş kontrol sistemi Mil. fire control system ateş topu Nuc. fire-ball ateşleme Mil. detonation ateşleme cihazı Mil. firing device ateşleme fitili Gen. fuse ateşleme kablosu Mil. detonating cord ateşleme mekanizması Nuc. ignition mechanism ateşleme sistemi Nuc. firing system ateşleme takımı Nuc. fireset ateşleyici Mil. detonation ateşleyicilerin patlattığı ana madde Mil. main charge atık Nuc. waste atık azaltması Rad. waste minimization atık formu Rad. waste form atık izolasyon tesisi Rad. waste isolation plant atık malzeme depolama tesisi Rad. dry storage facility atıkların yönetimi Rad. waste management atış sayısı Mil. rate of fire atmosfer üstü basınç Nuc. overpressure atmosferdeki difüzyon parçacığı Nuc. atmospheric diffusion particle atmosferdeki ilave basınç Nuc. free air overpressure atmosferdeki ömrü Chem. atmospheric lifetime atmosfere yayılma Rad. venting atmosferik basınç Nat. Dis. atmospheric pressure 9

Turkish-English atmosferik basınç gradyeni Nat. Dis. atmospheric pressure gradient atmosferik difüzyon Nat. Dis. atmospheric diffusion atmosferik durağanlık Nat. Dis. atmospheric stability atmosferik ısı derecesi Nat. Dis. atmospheric temperature atmosferik iletim Nuc. atmospheric transmittance atmosferik kalkan yüksekliği Nuc. stopping altitude atmosferik karışıklık Nat. Dis. atmospheric disturbances atmosferik kirlilik Nat. Dis. atmospheric pollution atmosferik sınır katmanı Nat. Dis. atmospheric boundary layer atom Nuc. atom atom ağırlığı Nuc. atomic weight atom bombası Mil. atomic bomb; A bomb atom buhar lazer izotop ayırımı Nuc. atomic vapor laser isotope separation atom bulutu Nuc. atomic cloud atom çekirdeği Nuc. atomic nucleus atom enerjisi Nuc. atomic energy atom fisyonu Nuc. atomic fission atom kütlesi Nuc. atomic mass atom kütlesi birimi Nuc. atomic mass unit atom sayısı Nuc. atomic number atom silahı Nuc. atomic weapon atom tahrip silahı Nuc. atomic demolition munition atrofi Med. atrophy atropin Chem. atropine atropin sülfat Chem. atropine sulfate atropin sülfat göz solüsyonu Med. atropine sulfate ophthalmic ointment atropinizasyon Med. atropinization Atterberg limiti Nat. Dis. Atterberg limit aura virüsü Bio. aura virus avipoxvirus Med. avipoxvirus Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı Arms Control Conference on Security and Cooperation in Europe Avrupa Silahsızlanma Konferansı Arms Control Conference on Disarmament in Europe Avrupa daki Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Antlaşması Arms Control Conventional Armed Forces in Europe Treaty Avustralya Grubu Arms Control Australia Group ayak duvarı Nat. Dis. foot wall ayak koruma Nat. Dis. foot protection ayak yetersizliği Nat. Dis. toe failure ayaklama Nat. Dis. footing ayaklanma kontrol etmeni Chem. riot control agent ayarlı kütle sönümleyici Nat. Dis. tuned mass damper aydınlatma Chem. clarification ayırma maniası Nat. Dis. separation levee ayna noktası Nuc. mirror point aynı eksenli eğilme Nat. Dis. bi-axial flexure ayni yardım Dis. Mgt. contributions in kind ayrı depolama Dis. Mgt. segregation ayrık dalgakıran Nat. Dis. detached breakwater ayrışma etkisi Nat. Dis. deterioration effect ayrışma zonu Nat. Dis. deterioration zone ayrıştırma Chem. decomposition azalan akıntı Nat. Dis. descending current azalım analizi Nat. Dis. regression analysis azalım eğrisi Dis. Mgt. attenuation curve; Nuc. decay curve azalım foksiyonu Dis. Mgt. attenuation function azalım hızı Nuc. decay rate azalım sabiti Nuc. decay constant azalım sönümlenmesi Nat. Dis. attenuation damping azalım zincir Nuc. decay chain azalma Nuc. decay azaltma Gen. abatement; mitigation azaltma eşitliği Dis. Mgt. regressive equation azami gövde yüklemesi Rad. maximum permissible body burden azami güvenilir kapasite Nuc. maximum dependable capacity azami maruz kalma sınırı Rad. maximum exposure limit azami müsaade edilebilir doz Rad. maximum permissible dose azami tesir menzili Mil. maximum effective range azidotimidin Med. azidothymidine azimut Gen. azimuth azitromisin Chem. azithromycin azot dioksit Chem. nitrogen dioxide azot hardal Chem. nitrogen mustard azot oksit Chem. nitrogen oxide 10