I HALİL POLAT Cumhuriyet Savcısı Uygulamadan Örnek Evraklarla Soruşturma ve Kovuşturma Aşamasında ÖZEL CEZA YASALARINDAKİ SUÇLAR
II
III HALİL POLAT Cumhuriyet Savcısı Uygulamadan Örnek Evraklarla Soruşturma ve Kovuşturma Aşamasında ÖZEL CEZA YASALARINDAKİ SUÇLAR (Açıklamalı-Uygulamalı-Örnekli) 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun 3167 sayılı Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanun 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu 6831 sayılı Orman Kanunu 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun 3298 sayılı Uyuşturucu Maddelerle İlgili Kanun Teftiş Kurulu Bşk. Tarafından Tespit Edilen Hatalara Yönelik Öneriler ADALET YAYINEVİ
IV Ankara 2009
V ADALET BASIM YAYIM DAĞITIM SAN. ve TİC. LTD. ŞTİ. Özel Ceza Yasalarındaki Suçlar Halil Polat Hukuk Yayınları Dizisi 456 Birinci Baskı : Nisan, 2009 ISBN : 978 605 4144 71 6 ADALET YAYINEVİ Merkez : Cihan Sokak No: 16/B Sıhhiye / Ankara Tel : (0 312) 231 17 94 229 92 07 Fax : (0 312) 231 77 04 Şube : Balıkçıoğlu Çarşısı No: 6/61 Sıhhiye-Ankara Şube : Bursa Adliye Sarayı Zemin Kat Bursa web : adaletyayinevi.com e-mail : adalety@adaletyayinevi.com
VI Sayfa ve Kapak Tasarımı: Adalet Yayınevi Baskı: Turhan Kitabevi Ofset Tesisleri Tel: (0312) 341 18 13 ANKARA
VII Üzerimde Büyük Emekleri Olan ANNEM, BABAM ve KARDEŞLERİME
VIII
IX ÖNSÖZ 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu nda yer alan ve uygulamada en çok karşılaşıldığını düşündüğümüz 25 çeşit suç tipine ilişkin soruşturmanın nasıl yürütüleceğini ve Cumhuriyet savcısının göreve başlarken bilmesi gereken hususları, Adalet Yayınevinden çıkan Teori ve Uygulamada Cumhuriyet Savcısının El Kitabı isimli kitabımızda açıklamıştık. Cumhuriyet savcısının el kitabı isimli kitabımızda, özel ceza yasalarında düzenlenmiş bulunan suçlar ve bu suçların soruşturma ve kovuşturma usulü bulunmamaktadır. Şu bir gerçektir ki, uygulamada Cumhuriyet savcısının ve ceza hakiminin önüne gelen suçlar sadece 5237 sayılı Türk Ceza Kanunundaki suçlarla sınırlı değildir. Cumhuriyet savcısı ve ceza hakiminin önüne, özel ceza yasalarında yer alan suçlar da gelebilmektedir. Örneğin karşılıksız çek keşide etme suçu, 6136 sayılı kanun kapsamına giren ateşli silahlar ve bıçaklar hakkındaki suçlar, Orman Kanunu na giren suçlar, uyuşturucu maddelerle ilgili suçlar, kaçakçılık suçları gibi özel ceza yasalarında düzenlenmiş suçlar, uygulamada sık karşılaşılan suçlardandır. Cumhuriyet savcısı ve ceza hakimi, önüne gelen bu tarz suçlara ilişkin olaylarda, soruşturmanın ve kovuşturmanın nasıl yürütüleceğini bilmek zorundadır. Bu çalışmada, Cumhuriyet savcısı ve ceza hakimi açısından bilinmesi gerektiğini düşündüğümüz özel ceza yasalarındaki suçların soruşturma ve kovuşturma usulünü açıkladık. Fakat burada tüm özel ceza kanunlarındaki suçlar yerine uygulamada en çok görülenler arasında olduğunu düşündüğümüz 10 farklı özel ceza yasasındaki suçlara değindik. Elbette ki burada incelediğimiz 10 farklı yasanın uygulamada en çok uygulandığını iddia etmek doğru değildir. Çünkü ülkemizin bazı yörelerinde bazı özel yasalar fazla uygulanırken, başka yörelerde fazla uygulanmamaktadır. Örneğin ormanların yoğun olduğu bölgelerde 6831 sayılı Orman kanunu fazla uygulanırken, orman olmadığı veya az olduğu yerlerde bu kanunun uygulama alanı az olmaktadır. Bu nedenle bu kitapta genel olarak uygulama alanı fazla olduğunu düşündüğümüz yasaları inceledik. Bunun yanı sıra, suçları soruşturma ve kovuşturma işiyle görevli kılınmış Cumhuriyet savcısı ve ceza hakiminin bilmesi gerektiğini düşündüğümüz ve adalet müfettişlerince tespit edilen eleştiri ve önerileri bu kitabın sonuna eklemeyi uygun bulduk. Bu öneriler sayesinde Cumhuriyet savcısı ve ceza hakiminin hata yapma riski azaldığından, bu bölümün de faydalı olacağını düşünerek kitaba ekledik.
X Kitap, genel olarak aşağıdaki içeriğe sahiptir; 1- Teorik bilgiler, 2- Yargıtay kararları, 3- Özel ceza yasalarındaki suçların soruşturma ve kovuşturma usulleri 4- Adalet müfettişlerinin teftiş sonrası tavsiyeleri Kitabın en büyük özelliklerinden biri, yapılacak yazışmaların ne şekilde yapılacağının belge örneği(müzekkere örneği) verilerek anlatılması ve yazılan müzekkereye kurum ve kuruluşun verdiği cevabı içeren belge (doktor raporu, ekspertiz raporu vs.) örneğinin kitapta yer almasıdır. Bu müzekkere ve müzekkereye verilen cevap örnekleri toplu bir şekilde kitabın sonuna yerleştirilmemiş, ilgili olduğu her bölümün anlatıldığı pratik bilgilerin içeriğine yerleştirilmiştir. Bunun dışında kovuşturma aşamasında bu suçlara ilişkin açılan davalarda tensiplerin ne şekilde yapıldığına, toplanması gereken delillere ve örnek gerekçeli kararlara bu kitapta yer verilmiştir. Kısacası bu kitabın en büyük özelliği, Cumhuriyet Savcısının El Kitabı isimli kitabımızda olduğu gibi soruşturma ve kovuşturmanın ne şekilde yapılacağının BELGE ÖRNEĞİ (müzekkere, ekspertiz raporu, değişik iddianame örnekleri, tensip, gerekçeli karar örnekleri vs.) ile açıklanmasıdır. Özel ceza yasalarındaki suçların ne şekilde soruşturulup kovuşturulacağına yönelik belge örnekleriyle desteklenmiş düşündüğüm anlamda bir kitap bulunmadığından, bu kitabı yazma ihtiyacı duydum. Uzun mesai ve emek sarfedilerek yazılan bu kitabımın tüm okurlara ve uygulayıcılara faydalı olacağına inanmakta ve ümit etmekteyim. Kitabın elinizde bulunan ilk baskısı hakkında yapacağınız görüş ve eleştiriler, bundan sonraki baskılarının daha gelişmiş ve daha faydalı olmasını sağlayacaktır. Öncelikle kitabın hazırlanması evresinde her türlü desteği benden esirgemeyen, özellikle gösterdiği sabırla bu eserde en büyük pay sahibi olan Dazkırı Asliye Ceza Mahkemesi Hâkimi eşim Aynur Arslan POLAT a ve beni devamlı surette destekleyen ve yardımcı olan ailelerimize teşekkürlerimi sunuyorum. Kitabın tashihlerinde görüşlerinden faydalandığım Akdağmadeni Cumhuriyet Savcısı sayın Ahmet SAKMAN a, Gümüşhane Cumhuriyet Savcısı sayın Harun GÜVEN e, Hüyük Cumhuriyet savcısı olan ve aynı zamanda okul arkadaşım olan sayın Vedat TEMEL e, gerek fakülte yıllarımdaki, gerekse de şu andaki en yakın dostlarımdan Antalya Barosu avukatlarından Sayın Av. Kerem Alper KÜÇÜKDOĞAN a, Gerek öğrencilik yaşamımda, gerekse de meslek hayatımda akademik konularda teşvik ve desteğini esirgemeyen Anadolu Üniversitesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku öğretim üyesi sayın Dr. Hakan KARAKEHYA ya, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesinde yüksek lisans danışmanlığımı yapan Anayasa Hukuku öğretim üyesi sayın Yrd. Doç. Dr. Kasım
KARAGÖZ e, değerli meslektaşım Gölova hakimi sayın İlkay AYDIN a, Dazkırı Cumhuriyet savcısı sayın Mehmet Halil YILDIZ a, Değerli kuzenim Kemaliye Cumhuriyet Savcısı sayın Abdulkadir POLAT a, Karadeniz Ereğlisi Cumhuriyet Savcısı sayın Hüseyin Abdullah AYTEKİN e, Ağlasun Cumhuriyet Savcısı sayın Mustafa İlhan ÖZTÜRK e, Derik Cumhuriyet savcısı sayın Tevfik GÜL e, Elazığ Cumhuriyet Savcısı sayın Salih AYLUÇTARHAN a, kitabın takdire dayalı hususlarında görüşlerini aldığım ve sayılarının fazla olması nedeniyle burada isimlerine yer veremediğim tüm meslektaşlarıma ve kitabın hazırlanmasında bilimsel yorumlarından faydalandığım ve kaynakça bölümünde yer verdiğim çok değerli bilim insanlarına şükranlarımı sunuyorum. Son olarak kitabın basımını üstlenerek siz değerli meslektaşlarımıza ulaşmasını sağlayan Adalet Yayınevi sahibi sayın Hakan KARAASLAN a dizgideki çalışmalarından dolayı sayın Bilgin TEREN e, genel koordinatör sayın Tevfik SARISOY a ve tüm Adalet Yayınevi çalışanlarına teşekkür ederim. XI Halil POLAT Cumhuriyet Savcısı Dazkırı - 2009 NOT: Kitapla ilgili olarak görüş ve eleştirilerinizi halilpolat@adalet.gov.tr adresine mail yoluyla gönderebilirsiniz.
XII
XIII İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM 1632 SAYILI ASKERİ CEZA KANUNUNDA DÜZENLENMİŞ BULUNAN SUÇLAR BİRİNCİ KISIM SUÇLAR I- GENEL AÇIKLAMA... 3 II- 1632 SAYILI KANUNUN 63. MADDESİNDE DÜZENLENMİŞ BULUNAN SUÇLAR... 3 A. GENEL OLARAK... 3 B. YOKLAMA KAÇAĞI... 4 1. Suçun Unsurları... 4 a) Suçun Maddi Unsuru... 4 b) Suçun Manevi Unsuru... 7 2. Suçun Faili... 7 C. BAKAYA... 7 1. Suçun Unsurları... 7 a) Suçun Maddi Unsuru... 7 b) Suçun Manevi Unsuru... 13 2. Suçun Faili... 13 D. SAKLI... 14 1. Suçun Unsurları... 14 a) Suçun Maddi Unsuru... 14 b) Suçun Manevi Unsuru... 14 2. Suçun Faili... 14 E. YOKLAMA KAÇAĞI, BAKAYA VE SAKLI SUÇLARINA TEŞEBBÜS ve İŞTİRAK... 14 1. Suça Teşebbüs... 14 2. İştirak... 14 F. YOKLAMA KAÇAĞI, BAKAYA VE SAKLI SUÇLARIYLA İLGİLİ DİĞER HUSUSLAR... 15 1. Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme... 15 2. Suçun Yaptırımı... 16 3. Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması... 17 YÜKSEK YARGI KARARLARI... 18
XIV İKİNCİ KISIM YOKLAMA KAÇAĞI, BAKAYA ve SAKLI SUÇLARINDA SORUŞTURMA ve KOVUŞTURMA USULÜ I- GENEL AÇIKLAMA... 49 II- SORUŞTURMA AŞAMASI... 49 III- KOVUŞTURMA AŞAMASI... 60 İKİNCİ BÖLÜM 6136 SAYILI ATEŞLİ SİLAHLAR ve BIÇAKLAR İLE DİĞER ALETLER HAKKINDA KANUN DA DÜZENLENMİŞ BULUNAN SUÇLAR BİRİNCİ KISIM 6136 SAYILI KANUNUN KAPSAMI, KANUNDA GEÇEN TANIMLAR ve RUHSAT İŞLEMLERİ I- KANUNUN KAPSAMI... 85 II- YÖNETMELİKTE YER ALAN KAVRAM ve TANIMLAR... 85 III- RUHSATLARLA İLGİLİ ESASLAR... 86 İKİNCİ KISIM 6136 SAYILI KANUNDA DÜZENLENEN SUÇLAR I- GENEL OLARAK... 93 II- KANUNUN 12. MADDESİNDEKİ SUÇLAR... 93 A. GENEL OLARAK... 93 B. SUÇUN UNSURLARI... 94 1. Suçun Maddi Unsuru... 94 2. Suçun Manevi Unsuru... 95 C. NİTELİKLİ HALLER... 96 1. 12. Maddenin 2. Fıkrasındaki Nitelikli Hal... 96 2. 12. Maddenin 3. Fıkrasındaki Nitelikli Hal... 97 3. 12. Maddenin 4. Fıkrasındaki Nitelikli Hal... 98 a) Nitelik Bakımından Vehamet... 98 b) Sayısal Bakımdan Vehamet... 99 4. 12. Maddenin 5. Fıkrasındaki Nitelikli Hal... 99 5. 6136 Sayılı Kanunun Ek 5. Maddesindeki Nitelikli Hal... 99 D. SUÇUN FAİLİ...100 E. SUÇA TEŞEBBÜS, İŞTİRAK VE BU SUÇTA İÇTİMA...100 1. Teşebbüs...100
2. İştirak...100 3. İçtima...101 F. SUÇLA İLGİLİ DİĞER HUSUSLAR...101 1. Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...101 2. Suçun Yaptırımı...102 3. Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...102 III- KANUNUN 13. MADDESİNDEKİ SUÇLAR...102 A. KANUNUN 13. MADDESİNİN 1. FIKRASINDAKİ SUÇ...102 1. Genel Olarak...102 2. Suçun Unsurları...103 a) Suçun Maddi Unsuru...103 b) Suçun Manevi Unsuru...105 3. Suçun Nitelikli Hali...107 4. Suçun Faili...107 5. Suça Teşebbüs, İştirak ve Bu Suçta İçtima...107 a) Teşebbüs...107 b) İştirak...108 c) İçtima...108 6. Suçla İlgili Diğer Hususlar...109 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...109 b) Suçun Yaptırımı...109 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...110 B. KANUNUN 13. MADDESİNİN 2. FIKRASINDAKİ SUÇ...110 1. Genel Olarak...110 2. Suçun Unsurları...110 a) Suçun Maddi Unsuru...110 b) Suçun Manevi Unsuru...111 3. Suçun Faili...111 4. Suça Teşebbüs, İştirak ve Bu Suçta İçtima...111 a) Teşebbüs...111 b) İştirak...112 c) İçtima...112 5. Suçla İlgili Diğer Hususlar...112 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...112 b) Suçun Yaptırımı...112 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...113 C. KANUNUN 13. MADDESİNİN 3. FIKRASINDAKİ SUÇ...113 1. Genel Olarak...113 2. Suçun Unsurları...113 a) Suçun Maddi Unsuru...113 XV
XVI b) Suçun Manevi Unsuru...114 3. Suçun Faili...114 4. Suçla İlgili Diğer Hususlar...115 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...115 b) Suçun Yaptırımı...115 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...115 D. KANUNUN 13. MADDESİNİN 4. FIKRASINDAKİ SUÇ...115 1. Genel Olarak...115 2. Suçun Unsurları...116 a) Suçun Maddi Unsuru...116 b) Suçun Manevi Unsuru...117 3. Suçun Faili...118 4. Suçla İlgili Diğer Hususlar...118 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...118 b) Suçun Yaptırımı...118 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...118 E. KANUNUN 13. MADDESİNİN 5. FIKRASINDAKİ SUÇ...119 1. Genel Olarak...119 2. Suçun Unsurları...119 a) Suçun Maddi Unsuru...119 b) Suçun Manevi Unsuru...120 3. Suçun Faili...121 4. Suçla İlgili Diğer Hususlar...121 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...121 b) Suçun Yaptırımı...121 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...121 IV- KANUNUN 14. MADDESİNDEKİ SUÇLAR (BIÇAK ve BENZERİ ALETLERE İLİŞKİN SUÇLAR)...121 A. GENEL OLARAK...121 B. SUÇUN UNSURLARI...124 1. Suçun Maddi Unsuru...124 2. Suçun Manevi Unsuru...124 C. DAHA AZ CEZAYI GEREKTİREN HAL...125 D. NİTELİKLİ HALLER...125 1. 14. Maddenin 2. Fıkrasındaki Nitelikli Hal...125 2. 14. Maddenin 3.Fıkrasındaki Nitelikli Hal...126 3. 14. Maddenin 4. Fıkrasındaki Nitelikli Hal...127 E. SUÇUN FAİLİ...127 F. SUÇA TEŞEBBÜS, İŞTİRAK VE BU SUÇTA İÇTİMA...127 1. Teşebbüs...127
XVII 2. İştirak...128 3. İçtima...128 G. SUÇLA İLGİLİ DİĞER HUSUSLAR...128 1. Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...128 2. Suçun Yaptırımı...129 3. Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...130 V- KANUNUN 15.MADDESİNDE DÜZENLENMİŞ BULUNAN SUÇLAR...130 A. GENEL OLARAK...130 B. MADDENİN 1. FIKRASINDAKİ SUÇ...131 1. Suçun Unsurları...131 a) Suçun Maddi Unsuru...131 b) Suçun Manevi Unsuru...133 2. Suçun Nitelikli Hali...133 3. Suçun Faili...134 4. Suçla İlgili Diğer Hususlar...134 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...134 b) Suçun Yaptırımı...134 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...135 C. MADDENİN 3. FIKRASINDAKİ SUÇ...135 1. Suçun Unsurları...135 a) Suçun Maddi Unsuru...135 b) Suçun Manevi Unsuru...136 2. Suçun Nitelikli Hali...137 3. Suçun Faili...137 4. Suçla İlgili Diğer Hususlar...137 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...137 b) Suçun Yaptırımı...137 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...138 D. MADDENİN 4. FIKRASINDAKİ SUÇ...138 1. Suçun Unsurları...138 a) Suçun Maddi Unsuru...138 b) Suçun Manevi Unsuru...139 2. Suçun Faili...139 3. Suçla İlgili Diğer Hususlar...139 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...139 b) Suçun Yaptırımı...139 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...140 YARGITAY KARARLARI...141
XVIII ÜÇÜNCÜ KISIM 6136 SAYILI KANUNDA DÜZENLENMİŞ BULUNAN SUÇLARIN SORUŞTURULMASI ve KOVUŞTURULMASI I- GENEL AÇIKLAMA...219 II- SORUŞTURMA AŞAMASI...219 III- KOVUŞTURMA AŞAMASI...254 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ÇEKLE ÖDEMELERİN DÜZENLENMESİ ve ÇEK HAMİLLERİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUNDA DÜZENLENMİŞ BULUNAN SUÇLAR BİRİNCİ KISIM ÇEKLE ÖDEMELERİN DÜZENLENMESİ ve ÇEK HAMİLLERİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUNDA DÜZENLENMİŞ BULUNAN SUÇLAR I- GİRİŞ...301 II- KARŞILIKSIZ ÇEK KEŞİDE ETMEK SUÇU...302 A. GENEL AÇIKLAMA...302 B. ÇEK ve ÇEKİN UNSURLARI...302 C. ÇEKTE VADE...304 D. ÇEKTE İBRAZ SÜRESİ...304 E. KARŞILIKSIZ ÇEK KEŞİDE ETMEK SUÇUNUN UNSURLARI...305 1. Maddi Unsur...305 2. Manevi Unsur...305 F. KARŞILIKSIZ ÇEK KEŞİDE ETMEK SUÇUNUN FAİLİ...306 G. KARŞILIKSIZ ÇEK KEŞİDE ETMEK SUÇUNA TEŞEBBÜS, İŞTİRAK ve BU SUÇTA İÇTİMA...306 1. Teşebbüs...306 2. İştirak...306 3. İçtima...306 H. KARŞILIKSIZ ÇEK KEŞİDE ETMEK SUÇUYLA İLGİLİ DİĞER HUSUSLAR...307 1. Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...307 2. Suçun Yaptırımı...307 3. Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...307 I. DAVANIN AÇILMASINA ENGEL OLAN, DAVAYI DÜŞÜREN VE CEZAYI ORTADAN KALDIRAN NEDENLER:...308 III- YENİ ÇEK KANUNU TASARISI...309
XIX IV- ÇEK DEFTERİNİ İADE ETMEMEK SUÇU...333 A. GENEL AÇIKLAMA...333 B. SUÇUN MADDİ ve MANEVİ UNSURLARI...333 C. SUÇU KOVUŞTURMAYLA GÖREVLİ MAHKEME, SUÇUN YAPTIRIMI, SUÇUN SORUŞTURULMASI ve KOVUŞTURULMASI...333 1. Suçu Kovuşturmayla Görevli Mahkeme...333 2. Suçun Yaptırımı...334 3. Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...334 YARGITAY KARARLARI...335 Karşılıksız Çek Keşide Etmek Suçu ile İlgili Kararlar...335 Çek Defterini İade Etmemek Suçu ile İlgili Kararlar...375 İKİNCİ KISIM KARŞILIKSIZ ÇEK KEŞİDE ETMEK SUÇU ile ÇEK DEFTERİNİ İADE ETMEMEK SUÇUNUN SORUŞTURULMASI ve KOVUŞTURULMASI USULÜ I- KARŞILIKSIZ ÇEK KEŞİDE ETMEK SUÇUNUN SORUŞTURULMASI VE KOVUŞTURULMASI USULÜ...383 A. SORUŞTURMA USULÜ...383 B. KOVUŞTURMA USULÜ...393 II- ÇEK DEFTERİNİ İADE ETMEMEK SUÇUNUN SORUŞTURULMASI VE KOVUŞTURULMASI USULÜ...403 A. SORUŞTURMA USULÜ...403 B. KOVUŞTURMA USULÜ...403 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 5846 SAYILI FİKİR ve SANAT ESERLERİ KANUNUNUNDA (FSEK TE) DÜZENLENMİŞ BULUNAN SUÇLAR BİRİNCİ KISIM KANUNUN AMACI, KAPSAMI, TANIMLAR, ESER TÜRLERİ ve ESER SAHİBİNİN HAKLARI I- KANUNUN AMACI...429 II- KANUNUN KAPSAMI...430 III- KANUNDA YER ALAN TANIMLAR...430 IV- ESER TÜRLERİ...431 A. GENEL AÇIKLAMA...431 B. İLİM ve EDEBİYAT ESERLERİ...432 C. MUSİKİ ESERLERİ...432
XX D. GÜZEL SANAT ESERLERİ...432 E. SİNEMA ESERLERİ...433 F. İŞLENMELER ve DERLEMELER...433 G. ALENİLEŞMİŞ ve YAYIMLANMIŞ ESERLER...434 İKİNCİ KISIM FİKİR ve SANAT ESERLERİ KANUNUNDA DÜZENLENMİŞ BULUNAN SUÇLAR I- GENEL AÇIKLAMA...435 II- MANEVİ, MALİ ve BAĞLANTILI HAKLARA TECAVÜZ SUÇLARI...435 A. GENEL AÇIKLAMA...435 B. FSEK m. 71/1-1. BENDİ nde DÜZENLENEN SUÇ...437 1. Suçun Unsurları...437 a) Suçun Maddi Unsuru...437 b) Suçun Manevi Unsuru...438 2. Suçun Faili...439 3. Suça Teşebbüs, İştirak ve Bu Suçta İçtima...439 a) Teşebbüs...439 b) İştirak...439 c) İçtima...440 4. Suçla İlgili Diğer Hususlar...440 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...440 b) Suçun Yaptırımı...441 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...442 d) Etkin Pişmanlık...442 C. BAŞKASINA AİT ESERE KENDİ ESERİ OLARAK AD KOYMAK...443 1. Genel Olarak...443 2. Suçun Unsurları...444 a) Suçun Maddi Unsuru...444 b) Suçun Manevi Unsuru...444 3. Suçun Nitelikli Hali...444 4. Suçun Faili...444 5. Suça Teşebbüs, İştirak ve Bu Suçta İçtima...445 a) Teşebbüs...445 b) İştirak...445 c) İçtima...446 6. Suçla İlgili Diğer Hususlar...446 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...446 b) Suçun Yaptırımı...446 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...447
XXI D. BİR ESERDEN KAYNAK GÖSTERMEKSİZİN İKTİBASTA BULUNMAK...448 1. Genel Olarak...448 2. Suçun Unsurları...449 a) Suçun Maddi Unsuru...449 b) Suçun Manevi Unsuru...449 3. Suçun Faili...450 4. Suça Teşebbüs, İştirak ve Bu Suçta İçtima...450 a) Teşebbüs...450 b) İştirak...450 c) İçtima...451 5. Suçla İlgili Diğer Hususlar...451 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...451 b) Suçun Yaptırımı...452 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...452 E. HAK SAHİBİ KİŞİLERİN İZNİ OLMAKSIZIN, ALENİLEŞMEMİŞ BİR ESERİN MUHTEVASI HAKKINDA KAMUYA AÇIKLAMADA BULUNMAK...453 1. Genel Olarak...453 2. Suçun Unsurları...453 a) Suçun Maddi Unsuru...453 b) Suçun Manevi Unsuru...454 3. Suçun Faili...454 4. Suça Teşebbüs, İştirak ve Bu Suçta İçtima...454 a) Teşebbüs...454 b) İştirak...455 c) İçtima...455 5. Suçla İlgili Diğer Hususlar...455 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...455 b) Suçun Yaptırımı...456 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...456 F. BİR ESERLE İLGİLİ OLARAK YETERSİZ, YANLIŞ VEYA ALDATICI MAHİYETTE KAYNAK GÖSTERMEK...457 1. Genel Olarak...457 2. Suçun Unsurları...458 a) Suçun Maddi Unsuru...458 b) Suçun Manevi Unsuru...458 3. Suçun Faili...458 4. Suça Teşebbüs, İştirak ve Bu Suçta İçtima...459 a) Teşebbüs...459
XXII b) İştirak...459 c) İçtima...459 5. Suçla İlgili Diğer Hususlar...460 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...460 b) Suçun Yaptırımı...461 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...461 G. BİR ESERİ, İCRAYI, FONOGRAMI VEYA YAPIMI, TANINMIŞ BİR BAŞKASININ ADINI KULLANARAK ÇOĞALMAK, DAĞITMAK, YAYMAK VEYA YAYIMLAMAK...462 1. Suçun Unsurları...462 a) Suçun Maddi Unsuru...462 b) Suçun Manevi Unsuru...463 2. Suçun Faili...463 3. Suça Teşebbüs, İştirak ve Bu Suçta İçtima...463 a) Teşebbüs...463 b) İştirak...464 c) İçtima...464 4. Suçla İlgili Diğer Hususlar...464 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...464 b) Suçun Yaptırımı...465 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...466 H. FSEK m.71/2 HÜKMÜNDE DÜZENLENEN SUÇ...466 1. Genel Olarak...466 2. Suçun Unsurları...466 a) Suçun Maddi Unsuru...466 b) Suçun Manevi Unsuru...468 3. Suçun Faili...468 4. Suça Teşebbüs, İştirak ve Bu Suçta İçtima...468 a) Teşebbüs...468 b) İştirak...469 c) İçtima...469 5. Suçla İlgili Diğer Hususlar...470 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...470 b) Suçun Yaptırımı...470 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...470 I. FSEK m.72 HÜKMÜNDE DÜZENLENEN SUÇ...471 1. Genel Olarak...471 2. Suçun Unsurları...472 a) Suçun Maddi Unsuru...472 b) Suçun Manevi Unsuru...472
XXIII 3. Suçun Faili...473 4. Suça Teşebbüs, İştirak ve Bu Suçta İçtima...473 a) Teşebbüs...473 b) İştirak...473 c) İçtima...474 5. Suçla İlgili Diğer Hususlar...474 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...474 b) Suçun Yaptırımı...475 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...475 III- FSEK m.81 DE DÜZENLENEN BANDROL YÜKÜMLÜLÜĞÜNE AYKIRILIK SUÇ ve KABAHATLERİ...475 A. GENEL AÇIKLAMA...475 B. FSEK m.81/4 TE DÜZENLENMİŞ BULUNAN SUÇ...484 1. Suçun Unsurları...484 a) Suçun Maddi Unsuru...484 b) Suçun Manevi Unsuru...485 2. Suçun Faili...486 3. Suça Teşebbüs, İştirak ve Bu Suçta İçtima...486 a) Teşebbüs...486 b) İştirak...487 c) İçtima...487 4. Suçla İlgili Diğer Hususlar...487 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...487 b) Suçun Yaptırımı...488 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...489 C. FSEK m.81/9 TE DÜZENLENMİŞ BULUNAN SUÇ...489 1. Suçun Unsurları...489 a) Suçun Maddi Unsuru...489 b) Suçun Manevi Unsuru...490 2. Suçun Faili...490 3. Suça Teşebbüs, İştirak ve Bu Suçta İçtima...491 a) Teşebbüs...491 b) İştirak...491 c) İçtima...491 4. Suçla İlgili Diğer Hususlar...492 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...492 b) Suçun Yaptırımı...492 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...493 D. FSEK m.81/10 TE DÜZENLENMİŞ BULUNAN SUÇ...493 1. Suçun Unsurları...493
XXIV a) Suçun Maddi Unsuru...493 b) Suçun Manevi Unsuru...494 2. Suçun Faili...494 3. Suça Teşebbüs, İştirak ve Bu Suçta İçtima...494 a) Teşebbüs...494 b) İştirak...495 c) İçtima...495 4. Suçla İlgili Diğer Hususlar...495 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...495 b) Suçun Yaptırımı...496 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...497 E. FSEK m.81/11 DE DÜZENLENMİŞ BULUNAN SUÇ...497 1. Suçun Unsurları...497 a) Suçun Maddi Unsuru...497 b) Suçun Manevi Unsuru...497 2. Suçun Faili...498 3. Suça Teşebbüs, İştirak ve Bu Suçta İçtima...498 a) Teşebbüs...498 b) İştirak...498 c) İçtima...499 4. Suçla İlgili Diğer Hususlar...499 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...499 b) Suçun Yaptırımı...500 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...500 F. FSEK m.81/12 DE DÜZENLENMİŞ BULUNAN SUÇ...500 1. Suçun Unsurları...500 a) Suçun Maddi Unsuru...500 b) Suçun Manevi Unsuru...500 2. Suçun Faili...500 3. Suça Teşebbüs, İştirak ve Bu Suçta İçtima...501 a) Teşebbüs...501 b) İştirak...501 c) İçtima...501 4. Suçla İlgili Diğer Hususlar...501 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...501 b) Suçun Yaptırımı...502 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...503 G. FSEK m.81/7 DE DÜZENLENMİŞ BULUNAN KABAHAT...503 1. Kabahatin Unsurları...503 a) Kabahatin Maddi Unsuru...503
XXV b) Kabahatin Manevi Unsuru...503 2. Kabahatin Faili...504 3. Kabahate Teşebbüs, İştirak ve İçtima...504 a) Teşebbüs...504 b) İştirak...504 c) İçtima...504 4. Kabahatle İlgili Diğer Hususlar...505 a) Kabahati Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Makam...505 b) Kabahatin Yaptırımı...505 ÜÇÜNCÜ KISIM FİKİR ve SANAT ESERLERİ KANUNUNDA DÜZENLENMİŞ BULUNAN SUÇLAR ve KABAHATLER İLE İLGİLİ DİĞER HUSUSLAR I- MÜSADERE...507 II- GÖREVLİ MAHKEME...508 III- ŞİKAYET...509 YARGITAY KARARLARI...510 DÖRDÜNCÜ KISIM FİKİR ve SANAT ESERLERİ KANUNUNDA DÜZENLENMİŞ BULUNAN SUÇ ve KABAHATLERDE SORUŞTURMA ve KOVUŞTURMA İŞLEMLERİ I- GENEL AÇIKLAMA...539 II- SORUŞTURMA AŞAMASI...539 III- KOVUŞTURMA AŞAMASI...556 BEŞİNCİ BÖLÜM 5607 SAYILI KAÇAKÇILIKLA MÜCADELE KANUNU NDA DÜZENLENMİŞ SUÇ VE KABAHATLER BİRİNCİ KISIM SUÇLAR ve KABAHATLER I- GENEL AÇIKLAMA...591 II- İTHALAT KAÇAKÇILIĞI SUÇLARI...595 A. EŞYAYI GÜMRÜK İŞLEMİNE TABİ TUTMAKSIZIN TÜRKİYE YE İTHAL ETMEK SUÇU...595 1. Genel Olarak...595 2. Suçun Unsurları...595
XXVI a) Suçun Maddi Unsuru...595 b) Suçun Manevi Unsuru...597 3. Suçun Faili...598 4. Suça Teşebbüs, İştirak ve Bu Suçta İçtima...598 a) Teşebbüs...598 b) İştirak...598 c) İçtima...598 5. Gümrük İşlemlerine Tabi Eşyayı Gümrük İşlemine Tabi Tutmadan Türkiye ye Sokmak Suçuyla İlgili Diğer Hususlar...598 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...598 b) Suçun Yaptırımı...599 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...600 B. EŞYAYI, SAHTE BELGE KULLANMAK SURETİYLE GÜMRÜK VERGİLERİNİ KISMEN VEYA TAMAMEN ÖDENMEKSİZİN TÜRKİYE YE İTHAL ETMEK SUÇU...600 1. Suçun Unsurları...600 a) Suçun Maddi Unsuru...600 aa) Belge Kavramı...600 bb) Yazılılık...600 cc) Belli Bir Düzenleyenin Olması...601 dd) Belli Bir İçeriğinin Bulunması...601 b) Suçun Manevi Unsuru...602 2. Suçun Faili...602 3. Suça Teşebbüs, İştirak ve Bu Suçta İçtima...602 a) Teşebbüs...602 b) İştirak...603 c) İçtima...603 4. Sahte Belge Kullanmak Suretiyle Gümrük Vergilerini Kısmen veya Tamamen Ödenmeden Eşyayı Türkiye ye Sokmak Suçuyla İlgili Diğer Hususlar...604 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...604 b) Suçun Yaptırımı...604 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...605 C. TRANSİT REJİMİ ÇERÇEVESİNDE TAŞINAN SERBEST DOLAŞIMDA BULUNMAYAN EŞYAYI, REJİM HÜKÜMLERİNE AYKIRI OLARAK GÜMRÜK BÖLGESİNDE BIRAKMAK SUÇU...605 1. Suçun Unsurları...605 a) Suçun Maddi Unsuru...605 b) Suçun Manevi Unsuru...606 2. Suçun Faili...606
XXVII 3. Suça Teşebbüs, İştirak ve Bu Suçta İçtima...607 a) Teşebbüs...607 b) İştirak...607 c) İçtima...607 4. Transit Rejimi Çerçevesinde Taşınan Serbest Dolaşımda Bulunmayan Eşyayı, Rejim Hükümlerine Aykırı Olarak Gümrük Bölgesinde Bırakmak Suçuyla İlgili Diğer Hususlar...608 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...608 b) Suçun Yaptırımı...608 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...609 D. BELLİ BİR AMAÇ İÇİN KULLANILMAK VEYA İŞLENMEK ÜZERE ÜLKEYE GEÇİCİ İTHALAT VE DAHİLDE İŞLEME REJİMİ ÇERÇEVESİNDE GETİRİLEN EŞYAYI, SAHTE BELGE İLE YURT DIŞINA ÇIKARMIŞ GİBİ İŞLEM YAPMAK SUÇU...609 1. Suçun Unsurları...609 a) Suçun Maddi Unsuru...609 b) Suçun Manevi Unsuru...610 2. Suçun Faili...610 3. Suça Teşebbüs, İştirak ve Bu Suçta İçtima...611 a) Teşebbüs...611 b) İştirak...611 c) İçtima...611 4. Belli Bir Amaç İçin Kullanılmak veya İşlenmek Üzere Ülkeye Geçici İthalat ve Dahilde İşleme Rejimi Çerçevesinde Getirilen Eşyayı, Sahte Belge İle Yurt Dışına Çıkarmış Gibi İşlem Yapmak Suçuyla İlgili Diğer Hususlar...612 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...612 b) Suçun Yaptırımı...612 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...613 E. KAÇAKÇILIK FİİLİNE İŞTİRAK ETMEKSİZİN KAÇAKÇILIĞA KONU EŞYAYI BU ÖZELLİĞİNİ BİLEREK VE TİCARÎ AMAÇLA SATIN ALMAK, SATIŞA ARZ ETMEK, SATMAK, TAŞIMAK VEYA SAKLAMAK SUÇU...613 1. Genel Olarak...613 2. Suçun Unsurları...614 a) Suçun Maddi Unsuru...614 b) Suçun Manevi Unsuru...615 3. Suçun Faili...616 4. Suça Teşebbüs, İştirak ve Bu Suçta İçtima...616 a) Teşebbüs...616 b) İştirak...616
XXVIII c) İçtima...617 5. Kaçakçılık Fiiline İştirak Etmeksizin Kaçakçılığa Konu Eşyayı Bu Özelliğini Bilerek ve Ticarî Amaçla Satın Almak, Satışa Arz Etmek, Satmak, Taşımak veya Saklamak Suçuyla İlgili Diğer Hususlar...617 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...617 b) Suçun Yaptırımı...618 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...618 6. Kaçakçılık Fiiline İştirak Etmeksizin Kaçakçılığa Konu Eşyayı Bu Özelliğini Bilerek ve Ticarî Amaçla Satın Almak, Satışa Arz Etmek, Satmak, Taşımak veya Saklamak Suçuna İlişkin Uygulamadan Örnek Olaylar ve Bu Olayların Tahlilleri...619 F. ÖZEL KANUNLARI GEREĞİNCE GÜMRÜK VERGİLERİNDEN KISMEN VEYA TAMAMEN MUAF OLARAK İTHAL EDİLEN EŞYAYI, İTHAL AMACI DIŞINDA BAŞKA BİR KULLANIMA TAHSİS ETMEK, SATMAK VEYA DEVRETMEK YA DA BU ÖZELLİĞİNİ BİLEREK SATIN ALMAK VEYA KABUL ETMEK SUÇU...621 1. Genel Olarak...621 2. Suçun Unsurları...622 a) Suçun Maddi Unsuru...622 b) Suçun Manevi Unsuru...623 3. Suçun Faili...623 4. Suça Teşebbüs, İştirak ve Bu Suçta İçtima...624 a) Teşebbüs...624 b) İştirak...624 c) İçtima...624 5. Özel Kanunları Gereğince Gümrük Vergilerinden Kısmen veya Tamamen Muaf Olarak İthal Edilen Eşyanın Başka Bir Kullanıma Tahsis Edilmesi, Satılması, Satın Alınması, Devredilmesi veyahut Kabul Edilmesi Suçuyla İlgili Diğer Hususlar...625 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...625 b) Suçun Yaptırımı...625 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...626 G. İTHALİ KANUN GEREĞİ YASAK OLAN EŞYAYI İTHAL ETMEK İLE, İTHALİ YASAK OLAN EŞYAYI BİLEREK SATIN ALMAK, SATIŞA ARZETMEK, SATMAK, TAŞIMAK VEYA SAKLAMAK SUÇU...626 1. Genel Olarak...626 2. Suçun Unsurları...628 a) Suçun Maddi Unsuru...628 aa) Birinci Eylem...628
XXIX bb) İkinci Eylem...628 b) Suçun Manevi Unsuru...629 3. Suçun Faili...629 4. Suça Teşebbüs, İştirak ve Bu Suçta İçtima...630 a) Teşebbüs...630 b) İştirak...630 c) İçtima...630 5. Kanun Gereğince İthalatı Yasak Olan Eşyanın İthal Edilmesi, Bu Özelliğinin Bilinerek Satın Alınması, Satışa Arzedilmesi, Satılması, Taşınması, Saklanması Suçuyla İlgili Diğer Hususlar...631 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...631 b) Suçun Yaptırımı...631 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...632 III- İHRACAT KAÇAKÇILIĞI SUÇLARI...632 A. GENEL OLARAK...632 B. İHRACI KANUN GEREĞİ YASAK OLAN EŞYAYI TÜRKİYE DEN İHRAÇ ETMEK SUÇU...632 1. Genel Olarak...632 2. Suçun Unsurları...633 a) Suçun Maddi Unsuru...633 b) Suçun Manevi Unsuru...633 3. Suçun Faili...633 4. Suça Teşebbüs, İştirak ve Bu Suçta İçtima...633 a) Teşebbüs...633 b) İştirak...634 c) İçtima...634 5. İhracı Kanunen Yasak Olan Eşyayı Türkiye den İhraç Suçuyla İlgili Diğer Hususlar...634 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...634 b) Suçun Yaptırımı...635 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...635 C. İHRACAT GERÇEKLEŞMEDİĞİ HALDE GERÇEKLEŞMİŞ GİBİ GÖSTERMEK YA DA GERÇEKLEŞTİRİLEN İHRACATA KONU MALIN CİNS, MİKTAR, EVSAF VEYA FİYATINI DEĞİŞİK GÖSTEREREK İLGİLİ KANUN HÜKÜMLERİNE GÖRE TEŞVİK, SÜBVANSİYON VEYA PARASAL İADELERDEN YARARLANMAK SURETİYLE HAKSIZ ÇIKAR SAĞLAMAK...635 1. Genel Olarak...635 2. Suçun Unsurları...636 a) Suçun Maddi Unsuru...636 b) Suçun Manevi Unsuru...636
XXX 3. Suçun Faili...637 4. Suça Teşebbüs, İştirak ve Bu Suçta İçtima...637 a) Teşebbüs...637 b) İştirak...637 c) İçtima...638 5. İhracat Gerçekleşmediği Halde Gerçekleşmiş Gibi Göstermek yada Gerçekleştirilen İhracata Konu Malın Cins, Miktar, Evsaf veya Fiyatını Değişik Göstererek İlgili Kanun Hükümlerine Göre Teşvik, Sübvansiyon veya Parasal İadelerden Yararlanmak Suretiyle Haksız Çıkar Sağlamak Suçuyla İlgili Diğer Hususlar...638 a) Suçu Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Mahkeme...638 b) Suçun Yaptırımı...638 c) Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması...639 IV- İTHALAT KAÇAKÇILIĞI KABAHATLERİ...639 A. GENEL AÇIKLAMA...639 B. ANTREPO VEYA GEÇİCİ DEPOLAMA YERLERİNDEKİ SERBEST DOLAŞIMDA BULUNMAYAN EŞYAYI, GÜMRÜK İDARESİNİN İZNİ OLMADAN KISMEN VEYA TAMAMEN ÇIKARMAK VEYA DEĞİŞTİRMEK...640 1. Kabahatin Unsurları...640 a) Kabahatin Maddi Unsuru...640 b) Kabahatin Manevi Unsuru...640 2. Kabahatin Faili...641 3. Kabahate Teşebbüs, İştirak ve İçtima...641 a) Teşebbüs...641 b) İştirak...641 c) İçtima...642 4. Antrepo veya Geçici Depolama Yerlerindeki Serbest Dolaşımda Bulunmayan Eşyayı, Gümrük İdaresinin İzni Olmadan Kısmen veya Tamamen Çıkarmak veya Değiştirmek Kabahatiyle İlgili Diğer Hususlar...642 a) Kabahati Kovuşturmayla Görevli ve Yetkili Makam...642 b) Kabahatin Yaptırımı...642 C. GEÇİCİ İTHALAT, DAHİLDE İŞLEME VE GÜMRÜK KONTROLÜ ALTINDA İŞLEME REJİMİ ÇERÇEVESİNDE ÜLKEYE GETİRİLEN EŞYAYI, GÜMRÜK İŞLEMLERİNİ GERÇEKLEŞTİRMEKSİZİN SERBEST DOLAŞIMA SOKMAK...643 1. Kabahatin Unsurları...643 a) Kabahatin Maddi Unsuru...643 b) Kabahatin Manevi Unsuru...643 2. Kabahatin Faili...643