DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ Gonca KÖKSAL AB Uzman Yardımcısı
Temel Bilgiler Merkez : Cenevre, İsviçre Üye Sayısı: 159 Son Üye Olan Devlet: Tacikistan (2 Mart 2013) Resmi Dilleri: İngilizce, Fransızca, İspanyolca World Trade Organization Organisation Mondiale du Commerce Organización Mundial del Comercio Genel Direktör: Pascal LAMY (1 Eylül 2013 - Roberto Carvalho de AZEVÊDO) Bütçe: 196 milyon İsviçre Frankı (yaklaşık 209 milyon ABD Doları) Personel Sayısı: 640 Internet: www.wto.org
DTÖ Hizmet Binası (İsviçre-Cenevre) 15 Nisan 1994 - Marakeş Deklerasyonu - Nihai karar - Görüşmelerin "sağladığı"nın ilanı 1 Ocak 1995 DTÖ nün kuruluşu
ÜYELER
Gözlemci Devletler: Afganistan, Cezayir, Andorra, Azerbaycan, Bahamalar, Beyaz Rusya (Belarus), Bhutan, Bosna Hersek, Komorlar, Ekvator Ginesi, Etiyopya, Vatikan, İran, Irak, Kazakistan, Lübnan, Liberya, Libya, Sao Tome ve Principe, Sırbistan, Seyşeller, Somali, Sudan, Suriye, Özbekistan, Yemen DTÖ İle Bağlantısı Olmayan Devletler: Doğu Timor, Eritre, Kiribati, Kuzey Kore, Marshall Adaları, Mikronezya, Nauru, Palau, Filistin, San Marino, Tayvan, Türkmenistan, Tuvalu, Vatikan, Batı Sahra, Zaire
Kronoloji YIL YER KONULAR ÜLKE SAYISI 1947 Cenevre Tarifeler 23 1949 Annecy Tarifeler 13 1951 Torquay Tarifeler-Türkiye nin katılımı 38 1956 Cenevre Tarifeler 26 1964-1967 Kenedy Turu Tarifeler ve anti-dumping 62 1973-1979 Tokyo Turu Tarifeler, tarife dışı önlemler 102 1986-1994 Uruguay Turu Tarifeler, tarife dışı önlemler, kurallar, hizmetler, fikri mülkiyet, anlaşmazlıkların halli, tekstil, TARIM, SPS ve DTÖ nün kuruluşu 123 Kasım 2001- Devam ediyor Doha Turu Tarifeler, tarife dışı önlemler, TARIM, iş standartları, çevre, rekabet, yatırım, şeffaflık, patentler 159
Tarihçe GATT (Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması) Uluslararası ticareti düzenleyen çok taraflı bir anlaşma 1947-23 ülke Amaç; - İthalat vergilerini azaltmak - Uluslararası ticaretin önündeki tüm engelleri kaldırmak - Ticarette ayırımcı uygulamalara son vermek
Kuruluş 15 Nisan 1994 - Marakeş Deklerasyonu - Nihai karar - Görüşmelerin "dünya ekonomisini güçlendirdiği ve daha fazla ticaret, yatırım, istihdam ve gelir artışı sağladığı"nın ilanı 1 Ocak 1995 DTÖ nün kuruluşu
Kuruluş- Marakeş Deklarasyonu 60 a yakın anlaşma, ek, karar ve mutabakat zaptı Anlaşmalar 6 başlıkta toplanmakta: DTÖ Kurucu Anlaşması Mallar ve yatırım GATT 1994 ü de içeren Çok Taraflı Ticaret Anlaşmaları ve Ticaretle İlgili Yatırım Önlemleri Hizmetler Hizmet Ticareti Genel Anlaşması (GATS) Fikri Mülkiyet Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS) Anlaşmazlıkların Halli (DSU) Ticaret Politikalarını Gözden Geçirme (TPRM)
Örgütün Genel Özellikleri Çok taraflı ticaret sisteminin yasal ve kurumsal organıdır. Hükümetlerin iç ticaret düzenlemelerini nasıl yapacakları hususunda yasal bir çerçeve oluşturmaktadır. Toplu görüşmeler ve müzakereler yoluyla ülkeler arasında ticari ilişkilerin geliştirildiği bir platform niteliğini haizdir.
Örgütün Temel İşlevleri - DTÖ'yü meydana getiren çok taraflı ve çoklu ticaret anlaşmalarının uygulanmasını ve denetlenmesini sağlamak, - Çok taraflı ticaret müzakerelerinin yürütüldüğü bir forum oluşturmak, - Ticari uyuşmazlıkların çözümünü sağlamak, - Üye ülkelerin ulusal ticaret politikalarını izlemek, - Küresel ekonomik politikayla ilgili diğer uluslararası kuruluşlarla işbirliğini sağlamak, - Gelişme yolundaki ve geçiş sürecindeki ekonomilerin çok taraflı ticaret sistemi ile bütünleşmelerine yardımcı olmak.
Kurumsal Yapı Bakanlar Konferansı Anlaşmazlıkların Halli Organı (Genel Konsey) Temyiz OrganıAnlaşmazlıkların Halli Panelleri Genel Konsey Ticaret Politikalarını Gözden Geçirme Mekanizması (Genel Konsey) Komiteler Ticaret ve Çevre Ticaret ve Kalkınma En Az Gelişmiş Ülkeler Alt Komitesi Bölgesel Ticaret Anlaşmaları Ödemeler Dengesi Kısıtlamaları Bütçe, Finansman ve Yönetim Çalışma Heyetleri Katılım Çalışma Grupları Ticaret, Borç ve Finansman Ticaret ve Teknoloji Tranferi Mal Ticareti Konseyi Komiteler Pazara Giriş Tarım Sağlık ve Bitki Sağlığı Önlemleri Ticarette Teknik Engeller Destekler ve Telafi Edici Önlemler Anti-Dumping Önlemleri Gümrük Değerlendirmeleri Menşe Kuralları İthalat Lisansları Ticaretle İlişkili Yatırım Önlemleri Korumalar Çalışma Grubu Ticaretci Devlet Teşekkülleri Fikri Mülkiyet Hakları Konularına İlişkin Ticaret Konseyi Doha Kalkınma Gündemi Ticaret Müzakereleri Komitesi ve Organları Hizmetler Ticareti Konseyi Komiteler Finansal Hizmetler Ticareti Özel Taahhütler Çalışma Grupları İç Düzenleme GATS Kuralları Çok Taraflılar Sivil Uçak Ticareti Komitesi Hükümet Tedarikleri Komitesi Çok Taraflı Bilgi Teknolojileri Anlaşması Komitesi Özel Oturumlar Ticaret Müzakereleri Komitesi Hizmetler Konseyi/TRIPS Konseyi/Anlaşmazlıkların Halli Organı/Tarım Komitesi/Ticaret ve Kalkınma Komitesi/Ticaret ve Çevre Komitesi Müzakere Grupları Pazara Giriş/Kurallar/Ticaretin Kolaylaştırılması
Bakanlar Konferansı 1. Bakanlar Konferansı: 1996, Singapur 2. Bakanlar Konferansı: 1998, Cenevre 3. Bakanlar Konferansı: 1998, Seattle 4. Bakanlar Konferansı: 2001, Doha 5. Bakanlar Konferansı: 2003, Cancun 6. Bakanlar Konferansı: 2005, Hong Kong 7. Bakanlar Konferansı: 2009, Cenevre 8. Bakanlar Konferansı: 2011, Cenevre 9. Bakanlar Konferansı: Aralık 2013 Bali
Ticaret Sisteminin İlkeleri Ayrımcılık yapmama - En Çok Kayrılan Ülke (Most Favoured Nation Clause-MFN) -Ulusal Muamele Gümrük Vergilerinin İndirilerek Konsolide Edilmesi Tarifeler Yoluyla Koruma
Anlaşmalar Tarım Anlaşması SPS-Sağlık ve Bitki Sağlığı Anlaşması TBT-Ticarete Teknik Engeller Anlaşması GATS - Hizmet Ticareti Genel Anlaşması TRIPS- Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması
Tarım Anlaşması 3 SÜTUN 1. Pazara Giriş::tarifeler, kotalar, korumalar, vs. 2. İhracat Destekleri (tüm biçimleri): Doğrudan destekler, sübvanse edilen krediler, sigorta, gıda yardımı, ihracatçı devlet teşekkülleri 3. İç Destekler: Mavi, kırmızı ve yeşil kutu destekler, de minimis, vs.
SPS-Sağlık ve Bitki Sağlığı Anlaşması Anlaşma, ülkelerin gıda güvenliğini sağlamak, hayvanların sağlığını korumak ve bitkilerin hastalıklardan korunmasını temin etmek amacıyla alabilecekleri tedbirlerin içerik ve sınırlarını belirlemekte ve söz konusu tedbirlerin mevzuatın ticaretin önünde engel olarak kullanılmasını engelleyici hükümler içermektedir.
TBT-Ticarete Teknik Engeller Anlaşması Kapsam Teknik Düzenlemeler Standartlar Uygunluk Değerlendirme Prosedürleri Prensip Ayrım Yapmama Ticarette Gereksiz Engel Yaratmama Uluslararası Standartların Kullanımı Karşılıklı Tanıma Denklik Şeffaflık
TBT-Ticarete Teknik Engeller Anlaşması Amaç-Hedef Dış Pazara Giriş Koşullarının Bilinmesi Üretim Süreci İçin Zaman Kazanılması Aykırı Uygulamaların Değiştirilebilmesi TEKNİK ENGEL YARATILMAMASI Haziran 2013 e kadar ülkemiz tarafından 36 adet TBT bildirimi yapılmıştır. 36 bildirimin 9 tanesi Bakanlığımız görev alanına giren konular dahilinde gerçekleştirilmiştir.
GATS - Hizmet Ticareti Genel Anlaşması GATS bünyesinde ele alınan 11 başlık: - Telekom, posta hizmetleri, görsel ve işitsel iletişim hizmetleri de dahil olmak üzere iletişim - İnşaat ve bağlantılı mühendislik hizmetleri - Eğitim - Su iletim sistemleri, enerji ve atık su işleme - Tüm çevresel hizmetler - Finansal, Mali ve Bankacılık hizmetleri - Sosyal hizmetleri de kapsayacak şekilde sağlık ve bağlantılı hizmetler - Turizm, seyahat ve bu iki sektörle bağlantılı tüm hizmet ve ürünlerin üretimi - Kültürel ve sportif hizmetler - Kara, hava, deniz ve tüm diğer ulaşım hizmetleri ve - Diğer hizmet alanları (TARIM vb.)
TRIPS-Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması Anlaşma, fikri ve sınai mülkiyet haklarına yönelik uluslararası karışıklığın önlenmesi amacıyla minumum standartlar adapte edilmesini öngören ve bunlara ilişkin standart tanımlar getiren bir Anlaşma dır. Anlaşma da, uluslararası kopya mal ticaretinin önlenmesi için söz konusu hakların tescili belli bir prosedüre bağlanmakta ve tescilden sonra hakların korunmasına yönelik zamanlar belirtilmektedir. TRIPS Anlaşması nın üye ülkelerce uygulanmasını kontrol ve koordine etmek üzere Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları (TRIPS) Konseyi kurulmuştur.
TRIPS-Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması Anlaşma ya göre Fikri ve Sınai mülkiyet hakları 7 kategoride ele alınmıştır: 1. Telif hakkı ve ilgili haklar 2. Markalar 3. Coğrafi işaretler 4. Sınai tasarımlar 5. Patentler 6. Entegre devrelerin tasarımları 7. Açıklanmamış bilgilerin korunması
Anlaşmazlıkların Halli Mekanizması (Anlaşmazlıkların Halli Organı-AHO) Mekanizmanın İşleyişi: - Görüşme Talebi - Davacı tarafından sürecin başlatılması - Panel süreci ve tavsiye kararı - Temyiz - Kesin karara uyum için niyet beyanı ve uyum süreci - Uyumsuzluk Paneli - Uyumsuzluk Panel temyizi - Telafi önlemi - Her aşamada tahkim söz konusu
Türkiye nin Bakanlığımızı ilgilendiren alanlarda taraf olduğu davalar WT/DS237 Türkiye-Ekvador Taze Meyve Sebze (Muz) ihtilafı WT/DS 256 Türkiye-Macaristan Evcil Hayvan Maması İhtilafı DS 334 Türkiye-ABD Pirinç İhtilafı
Davaların Ortak Özellikleri: Her davada tarife dışı engel olarak ithalat kısıtlamalarının dava konusu edilmiş olması söz konusu Her davada Tarım Anlaşmasına aykırı bir miktar kısıtlaması veya kontrol belgesi düzenlenmesi prosedürlerinin Anlaşmaya aykırı olduğu iddiası Hayvan gıdası davasında SPS Anlaşması hükümlerine aykırılık Pirinç ve Muz davalarında söz konusu edilen mevzuat DTS Tebliği
Mevcut Sorunlar (Tarım ve SPS Komitesi Toplantıları) ABD GDO lu Ürün İthalatı Avustralya Koyun Eti İthalatı Avustralya, AB (ABD) İç Destek Bildirimleri
Doha Kalkınma Turu 2001 yılında Doha da gerçekleştirilen DTÖ IV. Bakanlar Konferansı nda alınan kararla başlatılan Doha Kalkınma Gündemi Müzakereleri yaklaşık 13 yıldır devam etmektedir. Tur kapsamında süren müzakerelerin yakından takibi ve kurumlararası eşgüdümün temini amacıyla 13 Eylül 2002 tarih ve 2002/39 sayılı Genelge ile «Dünya Ticaret Örgütü İle Koordinasyon Kurulu» kurulmuştur.
Doha Kalkınma Gündemi Müzakere Konuları Tarım Müzakereleri Tarım Dışı Ürünlerde Pazara Giriş (NAMA) Ticaretin Kolaylaştırılması Fikri Mülkiyet Hakları Kurallar Müzakereleri Ticaret ve Çevre Müzakereleri
TEŞEKKÜRLER