Kompresör Kompartımanı Üstte Olan Buzdolaplarının Gürültü Açısından İncelenmesi

Kompresör Kompartımanı Üstte Olan Buzdolaplarının Gürültü Açısından İncelenmesi B. Demirtekin * A. S. Sarıgül Bosch Siemens Ev Aletleri Dokuz Eylül Üniversitesi İstanbul İzmir Özet Günümüzde ürün gürültüsü konusu beyaz eşya sektöründe büyük önem kazanmıştır. Tüketici memnuniyeti açısından, ürünlerin sadece enerji verimliliği, su tüketimi ve ergonomik tasarımı değil; aynı zamanda sessiz olması da aranan kalite ölçütlerinden birisidir. Beyaz eşyaların gürültüsü üzerine yapılan bu çalışmada, yeni geliştirilen bir ürün olan ileri özellikli altı kapılı buzdolabı modeli ele alınmıştır.buzdolabına, ses gücü düzeyi, gürültü kaynaklarını belirleme ve haritalandırma testleri uygulanmış; gürültüyü azaltma çalışmaları, enerji verimliliği göz önünde bulundurularak gerçekleştirilmiştir. Anahtar kelimeler: buzdolabı, gürültü, akustik Abstract Nowadays, appliance noise has been one of the most important studies in white goods. For customer satisfaction, not only energy efficiency, water consumption, ergonomic structure but also quietness of the product is a quality requirement. This study on the noise of white goods is specifically focused on an exclusive six-door refrigerator as a new product. Throughout the study, sound power measurements and noise source localization of the refrigerator have been carried on; noise reduction has been performed by considering its energy efficiency. Keywords: clear, concise, interesting, original, pertinent paper I.Giriş 1 Dalgalar halinde yayılan ve akustik ortamlarda basınç değişikliklerine neden olan ses, bir enerji biçimi olup yaşamımızın vazgeçilmez bir parçasıdır. İstenmeyen, rahatsız edici ses olan gürültü ise ortam konforunu bozucu niteliktedir. Ses, cihazkalitesi açısından da bir ölçüt olup günlük hayatta kullanılan cihazlar için oldukça önemlidir. Beyaz eşya teknolojisinin günümüzde geldiği düzeye bakıldığında, enerji verimliliği, su tüketimi, ergonomik yapı gibi konularda büyük ilerlemeler kaydedildiği görülebilir. Gelişen yeni teknolojiye uyum sağlayabilecek, çevreyle dost ve daha sessiz ürünlerin ortaya çıkarılması çalışmaları da yıllar geçtikçe hız kazanmaktadır. Beyaz eşya üreticileri, yeni ürünlerinin * Bircan.Demirtekin@bsgh.com saide.sarigul@deu.edu.tr performansını geliştirirken kendi ürünlerini diğerleriyle karşılaştırarak değerlendirmektedir. Buzdolapları daha sessiz olması için üzerinde çalışılan bir ürün olduğından, buzdolabı gürültüsü de karşılaştırma konularından biridir. Tablo 1 de farklı buzdolaplarının ses gücü düzeyi için yapılmış bir karşılaştırma çalışmasının sonuçları verilmiştir. Model Tek Kapı BUZDOLABI (db(a) /lt ) Çift No Kombi Kapı Frost Mini A Markası 42/350 44/424 44/480 43/480 41/134 B Markası 38/330 40/520 42/480 42/470 38/144 C Markası 38/496 40/520 42/480 42/560 37/142 D Markası 42/350 43/450 43/480 43/480 - TABLO 1. Buzdolaplarında A-ağırlıklı ses gücü düzeyi araştırması Buzdolapları konusundaki vibro-akustik çalışmalar akademik araştırmalarla beslenmektedir. Literatürde bu konuda yazılmış tezler, makaleler ve bildiriler bulunmaktadır. Bu çalışmalarda buzdolaplarının başlıca gürültü kaynakları olan kompresörler ve fanlar incelendiği gibi, buzdolabıbir sistem olarak da ele alınmaktadır. Kompresör belirgin bir gürültü kaynağı olduğu için, kompresör titreşimi ve gürültüsü ile ilgili çalışmalar buzdolabı konusundaki araştırmalardan önce başlamışolup halen sürdürülmektedir. Diehl [1], kompresörlerdeki gürültü kaynaklarını belirtmiş; santrifüj, eksenel ve pistonlu kompresörler üzerinde durmuştur. Ryu ve ark. [2], soğutma sistemlerinde kullanılan hermetik kompresördeki gürültü kaynaklarını incelemiş ve taban gürültüsünü azaltmak için emme susturucusu tasarlamışlardır. Silveira [3],bir duyarlık analizi çalışması ile pistonlu kompresörlerdeki gürültü kaynaklarının katkılarını frekans spektrumu üzerindesunmuş; yeni bir kompresör tasarımı geliştirerek bunun 1

gürültü ve titreşimi azalttığını göstermiştir. Suh ve ark. [4], analiz programlarını kullanarak farklı lineer kompresör tasarımları yapmışlar, bunların gürültü ve soğutma kapasitesi gibi karakteristiklerinin benzetim sonuçlarını deneylerle karşılaştırmışlardır. Park ve ark. [5], bir buzdolabındaki pistonlu kompresörün düşük frekanslardaki gürültüsünü incelemiş; bunu azaltmak için geliştirdikleri modelin benzetim sonuçlarını deneylerle karşılaştırmışlardır. Seçgin ve ark. [6], bir buzdolabı kompresörünün deneysel modal analizini gerçekleştirerek sönüm ve doğal frekans gibi modal parametrelerini belirlemiş, sonuçları sayısal analiz bulguları ile karşılaştırmışlardır. Kim ve ark. [7] buzdolaplarının soğutucu fan, kompresör fanı ve kondenser fanı gibi gürültü kaynaklarını incelemişlerdir. Fanlarda en baskın gürültü kaynağının, fan kanatlarından ve kirişlerinden geçen hava akımının yarattığı kuvvetlerdeki dalgalanma olduğunu belirlemiş; düşük gürültülü yeni bir eksenel fan geliştirmişlerdir.lee ve ark. [8], buzdolabındaki fanlar üzerine yaptıkları deneysel ve sayısal çalışmalarda ev tipi buzdolaplarındaki santrifüj fanın iç kanat geçiş frekansındaki gürültüyü araştırmış ve bu gürültüyü azaltan bir tasarım geliştirmişlerdir. Heo ve ark. [9], buzdolaplarındaki santrifüj fanların kanat geçiş frekansındaki gürültüyü kanatlara eğimli bir profil vererek azaltmışlardır. Seo ve ark. [10], ev tipi bir buzdolabındaki soğutma fanının gürültüsünü soğutma performansını düşürmeden azaltmak için perfore bir panel sistemi kullanmışlardır. Lee ve ark. [11] tipik bir buzdolabı gürültüsünü bir seri deney ile incelemiş; seslerin frekans karakteristiğini elde ederek gürültünün en fazla kompresör ve hava dolaşımını sağlayan fan tarafından oluşturulduğunu belirlemiş;kompresörün çalışma evrelerine göre de bu gürültüyü sınıflandırmışlardır.lee ve ark. [12], gerçek yaşam ortamındaki ve yankısız odadaki buzdolaplarının gürültülerini kaydederek bunların ortak özelliklerini belirlemiş ve buzdolabı gürültüsünü modellemişlerdir. Jeon ve ark. [13], gerçek yaşam ortamındaki farklı buzdolaplarının gürültülerinin yayınımını ve ses kalitesi karakteristiklerini incelemiş; bunları yankısız odadaki test sonuçları ile karşılaştırmışlardır.şahin [14],gürültü kaynağı olarak sadece evaporatör fanının kullanıldığıkarlanmasız buzdolaplarını incelemiş, sayısal modeller ile deneysel çalışmaları desteklemiş, titreşim ve gürültü haritaları çıkartarak gürültünün oluştuğu bölgeleri tespit etmiştir. Seçgin ve Sarıgül[15], Helmholtz entegral denkleminin sınır elemanları yöntemi ile sayısal çözümüne dayanan teorik bir çalışma yaparak bunu buzdolabına uygulamışlardır. Buzdolabının yüzeyinden alınan hız ölçümleri özgün bilgisayar programına aktarılarak buzdolabının yüzeyindeki ve çevresindeki akustik basınçlar bulunmuş; buzdolabındaki ses kaynaklarının yeri belirlenmiş ve kaynak tanılama işlemi yapılmıştır.lee ve ark. [16], büyük buzdolapları 2 içinyaptıkları bir çalışmada buzdolabının kapağının açılıp kapanmasından dolayı oluşan olağan dışı gürültüyü deneysel ve sayısal yöntemlerle incelemiş; bu gürültüyü azaltma konusunda çözüm geliştirmişlerdir.akaydın [17], buzdolaplarının normal çalışma şartlarındaki titreşim düzeylerini karşılaştırmış; titreşimlerin frekans bileşenlerini incelemiş; alt parçalardaki titreşim biçimlerini ve gürültü düzeylerini belirlemiş; ön ve arka taraflarda oluşan ses basınç düzeylerini kıyaslamış; ses kalitesi üzerine çalışmış; titreşim ve gürültü düzeylerinin azaltılması için yöntem araştırmıştır. Buzdolabı, küçük bir sistem olarak kabul edilebilecek bir yapı olup bu sistemde, kompresör, kondenser fanı, soğutucu akışkan ve kompresör ile oturduğu şase arasında oluşabilecek rezonans gibi farklı gürültü kaynakları mevcuttur. Bunların hangisinin daha etkin olduğunun bulunması ve önlem alınması için dolap bir takım akustik testlerden geçirilmelidir. Bu çalışmada, yüksek kapasiteli, yeni bir ürün olan kompresör kompartımanı üstte bulunan buzdolabı ele alınmıştır. Bilindiği kadarı ile bu model için açık literatüre girmiş bir çalışma bulunmamaktadır. Model, büyük hacimli olup fazla sayıda eleman içermektedir. Buzdolabının toplam hacmi 820 Lt, buzdolabı sistemi karlanmasız, soğutucu akışkan tipi R600a, boyutları 212 mm X 121 mm X 71 mm dir. Dolap üzerinde 2 kompresör, 2 kondenser fanı, 3 evaporatörfanı bulunmaktadır. Buzdolaplarında eleman sayısı arttıkça gürültü düzeyinde de artış görülmektedir. Bu nedenle, elemanların seçiminin ve montajının akustik açıdan en uygun olacak şekilde gerçekleştirilmesi çok önemli bir konu olmakla birlikte; bu işlemin, dolabın enerji verimliliği korunarak yapılması gerekliliği, problemin önemini daha da artırmaktadır. II. Ses Ölçümleri A. Buzdolabının ses gücü düzeyi ölçümleri Ses gücü (W), ses kaynaklarının yaydığı sesin belirtilmesinde kullanılan standart bir büyüklüktür. Ses şiddeti, kaynaktan uzaklığa bağlı, yönselliği olan vektörel bir büyüklük olmasına rağmen; ses gücü her kaynak için karakteristik olan gürültü ölçüsüdür. Ses gücü, bir kaynaktan birim zamanda yayınan ses enerjisi olarak tanımlanır ve ses şiddetinin (I) kaynağın yüzey alanı boyunca entegrasyonu ile hesaplanır: (1) Ses Gücü Düzeyi (L W ), ses gücü için kullanılan logaritmik büyüklük olup aşağıdaki biçimde tanımlanır: 10 (2) Referans ses gücü W 0 =1x10-12 Watt, 1 10 2 10 olarak alınır. Ses gücü düzeyi, deneysel olarak serbest alan şartlarında ses

basınç düzeyi L p ve ölçüm yüzeyi ölçüsü L S yardımıyla bulunmaktadır: 20 10 (3) Burada S toplam yüzey alanı olup S 0 =1 m 2, p 0 =2x10-5 Pa olarak alınır. Bu çalışmadaki bütün ses ölçümleri yarı-yankısız akustik odada gerçekleştirilmiştir. Bu odanın arka plan gürültüsü 20 db(a) ve sınır frekansı 100 Hz dir. Buzdolabı çalışmaları ilk olarak dolabın sesgücü düzeyini belirleme testleri ile başlamıştır. Ses gücü ölçümleri ve buzdolabının ölçüm için hazırlanması, ISO 3744 [18], ISO 3745 [19] ve TS EN 28960 [20] standartlarına uygun olacak şekilde gerçekleştirilmiştir. Bu standartlar daha küçük hacimli buzdolapları için geliştirilmiş olmakla birlikte, büyük hacimli dolaplar için yayınlanmış bir standart olmaması nedeniyle kullanılmıştır. Standartlara göre, buzdolabı iç dengeye ulaşması için ölçümden önce en az 18 saat çalıştırılır. Buzdolabının dondurucu bölümü -22ºC, soğutucu bölümü 5ºC olacak şekilde ayarlanır. Buzdolabı, oda içerisinde yansıtıcı yüzey olarak kullanılan panelin önüne 1 cm boşluk bırakılarak yerleştirilir. Şekil 1 de gösterildiği gibi, buzdolabının çevresinde dolap boyutları referans alınarak sanal bir dikdörtgenler prizması oluşturulur. Buprizmanın gösterilen altı noktasına mikrofonlar yerleştirilerek ses düzeyi ölçümleri alınır. Bu değerlerin ortalaması alınarak ve Denklem (3) kullanılarak ses gücü düzeyi hesaplanır. İnsan kulağının davranışını en uygun yansıtan gürültü ölçütü olduğu için beyaz eşyalarda A-ağırlıklı ses gücü düzeyi kullanılır. Ses ölçümleri sırasında, buzdolabının Şekil 2 de gösterilen soğutma periyotları belirlenmiştir. Bu periyotlardaki A-ağırlıklı eşdeğer ses düzeyi (L paeq ) ve en yüksek ses düzeyi (L pa ) değerleri elde edilmiştir.buzdolabında,enerji tasarrufu sağlayan değişken devirli kompresörler kullanıldığı için bunların devreye giriş-çıkış süreleri değişmekte, bu da farklı ölçümler için soğutma periyodu sürelerinin farklı olmasına neden olmaktadır. Ölçümler sonunda elde edilen A-ağırlıklı eşdeğer ses gücü düzeyi (L WeqA ) sonuçları Tablo 2 de sunulmuştur. Tablo 2 de ayrıca her ölçüm periyodunun süresi, oda içi sıcaklık venem değerleri de verilmiştir. Oda sıcaklık venemindeki küçük farklılıkların buzdolabının ses gücünde anlamlı bir değişime yol açmadığı belirlenmiştir. Daha küçük buzdolaplarında önemli olabilecek bu değişimler, yüksek kapasiteli bu tip dolap için ses gücünü etkilememektedir.şekil 2 de gösterilen bir periyot için yapılan ses gücü düzeyi ölçümünde iki kompresör ve iki kondenser fanının birlikte çalıştığı zaman aralığında, ses en yüksek düzeyine ulaşmaktadır. Kullanıcıyı esas olarak rahatsız Test No Şekil 1. Test objesinin yarı yankısız odada yerleşimi. (L Weq )db(a ) Şekil 2. Soğutucu çevrimin bir periyodu. Periyot (saat, dak.) Sıcaklık (ºC) Nem (% rh) 1 50.3 1, 29 26.0-28.0 35.0-38.4 2 49.9 1, 9 27.0-29.0 36.0-38.7 3 49.8 1, 48 26.0-29.1 37.0-39.1 4 49.6 1, 34 28.0-29.2 36.0-37.7 5 49.1 1, 44 26.0-29.2 35.0-38.2 6 49.6 1, 36 28.0-29.2 36.0-37.7 7 50.0 1, 59 25.1-28.2 36.0-36.7 8 49.8 1, 44 27.8-28.5 35.8-36.9 TABLO 2. Buzdolabının Eşdeğer Ses Gücü Düzeyi Değerleri 3

Test No (L W )db(a) Sıcaklık (ºC) Nem(%rH) 1 54.0 25.0-25.8 38.0-38.8 2 54.0 26.0-26.3 37.0-38.2 3 54.0 26.0-26.1 35.0-36.0 4 54.0 27.0-28.3 37.0-38.2 5 54.1 26.0-29.3 38.0-38.7 6 54.1 25.8-26.3 37.0-38.7 7 54.1 26.0-27.3 38.0-38.5 8 54.1 27.1-27.8 38.0-38.5 5). Ayrıca üstyüzey haritası, soğutucu kompresör çevresindeki gürültüyayınımını da göstermektedir. Arka Frekans (Hz)- db(a) Frekans (Hz) - db(a) TABLO 3. Buzdolabının En Yüksek Ses Gücü Düzeyi Değerleri eden ve kontrol edilmesi istenilen gürültü, dörtelemanın devrede olduğu bu durumda ortaya çıkmaktadır. Bu durum için elde edilen A-ağırlıklı en yüksek ses gücü düzeyi (L WA ) değerleri Tablo 3 de sunulmuştur. En yüksek ses gücü düzeyi değerleri ortalama değerlerden yaklaşık 4 db(a) daha yüksek olup azaltılması gerekmektedir. B. Kompresörlerin ses gücü düzeyi ölçümleri Kompresörler buzdolaplarının temel ses kaynaklarından olduğu için buzdolabının soğutucu ve dondurucu kompresörleri solo olarak çalıştırılmış ve 1/3 oktav merkez frekanslarındaki ses gücü düzeyleri ölçülmüştür. Ölçüm sırasında kompresörlerin maksimum verimde çalışmaları sağlanmıştır. Dondurucu ve soğutucu kompresörlerin frekans analizi sonuçları Tablo 4 te sunulmuştur. Dondurucu kompresörün önemli bir gürültü kaynağı olmadığı; soğutucu kompresörün ise 400-500 Hz bantlarındaki gürültüsününbuzdolabının toplam gürültüsü üzerinde etkili olabileceği görülmektedir. C. Buzdolabının Temel Gürültü Kaynağını Belirleme Buzdolabının yüksek düzeydeki ses gücünün esas olarak hangi elemandan kaynaklandığını belirlemek için gürültü haritalandırma çalışması yapılmıştır. Gürültü haritalarını çıkarmak için Şekil 3 de gösterilen ekipman kullanılarak ses şiddeti ölçümleri gerçekleştirilmiştir. Ölçümler, buzdolabının motor grubunun bulunduğu üst kısımdakibeş yüzeyde (ön, üst, arka, sağ, sol) alınmıştır. Bu amaçla, ölçüm yüzeyleri kare elemanlara ayrılmış ve mikrofon her elemanın orta noktasının karşısına getirilerek ses düzeyi ölçülmüştür. Ölçümler sonucunda, sesin ele alınan yüzeydeki dağılımını veren bir harita eldeedilmiştir (Şekil 4). Gürültü haritalarında açık renklibölgelerin ses kaynağının bulunduğu yere karşılık geldiğigörülmektedir. Buzdolabının üst kısmı için elde edilen beş haritanın içinde, motor grubunun en net görünüşünü veren üstyüzey haritasında, dolabın temel ses kaynağının kondenser fanı olduğu belirlenmiştir (Şekil 4 TABLO 4. Kompresörlerin A-ağırlıklı ses gücü düzeyleri Şekil 3. Ses şiddetianalizörü ve probu Şekil 4. Yüzeylerin gürültü haritaları, yüzey elemanları, ölçüm noktaları yüzeyde ise hava emiş yeri olan delik çevresindeki gürültünün etkin olduğu gözlemlenmektedir (Şekil 6). Arka yüzey, üst yüzey ilebirleştiğinden, kondenser fanının etkisi ile delik çevresine yüksek düzeyde gürültü yayınımı olmaktadır. Bu ölçümlerin oktav bant frekanslarında yapılan frekans analizleri, gürültünün esas olarak 250 ve 400 Hz merkez frekanslarında ortaya çıktığını göstermektedir. III. Gürültü Azaltımı Çalışmaları Buzdolabının gürültü azaltımı çalışmaları farklı aşamalarda gerçekleştirilmiştir: A. Aşama 1 Üst kompartımanda ses yutucu malzeme kullanılması planlanmıştır. Bunun için ilk olarak, gürültü haritalarında

yayınımın yüksek görüldüğü sarı bölgelere beyaz eşyalarda yaygın olarak kullanılan keçe yerleştirilmiştir. Yalıtım malzemesi bu haritalar esas alınarak Şekil 5. Üst yüzeyin gürültü haritası ve frekans analizi yutum özelliği göstermektedir [21-23]. 15 mm olan keçe kalınlığı, içerisine talaş döküldüğünde 18 mm ye çıkmıştır.iki farklı malzeme ile yapılan gürültü azaltımı çalışmasının sonuçları, dolabın yalıtım malzemesi kullanılmadan gerçekleştirilen frekans analizi ile birliktetablo 5 de sunulmuştur. Şekil 7 de ise elde edilen sonuçlar grafiksel olarak karşılaştırılmıştır. Karşılaştırmalar, toplam ses gücü düzeyinin Keçe kullanıldığında 0.6 db(a) Keçe+talaş kullanıldığında 1.3 db(a) azaldığını göstermiştir. Bunun yanında keçe+talaş, özellikle 100-125 Hz aralığındaki düşük frekans ve 1000-8000 Hz aralığındaki yüksek frekans bölgelerinde etkili olan bir ses yalıtım malzemesi olarak ortaya çıkmıştır. B. Aşama 2 Bir diğer iyileştirme çalışması olarak ses şiddeti testlerinde en etkili gürültü kaynağı olarak belirlenen kondenser fanı üzerinde durulmuştur. Bu fanın ses gücünü diğer üç tip fanla karşılaştırmak amacıyla her fan için solo ölçümler gerçekleştirilmiştir. Bu testlerde, buzdolabı en az 18 saat çalıştırıldıktan sonra fanlar tekbaşına çalıştırılmış ve ses gücü düzeyleriölçülmüştür. Tablo 6 da sunulan sonuçlardan görüldüğü gibi, kondenserin önüne yerleştirilen yatay silindirik fan en iyi akustik performansı göstermiştir. Bu fan, 36.9 db(a) sesgücüdüzeyine sahip olup, bu değer buzdolabında TABLO 5.Buzdolabının, A-ağırlıklı ses gücü düzeyi sonuçları (L Wmeas1 : Yalıtım yok, L Wmeas2 : Keçeli yalıtım, L Wmeas3 : Keçe+talaşlı yalıtım) Şekil 6. Arka yüzeyin gürültü haritası ve frekans analizi Yerleştirildiğinden,gereksiz malzeme kullanımı önlenmiştir. İkinci olarak, beyaz eşyalar için yeni sayılabilecek bir çalışma yapılarak keçelerin içerisine yine ses yutucu bir malzeme olan ağaç talaşıyerleştirilmiştir. Keçenin düşük frekanslarda ses yutuculuğu olmayan, yüksek frekanslara doğru ses yutum katsayısı artan bir malzeme olmasına karşın, ahşap malzemeler düşük frekanslarda da iyi 5

Şekil 7.Buzdolabının, A-ağırlıklı ses gücü düzeylerinin grafiksel karşılaştırması (L Wmeas1 : Yalıtım yok, L Wmeas2 : Keçeli yalıtım, L Wmeas3 : Keçe+talaşlı yalıtım) Fan tipi Buzdolabı üzerindeki 5 kanatlı fan A-ağırlıklı ses gücü düzeyi (L w ) db(a) 51.4 Plastik yatay silindirik fan 54.2 Debi Ölçerin Konumu Yatay silindirik fan 36.9 4 kanatlı fan 39.7 TABLO 6. Fanlarıngürültüölçümü sonuçları Normal Fan Tekrar Sayısı Şekil 8. Yatay silindirik fan ve montajı DEBİ (lt/dk) Silindirik Fan Tekrar Sayısı 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 487 449 463 479 479 490 458 463 474 505 2 75 48 63 67 81 104 89 69 82 73 3 322 301 372 348 339 344 352 362 349 352 4 70 79 72 67 76 74 72 77 73 75 5 72 74 65 67 73 68 70 71 70 74 6 160 149 168 137 159 147 151 153 150 175 TABLO 7. Fanların debi ölçümü sonuçları kullanılan fan için elde edilen 51.4 db(a) dan çok daha düşüktür.yatay silindirik fan ve montajı Şekil 8 degösterilmiştir. Bu testlerin sonucunda, ses gücüölçümlerinde buzdolabının akustik performansının 6 olumsuz olarak bulunmasından sorumlu ana eleman olan 5 kanatlı kondenser fanının yatay silindirik fan ile değiştirilmesi gerekliliği ortaya çıkmıştır. Ancak bu eleman değişikliğinin yapılması için normal yatay silindirik fanın akustik performansının iyi olması yeterli değildir. Buzdolabının enerji düzeyinin korunması içinsilindirik fanın soğutucu performansı açısından da olumlu olması gerekmektedir. Bunun incelenmesi için, buzdolabının üzerindeki fanın ve silindirik fanın debi ölçümleriyapılarak birbirleri ile karşılaştırılmıştır. Debi ölçümlerinde, fan pervanelerinin altı farklı noktasından veri toplanmış ve bu işlem beş kez tekrarlanmıştır. Tablo 7 de sunulan ölçüm sonuçlarından görüldüğü gibi silindirik fanın sağladığı debi genel olarak buzdolabının üzerindeki normal fandan daha yüksek çıkmıştır. Sonuç olarak, silindirik fan hem akustik hem de enerji açısından daha üstün bulunmuş ve buzdolabında kullanılan kondenser fanları silindirik fanlarla değiştirilmiştir. Bilindiği kadarı ile bu tip kondenser fanı kullanımı buzdolapları için bir ilk olmuştur. IV. Sonuçlar Ses gücü düzeyi, makinaların en temel akustik karakteristiği olmakla birlikte gürültü azaltım çalışmaları için yeterli değildir. Gürültünün kontrol altına alınması için makinanın ses kaynaklarının belirlenmesi gerekir. Ses şiddetinin ölçümüne dayanan gürültü haritalandırma testi, bu amaçla kullanılan etkili bir yöntemdir. Bu çalışmada, yeni bir ürün olan kompresör kompartımanı üstte bulunan buzdolabının ses gücü ölçülerek gürültü haritalandırma çalışması yapılmıştır. Bu çalışmanın ilk sonucu olarak buzdolaplarında geleneksel yalıtım malzemesi olarak kullanılan keçenin içine talaş katılarak daha etkili bir ses yalıtıcı malzeme elde edilmiştir. Çalışmanın diğer sonucu, buzdolabında kullanılan kondenser fanının temel gürültü kaynağı olduğunun belirlenmesi ve bu fanın hem akustik hem de enerji açısından daha uygun bulunan başka tip bir fan ile değiştirilmesidir. Genel olarak ürün tasarımında, ürünü oluşturan bileşenlerin ve kullanılacak yalıtım malzemelerinin akustik özelliklerinin bilinerek seçilmesi gürültü problemlerinin ortaya çıkmasını engelleyecektir. Kaynakça [1] Diehl G.M. Compressor noise control. International CompressorEngineering Conference, Paper 10, Purdue University, USA, 1972. [2] Ryu D.S. Huh Y.J. Shin S.H. Measurement of the base noise of hermetic compressor and its application to the design of muffler system and compressor shell. International Compressor Engineering Conference. Paper 1037, Purdue University, USA, 1994. [3] Silveira M. Noise and vibration reduction in compressors for commercial applications. International Compressor Engineering Conference. Paper 1662, Purdue University, USA, 2004.

[4] Suh K. Heo D. ve Kim H. CAE/CFD application for linear compressor. International Compressor Engineering Conference. Paper 1726, Purdue University, USA, 2006. [5] Park J. Kang J. Choi J. Jang P. ve Yoon M. Reduction of the low frequency noise due to the discharge pressure pulsation of a reciprocating compressor. International Compressor Engineering Conference. Paper 1898, Purdue University, USA, 2008. [6] Seçgin A. Ertunç S. Özütürk B. Yıldırım K. Sarıgül A.S. Bir buzdolabı kompresörünün deneysel modal analizi. 14. Ulusal Makine Teorisi Sempozyumu Bildiri Kitabı. 109-119, Güzelyurt, KKTC, 2-4 Temmuz, 2009. [7] Kim W. Jeon W. Cho J. Shin D. ve Kim H. Numerical study on the noise generation of the axial flow fan in a refrigerator. INTER- NOISE 2006, Honolulu, Hawaii, USA, 3-6 December, 2006. [8] Lee S, Heo S. ve Cheong C. Prediction and reduction of internal blade passing frequency noise of the centrifugal fan in a refrigerator. International Journal of Refrigeration.33, 1129 1141, 2010. [9] Heo S. Cheong C. ve Kim T.H. Development of low-noise centrifugal fans for a refrigerator using inclined S-shaped trailing edge. International Journal of Refrigeration. 34, 2076 2091, 2011. [10]Seo J.Y. Kim W.J. ve Won J.S. Design and application of a perforated panel system to a household refrigerator for cooling fan noise reduction. Proceedings of the Institution of Mechanical Engineers Part C-Journal of Mechanical Engineering Science.226, 785-797, 2012. [11]Lee C. Cho Y. Baek B. Lee S. Hwang D. ve Jo K. Analyses of refrigerator noises. IEEE ISIE, Eds.: Peric N. Petrovic I. ve Butkovic Z., 1-4, 1179-1184, Dubrovnik, Croatia, June 20-23, 2005. [12]Lee C. Cho Y. Lee S. Park J. Hwang D. ve Hur D. Modeling refrigerator noises. Proceedings of the 15th IASTED International Conference on Applied Simulation and Modelling. Ed.: Hamza M.H., 543-547Rhodes, Greece, 2006. [13]Jeon J.Y. You J. Chang H.Y. Sound radiation and sound quality characteristics of refrigerator noise in real living environments. Applied Acoustics. 68, 1118 1134, 2007. [14]Şahin, R. Makinalarda Titreşimve Gürültü Haritalarının Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İTÜ, 2009. [15]Seçgin A. ve Sarıgül A.S. An efficient sound source localization technique via boundary element method. Vibration and Structural Acoustics Analysis Current Research and Related Technologies, Eds.: Vasques C.M.A. ve Rodrigues J.D. 151-179, Springer, 2011. [16]Lee D.G. Park J.H. Park K.H. Ha B.K. Kim H.S. ve Park S.H. Investigation of the frictional impulse induced abnormal noise in a refrigerator. International Journal of Precision Engineering and Manufacturing.14, 559-566, 2013. [17]Akaydın O. Buzdolabında Ses Kalitesinin İyileştirilmesi ve Ses Gücü Düzeyinin Azaltılması. Yüksek Lisans Tezi, İTÜ, 2013. [18]ISO 3744 Acoustics -- Determination of sound power levels and sound energy levels of noise sources using sound pressure- Engineering methods for an essentially free field over a reflecting plane. [19]ISO 3745 Acoustics -- Determination of sound power levels and sound energy levels of noise sources using sound pressure- Precision methods for anechoic test rooms and hemi-anechoic test rooms. [20]TS EN 28960-- Ev ve benzeri yerlerde kullanılan buzdolabı, dondurulmuş gıda muhafaza dolapları ve gıda derin dondurucuları için havadaki akustik gürültünün ölçülmesi. [21]Erol H. ve Öztürk S. Akustik izolasyon keçesinin ses iletim kaybı ve ses yutum özelliklerinin belirlenmesi. İTÜ Makine Fakültesi, İstanbul, 2009. [22]Altunok M. ve Ayan S. Lamine panellerde ses yutma katsayısı değerlerinin belirlenmesi. Politeknik Dergisi, 15(3): 117-125, 2012. 7