B tasarım Bir kitap okudu hayatı değişti Bir süredir iki şehrin insanı olarak yaşamını sürdüren tasarımcı Özlem Tuna İstanbul ve Riyad arası mekik dokuyor. İki hafta İstanbul, iki hafta Riyad da geçirdiği zamanının yoğun temposu içinde yaratmaya, üretmeye devam ediyor, hem de keyifle ve sevgiyle... Tuna nın hayatını asıl değiştiren Haruki Murakami nin kitabı Koşmasaydım Yazamazdım olmuş. Kitaptan sonra koşuşturması koşu sevgisine dönüşmüş. Şimdilerde her yerde koşuyor. Maraton koşmayı içinden geçiriyor ve ümit ediyor. Filiz Pak L Banu Beysüngü Şahin 100 BANYO MUTFAK
Tasarımcı Özlem Tuna okuyor, tasarlıyor, yaratıyor ve durmadan koşuyor. Yaşam Özlem Tuna nın enerjisi nereden geliyor? Tasarıma giden yolda neler yaşadı? Hareketli bir çocukluğun ardından üniversite yıllarımda da yerimde duramıyordum. Her şeyi yapmak ve yeni şeyler deneyimlemek istiyordum. Üniversitedeyken arkadaşlarla bir gün Acıbadem e keşfe gittik. Orada dolaşırken Spastik Çocuklar Okulu nu gördük. Neler yapabiliriz onlar için diye düşünürken, seramik öğretmenimiz yok dediler Hayat ve 5 yıl sürecek bir eğitim serüvenine başlamış oldum. Haftada 2 saat eğitim veriyordum. Benim için değişik bir deneyim ve kendime adıma da eğitici İstanbul Martıları bir dönem oldu. Derken üniversiteden mezun oldum ve İngiltere ye gittim. Bir kaç yıl orada kaldım, evlendim, çocuk sahibi oldum. 11 yıl öncesine kadar da ofis-atölyemde yaşıyor, kuyumculara takı tasarımı yapıyordum. Kalıpları hazırlıyor, koleksiyon yapıyordum. Sonra kendimi ve yarattıklarımı marka yapmak istedim. İlk adım olarak da kendi mağazamı açtım. Kiralar çok yüksekti. Atölye, çalışanlar, satış derken dayanamadık ve mağazayı kapattık. Bu benim için iş hayatında farklı bir tecrübe oldu. Sonra Büyükhan da bir atölye-showroom açtım. O binayı çok sevmeme rağmen binanın yetersizliklerinden ancak 1 yıl kalabildik. Tarihi yarımadayı ve o bölgeyi çok sevdiğim için oralardan ayrılmak istemedim. Şimdiki ofisimiz Sirkeci Tren Garı nın karşısında Nemlizade Han da; yüksek tavanlı ve ferah bir yer. Denizi görüyor. Özlem Tuna tasarlıyor, üretiyor ve çok çalışıyor. Riyad da yürüttüğünüz projeyi ve yaşamınıza kattıklarından bahseder misiniz? Şu anda Riyad da bir atölyenin başındayım. 4 Suudi prensesinin kurduğu; Al Nahda Vakfı bünyesinde Art Of Herite adlı bölümün içinde bedensel ve zihinsel engelli kadınlara iş olanağı sağlamak için 25 yıl once kurulan YADAWY seramik departmanına, eğitmenlik, tasarım ve üretim danışmanlığı yapıyorum. BANYO MUTFAK 101
B tasarım Tasarımcılık böyle bir şey, her an hayatımın ortasında. İş olarak da bakmıyorsunuz bir sure sonra; yaşam biçimi oluyor. bahçelerinde sabahları çok erken saatlerde koşuyorum. Değişik ve özgürleştirici bir duygu... Art of Heritage Suudi kültürünü korumak için kurulmuş bir bölüm, şimdilerde müze hazırlığı içindeler. 20 yıl sonra yeniden seramik ve eğitmenlik farklı bir heyecan yarattı bende, ayrıca bu insanlarla çalışmak da harika bir süreç oldu benim için. Orada yeni bir üretim bantı yaptık. Ürettiklerimizi vakfa ait üç ayrı mağazada satıyoruz. Bu ürünler ciddi bir ilgi görüyor. Riyad da çalışmak ve üretmek nasıl bir duygu? Tasarımcı gözüyle bakınca Arabistan da çalışmak oldukça heyecan verici. Böyle olmasına rağmen, aynı zamanda garip sıkıştırıcı bir ruh hali var bu şehirde. Heyecan ve sıkıştırılmışlık hissi aynı yerde duruyor. Bir yandan hoşunuza giderken, aynı anda çok sinir olabiliyor, ilginç tecrübeler yaşayabiliyorsunuz. Kültürü ve insanları gözlemlemek hoşuma gidiyor. Riyad ın değişik mimarisi, kültürü ve doğası var ve bunları deneyimlemek hayata farklı bakmanızı sağlıyor. Ben orada prenseslerden birinin sarayında kalıyorum. Okumaya ve koşmaya zamanım oluyor. Koşmaya başlamasam buradaki hayatın ilginç yanlarını göremeyeceğimi ve farklılıkla bakamayacağımı düşünüyorum. Fiziksel olarak koşma bu şehirdeki sıkıştırılmışlık hissini atıyor üzerimden; iyi hissettiriyor. Sarayın içindeki hurma Farklı iki şehir arasında gidip gelmek tasarım sürecinizi nasıl etkiliyor? İstanbul da da çalışmalar yoğun bir şekilde devam ediyor. Yurt dışı firmalarına yaptığımız koleksiyon çalışmaları dışında ağırlıklı olarak kurumsal hediyelik eşya ve fikir tasarlıyoruz firmalara. Buradaki kurumsal yapıdaki farklı firmalarla çalışmak da hayli ilginç; beni kendi markama yaptığım işlerden bir süreliğine koparıyor. Firmanın verdiği brifler doğrultusunda, bu marka imajını yansıtacak ve hedefledikleri kitleye markayı farklı açılardan anlatan fikir ve ürün tasarlama içinde oluyoruz. Oldukça keyifli ve farklı bir süreç oluyor. Riyad da yaşayamayacağımı biliyorum. İstanbul u her zaman çok sevdim, seviyorum; her şeyiyle birlikte Şimdi, uzakta kaldıkça nasıl benzersiz bir ruha sahip bir şehir olduğunu daha iyi görüyor ve çok özlüyorum. 102 BANYO MUTFAK Özlem Tuna nın kurumsal çalışmalarından biri.
Büyük Yeni Han da çalışmak hep bana zamansız olma hissini vermişti. Benim için bütün bir koleksiyon: mücevher, obje ve bir yanında yeme -içmeye bağlanması gerekli Sanırım bizi iyi hissettiren keyif objeleri (üzerimizde taşıdığımız ve kullandığımız) tasarlamayı seviyorum. Bu objelerin bir yanından yemekle ilişkisi olmasını önemsiyorum. Bir süreliğine kendi markamdan kopmak ve dışında olmakla, yaptığım işlere farklı açılardan bakabildiğimi gördüm. Açıkçası bunu çok önemsiyorum. Bir şeyin tümüyle içinde olduğunuzda, hem de uzun süre; görme ve fark etme yavaşlıyor ve geriliyor gibi hissediyorum. Onun için farklı bir şehirde yaşamak da bu anlamda beni besliyor. Yaptığım işlere, kendi hayatıma başka gözlerle bakabilmemi sağlıyor. Hayal Kapıları nasıl yaşama geçti? Son koleksiyonum Hayal Kapıları, açıkçası Hayal Anahtarı nın devamı olan bir koleksiyon olarak yaşam buldu. Hayal Anahtarı nı tasarlayıp ürettikten sonra kopamadım ve çok doğal olarak ev objeleri ve mücevherleri geldi. Bu koleksiyona ek olarak likör kapları ilave oldu. Çünkü 1 yıldır farklı aromalarda süt likörü yapıyoruz. Çok heyecan verici. Kahveyi likörsüz içmeyi düşünemiyorum. Tabi ki sadece likör kapları değil, kahve içerken bizi çevreleyen objelerin bütünlüğü ve kahve seremonisine odaklandığım bir koleksiyon oldu. Kahve fincanı, likör kapları, lokumluk, tepsi ve ışık; şamdan ve t-ligthlıklar... Son olarak da bu koleksiyona altın, gümüş ve renkli taşlardan oluşan mücevherler eklendi. Sizi en çok heyecanlandıran tasarımınız? Tasarlarken neden ilham alırsınız? Benim için bir şey yapılıp satılmaya başlanınca heyecan bitiyor. En heyecan verici ürün ise, henüz yapmadıklarım. Ama şimdiye kadar tasarladıklarım arasından favorim ise, ilk yaptığım serinin içinde yer alan Dün, Bugün, Yarın adlı ürün. Hayal Anahtarı Hayal Kapıları koleksiyonuna ait Renkli Hayaller. BANYO MUTFAK 103
B tasarım Büyük Yeni Han da çalıştığı dönem, sanatçıya Hayal Anahtarı tasarımında esin kaynağı olmuş. Son koleksiyonum hayal kapıları nı da çok isteyerek çalıştım ve çok da beğenildi. Benim her zaman keyif alarak çalıştığım koleksiyon bu kadar beğenilip satılmadı... Nitekim keyifle çalışıp tasarladığınız bir koleksiyon iyi Ev objelerinde genelde masaüstü objeler ve kahve seremonisi üzerine düşünüp tasarlıyorum. Tasarımlarımda hangi kitabı okuyor, hangi kültürü soluyor, hangi yemeği yiyorsam oradan esinleniyorum. satmayabiliyor, bu ikisi ayrı yerde duran şeyler. Hayal Kapıları nda bunu başardığım için iki taraflı memnunum. Her yıl kendi firmama bir yılbaşı hediyesi tasarlıyorum. İki yıl önce Büyük Yeni Han da çalıştığım yıl böyle bir anahtar ve harita yapma fikri aklıma geldi. Han Kapalıçarşı nın arkalarında küçük, dar ve sapa yolardan geçerek ulaşacağınız bir yerdedir. Anahtar ve harita ile kolayca bulsunlar, ulaşsınlar fikri ile başladı her şey. Fakat Hayal Anahtarı bana çok başka kapılar ve yollar açtı; o dönemde çalışmak istediğim firmaları, kişileri önüme koydum ve anahtar hediyemi gönderdim. Çok ilginçtir, hiç tahmin etmeyeceğim şekilde iki kişi hemen aradı ve görüştük. Özlem Tuna nın tasarım süreci nasıl başlar? Benim tasarlamadan önce bir hikayeye takılmam lazım. O an ne ilgimi çekiyorsa onun üstüne düşünüyorum, gözlemliyorum ve sonra üretiyorum. Hangi kitabı okuyor, hangi kültürü soluyor, hangi yemeği yiyorsam oradan esinleniyorum. Tasarım sürecinde bu konuların içinde 1-2 ay dolanıyorum. Sonra konsantre oluyorum, daha sonra çizim ve tasarım bölümleri geliyor. Kilitli olanı açan Hayal Anahtarı Bu anahtarın kullananların hayatlarında kilitlenen her şeyi açsın istedim; işse iş, aşksa aşk. Ben de bu niyetle boynuma astım ve iş yapmak istediğim insanların hayatıma geldiğini gördüm. Anahtarı kadınlar için renkli iplerle kolye olarak hazırladım; Erkekler içinse anahtarlık olarak. Anahtarın içinde anahtarın kendisi ve bir kapı var. Anahtar çift yönlü ve 2 tarafı da açıyor. Üstünde altın, gümüş ve değerli taşlar var. Bu tasarımın adı olan Hayal Anahtarı fikri aklıma Murat Gülsoy un Büyü Bozumu: Yaratıcı Yazarlık kitabını okuduğum dönemde aklıma gelmişti. Bu kitaptan ilham alıp, böyle bir anahtar içinde anahtar yapma fikri doğdu içime. 104 BANYO MUTFAK
W Hotel için tasarlanan Doha fincan takımı. Örneğin 2010 öncesi İstanbul için tasarım yapma fikri içinde dolaşırken, kültürden değil de başka bir şeylerden yola çıkmak istedim. Benim için İstanbul u ne anlatır diye düşünüp dururken, bir de baktım ki her gün sabah akşam vapurla Ortaköy- Eminönü yapıyorum, işe gidip Kairos; Yunan mitolojisinden. Zeus un en genç oğlu, sırtında ve ayak bileklerinde kanatları var ve sürekli koşuyor. Aynı şehir hayatında bizler gibi diye düşünmüştüm. Günde 4 km koşuyorum. Bu ay bunu 6 km. ye çıkarmak hedefim. Sonra 10 km. koşmak ve maratona katılmak istiyorum. gelirken. Ve vapur yolculuğundaki arkadaşlarım çığlık çığlığa martılar... İstanbul Martıları koleksiyonu böyle oluştu. Kairos isimli tasarımınız, zamansızlık üzerine sanırım. Nasıl bir yaratım süreci oldu? Evet, Kairos koleksiyonunu Büyük Yeni Han ı bulduğum ve içinde çalışmaya başladığım dönemde yaptım. Özgürce istediklerimi yaptığım bir koleksiyon oldu. Kairos aynı zamanda Yunan dilinde hissettiğiniz zaman anlamına da geliyor. Kronos saatin gösterdiği zaman, Kairos da bizim anda hissettiğimiz zaman. 300 küsur yıllık Büyük Yeni Han da çalışmak hep bana bu zamansız olma hissini vermişti. Orada olduğumda, hangi zamanda ne yaptığımın pek bir önemi yok gibi hissediyordum. Güzel bir duyguydu. Kendim için hazırladığım koleksiyonlarda daha özgürüm. Koleksiyonlar hayatımın içinden çıkıyor. Ama bir marka ile çalışırken biraz daha kısıtlanmış oluyorsunuz. Onlar neler istiyor, markayı nasıl anlatıyorlar bunların üstünde duruyorum. Burada yine Murat Gülsoy u anmadan edemeyeceğim. 602. Gece adlı yaratıcı yazarlık üzerine olan kitabında, yaratıcılığın kısıtlamalar getirildiğinde, çok daha ilginç şeyler İstanbul Martıları koleksiyonunda gümüş, pembe altın ve inci kulandım. Martılar, bu şehirde yaşayan insanlar, inci de İSTANBUL benim için doğurabileceğinin savunuyordu. Benim de çok ilgimi çeken bir saptama olmuştur bu. Ozlem Tuna nın gelecek hedeflerinde neler var? Dört sene önce Arzu Kes koleksiyonunda seramik mikro mozaik çalışmıştım; şimdi de mikro mozaik porselen çalışmak istiyorum. Özellikle kahve fincanı yapmaya devam etmek istiyorum. Porselen kahve fincanını kendim üretmeye karar verdim. Şimdiye kadar üretimi hep seçtiğim firma veya Kapalıçarşı çevresindeki ustalar ile işbirliği yaparak yürüttüm. Ama Riyad da seramik üretiminin içinde olduktan ve elimi tekrar çamura bulaştırdıktan sonra, hedef porselen üretmek.; yani tasarım ve mutfağı birleştirmek. BANYO MUTFAK 105