Ö S Y M T.C. YÜKSEKÖĞRETİM KURULU ÖĞRENCİ SEÇME VE YERLEŞTİRME MERKEZİ A KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI LİSANS ALAN BİLGİSİ TESTİ (ÇALIŞMA EKONOMİSİ VE ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ EKONOMETRİ İSTATİSTİK KAMU YÖNETİMİ ULUSLARARASI İLİŞKİLER) 11 TEMMUZ 010 DİKKAT! SINAVA BAŞLAMADAN ÖNCE AŞAĞIDAKİ UYARILARI MUTLAKA OKUYUNUZ. 1. Adınızı, soyadınızı, T.C. Kimlik Numaranızı ve sınav salon numaranızı aşağıya yazınız. ADINIZ SOYADINIZ T.C. KİMLİK NUMARANIZ SINAV SALON NO. :... :... :... :.... Soru kitapçığınızın türü A dır. Bunu cevap kâğıdınızdaki ilgili alana kodlayınız. Bu kodlamayı cevap kâğıdınıza yapmadığınız veya yanlış yaptığınız takdirde, sınavınızın değerlendirilmesi mümkün değildir. 3. Alan Bilgisi Testi için verilen toplam cevaplama süresi 10 dakikadır (3,5 saat). 4. Alan Bilgisi Testi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri, Ekonometri, İstatistik, Kamu Yönetimi ve Uluslararası İlişkiler testlerinden oluşmaktadır. Her testte 40 soru vardır. Bu testlerin başladığı sayfalar şöyledir: Çalış. Eko. ve End. İliş. 1 Ekonometri 8 İstatistik 1 Kamu Yönetimi 30 Uluslararası İlişkiler 37 Puanının hesaplanmasını istediğiniz testi mutlaka cevaplayınız. 5. Cevaplamaya istediğiniz testten ve sorudan başlayabilirsiniz. Her soru ile ilgili cevabınızı, cevap kâğıdında o soru için ayrılmış olan yere işaretlemeyi unutmayınız. 6. Testler puanlanırken her testteki doğru cevaplarınızın sayısından yanlış cevaplarınızın sayısının dörtte biri düşülecek ve kalan sayı o testle ilgili ham puanınız olacaktır. Bu nedenle, hakkında hiçbir fikrinizin olmadığı soruları boş bırakınız. Ancak, soruda verilen seçeneklerden birkaçını eleyebiliyorsanız kalanlar arasından doğru cevabı kestirmeye çalışmanız yararınıza olabilir. 7. Sınavda uyulacak diğer kurallar bu kitapçığın arka kapağında verilmiştir. Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının Merkezimizin yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar gerekli cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
ÇALIŞMA EKONOMİSİ VE ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ 1. 4857 sayılı İş Kanunu na göre, iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Çalışma şekillerinde işçilerin yaşamı için tehlikeli bir husus tespit edilen iş yerleri, bu tehlike giderilinceye kadar, iş yerlerini iş sağlığı ve güvenliği bakımından denetlemeye yetkili 3 müfettişten oluşan bir komisyon kararıyla kapatılır. B) Kanun a göre verilecek kapatma kararına karşı işverenin yerel iş mahkemesinde 7 iş günü içinde itiraz etme yetkisi vardır. C) İş yerindeki faaliyetin durdurulmasına ilişkin karara karşı yapılan itiraz, bu kararın uygulanmasını durdurur. D) Bir iş yerinde çalışan işçilerin cinsiyet durumları böyle bir iş yerinde çalışmalarına engel teşkil ediyorsa bunlar çalışmaktan alıkonulur. 010 KPSS / AB-PÖ 3. 4857 sayılı İş Kanunu na göre, analık hâliyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontroller için ücretli izin verilir. B) Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam 1,5 saat süt izni verilir. C) Analık sebebiyle işçiye verilen ücretsiz izin süreleri yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınır. D) Çoğul gebelik hâlinde doğumdan sonraki yasal 18 haftalık izin süresinden sonra işçiye 6 aya kadar ücretsiz izin verilebilir. E) Sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayıyla kadın işçi isterse doğumdan önceki 3 haftaya kadar iş yerinde çalışabilir. E) İşverenler iş yerlerinde meydana gelen iş kazasını ve tespit edilecek meslek hastalığını en geç iş günü içinde yazıyla, ilgili en yakın meslek hastalıkları hastanesine bildirmek zorundadırlar.. 4857 sayılı İş Kanunu na göre, çalışma hayatının denetimi ve teftişiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Askerî iş yerleriyle yurt güvenliği için gerekli maddeler üretilen iş yerlerinin denetim ve teftişi konusu ve sonuçlarına ait işlemler, Millî Savunma Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca birlikte hazırlanacak yönetmeliğe göre yürütülür. B) Çalışma hayatını teftişe yetkili iş müfettişleri tarafından tutulan tutanaklar aksi kanıtlanamayacak delil niteliği taşırlar. C) İş yerinin kurulup açılmasına izin vermeye yetkili makamlar, her ay bu hususta izin verdikleri işveren ve iş yerinin isim ve adresi ile yapılan işin çeşidini gösterir listeleri bir sonraki ayın 15 ine kadar o yerin bağlı bulunduğu bölge müdürlüğüne bildirirler. D) İşverenler iş müfettişlerince yapılan denetimler sırasında, gerekli olan belge ve delilleri gösterip göstermeme konusundaki emir ve istekleri geciktirmeksizin yerine getirmekle yükümlüdürler. 4. 4857 sayılı İş Kanunu na göre, işin düzenlenmesiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Haftalık yasal çalışma süresi haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanmak zorundadır. B) Denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleriyle 4 aya kadar artırılabilir. C) Telafi çalışmaları fazla sürelerle çalışma sayılmaz. D) İşin niteliğine göre işin başlama ve bitiş saatleri işçiler için farklı şekilde düzenlenebilir. E) Telafi çalışmaları, günlük en çok çalışma süresini aşmamak koşuluyla günde 3 saatten fazla olamaz. E) İş müfettişleri görevlerini yaparken resmî işlemlerin yürütülüp sonuçlandırılması için, açıklanması gerekmedikçe, işverenin iş yerinin meslek sırlarını tamamen gizli tutmakla yükümlüdürler. A 1
5. 4857 sayılı İş Kanunu na göre, sanayie ait işlerde kaç yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin gece çalıştırılması yasaktır? A) 18 B) 19 C) 0 D) 1 E) 010 KPSS / AB-PÖ 8. 8 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu na göre, toplu iş sözleşmesinin kapsamı ve düzeyiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Bir toplu iş sözleşmesi aynı iş kolunda bir veya birden çok iş yerini kapsayabilir. B) Bir tüzel kişiye ait olan ve aynı iş kolunda birden çok iş yerine sahip bir işletmede ancak bir toplu iş sözleşmesi yapılabilir. 6. 4857 sayılı İş Kanunu na göre, yıllık izin süreleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Niteliklerinden ötürü 1 yıldan az süren mevsimlik işlerde çalışanlara yasal yıllık ücretli izin sürelerinin yarısı uygulanır. B) Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilebilir. C) Yasal olarak belirlenmiş yıllık izin süreleri iş sözleşmeleriyle artırılamaz. D) Genel tatil günleri yıllık ücretli izin hakkının hesabında çalışılmış gibi sayılmaz. C) Kamu kurum ve kuruluşlarına ait müessese ve iş yerleri ayrı tüzel kişiliğe sahip olsalar dahi, bu kurum ve kuruluşlar için tek bir işletme toplu iş sözleşmesi yapılır. D) İşletme toplu iş sözleşmesi yapılacak iş yerlerinin aranılan niteliğe sahip olup olmadıkları hakkında çıkan uyuşmazlıklar, işletme merkezinin bulunduğu yerdeki iş davalarına bakmakla görevli mahkemede karara bağlanır. E) Bir iş yerinde aynı dönem için birden fazla toplu iş sözleşmesi yapılabilir. E) Yıllık ücretli izine hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında, işçilerin aynı işverenin iş yerlerinde İş Kanunu kapsamına girmeksizin geçirmiş bulundukları süreler de hesaba katılır. 7. 4857 sayılı İş Kanunu na göre, gece süresi ve gece çalışmalarıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Çalışma hayatında gece, en geç saat 18.00 da başlayarak en erken saat 08.00 a kadar geçen dönemdir. B) İşçilerin gece çalışmaları 7,5 saati geçemez. C) Gece postasından gündüz postasına verilecek bir işçi, kesintisiz en az 4 saat dinlendirilmeden diğer postada çalıştırılamaz. D) Gece çalıştırılan işçiler en geç 3 yılda bir defa işveren tarafından periyodik sağlık kontrolünden geçirilirler. E) Gece çalıştırılan işçilerin periyodik sağlık kontrollerinin masrafları Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanır. 9. I. Hastalık II. Analık III. Maluliyet IV. İş kazaları Yukarıdakilerden hangileri sosyal güvenlik sistemlerinin düzenlediği kısa vadeli sigorta türleri arasında yer alır? A) Yalnız III B) I ve II C) III ve IV D) I, II ve IV E) II, III ve IV A
10. 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu na göre, işsizlik ödeneğinin en az ve en fazla verilebileceği süreler aşağıdakilerden hangisinde birlikte verilmiştir? En az (gün) En fazla (gün) A) 90 300 B) 90 360 C) 180 300 D) 180 360 010 KPSS / AB-PÖ 13. Aşağıdakilerden hangisi sosyal güvenlik sistemlerinin giderlerinin artmasına doğrudan etki eden bir unsur değildir? A) Doğuşta yaşam beklentisinin yükselmesi B) Tıbbi bakım teknolojilerindeki gelişmeler C) Sosyal yardımların artışı D) İşsizlikte yaşanan artış E) Göçmen nüfusun artışı E) 360 600 11. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu na göre, aşağıdakilerden hangisinin genel sağlık sigortası primi Devlet tarafından karşılanmaz? A) Aile içi geliri kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin /3 ünden az olanlar B) Vatani hizmet tertibi aylığı alanlar C) Terörle Mücadele Kanunu kapsamında aylık alanlar 14. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu na göre, isteğe bağlı sigortalıların genel sağlık sigortalısı olabilmeleri için ne kadar süreyle genel sağlık sigortası primi ödemeleri gerekmektedir? A) 15 gün B) 1 ay C) ay D) 3 ay E) 4 ay D) Harp malullüğü aylığı alanlar E) Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu hükümlerinden ücretsiz faydalananlar 1. Aşağıdakilerden hangisi sosyal demokrat refah rejiminin sosyal korumayla ilgili özelliklerinden biridir? A) Refahın sağlanmasında piyasanın merkezî bir role sahip olması B) Cinsiyet eşitliğini sağlamaya yönelik uygulamaların ön plana çıkması C) İhtiyaç tespitine dayalı sosyal yardımların öncelikli bir yere sahip olması 15. Aşağıdakilerden hangisi isteğe bağlı sigortalı olma şartları arasında yer almaz? A) 18 yaşını doldurmuş bulunmak B) Türkiye de ikamet etmek C) Zorunlu sigortalı olmamak D) Ay içinde 30 tam gün çalışmak E) Kendi sigortalılığı nedeniyle aylık bağlanmamış olmak D) Sistemde devletin rolünün tamamlayıcı nitelikte olması E) Sistemde ailenin rolünün merkezî olması A 3
16. 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu na göre, son 10 günü kesintisiz olmak üzere işsiz kalmadan önceki son 3 yıl içinde 600 gün süreyle sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalıya, aşağıdaki hâllerden hangisinde işsizlik ödeneği ödenmesi mümkün değildir? A) Özelleştirme nedeniyle hizmet akdinin sona ermesi B) Belirli süreli hizmet akdiyle çalışmakta olup bu sürenin bitiminde işsiz kalınması C) Hizmet akdinin ihbar önellerine uygun olarak işveren tarafından feshedilmesi D) Hizmet akdinin İş Kanunu nda sayılan sağlık sebepleri nedeniyle bizzat işçi tarafından feshedilmesi E) Hizmet akdinin grev, lokavt veya kanundan doğan ödevler nedeniyle askıya alınmış olması 19. I. Sosyal harcamalar II. Sanayinin ödeme gücü III. Çalışma süresi IV. Ulaşım harcamaları 010 KPSS / AB-PÖ Yukarıdakilerden hangileri asgari ücretin saptanmasında temel alınan ölçütler arasında yer alır? A) Yalnız II B) I ve IV C) II ve III D) I, II ve IV E) II, III ve IV 17. 463 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu na göre, katılımcının bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerini başka bir emeklilik şirketine aktarım talebinde bulunabilmesi için şirkette en az ne kadar süre kalması gereklidir? 0. Çocuklara yönelik ilk sosyal politika önlemlerinin ortaya çıktığı ülke aşağıdakilerden hangisidir? A) Fransa B) Almanya C) İngiltere D) ABD E) İtalya A) 1 yıl B) 9 ay C) 6 ay D) 3 ay E) 1 ay 18. Aşağıdakilerden hangisi bireysel emeklilik sistemlerinin sağlaması beklenen avantajlardan biri değildir? A) Katılımcının gelirini düzeltici etki B) İş gücü devir hızında azalma C) Gelir dağılımını iyileştirici etki D) Sermaye piyasalarının gelişimine katkı sağlama E) Kamu sosyal güvenlik harcamalarını azaltma 1. I. Sendikalaşma oranının artışı II. İş gücü verimliliğinin artışı III. Sermaye yoğunluğunun artışı Yukarıdakilerden hangileri ücretlilerin millî gelirden aldığı payı etkileyen unsurlar arasında yer alır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III A 4
. Kadınlara yönelik uygulanan ilk sosyal politika önlemlerinin konusu aşağıdakilerden hangisidir? A) Fırsat eşitliği B) Analığın korunması C) Eşit işe eşit ücret uygulamaları D) Çalışma sürelerinin sınırlandırılması E) İş gücüne katılımı destekleyici sistemler 010 KPSS / AB-PÖ 5. Aşağıdakilerden hangisi tam rekabetçi iş gücü piyasasının özelliklerinden biri değildir? A) Firma ve işçilerin piyasa hakkında tam bilgilendirmeye sahip olmaları B) İşçilerin beceri ve verimlilik bakımından heterojen olması C) Hem firmalar hem işçiler için fiyatın veri kabul edilmesi D) Çok sayıda firma ve çok sayıda işçi bulunması E) Piyasaya giriş ve çıkış serbestliğinin bulunması 3. I. Friksiyonel işsizlik II. Mevsimlik işsizlik III. Konjonktürel işsizlik IV. Yapısal işsizlik Yukarıdakilerden hangileri önlenemez türden işsizliktir? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV 6. I. Lojman yardımı II. Kira geliri III. Kreş hizmeti IV. Transferler Yukarıdakilerden hangileri toplu iş sözleşmelerinde müzakere edilebilen faktörler arasında yer alır? A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III D) II ve IV E) III ve IV 4. Aşağıdakilerden hangisi faal olmayan nüfusa dâhildir? A) İşsizler B) Ücretsiz aile işçileri C) Öğrenciler D) Kendi hesabına çalışanlar E) Ücretli çalışanlar 7. Emek arzı sabitken, emeğin üretkenliğinde bir artış olması durumunda aşağıdakilerden hangisi gerçekleşir? Ücret düzeyi İstihdam seviyesi A) Artar Artar B) Artar Azalır C) Azalır Azalır D) Azalır Artar E) Azalır Aynı kalır A 5
8. I. Emeğin verimliliği II. Sendikalar III. İşin niteliği IV. Piyasa yapısı Yukarıdakilerden hangileri ücretin doğrudan bir belirleyicisi değildir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve IV E) III ve IV 010 KPSS / AB-PÖ 31. Aşağıdakilerden hangisi friksiyonel işsizliğin bir nedenidir? A) Açık işler konusundaki bilgi eksikliği B) İşle emek arasındaki nitelik uyumsuzluğu C) Teknolojik gelişmeler D) Okul eğitiminin yetersiz oluşu E) Bölgesel gelişmişlik farklılığı 9. Bireyin boş zaman ile çalışma arasındaki tercihinde fayda maksimizasyonu için bir denge durumu aşağıdakilerin hangisinde gerçekleşir? A) Orijinden en uzak farksızlık eğrisi üzerindeki bir noktada B) Bütçe doğrusu üzerindeki bir noktada C) Bir farksızlık eğrisinin bütçe doğrusuna teğet olduğu noktada D) Orijine en yakın farksızlık eğrisi üzerindeki bir noktada E) Herhangi bir farksızlık eğrisi üzerindeki bir noktada 3. Bireyin iş gücü arz eğrisinin eğimiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Yalnız gelir etkisi ortaya çıkarsa iş gücü arz eğrisi pozitif eğimlidir. B) Yalnız ikame etkisi ortaya çıkarsa iş gücü arz eğrisi negatif eğimlidir. C) Gelir etkisi ikame etkisine eşitse iş gücü arz eğrisi geriye eğimlidir. D) Gelir etkisi ikame etkisinden küçükse iş gücü arz eğrisi geriye eğimlidir. E) Gelir etkisi ikame etkisinden büyükse iş gücü arz eğrisi geriye eğimlidir. 30. Aşağıdakilerden hangisi ikili iş gücü piyasalarının özellikleri arasında yer almaz? A) Birincil ve ikincil sektörlerdeki iş gücü arasındaki farkların eğitim temeline dayanması B) Yüksek ücretli işlerin birincil sektörde yer alması C) Birincil ve ikincil sektörler arası hareketliliğin sınırlı olması 33. Türkiye İstatistik Kurumu Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre, Türkiye de 009 yılında kadın iş gücüne katılma oranı yüzde kaçtır? A) 19 B) 6 C) 9 D) 3 E) 34 D) İşverenlerin birincil ve ikincil sektörlerdeki çalışanlar arasında ayrımcılık yapmaması E) İkincil sektördeki işlerde iş disiplininin zayıf olması A 6
34. Aşağıdakilerden hangisi ücretin satın alma gücünü ifade eder? A) Ücret haddi B) Ücret geliri C) Parasal ücret D) Reel ücret E) Brüt ücret 35. Bir çalışanın örgüte karşı sorumlu ve yükümlü olduğu inancıyla işten ayrılmama durumu aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Duygusal bağlılık B) Devam bağlılığı 38. 010 KPSS / AB-PÖ I. Diğerlerinin gereksinimlerini tatmin etme becerisi II. Alanında uzman olduğuna dair diğerlerinin algısı III. Karizmaya sahip olduğu konusunda diğerlerinin inancı Yukarıdakilerden hangileri liderin veya yöneticinin bireysel güç alanının belirleyicileri arasında yer alır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III C) Normatif bağlılık D) Hesapçı bağlılık E) Yabancılaştırıcı bağlılık 39. Aşağıdakilerden hangisi sosyal dışlanmanın yapısal gerekçelerinden biri değildir? A) Gelir dağılımında eşitsizlik B) Üretimin ve iş gücü piyasalarının yeniden yapılanması 36. İşin görev ve rol gerekliliklerine açıklık getirerek çalışanları belirlenmiş hedeflere erişmek üzere güdüleyen lider aşağıdakilerden hangisidir? A) Etkileşimsel lider B) Karizmatik lider C) Teknolojik denetimin artışı D) Yapısal uyum politikaları E) Küreselleşme C) Dönüştürücü lider D) Düşünsel lider E) Otoriter lider 40. Aşağıdakilerden hangisi fabrika sisteminin doğmasında etkili olmamıştır? 37. I. İş rotasyonu II. İş zenginleştirme III. İş genişletme Yukarıdakilerden hangileri çalışanların yaptıkları işi planlayabilme ve kontrol edebilmeleri bakımından sorumluluk ve inisiyatif üstlenmelerini sağlayan iş tasarım stratejileri arasında yer alır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III A) Buhar gücünün keşfedilmesi B) Aristokrasinin varlığı C) Mekanik üretim teknolojisinin gelişmesi D) Sermayenin oluşması E) Yeni ham madde kaynaklarının bulunması ÇALIŞMA EKONOMİSİ VE ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ TESTİ BİTTİ. CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ. A 7
EKONOMETRİ 1. 6. SORULARI AŞAĞIDAKİ BİLGİLERE GÖRE CEVAPLAYINIZ. Yt = β 1+ β X t +... +β kxtk + u t denkleminde Y, t β k ve u t nin tahminleri sırasıyla Y, β t k ve u t dir. (t = 1,,..., n) ve (j = 1,,..., k) dir. E, beklenen değeri; Var, varyansı; Cov, kovaryansı temsil etmektedir. 1. En Küçük Kareler (EKK, Ordinary Least Squares) tahmin edicisi uygulanırken aşağıdakilerden hangisi en küçük (minimum) yapılır? 010 KPSS / AB-PÖ 4. En İyi Doğrusal Sapmasız Tahmin Edici (Best Linear Unbiased Estimator) ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Tek denklem tahmin edicisidir. B) Klasik (ideal) varsayımlar altında EKK bu özelliği sağlar. C) Etkinlik (efficiency) özelliğini sağlar. D) Tutarlılık (consistency) özelliğini sağlar. E) Gauss-Markov teoremi ile gösterilir. A) Her bir u t B) Her bir u t C) u t D) Var ( Y) t E) uy t t. En Yüksek Olabilirlik (EYO, Maximum Likelihood) tahmin edicisi uygulanırken aşağıdakilerden hangisi en yüksek (maksimum) yapılır? A) Her bir Y t B) Tüm Y t leri içeren olabilirlik işlevi C) Tüm X t leri içeren olabilirlik işlevi D) Tüm u t leri içeren olabilirlik işlevi E) XjtYt 5. Kökteki regresyon denklemi için klasik (ideal) varsayımlar geçerli ancak açıklayıcı X değişkenlerinin tümü istatistiksel olarak anlamsız ise Y değişkeninin ortalaması aşağıdakilerden hangisine eşittir? A) ut B) 0 C) β +... +βk D) β E) β 1 3. EKK uygulamasına göre aşağıdaki sonuçlardan hangisi doğrudur? A) ux t jt = 0 B) ux t jt < 0 C) uy t t = 0 D) u t /n < 0 E) u t /n = 0 A 8
010 KPSS / AB-PÖ 6. Yukarıda verilen regresyon denklemi için aşağıdakilerden hangisi klasik (ideal) varsayımlardan biri değildir? A) Var( u) nin t değişebilir olması B) E( u t )= 0 olması C) Cov(utX jt) = 0 olması D) X j değerlerinin her örneklemede sabit olması E) Cov(uhu i) = 0; h, i = 1,,..., n; h i olması 8. Yt = β1+ βx t +... + βkxtk + ut denkleminde H 0 :β = 0 boş hipotezine karşılık H 1:β 0 alternatif hipotezini % 1 anlamlılık (significance) düzeyinde sınamak için aşağıdaki sınama ve tablo olasılık (p) değerlerinden hangisi kullanılmalıdır? A) Çift taraflı F sınaması; F tablosundan olasılık (p) = 0,005 B) Çift taraflı Ki-kare sınaması; Ki-kare tablosundan olasılık (p) = 0,005 C) Çift taraflı t sınaması; t tablosundan olasılık (p) = 0,005 D) Çift taraflı t sınaması; t tablosundan olasılık (p) = 0,01 E) Tek taraflı t sınaması; t tablosundan olasılık (p) = 0,01 7. Determinasyon katsayısı R ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Düzeltilmiş R eksi değer alabilir. B) Her zaman R < 1 dir. C) Denkleme yeni açıklayıcı değişken eklendiğinde R değeri azalmaz. D) Denkleme yeni açıklayıcı değişken eklendiğinde düzeltilmiş R değeri azalabilir. E) Yt = β1+ βxt + u t denkleminde R = r(ytx t) geçerlidir; r korelasyon kat sayısıdır. 9. Yt = β1 + βx t +... + βkxtk + u t denkleminde β nin beklenen işareti eksidir ve tahmin sonucunda işaret beklendiği gibi eksi bulunmuştur. β nin anlamlı (significant) olup olmadığını sınamak için aşağıdaki hipotezlerden hangisi doğrudur? A) H 0 : β < 0, H 1: β > 0 B) H 0 : β < 0, H 1: β < 0 C) H 0 : β > 0, H 1: β 0 D) H 0 : β 0, H 1: β < 0 E) H 0 : β 0, H 1: β 0 A 9
010 KPSS / AB-PÖ 10. VE 11. SORULARI AŞAĞIDAKİ BİLGİLERE GÖRE CEVAPLAYINIZ. lnyt = β1+ βlnkt + β3lnlt + u t Cobb-Douglas üretim işlevidir; burada Y üretim, K sermaye ve L iş gücüdür. 11. Yukarıdaki işlevde β kat sayısının anlamı ve yorumu aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) Üretimin kısmi sermaye esnekliğini gösterir; iş gücü sabitken sermayedeki 1 birim değişmenin üretimi kaç birim değiştireceğini ifade eder. B) Üretimin kısmi sermaye esnekliğini gösterir; iş gücü sabitken sermayedeki % 1 değişmenin üretimi % kaç değiştireceğini ifade eder. C) Üretimin kısmi sermaye esnekliğini gösterir; iş gücü 0 iken sermayedeki 1 birim değişmenin üretimi kaç birim değiştireceğini ifade eder. D) Üretim sürecinde sermaye ve emek arasındaki ikame esnekliğini gösterir; iş gücü sabitken sermayedeki 1 birim değişmenin üretimi kaç birim değiştireceğini ifade eder. E) Üretim sürecinde sermaye ve emek arasındaki ikame esnekliğini gösterir; iş gücü 0 iken sermayedeki % 1 değişmenin üretimi % kaç değiştireceğini ifade eder. 10. Bu işlevin temsil ettiği üretim sürecinde ölçeğe göre sabit getiri (constant returns to scale) olup olmadığı aşağıdaki hipotezlerden hangisiyle araştırılabilir? A) H 0 : β1= 1; H 1: β1 1 B) H 0 : β + β3 = 0; H 1: β + β3 0 C) H 0 : β1+ β = 1; H 1: β1+ β 1 1. Yt = β1+ βzt + β3lnxt + ut denkleminde X in dışsal (exogenous) bir değişken olup olmadığını araştırmak için aşağıdaki sınamalardan hangisi kullanılabilir? A) Wu Hausman B) Granger nedensellik C) Breusch Pagan D) Durbin Watson E) Hildreth Lu D) H 0 : β = 1; H 1: β 1 E) H 0 : β + β3 = 1; H 1: β + β3 1 A 10
13. VE 14. SORULARI AŞAĞIDAKİ BİLGİLERE GÖRE CEVAPLAYINIZ. lt = β1+ βyt + β3rt + u t yatırım denkleminde; Y gelir, R faizdir. Bu denklem 001.4-009.4 dönemi için n = 33 üç aylık veri ve EKK ile tahmin edilmiştir. Ayrıca K 1 :008 öncesinde 0, 008 ve 009 da 1; K :008 öncesinde 1, 008 ve 009 da 0; M: 1 Birinci mevsimde 1, diğer mevsimlerde 0; M 4 : dördüncü mevsimde 1, diğer mevsimlerde 0 değerlerini alan kukla (dummy) değişkenlerdir. 010 KPSS / AB-PÖ 14. Özel yatırımdaki mevsimlik değişmeleri de dikkate almak için kökteki denkleme K 1 yanında M 1 ve M 4 mevsimlik kukla değişkenleri de eklenmiş denklem; lt = β1+ βyt + β3rt + β4k1+ β5m1+ β6m4 + u t olarak tahmin edilmiştir. Bu denklem için 009.4 döneminin sabit terimi aşağıdakilerden hangisidir? A) β1+ β B) β1+ β 4 C) β1+ β + β 4 D) β1+ β4 + β 6 E) β1+ β + β4 + β 6 13. 008 ve 009 yıllarında özel yatırım davranışında bir değişiklik olmuş; otonom yatırım ve marjinal yatırım eğilimi azalmıştır. Bu durumu dikkate almak için kökteki denkleme K 1 ve K kukla değişkenleri eklenmiştir. Aşağıdaki denklemlerden hangisi yatırım davranışındaki değişikliği doğru ve tahmin edilebilir olarak yansıtmaktadır? A) lt = β1+ βyt + β3rt + β4k1+ u t B) lt = β1+ βyt + β3rt + β 4(K1 Y t) + u t C) lt = β1+ βyt + β3rt + β4k1+ β 5(K1 Y t) + u t D) lt = β1+ βyt + β3rt + β4k1+ β5k + u t E) lt = β1+ βyt + β3rt + β4k1+ β5k + β 6(K1 Y t) + ut 15. Kukla değişkenlerin ekonometrik denklemlerde yer almasıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Bir denklemin sağ tarafında hem sabit kuklası hem eğim kuklası olabilir. B) Bir denklemin sol tarafındaki bağımlı değişken, bir kukla değişken olabilir. C) Bir denklemin sol tarafında bağımlı değişken olarak kukla değişken varsa sağ tarafında açıklayıcı değişken olarak hem sabit hem eğim kuklası yer alabilir. D) Bir denklemin sol tarafında kukla değişken varsa tahmin için probit yöntemi kullanılabilir. E) Bir denklemin sol tarafında bağımlı değişken olarak kukla değişken varsa sağ tarafında yalnızca eğim kuklası yer alabilir, sabit kuklası yer alamaz. A 11
16. I. Ortalama Hata Kareler Kökü (Root Mean Square Error) II. Ortalama Mutlak Hata (Mean Absolute Error) III. Theil Eşitsizliği IV. Box-Pierce-Ljung Q İstatistiği Yukarıdaki istatistiklerden hangileri ex-post öngörü (forecast) başarısını ölçmekte kullanılabilir? A) I, II ve III B) I, II ve IV C) I, III ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 010 KPSS / AB-PÖ 18. Yt = β1+ βx t +... + βkxtk + ut denkleminde aşağıdakilerden hangisi içsel bağıntı olduğunu ifade eder? A) E(u t ) 0 B) E(Y t, X t i ) 0 C) E(u t, u t i ) 0 D) E(u t, X t i ) 0 E) E(u t, Y t ) 0 17. Aşağıdakilerden hangisi zaman serileri ile tahmin edilen ekonometrik denklemde içsel bağıntının (autocorrelation) bir nedeni değildir? A) Zaman serilerinin atalet (inertia) özelliği göstermesi B) Verilerde sistematik ölçme hataları olması C) Denklemden dışlanmış gerekli açıklayıcı değişken(ler)in olması D) Denklemin işlevsel biçiminin (functional form) yanlış olması E) Denklemde birden fazla kukla değişkenin yer alması 19. Matrislerle Y = Xβ + u ile ifade edilen çok değişkenli doğrusal ekonometrik denkleminde Y(nx1) bağımlı değişken vektörü, X(nxk) açıklayıcı değişkenler matrisi, β(kx1) kat sayı vektörü, u(nx1) hata vektörüdür. Hata terimi için E(u) = 0 ve Var,Cov(u) =σ P geçerlidir. σ bir sabittir, P matrisinin asal köşegeninde 1 ler, köşegen dışında ise sıfırdan farklı artı veya eksi sayılar vardır. Bu bilgilere göre aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Denklemde değişen varyans (heteroskedasticity) ve çoklu bağıntı (multicollinearity) sorunu vardır. B) Denklemde değişen varyans ve içsel bağıntı sorunu vardır. C) Denklemde içsel bağıntı ve çoklu bağıntı sorunu vardır. D) Denklemde yalnızca içsel bağıntı sorunu vardır. E) Denklemde yalnızca değişen varyans sorunu vardır. A 1
010 KPSS / AB-PÖ 0. Yt = β1+ βx t +... + βkxtk + u t denkleminde hata terimi AR(1) süreci ile şöyle belirlenmiştir: ut = ρ u t 1+εt Birinci sıra içsel bağıntının sınanması aşağıdaki hipotezlerden hangisiyle yapılır? A) H 0 : ρ = 1 ve H 1: ρ 1 B) H 0 : ρ = 0 ve H 1: ρ 0 C) H 0 : ρ 0 ve H 1: ρ < 0 D) H 0 : ρ 1 ve H 1: ρ < 1. Aşağıdaki denklemlerden hangisi içsel bağıntı sorununu Durbin-Watson istatistiği ile sınamak için uygun değildir? A) Yt = β1+ βlnxt + β3lnwt + β4lnzt + ut B) lnyt = β1+ βlnxt + β3lnwt + β4lnzt + ut C) lnyt = βlnxt + β3lnwt + β4lnzt + ut D) lnyt = β1+ βlnxt + β3lnwt + β4lnzt + β5lnxt 1+ ut E) lnyt = β1+ βxt + β3wt + β4zt + β5zt 1+ ut E) H 0 : ρ 0 ve H 1: ρ > 0 1. Yt = β1+ βx t +... + βkxtk + u t denkleminde hata 3 terimi ut = e t(1+ρ et 1+ ρ et + ρ e t 3 +...), ρ < 1, E(e t) = 0, Var(e t) = σe ve Cov(ete t i) = 0 dır. u t nin varyansı aşağıdakilerden hangisidir? A) Var(u t ) = 1 B) Var(u t ) = 1 + ρσ e 3 4 C) Var(u t) = 1+ ρσe + ρ σe + ρ σe + ρ σ e +... σ D) Var(u = e t ) 1 ρ 3. Yt = β1+ βxt + β3wt + β4zt + ut denkleminde E(u t) = 0, E(Xtu t) = 0, Var(u t) = σuzt ve σ u sabit varsayımları geçerlidir. Bu durumda aşağıdakilerden hangisi EKK tahmin edicisinin özelliğidir? A) Sapmalıdır fakat tutarlı ve etkindir. B) Sapmasızdır ve etkindir fakat tutarsızdır. C) Sapmasızdır fakat asimptotik sapmalı ve tutarsızdır. D) Sapmasızdır, tutarlıdır fakat etkin değildir. E) Sapmalıdır, tutarsızdır ve etkin değildir. σ E) Var(u = e t ) 4 1 ρ A 13
010 KPSS / AB-PÖ 4. Hane halkı tüketimi c i ile geliri y i ve hanedeki kişi sayısı n i arasındaki ilişki ci = β1+ βyi + β3ni + u i (i = 1,,..., 77) denklemi ile araştırılmıştır. Burada E(u i) = 0 dır, ancak Var( u i ) nin değiştiği şüphesi vardır. Değişen varyansı araştırmak için, örneklem verileri küçükten büyüğe y i değerlerine göre sıralanmış, ortadaki 11 veri atılmış, sonra veriler n1 = 33 ve n = 33 olmak üzere iki gruba ayrılmış ve denklem bu iki veri grubu için EKK ile tahmin edilmiştir. Var( u i ) tahmini birinci grup veri için σ ˆu1 = 6, ve ikinci grup veri için σ ˆu = 18,6 dır. % 5 anlamlılık düzeyinde tablodan F(30, 30) = 1,84 ve χ ( = 5,99 değerleri bulunmuştur. ) Buna göre Varyans sabittir. hipotezi sınanırsa sınamanın adı ve sonucu nedir? A) White sınaması, H 0 hipotezi kabul edilir. B) Goldfeld-Quandt sınaması, H 0 hipotezi reddedilir. C) Goldfeld-Quandt sınaması, H 0 hipotezi kabul edilir. D) Breusch-Pagan sınaması, H 0 hipotezi reddedilir. E) Breusch-Pagan sınaması, H 0 hipotezi kabul edilir. 5. ct = β1+ βgt + β3ct 1+ ut denkleminde c t özel tüketim harcaması, g t özel gelirdir. 60 üç aylık veri ile aşağıdaki tahmin sonuçları alınmıştır: ĉt = 0,05 + 0,714gt + 0,43c t 1; R = 0,847, Durbin h = 0,81, uˆ t = 0,006 + 0,190uˆ ˆ t 1+ 0,347u t ; R = 0,170 % 5 anlamlılık düzeyinde tablodan χ ( = 5,991, F(,57) = 3,15 tir. ) Buradaki u ˆ t denklemi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) ARCH sorunu için LM (White) sınaması yapılabilir. χ = (60)(0,17) = 10, > 5,991 olduğuna göre % 5 anlamlılık düzeyinde ARCH() sorunu vardır. B) İçsel bağıntı için LM sınaması yapılabilir. F = [(0,17 / ) ] /[(1-0,17) / 57] = 5,84 > 3,15 olduğuna göre % 5 anlamlılık düzeyinde içsel bağıntı sorunu vardır. C) GARCH sorunu için LM sınaması yapılabilir. χ = (60)(0,006) = 0,36 < 5,991 olduğuna göre % 5 anlamlılık düzeyinde GARCH () sorunu yoktur. D) İçsel bağıntı için LM sınaması yapılabilir. χ = (60)(0,17) = 10, > 5,991 olduğuna göre % 5 anlamlılık düzeyinde içsel bağıntı sorunu vardır. E) Değişen varyans sorunu için LM sınaması yapılabilir. F [(0,17 / ) ] /[(1 0,17) / 57] = 5,84 > 3,15 olduğuna göre % 5 anlamlılık düzeyinde değişen varyans sorunu vardır. A 14
6. Konut yatırımını (H) açıklamak için, Gayrisafi Millî Hasıla (GSMH), konut kredisi faiz oranı (K), hazine bonosu faiz oranı (R) ve para arzını (M) açıklayıcı değişken olarak kullanan denklemin zaman serisi verileri ile yapılan tahmini, parantez içindeki kat sayı standart hataları ile birlikte şöyledir: Ĥt = -,0 + 1,01GSMHt + 1,19Kt 1,45Rt 3,06M t, (3,53) (0,3) (1,1) (1,19) (,30) R = 0,914, DW1 = 1,977 Verilen bilgilere göre, bu denklemde hangi ekonometrik sorun hangi nedenle vardır? A) Denklemdeki değişkenler durağan değildir, bu sorun anlamsız ve ters işaretli kat sayı tahminlerine neden olmuştur. B) Çoklu bağıntı sorunu vardır, çünkü hem R hem de Durbin-Watson istatistiği görece yüksek değere sahiptir. C) Tam çoklu bağıntı sorunu vardır, çünkü K ve M nin kat sayılarının işareti beklenenin tersi yönde bulunmuştur. 7. 010 KPSS / AB-PÖ I. Denklemden dışlanmış açıklayıcı değişkenler II. Açıklayıcı değişkenlerin denklemdeki işlevsel biçimi III. Hata terimlerinin denklemdeki işlevsel biçimi IV. Kat sayıların denklemdeki işlevsel biçimi Ekonometrik denklemde tanımlama hatası yukarıdakilerden hangileri nedeniyle ortaya çıkabilir? A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV D) Hem çoklu bağıntı hem içsel bağıntı sorunu vardır, çünkü sabit terimin işareti artı olması gerekirken eksi bulunmuştur. E) Çoklu bağıntı sorunu vardır, çünkü R görece yüksektir, kat sayılar çoğunlukla anlamsızdır ve K ve M nin kat sayılarının işareti beklenenin tersi yönde bulunmuştur. 8. Yt = β1+ βxt + β3xt3 + ut denklemi EKK ile tahmin edildikten ve Ŷ t bulunduktan sonra 3 Yt = β1+ βxt + β ˆ ˆ 3Xt3 + β4xt4 + β5yt + β6yt +ε t sınırlanmamış (unconstrained) denklemi de yine EKK ile tahmin edilmiştir. Sınırlanmamış denklem hangi sorunun sınanması için tahmin edilmiştir ve sınamada hangi istatistik kullanılabilir? A) Tanımlama hatası için Ramsey Reset sınaması, F istatistiği B) Yapısal farklılaşma için Chow sınaması, F istatistiği C) Değişen varyans için LM sınaması, F istatistiği D) Tanımlama hatası için Ramsey Reset sınaması, t istatistiği E) ARCH için LM sınaması, χ istatistiği A 15
010 KPSS / AB-PÖ 9. Yt =α+ βxt + ut denkleminde X t, X in beklentisidir, bilinmemektedir ve uyumlu (intibakçı, adaptive) beklentiler varsayımına göre aşağıdaki gibidir: X t = (1 λ )Xt +λ Xt 1 0 < λ 1 Bu varsayım altında, X t elendikten ve Koyck dönüştürmesi yapıldıktan sonra tahmin edilecek Y t denklemi aşağıdakilerden hangisidir? A) Yt =αλ+ βλ Xt +αλ Yt 1+ ut λut 1 31. 34. SORULARI AŞAĞIDAKİ BİLGİLERE GÖRE CEVAPLAYINIZ. Aşağıdaki eşanlı modelde; C, özel tüketim; Y, GSYH; I, özel yatırım; G, kamu harcaması; NX, net ihracattır. C, I ve Y içsel (endogenous) değişkenlerdir. Ct =α 1+α Yt + ut1 It = β1+ βyt + β3yt 1+ ut Yt = Ct + It + Gt + NXt B) Y t =α(1 λ ) + β(1 λ )Xt +λ Yt 1+ u t λut 1 C) Yt =αλ+ βλ X t + (1 λ )Yt 1+ ut λut 1 D) Y t =α(1 λ ) + β(1 λ )X t + (1 λ )Xt 1+ ut +λut 1 E) Yt =αλ+ β(1 λ )Xt +λ Yt 1+ ut 30. I. Akaike bilgi kriteri (AIC) II. Schwartz bilgi kriteri (SIC) III. LR (Likelihood Ratio) sınaması IV. Dickey ve Fuller sınaması Gecikmeli açıklayıcı değişkenlerin yer aldığı denklemlerde gecikme sayısı yukarıdakilerden hangilerine göre belirlenir? A) I ve III B) I ve IV C) I, II ve III D) I, III ve IV E) II, III ve IV 31. Bu modelin indirgenmiş biçiminde (reduced form) Yt 1 in Y t üzerindeki çarpan etkisi aşağıdakilerden hangisidir? A) β 3 B) 1 β3 C) β /(1 β β 3 ) D) 1 /(1 β β 3) E) β 3 /(1 α β ) A 16
010 KPSS / AB-PÖ 3. Yukarıdaki modelin birinci (özel tüketim) denkleminin tahmini ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) EKK ile tahmin edilebilir, bu tahmin edici sapmalı ve tutarsızdır. B) Dolaylı EKK ile tahmin edilemez, denklem fazladan ayırt edilmiştir (overidentified). C) 3 aşamalı EKK ile tahmin edilebilir, denklem fazladan ayırt edilmiştir (overidentified). D) Aşamalı EKK ile tahmin edilemez, denklem eksik ayırt edilmiştir (underidentified). E) Cov(u t1, u t) 0 ise Aşamalı EKK ve 3 Aşamalı EKK farklı tahmin sonuçları verir. 34. Yukarıdaki modelin içsel değişkeni Y t için aşağıdaki indirgenmiş denklem tahmin edilmiştir: Yt =π 1+π Yt 1+π 3Gt +π 4NXt + vt Bu indirgenmiş denklemin tahminiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Bu tahmin, birinci ve ikinci denklemlerde birinci sıra içsel bağıntıyı sınamak için ilk aşamayı oluşturur. B) Bu tahmin, ikinci denklemin Aşamalı EKK ile tahmininde ilk aşamayı oluşturur. C) Bu tahmin, birinci denklemde Y nin içselliğini/dışsallığını araştıran Hausman sınaması için ilk aşamayı oluşturur. D) Bu tahmin, ikinci denklemde Y nin içselliğini/dışsallığını araştıran Hausman sınaması için ilk aşamayı oluşturur. E) Bu tahmin birinci denklemin Aşamalı EKK ile tahmininde ilk aşamayı oluşturur. 33. Yukarıdaki modelin ikinci (özel yatırım) denkleminin araç değişkenler (AD, instrumental variables) kullanılarak tahmin edilmesiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) AD tahmin edicileri sapmasız fakat tutarsızdır. B) AD tahmin edicileri 3 Aşamalı EKK tahmin edicilerinden daha etkindir. C) Araç değişkenler önceden belirlenmiş (predetermined) değişkenlerle aynı ise AD ve Aşamalı EKK tahmin edicileri aynı kat sayı tahminlerini verir. D) Bu denklem AD ile tahmin edilemez, çünkü fazladan ayırt edilmiştir. E) Bu denklem AD ile tahmin edilemez, çünkü gecikmeli içsel değişken Yt 1 içermektedir. A 17
010 KPSS / AB-PÖ 35. I. Y p p t = α 1j Y t j + α j X t j + u 1t j= 1 j= 1 36. Aşağıda içsel değişkenli ve iki dönem gecikmeli bir VAR (vector auto-regression) modeli yer almaktadır: Y1t =μ 1 +α 11.1Y1,t 1 +α1.1y,t 1 II. III. IV. p Xt = β1jyt j + ut j= 1 p Yt = λ 1jYt j + v1t j= 1 p Xt = θ 1jXt j + vt j= 1 X, Y nin Granger nedeni değildir. hipotezini sınamak için yukarıdaki denklemlerden hangileri tahmin edilmelidir? A) I ve II B) I ve III C) I ve IV D) II ve III E) III ve IV +α 11.Y1,t +α 1.Y,t + u 1t; Var(u 1t ) =σ1 Yt =μ +α 1.1Y1,t 1 +α.1y,t 1 +α 1.Y1,t +α.y,t + u t; Var(u t ) =σ Bu modelle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Bu kapalı bir VAR modelidir, çünkü yalnızca içsel değişkenler içermektedir. B) Birinci denklemin hata terimi u 1t,Y 1 değişkenine verilmiş bir şoku temsil eder ve bu şokun büyüklüğü genellikle σ 1 kadar alınır. C) σ 1 ve σ büyüklüğündeki şokların Y1 ve Y değişkenleri üzerindeki etkisi etki-tepki (impulseresponse) incelemesi ile araştırılabilir. D) Bu modeldeki denklemler, Y1 ve Y arasındaki Granger nedenselliğini araştırmak için kullanılabilir. E) Bu modeldeki denklemler birim kök (unit root) sınaması için kullanılabilir. A 18
010 KPSS / AB-PÖ 37. Zaman serileri deterministik veya stokastik trend içerebilir. Bu iki trend değişkeniyle ilgili olarak Y t zaman serisiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Y t de stokastik trend varsa Y t nin bu trendden sapmaları durağandır. B) Y t de deterministik trend varsa Y t için tahmin edilen bir trend denkleminden elde edilen hata terimi tahmini durağandır. C) Y t de deterministik trend varsa trendden sapmaları durağandır. D) Y t de bu iki trendden biri varsa değildir. Y t nin bu Y t durağan 38. Y t zaman serisinin bütünleşme derecesi (order of integration) aşağıdakilerden hangisini gösterir? A) Y t deki deterministik trend bir çokterimli (polinom) ile ifade edildiğinde çokterimlinin derecesini B) Y t deki içsel bağıntının sırasını (order) C) Durağan olmayan Y t nin durağan hâle gelmesi için kaç kez farkının alınması gerektiğini D) Y t bir denklemde bağımlı değişken ise denklemin sağ tarafında yer alması gereken gecikme sayısını E) t Y bir denklemde açıklayıcı değişken ise denklemde kaçıncı üssel ifadeyle yer aldığını E) Y t de stokastik trend varsa durağandır. Y t nin farkları A 19