VERGİ USUL KANUNU
6 Vergi Usul Kanunu DİZİN GİRİŞ Kanunun Şümulü... 19 Gümrük ve Tekel Vergileri... 19 Vergi Kanunlarının Uygulanması ve İspat... 19 BİRİNCİ KİTAP BİRİNCİ KISIM BİRİNCİ BÖLÜM Vergi Dairesi... 20 Vergi Mahremiyeti... 21 Yasaklar... 23 İdarenin Yardımı... 23 İKİNCİ BÖLÜM Mükellef ve Vergi Sorumlusu... 23 Vergi Ehliyeti... 24 Kanuni Temsilcilerin Ödevi... 24 Vergi Kesenlerin Sorumluluğu... 25 Mirasçıların Sorumluluğu... 25 Mücbir Sebepler... 26 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Kanuni ve İdari Süreler... 26 Mücbir Sebeplerle Gecikme... 26 Ölüm Halinde Sürenin Uzaması... 27 Mühlet Verme... 27 Sürelerin Hesaplanması... 28 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Vergiyi Doğuran Olay... 28 Tarh... 29 Tebliğ... 29 Tahakkuk... 29 Tahsil... 29 Tahakkuku Tahsile Bağlı Vergiler... 29 İKİNCİ KISIM BİRİNCİ BÖLÜM Tahakkuk Fişi Esası... 30 Tahakkuk Fişinin Muhteviyatı... 30 Tahakkuk Fişinin Kesinliği... 31 Vergi Beyannamesinin Postayla veya Elektronik Ortamda Gönderilmesi... 31 Beyanname Verme ve Ödeme Sürelerinde Yetki... 31
Vergi Usul Kanunu 7 İKİNCİ BÖLÜM İkmalen Vergi Tarhı... 32 Re sen Vergi Tarhı... 32 Verginin İdarece Tarhı... 34 Takdir Kararı... 34 Takdir Kararlarının Tevdii... 35 Re sen Tarhta Mahsup... 35 İhbarname Esası... 35 İhbarnamenin Muhteviyatı... 35 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Tahrire Göre Vergi Tarhı... 36 Tahrir İhbarnamesi... 36 İhbarnamenin Muhteviyatı... 36 Tekalif Cetveli... 37 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Götürü Matrahların Tesbiti... 38 Götürü Matrahlara Göre Dava Açma... 38 Ortalama Kar Hadlerinin Tespiti... 38 Ortalama Kar Hadlerinin Kesinleşmesi ve İlânı... 39 Uygulama Süresi... 39 BEŞİNCİ BÖLÜM Ölçüler ve Tarifleri... 40 Zirai Kazanç Ölçülerinin Tesbiti... 40 Ziraat Birimleri... 41 Tasdik ve İlan... 42 Uygulama Süresi... 42 Emlak Vergisine Ait Bedel ve Değerlerin Tespiti, İlanı ve Kesinleşmesi... 42 ÜÇÜNCÜ KISIM BİRİNCİ BÖLÜM Genel Esaslar... 44 Tadilat... 44 İKİNCİ BÖLÜM Genel Tahrir... 44 Tadilat Sebepleri... 44 Arazinin Hal ve Heyetinde Değişiklik... 45 Mevzii ve Ferdi Tadilat... 46 Mevzii Tadilat Kararı... 46 Ferdi Tadilat İsteği... 46 Diğer Tadilatın Yapılması... 47
8 Vergi Usul Kanunu İfraz ve Birleştirme... 47 Yüzölçümü Fazla Veya Noksan Tesbit Edilen Arazi... 47 Tadilat Neticelerinin Uygulanması... 48 DÖRDÜNCÜ KISIM BİRİNCİ BÖLÜM Kuruluş... 49 Üyelerin Seçilmesi... 50 Komisyonların Görevleri... 50 Komisyonun Yetkileri... 51 Beyana Bağlılık... 51 İKİNCİ BÖLÜM Tahrir Komisyonu... 52 Yetki... 52 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Görev ve Kuruluş... 52 Üyelerin Seçilmesi... 53 Yetki... 53 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Zirai Kazançlar İl Komisyonu... 53 Üyelerin Seçilmesi... 54 Üyelerin Seçilmesi... 54 Komisyonların Yetkileri... 54 BEŞİNCİ BÖLÜM Komisyonlara Seçilecek Üyelerde Aranacak Vasıflar... 55 Yemin... 56 Nisap... 56 Devam... 56 Görev Süresi... 57 Ücretler... 57 BEŞİNCİ KISIM BİRİNCİ BÖLÜM Tebliğ Esasları... 57 Tebliğ Yapılacak Kimseler... 58 Veli, Vasi ve Kayyımlara Tebliğ... 58 Vasıtalı Tebliğ... 58 Yabancı Memlekette Bulunanlara Tebliğ... 59 Kamu İdare ve Müesseselerine Tebliğ... 59 İKİNCİ BÖLÜM Kapalı Zarf Esası... 59
Vergi Usul Kanunu 9 Bilinen Adreslere Tebliğ... 60 Bilinen Adresler... 60 Tebliğ Evrakının Teslimi... 60 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Tebliğin İlanla Yapılacağı Haller... 61 İlanın Şekli... 61 İlanın Muhteviyatı... 63 İlanın Neticeleri... 63 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Memur Vasıtasiyle Tebliğ... 64 Elektronik Ortamda Tebliğ... 64 Hatalı Tebliğler... 64 Tebliğ Yerine Geçen Muameleler... 65 ALTINCI KISIM BİRİNCİ BÖLÜM Verginin Ödeneceği Daire... 65 Ödeme Zamanı... 65 Özel Ödeme Zamanları... 66 İKİNCİ BÖLÜM Zamanaşımının Mahiyeti... 68 Zamanaşımı Süreleri... 69 Verginin Terkini... 69 Tahakkuktan Vazgeçme... 70 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Vergi Hatası... 70 Hesap Hataları... 71 Vergilendirme Hataları... 71 Hataların Meydana Çıkarılması... 71 Düzeltme Yetkisi ve Reddiyat... 72 Re sen Düzeltme... 72 Düzeltme Talebi... 73 Düzeltme Talebinin İncelenmesi... 73 Şikayet Yolu İle Müracaat... 73 Düzeltmenin Şümulü... 73 Düzeltmede Zamanaşımı... 74 YEDİNCİ KISIM BİRİNCİ BÖLÜM Maksat ve Yetki... 74
10 Vergi Usul Kanunu Yoklamaya Yetkililer... 75 Hüviyet İbrazı Mecburiyeti... 76 Yoklama Zamanı... 76 Yoklama Fişi... 76 Yoklama Neticelerinin Bildirilmesi... 76 Toplu Yoklama... 77 İKİNCİ BÖLÜM Maksat... 77 İncelemeye Yetkililer... 77 Hüviyet İbrazı... 78 İncelemeye Tabi Olanlar... 78 İnceleme Zamanı... 78 İncelemenin Yapılacağı Yer... 79 İncelemede Uyulacak Esaslar... 79 İnceleme Tutanakları... 82 Yeminli Malî Müşavirlik... 82 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Arama Yapılabilecek Haller... 83 Aramada Bulunan Defter ve Vesikalar... 84 İncelemede Usul... 84 İncelemenin Bitmesi... 85 Kayıtların Yeniden İşlenmesi... 85 Genel Hükümlerin Uygulanması... 86 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Bilgi Verme... 86 Devamlı Bilgi Verme... 86 Ölüm Vakalarını ve İntikalleri Bildirme... 87 Bilgi Vermekten İmtina Edememek... 87 İstihbarat Arşivi... 88 Uluslararası Anlaşmalar Gereğince Bilgi Değişimi... 88 İKİNCİ KİTAP BİRİNCİ KISIM BİRİNCİ BÖLÜM İşe Başlamayı Bildirme... 88 Teminat Uygulaması... 89 Tüccarlarda İşe Başlamanın Belirtileri... 92 Serbest Meslek Erbabında İşe Başlamanın Belirtileri... 93 İş Yeri... 93
Vergi Usul Kanunu 11 İKİNCİ BÖLÜM Adres Değişikliklerinin Bildirilmesi... 94 İş Değişikliklerinin Bildirilmesi... 94 İşletmede Değişikliğin Bildirilmesi... 94 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İşi Bırakmanın Bildirilmesi... 94 İşi Bırakmanın Tarifi... 95 Tasfiye ve İflas... 96 Nakil... 96 Ölüm... 96 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Tahrirde Unutulan Bina ve Arazi... 96 Yeni İnşaat... 96 Bina ve Arazideki Değişikliklerin Bildirilmesi... 97 BEŞİNCİ BÖLÜM Süre... 97 Yazılı Bildirme Esası... 98 Posta İle Gönderme... 98 İKİNCİ KISIM BİRİNCİ BÖLÜM Maksat... 98 Defter Tutacaklar... 99 İstisnalar... 99 Hesap Dönemi... 99 Muhasebe Usulünü Seçmekte Serbestlik... 100 İKİNCİ BÖLÜM Tüccar Sınıfları... 100 Birinci Sınıf Tüccarlar... 101 İkinci Sınıf Tüccarlar... 102 Sınıf Değiştirme... 102 Sınıf Değiştirme... 103 İhtiyari Sınıf Değiştirme... 103 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Bilanço Esasında Tutulacak Defterler... 103 Yevmiye Defteri... 104 Defterikebir... 104 Envanter Defteri ve Bilanço Günü... 104 Günlük Kasa Defteri... 104
12 Vergi Usul Kanunu Envanter Çıkarmak... 104 Bina ve Arazinin Envantere Alınması... 105 Bilançonun Tanziminde Envanter Listeleri... 105 Envanterde Amortisman Kayıtları... 106 Büyük Mağazalarda Envanter... 106 Envantere Alınan Kıymetleri Değerleme... 106 Bilanço... 107 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM İşletme Hesabı Esasında Tutulacak Defterler... 107 İşletme Hesabı... 107 Günlük Perakende Satış ve Hasılat Defteri... 108 İşletme Hesabı Esasında Envanter... 108 İşletme Hesabı Hulasası... 108 Kambiyo Senetleri Defteri... 109 BEŞİNCİ BÖLÜM İmalat Defteri... 109 Kombine İmalat... 110 Kombine İmalatta İmalat Defteri... 110 Bitim İşleri Defteri... 110 Sınai Müesseselerde Kayıt Serbestliği... 111 ALTINCI BÖLÜM Banka, Banker ve Sigorta Şirketlerinin Gider Vergisine Ait Kayıtları... 111 Damga Resmi Kayıtları... 112 Damga Resmi Kayıtları... 112 Yabancı Nakliyat Kurumlarının Hasılat Defteri... 112 Menkul ve Gayrimenkul Sermaye İratlarına Ait Kayıtlar... 112 Ambar Defteri... 113 YEDİNCİ BÖLÜM Serbest Meslek Kazanç Defteri... 113 Amortisman Kayıtları... 114 Özel Defterler... 114 SEKİZİNCİ BÖLÜM Çiftçi İşletme Defteri... 114 Amortisman Kayıtları... 114 DOKUZUNCU BÖLÜM Türkçe Tutma ve Türk Parası Kullanma Zorunluluğu... 115 Defterlerin Mürekkeple Yazılacağı... 116 Yanlış Kayıtların Düzeltilmesi... 116
Vergi Usul Kanunu 13 Boş Satır Bırakılamıyacağı, Sayfaların Yok Edilemiyeceği... 116 Kayıt Zamanı... 116 ONUNCU BÖLÜM Tasdike Tabi Defterler... 117 Tasdik Zamanı... 117 Tasdiki Yenileme... 118 Tasdik Makamı... 118 Tasdik Şerhi... 119 Tasdik Şekli... 119 Defter Tasdikine Ait Bordrolar... 120 ÜÇÜNCÜ KISIM BİRİNCİ BÖLÜM İspat Edici Kağıtlar... 120 Vergi Beyannamelerinin İmzalanması ve Yeminli Malî Müşavir Tasdik Raporları... 121 Tevsiki Zaruri Olmayan Kayıtlar... 122 İKİNCİ BÖLÜM Faturanın Tarifi... 122 Faturanın Şekli... 123 Faturanın Nizamı... 123 Fatura Kullanma Mecburiyeti... 124 Perakende Satış Vesikaları... 125 Gider Pusulası... 126 Müstahsil Makbuzu... 126 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Makbuz Mecburiyeti... 127 Makbuz Muhteviyatı... 127 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Ücret Bordrosu... 128 Bordro Yerine Geçen Vesikalar... 129 BEŞİNCİ BÖLÜM Taşıma ve Otel İşletmelerine Ait Belgeler... 129 Muhabere Evrakı... 130 Diğer Vesikalar... 131 Elektronik Ortamdaki Kayıtlar ve Elektronik Cihazla Belge Düzenleme... 131 DÖRDÜNCÜ KISIM Ekim Sayım Beyanı... 133 Ekim ve Sayım İlmühaberi... 134
14 Vergi Usul Kanunu Tahkik ve İhbar Ödevi... 134 Ücret ve Sorumluluk... 135 BEŞİNCİ KISIM Karne Mecburiyeti... 135 Karne Alınması... 135 Hüviyet Tasdiki... 136 Doğruluk Sorumluluğu... 136 Karnesiz Hizmet Erbabı Çalıştıranların Sorumluluğu... 136 Karnelerin Şekli, Resim ve Harçlardan Muaf Olduğu... 137 ALTINCI KISIM Defter ve Vesikaları Muhafaza... 137 Defter Tutma Mecburiyetinde Olmıyanların Muhafaza Ödevi... 138 Karnelerin Muhafazası... 138 Defter ve Belgelerle Diğer Kayıtların İbraz Mecburiyeti... 138 Diğer Ödevler... 138 Yetki... 139 ÜÇÜNCÜ KİTAP BİRİNCİ KISIM BİRİNCİ BÖLÜM Değerlemenin Tarifi... 142 Değerleme Günü... 142 Değerlemede Esas... 143 Değerleme Ölçüleri... 143 Maliyet Bedeli... 143 Borsa Rayici... 143 Tasarruf Değeri... 144 Mukayyet Değer... 144 İtibari Değer... 144 Rayiç Bedel... 144 Emsal Bedeli ve Emsal Ücreti... 144 Vergi Değeri... 145 İKİNCİ BÖLÜM Gayrimenkuller... 146 Gayrimenkullerde Maliyet Bedeline Giren Giderler... 146 İnşa ve İmal Giderleri... 146 Gayrimenkullerde veya Elektrik Üretim ve Dağıtım Varlıklarında Maliyet Bedelinin Artması... 147 Demirbaş Eşya... 148
Vergi Usul Kanunu 15 Emtia... 148 İmal Edilen Emtia... 148 Zirai Mahsuller... 149 Hayvanlar... 149 Kıymeti Düşen Mallar... 149 Menkul Kıymetler... 150 Yabancı Paralar... 150 Alacaklar... 150 İlk Tesis ve Taazzuv Giderleri ve Peştemallıklar... 151 Aktif Geçici Hesap Kıymetleri... 151 Kasa Mevcudu... 152 Borçlar... 152 Tahviller... 152 Pasif Geçici Hesap Kıymetleri... 153 Karşılıklar... 153 Özel Haller... 153 Serbest Meslek Erbabının Tesisleri... 153 Finansal Kiralama İşlemlerinde Değerleme... 153 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Esaslar... 156 Ticari Sermaye... 156 Menkul Mallar ve Gemiler... 157 Esham, Tahvilat ve Yabancı Paralar... 157 Alacak ve Borçlar... 157 Haklar... 157 Bina ve Arazi... 158 Yetki... 159 Enflasyon Düzeltmesi ve Yeniden Değerleme Oranı... 159 İKİNCİ KISIM BİRİNCİ BÖLÜM Tahmin Esası... 165 Gayrisafi İrat... 166 Yıllık İrat... 166 Rayiç... 166 Giderler... 167 Döşemesiz Tahmin... 167 Mütemmimat... 167 İfraz ve Şüyu... 167 İrat ve Kıymet Münasebeti... 168
16 Vergi Usul Kanunu İKİNCİ BÖLÜM Tahmin Esası... 168 Arazi Kıymeti... 168 Kıymet Rayiçleri... 169 Kıymet-Kira Münasebeti... 169 Arazide Kira... 169 ÜÇÜNCÜ KISIM BİRİNCİ BÖLÜM Amortisman Mevzuu... 169 Arazide Amortisman... 170 Normal Amortisman... 170 Azalan Bakiyeler Usuliyle Amortisman... 171 Madenlerde Amortisman... 172 Fevkalade Amortisman... 172 Amortisman Nispetlerinin İtibar Tarihi... 172 Amortisman Uygulama Süresi... 172 Amortisman Hesapları... 174 İKİNCİ BÖLÜM Değersiz Alacaklar... 174 Şüpheli Alacaklar... 174 Vazgeçilen Alacaklar... 175 Sermayenin İtfası... 175 Girişim sermayesi fonu... 175 İlk Tesis ve Taazzuv Giderlerinin ve Peştemallıkların İtfası... 176 Özel Maliyet Bedellerinin İtfası... 176 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Amortismana Tabi Malların Satılması... 176 Amortismana Tabi Malların Sigorta Tazminatı... 177 Emtia Sigorta Tazminatı... 177 DÖRDÜNCÜ KİTAP BİRİNCİ KISIM Cezalar... 178 Küçüklerin ve Kısıtlıların Ceza Muhatabı Olmadığı Haller... 178 Tüzel Kişilerin Sorumluluğu... 178 Damga Vergisi ve Damga Resminde Sorumluluk... 179 Tek Fiil İle Çeşitli Suç İşlenmesi... 179 Fiil Ayrılığı... 179 İştirak... 180 Tekerrür... 180
Vergi Usul Kanunu 17 Suçlarda Birleşme... 180 Vergi Ziyaı... 180 Veraset ve İntikal Vergisinde Ek Süre... 181 En Az Ceza Haddi... 181 Vergi Ziyaı Cezası... 182 Kaçakçılıkta Ceza... 182 Teşvik... 182 Yardım... 182 Ağır Kusurun Tarifi... 182 Kusurun Tarifi... 183 Ağır Kusurda Ceza... 183 Kusurda Ceza... 183 Tahrire Dayanan Vergiler İle Kanuni Süresi Geçtikten Sonra Kendiliğinden Verilen Beyannameler İçin Kusur Cezası... 183 İKİNCİ BÖLÜM Usulsüzlüğün Tarifi... 183 Usulsüzlük Dereceleri ve Cezaları... 183 Özel Usulsüzlükler ve Cezaları... 186 Özel Usulsüzlükler ve Cezaları... 193 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Hileli Vergi Suçu... 193 Kaçakçılığa Teşebbüs Suçunun Tarifi... 193 Kaçakçılık Suçları ve Cezaları... 193 Cezadan İndirim... 195 Bilgi Vermekten Çekinenler İle 257 nci Madde Hükmüne Uymayanlar... 195 Vergi Mahremiyetinin İhlali... 196 Mükelleflerin Özel İşlerini Yapan Memurlar... 196 ÜÇÜNCÜ KISIM BİRİNCİ BÖLÜM Cezayı Gerektiren Olayın Tespiti... 196 Ceza Kesme Yetkisi... 197 Ceza İhbarnamesi... 197 Bazı Kaçakçılık Suçlarının Cezalandırılmasında Usul... 198 İKİNCİ BÖLÜM Vergi Cezalarının Ödenme Zamanı... 199 Yanılma ve Görüş Değişikliği... 199 Cezalandırılmayacak Olan Şekle Ait Usulsüzlükler... 200 Pişmanlık ve Islah... 200 Ölüm... 201
18 Vergi Usul Kanunu Mücbir Sebepler... 202 Ceza Kesmede Zamanaşımı... 202 Vergi Cezalarında Yapılan Hatalar... 202 Vergi Ziyaı, Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük Cezalarında İndirme... 202 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Uzlaşmanın Konusu, Kapsamı, Komisyonlar ve Şekli... 203 Uzlaşmanın Şümulü... 204 Uzlaşma Komisyonları... 204 Uzlaşma Talebi... 204 Uzlaşma Talebinin Tetkiki... 204 Uzlaşma Komisyonu Muamelelerinin Kesinliği... 204 Uzlaşma ve Vergi Mahkemelerinde Dava Açma... 205 Ödeme... 205 Uzlaşma ve Cezalarda İndirme... 206 Tüzük... 206 Tarhiyat Öncesi Uzlaşma... 206 Ücretlilere Vergi İadesinde Uzlaşma... 206 Gelir İdaresini Geliştirme Fonu... 207 BEŞİNCİ KİTAP BİRİNCİ KISIM Vergi Mahkemesinde Dava Açmaya Yetkili Olanlar... 209 Dava Konusu... 210 Mükelleflerin izahat talebi... 211 Son Hükümler Özel Kanunlardaki Hükümlerin Saklı Olduğu... 211 Yetki... 212 Kaldırılan Hükümler... 212 Götürü Matrahlar... 213 İlk Tatbik Yılında Komisyonların Teşkil ve Ödevleri... 213 Amortismana Tabi İktisadi Kıymetlerin Değerlenmesi... 214 Ceza Hükümlerinin Şümulü... 214 Ceza İndiriminden Faydalanacak Olanlar... 214 Kazanç Sayılmıyacak Farklar... 214 Bu Kanunun Belediye Vergi ve Resimlerine Uygulanacağı Tarih... 215 Müdevver Mahsullerin Değerlenmesi... 215 Yeniden Değerleme... 215 Fazla veya Yersiz Tahsilatta Faiz Ödemesi... 221 Ceza Hükümlerinde Uygulama... 222 Yürürlük... 222 Yürütmeye Memur Olanlar... 222
Vergi Usul Kanunu 19 VERGİ USUL KANUNU Kanun No:213 Kabul Tarihi: 04.01.1961 10.01.1961 tarih ve 10703 sayılı Resmi Gazete de Yayımlanmıştır. GİRİŞ Kanunun Şümulü Madde 1- Bu kanun hükümleri ikinci maddede yazılı olanlar dışında, genel bütçeye giren vergi, resim ve harçlar ile il özel idarelerine ve belediyelere ait vergi, resim ve harçlar hakkında uygulanır. Yukarıda yazılı vergi, resim ve harçlara bağlı olan vergi, resim ve zamlar da bu kanuna tabidir. Bu kanunun hükümleri kaldırılan vergi, resim ve harçlar hakkında da uygulanır. İlgili Madde: VUK: 2 Gümrük ve Tekel Vergileri Madde 2- (5728 sayılı Kanunun 271 inci maddesiyle değişen madde, Yürürlük:08.02.2008) Gümrük idareleri tarafından alınan vergi ve resimler bu Kanuna tabi değildir. Bu vergi ve resimlerle ilgili olarak 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanununun 242 nci maddesi hükümleri uygulanır. 1 İlgili Madde : VUK: 1 Vergi Kanunlarının Uygulanması ve İspat Madde 3- A) Vergi kanunlarının uygulanması: Bu kanunda kullanılan Vergi Kanunu tabiri işbu kanun ile bu kanun hükümlerine tabi vergi, resim ve harç kanunlarını ifade eder. 1 (5728 sayılı Kanunla değişmeden önceki şekli) Gümrük ve tekel idareleri tarafından alınan vergi ve resimler bu kanuna tabi değildir.
20 Vergi Usul Kanunu Vergi kanunları lafzı ve ruhu ile hüküm ifade eder. Lafzın açık olmadığı hallerde vergi kanunlarının hükümleri, konuluşundaki maksat, hükümlerin kanunun yapısındaki yeri ve diğer maddelerle olan bağlantısı gözönünde tutularak uygulanır. B) İspat: Vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır. Vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti yemin hariç her türlü delille ispatlanabilir. Şu kadar ki, vergiyi doğuran olayla ilgisi tabii ve açık bulunmayan şahit ifadesi ispatlama vasıtası olarak kullanılamaz. İktisadi, ticari ve teknik icaplara uymayan veya olayın özelliğine göre normal ve mutad olmayan bir durumun iddia olunması halinde ispat külfeti bunu iddia eden tarafa aittir. İlgili Madde : VUK: 19 İlgili Genel Tebliğ: VUK:143 Ilgili Sirküler: ÖTV: 2, KDV:61 İlgili İç Genelge: Tahsilat: 2007/1 BİRİNCİ KİTAP Vergilendirme BİRİNCİ KISIM Genel Esaslar BİRİNCİ BÖLÜM Vergi Uygulanmasında Yetki Vergi Dairesi Madde 4- Vergi dairesi mükellefi tespit eden, vergi tarh eden, tahakkuk ettiren ve tahsil eden dairedir. Mükelleflerin, vergi uygulaması bakımından hangi vergi dairesine bağlı oldukları vergi kanunları ile belirlenir. Ancak, Maliye ve Gümrük Bakanlığı, gerekli gördüğü hallerde, mükelleflerin işyeri ve ikametgâh adresleri ile il ve ilçelerin idarî sınırlarına bağlı kalmaksızın vergi daireleri ve bölge bilgi işlem merkezleri kurmaya, vergi dairelerine bağlı şubeler açmaya ve vergi dairele-
Vergi Usul Kanunu 21 rinin yetki alanı ile vergi türleri, meslek ve iş grupları itibariyle mükelleflerin bağlı olacakları vergi dairesini belirlemeye yetkilidir. İlgili Madde : VUK: 3, 20, 21, 22, 23, 365; GVK: 16, 47, 101; KVK: 14, 24; KDVK: 43; EVK: 23; VİVK: 6; MTVK: 9, GİVK: 47 DVK: 22 İlgili Genel Tebliğ: VUK: 12, 31, 371, 391; GVK: 281 Vergi Mahremiyeti Madde 5- Aşağıda yazılı kimseler görevleri dolayısiyle, mükellefin ve mükellefle ilgili kimselerin şahıslarına, muamele ve hesap durumlarına, işlerine, işletmelerine, servetlerine veya mesleklerine müteallik olmak üzere öğrendikleri sırları veya gizli kalması lazımgelen diğer hususları ifşa edemezler ve kendilerinin veya üçüncü şahısların nef ine kullanamazlar; 1. Vergi muameleleri ve incelemeleri ile uğraşan memurlar; 2. Vergi mahkemeleri, bölge idare mahkemeleri ve Danıştayda görevli olanlar; 3. Vergi kanunlarına göre kurulan komisyonlara iştirak edenler; 4. Vergi işlerinde kullanılan bilirkişiler. Bu yasak, yukarıda yazılı kimseler, bu görevlerinden ayrılsalar dahi devam eder. Ancak, vergi güvenliğini sağlamak amacıyla Gelir Vergisi mükelleflerinin yıllık Gelir Vergisi, sermaye şirketlerinin Kurumlar Vergisi beyannamelerinde gösterdikleri matrahları (zarar dahil) ve beyanları üzerinden tarh olunan Gelir ve Kurumlar Vergileri ile mükelleflerin ad ve unvanları, bağlı oldukları vergi dairelerince beyannamelerinin verildiği yıl içinde dairenin münasip yerlerine asılacak cetvellerle ilan olunur. Mükellefin bağlı bulunduğu teşekkül varsa, bu ilan orada da yapılır. Mükelleflerin vergi tarhına esas olan beyanları, kesinleşen vergi ve cezaları ile vadesi geçtiği halde ödenmemiş bulunan vergi ve ceza miktarları Maliye Bakanlığınca açıklanabilir. Maliye Bakanlığı bu yetkisini mahalline devredebilir. (4962 sayılı Kanunun 17/A-a maddesiyle değişen ibare Yürürlük; 07.08.2003) Ayrıca, kamu görevlilerince yapılan adlî ve idarî soruşturmalar ile ilgili olarak talep edilen bilgi ve belgeler ile bankalara, yapacakları vergi tahsiline yönelik bilgiler verilebilir. Bu bilgilerin verilmesine
22 Vergi Usul Kanunu ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir. 1 Sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenledikleri veya kullandıkları vergi inceleme raporuyla tespit olunanların, kanunla kurulmuş mesleki kuruluşlarına ve 3568 sayılı Kanunla kurulan birlik ve meslek odalarına bildirilmesi vergi mahremiyetini ihlal sayılmaz. Bu takdirde kendilerine bilgi verilen kişi ve kurumlar da bu maddede yazılı yasaklara uymak zorundadırlar. Maliye Bakanlığı bilgilerin açıklanmasıyla ilgili usulleri belirlemelye yetkilidir. Gelir Vergisi mükellefleri (Kazancı basit usulde tespit edilenler dahil) ile sermaye şirketleri her yıl Mayıs ayının son gününe kadar vergi tarhına esas olan kazanç tutarları ile bunlara isabet eden vergi miktarlarını gösteren (6111 Sayılı Kanunla değiştirilen ibare Yürürlük; 25.02.2011) levhayı almak zorundadırlar. 2 İlan ve levhalara ilişkin diğer hususlar Maliye Bakanlığınca belli edilir. (5728 sayılı Kanunun 272 nci maddesiyle değişen fıkra, Yürürlük:08.02.2008) Açıklanan bu bilgiler ele alınarak mükelleflerin haysiyet, şeref ve haklarına tecavüz edilemez. 3 (4369 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle bu fıkra yürürlükten kaldırılmıştır.) (4369 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle bu fıkra yürürlükten kaldırılmıştır.) (4369 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle bu fıkra yürürlükten kaldırılmıştır.) İlgili Madde: VUK: 72, 73, 80, 81, 83, 84, 128, 135, 362, 363; AATUHK: 107 İlgili Genel Tebliğ: VUK: 72, 142, 143, 177, 182, 293, 307, 322, 335, 348, 355, 359, 374, 384, 398, 408, 409, 417 1 (4962 sayılı Kanunla değişmeden önceki ibare) Ayrıca, kamu görevlilerince yapılan adli ve idari soruşturmalarla ilgili olarak talep edilen bilgi ve belgeler verilebilir. 2 (6111 sayılı Kanunla değişmeden önceki ibare) levhayı merkezlerine, şubelerine, satış mağazalarına iş sahipleri ile mükellefler tarafından kolayca okunup görünecek şekilde asmak zorundadırlar. 3 (5728 sayılı Kanunla değişmeden önceki şekli)(485 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle eklenen fıkra) Açıklanan bu bilgiler ele alınarak, mükelleflerin haysiyet, şeref ve haklarına tecavüz edilemez. Aksine hareket edenler hakkında T. Ceza Kanunun 480, 481 ve 482 inici maddelerindeki cezalar üç misli olarak hükmolunur.
Vergi Usul Kanunu 23 Yasaklar Madde 6- Beşinci maddede yazılı olanlar: 1- Kendilerine, nişanlılarına ve boşanmış olsalar bile eşlerine; 2- Kan veya sıhrî usul ve füruuna, evlatlığına veya kendisini evlat edinene yahut kan hısımlığında üçüncü (Bu derece dahil), sıhri hısımlıkta, bu hısımlığı meydana getiren evlenme ortadan kalkmış olsa bile, üçüncü (Bu derece dahil) dereceye kadar olan civar hısımlarına; 3 - Kanuni temsilcisi veya vekili bulundukları kimselere; Ait vergi inceleme ve takdir işleriyle uğraşamazlar. Vergi muameleleri ve incelemeleri ile vergi mahkemeleri, bölge idare mahkemeleri ve Danıştayda görevli olanlar, mükelleflerin vergi kanunlarının uygulanması ile ilgili hesap, yazı ve sair özel işlerini ücretsiz de olsa yapamazlar. İlgili Madde: VUK: 3, 5, 10, 72, 134, 135, 353, 363 İdarenin Yardımı Madde 7- Bilumum mülkiye amirleri, emniyet amir ve memurları, belediye başkanları, köy muhtarları ve kamu müesseseleri vergi kanunlarının uygulanmasında uygulama ile ilgili memurlara ve komisyonlara ellerindeki bütün imkanlarla kolaylık göstermeye ve yardımda bulunmaya mecburdurlar. İlgili Madde: VUK: 3 İKİNCİ BÖLÜM Vergi sorumluluğu Mükellef ve Vergi Sorumlusu Madde 8- Mükellef, vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettübeden gerçek veya tüzelkişidir. Vergi sorumlusu, verginin ödenmesi bakımından, alacaklı vergi dairesine karşı muhatap olan kişidir. Vergi kanunlariyle kabul edilen haller müstesna olmak üzere, mükellefiyete veya vergi sorumluluğuna müteallik özel mukaveleler vergi dairelerini bağlamaz.
24 Vergi Usul Kanunu Bu kanunun müteakip maddelerinde geçen mükellef tabiri vergi sorumlularına da şamildir. Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan her gerçek kişi ile tüzel kişilere bir vergi numarası verilir. Bu hükmün uygulanmasına ilişkin usul ve esasları tespit etmeye ve vergi numarasının kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerce yapılacak işlemlerle ilgili kayıtlarda ve düzenlenecek belgelerde kullanılması mecburiyetini getirmeye Maliye Bakanlığı yetkilidir. İlgili Madde: VUK: 3, 4, 10-12, 334, 341, 344; GVK: 3, 6, 94; KVK: 3, 15, 17, 19, 30; EVK: 3, 13; VİVK: 5; MTVK: 3; DVK: 19, 24, 25; HK: 11, 40, 53, 58, 73, 84, 109, 120 İlgili Genel Tebliğ: VUK: 240, 244, 247, 262, 264; Vergi Kimlik Num. H. K.: 4 Vergi Ehliyeti Madde 9- Mükellefiyet ve vergi sorumluluğu için kanuni ehliyet şart değildir. Vergiyi doğuran olayın kanunlarla yasak edilmiş bulunması mükellefiyeti ve vergi sorumluluğunu kaldırmaz. İlgili Madde VUK: 8, 19 Kanuni Temsilcilerin Ödevi Madde 10- Tüzelkişilerle küçüklerin ve kısıtlıların, vakıflar ve cemaatler gibi tüzelkişiliği olmayan teşekküllerin mükellef veya vergi sorumlusu olmaları halinde bunlara düşen ödevler kanuni temsilcileri, tüzelkişiliği olmıyan teşekkülleri idare edenler ve varsa bunların temsilcileri tarafından yerine getirilir. Yukarıda yazılı olanların bu ödevleri yerine getirmemeleri yüzünden mükelleflerin veya vergi sorumlularının varlığından tamamen veya kısmen alınamayan vergi ve buna bağlı alacaklar, kanunî ödevleri yerine getirmeyenlerin varlıklarından alınır. Bu hüküm Türkiye de bulunmayan mükelleflerin Türkiye deki temsilcileri hakkında da uygulanır. Temsilciler veya teşekkülü idare edenler bu suretle ödedikleri vergiler için asıl mükelleflere rücu edebilirler. Tüzelkişilerin tasfiye haline girmiş veya tasfiye edilmiş olmaları, kanuni temsilcilerin tasfiyeye giriş tarihinden önceki zamanlara ait sorumluluklarını da kaldırmaz.
Vergi Usul Kanunu 25 İlgili Madde: VUK: 8, 19, 162, 332, 333, 334, 341, 359; KVK: 17 AATUHK: 22, Mük. 35 İlgili Genel Tebliğ: AATUHK: Seri A-1, 2 Vergi Kesenlerin Sorumluluğu Madde 11- Yaptıkları veya yapacakları ödemelerden vergi kesmeye mecbur olanlar, verginin tam olarak kesilip ödenmesinden ve bununla ilgili diğer ödevleri yerine getirmekten sorumludurlar. Bu sorumluluk, bunların ödedikleri vergilerden dolayı asıl mükelleflere rücu etmek hakkını kaldırmaz. Mal alım ve satımı ve hizmet ifası dolayısıyla vergi kesintisi yapmak ve vergi dairesine yatırmak zorunda olanların, bu yükümlülükleri yerine getirmemeleri halinde verginin ödenmesinden, alım satıma taraf olanlar, hizmetten yararlananlar ve aralarında doğrudan veya hısımlık nedeniyle ya da sermaye, organizasyon veya yönetimine katılmak veya menfaat sağlamak suretiyle dolaylı olarak ilişkide bulunduğu tespit olunanlar müteselsilen sorumludurlar. Ancak üçüncü fıkrada belirtilen müteselsilen sorumluluk mal üreten çiftçiler ile nihaî tüketiciler için söz konusu değildir. Müteselsil sorumluluğun şartları, sınırları ve bu konuya ilişkin usul ve esaslar Maliye ve Gümrük Bakanlığınca belirlenir. Maliye ve Gümrük Bakanlığı zirai ürünlerin (işlenmiş olanlar dahil) alım ve satımına aracılık eden kuruluşlar ile Ticaret Borsalarını bu mahsullerin satın alınması sırasında yapılacak vergi tevkifatından müteselsilen sorumlu tutmaya, sözkonusu ürünlerin satışı dolayısıyla yapılacak vergi tevkifatının hangi safhada yapılacağını her bir ürün için ayrı ayrı belirlemeye yetkilidir. Maliye ve Gümrük Bakanlığı tarafından belirlenen safhadan önceki safhalarda tevkif yoluyla alınan vergiler iade edilmez ve süresinde ilgili vergi dairesine yatırılır. İlgili Madde : VUK: 4, 8; GVK: 52, 94; KVK: 15, 30, 31; KDVK: 9; AATUHK: 22 İlgili Genel Tebliğ: KDVK: 1, 15, 19, 30, 31, 37, 49, 51, 53, 58, 68, 70; GVK: 236 Mirasçıların Sorumluluğu Madde 12- Ölüm halinde mükelleflerin ödevleri, mirası reddetmemiş
26 Vergi Usul Kanunu kanuni ve mansup mirasçılarına geçer. Ancak, mirasçılardan herbiri ölünün vergi borçlarından miras hisseleri nispetinde sorumlu olurlar. İlgili Madde: VUK: 8, 153, 257, 372 İlgili Genel Tebliğ: VUK: 371 Mücbir Sebepler Madde 13- Mücbir sebepler: 1. Vergi ödevlerinden herhangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk; 2. Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler; 3. Kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler; 4. Sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyle defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması, gibi hallerdir. İlgili Madde: VUK: 15, 153, 257, 373 İlgili Genel Tebliğ: VUK: 282, 295, 296; KDVK: 84, 112; 6111 sayılı Kanuın: 3 Ilgili Sirküler: VUK: 23, 24, 30, 45, 52 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Süreler Kanuni ve İdari Süreler Madde 14- Vergi muamelelerinde süreler vergi kanunları ile belli edilir. Kanunda açıkça yazılı olmayan hallerde 15 günden aşağı olmamak şartıyla bu süreyi, tebliği yapacak olan idare belirler ve ilgiliye tebliğ eder. İlgili Madde: VUK: 15-17, 21, 111, 112, 139, 148, 150, 168, 221, 222, 253, 256, 371, 374, 376; GVK: 92, 98, 109, 117, 119, 120; KVK: 14, 17, 20, 21, 24, 26; KDVK: 41, 46; EVK: 23, 30, 32; MTVK: 12, 13; AATUHK: 9, 19, 37; DVK: 20-23; HK: 27-30, 49, 55, 68, 78, 94, 107, 113, 129; GİVK: 47, 48; VİV: 9, 19 İlgili Sirküler: VUK: 43 Mücbir Sebeplerle Gecikme Madde 15-13 üncü maddede yazılı mücbir sebeplerden herhangi biri-
Vergi Usul Kanunu 27 nin bulunması halinde bu sebep ortadan kalkıncaya kadar süreler işlemez. Bu takdirde tarh zamanaşımı işlemiyen süreler kadar uzar. Bu hükmün uygulanması için mücbir sebebin malum olması veya ilgililer tarafından ispat veya tevsik edilmesi lazımdır. (5228 sayılı Kanunun 1 nci maddesiyle değişen fıkra, Yürürlük:31.07.2004) Maliye Bakanlığı, mücbir sebep sayılan haller nedeniyle; bölge, il, ilçe, mahal veya afete maruz kalanlar itibarıyla mücbir sebep hali ilân etmeye ve bu sürede vergi ödevlerinden yerine getirilemeyecek olanları tespit etmeye yetkilidir. Bu yetki vergi türleri ve işyerleri itibarıyla; beyannamelerin toplulaştırılması, yeni beyanname verme süreleri belirlenmesi ve beyanname verme zorunluluğunun kaldırılması şeklinde de kullanılabilir. 1 İlgili Madde : VUK: 13, 14, 114, 141, 144, 373, 374 İlgili Genel Tebliğ: 6111 sayılı Kanuın: 3 Ölüm Halinde Sürenin Uzaması Madde 16- Vergi kanunlarında hüküm bulunmayan hallerde ölüm dolayısıyla mirasçılara geçen ödevlerin yerine getirilmesinde bildirme ve beyanname verme sürelerine üç ay eklenir. İlgili Madde: VUK: 12, GVK: 92 Mühlet Verme Madde 17- (5228 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle değişen fıkra, Yürürlük:31.07.2004) Zor durumda bulunmaları hasebiyle vergi muamelelerine müteallik ödevleri süresi içinde yerine getiremeyecek olanlara, kanunî sürenin bir katını, kanunî sürenin bir aydan az olması halinde bir ayı geçmemek üzere, Maliye Bakanlığınca münasip bir mühlet verilebilir. 2 Bu mühletin verilebilmesi için: 1. Mühlet istiyen, sürenin bitmesinden evvel yazı ile istemde bulunmalıdır. 1 (Değişmeden önceki şekli) (4731 sayılı Kanunun 4/A maddesiyle eklenen fıkra ) Maliye Bakanlığı, mücbir sebep sayılan haller nedeniyle, mükellefler için il, ilçe veya bölgeler itibarıyla mücbir sebep hali ilan etmeye ve bu sürede vergi ödevlerinden yerine getirilemeyecek olanları tespit etmeye yetkilidir. 2 (Değişmeden önceki şekli) Zor durumda bulunmaları hasebiyle vergi muamelelerine müteallik ödevleri süresi içinde yerine getiremiyecek olanlara, kanuni sürenin bir katını geçmemek üzere, Maliye Bakanlığınca münasip bir mühlet verilebilir.
28 Vergi Usul Kanunu 2. İstemde gösterilen mazeret, mühlet verecek makam tarafından kabule layık görülmelidir. 3. Mühletin verilmesi halinde verginin alınması tehlikeye girmemelidir. (5228 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle değişen fıkra, Yürürlük:31.07.2004) Maliye Bakanlığı mühlet verme yetkisini tamamen veya kısmen mahalline devredebileceği gibi bölgeler, iller, ilçeler veya sektörler ile iş kolları ya da mükellef grupları itibarıyla yazılı başvuru şartı aramaksızın da kullanabilir. 1 İlgili Madde: VUK: 11, 14, 111 İlgili Genel Tebliğ: VUK:263; KDV:84 Ilgili Sirküler: VUK: 14, GVK: 44, 46, 47, 48, 49, 51, 53 KDVK: 35, 37, 42, 43, 44, 45, 46 Sürelerin Hesaplanması Madde 18- Vergi kanunlarında yazılı süreler aşağıdaki şekilde hesaplanır: 1. Süre gün olarak belli edilmişse başladığı gün hesaba katılmaz ve son günün tatil saatinde biter; 2. Süre hafta veya ay olarak belli edilmişse başladığı güne son hafta veya ayda tekabül eden günün tatil saatinde biter. Sürenin bittiği ayda, başladığı güne tekabül eden bir gün yoksa süre o ayın son gününün tatil saatinde biter; 3. Sonu belli bir gün ile tayin edilen sürelerde, süre o günün tatil saatinde biter; 4. Resmi tatil günleri süreye dahildir. şu kadar ki, sürenin son günü resmi tatile rastlarsa tatili takibeden ilk iş gününün tatil saatinde biter. İlgili Madde : VUK: 14 İlgili Genel Tebliğ: VUK: 169 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Vergi Alacağının Tayini Vergiyi Doğuran Olay Madde 19- Vergi alacağı vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın vukuu veya hukuki durumun tekemmülü ile doğar. 1 (Değişmeden önceki şekli) Maliye Bakanlığı mühlet yetkisini tamamen veya kısmen mahalli maliye teşkilatına devredebilir.
Vergi Usul Kanunu 29 Vergi alacağı mükellef bakımından vergi borcunu teşkil eder. İlgili Madde : GVK: 1, 94; KVK: 1; KDVK: 10; VİVK: 1; EVK: 12; MTVK: 1; DVK: 1, 2; HK: 2, 38, 52, 71, 83, 95, 108, 118; AATUHK: 2, 38, 52, 71, 83, 95, 109, 118 Tarh Madde 20- Verginin tarhı, vergi alacağının kanunlarında gösterilen matrah ve nispetler üzerinden vergi dairesi tarafından hesaplanarak bu alacağı miktar itibariyle tespit eden idari muameledir. İlgili Madde : VUK: 19, 29, 30, M. 30, 36; GVK: 109; KVK: 16, 28; KDVK: 43, 45; VİVK: 14; EVK: 11,21; DVK: 10, 14; MTVK: 5, 6, 9; GİVK: 30, 31; HK: 15, 21, 41, 45, 54, 60, 64, 75, 76, 89, 90, 91, 99, 101, 102, 103, 105, 110, 121 Tebliğ Madde 21- Tebliğ, vergilendirmeyi ilgilendiren ve hüküm ifade eden hususların yetkili makamlar tarafından mükellefe veya ceza sorumlusuna yazı ile bildirilmesidir. İlgili Madde : VUK: 8, 34, 37, 39, 93-109, 132, 366, 368; AATUHK: 55, 58; MTVK: 9 Tahakkuk Madde 22- Verginin tahakkuku, tarh ve tebliğ edilen bir verginin ödenmesi gereken bir safhaya gelmesidir. İlgili Madde : VUK: 20, 21, 25; MTV:20 Tahsil Madde 23- Verginin tahsili, kanuna uygun surette ödenmesidir. İlgili Madde: VUK: 14 Tahakkuku Tahsile Bağlı Vergiler Madde 24- Mahiyetleri itibariyle tahakkuku tahsile bağlı vergilerde, verginin tahsili tahakkuku da içine alır.
30 Vergi Usul Kanunu İKİNCİ KISIM Tarh ve tahakkuk usulü BİRİNCİ BÖLÜM Beyannameye dayanan tarh Tahakkuk Fişi Esası Madde 25- Vergi kanunlarına göre beyan üzerinden alınan vergiler Tahakkuk fişi ile tarh ve tahakkuk ettirilir. Bu esasa göre, vergi dairesince beyannamenin alınması üzerine bir tahakkuk fişi tanzim olunur ve bunun bir nüshası mükellefe veyahut beyannameyi mükellef namına vergi dairesine tevdi edene verilir. Bu suretle vergi tahakkuk etmiş olur. Tahakkuk fişinin mükellefe verilen nüshası aynı zamanda beyannamenin makbuzu yerine geçer. Lüzum görülen hallerde beyana dayanan vergi tahakkuk fişi yerine ihbarname ile tebliğ olunabilir. Kanunen belli hallerde tebliğ tekalif cetvelinin ilaniyle yapılır. İlgili Madde: VUK: 3, 4, 22, 26, 28, 35, 39, 378 GVK: 83 KVK: 14, 24 KDVK: 40 VİVK: 7 GİVK: 45 Tahakkuk Fişinin Muhteviyatı Madde 26- Tahakkuk fişi aşağıda yazılı malumatı ihtiva eder: 1. Fişin sıra numarası; 2. Tanzim tarihi; 3. Verginin nevi; 4. Vergi beyannamesinin tarihi; 5. Beyannamenin ilgili bulunduğu vergilendirme dönemi; 6. Mükellefin soyadı ve adı (tüzelkişilerde unvanı); 7. Mükellefin açık adresi; 8. Verginin matrahı; 9. Verginin hesabı; 10. Verginin miktarı; 11. Vergi mahkemesinde dava açılması ve düzeltme ile ilgili hükümlere ait kısa bilgi. İlgili Madde: VUK: 25
Vergi Usul Kanunu 31 Tahakkuk Fişinin Kesinliği Madde 27- Vergi beyannamesini ilgili vergi dairesine tevdi eden kimsenin kendisine verilen tahakkuk fişini almaması, beyannamede yazılı matrah üzerinden tarhı gereken verginin tahakkukuna engel olmaz. Bu takdirde tahakkuk fişinin mükellefe verilecek nüshası 28 inci maddede yazılı olduğu şekilde posta ile mükellefe gönderilir. İlgili Madde : VUK: 25, 28, 116, 126, 374 Vergi Beyannamesinin Postayla veya Elektronik Ortamda Gönderilmesi 1 Madde 28- Beyannamenin posta ile gönderilmesi halinde de tahakkuk fişi kesilir. Bu takdirde, tahakkuk fişinin mükellefe verilecek nüshası, kapalı bir zarf içinde, mükellefin beyannamede gösterdiği adrese gönderilir ve fişin dairede kalan nüshasına posta zimmet defterinin tarih ve numarası işaret olunur. (5228 sayılı Kanunun 3 üncü maddesiyle eklenen fıkra, Yürürlük:31.07.2004) Beyannamenin elektronik ortamda gönderilmesi halinde tahakkuk fişi elektronik ortamda düzenlenir ve mükellef veya elektronik ortamda beyanname gönderme yetkisi verilmiş gerçek veya tüzel kişiye elektronik ortamda iletilir. Bu ileti, tahakkuk fişinin mükellefe tebliği yerine geçer. (5228 sayılı Kanunun 3 üncü maddesiyle eklenen fıkra, Yürürlük:31.07.2004) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı tarafından tespit olunur. İlgili Madde : VUK: 25, 99, 170; KDVK: 45; KVK: 16, 25 İlgili Genel Tebliğ: VUK: 340, 346, 357, 367, 368 Ilgili Sirküler: VUK: 15, 23, 24, 26, 27, 28, 29, 30, 31; KVK: 22; KDVK: 62 Beyanname verme ve ödeme sürelerinde yetki Mükerrer Madde 28- (5615 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle eklenen madde Yürürlük; 04.04.2007) Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı, beyannamelerin verilme ve ödeme sürelerinin son gününü, 1 (5228 sayılı Kanunun 3 üncü maddesiyle değişen şekli değişmeden önceki madde başlığı, Yürürlük31.07.2004) Vergi Beyannamesinin Posta İle Gönderilmesi
32 Vergi Usul Kanunu kanunî süresinden itibaren bir ayı geçmeyecek şekilde yeniden belirlemeye yetkilidir. İlgili Genel Tebliğ: VUK: 371 Ilgili Sirküler: VUK: 42, 44, 46-48, 50, 51, 53-57; GVK: 72, 80; KDV: 65 İKİNCİ BÖLÜM İkmalen, Re sen ve İdarece Tarh İkmalen Vergi Tarhı Madde 29- İkmalen vergi tarhı, her ne şekilde olursa olsun bir vergi tarh edildikten sonra bu vergiye müteallik olarak meydana çıkan ve defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak miktarı tespit olunan bir matrah veya matrah farkı üzerinden alınacak verginin tarh edilmesidir. Özel kanunlarında ikmalen tarhiyata ilişkin olarak yer alan hükümler saklıdır. İlgili Madde : VUK: 20, 25, 30, 34, 121, 258, 268, 344, 352, 366; GVK: 111, 112 Re sen Vergi Tarhı Madde 30- Re sen vergi tarhı, vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanunî ölçülere dayanılarak tespitine imkân bulunmayan hallerde takdir komisyonları tarafından takdir edilen veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca düzenlenmiş vergi inceleme raporlarında belirtilen matrah veya matrah kısmı üzerinden vergi tarh olunmasıdır. İnceleme raporunda bu maddeye göre belirlenen matrah veya matrah farkı re sen takdir olunmuş sayılır. Aşağıdaki hallerden herhangi birinin bulunması durumunda, vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitinin mümkün olmadığı kabul edilir. 1. Vergi beyannamesi kanunî süresi geçtiği halde verilmemişse, 2. Vergi beyannamesi kanuni veya ek süreler içinde verilmekle beraber beyannamede vergi matrahına ilişkin bilgiler gösterilmemiş bulunursa, 3. Bu kanuna göre tutulması mecburi olan defterlerin hepsi veya bir kısmı tutulmamış veya tasdik ettirilmemiş olursa veya vergi incelenmesi yapmaya yetkili olanlara herhangi bir sebeple ibraz edilmezse,
Vergi Usul Kanunu 33 4. Defter kayıtları ve bunlarla ilgili vesikalar, vergi matrahının doğru ve kesin olarak tesbitine imkan vermiyecek derecede noksan, usulsüz ve karışık olması dolayısıyla ihticaca salih bulunmazsa, 5. (4369 sayılı Kanunun 82/1-a maddesiyle yürürlükten kaldırılmıştır), 6. Tutulması zorunlu olan defterlerin veya verilen beyannamelerin gerçek durumu yansıtmadığına dair delil bulunursa. 7. (4783 sayılı Kanunun 9 uncu maddesiyle yürürlükten kaldırılmıştır Yürürlük; 01.01.2003 tarihinden geçerli olmak üzere 09.01.2003) 1 8. Bu Kanunun mükerrer 227 nci maddesi uyarınca 3568 sayılı Kanuna göre yetki almış meslek mensuplarına imzalattırma mecburiyeti getirilen beyanname ve ekleri imzalattırılmazsa veya tasdik kapsamına alınan konularda yeminli malî müşavir tasdik raporu zamanında ibraz edilmezse, 9. (4369 sayılı Kanunun 82/1-a maddesiyle yürürlükten kaldırılmıştır.) Yukarıdaki 2 nci bentde yazılı halin vukuunda mükellefe Takdir Komisyonu tarafından 15 günden az olmamak üzere bir mühlet verilerek vergi matrahına ilişkin bilgileri vermeye ve kanuni defterlerini ibraz etmeye davet olunur. Bu davet üzerine mükellef istenilen bilgileri verir ve kanuni defterlerini ibraz ederse, defter ve vesikalar ihticaca salih bulunmak şartiyle, mükellefe takdir olunacak matrah defter ve vesikaları kayıtlarına göre tesbit olunacak miktardan fazla olamaz. Vergi beyannamesini kanunî süresi geçtikten sonra vermiş olanlara bu beyannamede gösterdikleri matrah üzerinden re sen gerekli tarhiyat yapılır ve bu beyannameler re sen takdir için takdir komisyonuna sevk edilmez. Ancak, 1 7. (4783 Sayılı Kanunun 9 uncu maddesiyle kaldırılmadan önceki şekli) (4008 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle eklenen bent) Maliye müfettişleri, hesap uzmanları ve gelirler kontrolörlerince yapılan incelemeler sırasında, mükellefler, her türlü harcama ve tasarruflarını vergisi ödenmiş veya vergiye tabi olmayan kazançlardan sağladıklarını kanıtlayamazlarsa, Harcama ve tasarrufların vergiye tabi tutulmuş veya vergiye tabi olmayan kazançlardan sağlandığı kanıtlanamayan kısmı, harcama ve tasarrufun (4369 sayılı Kanunun 81/A-2 nci maddesiyle değiştirilen ibare) mevcudiyetinin tespit edildiği dönemden bir önceki dönemde elde edilmiş ve vergisi ödenmemiş kazanç olarak ilgili dönem(*) matrahının takdirinde dikkate alınır. (*) (İbarenin değiştirilmeden önceki şekli) yapıldığı dönemde elde edilmiş ve vergisi ödenmemiş kazanç olarak dönem
34 Vergi Usul Kanunu vergi incelemesine başlanılmasından veya takdir komisyonuna sevk edilmesinden sonra kendiliğinden verilen beyannameler için bu hüküm uygulanmaz. Yukarıdaki bentlerin hükümlerine göre re sen vergi tarhını gerektirir bir sebep yanında ikmalen vergi tarhını da lüzumlu kılan bir durum mevcut ise re sen takdir sonucu beklenmeksizin gerekli ikmal tarhiyatı yapılır. Re sen takdir sırasında ikmal tarhiyatına mesnet olan matrah farkı nazara alınmışsa vergi tarhı sırasında evvelce tarh edilmiş olan vergi indirilir. İlgili Madde: VUK: 3, 14, 29, 34, 72, 76, 135, 174, 214, 220, 222, 253, 254, 256, 352, 366 İlgili Genel Tebliğ: VUK: 36, 62, 72, 74,143, 149, 238 İlgili İç Genelge: VUK: 2006/1 Verginin İdarece Tarhı Mükerrer Madde 30- Verginin idarece tarhı; 29 uncu ve 30 uncu maddeler dışında kalan hallerde, mükelleflerin verginin tarhı için vergi kanunları ile muayyen zamanlarda müracaat etmemeleri veya aynı kanunlarla kendilerine tahmil edilen mecburiyetleri yerine getirmemeleri sebebiyle zamanında tarh edilemiyen verginin kanunen belli matrahlar üzerinden idarece tarh edilmesidir. Bu takdirde vergi, 131 inci madde mucibince tanzim edilen yoklama fişine müsteniden tarh olunur. Bu şekilde tarh olunan vergilerle cezalarına ilişkin ihbarnameler bir taraftan, mükellefin bilinen adresine posta ile yollanır; diğer taraftan mükellefin adını, soyadını, hesap numarasını, işini, adresini tarh edilen verginin ve kesilen cezanın miktar ve cinsini gösterir bir ilan vergi dairesinin ilan koymaya mahsus mahalline asılır. İlanın asılması keyfiyeti ve tarihi tutanakla tesbit olunur. Verginin tahakkuku ve cezanın kesinleşmesi için geçmesi gereken vergi mahkemesinde dava açma süresi; mükellefin bilinen adresinde tebligat yapıldığı hallerde tebliğ tarihinden, aksi halde tutanakla tespit olunan ilan tarihinden başlar. İlgili Madde : VUK: 3,22, 29, 30, 35, 99, 101, 131, 352, 366; GVK: 64, 109 Takdir Kararı Madde 31- Takdir komisyonunca belli edilen matrah veya matrah kısmı takdir kararına bağlanır.
Vergi Usul Kanunu 35 Takdir kararları komisyon başkan ve üyeleri tarafından imzalanır. Takdir kararlarında aşağıda yazılı malumat bulunur: 1. Kararın sıra numarası; 2. Kararın tarihi; 3. Mükellefin soyadı ve adı (tüzelkişilerde unvanı); 4. Mükellefin açık adresi; 5. Takdirin ilgili bulunduğu vergi; 6. Takdirin ilgili bulunduğu vergilendirme dönemi; 7. Takdir edilen matrah; 8. Takdirin müstenidatı ve takdir hakkında izahat. İlgili Madde: VUK: 30, 32, 72-76 Takdir Kararlarının Tevdii Madde 32- Takdir kararları komisyonca imza karşılığıda vergi dairesine tevdi olunur. İlgili Madde: VUK: 4, 31 Re sen Tarhta Mahsup Madde 33- Re sen takdir olunan matrah, mükellef tarafından bildirilen matrahtan fazla değilse, re sen vergi tarh edilmez; fazla ise sadece aradaki fark üzerinden vergi tarh olunur. İlgili Madde: VUK: 25, 30, 31 İhbarname Esası Madde 34- İkmalen ve re sen tarh edilen vergiler ihbarname ile ilgililere tebliğ olunur. Nev i ve doğuşu ayrı olan vergiler için ayrı ihbarname kullanılır. İlgili Madde : VUK: 29, 30, 35, 93, 99, 109 İhbarnamenin Muhteviyatı Madde 35- İhbarname aşağıda yazılı malumatı ihtiva eder: 1. İhbarnamenin sıra numarası;
36 Vergi Usul Kanunu 2. İhbarnamenin tanzim tarihi; 3. Verginin nev i; 4. Mükellefin soyadı, adı (Tüzelkişilerde unvanı); 5. Mükellefin açık adresi; 6. Vergilendirme dönemi; 7. Verginin matrahı; 8. Verginin hesabı; 9. Verginin miktarı; 10. Kısa ve açık bir ifade ile ikmalen veya re sen vergi tarhını icabettiren sebepler; 11. Vergi mahkemesinde dava açma süresi; 12. Vergi mahkemesinde dava açma şekli. Takdir komisyonunun kararı üzerine tarh edilen vergilerde kararın ve re sen takdiri gerektiren inceleme raporunun birer sureti ihbarnameye eklenir. İlgili Madde : VUK: 31, 72-76, 134, İYUK: 7 İlgili Genel Tebliğ: VUK: 66 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Tahrire Dayanan Tarh Tahrire Göre Vergi Tarhı Madde 36- Tahrire göre vergi tarhı, verginin tahrir usulü ile tespit edilen matrahlar üzerinden hesaplanmasıdır. İlgili Madde: VUK: 20, 37, 79, 82 Tahrir İhbarnamesi Madde 37- Tahrir usulü ile tespit edilen matrahlar, vergi dairesi tarafından Tahrir ihbarnamesi ile mükelleflere tebliğ olunur. İlgili Madde: VUK: 36, 93, 109 İhbarnamenin Muhteviyatı Madde 38- Tahrir ihbarnamesi aşağıda yazılı malumatı ihtiva eder:
Vergi Usul Kanunu 37 1. İhbarnamenin sıra numarası; 2. İhbarnamenin tanzim tarihi; 3. Verginin nev i; 4. Mükellefin soyadı ve adı (Tüzelkişilerde unvanı); 5. Mükellefin açık adresi; 6. Bina veya arazinin mevkii (Mahalle veya köy, sokak ve kapı numarası); 7. Bina veya arazinin nev i, büyüklüğü, genişliği; 8. Bina veya arazinin tahrir numarası; 9. Tahmin olunan gayrisafi irat veya kıymet; 10. Gayrisafi irada göre bulunan safi irat; 11. Verginin nispeti; 12. Verginin miktarı; 13. İtiraz süresi; 14. İtiraz şekli. İlgili Madde: VUK: 36 Tekalif Cetveli Madde 39- Tahrire dayanan tarhda yıllık vergiler, vergi dairesince mahalle ve köy itibariyle doldurulan tekalif cetvellerinde gösterilir. Tekalif cetvellerinde aşağıdaki malumat bulunur: 1. Mükelleflerin soyadı ve adı (Tüzelkişilerde unvanı); 2. Mükelleflerin adresleri; 3. Binaların kesinleşen gayrisafi iradı; arazinin kesinleşen kıymeti (Aynı mükellefe ait binaların iradı ve arazinin kıymeti toplam olarak gösterilir); 4. Binaların safi iradı; 5. Tahakkuk eden vergi. İlgili Madde: VUK: 36
38 Vergi Usul Kanunu DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Götürü Matrahların Tesbiti Götürü Matrahların Tesbiti Madde 40- (3946 sayılı Kanunun 38/1-a maddesiyle kaldırılmıştır) Götürü Matrahlara Göre Dava Açma Madde 41- (3846 sayılı Kanunun 38/1-b maddesiyle kaldırılmıştır) Ortalama Kar Hadlerinin Tespiti Madde 42- Ortalama kar hadleri Maliye Bakanlığınca emtia ve iş nev ilerine göre hazırlanacak cetveller üzerine il merkezlerinde o il defterdarının veya mazereti halinde teşkil edeceği maliye memurunun başkanlığı altında gelir müdürü ve vergi dairesi müdürü olmak üzere üç memur üye ile tüccarlar için il merkezindeki ticaret odalarınca, esnaf ve sanatkarlar için kanunla kurulan esnaf dernekleri birliğince, birlikleri yoksa esnaf ve sanatkar teşekküllerince, odaların birlik ve teşekküllerin bulunmadığı yerlerde il merkezindeki belediyelerce seçilecek iki kişiden kurulan özel bir komisyon tarafından ilçeler itibariyle gayri safi kazanca göre ayrı ayrı tayin olunur. Bu teşekküllerce belli edilecek üyeler bir asıl bir yedek olmak üzere seçilir. Üyelerin Komisyon Başkanının talebi üzerine bir ay içinde seçilmemesi halinde, üyeler komisyon başkanının teklifi üzerine vali tarafından seçilir. şu kadar ki merkez ilçesi dışındaki mükelleflere ait ortalama kar hadlerinin tespitinde, il merkezinden seçilmiş olan üyelerden birinin yerine o ilçelerden aynı mahiyetteki teşekküller tarafından seçilmiş olan bir üye toplantılara katılır. Ortalama kar hadlerinin tayininde nazara alınacak esaslar Maliye Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikle belirtilir. Komisyon, defterdarın yazılı isteği tarihinden başlayarak üç ay içinde takdir işini tamamlar, lüzum görülen yerlerde ve hallerde bu süre Maliye Bakanlığınca bir yıla kadar uzatılabilir. İlgili Madde: GVK: 111 İlgili Genel Tebliğ: VUK: 69,70,72
Vergi Usul Kanunu 39 Ortalama Kar Hadlerinin Kesinleşmesi ve İlânı Madde 43-42 nci madde gereğince düzenlenen ortalama kar hadlerine ait cetveller, düzenlenmelerini takibeden ay içinde Maliye Bakanlığı na gönderilir. Maliye Bakanlığına gelmiş olan bu cetveller, Ortalama Kar Hadleri Merkez Komisyonunca incelenerek hatalı ve noksan bulunanlar ile bölgeleri itibariyle uygunluk göstermiyenler gerekçeli olarak ilgili özel komisyonlara geri gönderilir. Özel Komisyonlara geri gelen cetveller, yeniden incelenerek gerekli düzeltmeler yapıldıktan, düzeltme sebebi görülmeyenler hakkında ise gerekçeleri belirtildikten sonra Merkez Komisyonuna gönderilir. Merkez Komisyonu cetveller üzerinde son incelemesini yaparak ortalama kar hadlerinin kesin miktarını tayin eder. Kesinleşmiş ortalama kar hadlerine ait cetveller Maliye Bakanlığınca mahallerine tebliğ olunur. Vergi daireleri, Bakanlıktan gelen bu cetvelleri, bir ay süre ile, dairelerinin uygun bir yerine asmak suretiyle ilan ederler. Bu cetveller ayrıca Resmi Gazete ile ilan olunur. Ortalama Kar Hadleri Merkez Komisyonu, Maliye Bakanlığı Müsteşarının başkanlığında, Gelirler Genel Müdürü, ilgili Genel Müdür Baş Yardımcısı veya bunların tevkil edeceği kimselerle Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliğinin iki temsilcisinden kurulur. 89 uncu maddedeki nisap hükmü, Ortalama Kar Hadleri Merkez Komisyonu hakkında da uygulanır. İlgili Madde : VUK: 42 Uygulama Süresi Madde 44- Götürü ücretler, götürü ticaret ve serbest meslek kazançları ve ortalama kar hadleri üç yıl uygulanır. şu kadar ki, bunlarda önemli değişiklikler vuku bulduğu takdirde Maliye Bakanlığı bu süreyi bir yıldan aşağı olmamak şartiyle kısaltabilir. İlgili Madde : VUK: 42 İlgili Genel Tebliğ: VUK: 64
40 Vergi Usul Kanunu BEŞİNCİ BÖLÜM (2686 sayılı Kanunun 9 uncu maddesiyle değişen başlık) Zirai Kazanç Ölçüleri ile Emlak Vergisine Ait Bedel ve Değerlerin Tespiti Ölçüler ve Tarifleri Madde 45- Zirai kazanç ölçüleri, yıllık istihsal değeri, götürü gider emsali, ortalama randıman miktarı, ortalama işçilik tutarı, ortalama maliyet bedeli ile ortalama satış fiyatından terekküp eder. 1. Yıllık istihsal değeri: Ortalama randıman ve ortalama satış fiyatı ölçülerine göre her ziraat biriminden bir yılda elde edileceği hesaplanan mahsül değerinin işletmede veya işletmelerde mevcut ziraat birimi sayıları ile çarpılması suretiyle bulunacak değerlerin toplamıdır. 2. Götürü gider emsali: Büyük ve küçükbaş hayvanlar (kümes hayvanları dahil) ve bunların mahsulleri ile kara ve su avcılığı için % 80; diğer zirai mahsuller ile ziraat makine ve aletleriyle başka çiftçilerin zirai istihsal işlerinin yapılması karşılığıda alınan ücretler için % 70 tir. 3. Ortalama randıman miktarı: Ziraat birimlerinin her bir çeşidinden elde edileceği tahmin olunan ortalama mahsul miktarıdır. 4. Ortalama işçilik tutarı: Ziraat birimlerinin her bir çeşidine isabet eden ortalama işçilik gideri tutarıdır. 5. Ortalama maliyet bedeli: Ziraat birimi başına elde edilecek mahsul için yapılması gereken ortalama giderlerin toplamıdır. 6. Ortalama satış fiyatı: Zirai mahsullerin ticari teamüle göre beher satış biriminin 46 ncı maddenin (d) bendi esasları dairesinde tespit olunan satış fiyatıdır. İlgili Madde : VUK: 46, 47; GVK: 57 İlgili Genel Tebliğ: VUK 143 Zirai Kazanç Ölçülerinin Tesbiti Madde 46- Zirai kazanç ölçüleri (45 inci maddenin 1 numaralı bendinde yazılı ölçüler ile kara ve su avcılığına müteallik olanlar hariç), Zirai Kazançlar Merkez Komisyonu tarafından hazırlanacak yönetmelik esasları dairesinde zirai kazançlar il Komisyonlarınca takdir ve tesbit olunur. Zirai kazançlar il komisyonları, zirai kazanç ölçülerinin takdir ve tesbitinde aşağıdaki esaslara uyar.