AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ 33 MOBİLYA VE DEKORASYON ALANI Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda mobilya ve dekorasyon alanındaki meslekleri ve meslek elemanlarını tanıyabileceksiniz. A. ALANIN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİ Mobilya ve dekorasyon alanı; Mobilya ve dekorasyon alanı işlevsel değerleri ile mekânların kullanışlığını, estetik değeriyle de yaşadığımız ve çalıştığımız mekânların sıcak, sevimli ve renkli bir ortam hâline gelmesini sağlar. Bu alan sanatı ve tekniği birleştirerek ürünü ortaya çıkarır. Alanda ahşap ve ahşap ürünleriyle birlikte boya, vernik, renk, cam, plastik, çelik ve metal gibi gereçler de kullanılmaktadır. Ahşap yat ve tekne imalatıyla da çok geniş bir alana hitap eder. Türkiye de bu sektör hızla gelişmekte ve büyümektedir. Ülkemizde küçük ve orta ölçekli işletmeler giderek şirketleşmekte ve bu alanda ciddi miktarda elemana ihtiyaç duyulmaktadır. Sektör ülkemizde çoğu geleneksel yöntemlerle çalışan atölye tipi küçük ölçekli işletmelerin ağırlıkta olduğu bir görünümdedir. Son yıllarda büyük ölçekli işletmelerin sayısı artmıştır. Mobilya ve dekorasyon sektörü pazarı yoğunlaştığı belirli bölgeler civarında toplanmıştır. Önemli üretim bölgelerinin toplam üretimdeki payları sırasıyla; Ankara %30, İstanbul %18, İzmir %9, Adana %9, Bursa %6, Eskişehir %4 ve Kayseri %5 tir. Yaşam alanlarının hızla gelişmesinde, işyerlerinin rekabet edebilmesinde mobilya ve dekorasyon alanının önemli yeri vardır. Üç tarafı denizlerle çevrili ülkemizin turizm, balıkçılık ve taşımacılık alanlarında giderek artan ihtiyaçlarını karşılamada ahşap yat ve tekne yapımı önemli katkılar sağlamaktadır. Bu alanın sağladığı istihdam olanakları, mevcut ve potansiyel olarak sahip olduğu katma değer yaratma gücüyle, ülkemizin önemli faaliyet sektörlerinden birisidir. Bu sektörün üretim aşamasında ihtiyaç duyduğu nitelikli ara teknik eleman ihtiyacını hizmet, estetik ve kaliteye uygun olarak yetiştirme amaçlı, yüksek öğretime hazırlayan bir programdır. 215
B. ALANIN ALTINDA YER ALAN MESLEKLER Mobilya İmalatçısı Ahşap Doğramacılığı Üst Yüzey İşlemciliği Mobilya Döşemeciliği Ahşap Tornacılığı Ahşap İskeletçiliği Ahşap Oymacılığı Ahşap Yat Ve Tekne Yapımı MOBİLYA İMALATÇISI Hazır veya sipariş alarak iş resmini tasarlayan,çizen ve ölçülendiren, iş organizasyonunu yapan, iş güvenliği önlemlerini alan, malzemeyi seçen, şablon-kalıp-numune hazırlayan, makinelerde ağaç ve ağaç ürünlerini işleyerek sabit ve hareketli mobilya yapan, kontrol eden ve meslekî eğitime ilişkin faaliyetleri sürdüren nitelikli kişidir. İş güvenliği ve işçi sağlığı önlemlerini almak. Malzeme listesini hazırlamak ve temin etmek. Şablon ve kalıp yapmak Kereste kesmek ve kurutmak. Kereste işlemek. Yonga levha-mdf-arkalık malzemesini kesmek Kaplamayı hazırlamak ve pres yapmak İş parçalarını işlemek. Meslekî eğitime ilişkin faaliyetlere katılmak.. 216
AHŞAP DOĞRAMACISI Sipariş alarak iş resmini tasarlayan, çizen ve ölçülendiren, iş organizasyonu yapan, iş güvenliği önlemlerini alan, malzemeyi seçen, şablon-kalıp-numune hazırlayan, makinelerde ağaç ve ağaç ürünlerini işleyen, kapı pencere montajı yapan, kontrol eden ve meslekî eğitimle ilişkili faaliyetleri sürdüren nitelikli kişidir. Kereste kesmek ve kurutmak. Kereste işlemek. Kapı yüzey ve dolgu malzemesini kesmek. Kapı takmak. Pencere takmak. Kalite kontrol yapmak. Depolama ve teslimat. Meslekî eğitime ilişkin faaliyetlere katılmak. 217
ÜST YÜZEY İŞLEMCİSİ Hazır veya sipariş alarak iş resmini tasarlayan, çizen ve ölçülendiren, iş organizasyonunu yapan, iş güvenliği önlemlerini alan, malzemeyi seçen, şablon-kalıp-numune hazırlayan, makinelerde ağaç ve ağaç ürünlerini işleyerek sabit ve hareketli mobilya yapan, kontrol eden ve Meslekî eğitime ilişkin faaliyetleri sürdüren nitelikli kişidir. Numune boyama yapmak. Renk uygulaması yapmak. Dolgu verniği atmak. Son kat uygulaması yapmak. Meslekî eğitime ilişkin faaliyetlere katılmak. MOBİLYA DÖŞEMECİSİ 218 Hazır veya sipariş alarak iş resmini tasarlayan, çizen ve ölçülendiren, iş organizasyonunu yapan, iş güvenliği önlemlerini alan, malzemeyi seçen, şablon-kalıp-numune hazırlayan, makinelerde ağaç ürünlerini keserek, elde ve makinede döşeme malzemelerini kullanarak kanepe, koltuk ve sandalye döşeyen, kontrol eden ve meslekî eğitime ilişkin faaliyetleri sürdüren nitelikli kişidir. Döşeme zeminini hazırlamak. Döşeme dolgu gerecini koymak. Döşeme yüz gerecini takmak.
Meslekî eğitime ilişkin faaliyetleri yürütmek AHŞAP TORNACISI Hazır veya sipariş alarak iş resmini tasarlayan,çizen ve ölçülendiren, iş organizasyonunu yapan, iş güvenliği önlemlerini alan, malzemeyi seçen, şablon-kalıp-numune hazırlayan, makinelerde ağacı işleyerek ayak, kulp, sütun, aplik çıta ve süsleme parçaları yapan, kontrol eden ve Meslekî eğitime ilişkin faaliyetleri sürdüren nitelikli kişidir. Kereste işlemek. Kalite kontrol yapmak. Meslekî eğitime ilişkin faaliyetleri katılmak. AHŞAP İSKELETÇİSİ Hazır veya sipariş alarak iş resmini tasarlayan,çizen ve ölçülendiren, iş organizasyonunu yapan, iş güvenliği önlemlerini alan, malzemeyi seçen, şablon-kalıp-numune hazırlayan, makinelerde ağaç ve ağaç ürünlerini işleyerek sandalye, kanepe ve koltuk iskeleti yapan, kontrol eden ve meslekî eğitime ilişkin faaliyetleri sürdüren nitelikli kişidir. Kereste kesmek ve kurutmak. Kereste işlemek. Arkalık malzemesini hazırlamak. İş parçalarını işlemek. 219
Montaj. Meslekî eğitime ilişkin faaliyetleri katılmak. AHŞAP OYMACILIĞI Sipariş alan, iş organizasyonu yapan, iş güvenliği önlemlerini alan, malzemeyi seçen, numune hazırlayan, makinelerde ve elde ağaç ve ağaç ürünlerini oyarak şekillendiren, kontrol eden ve meslekî eğitimle ilişkili faaliyetleri sürdüren nitelikli kişidir. Dolgu verniği atmak Son kat uygulaması yapmak Yüzeyi oyarak şekillendirmek Döşeme yüz gerecini takmak. Meslekî eğitime ilişkin faaliyetleri katılmak. AHŞAP YAT VE TEKNE İMALATÇISI Alınan siparişi projeye göre; iş organizasyonunu yapan, iş güvenliği önlemlerini alan, malzemeyi seçen, şablon-kalıp hazırlayan, makinelerde ağaç ve ağaç ürünlerini işleyerek ahşap yat ve tekne yapan, kontrol eden ve meslekî eğitime ilişkin faaliyetleri sürdüren nitelikli kişidir. 220 Omurgayı hazırlamak. Baş ve kıç bodoslama yapmak. Posta imalatı yapmak. Posta montajı yapmak. Formalama yapmak. Güverte kaplamak.
Kaplama öncesi işleri yapmak. Dış kaplama yapmak. Donanımların imalatını yapmak. Donanımların montajını yapmak. Kalite kontrolünü yapmak. Meslekî eğitime ilişkin faaliyetleri katılmak. C. MESLEK ELMANLARINDA ARANAN ÖZELLİKLER Görme ve işitme duyu organları işlevlerini tam olarak yerine getirir durumda, Göz ve ellerini eş güdümlü kullanabilen, Uzun süre ayakta duracak ve fiziksel güç sarf edecek kadar bedence sağlam, Ruhsal olarak sağlıklı olan, Tasarlayabilen ve estetik görüşlü, Dikkatli ve titiz, Meslekî eğitim almış kimseler olmaları gerekir. D. ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI Bu mesleklerdeki elemanlar fabrikalarda, atölyelerde ve tersanelerde çalışırlar. Üretimi çalışanlarla işbirliği içerisinde yürütürler. Yat, tekne ile hareketli ve sabit mobilyaları tasarlayarak imal eder ve ürettiklerinden mutluluk duyabilirler. Ağacın kokusunu, rengini, desenini ve sıcaklığını sevebilirler. Üst yüzey işlemciliği mesleğindeki bazı gereçleri kullanırken gerekli koruyucuların kullanılmaması hâlinde meslek hastalığı riski olabilir. E. İŞ BULMA İMKÂNLARI Mobilya ve dekorasyon alanından mezun olan kişi kamuya ve özel sektöre ait fabrika, atölye ve tersanelerde çalışabilirler. Kendi iş yerlerini açabilirler. F. EĞİTİM VE KARİYER İMKÂNLARI Orta öğretimde Meslekî Eğitim Merkezlerinde Ağaç işleri ana meslek altında; mobilya imalatçılığı, ahşap doğramacılığı, ahşap yat ve tekne imalatçılığı, üst yüzey işlemciliği ve ağaç oymacılığı alt meslek dallarında eğitim verilmektedir. 221
Meslek liselerinde Mobilya ve Dekorasyon alanı altında; Mobilya İmalatçısı, Ahşap Doğramacılığı, Üst Yüzey İşlemciliği, Mobilya Döşemeciliği, Ahşap Tornacılığı, Ahşap İskeletçiliği, Ahşap Oymacılığı, Ahşap Yat ve Tekne Yapımı alt meslek konularında eğitim verilmektedir. Ön lisans düzeyinde; meslek eğitimi, üniversitelere bağlı meslek yüksek okullarının Mobilya ve Dekorasyon bölümlerinde verilmektedir. Meslek liselerinin sınavsız geçiş için belirlenen bölümleri dışındaki bölümlerden ya da liselerden mezun olanlar/olacaklar ise ÖSYM Başkanlığınca yapılan Öğrenci Seçme Sınavına (ÖSS) girmeleri, yeterli Sayısal (SAY) puanı almaları koşulu ile sınavsız yerleştirme sonunda kontenjan kalırsa ek yerleştirme ile açık olan programlara istedikleri taktirde Y-ÖSS puanlarına göre yerleştirilebileceklerdir. Eğitim süresi 2 yıldır. Eğitimini başarı ile tamamlayanlara Mobilya ve Dekorasyon Ön Lisans Diploması ve Tekniker unvanı verilir. Ön lisans programını başarı ile bitirenler ÖSYM tarafından yapılan Dikey Geçiş Sınavında (DGS) başarılı oldukları takdirde; - Mobilya ve Dekorasyon Öğretmenliğine, - Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliğine, - Orman Endüstri Mühendisliği lisans programlarına dikey geçiş yapabilirler. Meslek lisesi Mobilya ve Dekorasyon bölümünden mezun olanlar ÖSYM Başkanlığınca yapılan Öğrenci Seçme Sınavına (ÖSS) girmeleri, yeterli Sayısal (SAY) puanı almaları koşulu ile 4 yıllık lisans eğitimi veren Mobilya ve Dekorasyon Öğretmenliği, Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği ve Orman Endüstri Mühendisliği programlarına girebilirler. Kamu sektöründe çalışanlar işçi statüsünde toplu iş sözleşmesine tabi olurlar. Özel sektörde çalışanların ücreti kişi ile işveren arasında anlaşma ile belirlenir. Ücret; bilgi, yetenek, çalışma kapasitesi ve sektörün ücret düzeyleri göz önüne alınarak değişkenlik gösterir. Tecrübe, ücret belirlenirken önem kazanmaktadır. 222