BAŞKANIN MESAJI Seçimlerin Ardından Değerli Meslektaşlarım, Seçimler demokrasinin şölenidir. 12 Mayıs Pazar günü yapılan Odamız seçimlerinde 278 üyemiz oy kullanmıştır. Toplam üye sayımızın 395 olduğu göz önüne alındığında, seçimlere katılım oranı %70 olarak hesaplanmaktadır. Bu katılım tarihi bir rekordur. Odamız için, mesleğimiz için, hepimiz için çok önemli olan bu demokrasi şölenine, göstermiş olduğunuz ilgiden dolayı hepinize sonsuz teşekkürler ediyorum. Kime oy vermiş olursa olsun, her üyemizin odamızla ilişkilerinde huzur, güven, barış ve adalet içinde işlerinin görüleceğinden hiç kimsenin kuşkusu olmasın. Yaptıklarımız, yapacaklarımızın teminatıdır. Sizden aldığımız güç ve yetkiyle Odamızda demokrasi ve adalet daha ileri standartlara kavuşacak ve herkes kendini kesinlikle daha rahat ifade edecektir. Bütün meslektaşlarımın, böyle bir gönül huzuru içinde olmasını yürekten diliyorum. Demokrasi, hukuksal ve ulusal bir erdemdir. Demokrasi olmalı ki, huzur ve istikrar olsun. Keyfilik değil, kural hâkimiyeti olsun. İlişkiler değil, kurallar belirleyici olsun. Sizin oylarınızla seçilenler ve sizin aidatlarınızla bu odayı yönetenler, sizin amiriniz değil, hizmetkârınız olsun. Çünkü bu oda, sizlerin odası olarak kuruldu. Bu oda, bürokrasinin hâkimiyeti için değil, sizlerin hâkimiyeti için kuruldu. Değerli Meslektaşlarım, Biz Sandıktan çıkan sonucu ve sandığın verdiği mesajı en doğru şekilde okumanın gayreti içinde olacağız. Üzerimize aldığımız büyük emanetin ağırlığını biliyoruz. Bu bilinçle, tevazu bizim şiarımız olacak, tevazuda toprak gibi olmaya özen göstereceğiz. Adalet ve hakkaniyet kavramlarını canla başla savunacağız. Katılımcı bir yönetim anlayışını getirmeden, hak ve özgürlükleri korumadan, çağdaş bir yönetim ve herkesin güvendiği bir adalet anlayışını meydana getirmeden, hedeflerimize ulaşamayız. 1
İnanıyorum ki; elbirliği ve güç birliği yaptığımız zaman, dayanışma içinde ortak hedeflere kilitlendiğimiz zaman aşamayacağımız engel yoktur. Biz artık mesleğimizin gerçek gündemine dönmek ve geleceğimize odaklanmak istiyoruz. Mesleğimiz çok zor ve sıkıntılı bir süreçten geçiyor. Önümüzdeki yıllar belki de bizim için, mesleğimiz için olmak ya da olmamak yılları olacak. Zaman, çözüm üretme zamanıdır. Ortak çıkar, ortak akıl ve ortak paydayı yücelterek, sorunlarımızı sağduyuyla aşacağız. Mesleğimizin geriye gitmesine, kavga, karmaşa ve belirsizlik ortamına sürüklenmesine asla izin vermeyeceğiz. Odamızda; kavganın değil huzurun, çatışmanın değil diyaloğun, kutuplaşmanın değil istişarenin hâkim olmasını sağlayacağız. Odamızda şeffaflaşmayı sekteye uğratacak her girişimin karşısında dimdik duracağız. Geçmişle hesaplaşmaya takılıp kalmadan; geçmişimizdeki yanlışlarla yüzleşerek, yüzümüzü daha aydınlık yarınlara ve ortak geleceğimize çevireceğiz. Bize güvenenleri asla mahcup etmeyeceğiz. Aldığımız büyük emanetin hakkını vermek için gece gündüz demeden durmadan çalışıyoruz. Odamızın sesini duyurmak için var gücümüzle çabalıyoruz. İlk yönetim kurulu toplantısının hemen ardından kolları sıvadık. Sandıkların kapanmasından sadece 3 hafta sonra E-Fatura ve E-Defter Semineri ni rekor sayıda bir katılımla gerçekleştirdik. Yine büyük bir katılımla 2 Temmuz da Bağımsız Denetimde Yeni Dönem: KGK seminerini ve aynı günün akşamı Dönem Sonu Yemeği ni yaptık. İlgi ve desteğiniz için sonsuz teşekkürler ediyorum. Şimdi Temmuz ve Ağustos sıcaklarında 2 aylık bir ara veriyoruz. Sonbaharda kaldığımız yerden hızla devam edeceğiz. Bundan sonra bir olmak, birlik olmak ve el ele geleceğimizi birlikte inşa etmek için daha çok bir araya geleceğiz. Bu duygu ve düşüncelerle hepinize sağlık, huzur ve işlerinizde başarılar diliyorum. En derin saygılarımla. Şadi Çetin İzmir Yeminli Mali Müşavirler Odası Yönetim Kurulu Başkanı 2
İÇİNDEKİLER ODAMIZDAN HABERLER 4-14 ODAMIZA GELEN MAKALELER 15-36 MALİYE BAKANLIĞI ÖZELGELERİ 37-74 SİRKÜLER RAPOR 75-83 SAYI: 114 / MAYIS - HAZİRAN 3
ODAMIZDAN HABERLER İzmir YMMO 22. Seçimli Olağan Genel Kurulu (11-12.05.2013)... 12.05.2013 günü yapılan oda seçimlerinin sonucunda oluşan Oda organlarımız ve TÜRMOB delege heyetimiz aşağıdaki isimlerden oluşmuş ve Oda Organlarımızda aşağıdaki şekilde görev bölümü yapılmıştır. Yönetim Kurulu Başkanı Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Yönetim Kurulu Sekreter Üyesi Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Yönetim Kurulu Üyesi :Şadi ÇETİN :İsmail IŞIK :Ali KAHVECİ :Turan ÖZTÜRK :HasanZeki SÜZEN 4
Disiplin Kurulu Başkanı Disiplin Kurulu Üyesi Disiplin Kurulu Üyesi Disiplin Kurulu Üyesi Disiplin Kurulu Üyesi :Tuncay GÜLÇUR :Şevki BİLİBAY :İlgin SAYLAM :Nejdet ÖZKAHYA :Fatih KARABELLİ Denetleme Kurulu Başkanı Denetleme Kurulu Üyesi Denetleme Kurulu Üyesi :Tarık ARASLI :Osman ÇETİN :Hüsnü SAYOĞLU Üst Kurul ( TÜRMOB) Delegesi Üst Kurul ( TÜRMOB) Delegesi Üst Kurul ( TÜRMOB) Delegesi Üst Kurul ( TÜRMOB) Delegesi Üst Kurul ( TÜRMOB) Delegesi Üst Kurul ( TÜRMOB) Delegesi Üst Kurul ( TÜRMOB) Delegesi Üst Kurul ( TÜRMOB) Delegesi :Yaşar ELÇİ :Ünal AYDIN :Tayfun ŞENOL :Necmettin KELEŞ :Yakup Yücel ÖZŞAHİN :Selahattin KARAKAŞ :Erol SEVİL :Meftun KARAÇELEBİ 5
E-FATURA VE E-DEFTER SEMİNERİ... Eylül 2013 de uygulamaya girecek olan ve kapsama giren mükellefler için son derece önemli olan E-Fatura ve E-Defter Semineri, Gelir İdaresi Daire Başkanı Sayın Uğur Doğan ın sunumlarıyla 05 Haziran Çarşamba Günü Saat 13.30 da Ege Palas Otelinde gerçekleştirildi. söyledi. Seminerin açılış konuşmasında Yönetim Kurulu Başkanımız Sn. Şadi Çetin şunları Kişisel bilgisayarların ve internetin her geçen gün hayatımıza daha fazla girmesiyle, elektronik uygulamaların giderek yoğunlaştığı bilgi ve iletişim çağını yaşıyoruz. Bilgi teknolojisindeki bu hızlı değişmeye paralel olarak; küresel ekonominin kuralları da hızla değişiyor. Şirketler, artık sınırları olmayan bir dünyada, rekabet gücünü arttırabilmek için, yeni dünya düzenine ayak uydurmaya çalışıyorlar. 6
Diğer taraftan iletişim çağının baş döndüren hızına yetişebilmek için şirketlerin yanı sıra; pek çok kurum da sürekli olarak kendini yenilemeye çalışıyor. İşte bu açıdan Gelir İdaresi Başkanlığı, elektronik uygulamaları oldukça yoğun olarak uygulayan bir kurum olarak karşımıza çıkıyor. Gelir İdaresi tarafından uygulanmakta olan internet vergi dairesi, e-beyanname, e-dilekçe, e-haciz gibi pek çok uygulamaya şimdi de e-fatura ve e-defter ekleniyor. E-fatura ve e-defter uygulamaları, Türkiye nin ve Türk şirketlerinin Dünya ekonomisi ile entegrasyonunda atılması gereken en önemli adımlardan birisidir. E-fatura ve E-defter, şirketlere; işgücü, kâğıt, baskı, arşivleme gibi pek çok konuda tasarruf imkânı sağlayacaktır. Ayrıca yönetimsel ve denetimsel olarak sağlayacağı imkânların yanı sıra uluslararası geçerliliğe sahip birçok evrensel fırsatlar sunacaktır. İşte bütün bu hedeflere ulaşabilmek için; 13 Aralık 2011 tarihinde Elektronik Defter Genel Tebliği (Sıra No.1) yayımlanmış ve 01.01.2012 tarihinden itibaren e-defter uygulamasına izin verilmiştir. Daha sonra, 397 ve 416 Sıra No lu VUK Genel Tebliğleri ile de mükelleflere elektronik fatura uygulamasından yararlanma hakkı sağlanmıştır. Diğer taraftan Mükelleflerin vergi kanunlarına uyumlarının artırılması, kayıt dışılığın izlenerek önlenmesi, elektronik fatura kullanma ve elektronik defter tutma zorunluluğunun getirilmesi amacıyla 421 Sıra No lu VUK Genel Tebliği yayımlanmıştır. Tebliğin anlaşılmayan bölümleri ise 58 Sıra Nolu VUK Sirküleri ile açıklanmıştır. Ayrıca bazı eksiklikler de 424 Sıra No lu VUK Genel Tebliği ile giderilmiştir. E-Fatura kapsamına kimler girmektedir? Birinci grup; 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlar ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31.12.2011 tarihi itibariyle asgari 25 milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar, İkinci grup ise; 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenler ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31.12.2011 tarihi itibariyle asgari 10 milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar, olarak tespit edilmiştir. Bu kapsamdaki mükelleflere, 2013 yılının Eylül ayından itibaren E-Fatura ve 2014 yılının Eylül ayından itibaren E-Defter kullanma zorunluluğu getirilmiştir. 7
Madeni yağ lisansına sahip olanlar ile Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenlerin listesi VUK nun 58 Sıra Nolu Sirküleri ekinde yayınlanmıştır. Bu listelere bakıldığında; hemen hemen her gerçek ve tüzel kişinin alış-veriş yaptığı Migros, Carrefour, Kipa gibi büyük marketler hemen göze batmaktadır. Bu da demektir ki, pek çok işletme farkına bile varmadan E-Fatura kapsamına girmiştir. E-fatura ve e-defter uygulamaları hakkında yapılan düzenlemelere göre; kapsama giren mükellefler, kağıt ortamında fatura düzenleyemezler. Eğer düzenlerlerse bu faturalar hiç düzenlenmemiş sayılacak ve ilgili mevzuata göre cezai hükümler uygulanacaktır. Eylül ayına şunun şurasında 3 aydan az bir zaman kalmıştır. Zaman çok daralmış olmasına rağmen, maalesef hala bu kapsamda olduğunu bilmeyen pek çok işletme bulunmaktadır. Uygulama tarihi yaklaştıkça adeta bir panik havası yaşanmaktadır. Acaba, bu konuda bir süre uzatımı gündeme gelecek midir? Diğer taraftan, kapsama girecek mükelleflerin tespitinde, brüt satış tutarı yerine net satış tutarının esas alınması daha doğru olmaz mı? Mali idare, kimlerin bu kapsama gireceğini dolaylı yoldan tarif etmek yerine, doğrudan belli bir satış tutarını aşanları kapsama alsa daha iyi olmaz mı? İşte bu ve benzeri birçok sorunun cevabını en yetkili ağızlardan duymak ve öğrenebilmek için, biz bu semineri düzenledik. Bizi kırmayarak davetimize icabet eden başta Sn. Uğur Doğan olmak üzere, GİB nın değerli bürokratlarına huzurlarınızda sonsuz teşekkürler ediyorum. 8
BAĞIMSIZ DENETİMDE YENİ DÖNEM: KGK SEMİNERİ... 02 Temmuz Salı Günü Saat 14.00 da Ege Palas Otelinde Bağımsız Denetimde Yeni Dönem: KGK konulu seminer düzenlendi. İzmir Yeminli Mali Müşavirler Odasının, Kamu Gözetimi Kurumu Başkanlığı ile işbirliği içinde düzenlemiş olduğu Bağımsız Denetimde Yeni Dönem: KGK konulu bilgilendirme semineri Kamu Gözetimi Kurumu Başkanı Sn. Seyit Ahmet Baş, Bşk. Yrd. Sn. Mehmet Kaya ve Daire Bşk. Sn. Bora Topaloğlu nun sunumları ile yapıldı. Seminerde Yönetim Kurulu Başkanımız Sn. Şadi Çetin şunları söyledi. Genel olarak bağımsız denetimin amacı, ticari işlemlerin olabildiğince gerçek mahiyetiyle kayıtlara alınmasını sağlamak ve bu kayıtları temel alarak oluşturulan finansal tablolar vasıtasıyla kullanıcılara doğru bilgi sunmaktır. İşte bu amaca ulaşabilmek için; yeni TTK nda ölçeğine bakılmaksızın sermaye şirketlerinin tamamı için bağımsız denetim mecburiyeti getirilmiş ve bu doğrultuda şirket murakıplığı sistemi kaldırılmıştı. 9
Ancak, yeni TTK yürürlüğe girmeden önce çıkarılan 6335 sayılı Kanun ile bu mecburiyetten vazgeçildi ve bağımsız denetime tabi olacak şirketleri belirleme yetkisi Bakanlar Kuruluna verildi. Daha sonra Bakanlar Kurulu, bağımsız denetime tabi olacak şirketleri muhtelif kriterlere göre tespit ve ilan etti. Böylece bağımsız denetim kapsamına giren şirketler 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren (TMS) Türkiye Muhasebe Standartlarını uygulamaya başladılar. Kapsama giren şirket sayısının yaklaşık 2 bin 500 civarında olması ve kapsam dışındaki şirketlerin tamamıyla denetimsiz kalması üzerine, TTK nun şirketlerin denetimine ilişkin hükümlerinde yeniden değişikliğe gidildi. Bu kapsamda, 6455 sayılı Kanun ile TTK nun 397. Md. ne bazı fıkralar eklenerek; bağımsız denetime tabi olmayan anonim şirketler ile tarım satış kooperatifleri ve birliklerine denetim zorunluluğu getirildi. Söz konusu denetimin yaptırılmaması halinde, finansal tabloların hiç düzenlenmemiş sayılacağı hükme bağlandı. Bu düzenlemeyle, sayıları 100 bin civarında olduğu tahmin edilen anonim şirketlerin tamamı denetim kapsamına girmiş oldu. Ancak bu denetimin, nasıl ve kimler tarafından yapılacağı henüz belli değildir. Denetime ilişkin usul ve esaslar Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca hazırlanacak ve Bakanlar Kurulunca çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenecektir. Diğer taraftan, yeni Sermaye Piyasası Kanunu nun 62. Md. ile getirilen düzenlemeye göre; KGK tarafından yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşlarının, SPK alanında faaliyet göstermesi halinde, bunlardan istenecek ilave şartlar SPK tarafından belirlenecektir. Bu şartları taşıyan bağımsız denetim kuruluşlarının listesi kamuoyuna açıklanacaktır. SPK tarafından standart ve mevzuata aykırılıkları tespit edilenler listeden çıkarılacaktır. Dünyada muhasebe ve denetim alanında yaşanan skandallar, ülkeleri finansal denetim alanında daha sıkı tedbirler almaya sevk etmiştir. Ülkemizde de denetim alanındaki parçalı yapıyı ortadan kaldırmak, denetimde gerekli olan güven ve kaliteyi sağlamak amacıyla; 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Başbakanlığa bağlı olarak Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu kurulmuş ve bu kurum 10
daha sonra bir tezkere ile Maliye Bakanlığı yla ilişkilendirilmiştir. Muhasebe standartları, denetim standartları ve bağımsız denetçilerin yetkilendirilmesi ve gözetilmesi hususunda tek yetkili merci olan ya da olması gereken Kamu Gözetim Kurumu nun kurulmasıyla birlikte; Avrupa Birliği müzakere sürecinin şirketler hukuku faslı nda önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Aynı zamanda Avrupa Birliği nin bağımsız denetime ilişkin müktesebatına da uyum sağlanmıştır. Buraya kadar özetlemeye çalıştığım, KGK, SPK ve Ticaret Bakanlığı üçgeninde ilerleyen bu süreç, hepimizi çok yakından ilgilendirmektedir. Bağımsız denetimin geleceğini ve bize olan etkilerini en yetkili ağızlardan duymak ve öğrenebilmek için, biz bu semineri düzenledik. Bizi kırmayarak davetimize icabet eden KGK Başkanı Sayın Seyit Ahmet Baş a, KGK nın Sayın Başkan yardımcısına ve Sayın Daire Başkanına huzurlarınızda sonsuz teşekkürler ediyorum. 11
GELENEKSEL HALE GELMESİ ARZU EDİLEN DÖNEM SONU YEMEĞİ DÜZENLENDİ... 2 Temmuz Salı günü Saat 20.00 da Ege Palas Oteli nin Balo Salonunda her yıl geleneksel halde yapılması arzu edilen Dönem Sonu Yemeği gerçekleştirildi. Bu yemekte; 1998-2013 yılları arasında Yönetim Kurulu Başkanlığı yapmış olan Yeminli Mali Müşavir Sayın Ünal Aydın a teşekkür plaketi verildi. ALA-TURKA BAND grubunun sahne aldığı gecede adeta müzik şöleni yaşandı. Bu geceden görüntüler Bültenimizin Fotoğraflarla Dönem Sonu Yemeği bölümünde yer almaktadır. BAŞKANLAR KURULU KURULDU... Odamızın kuruluşundan bugüne kadar görev yapmış olan Yönetim Kurulu Başkanlarımızın tecrübelerinden istifade edebilmek amacı ile eski Yönetim Kurulu Başkanları ve Cari Yönetim Kurulu ndan oluşan bir Başkanlar Kurulu oluşturulması kararı alınmıştır. Söz konusu kurul 3 ayda bir toplanacaktır. Saygı değer üstatlarımıza (eski başkanlarımıza) katkılarından dolayı şimdiden sonsuz teşekkürler ediyoruz. 12
SOSYAL FAALİYETLER VE HALKLA İLİŞKİLER KOMİSYONU KURULDU... Göreve geldiğimiz andan itibaren Odamız menfaatleri için hızla çalışmaya başladık. Çeşitli kararlar aldık. Aldığımız önemli kararlardan biri Sosyal Faaliyetler ve Halkla İlişkiler Komisyonu oluşturmak oldu. Önemli diyoruz çünkü siz üyelerimizle sık sık bir araya gelmek, Yönetim Kurulu olarak bizlerin en önemli gördüğü hususlardan biridir. Bu nedenle Sosyal Faaliyetler ve Halkla İlişkiler Komisyonu na çok işler düşmektedir. Bunun bilincinde olarak göreve başlayan komisyonumuz, ilk organizasyonu olan Dönem Sonu Yemeği ni büyük bir başarıyla sonlandırmışlardır. Komisyonumuzu tebrik eder bundan sonraki çalışmalarında başarılar dileriz. Sosyal Faaliyetler ve Halkla İlişkiler Komisyonu Üyeleri: Mehmet KUTLAY, Ahmet Sezer ENGİN, Yahya DEMİRCİ, Metin KÜÇÜKYAĞLIOĞ- LU,Akın ÖZÇEKİRGE, Muslu IŞIK, Sedat TETİKER, Deniz TEKDEMİR, Mehmet DİKİCİ, Hüseyin SARIBUĞDAY, Nesrin ERGÜN, Doğan MUTLU, Ebru BURAN, Mansur GÜNDÜZ ve Zihni DURMUŞ. İL TEMSİLCİLERİMİZ SEÇİLDİ... Diğer bir önemli kararımız ise, İllerdeki üyelerimizle iletişimimizi güçlendirmek amacı ile 5 kişiden fazla üyemizin bulunduğu illerde İl Temsilcisi tayin edilmesi kararıdır. 26.06.2013 tarih ve 1770 nolu bu karara istinaden; İl Temsilcileri: Manisa Süleyman ÇETİN, Aydın Şevket KISA, Denizli Bilal DEMİR ve Muğla ili için de Hafize Çetin YILDIRIM olarak belirlenmiştir. İl Temsilcilerimize görevlerinde başarılar dileriz. 13
PERSONELDEN HABERLER... Uzun yıllardan beri Odamızda görev yapan Ayşe İFLAZOĞLU, eşinin tayin probleminin çözülememesi sebebiyle istifa ederek, görevinden ayrılmıştır. Ayşe Hanım a bugüne kadar olan katkılarından dolayı teşekkür eder, bundan sonraki yaşantısında başarılar dileriz. Odamızın Basın Yayın ve Halkla İlişkiler sorumlusu olarak Ece ARAS göreve başlamıştır. Uzun yıllar beraber çalışmak umuduyla görevinde başarılar diliyoruz. Odamız Muhasebe Sorumlusu SMMM Sevtat TEKYE nin Yeminli Mali Müşavirler Odaları Yönetmeliği nin 27.maddesine istinaden, gerekli şartları haiz olduğu göz önünde bulundurularak, Muhasebe Sorumlusu sıfatının da uhdesinde kalması kaydıyla Genel İdare Müdürü olarak görevlendirilmesine oy birliği ile karar verilmiştir. 14
ODAMIZA GELEN MAKALELER KATMA DEĞER VERGİSİ İSTİSNA VE İADE TEBLİĞİ ÇALIŞTAYI MİHDİYE ORHAN TAYFUN ŞENOL İSMAİL IŞIK YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR Gelir İdaresi Başkanlığı ve Türkiye İhracatçılar Meclisi işbirliğiyle, 21-23 Haziran 2013 tarihinde, Güral Sapanca Wellness & Convention Kırkpınar Sapanca / SAKARYA adresinde, KDV İstisna ve İade Tebliği Çalıştayı yapılmıştır. Çalıştaya, Ticaret ve Sanayi Odaları, ihracatçı Birlikleri ile YMM Odalarının temsilcileri katılmıştır. Gelir İdaresi Başkanlığı ve Türkiye İhracatçılar Meclisi müştereken toplantıya ev sahipliği yapmışlardır. İzmir YMM Odası, söz konusu toplantıda Sn. İsmail IŞIK ile temsil edilmiştir. Çalıştay 4 komite şeklinde oluşturulmuştur. İlgili komitelerde görev alan meslektaşlarımız aşağıdaki şekilde oluşmuştur; GENEL İADE SİSTEMİ ÇALIŞMA GRUBU ÖZEL ESASLAR SİSTEMİ ÇALIŞMA GRUBU DİĞER İSTİSNALAR ÇALIŞMA GRUBU :Mihdiye ORHAN :İsmail IŞIK :Tayfun ŞENOL İHRACAT İSTİSNASI ÇALIŞMA GRUBU : - Üç gün süren yoğun bir çalışma süreci içinde, konunun tarafları arasında hararetli tartışmalar yaşanmıştır. Taraflar yaklaşık 200 sayfayı bulan Tebliğ taslağı hakkındaki olumlu ve olumsuz görüşlerini dile getirmişlerdir. Gelir İdaresi Başkan Yrd. Şinasi CANDAN, dile getirilen görüşlerden etkilendiklerini ve söz konusu taslağın yapılan görüşmeler çerçevesinde revize edileceğini ifade etmiştir. Çalışma grupları itibariyle, tartışmalarda öne çıkan hususların aşağıdaki gibi olduğu gözlemlenmiştir. 15
A-GENEL İADE SİSTEMİNDE ÖNE ÇIKAN KONULAR 1- İade hesabına yüklenilen KDV den ve ATİK lerden pay verilmesi Sektör temsilcileri; - 39 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinde yer alan indirim yoluyla giderilip giderilmediğine bakılmaksızın iade hesabına pay verilmesi uygulamasının, KDV sistematiğine daha uygun olduğunu, ayrıca taslak ile önerilen modelin hesaplama zorluğu taşıdığını, İdare temsilcileri; - Önerilerin değerlendirileceği, sektör temsilcilerinin hazırlayacağı örneklerin çalışmalarda dikkate alınacağını, ifade etmişlerdir. 2- Taşınmaz teminatı ile iade müessesesi Sektör temsilcileri; - Getirilen bu uygulamanın memnuniyetle karşılandığını, - Taşınmaz tanımının gayrimenkullerin yanı sıra hakları kapsayıp kapsamadığının açıklığa kavuşturulması gerektiğini, İdare temsilcileri; - Taslakta gerekli değişikliklerin yapılarak gerekli açıklamaların yapılacağını,ifade etmişlerdir. 3- Mahsuben iadede Sektör temsilcileri; Hangi borçlara mahsup yapılacağı ve sıralaması, KDV iade alacağının SGK prim borcuna mahsup uygulamasının devam etmesini, ancak 15 günlük sürenin uzatılmasını, SGK Prim borçlarına mahsupta YMM veya İnceleme Raporu aranıp aranmayacağı, Sermaye şirketlerinin iştirakleri/bağlı ortaklarının ve şirket ortaklarının vergi borçlarına mahsup yapılabilmesi gerektiği, SGK prim borcu dışındaki kamu kesimine olan elektrik, su, doğalgaz borçlarına da mahsup yapılabilmesi gerektiği, konuları tartışılmıştır. 16
İdare temsilcileri; - Taslakta öngörülen borçların mahsup sıralamasının nasıl yapılacağının açıklanacağı ve önerilen diğer borçlara mahsup talebi konusunun da değerlendirileceğini, - SGK prim borcuna mahsuptaki 15 günlük sürenin uzatılmasının ancak SGK tarafından yapılacak düzenleme ile mümkün olduğunu, - Vergi borçlarına mahsupta sistemin otomatik işleyeceği bir mekanizmanın geliştirildiğini, ifade etmişlerdir. 4- İncelemesiz teminatsız nakit iade limitinin 4.000 TL den 5.000 TL ye yükseltilmesi Sektör temsilcileri; - 84 Seri No.lu KDV Genel Tebliği ile getirilen 4.000 TL lik limitinin günümüze uyarlanmış karşılığının yaklaşık 12.500 TL olduğunu, İdare temsilcileri; - Artışın makul olduğunu, daha fazla artış yapılması halinde iş yükünün karşılanamayacak derecede artacağını, ifade etmişlerdir. 5- İTUS ve HİS Uygulaması Sektör temsilcileri; - Yeni getirilen İNDİRİMLİ TEMİNAT UYGULAMASI SİSTEMİ (İTUS) uygulamasına herhangi bir eleştiride bulunmamış, - HIZLANDIRILMIŞ KDV İADE SİSTEMİ (HİS), HİS sertifikası verilme koşullarının ağır olduğu belirtilerek gümrükçe (ABC) onaylanmış kişi statü belgesi ve yetkilendirilmiş yükümlü uygulama kriterlerinin incelenmesi ve mevcut uygulamada bunlardan yararlanılması suretiyle HİS kapsamının genişletilmesini, - Vergi beyannamelerinin kanuni süresinden sonra verilmesinin HİS belgesinin iptaline sebep olup olmayacağının açıkça belirtilmesini, İdare temsilcileri; - Gümrükçe (ABC) onaylanmış kişi statü belgesi ve yetkilendirilmiş yükümlü uygulamalarındakilere benzer kriterlerin HİS sertifikası vermede esas alınıp alınamayacağının değerlendirileceğini ifade etmişlerdir. 17
6- Kayıtlarını maliyet muhasebesi esasına göre tutan mükelleflerin genel idare giderlerinden iadeye pay vermesi. Sektör temsilcileri; - Taslakta yer alan ifadeden, genel idare giderlerinden malın maliyetine pay verilmemesi halinde iade hesabına pay verilemeyeceği anlamının çıktığını, - Tek Düzen Muhasebe sistemi ile genel idare giderlerinden pay verilme imkanı kalmadığını, VUK 275 md.ye atıf yapan ifadenin taslaktan çıkarılması gerektiğini, İdare temsilcileri; - Genel idare giderlerinden malın maliyetine pay vermeyen mükelleflerin iade hesabına pay vermeye devam edebileceğini, - Konu hakkındaki diğer önerilerin değerlendirileceğini, ifade etmişlerdir. 7- Defter ve belgelerin zayi olması durumunda iade Sektör temsilcileri; - Defter ve belgelerin zayi olması sebebiyle defter belge ibraz edilememesi halinde önceki dönemlerde Vergi İnceleme Raporuyla, YMM Raporuyla yapılmış iadelerin veya noter tarafından hesap kapatma işlemleri yapılmış olması hallerinde, indirimlerin kabul edilmesi gerektiğini İdare temsilcileri; - Bu hususun değerlendirileceğini ifade etmişlerdir. 8- ATİK ler dolayısıyla yüklenilen verginin işlem hacminin yetersizliği dolayısıyla iade alınamaması durumunda, sonraki dönem iade talebine konu edilip edilemeyeceği? Sektör temsilcileri; Taslak metinden bu durumda pay verilemeyeceğinin anlaşıldığını, verilecekse bunun açıkça ifade edilmesi gerektiğini, İdare temsilcileri; Pay verilmesinin mümkün olduğunu ifade etmişlerdir. 18
9- YMM Tasdik Raporu dolayısıyla yüklenilen vergilerden iade hesabına pay verilmesi Sektör temsilcileri; Taslak metinde bunun açıkça yazması gerektiğini, aksi taktirde Sayıştay denetimlerinde sorun çıkması sebebiyle vergi dairelerinin çekingen davrandığını, İdare temsilcileri; Bu hususun değerlendirileceğini ifade etmişlerdir. 10- Dış Ticaret Sermaye Şirketlerinin 84 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinde bulunan bazı avantajlarını kaybediyor olması hususu İadelerinde gümrük teyidi şartı getirilmesi Tecil-Terkin uygulaması bakımından imalatçı sayılmasına son verilmesi %4 yanılma payına son verilmesi Teminat karşılığı iadelerde YMM raporu ibrazı için 6 aylık sürenin yetersiz oluşu. Bu sürenin DTSŞ ve SDTŞ ler için 12 ay olarak belirlenmesi, 11- Çok ufak miktarlı düzeltmeler için yeniden belge girişi yapılması ve KDVİ- RA Sisteminin çalışması yerine; vergi dairelerince eksik iade talebinin alınması suretiyle işlemin tamamlanması 12- KDVİRA raporunda yer alan eksiklikler giderildikten sonra yeniden rapor alınmaması İdare temsilcileri; Bu hususların değerlendirileceğini ifade etmişlerdir. B-ÖZEL ESASLAR SİSTEMİNDE ÖNE ÇIKAN KONULAR 1- Sahte Belge (SB) ve Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge (MİYB) tanımlaması için gerekli asgari şartların Vergi Denetim Kurulu düzenlemeleri ile uyumlu olması gerektiği, 2- Belgenin para cinsinden miktarı nın gerçekliği kavramı ile transfer fiyatlandırması ilişkisi nedir? Başka bir ifadeyle, transfer fiyatlandırması raporlarında emsal fiyat farkı var denildiğinde; bu işleme ilişkin olarak daha önce düzenlenmiş olan 19
faturalar, Sahte Belge (SB) veya Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge (MİYB) olarak mı işlem görecekler? 3- Yetkili makamların bildiriminin olumsuz tespitin varlığı için kaynak teşkil edebilirliği ne ölçüde olacaktır? Örneğin Sağlık Bakanlığı müfettişlerinin bir firma ile ilgili olumsuz tespitleri, özel esaslara geçişte etkili olacak mıdır? 4- Olumsuz rapor %5 lik toleransın kaldırılması? Gelir İdaresi, bundan böyle ayrıntılı bir araştırma sonrası, olumlu veya olumsuz rapor yazılacağı iddiası ile, artık %5 lik bir marja gerek kalmayacağını ifade etmektedir. ***Öneri: Yine de, maktu da olsa, bir tutar limiti getirilmesi gerektiği önerilmiştir. 5- Ödemenin tevsik şekli (müşteri çeki, cari hesap, barter, kamu kurumuna ödeme) 6- Hakkında kullanma raporu bulunanlardan alım yapanlara da tevsik olanağı getirilmesi gerektiği, 7- Süre aşımı nedeniyle Özel Esaslar dan çıkış için aranan belirli bir süre konusunda; hakkında başkaca bir olumsuz rapor düzenlenmemiş veya olumsuz tespit yapılmamış olması kaydının sınırlandırılması gerektiği, ***Öneri: Raporun/tespitin ilgili olduğu dönemi müteakiben en az 5 yıl, raporun yazıldığı/tespitin yapıldığı dönemi müteakiben en az 2 yıl 8- Düzenleme olumsuz tespitinden çıkış için, öngörülen yoklamanın yapılabilirliği, Gelir İdaresi nin iş yükü bakımından, aksama ve gecikme olmadan yapılabilecek midir? 9- Yüklenimden çıkarma & indirim ve iadeden çıkarma? Yüklenimden çıkarma yeterli mi? Yoksa indirimlerin de düzeltilmesi gerekecek mi? Hatta daha ileri bir noktada, KDV beyanlarının düzeltilmesi tek başına yeterli olacak mı; bu düzeltmeye paralel Gelir/Kurumlar Beyannamesi ile Geçici Vergi Beyannamelerinin de düzeltilmesi gerekecek midir? 10- Genel esaslara dönüşü sağlayacak tarhiyatı kaldıran yargı kararı denilirken; ilk derece mahkemesi kararı mı, yoksa nihai karar mı anlatılmak istenmektedir? Malum olduğu üzere, nihai karar ile ilk derece mahkeme kararı arasında en az 2 yıllık bir süre farkı olmaktadır. 11- Yargı kararında SMİYB tespitinin kaldırılma zorunluluğunun aranmaması gerektiği; yani söz konusu tarhiyatın mahkemece uygun bulunmamış olması yeterli görülmelidir. Ayrıca ve özel olarak, bu belge sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı değildir ibaresi olması gerekliliği aranmamalıdır. 12- Yönetim kurulu üyesi ve ortak dolayısıyla özel esaslara maruz kalınmasının sınırlandırılması gerekliliği tartışılmıştır. Sembolik bir ortaklığı olan ortaklar veya üst 20
birlikler gibi yapılarda zorunlu olarak yönetimde yer alan ortaklara yazılmış olan olumsuz tespitler; bu şirketler veya birlikler söz konusu şahıs veya firması ile hiçbir ticari faaliyette bulunmasa bile, otomatik olarak sıkıntıya düşmektedir. 13- Yeni sisteme göre Özel Esaslar da olmaması gereken mükelleflerin çıkışı için geçiş düzenlemesi yapılmalıdır. Örneğin yeni düzenleme uyarınca özel esaslara takılmayacak iken; geçmişteki düzenleme nedeniyle takılmış olanlar için kolaylıklar düşünülmelidir. Evrensel hukuk ilkelerinin bir gereği olarak, lehe çıkan düzenlemelerden eski yeni herkes faydalanabilmelidir. 14- Süre aşımı nedeniyle Özel Esaslardan çıkışta, Tebliğ öncesinde geçen sürelerin dikkate alınabilirliğinin mümkün olabileceği ifade edilmiştir. C-DİĞER İSTİSNALARDA ÖNE ÇIKAN KONULAR DENİZ, HAVA, DEMİRYOLU TAŞIMA ARAÇLARI 1- İstisna uygulamasında proje ve proje içeriği harcama detayının istenmesi iş yükünü gereksiz yere artıracak, uygulamayı güçleştirecektir. Projenin vergi dairesine verilmesi vergi dairesine büyük bir sorumluluk yükleyecek ve iadeyi imkansız hale getirecektir. Bunun yerine yetkili bir birim tarafından onaylanmış sarf raporu yeterli sayılmalıdır. Tamir işlemlerinde ayrıca proje aranmaması gümrük mevzuatı veya diğer teknik raporlarda yer alan bilgilerin yeterli sayılması uygun olur. 2- Her bir araç ve proje için istisna belgesinin ayrı ayrı düzenlenmesi ve alımlarla ilgili listelerde satıcıya ilişkin bilginin istenmesi uygulama zorluğu oluşturacaktır. Yıllık olarak tüm alımlarda kullanılmak üzere istisna belgesi alınması uygulamasına geçilmesi istisnayı uygulanabilir hale getirecektir. 3- Tebliğ taslağında yer alan, istisna belgesi için «gerekirse yoklama yapılır» ibaresinin çıkarılması, 4- Belgelerin örneklerinin belge aslı gibi kullanılabilmesi işlemi hususunda tebliğde uygulama birliğinin sağlanması. LİMAN VE HAVA MEYDANLARINDA VERİLEN HİZMETLER 5- İstisnanın tek aşamalı uygulanması kanun lafzına uygun değil. (Kanunda deniz ve hava taşıma araçları için liman ve hava meydanlarında yapılan hizmetler ) 21
6- Tek aşamalı İstisnanın uygulanmasındaki farklılıkların ortadan kaldırılmasına yönelik, bilgilendirme yapılması. 7- Hizmetin hava limanı ya da hava limanının dışında uçak için yapılması durumunda istisna uygulamasında farklılık ortadan kaldırılmalıdır. YATIRIM TEŞVİK BELGELİ MAKİNE VE CİHAZLAR 8- Yatırım teşvik belgesindeki global listelerin, data olarak bilgisayar sistemine girilmesi, daha önceki teslimlerin takibinin sistemden yapılması (Ekonomi Bakanlığı ile ortak çalışılacak.) LİMAN VE HAVA MEYDANLARININ İNŞAASI 9- İstisna uygulamasında proje ve proje içeriği harcama detayının istenmesi iş yükünü gereksiz yere artıracak, uygulamayı güçleştirecektir. Projenin vergi dairesine verilmesi vergi dairesine büyük bir sorumluluk yükleyecek ve iadeyi imkansız hale getirecektir. Yetkili bir birim tarafından onaylanmış geçici kabul yada kesin kabul raporunun yeterli sayılması. 10- İstisna uygulamasının nasıl yapılacağı ile ilgili olarak DHMİ ile ortak çalışma yapılıp, tebliğin bu bölümünün yeniden yazılması 11- Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ile birlikte çalışılacak. 12- Liman ve hava meydanları bağlantılarını sağlayan yolların genel kullanıma açık olması halinde istisna uygulaması açıklığa kavuşturulacak LİSANSLI DEPOCULUK 13- Lisanslı Depoculukta KDV uygulaması (sistemin nasıl çalışacağı, belge düzeni ) hususlar başka bir tebliğde açıklanacak ULUSLARARASI TAŞIMACILIK 14- Türkiye üzerinden boğazlardan geçen uluslararası taşımaların veya hiç Türkiye den geçmese bile, Türkiye den sevk ve idaresi halinde üçüncü ülkeler arasın- 22