AVRUPA BİRLİĞİ BAKANLIĞI TÜRKİYE'NİN KATILIM SAĞLADIĞI BAZI BİRLİK PROGRAMLARI: Hayatboyu Öğrenme Gençlik Programı Kültür Programı 7. Çerçeve Programı Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Progress Programı Programı Proje Uygulama Başkanlığı
AB BİRLİK PROGRAMLARI REKABET EDEBİLİRLİK VE YENİLİK PROGRAMI
REKABET EDEBİLİRLİK VE YENİLİKPROGRAMI Competitiveness and Innovation Programme (CIP) CIP, AB nin Lizbon Hedefleri ile uyumlu, 2007-2013 yılları için öngörülen büyüme ve istihdam hedeflerine ulaşılması için bir uygulama aracıdır Programın Hedefleri: İşletmelerin ve özellikle KOBİ lerin rekabet edebilirliğini artırmak, Eko-inovasyon da dahil olmak üzere yenilikleri desteklemek, Finansman kaynaklarına erişim olanaklarını iyileştirmek, Bilgi ve iletişim teknolojilerinin daha iyi şekilde yayılmasını ve kullanılmasını teşvik etmek, Yenilenebilir enerji kaynaklarının daha fazla kullanımını ve enerji verimliliğinin teşvik etmektir.
REKABET EDEBİLİRLİK VE YENİLİKPROGRAMI Competitiveness and Innovation Toplam bütçesi 3,6 Milyar Avro olan Program 3 alt bileşenden oluşmaktadır. Programme (CIP) Girişimcilik ve Yenilik Özel Programı (EIPEntrepreneurship and Innovation Programme) Bütçesi 2.17 Milyar Avro dur. Koordinatör Kuruluş: Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı www.ab.sanayi.gov.tr Bilgi ve İletişim Teknolojileri Politikaları Destek Programı (ICT Policy Support Programme) Bütçesi 728 Milyon Avro dur. Koordinatör Kuruluş: Kalkınma Bakanlığı www.bilgitoplumu.gov.tr Avrupa Akıllı Enerji ve Teknoloji Programı (IEE- Intelligent Energy Europe Programme) Bütçesi 727 Milyon Avro dur. Koordinatör Kuruluş: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
Avrupa Akıllı Enerji ve Teknoloji Programı (IEE- Intelligent Energy Europe Programme) IEE Programı kapsamında enerji etkinliği, yenilenebilir enerji kaynakları ve enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi desteklenecektir. IEE kapsamında güvenli, sürdürülebilir enerji arzının sağlanmasının yanı sıra yenilenebilir enerji kullanımının arttırılması ve enerji tüketiminin azaltılması hedeflenmektedir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Programa katılmama kararı almıştır.
Bilgi ve İletişim Teknolojileri Politikaları Destek Programı (ICT Policy Support Programme) ICT Programı katılımcı ülkelerde, kamu sektörünün, başta KOBİ ler olmak üzere iş dünyasının ve vatandaşların bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanmalarını yaygınlaştırarak yenilikçilik ve rekabet gücüne katkıda bulunmayı hedeflemektedir. 2007-2013 bütçesi yaklaşık 730 Milyon Avrodur Kalkınma Bakanlığı, Bilgi Toplumu Dairesi Başkanlığı koordinasyonunda yürütülmektedir. www.bilgitoplumu.gov.tr/ictpsp.aspx Projeler için ortak arama www.ideal-ist.net/partner-search veri tabanı Detaylı bilgi için Komisyon sayfası: ec.europa.eu/ict_psp Ideal-Ist: http://
Bilgi ve İletişim Teknolojileri Politikaları Destek Programı (ICT Policy Support Programme) ICT 2013 Programı ICT-PSP Destek Alanları Enerji verimliliği, çevre ve akıllı Kamu Hizmetleri Bulutu ve Akıllı Kentler Sayısal İçerik, Açık Veri ve Yaratıcılık hareketlilik Sağlık, Yaşlanma ve İçerme için BİT Sayısal Kütüphaneler Sağlık, Yaşlanma ve İçerme için BİT Güvenilir e-hizmetler e-devlet ve yönetişim Yenilik ve Diğer Tedbirler için Açık Amaç Internet gelişimi ve güvenliği Hibe bütçesi: 124.700.000 Avro Akıllı kentler Çağrı Açılışı: Aralık 2012 Çağrı Kapanışı: Nisan/Mayıs 2013 Makine çevirisi Kamu kesimi bilgisi
Bilgi ve İletişim Teknolojileri Politikaları Destek Programı Proje Örnekleri Ulusal Yargı Ağı Projesi (UYAP) Adalet Bakanlığı Avrupa e-devlet Ödüllerinde Kamuoyu kategorisinde birinci oldu Her türlü yargısal ve idari faaliyetlerin elektronik ortamda yürütülmesi gerçekleştirildi The Computerworld Honors Programı kapsamında «Seçkin» ödülüne layık görüldü City SDK TAGES Akıllı şehir uygulamalarının şehirler arasında aktarılmasına yönelik arayüz geliştirildi İstanbul, Helsinki, Barcelona, Lisbon, Manchester, Amsterdam ve Roma şehirlerinde akıllı şehir ekosistemi oluşturulması hedefleniyor. Proje Akıllı şehirler kategorisinde ilk üçe girdi European Newspapers Milli Kütüphane 12 ülkeden 17 kurumun katıldığı projenin koordinatörlüğünü Berlin Devlet Kütüphanesi yürütmekte Milli Kütüphane koleksiyonunda bulunan ve dünya kültür mirası niteliği taşıyan eski harfli Türkçe gazeteler Avrupa Dijital Kütüphanesi portalı üzerinden paylaşılacak Proje Akıllı şehirler kategorisinde ilk üçe girdi
Girişimcilik ve Yenilik Özel Programı (EIP-Entrepreneurship and Innovation Programme) Avrupa İşletmeler Ağı EBIC-EGE/Nergisler Makine Avrupa İşletmeler Ağı nın sunduğu ortak bulma imkanı sayesinde daha önce yurtdışından bir firmayla işbirliği yapmamış olan ve yabancı dil konusunda sıkıntı yaşayan Nergisler Makine yurtdışına açılma imkanı buldu Avrupa İşletmeler Ağı nın bir parçası olan EBICEGE konsorsiyumunun koordinatörlüğünde yürütülen proje ile firma Avrupa nın en büyük dondurma makineleri üreticilerinden olan Gram Equipment firmasının üretimlerini yapmaya başladı. Proje sonrasında firmanın 350 m² olan üretim Ortaklar: EBIC-EGE Konsorsiyumu, Ege tesisi 1500 m² oldu. 2008 yıllık cirosu 280 Bin Bölgesi Sanayi ve Ticaret Odası, Ege TL den 2011 yılı itibarıyla 6 kat artarak 1.6 Milyon Üniversitesi, Denizli Ticaret Odası TL ye yükseldi
Girişimcilik ve Yenilik Özel Programı Proje Örneği EIP Avrupa İşletmeler Ağı, KOBİ lerin finansmana erişimini kolaylaştırmak faaliyetlerine yatırım yapmayı teşvik etmek, ve inovasyon Başta sınır ötesi olmak üzere KOBİ lerin işbirlikleri oluşturabilmeleri için uygun ortam yaratmak, İşletmelerde her türlü yeniliği (eko-inovasyon dahil) desteklemek, Girişimcilik ve yenilikçilik kültürünün oluşturulmasını desteklemektir. EIP Programının ülkemizdeki çalışmaları Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından koordine edilmektedir.
Girişimcilik ve Yenilik Özel Programı (Eko- Inovasyon) Eko-İnovasyon «çevresel etkileri azaltmayı ve/veya kaynakların en iyi şekilde kullanılmasına katkıda bulunmayı amaçlayan her tür yenilik» 2008-2013 Bütçesi ~ 200 Milyon Programının Amacı: güçlendirilmesi. İşletmelerin inavosyon kapasitesinin CIP Eko-İnovasyon Hibe Programı aşağıda belirtilen özellikleri taşıyan projeleri destekler: Eko-yenilikçi teknik, ürün, süreç ve uygulamaların piyasaya ilk kez sunumunu gerçekleştiren ve piyasa ihtiyacını karşılayan, teknik olarak kanıtlanmış, İhtiyacı karşılama ve geniş bir ölçekte uygulanma potansiyeli olan, ancak birtakım riskler nedeniyle piyasaya erişimi için teşvik ve desteğe ihtiyaç duyan projeler.
Girişimcilik ve Yenilik Özel Programı (Eko- Inovasyon) Eko-Inovasyon Öncelik Alanları Malzemelerin Geri Dönüşümü Sürdürülebilir İnşaat Ürünleri Gıda ve İçecek Sektörü Su Yeşil İşletmeler / Akıllı Satın Alma
Girişimcilik ve Yenilik Özel Programı (Eko- Inovasyon) Eko-Inovasyon CIP Eko-İnovasyon Hibe Programı Avrupa Komisyonu tarafından Brüksel merkezli yürütülür. Bu sebeple başvurular İngilizce olarak Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Uygulama Ajansına (EACI)yapılır. Proje bütçesinin %50 si program kapsamında finanse edilir. Proje süreleri en fazla 3 yıldır. 2012 Yılı için Hibe Programı duyurusu 8 Mayıs 2012 te yapıldı. Başvurular için son tarih 6 Eylül 2012 di Hibe Programının 2012 bütçesi 35 Milyon Avro. 35 ila 45 projeye destek sağlanması bekleniyor. CIP Eko-İnovasyon Hibe Programı hakkında http://ec.europa.eu/environment/eco-innovation/ detaylı bilgi için
Eko- Inovasyon Proje Örnekleri Geri Dönüşüm Sektörü : NATURALISTA Avrupa da yılda 1,5 milyon ton ayakkabı kentsel çöplüklere dökülmektedir. Hedef: Lastiklerin geri dönüşümde kullanılan mekanik öğütme işlemiyle eski ayakkabılar ve ayakkabı sanayisi atıklarının geri dönüştürülmesi. Sonuç: Spor alanı yüzeyleri ve yol güvenlik ürünleri gibi çeşitli polimerik ürünlere ham madde olarak katılabilecek ve yeni ayakkabı taban ve astarlarında kullanılabilecek yeni bir bileşim üretilmesidir. Ortaklar: İspanya, Çek Cumhuriyeti, Portekiz, Polonya
Eko- Inovasyon Proje Örnekleri Gıda ve İçecek Sektörü: GREENBOTTLE Eski televizyonların katot ışınlı tüplerinden seramik fayanslar üretilecek. 30 eski televizyondan 70m² lik bir dairenin zemini döşenebiliyor. Kanada ve ABD ye ihraç edilecek. Üç yılda 7,4 milyon metre kare ürün imal edilecek, böylece çöp depolama alanlarına atılan katot ışınlı tüpler yaklaşık 37.000 ton azalacak. Ortaklar: İtalya, Çek Cumhuriyeti
Eko- Inovasyon Proje Örnekleri Yeşil İşletmeler Sektörü: GLASS PLUS Kolaylıkla birbirinden ayrılabilen geri dönüştürülmüş kağıt ve ince plastikten yapılmış yeni bir süt şişesi. Projede ofislerden geri dönüştürülmüş kağıt kaynağı tespit edilecek, yüksek hızlı / hacimli otomatik üretime geçilerek üretim hızı dakikada 5 şişeden 80 şişeye çıkarılacaktır. İlk yıl 5.520 tondan fazla kağıt geri dönüştürülecek ve maliyetler % 50 oranında azaltılacaktır. 2012 yılının sonu itibariyle girişimde 6.000 ton kağıt kullanılacak ve plastik kullanımı yılda yaklaşık 4.440 ton azaltılacaktır. İngiltere
Eko- Inovasyon Proje Örnekleri Ülkemizden Kabul Alan Eko-Inovasyon Projeleri Ülkemizden Eko-inovasyon Proje Teklif Çağrısı kapsamında 5 proje kabul almıştır. Dört proje Yeşil İşletmeler, bir proje ise su öncelikli alanından kabul almıştır. I. EPESUS (Eko-Endüstriyel Parklar Çevre Destek Sistemi) Amaç: Proje kapsamında geliştirilecek yazılım ile sanayi yönetimleri karar vericileri ve sanayiciler için, çevre, malzeme ve enerji verimliliği yönetimini güçlendirmek. Ortaklar: Eko-Denge Firması (koordinatör), KOSGEB, ASO 1.OSB, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı-Verimlilik Gen.Müd., Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı-Yenilenebilir Enerji Gen.Müd., Tekport Ltd. Şti., KAKAD, Almanya, Bulgaristan Bütçesi: 1.097.642 Avro II. BISCOL (Renkli Tekstillerin Sürdürülebilir Üretimi için Biyolojik Olarak İşlenmesi) Amaç: Tekstil sanayisinde biyo-boyaların üretilmesi için kirletici kimyasalların yerine biyolojik bileşenlerin kullanılmasını sağlamak. Ortaklar: SETAŞ Kimya, İtalya (koordinatör), Belçika Bütçesi: 1.529.626 Avro
Eko- Inovasyon Ülkemizden Proje Örnekleri III. INTOUR (Sürdürülebilir Tur Operatörü Tedarik Zinciri) Amaç: Tur operatörlerini, seyahat acentelerini ve otelleri çevre belgelerini iyileştirmeleri yönünde teşvik etmek. Ortaklar: Alanya Sanayi ve Ticaret Odası, Belçika (koordinatör), İspanya, İtalya, Hollanda, İngiltere, Avusturya Bütçesi: 1.700.000 Avro IV. SAMDOKAN (Nanoteknoloji Kullanılarak Plastik Krom Kaplama için Çevre Dostu Ön Arıtmanın Maliyet Etkin Bir Şekilde Sanayiye Uyarlanması) Amaç: Farklı plastik hammaddelerde daha çevreci kimyasallar ve daha ekonomik yöntemlerin kullanıldığı laboratuar şartlarında uygulanan kaplama prosesinin endüstriyel ölçeğe uyarlanması. Ortaklar: PGS Plastik Ltd. Şti., Durden Plastik A.Ş., İspanya (koordinatör) Bütçesi: 1.180.202 Avro V. MINITURB (Tarım Üretim Sektöründe Temiz Enerji Üretimi için Akışkan Gücüyle Çalışan Skala Mini Türbinler) Amaç: Avrupa çapında hidro güç türbinleri, projedeki şekliyle mini-hidrolik türbinlerin geliştirilerek, optimize edilmesi ve üretimi ile pazarlamasının konsolide ederek diğer yenilenemeyen enerji kaynaklarına göre pazar payını arttırmaktır. Ürün ile tarım sektöründe temiz enerji üretimi dolayısıyla gereken su ve akışkan formdaki gazlar ve sulamada kullanılan dış enerji sarfiyatını azaltacaktır. Ortaklar: Miranda Mühendislik Firması, İspanya (koordinatör) Bütçesi: 808.633 Avro
AB BİRLİK PROGRAMLARI 7. ÇERÇEVE PROGRAMI
AB 7. ÇERÇEVE PROGRAMI *milyar
AB 7. ÇERÇEVE PROGRAMI İşbirliği Özel Programı (32,3 milyar ) Fikirler Özel Programı (7,4 milyar ) Kişiyi Destekleme Programı (4,7 milyar ) Kapasiteler Özel Programı (4,2 milyar ) AB 7. Çerçeve Programı (50,5 Milyar ) JRC (1,7 milyar ) EURATOM JRC (nuclear) EURATOM (2,7 milyar )
AB 7.Çerçeve Programı Bütçe Dağılımı 2007 2013 İşbirliği Özel Programı İşbirliği Özel Programı Bütçe (Milyon ) 32.365 Sağlık 6.050 Gıda, Tarım ve Biyoteknoloji 1.935 Bilgi ve İletişim Teknolojileri 9.110 Nanobil, Nanotekn, Malzemeler, Yeni Üretim Tekn. 3.500 Enerji 2.300 Çevre (İlkim değişikliği dahil) 1.900 Ulaşım (Havacılık dahil) 4.180 Sosyo-ekonomik ve Beşeri Bilimler 610 Güvenlik 1.350 Uzay 1.430 Fikirler Özel Programı Avrupa Araştırma Konseyi 7.460 Kişiyi Destekleme Programı Marie Curie Eylemleri 4.727 Kapasiteler Özel Programı 4.217 Araştırma Altyapıları 1.850 KOBİ Yararına Araştırma 1.336 Kapasiteler Özel Programı Bilgi Bölgeleri 126 Araştırma Potansiyeli 370 Toplumda Bilim 280 Araştırma Politikaları Uluslararası İşbirliği Etkinlikleri Ortak Araştırma Merkezleri AB 7. Çerçeve Programı Özel Programları Genel Bütçesi 70 185 1.751 50.521
AB 7. ÇERÇEVE PROGRAMI 7. Çerçeve Programı Avrupa Komisyonu tarafından Brüksel merkezli yürütülür. Bu sebeple başvurular İngilizce olarak Program uygulama ajansına (CORDIS) yapılır. Program konu başlıklarında genellikle yılda 2 defa proje teklif çağrısı yapılır. Şubat ayında duyurulan çağrılar Kasım ayında, Temmuz ayında duyurulan çağrılar Şubat ayında sona erer. Projelerde işletmelerin yer alması projelerin seçiminde tercih sebebidir. 7.ÇP projelerinde en az 3 farklı AB üyesi ülke veya asosye ülkeden en az 3 bağımsız kuruluşun yer alması gerekmektedir. Sunulacak projelerin Çalışma Programı nda açıkça belirtilen öncelikli alanlarda hazırlanmış, uluslararası ortaklı ve inovatif /yenilikçi) araştırma ve teknoloji geliştirme (ATG) projeleri 7.ÇP için uygundur. 7. Çerçeve Programı için detaylı bilgi için http://www.fp7.org.tr (TÜBİTAK)
7. ÇP Başarı Göstergeleri (2007-11) 800 ün üzerinde Türk kuruluşu projelerde yer alıyor Tersine beyin göçü: 150 nin üzerinde... Ülkemizdeki 11 Araştırma Merkezine 12 Milyon Avro luk altyapı desteği... JRC Ensitülerinde 31 bursiyer... KOBI lere 40 Milyon Avro destek... İller Ortaklık İller Ortaklık Ankara İstanbul İzmir Kocaeli Mersin Antalya Bursa Konya Adana Eskişehir Trabzon Muğla Sinop Aydın Denizli 319 262 50 41 12 8 6 6 6 5 4 3 2 2 2 Gaziantep Edirne Tekirdağ Sakarya Kastamonu Çanakkale Manisa Uşak Isparta Hatay Malatya Kahramanmaraş Erzurum Erzincan Kars 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Türk ortakların içinde yer aldığı projelerin toplam Türk ortakların portföy büyüklüğü payı 2,5 Milyar Avro 145,1 Milyon Avro 879 Türk Ortak
AB 7. ÇERÇEVE PROGRAMI Örnek Projeler Sektör Proje Sahibi Kuruluş Proje Konusu Bütçesi ( ) Enerji Trieste AREA Science Park (İtalya) Binalarda güneş enerjisi panelleri ile binanın kendi kullanımı için enerji üretimi 629.902 Çevre Universitat Politècnica de Catalunya (UPC) (İspanya) Gıda sektöründe soğuk hava depolamanın verimliğinin artırılması 672.438 ICT VTT Technical Research Centre of Finland (Finlandiya) Müzeleri ziyaret eden ziyaretçilerin kendi cep telefonları ile rehberlik hizmeti sunulması 601.309 Gıda Centre de Recerca i Investigació de Catalunya (CRIC) (İspanya) Deniz suyundan sıvı buz üretimi ile balık saklamanın kolaylaştırılması 865.901
AB 7. ÇERÇEVE PROGRAMI Proje Örneği KAPASİTELER ÖZEL PROGRAMI (Örnek Proje) Proje Hedefi: Araştırma güdümlü kümelerin tarım ve gıda sektöründe teknolojik işbirliği yoluyla geliştirecekleri yenilikçi ürün ve süreçler ile uluslararası düzeyde görünürlüğün artırılmasıdır. Toplam Bütçe: 981.000 Avro Ortakları: İtalya, İspanya ve Türkiye den gıda ve tarım Proje kümeleri (Türk ortaklar arasında Mersin Ticaret ve Sanayi Odası da yer almaktadır.)
AB 7. ÇERÇEVE PROGRAMI Proje Örneği CREAM Projesi Proje Konusu: Akdeniz ve Karadeniz bölgelerinde balıkçılık araştırmaları ve yönetiminde aktif rol alan kurumların işbirliğini güçlendirmeyi amaçlar. Proje ile bölgesel ve uluslararası bir ortaklık sağlanarak; balıkçılık araştırmaları ve yönetiminde veri, bilgi, eğitim ve koordinasyon eksikliklerinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Koordinatör: İspanya Türk Ortak: Ege Üniversitesi Proje Bütçesi: 999.137 Avro Türk Ortağın Bütçesi: 25.011 Avro OPERAMAR Projesi Proje Konusu: Deniz sınırlarının güvenliği ve düzenlenmesi için AB ülkeleri arasında işbirliği yapılması hedeflenmektedir. Koordinatör: Fransa (THALES) Türk Ortak: STM A.Ş. (İçişleri Bakanlığı ve Denizcilik Müsteşarlığı son kullanıcı) Proje Bütçesi: 670.000 Avro Türk Ortağın Bütçesi: 47.000 Avro
AB 7. ÇERÇEVE PROGRAMI Proje Örneği PROFILES Projesi Türk ortak: Dokuz Eylül Üniversitesi Proje konusu: Yenilikçi eğitim ve öğretim metotları kapsamında fen bilgisi alanı öğretmenlerine eğitim verilmesi, öğretmenlerin değişen eğitim ihtiyaçları karşında yeterliliklerinin artırılması ve öğrencilerin fen bilimlerini daha kolay öğrenmeleri konusunda motivasyonlarının yükseltilmesi FUME Projesi Türk ortak: Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü Proje konusu: İklimsel, sosyal ve ekonomik değişikliklerin orman yangınlarına etkisinin analiz edilerek yangını önleme ve yangınla mücadele konularındaki süreç ve uygulamaların gözden geçirilmesi 19 farklı ülkeden 21 kurum projede yer almaktadır
AB 7. ÇERÇEVE PROGRAMI KAPASİTELER ÖZEL PROGRAMI (Örnek Proje) Proje Hedefi: Araştırma güdümlü kümelerin tarım ve gıda sektöründe teknolojik işbirliği yoluyla geliştirecekleri yenilikçi ürün ve süreçler ile uluslararası düzeyde görünürlüğün artırılmasıdır. Toplam Bütçe: 981.000 Avro Proje Ortakları: İtalya, İspanya ve Türkiye den gıda ve tarım kümeleri (Türk ortaklar arasında Mersin Ticaret ve Sanayi Odası da yer almaktadır.)
HORİZON 2020 ve COSME 7. Çerçeve ve CIP programları 2014 ten itibaren Horizon 2020 ve COSME programları olarak devam edecektir Programların 2014-2020 yılları arası toplam bütçesi 80 Milyar Avro dur. Horizon 2020, Avrupa nın küresel rekabet edebilirliğinin sürdürülebilmesini amaçlayan Avrupa 2020 Stratejisi nin temel girişimlerinden bir tanesi olan Yenilikçilik Birliği ni (Innovation Union) uygulayan finansal araçtır. Mükemmel Bilim, Sanayi Liderliği ve Toplumsal Sorunlar olmak üzere 3 öncelik alanı COSME Programının hedefleri Turizm sektöründeki işletmelerde dahil olmak üzere rekabet edebilirlik ve sürdürülebilirlik için çerçeve koşulların iyileştirilmesi Girişimciliğin teşviki KOBİ lerin finansmana erişimlerinin kolaylaştırılması Birlik içindeki ve küresel pazarlara erişimin kolaylaştırılması Hedef kitle: KOBİ ler, Girişimciler, İş Destek Örgütleri, Bölgesel ve Ulusal Otoriteler
AVRUPA BİRLİĞİ BAKANLIĞI İlginiz için teşekkürler Mehmet ÖMÜRBEK Avrupa Birliği Bakanlığı Proje Uygulama Başkanlığı AB İşleri Uzman Yardımcısı Tel: 0 312 218 16 25 E-posta: momurbek@ab.gov.tr