ODTÜ-FEF ATAMA YÜKSELTME KRİTERLERİNDE TEZ DANIŞMANLIĞININ VE ÖĞRENCİ DEĞERLENDİRMESİNİN ETKİSİ ÜZERİNE ANKET ÇALIŞMASI ÖZET BULGULAR Fen Edebiyat Fakültesi Dekanlığı Haziran 2012 Çalışma Komisyonu Prof. Dr. Bengi Öner-Özkan (Psikoloji Bölümü) Doç.Dr. Barış Sürücü (İstatistik Bölümü) Dr. Burak Yedierler (Fizik Bölümü; Dekan Danışmanı) Prof.Dr. Ayşe Gündüz Hoşgör (Sosyoloji Bölümü; Dekan Yardımcısı) Amaç Çalışma ODTÜ atama ve yükseltme kriterlerinde tez danışmanlığından (4.0.1.1-4.0.1.2) alınan puan 1 ve Öğrenci Değerlendirme Anketlerinden alınan puanların 2, terfi sisteminde kriter olarak kullanılma şekli ve süreciyle ilgili Fen ve Edebiyat Fakültesi öğretim elemanlarının görüşlerini anlamaya yöneliktir. Araştırma Soruları (1) Fen Edebiyat Fakültesi öğretim elemanları tez çalışmalarının terfi kriterleri arasında yer alması konusunu nasıl değerlendirmektedir? (2) Akademik terfi ve atamalarda öğrenci değerlendirmelerinin dikkate alınması uygun mudur? Yöntem Bu iki temel araştırma sorusu, Tez Danışmanlığı ve Öğrenci Değerlendirme olarak iki bölümden oluşan bir anket ile ölçülmüştür. Türkçe/İnglizce anket etik kurul tarafından incelenmiş ve onaylanmıştır. FEF görevli 213 öğretim elamanına isim/soyadı alınmadan gönüllülük koşuluyla uygulanmıştır. 1 Bu kriter, bölümde yeterli sayıda lisansüstü öğrenci yoksa aranmaz. Sadece bütünleşik doktora programı olan akademik birimlerde, doçentlik atamasında bu kriterin sağlanamaması durumunda sürmekte olan tez çalışmaları dikkate alınır. 2 Profesörlük ve doçentlik kadrosuna atamalarda, öğrenci değerlendirmesi kriterinin sağlanamaması durumunda, Fakülte İnsan Kaynakları Komisyonu (FİKK) adayın eğitimcilik performansını değerlendirir ve performansın yeterli görülmemesi durumunda adaydan ek yayın puanı istenir. Ek yayın puanına ilişkin esaslar Üniversite Yönetim Kurulu (ÜYK ) tarafından belirlenir. 1
Tez Danışmanlığıyla ilgili ilk bölümde dört ifade yer almıştır. 3 Bunlar: - Bölümiçi yüksek lisans/doktora öğrenci dağılımlarının araştırma alanı bazında dengeli bir dağılım gösterdiğini düşünüyorum. - Bölümiçi yüksek lisans/doktora öğrenci dağılımlarının öğretim üyesi bazında dengeli bir dağılım gösterdiğini düşünüyorum. - Sonlandırılmış tez çalışmalarından alınan puanların terfi kriterleri arasında yer almasını uygun buluyorum. - Diğer tüm yükseltme kriterlerinden beklenen puanı karşılamış bir öğretim üyesinin, terfisi için tez tamamlama sürecini beklemek zorunda olmasını uygun buluyorum. Öğrenci değerlendirmesiyle ilgili ikinci bölümde ise aşağıdaki ifadelere yer verilmiştir: - Akademik terfi ve atamalarda öğrenci değerlendirmelerinin dikkate alınmasını uygun buluyorum. - Öğrenci değerlendirme anketlerinin sadece teşvik amaçlı kullanılması gerektiğine inanıyorum. - Öğrenci değerlendirme anketlerine göre yapılan sıralamada bölüm içindeki konumumu genellikle memnun edici buluyorum. - Öğretim üyesinin öğrenci değerlendirme anket puanlarının düşük olması halinde, diğer tüm kriterleri başarı ile yerine getirse dahi, terfisi için ek puan istenmesi yerindedir. Bazı Nicel Bulgular Tablo 1: Bölümlere göre ankete katılım BÖLÜMLER TOPLAM Öğr.Üyesi Sayısı TOPLAM UygulananAnketSayısı Anket Geri DönüşOranı () İstatistik 9 7 78 Kimya 38 27 71 Matematik 33 32 97 Fizik 52 23 43 Biyoloji * 27 25 93 Felsefe 9 8 89 Tarih 11 6 55 Psikoloji 16 13 81 Sosyoloji 18 18 100 TOPLAM 213 159 75 (*) Bu sayı Biyoloji ve Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümlerinin toplam elamanı sayısıdır 3 Her bölümde ise sırasıyla aşağıdaki sorularla 5 li Likert ölçeği 3 uygulanarak öğretim elemanlarının görüşleri irdelenerek yukarıdaki temel iki araştırma sorunsalı operasyonelleştirilmiştir. Ankette uygulanan 5 li Likert Ölçeğinde 5 seçenek bulunmaktadır: (1) katılmıyorum; (2) ; (3) katılıyorum ne katılmıyorum; (4) ; (5) katılıyorum 2
Cinsiyet: Cevapsız : 66; verilen yanıtların 43 ünü kadın, 57 si erkek Yaş: Cevapsız: 5.7; 30-39: 27.7 40-49: 18.9 50-59: 27 60 yaş ve üzeri : 20.1 Tablo 2: Akademik Ünvan ve Kadro Derecesi Dağılımı Akademik Ünvan Kadro Derecesi Öğretim Görevlisi 5 3.1 4 2.5 Yrd. Doç. 30 18.9 45 28.3 Doçent 36 22.6 21 13.2 Prof. 77 48.4 76 47.8 148 93.1 146 91.8 Cevapsız 11 6.9 13 8.2 159 100.0 159 100.0 Yürütülmüş Yüksek Lisans Tezi : 72.2 Yürütülmüş Doktora Tezi: 60.4 Araştırma Sorusu (1): Fen Edebiyat Fakültesi öğretim elemanları tez çalışmalarının terfi kriterleri arasında yer alması konusunu nasıl değerlendirmektedir? Tablo 3: Sonlandırılmış tez calışmalarından alınan puanların terfi kriterleri arasında yer almasını uygun buluyorum 15 9.6 18 11.5 13 8.3 45 28.7 Kesinilkle 66 42.0 157 100 Cevapsız 2 Ankete katılanların 70 i (28.7 + 42.0) sonlandırılmış tez çalışmalarından alınan puanların terfi kriterleri arasında yer almasını uygun bulmaktadır. 3
Tablo 4: Sonlandırılmış tez çalışmalarından alınan puanların terfi kriterleri arasında yer almasını uygun buluyorum ifadesinin Bölümlere göre Dağılımı Biyoloji 0 (0.0) 2 (8.0) 1 (4.0) 8 (32.0) 14 (56.0) 25 (100) Kimya 1 (3.8) 4 (15.4) 3 (11.5) 10 (38.5) 8 (30.8) 26 (100) Tarih 0 (0.0) 2 (33.3) 1 (16.7) 2 (33.3) 1 (16.7) 6 (100) Matematik 10 (31.2) 7 (21.9) 1 (3.1) 9 (28.1) 5 (15.6) 32 (100) Felsefe 1 (12.5) 1 (12.5) 1 (12.5) 2 (25.0) 3 (37.5) 8 (100) Fizik 1 (4.5) 0 (0.0) 1 (4.5) 5 (22.7) 15 (68.2) 22 (100) Psikoloji 2 (15.4) 1 (7.7) 2 (15.4) 4 (30.8) 4 (30.8) 13 (100) Sosyoloji 0 (0.0) 1 (5.6) 1 (5.6) 2 (11.1) 14 (77.8) 18 (100) İstatistik 0 (0.0) 0 (0.0) 2 (28.6) 3 (42.9) 2 (28.6) 7 (100) 15 (9.6) 18 (11.5) 13 (8.3) 45 (28.7) 66 (42.0) 157 (100) Bölümlerarası ve bölümiçi farklar vardır. Matematik bölümü diğer bölümlere kıyasla en fazla sonlandırılmış tez çalışmalarından alınan puanların terfi kriterleri arasında yer almasına itiraz eden bölüm görünümündedir (Yüksek Lisans programı yok; doktora öğrenci sayısı: 54) Sosyoloji bölümü ise bölümlerarasında en fazla sonlandırılmış tez çalışmalarından alınan puanların terfi kriterleri arasında yer almasını uygun bulan bölümdür. (Yüksek Lisans öğrenci sayısı: 44 ; doktora öğrenci sayısı: 165) Araştırma Sorusu (2): Akademik terfi ve atamalarda öğrenci değerlendirmelerinin dikkate alınması uygun mudur? Tablo 5: Akademik terfi ve atamalarda öğrenci değerlendirmelerinin dikkate alınmasını uygun buluyorum 43 27.7 41 26.5 22 14.2 27 17.4 Kesinilikle 22 14.2 155 100 Cevapsız 4 Ankete katılanların 54.2 si (27.7 + 26.5) öğrenci değerlendirmelerinden alınan puanların terfi kriterleri arasında yer almasını uygun bulmamaktadır. 4
Tablo 6 : Akademik terfi ve atamalarda öğrenci değerlendirmelerinin dikkate alınmasını uygun buluyorum ifadesinin Kadro derecesine göre Dağılımı Öğr.Gör. 2 (50.0) 0 (0.0) 0 (0.0) 1 (25.0) 1 (25.0) 4 (100) Yrd.Doç. 16 (36.4) 9 (20.5) 8 (18.2) 3 (6.8) 8 (18.2) 45 (100) Doç. 6 (28.6) 7 (33.3) 3 (14.3) 1 (4.8) 4 (19.0) 21 (100) Prof. 18 (24.0) 14 (18.7) 15 (20.0) 16 (21.3) 12 (16.0) 76 (100) 42 (29.2) 30 (20.8) 26 (18.1) 21 (14.6) 25 (17.4) 146 (100) Profesör kadrosunda olan öğretim elemanları yardımcı doçent ve doçent kadrosunda bulunan öğretim elemanlarından daha fazla akademik terfi ve atamalarda öğrenci değerlendirmelerinin dikkate alınmasını uygun bulmaktadır. İÇERİK ANALİZİ Anketlerinin ve tez danışmanlığının atama ve yükseltmelerde kullanılması hakkında görüşlerin belirtildiği açık uçlu soruya toplam 159 katılımcıdan 68 i (43) görüşlerini belirtmiştir. Görüş bildiren katılımcıların sıklıkla vurguladıkları konular ele alındığında, ağırlıklı olarak Öğrenci Değerlendirme Anketlerinin terfilerde kullanılmasını sakıncalı buldukları görülmüştür. Öğrenci Değerlendirme Anketlerinin geçerlilik ve güvenirlik açısından sorunlu olduğu ve iyileştirilmesi gerektiği konusunda net görüş bildirilmiştir. Tez danışmanlığı konusunda bölümler bazında farklı görüşler olması dikkat çekicidir. Yüksek lisans programı olmayıp, sadece doktora programı olan bölümlerin genç öğretim üyelerinin terfileri için uzun bir bekleme sürecinden geçmeleri gerektiği bir sorun olarak vurgulanmıştır. 5