GALATASARAY IN MALİ FİNANSAL SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ IŞIN ÇELEBİ AKTUĞ ALİMOĞLU ÖMÜR KARAKUŞ
Gerçeği kabul etmek bir hatayı savunmaktan daha çok güç gerektirir ve daha zordur. Birçok insan inşaat yapabilir ama çok az insan köprü yapabilir; uzmanlık gerektirir. Galatasaray ın sorunlarını çözmek için uzmanlık ve vizyon gerekmektedir. Bu çalışma notu bu bakış açısı ile hazırlanmıştır.
HİSSE SENEDİ PERFORMANSI
Sportif A.Ş. Piyasa Değeri Seyri 1,600 1,400 1,200 1,000 Ünal Aysal Dönemi 800 600 Değişim: -%57 400 200 Yarsuvat Dönemi Değişim: -%7 0 Kaynak: Rasyonet
4 Kulübün BIST Fiyat Performansı Hisse Performanslarının Karşılaştırılması 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 Kaynak: Borsa İstanbul GSRAY GSRAY FENER BJKAS TSPOR
Hisse Performansı Galatasaray, BIST100, BISTSpor Endeksi 160 140 BIST 100 120 100 80 60 BIST SPOR (4 Kulüp) 40 20 0 Kaynak: Borsa İstanbul GSRAY GSRAY XU100 XSPOR
FİNANSAL VERİLER
Sportif A.Ş. Teorik Gelir/Gider Tablosu MİLYON TL 31/05/2010-30/11/2014 2014/2Q 2013 2012 2011 2010 GELİRLER Satış Gelirleri (net) 1,033.3 154.2 275.0 248.3 224.8 131.0 Diğer Gelir ve Giderler (Net) 39.7 2.4-15.0 4.0 42.2 6.0 Vergi Öncesi Diğer Gelirler 86.4 0.0 86.4 0.0 0.0 0.0 TEORİK TOPLAM GELİRLER 1,159.4 156.7 346.5 252.3 267.0 136.9 GİDERLER Satışların Maliyeti -1,245.2-180.6-380.8-294.9-235.4-153.4 Faaliyet Giderleri -94.4-10.7-20.6-16.8-23.9-22.5 Özkaynak Yatırımların Kar/Zararlarındaki Paylar -2.7-2.7 0.0 0.0 0.0 0.0 Finansman Giderleri -202.4-25.4-59.0-45.6-43.7-28.8 Vergi Öncesi Diğer Giderler -14.6-9.5 0.0-5.1 0.0 0.0 TEORİK TOPLAM GİDERLER -1,559.2-228.8-460.4-362.4-303.0-204.6 TEORİK NET ZARAR -400.6-72.1-113.9-110.0-36.0-68.5 Sermaye Artışı/Hisse Satışı/Emisyon Primi Nakit Girişi 434.3 TEORİK TOPLAM SAĞLANAN GELİR/NAKİT 1,593.7 TEORİK NET KAR 33.7 3 kat Sermaye artışı ve hisse satışı dahil edildiğinde sağlanan teorik gelir (yaratılan nakit) yaklaşık 1,6 milyar TL dir. Sportif A.Ş. 31 Mayıs 2010 ve 30 Kasım 2014 arasında 1,2 milyar TL gelir (bilet, sponsorluk, reklam, Şampiyonlar Ligi gelirleri vb.) sağlamıştır. Faiz ödemesi hariç sporcu/teknik kadro/idari giderler için yaklaşık 1,3 milyar TL harcanmıştır. Yaklaşık 202 milyon TL faiz ödemesi yapılmıştır. Anılan dönemde toplam teorik zarar 401 milyon TL olmuştur. Varsayımsal olarak tüm nakit akımının operasyonel giderleri kapatması beklenir. Dolayısıyla, varsayımsal olarak Sportif A.Ş. nin 30 Kasım 2014 de yaklaşık 34 milyon TL kar etmesi gerekirdi.
Sportif A.Ş. Kredi Kompozisyonu KV Finansal Borçlar (milyon TL) 31.12.2014 30.11.2014 31.05.2014 31.12.2013 31.05.2013 31.05.2012 31.05.2011 KV Banka Kredileri 53.0 59.9 32.0 136.9 81.4 24.3 7.0 UV Banka Kredileri KV Kısmı 119.2 115.7 110.2 72.0 54.4 45.2 49.5 Toplam 172.2 175.6 142.2 208.9 135.8 69.5 56.6 UV Finansal Borçlar (milyon TL) 31.12.2014 30.11.2014 31.05.2014 31.12.2013 31.05.2013 31.05.2012 31.05.2011 UV Banka Kredileri 271.5 257.5 204.9 79.9 91.2 102.5 101.7 Toplam 271.5 257.5 204.9 79.9 91.2 102.5 101.7 Toplam Banka Kredileri Borç (milyon TL) 443.8 433.2 347.1 288.8 227.0 171.9 158.3 Toplam Banka Kredileri Borç (milyon USD - güncel kur) 190.7 196.0 165.9 135.6 120.5 93.4 99.8 Toplam Banka Kredileri Borç (milyon USD - Mayıs 2011 kuru) 279.8 273.1 218.8 182.1 143.1 108.4 99.8 Değişim (TL - Mayıs 2011'e göre) %280 %274 %219 %183 %143 %109 %100 Değişim (USD - Mayıs 2011'e göre) %191 %196 %166 %136 %121 %94 %100 Değişim (1 USD = 1.5859 (Mayıs 2011)) %280 %274 %219 %183 %143 %109 %100 TCMB USD Kuru 2.3269 2.2102 2.0916 2.1304 1.8842 1.8404 1.5859 Kur Değişimi (Mayıs 2011'e göre) %147 %139 %132 %134 %119 %116 %100 Banka kredileri anapara borcu Mayıs 2011 Aralık 2014 döneminde TL bazında 2,8 kat (USD bazında 1,9 kat) artmıştır. Sadece 2014 yılında kredi stoğu TL bazda 1,5 katına (USD bazında 1,4 katına) çıkmıştır. Şirket tüm naktini tükettiği gibi herhangi bir borç ödeme kapasitesine sahip görünmemektedir. Şirket teknik olarak insolvent/batık durumdadır. 2011 den 2014 sonuna kadar Şirket teorik olarak yarattığı 1,5 milyar TL naktin üzerine varsayımsal yaklaşık 300 milyon TL lik kredi nakit akışı sağlamıştır. Ancak bu nakit hareketinin akıbeti Şirket finansallarından anlaşılamamaktadır. Yani alınan kredilerin nerede kullanıldığı belirsizdir. Teorik olarak alınan kredi ile diğer krediler ve acil nakit çıkışları karşılanmış ve Şirket in operasyonel sermayesi tüketilmiştir.
31 Mayıs 2014 Defter Değeri Sportif A.Ş. Nakit Akışı Kompozisyonu Tüm Vadelerde Beklenen Nakit Çıkışları Toplamı Vadeler 3 aydan kısa 3-12 ay arası 1-5 yıl arası 5 yıldan uzun Banka Kredileri 347.070.688 437.167.330 50.585.560 106.275.510 266.781.721 13.524.539 Ticari Borçlar 100.950.786 100.950.786 85.400.848 12.186.214 3.363.724 Diğer borçlar ve çalışanlara 108.079.806 108.079.806 103.171.918 2.207.431 2.700.457 sağlanan faydalar/borçlar Toplam 556.101.280 646.197.922 239.158.326 120.669.155 272.845.902 13.524.539 Sportif A.Ş. 31 Mayıs 2014 tarihli Denetim Raporunda yer alan Likidite Riski tablosuna göre Şirket in 31 Mayıs 2015 e (1 yıllık dönem) kadar ödemekle yükümlü olduğu borçlar ya da giderler toplamı 360 milyon TL yi bulmuştur. Bu nakit çıkışlarının yaklaşık 157 milyon TL sini banka kredileri oluşturmaktadır. Kasım 2014 de ise Banka Kredileri 433 milyon TL üzerine çıkmıştır. 6 ayda kredilerde yaşanan 86 milyon TL lik artışın 33,5 milyonu Kısa Vadelidir. Bu da Mayıs 2015 e kadar yaklaşık 200 milyon TL lik banka kredisi anapara borcu anlamına gelmektedir. Şirket in tüm yıl gelirinin 250-300 milyon TL aralığında olduğu düşünülür ise Şirket in operasyonel maliyetleri (sporcu giderleri, genel yönetim giderleri vb.) karşılayacak nakit pozisyona sahip olamayacağı görünmektedir. HAZİRAN-KASIM 2014 GELİR/GİDER TABLOSU Gelirler 154.223.464 Sporcu ve Teknik Kadro Maliyetleri -108.583.831 Amortisman/itfa maliyetleri -32.938.953 Diğer satış maliyetleri -39.055.983 NET GELİRLER -26.355.303 Genel Yönetim Giderleri -10.664.431 Diğer Gelirler 3.816.909 Diğer Giderler -1.379.407 ESAS FAALİYET ZARARI -34.582.232 Yatırım Faaliyetleri Giderleri -12.152.240 Finansman Gelirleri 3.499.315 Finansman Giderleri -28.864.979 NET DÖNEM ZARARI -72.100.136 Şirket Haziran-Kasım 2014 döneminde yaklaşık 154 milyon TL gelir elde etmiştir. Ancak giderler gelirlerin çok üzerinde seyretmektedir. Özellikle finansman giderleri ve içeriği belli olmayan (denetim raporunda yer verilmeyen) diğer satış maliyetleri kalemleri çok yüksek seyretmektedir. 2014 yılı (Mayıs 2015) zarar beklentisi yaklaşık 150 milyon TL olarak görünmektedir. Birikmiş zararların Mayıs 2015 ile 650 milyon TL ye ulaşması olasıdır. Bu durumda Mayıs 2015 de neredeyse tüm varlıklara (aktiflere) eşit birikmiş zararlar sözkonusu olacaktır.
Sportif A.Ş. Tespitler KV Finansal UV Finansal Toplam Finansal Ort. Faiz Dönem Borçlar Borçlar Borç Ödenen Faiz oranı % 2008/12 12,928,930 3,190,226 16,119,156 779,777 4.8% 2009/12 21,062,776 42,723,459 63,786,235 3,980,661 6.2% 2010/12 56,574,221 101,693,882 158,268,103 11,315,872 7.1% 2011/12 69,463,737 102,454,205 171,917,942 13,377,473 7.8% 2012/12 135,826,358 91,185,346 227,011,704 17,517,132 7.7% 2013/12 31,998,795 204,874,875 236,873,670 29,253,120 12.3% 2014/12 53,002,308 271,517,005 324,519,313 60,181,672 18.5% Sportif A.Ş. nin hızla zayıflayan mali bünyesi kredibilitesini de tüketmektedir. 2013 yılında ortalama %12 ile borçlanabilen Şirket, 2014 yılında %18,5 ile borçlanmaya başlamıştır. Türkiye de son yıllarda düşen borçlanma maliyeti sürecinin aksine Sportif A.Ş. nin borçlanma maliyeti hızla yükselmektedir. 30.11.2014 31.05.2014 31.05.2013 31.05.2012 31.05.2011 Özkaynaklar -87.553.179-15.513.236-70.677.892-251.281.007-215.394.333 TTK 376'ya göre 1.147.316.716 1.219.356.659 820.664.300 604.411.867 Mayıs 2014 de sermaye artışı, Şampiyonlar Ligi Gelirleri vb. ile -15,5 milyon TL seviyesine çekilen özkaynak açığı Kasım 2014 sonunda 5,6 kat artarak -87,5 milyon TL seviyesine ulaşmıştır. 6 aylık dönemde yazılan 72 milyon TL lik dönem zararı özkaynak açığını ciddi biçimde büyütmüştür. Her ne kadar TTK 376. madde ile yapılan bilanço pozitif özkaynak yaratsa da, bu uygulama sadece kağıt üzerinde olup (bilanço etkisi) nakit pozisyona etkisi (ya da gelir kalemlerine) olmamaktadır. Ayrıca, bu değerlemelere ilişkin raporlar ulaşılabilir ve sorgulanabilir değildir.
Sportif A.Ş. 31 Mayıs 2010 30 Kasım 2014 Denetim Görüşleri Mayıs 2010: Şartlı Görüş borca batıklık, sermaye kaybı, sürdürülebilirlik vb. kriterlerine muhalefet etmemektedir. Mayıs 2011: Şartlı Görüş borca batıklık, sermaye kaybı, sürdürülebilirlik vb. kriterlerine muhalefet etmemektedir. Mayıs 2012: Muhasebe hataları ve teknik iflas sözkonusudur. Şirket ilk kez teknik iflas için satış değerli bilanço hazırlatmıştır. Özkaynaklar negatif 251,3 milyon TL ye ulaşmıştır. Kulüp «Destek Mektubu» vermek zorunda kalmıştır. Mayıs 2013: Olumlu görüş olmakla birlikte teknik iflas durumu devam etmektedir. Özkaynaklar negatif 70,7 milyon TL ye inmiştir. Kulüp «Destek Mektubu» vermek zorunda kalmıştır. Mayıs 2014: 124 milyon TL lik vergi cezası nedeniyle Şartlı Görüş verilmiştir. Özkaynaklar negatif 15,5 milyon TL ye inmiştir. Kulüp, gerekli kaynak ve desteğin sağlanacağını taahhüt etmiştir. Kasım 2014: 165 milyon TL lik vergi cezası ve sporcu bonservis hakları ile ilgili değer düşüklüğü işaretleri olmasına rağmen değer düşüklüğü çalışması yapılmamış olması şartlı görüş için dayanak olarak gösterilmiştir. Özkaynaklar negatif 87,6 milyon TL ye yükselmiştir. Ayrıca, geçmiş denetim raporlarında bahsedilmeyen 87 milyon TL lik yükümlülük ortaya çıkmıştır. (Sporculara borç) Denetim Şirketi,...Grup'un sürekliliği üzerinde ciddi şüpheler uyandıracak önemli belirsizliklerin mevcudiyetini göstermektedir. ifadesini kullanmıştır. Galatasaray Spor Kulübü Derneği çeşitli önlemleri de içeren aksiyon planı hazırlamıştır. Dolayısıyla, Grup'un sürekliliğini devam ettirebilmesi bu aksiyon planının gerçekleştirilmesine bağlıdır. ifadesine yer vermiştir.
Sportif A.Ş. 30 Kasım 2014 Şartlı Görüş 165.226.920 TL tutarındaki vergi cezası Şartlı Görüş ün dayanağını oluşturmaktadır. Ayrıca, sporcu bonservis hakları ile ilgili değer düşüklüğü işaretleri olmasına rağmen değer düşüklüğü çalışması yapılmamış olması da şartlı görüş için dayanak olarak gösterilmiştir. Denetim Şirketi Dikkat Çekici Hususlar olarak Özkaynakların negatif 87,6 milyon TL ye ulaştığını 2014-2015 sezonu için raporlama tarihinde henüz vadesi gelmemiş 86.567.209 TL tutarında yükümlülüğü bulunduğunu Şirket in Teknik İflas durumunu tespit etmek amacıyla varlıkların satış fiyatı üzerinden değerlendirildiği bilanço hazırlattığını Bu bilanço ile özkaynakların değerinin pozitif 1.147.316.716 TL olduğunu Kulüp ün gerekli kaynak ve desteğin sağlanacağını taahhüt ettiğini belirtmiştir. Şirket teknik iflas için satış değerli bilanço hazırlatmıştır. Ancak bu bilançoya esas teşkil eden değerler/raporlar vb. denetim raporunda (ya da şirket websitesinde vb.) yer almamaktadır. Denetim Şirketi Dikkat Çekici Hususlar kısmında...grup'un sürekliliği üzerinde ciddi şüpheler uyandıracak önemli belirsizliklerin mevcudiyetini göstermektedir. ifadesini kullanmıştır. Ayrıca,...Galatasaray Spor Kulübü Derneği... Grup'un mali yapısının güçlendirilerek mevcut olan ticari ve ticari olmayan yükümlülüklerinin yerine getirilmesi, kısa vadeli finansal yükümlülüklerinin uzun vadeye yayılması, mevcut gayrimenkullerin gelir getirici şekilde değerlendirilmesi ve gider azaltıcı önlemleri de içeren aksiyon planı hazırlamıştır. Dolayısıyla, Grup'un sürekliliğini devam ettirebilmesi bu aksiyon planının gerçekleştirilmesine bağlıdır. ifadesinde yer alan Aksiyon Planı nın ne olduğu belirsizdir.
Sportif A.Ş. ve Kulüp te Gözlemlenen Kurumsal Yönetim Sorunları Hem Sportif A.Ş. de hem de Kulüp tarafından yayınlanan verilerde (denetim raporları, YK raporları vb.) içeriği anlaşılamayan, Diğer adı altında kayıtlı yüksek tutarlar bulunmaktadır. 2011 den bu yana Stad Gelirleri ile nakit durumu düzelmesi gereken Sportif A.Ş. ve Kulüp (ek olarak sermaye artışlarına rağmen) daha da negatif duruma gelmiştir. Yönetim Kurulu nun nakit yönetim stratejileri şeffaf ve belirlenebilir değildir. Yükselen bir hızda kredi kullanımı sözkonusudur. Bu kararların ve uygulamaların (tutar, teminat, faiz oranı vb.) ne şekilde alındığı ya da yapılan analizlerin temelleri erişilebilir değildir. Bilgi akışı/paylaşımı ve iletişim konularında hem Kulüp hem de Sportif A.Ş. tarafında ciddi zaaflar görünmektedir. Sorunlar açık platformlarda (kulüp üyeleri ya da dışarıdan profesyoneller ile) tartışılmamakta, çözüm önerileri ortaya konmamakta ve tüm menfaat sahiplerini ve paydaşları/hissedarları tatmin edecek bir plan/strateji üretilememektedir. Kısa vadeli ve palyatif çözümler bulunmakta, (devamlı kredi kullanmak) esas sorunlar çığ etkisi ile büyümektedir.
ÇÖZÜM İÇİN İLK 5: 1) Kesin mali disiplin sağlanmalıdır. 2) Mutlak gelir-gider dengesi kurulmadır. 3) Derhal altyapının güçlendirilmesi ve sporcu izleme ve transfer sisteminin hayata geçirilmesi şarttır. 4) Banka ilişkileri yeniden düzenlenip, borçların yapılandırılması ve kaynak yaratılması organize edilmelidir; uluslararası piyasadan temin edilebilir. 5) Gayrimenkullerin değerlendirilmesi, duran varlıkların harekete geçirilmesi ve yeni duran varlık yatırım alanlarının tespit edilmesi sağlanmalıdır.
ÖNERİLER
Sportif A.Ş. ve Kulüp te Gereken Kurumsal Yönetim Yapısı HEDEF İYİ KURUMSAL YÖNETİM OLMALIDIR Yönetim Kurulu Adil Şeffaf Hesap Verebilir Sorumlu Hissedarlar Yatırımcılar Kulüp Üyeleri Değişim Yönetimi Finansal Yönetim Planlama/Koordinasyon Stratejik Yönetim Sinerjik Yönetim İdari Yapılanma Toplam Kalite Yönetimi Disiplin Menfaat Sahipleri Toplum/TFF/UEFA vb. Sporcular Hizmet Verenler Taraftarlar Borç Verenler Devlet kurumları
Finansal Yapıyı Güçlendirmeye Yönelik Öneriler 2015 yılı için disiplinli, açık, şeffaf, kurumsal yönetim ilkelerine uyan, sürdürülebilir, düzenli bir şekilde raporlanan ve denetlenen bir bütçe yapısı ve yönetimi oluşturulmalı ve buna işlerlik kazandırılmalıdır. Bu kapsamda Divan Kurulu etkin rol üstlenmeli ve kontrol ve denetim yetkilerini kullanmalıdır. Personel (İK) ve organizasyonel süreçlerin tümü gözden geçirilerek verimsiz alanlar ve uygulamalar belirlenerek, verimli hale getirecek önlemler ivedilikle alınmalıdır. Sportif A.Ş. nin 30 Kasım 2014 tarihli Denetim Raporu nda...galatasaray Spor Kulübü Derneği... Grup'un mali yapısının güçlendirilerek mevcut olan ticari ve ticari olmayan yükümlülüklerinin yerine getirilmesi, kısa vadeli finansal yükümlülüklerinin uzun vadeye yayılması, mevcut gayrimenkullerin gelir getirici şekilde değerlendirilmesi ve gider azaltıcı önlemleri de içeren aksiyon planı hazırlamıştır. Dolayısıyla, Grup'un sürekliliğini devam ettirebilmesi bu aksiyon planının gerçekleştirilmesine bağlıdır. ifadesi yer almaktadır. Ancak, bu Aksiyon Planı nın ne olduğu belirsizdir. Yönetim Kurulu nun bu Aksiyon Planı nı, hem mevcut durumu hem de planlanan adımları açık, şeffaf ve tüm bilgi/belge ve varsayımları ile üyeler, hissedarlar ve menfaat sahipleri ile paylaşmalıdır.
Finansal Sorunlara Öneriler Galatasaray 110 yıllık bir kulüptür. 2011 de stad ile başlayan büyüme fırsatı maalesef iyi değerlendirilememiştir. Ancak, Galatasaray ın halen çok büyük imkanları ve potansiyeli mevcuttur. Gereken bu potansiyeli ve imkanları doğru ve etkin biçimde analiz etmek ve Kulübün SÜRDÜRÜLEBİLİR VE KALICI bir mali ve idari yapıya kavuşturulması yönünde hayata geçirmektedir. Hedefler: İflasın engellenmesi Yeniden idari/mali yapılanmaya gidilmesi Felsefe değişikliği Verimliliğin arttırılması İyi Kurumsal Yönetim ve Sürdürülebilir ve Kalıcı Büyüme olmalıdır. Galatasaray ın Güçlü üye profili ve yapısı İmaj ve taraftar gücü Futbol altyapısı Gayrimenkulleri kaynak olarak kullanılmalıdır. Dış kaynak kullanımının maliyeti ve yarattığı tahribattan ders çıkarılmalı ve tüm iç kaynakların (sadece mali değil idari ve sporcu olarak da) verimli kullanımına yönelinmelidir. Gelinen nokta, ÇOK CİDDİDİR. Tüm Galatasaray camiasını birleştirecek, motive edecek ve harekete geçirecek bir oluşuma ve stratejiye ihtiyaç vardır. Her kesimden Galatasaraylı nın katkı sağlamasına yönelik bir strateji/plan geliştirilmeli ve Yönetim Kurulu herkesi ortak hedefe yönelik olarak örgütleyebilir bir anlayışta olmalıdır. Hedefler, Sn. Hüseyin Özkök ün Borussia Dortmund un iflastan sıfır borca gelişini analiz ettiği yazıdan alınmıştır. Kaynaklar, Sn. Hayrettin Kozak ın 2006 yılında Osman Tanburacı ya verdiği röportajdan alınmıştır.
Finansal Sorunlara Öneriler Acil olarak sporcu/teknik kadro giderleri vb. gibi kalemleri aşağıya çekecek önlemlerin alınması gerekmektedir: Transfer yapılmaması Altyapı/Futbol Akademisi nin temelini oluşturduğu bir takım yapısı Oyuncu satışı Tüm maliyetlerin analiz edilmesi ve verimlilik/etkinlik esasına göre yeniden düzenlenmesi Kredi borçlarının azaltılmasına yönelik bir plan olmalıdır: Gayrimenkul projeleri/gayrimenkul Yatırım Fonu Standart bir ödeme planı ile düzenli ödeme yapılması Tüm gelir arttırıcı aksiyonlardan (sponsorluk, satış vb.) yaratılan naktin sadece kredi ödemesine kullanılması Yönetim Kurulu nun mali disiplini mutlaka sağlaması, Aksiyon Planı dahilinde hiç taviz vermemesi, hedefleri ve uygulamaları düzenli olarak açık, şeffaf ve tüm faktörleri ile birlikte paylaşır ve tartışır bir yapıda olması sağlanmalıdır. UNUTMAYALIM Kİ, 2015 YILINDA AVRUPA KUPALARINA KATILMAK YETERLİ OLMAYACAKTIR. HEMEN ÖNLEM ALMAZ İSEK BİR DAHA KATILMAMIZ ZOR OLACAKTIR.