KİLİTLEME KART ASMA REHBERİ 1
GİRİŞ Çoğu iş kazaları tehlikeli enerjinin kontrolsüz şekilde açığa çıkmasıyla oluşur.bu kazaların çoğu Kilitleme / Kart Asma prosedürü ile önlebilir. Kilitleme / Kart Asma yöntemi bakım elemanlarını bu tür ölüm ve kazalardan enerjiyi kontrol altına alarak korumak için hazırlanmıştır. Makina ve ekipman üzerindeki bakım işini emniyetli yapabilmek için bu Kilitleme / Kart Asma yönteminin önemini anlamanız ve enerji ayırma ile Kilitleme ve Kart Asmanın yapılacağını bilmeniz gerekmektedir. 2
KİLİTLEME / KART ASMA NEDİR? Kilitleme, makinanın harekete geçip çalışan tehlikeye düşürmesini önlemek için bir metotdur.kilitlemede: Kesici sviç,devre kesici,valf yada diğer enerji ayırıcı mekanızma emniyetli veya kapalı (off) duruma getirilir. Enerji kesici mekanizma üzerine bunu emniyetli durumda tutmak için bir alet takılır. Bir asma kilit ile makinanın enerjilenmemesi sağlanır. Kart asmada, enerji kesici mekanızma emniyetli veya kapalı (off ) duruma getirilip yazılı bir ikaz kartı asılır. 3
NE ZAMAN KİLİTLEME / KART ASMA YAPILIR? Kilitleme / Kart Asma kullanılacak bazı işler şunlardır : Elektrik devrelerinin tamiri Hareketli parçaları olan bir makinanın temizliği ve yağlanması Sıkışmış mekanizmaları ayırırken * Çalışanının hem kart asması hemde kilit takmasını istemektedir. Bunları uygulamak bakımcıların sorumluluğudur. Kilitler ve Kartlar kendi başlarına makinayı enerjisiz kılmaz!!! 4
ENERJİ Enerji hareket veya hareket ihtimali demektir. Enerji,sviç ister açık (on ) ister kapalı (off ) durumda olsun bir şekilde bütün makinalarda daima mevcuttur. Enerji birçok değişik kaynaktan gelsede temelde iki çeşittir : * Kinetik enerji (bir cisim hareketiyle oluşan güç ) * Potansiyel enerji (bir cismin hareketsizliğinden depolanmış güç) 5
ENERJİ KONTROLLARINI UYGULAMA Enerjinin ayrılması ve Kilitleme / Kart Asma yalnızca bakım ve servise yetkili eğitilmiş personelce yapılabilir. Kilitleme / Kart Asma uygulanmadan önce ilgili yerde çalışan tüm personele haber verilmelidir. Tehlikeli enerjinin kontrolünün 6 adımlık bir prosedüre göre yapılmasını ister : 1. Kapatılmaya Hazırlık (shut down) : Herhangi bir makinayı Kilitleme / /Kart Asma için kapatmadan evvel şunları bilmelisiniz : * Ona güç veren enerji tip ve miktarı, * Bu enerjinin tehlikeleri, * Enerjinin nasıl kontrol edileceği. 2. Makinanın Kapatılması (shut down): * Çalıştırma kontrolları kullanılarak sistem kapatılır. * Makina için hangi yöntem doğru ise onu takip edin, kendinizi tehlikeye atmayın. 3. Makinanın Ayırılması : * Tüm enerji ayırıcı cihazları kullanalarak makinayı enerji kaynaklarından ayırın. * Tüm enerji kaynaklarını izole ettiğinizden emin olun ( ikincil güç kaynakları dahil ) * Elektrik svicini yük altındayken asla çekmeyin. 6
4. Kilitleme / Kart Asma cihazlarının uygulanması : * Şirketin yöntemlerine göre tüm enerji ayırıcı cihazlar kilitlenecek ve kart asılacaktır. * Sadece işveren tarafından verilen standart kilit ve kartlar kullanılacak ve bunlarda başka hiçbir işte kullanılmayacaktır. * Kilitlemede herkes kendi kilidini kullanacaktır. * Birden fazla çalışanda tek bir enerji ayırıcı cihazı çoklu kilit cihazı(klip) kullanarak kilitleyebilir. * Büyük işlerde çok sayıda anahtarın kontrolu için kilitleme kutusu konabilir. * Kartı da kilidin üzerine takın. 7
5.Depolanmış enerjinin kontrolü : Enerji kaynaklarından ayrıldıktan sonra makinada kalan enerjiye karşı korunmak için aşağıdaki yöntem takip edilmelidir : Sistemin tüm parçalarının hareketinin durduğuna emin olamak için kontrol edin Topraklama yapın. Kapalı kalmış enerjiyi serbest bırakın. Yaylardaki gerilme / sıkışmayı serbest bırakın veya yayla çalışan parçaların hareketini engelleyin. Yerçekimi ile düşebilecek parçaları engelleyin. Basınç düşmesi ile hareket edebilecek hidrolik ve pnömatik sistemlerin parçalarını engelleyin.hatları akıtın ve hava valflerini açık bırakın. Proses boru sistemlerini akıtın ve zararlı madde akışını engellemek için valfleri kapatın. Valfi olmayan boruyu engellemek için tava (kör flanş) kullanın. Reaktör tanklarını ve proses boru hatlarını boşaltın. Aşırı sıcak ve soğuğu önleyin veya koruyucu giysi kullanın. Eğer depolanmış enerji tekrar birikebilecekse bunun tehlikeli seviyenin altında olması için kontrol edin. 8
6.Makinaın ayırılmasının kontrolü : Tehlikeli yerlerden personelin uzaklıştığına emin olun. Ana kesici svicin veya devre kesicinin açık (on ) duruma getirilemeyeceğini kontrol edin. Voltmetre veya başka bir cihazla svici kontrol edin. Makina üstündeki tüm start ve diğer çalışma kontrollerini basın. Bütün makina kontrollerine basın. Bütün makina kontrollerini test bitince kapayın. BAKIM SIRASINDA : * Makinayı tekrar çalıştırabilecek birşey yapmaktan kaçının. yapmayın. * Yeni boru ve kablo çekerken kilitlemeyi by-pass 9