KALP CERRAHİSİ SONRASI TABURCULUK EĞİTİMİ Birsen Erkuş Acıbadem Sağlık Grubu Eğitim ve Gelişim Hemşiresi Duygu Menteş Acıbadem Kadıköy Hastanesi Kardiyak Rehabilitasyon Hemşiresi Hazırlanma tarihi: 28.07.2010
Hızlı İyileşme Protokolü ve Taburculuk vacıbadem Sağlık Grubunda kalp cerrahisinde kişinin iyileşme sürecini evde geçirmesi, hastane ortamında uzun süre kalmaması ve enfeksiyon riskini azaltması amacıyla hızlı iyileşme prosedürü ( Fast Track Recovery Protocol-FTRP) uygulanmaktadır. vhastalar ameliyat sonrası taburculuk kriterlerine uygun ise 4. ya da 5. günde taburcu edilmektedir.
Taburculuk eğitiminin amacı: vtaburculuk sonrası evde gelişebilecek komplikasyonları önlemek, vbakım, tedavi ve takip ile ilgili hasta ve yakınlarının bilgi eksikliğini gidermek, vameliyat sonrası yaşam kalitesini yükseltmek
TABURCULUK VE SONRASINDA DİKKAT EDİLECEKLER
STERNUMUN KORUNMASI Sternumun iyileşme süresiyaklaşık3 ay, hastanın dikkat etmesi gereken süre ortalama 6-8 haftadır.
STERNUMUN KORUNMASI Göğüs korsesi kullanımı Göğüs minderi kullanımı Yatış pozisyonu önemlidir.
STERNUMUN KORUNMASI Oturup kalkarken ilk 1-2 hafta yardım alınmalıdır. 2 ay sırt üstü yatılmalı sağa ve sola yatış bu dönemde göğüs kemiğinin kaynamasını engeller Yataktan doğrulurken, öksürürken ve yürürken göğüs korsesi mutlaka önden tutulmalı ve göğüs kemiği sabitlenmeli, göğüs yastığı aynı amaçla kullanılabilir.
BANYO / DUŞ Hastalar banyoda yara yeri açılması yada dikişlerin arasına su kaçması endişesi taşıyabilir. Bunun için hastalara banyo yapıldığında yara yeri hijyenini sağlayarak enfeksiyon riskinin azalacağı bilgisi verilmelidir. Ameliyattan 3-4 gün sonra duş alınabilir. İki günde bir mutlaka banyo yapılmalıdır.
BANYO / DUŞ Banyoda yalnız kalınmamalı, Çok sıcak su kullanılmamalı, Yara yerine lif sürülmemeli, Banyodan sonra sadece batikon, sürülebilir, krem ve losyon sürülmemeli, Ilık su ve sabun kullanmak yeterlidir.
ANTİEMBOLİK ÇORAP
ANTİEMBOLİK ÇORAP Ortalama 2 ay kullanılır, Sadece damar alınan bacakta değil her iki bacakta kullanılmalı, Gece çıkartıldığında sabah ayağa kalkmadan yatak içerisinde tekrar giydirilmeli, Ilık su ve sabunla elde yıkanabilir.
TRİFLOW İLE SOLUNUM EGZERSİZLERİ Ameliyat sonrası egzersiz kapasitesi azalmış akciğerleri eski kapasiteye ulaştırmak amaçlı kullanılır. Ortalama iki ay kullanılmalı, iki saate bir 10-15 kez çalışılmalı, Hastanın cihazı doğru kullandığından emin olunmalı ve önemi kavratılmalı.
EGZERSİZ
EGZERSİZ İlk bir hafta evde istrahat edilmesi tavsiye edilir. Dışarıda yürüyüş programı: İlk gün 15 dakika daha sonra her gün ya da iki günde bir 5 dakika artırılmalı (hastaya özgü planlanmalıdır). Yürüyüşte düz yol tercih edilmeli
EGZERSİZ NEDEN ÖNEMLİDİR? Bağırsak hareketlerini artırdığı için konstipasyonu önler, Akciğer kapasitesini artırır, alveollerde gaz değişimi artar, oksijen düzeyi artar, daha rahat nefes almayı sağlar, Sırt ağrısınıazaltır, Ödem oluşumunu önler, Kilo kontrolünü sağlar, Gün içerisinde egzersiz yapıldığında kaslar yorulur ve hasta daha rahat uyku uyur.
BESLENME
BESLENME Genel olarak az yağlı az tuzlu beslenme önerilir. Ancak kesinlikle yasak olan besinler beslenmeden çıkarılır. (margarin, krema, mayonez, turşu, tereyağ gibi...) Hekim tarafından sıvı kısıtlaması yapılması halinde bol sıvı alınması önerilmez.
BESLENME Kırmızı et, tavuk ve balık eti tüketebilir kırmızı etin yağsız kısmı tercih edilmeli, tavuk ve balık içinse derisi alınmış olmalıdır. Çay kahve tüketimi; Açık olmak şartı ile günde 2-3 bardak çay içilebilir. Kahve tüketimi içerisindeki kafein nedeniyle önerilmez. Yemeklerin haşlama ya da ızgara şeklinde pişirilmesi önerilir.
EVDE TAKİP
EVDE TAKİP Sabah - akşam tansiyon, nabız, ateş, kilosunu ölçtürmesi ve anormal bulguları bildirmesi istenir. TA: 150-90 ve üstünde, NABIZ: 60 ın altında 110 nun üstünde, ATEŞ:38 C ve üstü olduğu durumlarda mutlaka hekime yada kardiyak rehabilitasyon hemşiresine bilgi vermesi istenir.
YARA BAKIMI Etkin yara bakımı iyileşmeyi hızlandırır ve enfeksiyonu önler, Yara yerleri her gün kontrol edilmeli, Yarada kızarıklık, akıntı, ısı artışı var ise haber verilmeli, Aksi söylenmedikçe pansuman yapılmamalıdır.
İLAÇLAR
İLAÇLAR Taburculukta en önemli konulardan biride ilaçların emin ve etkin kullanımıdır. Hastaya reçete edilen ilaçları ilaç ismi,dozu, hangi saatte ne kadar alacağı ile ilgili bilgileri içeren ilaç kartı hazırlanıp verilir. İlaçların ilaç kartından kontrol edilerek kullanılması gerektiği iletilir. Antibiyotiklerin ve diüretiklerin kullanım sürelerinin dikkat edilmesi gerektiği hatırlatılır.
EVDE YAŞANABİLECEK PROBLEMLER Ağrı, Konstipasyon Uykusuzluk, Sırt ağrısı, Ödem, İştahsızlık, halsizlik gelişebilir. Bunlar ile ilgili yapması gerekenler konusunda hastaya eğitim dökümanı verilmelidir.
COUMADİN ALACAK HASTALARDA Coumadin nedir? Coumadin ne zamana kadar kullanılır? Coumadinin hangi dozlarda alınır? INR nedir? INR düşük olursa ne olur? INR yüksek olursa ne olur? Bu konular ile ilgili hasta ve yakınlarına eğitim ve yazılı doküman verilir.
HABER VERİLMESİ GEREKEN DURUMLAR 38 C ve üzeri ateş, üşüme, titreme, Bayılma, Dikiş yerlerinde açılma, kanama, kızarıklık, akıntı, ısı artışı, Şiddetli bulantı, kusma, ishal, Çarpıntı olduğu durumlarda mutlaka hekime haber verilmelidir.
HABER VERİLMESİ GEREKEN DURUMLAR Solunum sıkıntısı (sırt üstü yatamama, ( darlığı dinlenmekle geçmeyen nefes İdrarda kan olması, Gaitada taze kan olması ya da çok koyu olması, Kahve telvesi şeklinde kusma, Vücutta sebepsiz morlukların oluşması
HABER VERİLMESİ GEREKEN DURUMLAR Balgamda kan olması, Hastaya günde 1 kg'dan ve haftada 2 kg'dan fazla kilo artışı olduğunda mutlaka haber vermelisi hekimle yada kardiyak rehabilitasyon hemşiresi ile görüşülmesi gerektiği anlatılır.
EV İŞLERİ
EV İŞLERİ İlk birkaç hafta; Ovalama, süpürme, bahçe düzenleme, yatak örtülerinin değiştirilmesi gibi işlerden kaçınılmalı Çiçek sulama, hafif toz alma, yemek masası düzenleme, basit yemek yapma (çorba, yumurta...) gibi işler yapılabilir.
ARABA KULLANMA Araba kullanımı 8-10 hafta sonra olabilir, direksiyon kullanımı sternuma zarar verebilir, ağrıya neden olabilir. Bu nedenle araba kullanmakta acele edilmemesi gerektiği söylenir. Uzun yolculuklar ve uçak ile yolculuk için ilk hekim kontrolü beklenir.
CİNSEL YAŞAM 1 ay sonunda hekim aksi bir şey belirtmedikçe hasta cinsel ilişkide bulunabilir, göğüs ve kolların korunması önemlidir.
İŞE DÖNÜŞ Bedensel güce dayalı bir iş yapılıyorsa 3 ay sonra, masa başı bir işte çalışıyorsa 3-4 hafta sonra, hekim bilgisi dahilinde işe dönüş yapabilir.
PSİKOLOJİK DESTEK Ameliyat sonrası depresyon, hayal kırıklığı gelişmemesi için hasta ve ailenin bu dönemde karşılıklı destek ve anlayış içerisinde olması gerektiği belirtilmelidir. Bu dönemde aileye öneriler Aşırı kollayıcı olunmamalı, Düşünce ve hislerini paylaşması için hastaya fırsat verilmeli Hastanın çabaları desteklenmeli, Güven duygusu hastaya hissettirilmeli
KAYNAKLAR 1. Demirtaş RN.(1992). Myokard Infarktüslü Hastalarda Kardiyak Rehabilitasyon Türk Göğüs Kalp Damar Cerrahisi Dergisi, Aralık, Cilt 1, Sayı 3, 192-196. 2. TKD ulusal kalp sağlığı politikası ana ilkeleri Kalp-damar sağlığından korunma stratejileri. Türk Kardiyol Derneği Arş 2004; 32: 596-602. 3. Geler D., Gürsel Y., Kardiyak Rehabilitasyon Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, 3(1). 4. http://circ.ahajournals.org Cardiac Rehabilitation and Secondary Prevention of Coronary Heart Disease