0cak 2012 sayı 12 akdeniz ihracatçı birlikleri resmi yayın organı Narenciyenin gözbebeği HUBUBAT İHRACATI ARAP KRİZİNİ ATLATIYOR İRAN, gıda ve tarım ihracatçılarını bekliyor limon 5
İPLİK BİZİM İŞİMİZ Polyester - Viskon iplik çeşitleri BİTEKS İPLİK SAN. VE TİC. A.Ş. www.biteksiplik.com İstanbul Ofis / Satış: Maçka Cad. Aziziye Palas No: 20 K:1 D: 1 Teşvikiye / İstanbul Tel: +90 212 343 97 40 Faks: +90 212 343 97 45 Osmaniye Fabrika: Osmaniye Organize San. Böl. 126 Ada Toprakkale / Osmaniye Tel: +90 328 826 82 10 Faks: +90 328 826 82 13
PROJESİZ YATIRIM YAPILMAZ -Kalkınma Ajansı Projeleri -Kırsal Kalkınma Projeleri (KKYDP) -AB Kırsal Kalkınma Projeleri (İPARD) -KOSGEB Projeleri -Kalite Yönetim Sistem Danışmanlığı (ISO 9001:2008, ISO 14001, OHSAS 18001, ISO 22000) DOĞRU PROJE, DOĞRU ADRESTE HAZIRLANIR BİLGİ, UZMANLIK VE KALİTENİN ADRESİ KASEM, Kalkınma Ajansları, Tarım Bakanlığı Kırsal Kalkınma (KKYDP), AB Kırsal Kalkınma (İPARD) ve KOSGEB Projeleri konusunda ve Kalite Yönetim Sistem Danışmanlığı alanında uzman ekibi ile yatırımcıların hizmetindedir. Sahip olduğu TSE Hizmet Yeterlilik Belgesi ve ISO 9001:2008 Kalite Yönetim Sistemi ile danışmanlık hizmetlerinde kalite ve kurumsallaşmayı esas alan KASEM in, piyasada onlarca KOBİ ve Yerel Yönetime vermiş olduğu hizmet, bilgi ve uzmanlığının göstergesidir. Kasem Danışmanlık Proje Eğitim Ltd. Şti. Reşatbey Mah. Adalet Cad. Pınar Apt. B Blok N:14 K:2 D:4 Seyhan/ADANA Tel: 0322 453 44 65-454 44 76 www.kasemdanismanlik.net
BAŞKAN DAN Hazır giyim ve konfeksiyon Türkiye nin vazgeçilemezidir P iyasalarda olan her mal ve hizmet gereklidir, kıymetlidir ve tüketildiğine göre o sektör ürünleri talep edilmektedir. Her sektörün tüketici gözünde önemi vardır ve bir bedel öder. Ama bazı sektörler, hem ülkelerini, hem dünya piyasalarını ayakta tutmaktadır. Hazır giyim sektörümüz ülkemizin vazgeçilemezlerinin başındadır. Sebebine gelince; - En az deneyimli kişileri - En az yatırımla - En kısa zamanda Üretken yapmakta; adeta bir döviz ve huzur makinesine çevirmektedir. Çalışanların önemli bir bölümü 16-30 yaş grubunda, eğitim ve deneyimi az kişilerdir. Yüzde 80 i kadın ağırlıklıdır, sosyal ve ekonomik kalkınma, huzur ve kişilik eğitimi açısından önemlidir. Nüfusumuzun yarısı, yani neredeyse 40 milyon kişi, 30 yaşın altındadır. Diğer bir deyişle, istihdama ve yatırıma ihtiyacımız çok fazladır. Bazen en yetkili ağızlar tarafından bile deniliyor ki, konfeksiyon ve tekstil fakir ülkelerin işidir. Hesaplamalara göre ülkemiz ortalama 10 bin dolar kişi başı milli gelire ulaştı. Zenginleşiyoruz diye bu sektörlerden vazgeçmeyi düşünmek büyük bir yanlıştır. Biz diyoruz ki, Marmara Bölgesi 15 bin doları bile geçmiş olabilir; ama 10 milyon yeşil kartlımız var ise Yunanistan nüfusu kadar muhtaç ve fakirimiz var demektir. Onların çaresi de hazır giyimdir. Yüzde 26 ile Adana, yüzde 19 ile Mersin, işsizlikte Türkiye birinci ve beşincileri ise gelin buralarda yatırıma teşvik verin, üretimi ve ihracatı arttıralım. Bir rafineri kurmak için 500 milyon dolar yatırım gerekir ve doğrudan 500 kişi istihdam yaratır. Aynı yatırımla 250 konfeksiyon işletmesinde, 500 bin kişi ekmek yiyecektir. İhracatta ülkemizin net döviz kazancında en yüksek katma değer hazır giyim sektöründedir. İhracatta önde görünen sektörlerin net döviz katma değeri yüzde 10-20 iken, hazır giyimde bu oran yüzde 85 civarındadır. Türkiye ye hazır giyimi öğreten Çukurova yöresidir. 1970 li yıllarda 50 milyon dolar olan toplam ihracatımızın 37 milyon doları Akdeniz Bölgesi nden gönderilmiştir; yani yüzde 74 ü buradandır. 1980 Moskova Olimpiyatları nın tüm donatımı ve bornozları bölgemizde üretilmiştir. Teksa, Güney Sanayii ve Yürtaş bu ihracatı başarmıştır. Tekstil sanayimizin de bölgemizdeki varlığı ve gelişmişliği o yıllarda da hazır giyim üretim ve ihracatımızı ateşlemiştir. Zaten tabanında kuvvetli tekstil üretimi olmayan hazır giyim denemeleri başka ülkelerde 7 yılda fiyasko ile sonuçlanmıştır. İstihdam ve ihracat yaratmak için başlatılan hazır giyim sektorleri ithalata dayalı olarak gelişememiştir. Filipinler, Bulgaristan, M. Tarık Bozbey Akdeniz Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı Romanya, Macaristan, Polonya, Ukrayna, Kıbrıs gibi denemeler başarılı olamamıştır. Ancak ülkemizde üretilmeyen veya üretimi akılcı olmayan ürünlerin ithalatı kontrollü olarak serbest olmalıdır. Hızlı teslime dayalı hazır giyim ihracatı engellenmemelidir. Dahilde işleme rejimi gerçek ihracatçılar için kolaylıkla kullanılan bir araç haline getirilmelidir. 20 bin hazır giyimcinin sadece 500 ü dahilde işleme belgesini engellerle zorluklarla kullanabilmektedir. Belgelere, teminatlara boğularak iş yürümemektedir. Tekstil sanayini incitmeden, hazır giyimin önü açılabilir, vergilerle çok uzun yol gidemeyiz. Kaş yaparken, göz de yapabiliriz. Resmi 15 milyar dolar olan ihracatımız bavul ticareti ile birlikte 23 milyar dolar kadardır. Hedef 2023 yılında deri ve halı ile birlikte 60 milyar dolardır. Gereken destekler zamanında akıllıca verilir ve sektörün engelleri temizlenirse, 2023 yılında 100 milyar doları geçebiliriz. Engellemeler devam ederse, 60 milyar dolar dahi başarılamaz. 500 milyar dolar ihracat hedefi de tatlı bir hayal olarak kalır. Hazır giyim ve konfeksiyonun ülkemize kazandırdığı pek çok şeyler var ve bu sektör vazgeçilemezdir. Devlet de, planlama da, sendikalar da, elemanlar da; yani paydaş olan herkes hesabını doğru yapmamalıdır. Her sabah farklı bir söz hatalıdır. Hatalara karsı suskunluk olabilir, fakat yanlışı tarih affetmez. 2
4 BİRLİK TEN 6 KAPAK Türkiye üretiyor Türkiye kazanıyor 10 GÜNDEM Suriye deki karışıklık Akdeniz i vurdu 12 PAZAR İran gıda ve tarım ihracatçılarını bekliyor 14 BÖLGE Çukurova daki ekonomik fırsatlar Alman basınında 16 DEMİR ÇELİK Akdeniz yerli otomobil için hazır 18 KİMYEVİ MADDELER Sasa, değişen ticari trendler ile hedeflerini büyütüyor 20 AĞAÇ ORMAN Bu kapı ihracata açılıyor 22 YAŞ MEYVE SEBZE Narenciyenin gözbebeği: Limon 6 18 12 10 16 SAH B Akdeniz İhracatçı Birlikleri adına Ali KAVAK YAYIN KURULU Adnan Ersoy ULUBAŞ Ali Can YAMANYILMAZ Ali KAVAK ALİ UĞUR ATEŞ M. Bülent AYMEN M. Tarık BOZBEY Mahmut ARSLAN Zeki KIVANÇ Sorumlu Yazı İşleri Müdürü İsmail ÇETİN YÖNET M YER AKİB Limonluk Mah. 36. Cad. No:4 Yenişehir 33120 MERSİN Tel: 0324 325 37 37 Faks: 0324 325 41 42 E-POSTA: akib@akib.org.tr WEB: www.akib.org.tr YAPIM Küçük Mucizeler YayIncIlIk ve letişim Hizmetleri Ltd. Şti. GENEL YAYIN YÖNETMEN Erkan ERSÖZ erkanersoz@kucukmucizeler.com GRAFİK TASARIM UĞUR KARAGÜL ED TÖRLER BAHTİYAR ORHAN bahtiyar@kucukmucizeler.com ŞEYDA KOÇAK seydakocak@kucukmucizeler.com KATKIDA BULUNANLAR AKİB PROJE, AR-GE, ORGANİZASYON ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ BASKI C LT Matsis Matbaa Hizmetleri Ltd. Şti. Tevfik Bey Mah. Doktor Ali Demir Cad. No: 51 Sefaköy-İstanbul TEL: (212) 624 21 11 DA ITIM KRY NET 24 HUBUBAT Hububat ihracatı Arap krizini atlatıyor 26 MAKALE Bakliyat ürünlerinde böceklenmeye karşı ışınlama teknolojisi 32 GÖSTERGELER 32 MAKALE Abdullah Ayan 20 22 AKİB AKTÜEL Dergisi AKİB adina Küçük Mucizeler YayIncIlIk ve letişim Hizmetleri Ltd. Şti. tarafindan yayina hazirlanmaktadir. LET Ş M MECİDİYEKÖY MH. ŞEHİT ERTUĞRUL KABATAŞ CD. BOZKIR İŞ MERKEZİ NO: 12 d:6 Mecidiyeköy stanbul (0212) 211 68 53-73 AKİB Aktüel, Akdeniz İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği tarafından ayda bir yayımlanır ve ücretsiz dağıtılır. AKİB Aktüel de yer alan imzalı yazılar, Yazarların kişisel görüşleridir, Akdeniz İhracatçı Birlikleri ni bağlamaz. AKİB Aktüel de yer alan yazılar ve fotoğrafların her türlü telif hakkı Akdeniz İhracatçı Birlikleri ne aittir. İzin alınmadan, kaynak gösterilerek dahi iktibas edilemez. 3
BİRLİK TEN AKİB ÜÇ BAKANI AĞIRLADI Avrupa Birliği Bakanlığı tarafından yürütülen İllerimiz AB ye Hazırlanıyor kapsamında desteklenen Mersin İlinin AB ye Uyumu İçin Bilgi Altyapısının Oluşturulması Projesi çerçevesinde AB-Türkiye Konulu Konferans düzenlendi. AKİB te gerçekleşen konferansa Avrupa Birliği Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış, Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan ve Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehmet Mehdi Eker katıldı. Mersin İl AB Daimi Temas Noktası Vali Yardımcısı Ahmet Hikmet Şahin ve Avrupa Birliği Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Dr. Mehmet Cangir in açılış konuşmalarını yaptığı konferansın birinci oturumunda Cangir in modaretörlüğünde AB Katılım Süreci ve İllerimiz konusu tartışılırken öğleden sonraki ikinci oturumda Galatasaray Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Sayın Beril Dedeoğlu nun moderatörlüğünde Türkiye nin AB ye Katılım Süreci konusuna değinildi. Mersin, AB sürecinde daha aktif olacak Programın devamında konuşan Egemen Bağış, Türkiye nin AB süreci ile ilgili yapılan eleştirilere sert çıktı. Bağış Türkiye nin çıktığı yolda kendi kararlılığıyla yürüyeceğini kaydetti. İllerimiz AB ye Hazırlanıyor programına 79 ilden başvuru olduğunu ve 25 inin kabul edildiğini belirten Bağış, bunlardan birinin de Mersin Valiliği nin sunduğu proje olduğunu söyledi. Egemen Bağış, Bugün bizim dış ticaretimizdeki yoğunluk, ihracatımızdaki artış, Türkiye nin hem doğusundaki hem batısındaki ülkelere ilham kaynağı oluşu, Mersin e de çok farklı bir özellik kazandırıyor. Mersin i AB sürecinde daha aktif 4 görmek istiyoruz diye konuştu. Bugün Türkiye AB üyesi ülkelerden daha umutlu bir ülke diyen Bağış; Kişi başına düşen gelirimiz, AB üyesi sekiz ülkeden daha yüksek. Ekonomik gelişmelerde de aynı şey var. AB deki etkinliğimizde bu büyümenin yanı sıra ülkemize gelen küresel sermayenin çok büyük etkisi var şeklinde konuştu. Egemen Bağış ın ardından konuşan Mehdi Eker, Mersin de Kırsal Kalkınma Kurulu oluşturmayı planladıklarına dikkati çekti ve Bununla ilgili çalışmalar, hazırlık aşamasında, sürüyor. Kırsal kalkınma çalışması kapsamında hibeler sağlanacak. Bu da bölgenin kalkınmasına katkı sağlayacak. Biz o zamana kadar da, şimdiki çalışmalarımıza devam edeceğiz. Mesela Mersin e 72 tesis kazandırdık. Bunlara 14 milyon TL hibe verdik. Bunlar Tarım ve hayvancılıkla ilgili tesislerdir açıklamasında bulundu. Zafer Çağlayan yaptığı konuşmada Türkiye nin birçok konuda AB ye entegre olduğunu ve ekonomik olarak zaten bu işi başardığını ifade etti. Schengen vizesinin alınması noktasında, Türkiye nin belirli kentlerinde merkezler belirleneceğini bildiren Çağlayan; Eğer ikna edebilirsek, bu illerden birisi Mersin olsun istiyoruz. İsteriz ki, Mersin de Akdeniz in merkezi ilan edilsin diye konuştu. Toplantının ardından Zafer Çağlayan, Mersin Valisi Hasan Basri Güzeloğlu, Mersin Milletvekili Çiğdem Münevver Ökten ve Mersin Protokolü AKİB in Başkanlık katında ağırlandı. AKİB in ihracatçılarıyla bir araya gelen Bakan Çağlayan ve beraberindeki heyete, AKİB Yönetim Kurulu Başkanları Ali Can Yamanyılmaz, Mahmut Arslan, Tarık Bozbey ve Zeki Kıvanç ev sahipliği yaptı.
Adana Valisi Ziyaret Edildi Bülent Aymen in başkanlığındaki Akdeniz Ağaç Mamulleri ve Orman Ürünleri Yönetim Kurulu; Adana Valisi Hüseyin Avni Coş u yeni görev yerini tebrik etmek amacıyla makamında ziyaret etti. Genel Sekreter İsmail Çetin in de aralarında bulunduğu ziyaret esnasında AKİB Yönetim Kurulu Üyeleri ihracatçıların çeşitli sorunlarına değindiler ve Adana Organize Sanayi Bölgesi ile ilgili görüşmelerde bulundular. Narenciye Tanıtım Grubu, Mandalina Festivali nde Narenciye Tanıtım Grubu, Seferihisar da düzenlenen, 12. Mandalina Festivali nin düzenlendiği alana kurduğu stand ile şov yaptı. Ziyaretçilere, 4 bin bardak mandalina suyu ikram edildi. Narenciye sektörünün yıllık 2.6 milyon tonluk üretimi ve 1 milyar dolara yaklaşan ihracat rakamı ile Akdeniz ve Ege Bölgesi nde doğrudan ve dolaylı olarak 5 milyon insanın geçimine katkı sağladığını belirten Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı ve Narenciye Tanıtım Grubu Yönetim Kurulu Eşbaşkanı Mustafa Türkmenoğlu, Seferihisar ın Türkiye nin en önemli mandalina üretim merkezlerinden birisi olduğunu söyledi. Narenciye ürünlerinin sadece üçte birlik bir bölümünün ihracata gittiğine işaret eden Türkmenoğlu Narenciye Tanıtım Grubu ile 2010 yılında yüzde 6 lık ihracat artışı ile 847 milyon 989 bin dolarlık narenciye ihracatı gerçekleştirdik. Bu ihracatın 283 milyon 410 bin dolarlık kısmını mandalina ihracatından elde ettik şeklinde konuştu. Irak, Türk ihracatçısına emanet Irak ın Erbil şehrinde IFP fuar organizasyon şirketi tarafından bu yıl dördüncüsü düzenlenen Iraq Agro-Food 2011-4. Uluslararası Tarım, Gıda, Gıda İşleme ve Paketleme Fuarı na Türkiye nin milli katılım organizasyonu ilk kez AKİB tarafından başarı ile gerçekleştirildi. Irak ta düzenlenmekte olan tek uluslararası nitelikli gıda fuarı olan Iraq Agro-Food Fuarı, savaş sonrası yeniden yapılanmakta olan ülkede tarım ve gıda sektörlerinde ihtiyaç duyulan tüm mal ve hizmetlerin pazarlanabilmesi için önemli bir buluşma noktası oldu. Fuarda toplam 16 ülkeden katılımcı yer aldı. AKİB Info standının olduğu fuarda, Türkiye nin önemli gıda sektörü ihracatçılarını bünyesinde bulunduran, kalitesinde ve lezzetinde farkındalık yaratan, Türk Malı imajını destekleyerek kuvvetlendiren Narenciye Tanıtım Grubu, Su Ürünleri Tanıtım Grubu, Kanatlı Tanıtım Grubu ve Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi stantları yer aldı. Kimya sektör paneli yapıldı 2011 Uluslararası Kimya Yılı kapsamında, Mersin İl Milli Eğitim Müdürlüğü, Mersin Üniversitesi ve Çukurova Üniversitesi işbirliğiyle, Akdeniz Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği organizasyonunda Kimya Sektör Paneli gerçekleştirildi. Üniversite ve lise öğrencilerini kimya hakkında bilinçlendirmek ve onlara kimya sektörünü tanıtmak amacıyla Öğretim üyelerinin yanı sıra kimya sektörünün önde gelen firmalarının temsilcilerinin yer aldığı AKİB merkez binasında düzenlenen panele 250 kişi katıldı. Akdeniz Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Murat Direkçi nin yaptığı açılış konuşmasının ardından, Çukurova Üniversitesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selahattin Serin moderatörlüğünde başladı. Türkiye de Kimya Eğitimi ve Kimya Sanayinin Durumu konularının konuşulduğu panel, öğrencilerin sorularının ardından sona erdi. 5
KAPAK TÜRKİYE üretiyor kazanıyor Cari açığın geriletilmesine yönelik olarak alınan bir dizi önlemin olumlu sonuçları ekonomik verilere yansımaya başladı. Tekstil ve hazır giyim sektöründe birçok kaleme getirilen ithalatta korunma önlemleri ile iç piyasada yatırımların canlanmasına paralel olarak, sektörde dış ticaret fazlasının da bir önceki yıla göre arttığı gözleniyor. 6
Akdeniz Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı Zeki Kıvanç Ek vergiye tabi ürünlerde ithalat Büyümede dünya şampiyonu olan Türkiye ekonomisinin yıllardır en önemli problemi olan cari açıkta iyileşme trendi gözleniyor. Merkez Bankası nın para politikası çerçevesinde aldığı önlemler verilere yansırken, ülkemizin ihracatta lokomotifi olan tekstil ve hazır giyim ürünlerinin ithalatına yönelik olarak getirilen ek gümrük vergilerinin de olumlu sonuçları gelmeye başladı. Tekstil ürünlerinde yüzde 20, hazır giyim ürünlerinde ise yüzde 30 oranında ilave gümrük vergisi uygulanmasını kapsayan karar, 22 Temmuz tarihinde yürürlüğe girmişti. Olumlu sonuçlarına dair ilk veriler ise, Ekim ayı cari açık verileri ile geldi. Ekim ayında 4,6 milyar dolar düzeyinde olması beklenen cari açık, 4,2 milyar dolarda kaldı. Hatta rezerv olarak kabul edilecek net altın ithalatı ve enerji ithalatı rakamlardan arındırıldığında, ülkemizin cari fazla verildiği görülüyor. Merkez Bankası verilerine göre cari açıktaki iyileşme, yılın son çeyreğinde daha belirgin olacak. Alınan önlemlerin etkilerine dair olumlu sinyaller ışığında 2012 yılında cari açığın daha da gerileyeceği kaydediliyor. Ek vergiye tabi tekstil ürünlerinde, dış ticaret fazlasının vergilerin yürürlüğe girmesine paralel olarak önemli ölçüde arttığı görülüyor. 2010 Ağustos- Ekim döneminde elde edilen 1,9 milyar dolarlık dış ticaret fazlası, 2011 Ağustos- Ekim döneminde yaklaşık olarak yüzde 34 artışla 2,6 milyar dolara ulaşmış durumda. Ek vergiye tabi ürünlerde ihracat YURTİÇİ ÜRETİMİN DEĞERİ ARTIYOR Akdeniz Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (ATHİB) Başkanı Zeki Kıvanç, Ekim ayı cari açığa dair olumlu gelişmelerin kendileri açısından tekstilde ithalata yönelik koruma önlemlerinin doğruluğunu ortaya koyduğunu kaydediyor. Sektörü korumak ve işsizliğe çare olmak üzere ithalatta koruma önlemleri zamanında alınmış olsaydı, ülke genelinde kapandığı tespit edilen 200 civarı fabrika yaşayacaktı ve çalışanlar da işini kaybetmeyecekti. O açıdan bugün vurgulanan korunma önlemleri ile yerli üretim yapan fabrikalar can suyuna kavuştu. Bu konuda Sayın Başbakan ve Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan ın katkıları, destekleri ve Ekonomi Bakanlığı nın konuya sahip çıkan çalışmaları neticesinde çıkarılan bu ek koruma vergisinin sektör için anlamı istatistikler ortaya çıktıkça daha iyi anlaşılıyor diye konuşan Kıvanç, bugün ithalatçı firmaların yüzde 90 ının iç piyasaya yöneldiğini, hazır giyim firmalarının da yurtiçinden mal tedarik etmeye yöneldiğini söylüyor. Kıvanç, Bu önlemler, Türkiye nin kaybetmiş olduğu üretim değerine yeniden sahip çıkarak canlanmasını sağladı. Bir anlamda tekstil sektörünün geleceği kurtarıldı şeklinde ifade ediyor. Korunma önlemlerinin haksız bir rekabetin ortadan kalkması açısından önemine değinen Kıvanç, konuya ilişkin sıkıntıların bir yönünün de AB ile sürdürdüğümüz Gümrük Birliği nden kaynaklandığını söylüyor. Üçüncü ülkelerden gelen tekstil ve hazır giyim ürünlerinin pazarımızda çok düşük vergilerle girmesinin büyük bir sıkıntı yarattığını belirten Kıvanç, Kimi ülkeler bizim ürünlerimize yüzde 50 lere varan gümrük vergileri uygulu- 7
KAPAK Ek verginin gündeme geldiği Ocak 2011 ayından Eylül 2011 ayına kadar geçen sürede tekstil ve konfeksiyon sektöründe 2 bin 500 ün üzerinde yeni işyeri açılmış, 25 binin üzerinde yeni istihdam sağlanmış durumda. Ek verginin olumlu etkilerinin daha fazla hissedileceğinin düşünüldüğü 2012 yıllı içinde ihracat pazarlarında özellikle AB pazarında büyük olumsuzluklar yaşanmaması durumunda gerek işyeri gerekse istihdam sayılarındaki artışların devam edeceği bekleniyor. yor, ama Hindistan, Çin ve Pakistan dan gelen kumaşlar bugün çok düşük vergilerle, çok rahat bir şekilde pazarımıza girebiliyordu diye aktarıyor. EK VERGİLERDEN SONRA YATIRIM ATAĞI Koruma önlemlerinin etkileri özellikle yeni yatırımlarda daha belirgin olarak ortaya çıkıyor. 2010 da tekstil sektöründe 1 milyar dolarlık yatırım yapılmıştı. 2011 yılında ise sadece ilk 9 aylık dönemde yaklaşık 2,5 milyar dolarlık yatırım teşviki alınmış durumda. Bu aynı zamanda yeni istihdam anlamına geliyor. Eylül 2011 de tekstil sektöründe kurulan firma sayısının geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9 artarak 15 bin 579 a; konfeksiyon sektöründe ise yüzde 7 artışla 29 bin 782 ye çıktığını görüyoruz. Aynı dönemler baz alındığında geçen yıl 344 bin kişi olan tekstil sektörü istihdamının, 2011 yılında 375 bine; 375 bin olan hazır giyim sektörü istihdamının ise 398 bine yükseldiği dikkat çekiyor. Ek vergilerle içerde üretilen tekstil ürünü fiyatlarında yüzde 30, bazı ürünlerde yüzde 40 a yakın düşüş yaşanıyor. Ek verginin yürürlüğe girmesi sonrasında yerli kumaş fiyatlarıyla ilgili tüm spekülasyonların ve mesnetsiz beyanların aksine yerli kumaş fiyatlarında bir artış olmadığı görülüyor. Tam tersine muhtelif kumaş çeşitlerinde Ocak-Ekim 2011 döneminde yerli üreticilerin satış fiyatlarında yüzde 7 ila 37 aralığında değişen gerilemeler olduğu gözleniyor. İTHALATTAN KAYNAKLI HAKSIZ REKABET SON BULDU Tekstil ve hazır giyim sektörlerinin, aslında son on yıldır Uzakdoğu ülkelerinden yapılan ithalatın yarattığı haksız rekabetin baskısı altında sıkıntı çektiğini belirten Zeki Kıvanç, Uzun süredir devam eden kur politikasıyla, TL nin değerli, dövizin ucuz olması ithalatı cazip hale getirmişti. Bu haksız rekabeti yaratan ithalat, 2009 yılına göre miktar bazında yaklaşık yüzde 50 oranında artarak 2010 yılında 6,1 milyar olarak gerçekleşti. İthalattaki artışın devam ettiği 2011 yılının rakamlarından da okunabiliyor diyor. Konuyla ilgili özellikle sektörün istihdamda yaşadığı erozyona dikkat çeken Zeki Kıvanç, sektörün 2001 yılının başında bin KORUMA ÖNLEMLERİ SEKTÖRE NE GETİRDİ? 1-Yatırım ortamı: Tekstil ve hazır giyim sektöründe ek vergilerin yürürlüğe gireceği beklentisi, sektörde yatırım iştahını önemli ölçüde artırdı. 2010 toplamında gerçekleştirilen 1,55 milyar dolarlık yatırımın ardından, 2011 in sadece ilk 9 ayında 2,58 milyar dolarlık yatırım teşvik belgesi alındı. 2011 sonunda yatırım tutarının 3 milyar doların üzerine çıkarak bir önceki yıla göre yüzde 100 artması bekleniyor. 2- İthalat: Belirli dokuma mensucat ile örme ve dokuma konfeksiyon ürünlerinde uygulamaya konan ek vergi ertesinde, söz konusu ürünlerde ithalat, gerek miktar gerekse değer bazında önemli oranlarda geriledi. Ek vergi getirilen ürünlerin toplam ithalatı Ağustos-Ekim 2011 ayları arasında, önceki yıla göre değer bazında yüzde 33 azalarak 833 milyon dolara indi. Miktar bazında ise dokuma kumaşta yüzde 50 ye yakın, örme ve dokuma konfeksiyon ürünlerinde ise yüzde 35 i aşkın gerileme görüldü. Benzer trendin devam etmesi durumunda 12 aylık dönemde ithalattaki düşüş 1,6 milyar dolar olacak, azalan ithalatın büyük bir kısmı halihazırda yüzde 76 larda devam eden kapasite kullanım oranlarının arttırılması ve yeni yatırımların da etkisiyle yerli üreticiler tarafından rahatlıkla karşılanabilecek. 3- İhracat: Ek vergilerin yürürlükte olduğu Ağustos-Ekim 2011 döneminde, global krizin sürmesi ve en büyük pazarımız olan AB de daralma görülmesine rağmen, ihracatımız yıl içindeki olumlu performansını devam ettirdi. Ek vergiye tabi ürünlerin söz konusu dönemde ihracatı yüzde 7,9 luk artışla 3,47 milyar dolara ulaştı. Bu dönemde dokuma kumaş ihracatı yüzde 16,8; örme konfeksiyon ihracatı yüzde 5; dokuma konfeksiyon ihracatı yüzde 7,6 arttı. AB pazarında tekstil ve konfeksiyon ürünlerinde Çin den sonra en bü- 8
dolara asgari ücretli 7,08 personel istihdam edebilirken, 2010 yılında bu rakamın ancak 1,72 personel olarak belirdiğini ifade ediyor. Zeki Kıvanç sözlerine şöyle devam ediyor: Enflasyon 2001 den bugüne artmasına karşın döviz kurunun aynı kalması sonucunda, ülkemize düşük maliyetle ciddi istihdam sağlayan tekstil ve konfeksiyon sektörü üretici konumundan çıkmış, ithalatçı konumuna düşmüştür. Bu dönemde bölgemizde kapanan fabrikalardan, Güney Sanayi, Özbucak, Berdan, Yidaş, Çukurova, Koniteks, Arat Tekstil sadece birkaçıdır. Bölgemizde son yıllarda kapanan işletmelerden dolayı işsiz sayısının 50-60 bin kişi civarında olduğu tespit ediliyor ve Akdeniz Bölgemiz işsizlikte ilk sıralara yükseldi. Sektörümüzde kriz dönemi olan 2008-2009 yıllarında her yüz kişiden 24 kişi işini kaybettiği TÜİK tarafından da tespit edilmiş bir gerçek. KORUMA ÖNLEMLERİ SEKTÖRÜ CANLANDIRDI 22 Temmuz tarihinde başlayan uygulamanın rekabet gücünü düşüreceği gerekçesiyle erken başladığını söyleyen bazı çevrelerin de ortaya çıkan bu veriler ile haklı olmadıklarının ortaya çıktığını vurgulayan Kıvanç, firmaların modernizasyon, ilave yatırımlar, katma değerli ve daha farklı ürünlerin üretimi gibi adımlar attığını, tekstil sektörünün kendi markasını üreten ve markalara üretim yapan bir sürece kendini öncesinde hazırladığını belirtiyor. Tekstil sektöründe ayakta kalmayı başaran firmaların yatırımı durdurmadıklarını ifade eden Kıvanç, iplik, yan sanayi, dokuma ve örme sektöründe faaliyet gösteren tüm firmalara bu önlemlerin moral verdiğini söylüyor. Kıvanç, talebin iç pazarda daha da artacağı beklentisiyle sektörde bir hareketliliğinin başladığını da sözlerine ekliyor. SON 20 YILDA TÜRKİYE DE TEKSTİL YATIRIMI Kısa elyaf iplikçilik sektöründe, 5,4 milyon iğ yatırımı ile dünyada en büyük 4. Uzun elyaf iplikçilik sektöründe, 587 bin iğ yatırımı ile dünyada en büyük 3. Open-end iplikçilikte, 754 bin open-end rotor yatırımı ile dünyada en büyük 2. Dokumacılıkta, 37 bin mekiksiz dokuma tezgahı ile dünyada en büyük 5. Örme sektöründe, 13 bin geniş yuvarlak örme makinesi ile dünyada en büyük 2. Türkiye nin Üretimi Türkiye nin İhracatı Platformu, İstanbul da yaptığı basın toplantısında tekstil ve hazır giyim ürünleri ithalatına mütekabiliyet esaslı olarak konulan ek vergiler sonunda yatırımların yüzde 100 arttığını, kayıtlı istihdamın tekstilde yüzde 9, konfeksiyonda yüzde 6, ek vergi konan ürün gruplarında ihracatın ilk 3 ayda miktar ve değer bazında yükseldiğini ve dış ticaret fazlasının 1,9 milyar dolardan 2,7 milyar dolara çıktığını açıkladı. 28 Aralık ta gerçekleşen toplantıya Türkiye nin dört bir tarafından sanayi odaları ve ihracatçı birliği temsilcileri katılırken, Abdülkadir Konukoğlu, Zeki Zorlu, İsmail Gülle, Bülent Başer ve Zeki Kıvanç kamuoyunun yanlış yönlendirilmesinin Türkiye ye zarar verdiğini belirttiler. yük ikinci tedarikçi olan Türkiye nin ek vergiye tabi ürün gruplarında, Ağustos-Ekim 2011 aylarındaki AB ye ihracat dokuma kumaşta yüzde 11, örme konfeksiyonda yüzde 3, konfeksiyonda ise yüzde 4,8 arttı. 4- İstihdam: Yürürlüğe konan ek vergi ertesinde orta vadede tekstil ve konfeksiyon sektöründe önemli istihdam artışları olacağı öngörülüyor. Son açıklanan istihdam verileri baz alındığında Eylül 2011 de tekstil sektöründe yüzde 9 luk bir artışla 344.645 kayıtlı istihdam yer aldı. Konfeksiyon sektöründe ise yüzde 6 lık bir artışla 398.709 kişilik istihdam rakamına ulaşıldı. 5- Yeni şirket kuruluşları: Tekstil sektöründe Eylül 2010 ayında 14.273 olan şirket sayısı Eylül 2011 dönemine gelindiğinde yüzde 9 luk artışla 15.579 a, konfeksiyonda ise yine aynı dönemde yüzde 7 lik artışla 29.782 ye ulaşmıştır. 6- Dış ticaret fazlası ve cari açık: 2010 Ağustos- Ekim döneminde elde edilen 1,9 milyar dolarlık dış ticaret fazlası 2011 Ağustos- Ekim döneminde yaklaşık yüzde 34 artışla 2,6 milyar dolara ulaştı. Üç aylık sürede sadece ek vergi getirilen ürün gruplarında 670 milyon dolarlık dış ticaret fazlası elde edildi. Aralık 2011 de örme kumaş, non-woven, kadife kumaş ve ev tekstili ürünlerinde yürürlüğe girecek ek vergiler cari açığın azalmasına daha da katkı sunacak. 7- Enflasyona etkisi: Ek verginin yürürlüğe girmesi ertesinde yerli kumaş fiyatlarıyla ilgili olarak yapılan tüm spekülasyonların ve mesnetsiz beyanların aksine, yerli kumaş fiyatlarında herhangi bir artış olmadı. Bilakis muhtelif kumaş çeşitlerinde Ocak-Ekim 2011 döneminde yerli üreticilerin satış fiyatlarında yüzde 7 ila yüzde 37 aralığında değişen gerilemeler görüldü. Ancak söz konusu dönemde kur ve vergi kaynaklı olarak ithalatçıların yurtdışından getirdikleri kumaş fiyatlarında bir takım artışlar olması muhtemel. 9
GÜNDEM Suriye deki karışıklık Akdeniz i vurdu Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerine geçiş kapısı olan Suriye deki siyasi gerginlik, bu ülkeye Türkiye den yapılan genel ihracatın yüzde 47 azalmasına neden oldu. Suriye ye yapılan ihracatın yüzde 35 ini gerçekleştiren Akdeniz Bölgesi ndeki ihracatçılar bu durumdan endişeli. Suriye ve Türkiye arasında tarihten gelen siyasi, kültürel, sosyal ve ekonomik yakınlık sayesinde son 10 yıldır ticari ve ekonomik ilişkiler son dönemlere kadar olumlu bir seyir izliyordu. 2002 yılına kadar Suriye ile 750 milyon dolar düzeyinde olan dış ticaret, 2010 yılı sonunda 2 milyar doları geçmişti. Suriye de yaşanan siyasi belirsizlik ve çatışmalardan önce Türkiye nin Suriye ile olan dış ticaretinin 2012 yılında 5 milyar dolara ulaşacağı öngürülüyordu. 10 Akdeniz Ağaç Mamulleri ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Aymen, Mısır, Libya, Suriye gibi ülkelerde yaşanan ve Arap Baharı olarak isimlendirilen süreç, maalesef büyük bir iştahla koştuğumuz 2023 te 500 milyar dolarlık ihracat maratonunda hızımızı düşüreceğe benzemektedir diyor. Bülent Aymen, 2008 yılında yaşanan global ekonomik krizin ardından geçen 3 yılın sonunda başta Avrupa Birliği ve ABD olmak üzere gelişmiş ülkelerin krizin etkisinden hala kurtulamazken, Türkiye ekonomisinin parlak bir grafik çizerek geçmişte alınan ve doğru uygulanan komşularla sıfır sorun ve pazar çeşitlendirmesi ile gayet başarılı bir dönem geçirdiğini söylüyor. Gerek rekorlar getiren yüksek büyüme rakamları gerekse ihracat rakamlarının, yeni krizlerle boğuşan önemli ekonomilerin aksine herkesin yüzünü güldürdüğünü ve gururlandırdığını kaydeden Aymen, Bu başarıda ihracat pazar-
larını çeşitlendirme stratejisi en büyük katkıyı sundu. Bu strateji çerçevesinde Mısır, Libya ve Suriye gibi ülkelere yapılan ihracatlar çok önemli bir konumdaydı. En önemli pazarlarımız arasında yer alan Avrupa Birliği nin belirsiz durumuna ilave olarak Ortadoğu ve Afrika pazarlarında ortaya çıkan bu yeni durum, ihracatçılarımızın planlarını bozmuştur. Umudumuz odur ki, söz konusu ülkelerde yaşanan gelişmeler onları da bir gün bizde olduğu gibi ileri demokrasinin yaşandığı bir ülke haline getirir diyor. SURİYE YE İHRACAT YARI YARIYA DÜŞTÜ Bu çerçevede, Suriye de yaşanan gelişmeleri yakından ve kaygıyla takip ettiklerini söyleyen Bülent Aymen, 2008 yılında yaşanan global ekonomik krizle daralan Avrupa pazarına karşılık ihracatçıların can simidi olan Suriye ye krizin ardından geçen üç yılda ihracatın yüzde 65 arttığına dikkatleri çekiyor. Ancak son dönemde bu olumlu trendin yerini düşüşe bıraktığını söyleyen Aymen, son açıklanan Kasım ayı ihracat rakamları da bu düşüş trendini ortaya koyduğunu belirtiyor. Özellikle, Temmuz ayından itibaren gözlenen söz konusu düşüş trendinin Kasım ayında zirve yaptığını belirten Aymen, yaz aylarında, aylık 190 milyon dolar seviyesine ulaşan Suriye ye ihracatın Kasım ayına gelindiğinde 94 milyon dolar seviyesine kadar düştüğüne dikkatleri çekiyor. Akdeniz Ağaç Mamulleri ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği Başkanı Bülent Aymen Gerek Türkiye geneli gerekse AKİB üyesi ihracatçıların özellikle Kasım ayında Suriye ye gerçekleştirdikleri ihracatta görülen düşüş gelecek aylar adına da kaygı veriyor. Resmi olarak bir ticaret yasağı bulunmamakla birlikte ihracatçılarımız Suriye ye ihracat yaparken daha temkinli olmak durumunda. AKİB İN SURİYE YE İHRACATI YÜZDE 75 DÜŞTÜ Açıklanan yeni yaptırımlarla birlikte düşüş eğiliminin yakın gelecekte de devam etmesinin muhtemel olduğunu belirten Bülent Aymen, Suriye ye gerçekleşen ihracatta yaşanan düşüşten en fazla etkilenen bölgenin ise, Suriye ye yapılan toplam Türkiye ihracatının yüzde 35 ini gerçekleştiren Akdeniz Bölgemiz oldu. 2010 yılı Kasım ayı rakamlarına göre Suriye ye gerçekleşen ülkemiz toplam ihracatının yarısını karşılayan Akdeniz İhracatçı Birlikleri nin performansı 2011 yılı Kasım ayı itibarı ile yarı yarıya düşmüş durumda. Mevcut durumda AKİB, Kasım ayında ülkemizin Suriye ye gerçekleştirdiği ihracatın ancak dörtte birini karşılar duruma gelmiş durumda. Akdeniz İhracatçı Birlikleri üyelerinin Suriye ye ihracatı Kasım ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 75 oranında düşüş göstermiş durumda. Suriye ye gerçekleşen ihracatta önemli bir aktör olan AKİB in ihracatında yaşanan bu düşüş Türkiye geneli ihracatımıza ise yüzde 46 düşüş şeklinde tesir etmiş durumda. AKİB bünyesinde 2010 yılında Suriye ye gerçekleştirilen toplam ihracatımız 621 milyon dolar düzeyinde iken, bu yılın Ocak-Kasım döneminde 507 milyon dolar düzeyine gerilemiş bulunuyor. diyor. Arap Baharı olarak isimlendirilen süreç ile birlikte Suriye de siyasi gerginlik tırmanmaya devam ediyor. SURİYE YE İHRACATTA DAHA TEMKİNLİ OLUNMALI Gerek Türkiye geneli gerekse AKİB üyesi ihracatçıların özellikle Kasım ayında Suriye ye gerçekleştirdikleri ihracatta görülen düşüşün gelecek aylar adına da kaygı verdiğini söyleyen Bülent Aymen, resmi olarak bir ticaret yasağı bulunmamakla birlikte ihracatçıların Suriye ye ihracat yaparken daha temkinli olmak durumunda olduklarını söylüyor. Bu nedenle, sorunların en kısa sürede aşılması ve bölgenin istikrara kavuşması yönünde temennide bulunduklarını belirten Aymen, Türkiye örneğinde de görüldüğü üzere siyasi istikrarın ekonomik başarıyı da yanında getirdiğine dikkatleri çekiyor. Bu süreçte ihracatçılara tavsiye olarak her kriz döneminde gösterdikleri fedakarlığı yine sergileyerek sabırla pazarlarını kaybetmemeye çalışmaları olacağını söyleyen Aymen, Elbette, bunu yaparken teslim ve ödeme şekillerini yeniden gözden geçirerek kendilerini en üst seviyede garantiye almaya çalışmaları lehlerine olacaktır. Kardeş ülke Suriye, gelecekte yine ülkemizin en önemli ticari partnerlerinden birisi olma özelliğini artırarak devam ettirecektir. Bizlere düşen, pazarımızı ne kadar çeşitlendirirsek ihracatımızın da bir o kadar sağlıklı olacağını göz önünde bulundurarak yeni can simitleri bulmaktır diyor. \ 11