INFRARED DETECTOR ER 3C ER 3C IR alev dedektörü; yangın tarafından yayılan termal kızılötesi radyasyona hızlı cevap verebilmesi için elektronik bir devre yardımı ile kontrol edilen optik bir algılayıcıdır. Belirli bir dalga boyundaki (400 1000 Nm) tüm kızılötesi radyasyonlara karşı duyarlıdır. Optik göz en yakın mesafe de daha hızlıdır. Canlı alevin olduğu esnada, IR alev dedektörü derhal tepki verir. Çalışma prensibi aynen göz gibidir. Aslında cihaz alev tarafından yayılan ışınımı görür ve dedektörün içindeki hassasiyet 90 lik bir koniyi kapsar; buna görüş sahası denir. ER 3C tarafından algılanabilecek minimum alev boyutu, mesafe ile orantılı olarak değişkendir. İki kat mesafede ikiye katlanır ve yarı mesafede yarıya düşer. Hassasiyet değeri mesafenin %2-3 'ü kadardır. Örneğin, 10 metrelik bir mesafeden algılanabilecek en küçük alev boyu 20-30 cm'dir. IŞIĞIN DALGA BOYLARI 1
NEDEN ER-3C DEDEKTÖR : Alev tarafından yayılan görünebilir ışınım, yayılan enerjinin yalnızca küçük bir bölümüdür. Büyük bölüm sıcak yüzeyler tarafından yayılan görülemez termal kızılötesi ışınımdan oluşur ve bu da yüzeyin sıcaklığıyla orantılı değişken dalga boylarına sahiptir. Yüksek ısıda daha kısa bir dalga boyu oluşur, veya tam tersi de olabilir. IR alev dedektörü bu kızılötesi ışınımı oldukça iyi görmesine rağmen, gözle görülebilir ışığa karşı görüş alanına yerleştirilen renkli camla filtrelenmiş ve nispeten körleştirilmiştir. Yine de dedektör güneş ışığını ve lambaları direkt olarak görmemelidir çünkü bu, cihazın körleşmesine veya yanlış alarm vermesine sebep olabilir. ER 3C IR alev dedektörünün gözetlediği ortamda şayet duman, şeffaf yağ tabakası, toz gibi engeller varsa yine de aleve tepki verebilmektedir. Cihaz IP 67 koruma sınıfına uygun tasarlanmıştır. Su yada herhangi sıvı geçirmeyecek şekilde izole edilmiştir. Alüminyum dış gövdesi içerisine yerleştirilmiş kontrol devresi polyesterle kaplanmıştır. Dış ortamla muhatap olan tek malzemesi bağlantı soketidir ve IP 67 olarak seçilmiştir. Kablo montajı esnasında kablo girişi iyi izole edilmelidir. ER-3C IR dedektör kapalı ortamlarda çalışabilmesi için tasarlanmıştır. Alarm çıkışının gecikme ayarları ve kontak çıkışı için kullanılan 03A.1 ünitesine bağlanması gerekmektedir. İlerde bağlantı şemasında görüleceği gibi IR Dedektör için 24VDC Güç kaynağı, 03A.1 kontrol ünitesi için şebeke voltajı (220 VAC. 50 Hz.) gerekmektedir. ER 3C Dedektörde alev algılamasına bağlı bir çıkış vardır ve 03A.1 in 3 Nolu girişine bağlanmalıdır. Dedektör alevi algıladığında, 03A.1 in gecikme ayarına göre ( 1 Saniye ile 5 Saniye arasında) derhal çıkış verir, alev veya IR radyasyon devam ettiği sürece çıkış sabittir. Alev söndüğünde tekrar stant by moduna geçer. ER 3C DEDEKTÖR GÖRME AÇISI : Hassasiyet algılama mesafesinin % 2-3 oranındadır, bu 5 metre mesafedeki 10 cm uzunluğunda bir alev veya 10 metre mesafedeki 20 cm uzunluğunda bir alev demektir. Görüş alanı 90 'lik bir koni şeklindedir fakat 90 'nin ötesinde dedektör, azaltılmış bir hassasiyetle görür ve yansımalardan ötürü, önündeki engellerin arkasını görebilir. Dedektör camının önünde oluşmuş az miktardaki toz veya yağ birikintisi cihazın algılamasını çok fazla düşürmez çünkü termal kızılötesi ışınımın gücü, ışığın etkisine oranla toz tarafından çok az miktarda zayıflar. 2
Bu yüzdendir ki, dedektörün camının sıkça temizlenmesi gerekmemektedir. Ayrıca, yoğun dumanın içindeki alevlerle oldukça iyi olarak çalışabilen dedektör, duman yüzünden körleşmez. Normalde dedektör dikey olarak, gözetlenecek bölümün tam ortasına, 90 lik koninin alanı en iyi şekilde kapsayabileceği şekilde monte edilir. İdeal yükseklik kare alanın kenarının 0.7'si kadardır. Örneğin, eğer kenar 10 metre ise, yükseklik 7 metre olmalıdır ve maksimum görme mesafesi de 10 metredir. Eğer tavan alçaksa, köşeler montaj için ideal alternatiflerdir. Böyle bir durumda, montaj yüksekliği kenarların 1/3 ü olabilir. Dedektörün direkt güneş ışığı ve parlak lambalara maruz kalmasından kaçınılmalıdır çünkü bunlar cihazın körleşmesine sebep olur. Kapalı alan uygulamalarında tavan bölümüne takılacak olan detektöre herhangi bir şekilde gelen 5 Lüx ün üzerindeki direk ışıktan kaçınılması gerekmektedir. Cihazın üzerine takılacak küçük bir tepelik veya kaplama, istenmeyen ışıklardan korunmayı sağlamaya yardımcı olacaktır. ER 3C IR DEDEKTÖRÜN UYGULAMA ALANLARI Yağlı ve kirli ortamlarda alev tespiti, Bacalarda oluşabilecek alev tespiti, Kömür kazanlarında yanma denetimi, Katı yakıt sistemlerinde alev kontrolü, Karanlık mahallerde oluşacak alevler, Kor veya ısıdan kaynaklanan akkorluk 03A.1 ALEV MONİTÖRÜNÜN UYGULAMA ALANLARI Brülörlerde alev denetimi Yangın sistemlerinde UV. Fotosel ( ER-3F) veya IR Dedektör (ER 3C ) ile alev izlemek için. Yüksek gerilim hatlarında UV. Fotosel ile korona tespit etmek için. Yarı otomatik brülör ve bek sistemlerinde yanmayı izlemek için. PLC lere Alev var veya Alev yok sinyali temin etmek için. Brülör program röleleri ( ERA -01G ya da eş değeri ) kontrolünde çoklu alev izlemek için. ER 3C IR DEDEKTÖR ÖZELLİKLERİ 24 Volt DC. Besleme 1 ile 5 Saniye arasında gecikme ayarı ( 03A.1 Monitör üzerinden ) Yüksek koruma sınıfı ( IP 67 ) Küçük Boyut, 90º Görüş açısı Enerji ikaz ışığı 3
03A.1 ALEV MONİTÖRÜ ÖZELLİKLERİ : Kolay montaj soketi Display de alev olduğunda açık, olmadığında kapalı mesajı Ön panel üzerindeki tuşlarla basit zaman ayarı IR dedektörün alev tespitini ikaz eden mavi renkli Led İki Adet SPDT Serbest kontak çıkışı TEKNİK BİLGİLER : IR DEDEKTÖR ( ER 3C ) : Çalışma voltajı : 20-24 VDC. Çektiği güç : 2 VA ( Yaklaşık) Görme Açısı : 90º Görme mesafesi : Max. 10 Mt. Görme başlangıcı ( Ortam aydınlığı) : Min.5 Lüx. Termal Radyasyon dalga boyu : 400 1000 nm. 03A. 1 KONTROL ÜNİTESİ Çalışma voltajı : 220 / 240 VAC. % -15 + 10 Çalışma Frekans : 50 60 Hz. % 5 Çektiği güç : 5 VA ( Yaklaşık) Fotosel akımı : > 1 ua Kontak akımı : 2 Amp. Max. Cos.0,6 Fotosel kablo mesafesi : 20m Max. ( Ön görülen fotoseller ile ) Alev var! cevap verme süresi : Ayarlanabilir süre : Min. 0,1 Saniye Alev yok! cevap verme süresi : Ayarlanabilir süre : Max. 4,9 Saniye Çalışabileceği ortam sıcaklığı : - 20 + 60 Derece Montaj Pozisyonu : Opsiyonel Koruma sınıfı : IP 50 Ağırlık : 265 Gram ( Soketsiz ) 4
03A.1 MONİTÖRÜN ÇALIŞMA FONKSİYONU 03A1 in 1 numaralı terminaline nötr, 6 numaralı terminaline 220 VAC. besleme verildiğinde, displayde OF yazısı belirecektir. Eğer 3 numaralı terminale ER 3C IR Dedektörün 3 Numarasından gelen kablo bağlanmışsa ve ER 3C Dedektörden Alev var! sinyali geliyorsa display yazısı ON olacak, aynı zamanda monitörün ön panelinde bulunan alev sinyali lambası aleve bağımlı olarak mavi renkte yanacaktır. Display ON durumunda ise 03A1 dışa serbest kontak çıkışına müsaade eder. Fotosel alevi tespit ettiğinde DELAY 1 süresi kadar sonra (Bu süre üretim çıkışında 0,1 Saniyeye ayarlıdır) dışa çıkış rölesinin çekmesine izin verir. Yanma anında herhangi bir nedenle alev kesilirse DELAY 2 süresi kadar sonra (Bu süre üretim çıkışında 0,1 saniyeye ayarlanmıştır) dışa çıkış rölesinin bırakmasına izin verilir. 03A.1 Alev monitör ayarları : 03A1 Alev Monitörü, üretim çıkışı 1 saniye ön gecikme ve 1 Saniye son gecikme ayarlı olarak satışa arz edilmektedir. Ön gecikme ( Delay 1) : Fotoselin alevi görmesinden itibaren, monitörün ALEV VAR - on komutuna kadar geçen süre (Fotosel bu süre içinde alevi görmemezlikten gelecektir.) Son gecikme (Delay 2) : Normal yanma sırasında, herhangi bir sebepten ötürü IR dedektör alev tespiti yapmasa bile ALEV VAR komutuna müsaade edilen süre. (Fotosel bu süre içinde alev mevcut olmadığı halde varmış gibi davranacaktır.) ( 1 ) Ön gecikme ayarı prosesin yapısına bağlı olarak yapılmalıdır. Çoğunlukla fotoselin kısa süreli yanlış ve düzensiz alevlerden etkilenip prosesi durdurmasını önlemek içindir. ( 2 ) Son gecikme ayarı prosesin yapısına bağlı olarak yapılmalıdır. Alev monitörüne bağlı bir başka kontrol ünitesi varsa (PLC veya zaman rölesi vs. gibi) onunda gecikme zamanı göz önünde bulundurulmalıdır, çünkü alev monitörünün son gecikme zamanı, diğer ünitenin zaman gecikmesine ilave edilecektir. Örnek olarak diğer kontrol ünitesindeki süre 2 saniye ise + son gecikme ayarı kadar sonra 03A1 in dışa çıkışı kesilecektir ki bu çok önemlidir. 5
03A1 Alev monitörüne enerji verildiğinde, dedektörden Alev var! sinyali gelmiyorsa display OF olarak mesaj verecektir. DELAY 1 ve DELAY 2 ayarlarınızı monitör OF konumunda iken yapınız. DELAY 1 butonuna 5 saniye basıldığında display, üretim çıkış ayarı olan 01 mesajını ekrana getirerek yanıp sönmeye başlayacaktır. Parmağınızı DELAY 1 butonundan çekip tekrar basmanız süreyi artıracak,(bu süre maksimum 4,9 saniye ile sınırlıdır.) DELAY 2 tuşu ise süreyi eksiltecektir. Her iki butona da basılmaz ise 5 saniye sonra ayarlarınız 03A 1 in mikroişlemcisine kayıt olacaktır. DELAY 2 ayarı üretim çıkışı olarak 1 saniyeye set edilmiştir. ( DELAY 2 de maksimum süre 4,9 saniye ile sınırlıdır.) DELAY 2 ayarları da DELAY 1 ayarları ile aynı sırayı takip etmektedir. Üretim çıkışı ayarları prosese uygunsa veya sisteminize uygun ayarlar tarafınızdan yapılmış ise 03A1 alev monitörü çalışmaya hazırdır. Alev dedektöründen Alev var! sinyali geldiğinde display on mesajı verecektir. 6
ER 3C IR DEDEKTÖR ÖLÇÜLERİ : Ölçüler : mm. Ölçüler mm. 7
03A.1 Alev monitörleri : Ölçüler ( mm. ) ER-3C IR DEDEKTÖR İLE 03A.1 MONİTÖR ELEKTRİK BAĞLANTISI : SEMBOLLER : IR DEDEKTÖR SOKETİ BAĞLANTISI: L1 : 220V. Faz Mp : Nötr 1 : 24 Volt DC ( + ) 03A.1 : Alev Monitörü 2 : 24 Volt DC ( - ) C : Merkez Kontak 3 : IR Dedektör çıkış bilgisi NO : Normalde Açık kontak 4 : IR Dedektör Nötr girişi NC : Normalde Kapalı kontak 5 : Toprak ucu 8