Finansal Hizmetler Anketi ve Finansal Hizmetler Güven Endeksi ne İlişkin Yöntemsel Açıklama İstatistik Genel Müdürlüğü Reel Sektör Verileri Müdürlüğü
İçindekiler I-Amaç... 3 II- Çerçeve... 3 III- Kapsam... 3 IV- Veri Derleme Yöntemi... 3 V- Sınıflama... 3 VI- Kırılımlar... 4 VII- Tanımlar... 4 VIII- Hesaplamalar... 4 IX- Yayımlama... 5 X- Revizyon Politikası... 5 2
I-Amaç Türkiye deki finansal kuruluş yöneticilerinin iş durumları ile ilgili olarak, yakın geçmişe ilişkin değerlendirmeleri ile geleceğe yönelik beklentilerinin izlenerek, finansal hizmetler sektöründeki eğilim ve gelişmeleri yansıtacak göstergelerin üretilmesidir. II- Çerçeve Finansal Hizmetler Anketi (FHA) nin çerçevesi Türkiye de faaliyet gösteren ve müşterilerine finansal hizmet sunan tüm finansal kuruluşlardan oluşmaktadır. III- Kapsam Finansal Kuruluşlar: FHA nın kapsamı Türkiye de finansal sektörü oluşturan bankalar, aracı kurumlar, sigorta şirketleri, finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman şirketlerinden oluşmaktadır. Türkiye de faaliyette bulunan tüm bankalar anket kapsamına dahil edilmektedir. Diğer sektörlerdeki kuruluşlar ise, her bir sektörün toplam bilanço büyüklüğünün yüzde 85 ini oluşturacak şekilde belirlenmektedir. Anket kapsamındaki kuruluşlar her iki yılda bir güncellenmektedir. Anketin Kapsamı: FHA kapsamında, aylık ve üç aylık olmak üzere iki ayrı anket formu bulunmaktadır. Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarında üç aylık, diğer aylarda ise aylık anket uygulanmaktadır. Üç aylık anket formunda 19 soru bulunmaktadır. Aylık anket formunda ise bu sorulardan 5 i yer almaktadır. Aylık anket formu, finansal kuruluşların iş durumu, hizmetlere olan talep (ciro) ve istihdama ilişkin değerlendirmelerini ve beklentilerini içermektedir. Üç aylık formda ise, bu sorulara ilave olarak faaliyet gelirleri, faaliyet giderleri, kârlılık, sermaye harcaması ve rekabet gücüne ilişkin değerlendirmeler ve beklentiler sorulmaktadır. IV- Veri Derleme Yöntemi Anket yanıtları, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) genel ağ sayfası aracılığıyla, ait olduğu ayın 1-15. günleri arasında alınmaktadır. V- Sınıflama Sınıflamada, Avrupa Birliği (AB) Uyumlulaştırılmış İşyeri ve Tüketici Anketleri Ortak Programı na uyumlu olarak, NACE Rev.2 sektör sınıflamasının Finans ve Sigorta Faaliyetleri başlığı altında bulunan 64-Finansal Hizmet Faaliyetleri (sigorta ve emeklilik fonları hariç), 65-Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Fonları (zorunlu sosyal güvenlik hizmetleri hariç) ve 66-Finansal Hizmetler ile Sigorta Faaliyetleri için Yardımcı Faaliyetler alt sektörleri esas alınmaktadır. 3
VI- Kırılımlar Anket kapsamında alınan yanıtların toplu sonuçları, bankacılık, sigorta ve diğer sektörler (aracı kurumlar, faktoring, finansal kiralama ve finansman şirketleri) grupları bazında hesaplanmaktadır. VII- Tanımlar Denge: Anketin ilgili sorusuna toplam cevap verenler içerisinde pozitif (arttı, artacak, iyileşti, iyileşecek) ve negatif (azaldı, azalacak, kötüleşti, kötüleşecek) cevap verenlerin yüzdelerinin farkıdır. Finansal Hizmetler Güven Endeksi (FHGE): Finansal kuruluşların iş durumları ile hizmetlere olan talep (ciro) ile ilgili değerlendirme ve beklentilerini ortaya koymak amacıyla, FHA nın bu üç sorusuna verilen yanıtların birlikte değerlendirilerek özetlendiği bir göstergedir. VIII- Hesaplamalar Ağırlıklandırma: Ağırlıklandırma iki aşamalı olarak yapılmaktadır. Birinci aşamada ankete verilen yanıtlar, kuruluşların bir önceki yılsonundaki bilanço büyüklüğü kullanılarak ağırlıklandırılmakta ve alt sektörler bazında toplulaştırılmaktadır. İkinci aşamada ise bu sonuçlar, her bir alt sektör için Türkiye de faaliyet gösteren tüm finansal kuruluşların bilanço büyüklüğünün finansal sektörün toplam bilanço büyüklüğü içindeki payı ile ağırlıklandırılarak toplulaştırılmakta ve sektör geneline ulaşılmaktadır. Ağırlıklar, bir önceki yılsonu bilanço verileri kullanılarak yılda bir kez Mayıs ayında güncellenmektedir. FHGE nin Hesaplanması: FHGE, FHA nın iş durumu, son üç ayda hizmetlere olan talep (ciro) ve gelecek üç ayda hizmetlere olacak talep (ciro) beklentisi sorularına verilen yanıtların bir fonksiyonu olarak hesaplanmaktadır. Söz konusu sorulara verilen yanıtların ağırlıklı olarak toplulaştırılan denge değerlerine 100 rakamı ilave edilerek endeks değerleri elde edilmektedir. FHGE, söz konusu endeks değerlerinin basit aritmetik ortalaması olarak hesaplanmaktadır. FHGE, aşağıdaki şekilde yorumlanmaktadır: Anketin kapsadığı finansal kuruluş yöneticileri tarafından yapılan değerlendirmelere göre; FHGE=100: Finansal hizmetler sektöründe istikrarlı görünüm FHGE>100: Finansal hizmetler sektöründe iyimser görünüm FHGE<100: Finansal hizmetler sektöründe kötümser görünüm 4
Mevsimsel Etkilerden Arındırılmış FHGE nin Hesaplanması: Yeterli veri birikimi sağlandıktan sonra mevsimsel düzeltme yapılabilecektir. IX- Yayımlama Anket sonuçları, ilgili ayın son haftasında yayımlanmaktadır. Yayımlama takvimine, TCMB Genel Ağ Sayfasından İstatistikler/Veri Yayımlama Takvimi başlıklarından, toplu sonuçlara ise İstatistikler/Eğilim Anketleri/Finansal Hizmetler Anketi ve Finansal Hizmetler Güven Endeksi başlıklarından erişim sağlanabilmektedir. Ayrıca toplu sonuçların zaman serisi, İstatistikler/Elektronik Veri Dağıtım Sistemi (EVDS)/Anketler başlıkları altında kullanıma sunulmaktadır. X- Revizyon Politikası Anket döneminden sonra alınan yanıtlar değerlendirmeye alınmamakta, sonuçlar revize edilmemektedir. 5