Yurt dışından gelen hizmet faturalarının stopaja tabi tutulabilmesi, faturanın geldiği ülke ile Türkiye arasında çifte vergiyi önleme anlaşmasının varlığına bağlıdır. Anlaşmada ilgili hizmetin stopaja tabi olduğunda, özel bir oran belirtilip belirtilmediğine dikkat edilmelidir. Eğer belirtilmiş ise anlaşmada yazılı oran uygulanmalıdır. Bilgi Notu Yurtdışı Hizmet Alımlarında KVK ve KDV Sorumluluğu www.phymm.com.tr
Özet Yurt dışında yerleşik bir firma tarafından personele yurt dışında verilen eğitim hizmeti, hizmetin yurtdışında yapılması ve hizmetten yurt dışında faydalanılması nedeniyle, KDV ye tabi bulunmamaktadır. (Özelge23/11/2011/B.07.1.GİB.4.34.17.01-KDV 1-2097) Mühendislik, montaj, danışmalık (yönetim, finans, pazarlama, insan kaynakları, stratejik planlama ve iş birimleri yönetimi gibi hizmetler), eğitim hizmeti, özel yazılım yaptırılması, tercüme yaptırılması gibi serbest meslek hizmeti nitelindeki hizmet bedelleri serbest meslek kazancı kabul edilerek Çifte Vergilendirme Önleme Anlaşması (ÇVÖA) hükümlerine göre vergilendirilir. Çifte Vergilendirme Önleme Anlaşması (ÇVÖA) olan ülke kişisine yapılan ödemeden stopaj yapmayacaksanız. Karşı taraf kişiden ilgili vergi idaresinden alınmış bir mukimlik belgesi isteyin. Yabancı şirket, Türkiye ye gelmeden iş veya hizmet veriyorsa veya gelse bile 183 günü aşmıyorsa, ÇVÖA şartlarını taşıdığı gerekçesiyle stopaj yapılmayacaksa yabancı şirketten bu durumu teyit eden taahhütname alın. Yurtdışına komisyon ödemesi yapılıyor ise sorumlu sıfatıyla KDV hesaplanması ve Stopaj yapılmasına gerek bulunmamaktadır. KVK nın 30 uncu Maddesine Göre Stopaj - Yurt dışından hizmeti sunan bir kurum olmalıdır. - Yurt dışından alınan hizmet KVK nun 30.Md. sayılan tevkifata tabi hizmetlerden olmalıdır. - Hizmet alınan ülke ile Türkiye arasında çifte vergiyi önleme anlaşması olmamalıdır veya vergi anlaşmasında stopaj yapmayı engelleyecek hüküm olmamalıdır. Stopaja Tabi Ödemeler; - Telif, imtiyaz, ticaret unvanı, marka, know-how, ihtira, işletme, alâmetifarika ve bunlara benzer GAYRİ MADDİ HAKLAR için ödenen bedeller ve kiralar, - KİRALAMA hizmetleri karşılığında ödenen bedeller. ( finansal kira ve normal kira) - Eleman ücretleri (Yurt dışında mukim bir şirkette çalışan ve geçici görevle Türkiye ye gelen personel için yurt dışındaki firmaya ödenen ÜCRET karşılığı ödemeler) - Danışmanlık, mühendislik, eğitim, montaj, tercüme hizmetleri gibi SERBEST MESLEK kapsamında yapılan ödemeler. - Borç verme, mevduat ve benzeri fon kaynakları karşılığında ödenen FAİZLER. Stopaja Tabi Olmayan Ödemeler; - Fuar katılım bedelleri, - Yurt dışında yapılan ilan ve reklam bedelleri, - Her çeşit komisyon ödemeleri, - Sigorta prim ödemeleri, - Gözetim ücret ödemeleri, - Uydu ve data hattı kira ödemeleri, - Yurt dışı seyahatlerde yapılan ödemeler. (konaklama, yemek, ulaşım gibi)
Yukarıdaki ödemeler ve benzer ödemeler Ticari Kazanç niteliğinde ödemeler olduğu için stopaj kapsamına girmemektedir. Yurt Dışı Her Hizmet Faturası Stopaja Tabi Midir? Yurt dışından gelen hizmet faturalarının stopaja tabi tutulabilmesi, faturanın geldiği ülke ile Türkiye arasında çifte vergiyi önleme anlaşmasının varlığına bağlıdır. Anlaşmada ilgili hizmetin stopaja tabi olduğunda, özel bir oran belirtilip belirtilmediğine dikkat edilmelidir. Eğer belirtilmiş ise anlaşmada yazılı oran uygulanmalıdır. Hizmet yurt dışında verildi ise stopaja tabi değildir. Hizmet Türkiye de yapılıyor ise, bir yılda Türkiye de hizmet olarak geçen sürelerin 183 günü aşması (İlk hizmete başlandığı tarihten itibaren 12 aylık dönemde 183 gün.) Yurt dışından alınan hizmetlerle ilgili olarak, alınacak belge faturadır. Ancak mali idare yurt dışından gelen credit-not (alacaklandırma) larında kabul edileceği konusunda görüş vermiştir. Bu belgeleri kuvvetlendirmek için her türlü yazışma ile alınan hizmete ait belgelerin saklanması gerekmektedir. Faturaların tercüme edilmesi gerekmez, ancak inceleme elemanlarının talebi olduğunda tercümesinin yapılması Ödenecek fatura veya credit-not bedelleri net kabul edilip, brütleştirilerek stopaja tabi tutulmalıdır. Bu belgeler Türk Lirasına çevrilirken Merkez Bankası Döviz Alış kuru uygulanmalıdır. Burada dikkate alınacak tarih belge üzerinde yazılan tarih olup, hizmetin bu tarih itibariyle alındığı kabul edilir. Tahakkuk tarihi ile ödeme tarihi arasında ortaya çıkan kur farkları stopaja tabi olacak mıdır? Bu konuda farklı görüşler olup, Maliye Bakanlığının görüşü, Çifte Vergiyi Önleme Anlaşması olan ülkede mukimlere ödeme yapılacak ise kur farklarına stopaj hesaplanmayacağı yönündedir. Ödenecek rakam yüksek ise bu ödeme ile ilgili görüş almakta fayda vardır. Şirketler, yurt dışından hizmet almadan ve bu konu ile ilgili daha sözleşme yapmadan, hizmet alacakları ülke ile Türkiye arasında Çifte Vergiye Önleme Anlaşması (ÇVÖA) var mıdır? Varsa alacakları hizmet bu anlaşma kapsamına girmekte midir? Stopaj oranı nedir? Yapılacak ödemenin net veya brüt mü olacağını karşılıklı olarak kararlaştırılmalıdır. Ödenen hizmet faturalarından Türkiye de kesilen stopajların mukim ülke mükellefleri tarafından iade alınması mümkündür. Çok yüksek hizmet alımlarında karşı tarafın iade alması mümkün olduğu için bu konuya dikkat edilmelidir. Ayrıca hizmet faturaları üzerinden, ÇVÖA kapsamında olan ülkelerde ikamet edip de stopaj kesintisi yapılmasını istemeyen kişi veya kurumlardan MUKİMLİK belgesinin istenmesinde fayda vardır. Bazı büyük şirketlerin merkezleri farklı ülkelerde olup, gelen faturalar üzerinde merkez adresi yerine şube adresi yazabiliyor. Bu durum yanıltıcı olabilir. Katma Değer Vergisi Tevkifat Katma Değer Vergisi Kanunu mal ve hizmet teslimlerini verginin konusuna almıştır. Bu nedenle Yurt dışından sağlanan, başka bir ifade ile yurt dışından Türkiye ye teslim edilen hizmetler de KDV nin konusuna girmektedir. 3065 Sayılı KDV nin 1/1 Maddesine göre 1
Türkiye de yapılan ticari, sınaî, zirai ve mesleki nitelikteki mal teslimi ve hizmet ifaları KDV ye tabidir. İşlemlerin Türkiye de yapılması; aynı kanunun 6. Maddesinde, 1) Malların teslim anında Türkiye de bulunmasını, 2) Hizmetin Türkiye de yapılmasını veya hizmetten Türkiye de faydalanılmasını ifade etmektedir. Madde hükmüne göre hizmetlerin Türkiye de yapılması, değerlendirilmesi ve faydalanılması hallerinde söz konusu hizmetler Türkiye de yapılmış sayılmaktadır. Hizmetin Türkiye de yapılması, faaliyetin tüm unsurları ile Türkiye de gerçekleştirilmesini ifade etmektedir. Faydalanma kriterinden ise hizmetin Türkiye deki faaliyetlerle ilgili olması, hizmetin sonuçlarının Türkiye de oluşmasının anlaşılması Yine aynı kanunun 9.maddesine göre, mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanuni merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı vergi alacağını emniyet altına alması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları veya diğer ilgili bir şahsı verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir. Bu açıklamaya göre KDV ye tabi hizmeti verenin Türkiye de KDV mükellefi olmaması nedeniyle, bu hizmetin KDV sinin hizmeti alan ve bedelini ödeyecek olan, Türkiye de yerleşik mükellef tarafından Sorumlu Sıfatıyla ödemesi sorumluluğunu yüklemiştir. Maliye Bakanlığı 15. Seri Nolu KDV Genel Tebliği ile sorumlu sıfatıyla KDV nin nasıl ödeneceği konusunda açıklık getirmiştir. olan hizmetlerin brüt değerleri üzerinden KDV hesaplayacak ve 2 nolu KDV beyannamesi ile beyan edip yasal süresinde ödeyeceklerdir. Yani yapılan ödeme aynı zamanda stopaja tabi ise KDV matrahı stopaj dahil brüt değer olacaktır. Sorumlu sıfatı ile ödenen bu vergiler aynı zamanda 1 nolu KDV beyannamesinde indirim konusu yapılır. Ancak indirilecek bu KDV lerin KDV 30.maddedeki indirim konusu yapılamayacak KDV arasında yer almaması Hizmet bedelleri ödenirken ortaya çıkan kur farkları için KDV hesaplanmayacağı konusunda Maliye Bakanlığının verdiği görüşler mevcuttur. Yurtdışı Firmalardan Alınan Hizmetler Türkiye de işyeri ve daimi temsilcisi olmadığı için, Türkiye de yıllık beyanname usulünde vergilendirilemeyen yabancı kurumların Türkiye de elde ettikleri gelirler Tevkifata tabidir. Ancak; ÇVÖA olan ülke kişisine yapılan ödemeden stopaj yapmayacaksanız. Karşı taraf kişiden ilgili vergi idaresinden alınmış bir mukimlik belgesi isteyin. Yabancı şirket, Türkiye ye gelmeden iş veya hizmet veriyorsa veya gelse bile 183 günü aşmıyorsa, ÇVÖA şartlarını taşıdığı gerekçesiyle stopaj yapılmayacaksa yabancı şirketten bu durumu teyit eden taahhütname alın. Yurtdışına ihracat veya döviz kazandırıcı faaliyet dolayısıyla komisyon ödemesi yapılıyor ise sorumlu sıfatıyla KDV hesaplanması ve Stopaj yapılmasına gerek bulunmamaktadır. Buna göre, KDV sorumlusu olan mükellefler, yurt dışından almış oldukları ve KDV ye tabi 2
Öneri Türkiye de işyeri ve daimi temsilcisi vasıtasıyla gelir elde etmeyen yabancı mükelleflerden temin edilen hizmetlerle ilgili olarak yapılan ödemelerde aşağıdaki hususların dikkate alınmasını öneriyoruz. Yabancı firmanın mukimi olduğu devlet tespit edilmelidir. Bu ülkeyle bir vergi anlaşmasının olup olmadığı belirlenmelidir. Bu firmanın anlaşma hükümlerine göre Türkiye de işyerinin ya da daimi temsilcisinin olup olmadığı tespit edilmelidir. Eğer anlaşmanın öngördüğü şekilde bir işyeri oluşmuş ise, bu durumda anlaşmanın Ticari Kazançlarla ilgili 5 ve 7 nci madde hükümleri uygulanır Bu firmanın anlaşma hükümlerinin öngördüğü anlamda Türkiye de bir işyeri ya da daimi temsilcisi yoksa; ödemenin ne tür bir hizmet için yapıldığının kesin olarak tespiti yapılmaldır. Ödeme yapılan hizmetin türüne göre ilgili anlaşma maddesi bulunmalıdır. İlgili Anlaşma maddesinde, bu işlemle ilgili olarak Türkiye ye vergileme hakkı verilip verilmediği ya da vergi oranı sınırlaması öngörülüp öngörülmediği tespit edilmeldir. Anlaşmada Türkiye ye vergileme hakkı tanınmış ise, ödemenin Türk vergi kanunlarındaki gelir türünün tespiti; buna göre vergileme şeklinin ve vergi oranın tespiti Oran konusunda anlaşmada belirtilen bir sınırlama varsa bu oranın uygulanması Vergi kesintisi yapılan ödemeyle ilgili fatura ve vergi oranın sınırlandığı anlaşma hükmü ve mukimliği kanıtlayıcı belgelerin muhtasar beyannameye eklenmesi Bu belge, yabancı mükelleflerle ilgili istisnai ve özellikle vergi anlaşmasındaki özel hükümlerin uygulanması açısından kanıt oluşturacak bir öneme sahiptir. Eğer bu belge olmaz ve karşı tarafın ilgili ülkenin mukimi olduğu kanıtlanmaz ise, indirimli oranlardan yararlanmak mümkün olmayacağı için, bu belgenin işlem yapıldığı sırada karşı taraftan istenmesinde fayda olacaktır. Gerek vergi oranları, gerekse anlaşmalarda yer alan koşulların gerçekleşme durumları itibariyle Vergi Dairesi ile olabilecek anlaşmazlıklarda, sonradan farklı stopaj uygulama zorunda kalındığında sıkıntıya düşmemek için, karşı taraftan böylesi durumları garantiye alan bir taahhütname alınması uygun olabilecektir. Çünkü aksi bir tespitte vergi idaresi sizi sorumlu tutacaktır. Bu taahhütte her ne sebeple olursa olsun, yapılacak ödeme nedeniyle stopaja dönük bir sorun çıkarsa vergi, ceza ve faiziyle rücu edileceği, gerekli her türlü dokümanın yabancı şirketçe sağlanacağı belirtilmelidir. Gelir türü ve ilgili anlaşma maddesinin yorumuyla ilgili tereddüt halinde, bir dilekçeyle vergi dairesinden görüş istenmesi Örneğin; Yurt dışında yerleşik bir firma tarafından personele yurt dışında verilen eğitim hizmeti, hizmetin yurtdışında yapılması ve hizmetten yurt dışında faydalanılması nedeniyle, KDV ye tabi bulunmamaktadır. Ana sözleşmesinde amaç ve faaliyet konuları arasında uçak kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi faaliyeti bulunması halinde, yurt dışından uçak ana motoru kiralanması işlemi %1 oranında KDV ye tabi olacak, işlem bedeli üzerinden hesaplanan KDV, KDV Kanununun 9 uncu maddesi gereğince sorumlu sıfatıyla 2 No.lu KDV beyannamesiyle beyan edilerek ödenecektir. Yukarıda yer verilen açıklamalarımız genel bilgileri içermektedir. PH Bağımsız Denetim ve YMM A.Ş ye bu bilgi notu içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk yüklenemez. 3