İNTERNET Yrd. Doç. Dr. Özge Öztimur Karadağ
İnternet Nedir? İnternet, tüm dünyaya yayılmış, milyarlarca bilgisayarı birbirine bağlayan bilgisayar ağlarının toplamıdır.
İnternet in Doğuşu Başlangıçta ABD de Savunma bakanlığına bağlı DARPA nın (Defence Advanced Research Projects Agency = Savunma Bakanlığı İleri Araştırma Projeleri Acentası) desteği ile sadece birkaç üniversitenin bilgi alışverişi yapması için 1969 yılında kurulmuştu.! Bugün ise hızla ilerleyerek bütün diğer üniversiteler, araştırma kurumları, ticari ve resmi kurumlar ve özel kişilerin katılımıyla büyüdü ve bugünkü halini aldı.
Türkiye de ilk İnternet Türkiye de İnternet çalışmaları 1991 yılında ODTÜ ve TUBİTAK tarafından oluşturulan TR-NET adı altındaki proje grubu ile başlatıldı.! İlk bağlantı Nisan 1993 de ODTÜ-Washington (Türkiye- ABD) arasında gerçekleştirildi.! 2011 de yapılan bir araştırmaya göre Türkiye de 24 milyon internet kullanıcısı bulunuyor.
İnternet ile ilgili terimler
İnternet Servis Sağlayıcı İnternet servis sağlayıcısı şirketlere ve kişilere internet bağlantısı sağlayan kurumlardır.! Örnek olarak, Tübitak, İTÜ, Doruknet Türkiye'deki İnternet Servis Sağlayıcıları'ndan bir kaçıdır.
Protokol TCP/IP "Bilgi Ağı" üzerindeki bilgi iletimi ve paylaşımı bazı kurallar dahilinde yapılmaktadır. Bu kurallara protokol denir.! TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) 1970 yılında oluşturulmuştur. Bilgisayarlar arası veri iletişiminin kurallarını belirler.
IP (İnternet Protokolü) IP bir ağdaki cihazların birbirini tanımak, birbirleriyle iletişim kurmak ve veri alışverişinde bulunmak için kullandıkları benzersiz bir numaradır. IPv4 (İnternet Protokol versiyon 4) Bugün kullanılan internet protokolü 32 bit (8 bitlik 4 rakam) uzunluğunda 4 milyardan fazla adres üretilebiliyor.
IP (İnternet Protokolü) IPv6 (İnternet Protokolü versiyon 6) 128 bit uzunluğunda Yaklaşık 3.4 10 38 tane adres üretilebiliyor.
Diğer Protokoller FTP (File Transfer Protocol), dosya alma/gönderme protokolü Elektronik posta iletişim protokolü (SMTP Simple Mail Transfer Protocol), TELNET protokolü (Internet üzerindeki başka bir bilgisayarda etkileşimli çalışma için geliştirilen *login* protokolü) HTTP (Hyper Text Transfer Protocol) İnternette sunucular ve son kullanıcılar arasında bilgilerin nasıl aktarılacağına dair kurallar ve yöntemleri düzenleyen bir sistemdir.
Bazı Terimler Freeware: Ücretsiz yazılım; yani hiç bir ödeme yapılmadan kullanılabilen programlardır.! Shareware: Serbest paylaşımlı yazılım; yani izin verilen süre içinde kullanılabilen programlardır. Süre bittiğinde veya demo versiyonu ise belli bir işlem ya da sayıya ulaşınca ancak programın parası verilerek kullanmak mümkün olabilmektedir.
Bazı Terimler Upload: bir PC den uzak bir PC ye veri gönderme işlemidir.! Download: uzak bir bilgisayardan veri alma işlemidir.
LAN Local Area Network Yerel Ağ Ev, okul, laboratuvar, iş binaları gibi sınırlı coğrafi alanda bilgisayarları ve araçları birbirine bağlayan bir bilgisayar ağıdır.
WAN Wide Area Network Geniş Alan Ağları! Farklı bölgelerdeki yerel ağların(lan) bağlanması sonucu oluşan bilgisayar ağıdır.
Alan Adı Domain Name Örneğin: www.superonline.com İnternet'e bilgi sunan bir bilgisayarın veya hizmetin adıdır. Altalan adı Subdomain www.superonline
Alan Adı İnternet te geçerli olan kuruluş kodları:.com (commercial) = iş ve ticari kullanım (Ör. apple.com).edu (education) = eğitim ve araştırma kuruluşları (Ör. itu.edu).org (organization) = kar amacı olmayan organizasyon ve gruplar (Ör. ieee.org).gov (government) = askeri olmayan hükümete bağlı/ilgili kurumlar (Ör. tobb.gov).mil (military) = askeri amaçlı kullanım.net (network) = network (ağ) sağlayıcılar (Ör. ada.net).int (international) = uluslararası kuruluşlar.gen (general) = genel
Proxy Proxy, internet üzerinden yerel ağ veya internete bağlı bir bilgisayar ile, dış dünya arasındaki ilişkiyi sağlayan bir geçiş (gateway) sistemidir. Proxy sunucusu, sizden aldığı "internet'ten bilgi alma" isteklerini yürütür ve sonucu yine size iletir. Aynı anda, bilgiler (cache), proxy sunucusu üzerinde tutulur ve bir dahaki erişimde kullanıcının istediği bilgiler doğrudan ilgili siteden değil de, proxy servisinden gelir; dolayısıyla, iletişim daha hızlı olur. Ayrıca Internet'e erişim için mutlaka bir proxy servisine ihtiyaç yoktur.
İnternet Tarayıcısı Browser World Wide Web uzerinde dökümanların transfer edilip görüntülenmesini sağlayan programlara verilen addır. Mosaic Netscape navigator İnternet explorer Opera Safari Mozilla firefox Google chrome
İnternet Explorer
Bağlantı Çeşitleri
Çevirmeli Bağlantı Bir ağa (özel ağ veya İnternet) erişmek için bir modem ve telefon hattının kullanıldığı, telefon numarası çevrilerek erişimin sağlandığı, bir bilgisayar ağı biçimidir. Telefon hattı hem telefon görüşmesi hem internet için aynı anda kullanılamaz. Çevirmeli ağ bağlantı özelliği olan modem gerekli Maliyet : Abonelik ücreti + Süreyle artan kontur ücreti (Uzun süreli kullanımda çok pahalı) Hız : Düşük (maks. 56 Kbps)
DSL Di g i t a l Su b s c r i b e r Li n e ( S a y ı s a l A b o n e H a t t ı ), sıradan bakır kablolar üzerinden evlere ve ofislere yüksek bant genişliği sağlayan bir teknolojidir. xdsl şeklindede adlandırılıp, baştaki x harfi değiştirilerek t ü r l e r i adlandırılır: ADSL, ADSL2, ADSL2+, SDSL, IDSL, HDSL, VDSL, VDSL2 ADSL (Asymetric Digital Subscriber Line - Bakışımsız Sayısal Abone Hattı), kullanıcıların yüksek hızlarda bakışımsız veri haberleşmesi olmakla birlikte, eşzamanlı olarak telefon görüşme olanağı sağlayan bir teknolojidir. Hız: 16Mbps
Kablo İnternet (KabloNet) Kablo TV nin altyapısından yararlanır. Kablolu ağ bilgiyi tek yönlü (yayıncıdan kullanıcıya) taşımak için tasarlanmıştır. Alım hızı çok yüksektir. Maliyet: başlangıç servis ücreti + sabit abonelik ücreti Hız: Yüksek (20Mbps)
Fiberoptik Fiberoptik kablolar bilgiyi ışık sinyalleri şeklinde taşıyor: Hızlı (100Mbps) Geniş kapasite Dayanıklı
Elektronik Posta Web sitesi üzerinden elektronik posta yönetimi MS Outlook üzerinden elektronik posta yönetimi Adres defteri oluşturma
Haber Grupları ve Forumlar
Bilgisayar Virüsleri n n n n n Bilgisayar virüsü, kullanıcının izni ya da bilgisi dahilinde olmadan bilgisayarın çalışma şeklini değiştiren ve kendini diğer dosyaların içerisinde gizlemeye çalışan aslında bir tür bilgisayar programıdır. Etkileri: Bazı virüsler uygulamalara zarar vermek, dosyaları silmek ve sabit diski yeniden formatlamak gibi çeşitli şekillerde bilgisayara zarar vermek amacıyla programlanmışlardır. Bazıları zarar vermektense, sadece sistem içinde çoğalmayı ve metin, resim ya da video mesajları göstererek fark edilmeyi tercih ederler. Bu zararsızmış gibi gözüken virüsler kullanıcı için problem yaratabilir. Bilgisayar hafızasını işgal ederek makineyi yavaşlatabilir, sistemin kararsız davranmasına hatta çökmesine neden olabilirler. Ek olarak birçok virüs, hata (bug) kaynağıdır ve bu hatalar sistem çökmelerine ve veri kaybına neden olabilir.
Bilgisayar Virüsleri n Amaçları: n n n n Veri çalmak Kimlik hırsızlığı Mesaj yaymak Finansal kazanç sağlamak vb.
Anti-Virüs Programları n Amaç: n n Virüsün bilgisayar sistemine bulaşmasını engellemek Bulaşmış virüsü temizlemek n n Bir bilgisayarda yalnız bir adet anti-virüs programı çalıştırılmalıdır. Anti-virüs programı düzenli olarak güncellenmelidir.
Web Tabanlı Öğrenme WEB Tabanlı Eğitim (WTE), eğitimin zaman ve mekandan bağımsız olarak yürütüldüğü; bilgisayarın bir araştırma ve iletişim amacıyla, öğretim ve sunum aracı olarak kullanıldığı eğitim modeli olarak tanımlanabilir. Uzaktan Öğretim, fiziksel olarak öğrencilerin bulundukları yerlerde olmasını gerektirmeksizin, teknolojinin imkanlarından yararlanılarak, öğrenci ve öğretmenlerin bir sanal dershane ortamında değişik şekillerde karşı karşıya getirildikleri, planlı bir öğretim şeklidir. Uzaktan eğitim aynı zaman ve mekanı paylaşmayan öğrenci ve öğretmeni teknoloji yoluyla bir araya getirerek öğretimi, öğrenmeyi gerçekleştirmektir.
UZAKTAN EĞİTİMİN TARİHÇESİ Mektupla Öğretim 1. Nesil Radyo ve Televizyon Yayınları 2. Nesil Açık Öğretim Kurumları 3. Nesil Telekonferans 4. Nesil Internet ve Web 5. Nesil
AVANTAJLARI Dersi tekrar etme olasılığı Öğrenme süresinde düşüş Düşük maliyet Standartlaşmış eğitim Akılda kalma oranında artış Aktif katılım Anında geri bildirim Diğer kaynaklara erişebilme esnekliği Yer ve zaman esnekliği Eğitim performans değerlendirilmesi ve raporlanması Simülasyon olanağı Birçok değişik öğrenme metodu içermesi
WEB Tabanlı Öğretim Teknolojileri SENKRONİZE (EŞ ZAMANLI) Sesli Telekonferans Chat Odaları Video Telekonferans ASENKRONİZE (EŞ ZAMANLI OLMAYAN) E-mail Listservs Bulletin Boards
Türkiye deki Örnekleri Ahmet Yesevi Üniversitesi Anadolu Üniversitesi Atılım Üniversitesi Avez A.Ş. Boğaziçi Üniversitesi Cisco System İstanbul Teknik Üniversitesi Milli Eğitim Bakanlığı ODTÜ Sakarya Üniversitesi Süleyman Demirel Üniversitesi
Örnekler http://www.virtual-college.co.uk/elearning/ elearning03.asp http://www.yesevi.net/ http://www.aof.anadolu.edu.tr http://uzaktanegitim.isuzem.net/ http://www.uzem.sakarya.edu.tr/ http://www.uzem.itu.edu.tr/ http://www.ue.gazi.edu.tr/eogrenme.html http://idea.metu.edu.tr/
İnternet ve Kariyer www.kariyer.net www.yenibiris.com www.secretcv.com http://www.monster.com.tr/ http://www.careerjet.com.tr/ www.indeed.com