TEKSTİL TEKNOLOJİSİ A. ALANIN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİ Tekstil alanı, yüksek ihracat performans ve potansiyeli ile ülkenin dünyaya açılan penceresidir. Tekstil, Türkiye nin toplam ihracatının % 38 ini oluşturmaktadır. Ülkemizde özellikle İstanbul, Bursa, Denizli, Kahramanmaraş, Gaziantep, Adana, Kayseri, Tekirdağ gibi illerimizde tekstil sektörü yoğunlaşmıştır. Tekstil sektörü hem ülke ekonomisine katkı sağlamakta hem de istihdam alanı yaratmaktadır. Türk tekstil sektörü, iplikten başlayarak geniş ve güçlü bir üretim yelpazesi ve kapasitesine sahiptir. İğ sayısı itibari ile dünyada altıncı, rotor sayısında dördüncüdür; dokuma ve örgü kapasitesi AB kapasitesinin dörtte biri, terbiye (boya, baskı, apre) kapasitesi ise AB düzeyindedir. Türk tekstil sektörü teknoloji düzeyi, ekonomik etkinliği ve sosyal etkileşimi itibariyle ülkenin önde gelen sosyoekonomik faaliyet alanlarından biridir. Sektörün bu konumunu önümüzdeki yıllarda koruması, hatta geliştirmesi beklenmektedir. Türkiye deki tekstil alanının güçlü olmasının nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz: Yerleşik tekstil geleneği, Tekstil altyapısı ve yeterli deneyim, Uluslararası rekabet deneyimi, Ham madde ve malzeme zenginliği, Çevre dostu üretim konusunda deneyim, Kişisel talebe yönelik küçük ölçekli işlere yatkınlık, Ürün ve süreç çeşitliliğindeki zenginlik, Lojistik, ulaşım, iletişim konularında alt yapı yeterliği, Esnek ve hızlı üretim, Kalifiye eleman, Yeni makine parkıyla gerçekleştiriliyor olmasıdır.
Gelişmiş ülkelere göre genç nüfusun yarattığı rekabetçi iş gücü maliyetleri ile birlikte ülke istihdamına büyük katkı sağlayacağı düşünülmektedir. B. ALANIN ALTINDA YER ALAN MESLEKLER İplikçilik Endüstriyel Dokumacılık Endüstriyel Örmecilik (örme desen programcısı / örme giyim modelisti) Tekstil Terbiyeciliği (boyacı, baskıcı, test laborantı, apreci) Tekstil Laborantlığı Tekstil Mekatroniği Tekstil Teknolojisi Alanı Çerçeve Öğretim Programı nda; 1. İplik Üretim Teknolojisi, 2. Dokuma Desinatörlüğü, 3. Dokuma Operatörlüğü, 4. Dokusuz Yüzeyler, 5. Endüstriyel Düz Örme, 6. Endüstriyel Yuvarlak Örme, 7. Endüstriyel Çorap Örme, 8. Tekstil Boyacılığı, 9. Tekstil Baskı ve Desenciliği, 10. Tekstil Bitim İşlemleri (Apre), 11. Tekstil Laborantlığı şeklinde dallar ayrıntılı olarak belirtilmiştir.
İPLİKÇİ Tanımı İplikçi; tekstil liflerine, iplik üretim makinelerinde gerekli işlemleri uygulayarak istenilen özellikte ve kalitede iplik yapma, ham madde, yarı mamul ve iplik üzerinde gerekli fiziksel ve kimyasal testleri yapma, test cihazlarını kullanma ve sonuçlarını değerlendirme, makineleri kullanma, üretim planı yapma, makinelerde gerekli ayarları, makine temizlik ve bakım işlemlerini yapma bilgi ve becerisine sahip, iş güvenliği ve kurallarına uyan nitelikli kişidir. Görevleri Pamuk iplik üretim planı yapmak, Pamuk ham madde ve yarı mamul testlerini yapmak, İplik testlerini yapmak, Pamuk ipliği üretimini yapmak, Yün iplik üretim ve planını yapmak, Yünde ham madde ve yarı mamul testlerini yapmak, Suni, sentetik iplik üretimi ve planını yapmak, Suni, sentetik yarı mamul ve iplik testlerini yapmak, Diğer iplik çeşitlerinin üretimini yapmaktır.
ENDÜSTRİYEL DOKUMACI Tanımı Dokumacı; kumaş analizi ve tasarımı yapma, dokumaya hazırlık ve dokuma makinelerini kullanarak çeşitli kumaşları üretme bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir. Görevleri Numune kumaş dokumak, Kumaş analizi yapmak, Dokumaya hazırlık ve dokuma işlemlerini yapmak, Depolama yapmaktır. DOKUMA DESİNATÖRÜ Tanımı Dokuma Desinatörü; kumaş için gerekli olan tasarımları yapan,yaptığı tasarımlara uygun örgüleri gerekli yerlere yerleştirebilen,bilgisayar ve desen programlarını kullanan,kumaş analizi ve tasarımı yapma ve numune kumaş dokuma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.
Görevleri Bilgisayar kullanarak kumaş desen tasarımı yapmak, Yapılan tasarıma uygun örgüleri atamak, Numune kumaş dokumak, İşletme içerisinde dokunan desenlerin takibini yapmak, Kumaş analizi yapmak, Desenlerle ilgili kartela ve kataloglar hazırlamak, Müşteri odaklı desen tasarımı yapmak ENDÜSTRİYEL ÖRMECİ
ENDÜSTRİYEL ÖRMECİ (ÖRME DESEN PROGRAMCISI) Tanım Örme desen programcısı; düz, yuvarlak ve çorap örmede desen oluşturma, örme makinelerine desen programı hazırlayabilme, makineye deseni oturtma ve örme makinelerini kullanma ile ilgili bilgi ve becerilere sahip nitelikli kişidir. Görevleri Örme kumaş analizini yapmak, Örgü analizine göre desen yapmak, Örmede kalite kontrolü yapmak, Depolama yapmaktır.
ENDÜSTRİYEL ÖRMECİ (DÜZ ÖRME GİYİM MODELİSTİ) Tanımı Düz örme giyim modelisti; örme giysiler için kalıp hazırlama, ürüne göre malzeme tespiti yapma ve numune dikimi ile ilgili bilgi ve becerilere sahip nitelikli kişidir. Görevleri Kalıp hazırlamak, Ürün dikmek, Örme giyim aksesuarlarını yapmak, Model araştırmalarını yapmak, Örme giysi teknik çizimlerini yapmak, Depolama yapmaktır.
TERBİYECİ (BOYACI) Tanımı Boyacı; tekstil boyacılığı ile ilgili birimlerde planlama yaparak amaçlar doğrultusunda her türlü makineyi de kullanarak tüm mamullere ön terbiye ve boyama işlemleri yapabilme bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir. Görevleri Standart laboratuvar çalışması yapmak, Ön terbiye yapmak, Boyama yapmak, Elyaf cinsine göre boyar madde seçmek, Sentetik mamulleri ve karışımlarını boyamaktır.
TERBİYECİ (BASKICI) Tanımı Baskıcı; tekstil baskıcılığı ile ilgili birimlerde planlama yaparak amaçlar doğrultusunda her türlü makineyi de kullanarak tüm mamullere baskı yapabilme bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir. Görevleri Desen çalışmaları yapmak, Şablon hazırlamak, Baskı patlarını hazırlamak, Numune baskı yapmak, Farklı yöntemlerle baskı yapmak, Farklı boyar maddelerle baskı yapmak, Makinelerle baskı yapmak, Özel efektli baskıları yapmaktır.
TERBİYECİ (APRECİ) Tanımı Apreci; tekstil apreciliği ile ilgili birimlerde planlama yaparak amaçlar doğrultusunda her türlü makineyi kullanarak tüm mamullere apre yapabilme bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir. Görevleri Numune çalışmalarını yapmak, Her türlü elyafa uygulanabilen kimyasal apreleri yapmak, Diğer mamullere uygulanabilen kimyasal apreleri yapmak, Her türlü elyafa uygulanabilen mekanik apreleri yapmak, Diğer mamullere uygulanabilen mekanik apreleri yapmak, Örme kumaşlara mekanik apre yapmak, Püskürtme ve kaplama yöntemiyle apre yapmak, Kurutma ve egalize yapmaktır.
TEST LABORANTI Tanımı Test laborantı; tekstil ile ilgili her aşamayı test ederek kontrol edebilme, üretimin ulusal ve uluslararası standartlara ve insan sağlığına uygunluğunu her türlü test cihazını kullanarak test edebilme bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir. Görevleri Standart laboratuvar çalışması yapmak, Standartları bilmek, Laboratuvarı ve numuneyi hazır hâle getirmek, Numune kabulünü yapmak, Numuneyi test etmek ve değerlendirmektir.
TEKSTİL LABORANTI Tanımı Tekstil laborantı; tekstil materyalini ham maddeden alıp tekstil kullanıcısına varıncaya değin geçirdiği aşamalarda gerekli tüm fiziksel ve kimyasal testleri yapabilme, kalite güvence sistemini ve prosedürlerini hazırlayabilme bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir. Görevleri Temel iplik üretimi yapmak, Temel dokuma işlemlerini yapmak, Temel örme işlemlerini yapmak, Temel terbiye işlemlerini yapmak, Kalite güvence sistemini ve prosedürlerini hazırlamak, Numune analizini yapmak, Temel kimyasal ve fiziksel testleri yapmak, Laboratuvarda tekstil testlerini yapmak, Tekstil analizlerini yapmak, Analitik testleri yapmak, Tekstil kontrollerini yapmak, Tekstil liflerini ayırt etmektir.
TEKSTİL MEKATRONİKÇİSİ Tanımı Tekstil mekatronikçisi; tekstil endüstrisinde kullanılan makinelerdeki elektrik, elektronik ve mekanik sistemleri tanıyan, makinelerin kurulumunu ve periyodik bakımlarını yapabilen, arızalarını tespit edip teknik servis gerektirmeyen arızaları gidererek sistemin çalışmasını sağlama bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir. Görevleri Temel mekanik işlemleri yapmak, Mekanizmalar ile çalışmak, Makinelerin periyodik kontrol, bakım ve onarımını yapmak, Elektrik elektronik devreleri kurmak, Elektronik kontrol devrelerini bilmek ve arıza analizini yapmak, Elektrik makinelerine tekniklerine uygun kumanda etmek, Hidrolik pnomatik sistem denetimi yapmak, Tekstilde programlanabilir lojik kontrolleri kullanabilmek, Motor sürücüleri ve robotik uygulamaları yapmak, Scada sistemini kurup sistem programını yapmaktır. Tekstil Teknolojisi alanı altında; harman hallaççı, tarakçı, cerci, penyeci, fitilci, ringci, bobinci, bükümcü, open-endci, tekstüreci, kalite kontrolcü, dokuma hazırlıkçı, dokumacı, numune dokumacı, dokuma desenci, dokuma makineci, düz örme model makineci, çorap örme model makineci, düz örme giyim model makineci, burun kapamacı, düz örme ilik düğmeci, düz örme remayözcü, düz örme overlokçusu, formacı, yuvarlak örme makineci, çorap örme makineci, düz örme kesimci, düz örme ponterizci, düz örme teyel makineci, düz örme makineci, düz örme reşmeci, düz örme düz dikiş makineci, düz örme ütücü, örmede kalite kontrolcü, paketlemeci, ön terbiyeci, desenci, parça boyacı, parça baskıcı, düz boyacı,metraj baskıcı,kimyasal apreci, mekanik apreci, fiziksel test laborantı, kimyasal test laborantı, şardoncu, sanforcu, şabloncu vb. meslek elemanları da bulunmaktadır.
C. MESLEK ELEMANLARINDA ARANAN ÖZELLİKLER Tekstil alanında çalışmak isteyenlerin görme ve işitme duyu organlarının işlevlerini tam olarak yerine getirmesi, el ve parmaklarını ustalıkla kullanması, titiz olması, bedenen ve ruhen sağlıklı olması, göz ve ellerini eş güdümlü kullanabilmesi ayrıca mesleki eğitim almış olması gerekmektedir. D. ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI Tekstil alanında çalışanlar, çalışmalarını kapalı mekânlarda (işletmelerde) ve dış mekanlarda yürütürler. Bu alanda çalışanlar görevlerini yaparken bireysel çalışabilecekleri gibi ekip hâlinde de çalışabilirler. Alanın altındaki meslekler çeşitli ham madde ve makinelerle çalışmayı gerektirmektedir. Çalışma ortamının kısmen tozlu olmasından ve kimyasal madde (boyar madde) kullanımı sebebiyle astım ve alerji problemleri olan kimselerin çalışırken gerekli önlemleri almaları gerekmektedir. E. İŞ BULMA İMKÂNLARI Tekstil Teknolojisi alanı mezunu olan bir kişi Türkiye de yaygın olarak çalışma imkânına sahiptir. Tekstil alanında çalışmak isteyenler, entegre tekstil fabrikalarında, iplik fabrikalarında, triko, çorap ve örme atölye veya işletmelerinde,, desen bürolarında, dokuma, boya, apre, baskı atölye ve işletmelerinde, tekstil test laboratuvarlarında ve tekstil satış noktalarında çalışabilecekleri gibi kendi atölyelerinde de çalışabilirler. Ayrıca fason takibi,müşteri temsilcisi, tekstil kimyasal ve makine pazarlama, kumaş ve iplik pazarlama gibi alanlarda dış mekanlarda çalışabilirler. Dokuma, örme ve baskı desinatörleri evlerini ofis olarak kullanmak suretiyle işletmelere desen tasarımı yapabilirler.
F. EĞİTİM VE KARİYER İMKÂNLARI Meslek eğitimi, Meslek, Anadolu meslek ve Teknik liselerin Tekstil Teknolojisi alanı diploma programında verilmektedir. Lise öğrenimlerini bu alanlarda tamamlayan öğrenciler meslek yüksekokullarının; Tekstil, Halı ve Kilim, Halıcılık, Moda ve Tekstil Tasarımı bölümlerine sınavsız geçiş yapabilirler. Üniversite giriş sınavında başarılı oldukları takdirde; Tekstil Öğretmenliği, Tekstil Dokuma ve Örgü Öğretmenliği, Tekstil Terbiye Öğretmenliği Tekstil Tasarım bölümlerinde ek puan alarak lisans öğrenimlerine devam edebilirler. Ayrıca ön lisans programlarını başarı ile bitirenler açılan dikey geçiş sınavında başarılı oldukları takdirde; Tekstil, Tekstil Dokuma ve Örgü Öğretmenliği, Tekstil Öğretmenliği, Tekstil Mühendisliği, Tekstil Tasarım, Tekstil Terbiye Öğretmenliği lisans programlarına devam edebilirler. Mesleki eğitim merkezleri, çıraklık eğitimi uygulama kapsamına alınan illerde ve meslek dallarında aday çırak, çırak, kalfa ve ustalara eğitim vermek ve çeşitli meslek kursları açmak suretiyle sanayinin ihtiyaç duyduğu nitelikli ara insan gücünü yetiştirmek amacıyla açılan eğitim kurumlarıdır. Halk eğitimi merkezleri, yaşam boyu öğrenme perspektifi içerisinde her zaman ve her yerde uygulanabilecek yaygın eğitim programları ile her yaş ve düzeyde bireylere eğitim sunmaktadır. Mesleki eğitim merkezlerinde, Tekstil Teknolojisi alanında eğitim verilmektedir. Modüler programlarla meslek liseleri arasında paralellik sağlandığından yatay ve dikey geçişler olabilecektir.
ÇORLU KIZ TEKNİK VE MESLEK LİSESİNDE VAR OLAN TEKSTİL TEKNOLOJİSİ ALANI VE DALLARI Çorlu Kız Teknik ve Meslek Lisesi Tekstil Teknolojisi alanı; Trakya bölgesinde bulunan en gelişmiş teknolojiye sahip okullar arasında ilk sıralarda yer alan ve işletmelerle iç içe meslek eğitimi veren bir meslek edindirme birimidir. Tekstil Teknolojisi alanı sınırları içinde dört adet atölye, iki adet de derslik bulunmaktadır. Atölyeler ; 10. Sınıf öğrencilerinin kullanımına açık olan Tekstil Teknolojisi Atölyesi, Bilgisayarlı Desen Tasarım Atölyesi, Dokuma Atölyesi ve iç içe iki bölme halinde Boya ve Baskı Atölyeleri. Tekstil Teknolojisi Atölyesi: Tekstil Teknolojisi ve Tekstil lifleri derslerinin uygulamalarının yapıldığı bir atölyedir. İçinde dört adet tahta, 2 adet metal armürlü olmak üzere toplam 6 adet numune dokuma tezgahı, 2 triko örme makinesi, 2 iplik ve 1 fitil çıkrığı, 1 büküm test cihazı ve 2 adet binoküler mikroskop bulunmaktadır. Bu alet ve makineler kullanılarak ders ile ilgili her türlü uygulama yapılabilmektedir. Ayrıca bu atölyede bulunan elyaf, iplik, kumaş çeşitleri sayesinde öğrenci,tekstil ile ilgili her türlü materyali tanımaktadır. Ahşap Dokuma Tezgahları Triko Örme Makineleri Armürlü Numune Dokuma Tezgahları Işıklı Masalar İplik Çıkrığı
Bilgisayarlı Desen tasarım atölyesi: Desen tasarımlarının ve Temel tasarım derslerinin yapıldığı uygulama alanıdır. 15 öğrenci ve 1 öğretmen bilgisayarıyla öğrencilerin bilgisayar ortamında tasarım yapmaları sağlanmaktadır. Tekstil baskıcılığı için photoshop programı, dokuma desinatörlüğü dalı için EAT programı kullanılmaktadır. İşletmelerle aynı programları kullanan öğrencilerimiz mezun olduklarında işletmelerle uyum sorunu yaşamadan kolayca iş bulabilmektedirler. Ayrıca çalışma masaları ve ışıklı masalarda el tasarımları da yapmaktadırlar. Baskı Desen Uygulama Çalışmaları Bilgisayar Atölyesi Uygulama Çalışmaları
Dokuma Atölyesi: Bu atölye Dokuma Desinatörlüğü öğrencilerinin uygulama alanıdır.şu anda atölye bünyesinde 9 adet metal armürlü, 1 adet tahta dokuma tezgahı bulunmaktadır. Öğrencilerimiz bu atölyede işletmelerin katkılarıyla elde ettiğimiz farklı yapıda iplik çeşitleri sayesinde bilgisayar başında yaptıkları tasarımları ürüne dönüştürme şansına sahip olmaktadır. Armürlü Dokuma Makinesi Dokuma Uygulaması Dokuma Uygulaması Dokuma Uygulaması Dokuma Uygulaması
Terbiye Atölyesi: Bu atölye son derece teknolojik, işletme ortamında kullanılan alet ve makinelerle donatılmış, Tekstil Boyacılığı ve Tekstil Baskıcılığı dallarının eğitim gördüğü bir eğitim birimidir.terbiye atölyesi bünyesinde, 1 adet HT, 1adet atmosferik, 1 adet gliserinli olmak üzere 3 adet numune boyama makinesi, 1 adet 10 kg lik boyama makinesi, yıkama test makinesi, mini ram, ışık kabini, etüv bulundurmakta ve Tekstil Boyacılığı öğrencileri bu makineleri ustalıkla kullanmaktadır. Yine aynı atölyede bulunan Ahtapot baskı makinesi, pres baskı makinesi, manyetik rakle, şablon yıkama kabini ve ışıklı masalar sayesinde Tekstil Baskıcılığı öğrencileri tasarladıkları desenleri kumaşa aktarma şansına sahip olmaktadır. Bu atölye ayrıca tekstil materyallerinin testlerinin yapıldığı bir laboratuar olarak kullanılmaktadır. Su sertliği testi, ter haslığı testi testi, sürtünme haslığı testi, yıkama haslığı testi, pilinglenme testi gibi birçok test başarı ile yapılmaktadır. Bu testleri uygulamak için martin dyle boncuklanma test cihazı, ter haslığı test cihazı, crockmetre, su sertliği kiti gibi alet ve makineler kullanılmaktadır. Boyama makinelerinin bir bölümü 10 kg lık Parça Boyama Makinesi Işık Kabininde Renk Kontrolü Parça Baskı Uygulaması Işıklı Masada Film Çalışması Şablon Yıkama Kabini
Sürtünme Haslığı Testi Uygulaması Dijital pipetleme işlemi Okulumuz bünyesinde Tekstil Teknolojisi Alanında Teknik Lise, Anadolu Meslek Lisesi ve Meslek Lisesinde eğitim-öğretim yapmaktayız. Hali hazırda faaliyette olan dallarımız Tekstil Baskı ve Desenciliği ve Dokuma Desinatörlüğü dür. Tekstil Boyacılığı ve Tekstil Laborantlığı dalları da gelecek yıl okutulacak dallar arasındadır.