TJK NIN SES ARALIK 2010 SAYI 137 TÜRK YE JOKEY KULÜBÜ NÜN AYLIK RESM DERG S YET fit R C L K KARACABEY PANS YON HARA ÇALIfiTAY YÖNETMEL K HAZIRLAMA ÇALIfiTAYI PANEL HARRAN DA ATÇILIK Z RVES
Kas m ay na damgas n vuran olay, TJK Baflkan Say n Behçet Homurlu nun atç l k sektörüne yapm fl oldu u katk lar ndan dolay Tar m ve Köyiflleri Bakan Say n Mehmet Mehdi Eker e flükran plaketi vermesi oldu. Bakan Eker onuruna 4 Kas m Perflembe günü Veliefendi Hipodromu Byerley Turk Salonu nda verilen yeme e, Türkiye Jokey Kulübü üyelerinin yan s ra seçkin davetli toplulu u ve çok say da medya mensubu kat ld. Geride b rakt m z kas m ay içerisinde, fianl urfa Harran Üniversitesi nde At Yar fllar n n Toplum Üzerindeki Ekonomik-Bilimsel ve Sosyo- Kültürel Etkileri konulu panellerin üçüncüsü gerçeklefltirildi. Panelin detaylar n dergimizde bulabilirsiniz. Bu say m zdan itibaren ganyan bayilerimiz aras nda baflar lar ile örnek teflkil eden bayilerimize dergimizde yer vermeye bafll yoruz. lk olarak, 36 nolu Ortaköy ganyan bayinin 36 y ll k bayilik serüvenini sizlerle paylafl yoruz. Ayr ca yetifltiricilik köflemizde bu ay sizlere Kulübümüz haralar ndan Karacabey Pansiyon Hara y tan tt k. Kas m ay gündemimizde bulunan bu konular n yan s ra dergimizde sizin için, T GEM Karacabey Müdürlü ü Tesisleri nde gerçeklefltirilen Çal fltay, Osmanl mparatorlu u ordusunun önemli parças Ak nc lar, efsane at Toraman, Breeders Cup, so u a dayan kl zlanda Atlar ve Byerley Turk un ngiliz ressam John Wootton konulu dosyalar haz rlad k. Keyifle okuman z dile iyle, g}~ëç Çfxá TJK NIN SES 3
TJK NIN SES AYLIK DERG Aral k 2010 / Say 137 Türkiye Jokey Kulübü ad na mtiyaz Sahibi ve Yönetim Kurulu Baflkan Behçet HOMURLU Yaz flleri Bas n Müflaviri Yaz flleri Müdürü (Sorumlu) Yurtiçi ve Yurtd fl Yar fllar Editörü Kültür ve Sanat Editörü Esat YILMAER Erkut DEL ORMAN erkutd@tjk.org Mehmet B LBAfiAR mbilbasar@tjk.org Sonnur KARAKURT skarakurt@tjk.org Tasar m ve Uygulama Yay m ve Tasar m fiefi Gaye ÇETEGEN SEYALIO LU gayec@tjk.org Görsel Yönetmen ve Foto raf Editörü Arda OLGAÇ Foto raf Editör Yard mc s Kadir Ç V C Katk da Bulunanlar Cem BOfiGELMEZ Vet. Hek. Cihan KUMAfi Emre GÜR Erdem VURGUN Eren fiengül Ercan FIRTINA Mustafa URAL Umut SERBESTLER TJK NIN SES ARALIK 2010 SAYI 137 TÜRK YE JOKEY KULÜBÜ NÜN AYLIK RESM DERG S dari ve Teknik Reklam ve Sat fl fiefi Nihan ULUÇAY nihanu@tjk.org Tel : (0212) 414 67 01 Protokol ve Halkla liflkiler fiefi Sibel RAMAZAN pr@tjk.org Da t m ve Planlama Sorumlusu Ali hsan ERBEY Yönetim Yeri TJK Kurumsal letiflim Müdürlü ü Yay n Tasar m Grubu Ekrem Kurt Bulvar, Osmaniye, 34144 Bak rköy stanbul Tel : (0212) 414 66 02 web : www.tjk.org e-mail : basin@tjk.org Yay n Türü Yerel Süreli Yay n Ayl k Euromat Entegre Matbaac l k A.fi. Tel : (0212) 451 70 70 YET fit R C L K KARACABEY PANS YON HARA ÇALIfiTAY YÖNETMEL K HAZIRLAMA ÇALIfiTAYI PANEL HARRAN DA ATÇILIK Z RVES Her hakk sakl d r. TJK NIN SES lisans yla yay mlanmaktad r. Bu dergide yer alan yaz, makale, foto raf ve ilüstrasyonlar n elektronik ortamlar da dahil olmak üzere ço alt lma haklar Türkiye Jokey Kulübü ne aittir. Yaz l ön izin olmaks z n hangi dile ve hangi ortamda olursa olsun materyalin tamam n n ya da bir bölümünün ço alt lmas yasakt r. Bu dergi, bas n meslek ilkelerine uymaya söz vermifltir. 4 TJK NIN SES
Ç N D E K L E R TJK NIN SES 08 20 28 08 fiehit Day n n Dörtnala Safkanlar Geçmifli Antik dönemdeki Miletopolis flehrine kadar inen Karacabey lçesi ad n Osmanl döneminde Belgrad Savafl nda büyük kahramanl klar gösterip flehit olan Day Karacabey in an s ndan almaktad r. 20 Harran da Atç l k Zirvesi Erman Toro lu: Futbol oynad m zamanlarda çim saha yoktu ama futbol sahalar n n onlarca kat büyüklü ünde çim pistlerde yar fl atlar koflmaktayd. Ben de çim pistte ilk idman m Ankara Hipodromu nda yapt m. 28 Byerley Turk ün ngiliz Ressam : John Wootton John Wootton un naif at portreleri, kendisinden sonra at resmi yapan sanatç lar için temel al nacak ölçüleri oluflturmufl, bir bak ma prototip olmufltur. TJK NIN SES 5
TJK NIN SES 34 38 42 34 Vikinglerin Miras ; zlanda Atlar zlanda atlar, Vikingler taraf ndan zlanda ya millatan sonra 860 ve 935 y llar aras nda getirilen atlardan türemifl bir cinstir. Ülkeye at giriflinin yasaklanmas sayesinde cinsin safkan olmas sa lanm flt r. 38 At S rt ndaki Osmanl Komandolar : Ak nc lar Ak nc l k, ruh, inanç, iman ve gönül meselesiydi. Savaflta yolu ak nc açar ve gösterirdi. Ak nc lar n ard ndan ordu yürür ve son darbeyi vururdu. 42 Bir Bayinin Baflar Hikayesi 36 no lu ganyan bayimiz Erol Küçükköro lu, 25 Kas m 1974 te bafllad bayilik yolculu una gururla ve onurla devam ediyor. Küçükköro lu en çok has lat yapan bayiler listesinde uzun y llard r zirvede. 6 TJK NIN SES
TJK NIN SES 48 56 60 48 Portakal Bahçesi nde Sonbahar Keyfi: Oranj Ranch Antalya n n Kemer lçesi nin Çamyuva Beldesi nde faaliyet gösteren atl otelde hem tatilin keyfini ç karabilir hem de doyas ya ata binebilirsiniz. 56 fiampiyonlar n Çocu u: Toraman yi anne, iyi baba eflittir iyi yavru; Akkor ve Noces in o lu Toraman, 12 yar flta 11 galibiyetle her safkan n ulaflamayaca bir baflar elde etti. 60 Breeders Cup 2010 Dünya yar flç l n n ileri gelen ekürilerini, jokeylerini ve at yar fl hayranlar n Amerika ya çeken Breeders Cup mücadelelerinde da t lan toplam ikramiye bu y l 25 milyon 500 bin dolar oldu. TJK NIN SES 7
Y E T fi T R C L K fiehit Day n n Dörtnala Safkanlar 8 TJK NIN SES
Geçmifli antik dönemdeki Miletopolis flehrine kadar inen Karacabey lçesi ad n, Osmanl döneminde Belgrad Savafl nda büyük kahramanl klar gösterip flehit olan Day Karacabey in an s na ithafen 1910 y l nda alm flt r. Karacabey Haras n n geçmifli ise bu topraklardaki Osmanl mparatorlu u nun varl yla bafllam flt r. TJK NIN SES 9
n Arda OLGAÇ Bursa Karacabey i geçip Bal - kesir yoluna ç kan otobüs Mustafakemalpafla ilçesine do ru yaklafl yordu. Yol boyunca pencerelerinden bol miktarda tar m alan n ve zirai iflletmeleri seyrederek giden yolcular sol taraflar nda önce bofl gözüken baz padoklar fark etmeye bafllad lar. Kimilerine tan d k olan bu görüntüler, ilk kez rastlad klar bu alanlar n ne oldu unu anlamaya çal flan di erleri için de ilgi çekici bir yerin öncüleri oluyordu o anda. Saniyeler dakikalara vard kça artarak geniflleyen, minik tepelerin rak mlar bir anda s f ra inince kimi yerde ufuk çizgisini oluflturacak biçimde ötelere uzanan Karacabey Pansiyon Hara için, o an buray seyrederek geçenlerin a zlar ndan dökülen ifade genel olarak Vay be, ne kadar büyük bir yer oluyor. Asl nda o haraya paralel geçiflte içeride neler olup bitti ini anlamayanlar n gözlerine yine de çok fazla fley tak l yor. Sakin bafllayan ama gittikçe geniflleyen, hele bir de k srak ve taylar n oldu u padoklar geride b rak lmaya baflland kça, boyunlarda sola do ru tak l kalarak dönmeye devam ediyor. Haran n son k s mlar na gelindi inde, arka tepelerde kalan yerlerin hiç birisini göremeyenler en nihai flekilde ne kadar muazzam bir alan geçtiklerini anlayarak hayretlerini gizleyemiyorlar. 10 TJK NIN SES
lçe ve Hara n n zinde Yarhisar Tekfuru Mihalis in k - z Holofira, Müslüman olduktan sonra Nilüfer ad n alm fl ve Sultan Orhan Gazi ile 1298 de evlenmifltir. 1336 y l nda Karesi seferine ç - kan Sultan Orhan Gazi idaresindeki Osmanl Ordusu Kirmasti vilayetine (bugünkü Karacabey-Mustafakemalpafla ilçelerinin bulundu- u bölge) geldi inde bölgenin Hakimi Kirmastorya ve Kardefli Mihaliç, Uluabad civar nda yap lan görüflmeyle canlar n n ba fllanmas ve yine yönetici olarak kalmalar karfl l nda Kirmasti vilayetini Osmanl ya hibe etmifllerdir. Savaflmadan al nan bu arazileri ise Osmanl Devleti ne 28 y l önceki dü ünün bir çeyiz hediyesi olarak kabul edilmesini istemifllerdir. Bu flekilde Osmanl idaresine geçen bu topraklar Karacabey Haras n n ilk nüvesini oluflturmufltur. Hara daha sonra I. Murat Hüdavendigar zaman nda Gerdeme, Sultan Mahmut zaman nda Kayseri (Kayzer) ve Kabaa aç, Sultan Aziz devrinde Çörekli ve Harema- l, Sultan II. Abdülhamit devrinde Gönü, Çeribafl, Melde, 1929 y l nda da Poyrazbahçe mevkilerinin kat l m yla bugünkü büyüklü- üne ulaflm flt r. 1984 y l na kadar Karacabey Haras ad yla an lan arazi bu y ldan sonra Tar m flletmeleri Genel Müdürlü ü ne ba l Karacabey Tar m flletmesi olarak faaliyetlerine devam etmektedir. Karacabey Haras olarak an lan bu arazinin Osmanl mparatorlu- u na geçiflinden bugüne kadar ana fonksiyonu hep at yetifltirmek olmufltur. Osmanl mparatorlu- u nun ilk ak nc birli inin kuruldu u arazide ordunun binek at ihtiyac n karfl lamak için yetifltiricilik faaliyetleri o günden beri kesintisiz olarak devam etmektedir. Cumhuriyetin ilan ndan sonra Ulu Önder Atatürk ün talimat yla yurdumuzda bilimsel temellere dayanan at yetifltiricili i faaliyetlerinin en yo un gerçeklefltirildi i yer olan Karacabey Haras nda hala bu talimat n tam manas yla yerine getirildi ini gururla ifade edebiliriz. 1923 ten sonra Safkan ngiliz ve Safkan Arap at n n yan nda ülkemiz ihtiyaçlar na göre Haflinger, Nonius, Arap, ngiliz ve yerli at rklar n n de iflik oranlarda birlefltirmeleriyle yar mkan at yetifltiricili i de yap lan hara, 1981 y l ndan sonra sadece Safkan Arap ve cüzi miktarda Haflinger at yetifltiricili- i olarak faaliyetine devam etmifltir. Dünyada en yayg n yar fl at olarak kabul edilen Safkan ngiliz at - n n harada yetifltirmesine son verilmesiyle birçok dam zl k ayg r ve k srak elden ç kar lm flt r. Ve 1999 y l nda Türkiye Jokey Kulübü Karacabey Tar m flletmesi nin toplam 5.000 dekarl k araziye sahip olan Kayseri mevkiini (Kayseri Tavlas ) 20 y ll na kiralayarak Türk atç l na çok büyük bir ivme kazand ran Karacabey Pansiyon Haras n kurar. Bu topraklar üzerinde dünyan n say l büyük at haralar ndan birisi olarak, marka ayg rlar yla dünya ile tam bir entegrasyon içinde, tarihi misyonuna yak flan, yurt içi ve d fl nda yetifltiricili imizin yüz ak olan Safkan ngiliz atlar n yetifltirmeye devam etmektedir. TJK NIN SES 11
Türkiye nin Tek i... Resmi aç l fl 1 Mart 2001 de yap lan Karacabey Pansiyon Hara bugün Türkiye nin en büyük ve tek safkan ngiliz cinsi yar flat yetifltiren Daimi Pansiyoner Haras olarak Türk atç l na hizmet vermektedir. 5 bin dönüm arazi üzerine kurulu ve bakt n zda gözünüze sonsuz gibi gözüken yerleflkesiyle Avrupa n n da say l haralar aras nda kendine yer edinmifl durumdad r. lk kuruldu u dönem ve sonras nda k sa bir süre için, burada görev yapan yabanc hara uzman ve veterinerlerin destekleriyle uyum sürecini atlatt ktan sonra, bugün her fleyiyle Türkiye Jokey Kulübü nün kendi profesyonel kadrolar yla götürülen hara, yar fllarda birçok baflar lara koflmufl, halen koflmakta olan veya ayg rl k yaflamlar na bafllam fl bir çok flampiyonun evi konumundad r. Pistleri adeta a latan o nal seslerinin generalleri bir zamanlar belki küçük bir tay iken size yukar da bahsetti imiz böyle bir otobüs yolculu unun penceresine düflen anl k hat ralar olabilirler. Bakmas gözü yoracak kadar büyük olan ama bir avuç içi gibi her fleyiyle kontrol edilip iflletilen hara daimi k srak pansiyonerli i bak - m ndan ülkenin en belirgin örne ini teflkil etmektedir. 12 TJK NIN SES
Yerleflkenin üst taraflar nda, daha do rusu Mustafakemalpafla n n bereketli topraklar na tepeden bakan k sm nda konuflland r lan 600 tonluk sulama deposu bölgenin adeta kaptan köflkü konumunda. Yan na geldi inizde size az sonra piste inecek olan bir uça kullanan pilot havas n hissettiren görsel zenginli ini de özellikle vurgulamam z gerekiyor. Buradan ufka kadar ovay ve üstüne giydi i rengarenk do al örtüyü seyredebilirsiniz. Yürüyüflünüz esnas nda sa - n zda solunuzda ne kadar zengin bir do a oldu unu gözlemleme f rsat n z olacak. Karayolu taraf nda haran n karfl tepelerinden batan günefl huzmelerini padoklar üzerine yayd nda akflam k z ll yla harika dokular olufluyor. Atlar n do al yaflamlar n gözlemlemek kadar buradaki do al de iflkenli i yaflamak da hem sabah hem akflam ciddi anlamda bir meditasyon unsuru. Fiziksel örtü itibariyle, a açl k alanlar n da n k olmas ndan dolay hangi noktada durursan z durun dört bir yan n za bakt n zda hep ufka kadar gidip dayanan iniflli ç k fll, yeflil sar elbiseli tepecikler göreceksiniz. Bunlar da k srak ve taylar n yan s ra, yetifltiricili in belki en önemli domino tafllar ndan olan ayg rlar n yamaçlara kurulu padoklar d r. TJK NIN SES 13
klim flartlar ne olursa olsun gün do umundan bat m na kadar kendilerine ayr lan bölgelerinde yaflayan k ymetli beyefendiler burada da gözbebe i konumundalar. Bacaklar n za kuvvet dedirtecek kadar genifl ve dolafl las haran n perspektifi her birkaç ad mda bir neredeyse de ifliyor. Hem teknik hem de personel olarak en efektif çal flmay sergilemek için tüm detaylar düflünülmüfl durumda bu devasa mekanda. D fl çevresi 18 km olup, içindeki padoklar aras nda kullan lan tül tabir ettikleri çitlerin toplam n n 90 kilometreyi buldu- unu size söylesek; burada safkanlar n gerçekten nas l özgürce koflabildiklerini, kendi kimlik ve geleceklerini özgür ruhlar yla yaratt klar n zannediyoruz gözünüzde canland racaks n z. Hatta hara yönetimi merak edenlerin gelip kenarda dinlenirken çay kahve ikramlar n alarak do ay, taylar n kendi aralar nda oynamalar n seyrederek bu ruhu hissedebilmeleri için At Sevgisi Dura isimli bir mola köflesini de hizmete sokmufl durumda. fiehit Day n n ad n alan bu ilçenin h zl çocuklar gelecek yar nlarda da bizleri beraberlerinde koflturacak gibi gözüküyor. n 14 TJK NIN SES
Afl m Bilgileri Karacabey Pansiyon Hara da bulunan 9 ayg r m zdan 2010 y - l nda ayg r kadromuza kat lan Powerscourt ve Yonaguska isimli ayg rlar ilk afl mlar n yapm fl olup ilk jenerasyon taylar 2013 y l nda pistlere merhaba diyecekler. Bir önceki sene ayg r kadromuza dahil etti imiz Victory Gallop un ilk jenerasyon yavrular ise önümüzdeki y l yar fl hayatlar na bafllayacaklar. Bunlar n yan s ra günümüz itibar yla genel ayg r kazanç listesinin ilk s ras nda bulunan Royal Abjar ile üçüncü s rada bulunan Mountain Cat, unutulmaz safkan Sab rl n n babas Strike The Gold un yan s ra Ocean Crest, Always A Classic ve Marlin isimli ayg rlar halen Karacabey Pansiyon Hara da yetifltiricilerimize hizmet vermektedir. Kulübümüzün ayg rlar n n yan s ra yine özel ayg rlardan Dinyeper, Sports Hero, Karabeyhan, Medya, Pardon, Scream To Scream, Win River Win, Alsancakl ve Golden Sun Karacabey Pansiyon Hara da yetifltiricilerimizin hizmetindeler. 2010 y l n sezon olarak 358 do- um ve %92.38 gibi baflar l bir yüzdeyle kapatan harada flu an itibariyle 304 bafl k srak bulunmaktad r. VICTORY GALLOP TJK NIN SES 15
P L A K E T Türkiye Jokey Kulübü nden Bakan Mehmet Mehdi Eker e fiükran Plaketi Tar m ve Köyiflleri Bakan m z Say n Mehmet Mehdi Eker, 4 Kas m Perflembe günü onuruna verilen yemekte, Türkiye Jokey Kulübü üyeleri ve bas n mensuplar yla bir araya geldi. Veliefendi Hipodromu Byerley Turk Salonu nda gerçekleflen yemekte, Bakan Say n Mehmet Mehdi Eker e Türkiye Jokey Kulübü Baflkan Behçet Homurlu taraf ndan atç l a yapt önemli katk lar sebebiyle flükran plaketi verildi. TARIM VE KÖY filer BAKANI MEHMET MEHD EKER 16 TJK NIN SES
Tar m ve Köyiflleri Bakan - m z Say n Mehmet Mehdi Eker, 4 Kas m Perflembe günü onuruna verilen yemekte, Türkiye Jokey Kulübü üyeleri ve bas n mensuplar yla bir araya geldi. Veliefendi Hipodromu Byerley Turk Salonu nda gerçekleflen yemekte, Bakan Say n M. Mehdi Eker e Türkiye Jokey Kulübü Baflkan Behçet Homurlu taraf ndan atç l a yapt önemli katk - lar sebebiyle flükran plaketi verildi. Seçkin bir davetli toplulu unun kat l m yla gerçekleflen yeme e çok say da medya mensubu da kat ld. Yemek öncesi söz alan Türkiye Jokey Kulübü Baflkan Behçet Homurlu geçmiflte atç l kla ilgili ç kan kanunlara de inerek flunlar söyledi. Son iki kanun Tar m ve Köyiflleri Bakan m z Dr. Mehmet Mehdi Eker in döneminde parlamentoda kabul edilerek, atç l m z n üstündeki kara bulutlar kald ran 2007 ve 2009 y - l nda ç kan 5602 ve 5996 say l kanunlard r. 5602 ve 5996 say l Kanunlar Türk Atç l n n ufkunu açm fl, güçlü ekonomik yap ya kavuflma imkan vermifltir. Genelde kurumlar, amirlerine çeflitli vesilelerle flükranlar n sunmufllard r. Ama hiç birinin bu kadar samimi, bu kadar minnetle verildi ini sanm yorum. fiahs m ve temsil etti- im Türkiye Jokey Kulübü ve Türk Atç l ad na, bir kere daha flükranlar m sunarken, içten duygular m z ifade eden plaketimizi size sunmaktan onur duyuyorum diyerek Bakan Mehmet Mehdi Eker e bir flükran plaketi sundu. TJK NIN SES 17
TJK n n en yafll Asli Üyesi Muhlis Akal n, Bakan Eker e çiçek verdi. Bakan Eker de, plaketi ald ktan sonra Türkiye de haks zl k yap ld na inand m sektörlerin bafl nda atç l k sektörü geliyor diye bafllad konuflmas nda özetle flunlar söyledi. Atç l n hak etmedi i bir alg var. At bizim kültürümüzdür, hayat m z n olmazsa olmaz d r. Bir varl d r, de eridir. Atç l k insanl k tarihinde çok önemli bir yere sahiptir. Böyle oldu u halde bunu sadece müflterek bahise indirgemek, ondan ibaret kabul etmek haks zl kt r. Atç l n hayat m zda var olmas gereken anlamda yer almamas bir haks zl k yaratm flt r. O nedenle biz yeteri kadar atç l n gelifltirilmesine toplum olarak önem vermemifliz. hmal etti imiz bir de er alan d r. Gelifltirebilece imiz ve geliflme potansiyeli bulunan tarihi tecrübeye sahip oldu umuz bir alan olmas na ra men söyledi im alg sebebiyle yanl fl anlafl ld ndan biz bu potansiyeli yeteri kadar de- erlendirdik diyemeyiz. At bizden ve bizim terketti imiz alanlardan alan ülkeler bu gelifltirdikleri sektörle hem ulusal ekonomilerine çok büyük de er katm fllar, hem de bu alandaki kültürlerini gelifltirmifller. Ve dünyada etkin bir yere gelmifller. dedi. Bakan Eker sözlerine Türkiye de, atç l kta sahip olmam z gereken yer ile sahip oldu umuz yer aras nda önemli bir mesafe oldu unu anlatarak devam etti. Bakan, ileriye dönük perspektifleri ve ne yapmak istediklerini anlatt ve potansiyel olarak gerek nicelik gerekse nitelik olarak bulunmam z gereken yerde olmad m z belirtti. 18 TJK NIN SES
Bakan Eker, önceki kanunlara da dikkat çekerek bunlar n nereye ne kadar kaynak aktar r z düflüncesiyle ç kar lm fl olduklar n söyledi. Dünya ile Entegre Olmak çin Çal fl yoruz Bakan Eker, hükümetleri döneminde ç kar lan kanunlardan bahsederek dünya ile entegre olma ad na ç kar ld klar n ve baflka türlü dünyaya aç lman n mümkün olamayaca n söyledi. 2010 y - l nda ç kan kanunla bakanl n yetkisinde olan arazilerin atç l k ad na kullan lmas na izin veren bir yasa ç kar ld n, jokey kaza yard m sand ile ilgili kanunu ç - kard klar n söyledi. Bakan Eker, bunlar n olmas gereken ifller oldu unu ve yap ld - na dikkat çekti. Bakan, 2007 y - l nda ç kan kanunla kesilen paylar için yeni bir düzenlemeye gidildi- ini, yar flsevere verilen ikramiyenin % 45 ten % 59 a ç kar ld n söyledi. Bakan flöyle devam etti: 2010 y l nda bu kanunda yap lan de ifliklik çerçevesinde at slah gelirlerinden al nan kamu paylar - n n al nmas na son verildi. At slah gelirlerinin müfltereken belirlenmesi konusunda Maliye Bakanl ile bakanl m z yetkili k l nd. Yani Tar m ve Köyiflleri Bakanl yetkili k l nd. At slah ve tesis inflas ile ilgili yapt harcamalardan örnekler veren Bakan Eker, 5602 say l kanunla kesilen vergi miktar n n %42 den % 28 e düflürüldü ünü ve bunun atç l k için çok önemli oldu unu kaydetti. Türkiye Jokey Kulübü ne düflen sat fl miktar n n % 15,3 ten % 22,03 e ç kar ld n ve yat r mlar aç s ndan alt yap ve üst yap için önemli oldu unu bunun da atç l a verdikleri önemi gösterdi ini söyledi. Türk atç l n n flu anda dünyada 12. s rada oldu unu bunun daha önce çok afla larda oldu unu söyleyerek, cironun flu anda 1 milyar avro oldu unu, 2020 y l nda bunun 5 milyar euro olmas n istediklerini söyledi. Bu hedefi gerçeklefltirmek için de sizler ve bizler hep beraber çal flmal y z dedi. Bunu birlikte yapaca z diyen Bakan Eker, gösterilen ilgiye teflekkür ederek sözlerini tamamlad. n TJK NIN SES 19
P A N E L Harran da Atç l k Zirvesi Peygamberler diyar nda üçüncüsü düzenlenen panele Türkiye Jokey Kulübü nün asli üyeleri, spor ve sanat dünyas ndan ünlü isimler kat ld. TJK BAfiKANI BEHÇET HOMURLU At Yar fllar n n Toplum üzerindeki Ekonomik-Bilimsel ve Sosyo- Kültürel Etkileri ni üniversiteli gençli e anlatmay ve tart flmay amaçlayan panellerin üçüncüsü, Peygamberler Diyar fianl urfa daki Harran Üniversitesi nde gerçeklefltirildi. Yar fl yazarlar Ferdi Ak nc ve Kayhan Özcan n giriflimleriyle, 2 Mart ta stanbul Arel Üniversitesi nde, 26 Nisan da da Kayseri Erciyes Üniversitesi nde gerçeklefltirilen panellerin üçüncüsü 23 Kas m Sal günü fianl urfa Harran Üniversitesi nde yap ld. Reflat Köstem in moderatörlü- ünü yapt panele, Türkiye Jokey Kulübü Baflkan Behçet Homurlu ve Harran Üniversitesi Rektörü Prof. Dr.. Halil Mutlu konuflmac olarak kat ld. Tar m ve Köyiflleri Bakanl I. Hukuk Müflaviri & Yüksek Komiserler Kurulu Yetkili Üyesi Erdal Celal Sumaytao lu, Türkiye Jokey Kulübü Muhasip Üyesi Cüneyt Çal - c o lu, Zootekni ve Hayvan Besleme Bölümü Ö retim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Mu dat Yertürk, TJK Asli Üyesi ve Sanatç Faruk T - naz, TJK Asli Üyesi ve Safkan Arap At Yetifltiricileri ve Sahipleri Derne i Baflkan Cihat Gürüz, atç l n ekonomiye katk lar, yetifltiricilik boyutu ve yar flç l k konusunda konuflmalar yapt. Panelin sonuna do ru söz alan Spor Yazar - eski futbol hakemi Erman Toro lu, ünlü jokey Selim Kaya, oyuncu Cemal Hünal ile pop müzik sanatç s Burcu Günefl atlarla yaflad klar an lar paylafl rken, salondakiler bazen hüzünlü bazen de nefleli anlara tan k oldu. Homurlu: Tüm Ülke Kazan yor Panelin aç l fl konuflmas n yapan Türkiye Jokey Kulübü Baflkan Behçet Homurlu flunlar söyledi; Bir iki dakika içinde tamamlanan bir koflunun ard nda y llar, bu yar fllar için yetifltirilen atlar n s rt nda ise onlarca emek, sab r, maddi-manevi hesab zor yap labilecek kadar büyük bir yat r m yatmaktad r. Kazanan sadece at sahibi ve jokey de ildir; toplamda 30.000 i aflan, veteriner, seyis, antrenördür. Çiftçi, Mehmetçik, kimsesiz çocuklard r. Hatta flu anda bizleri dinlemekte olan gelece- imiz, de erli ö rencilerimizdir. K saca bütün bir toplum, devlet, 20 TJK NIN SES
bir ülkedir kazanan. 1950 y l nda kurulan Türkiye Jokey Kulübü iflte bu de eri, bu hizmeti daimi k lmak için vard r ve faaliyetlerini bu do rultuda sürdürmektedir. Bu amaçla, birçok konuda en ileri düzeyde at l mlar yapm fl, dünyan n atç l ktaki en ileri ülkelerinin sahip oldu u her türlü alt yap ve atç l kla ilgili birimleri Kulübümüz bünyesinde oluflturmufltur. Bu altyap n n en önemli parçalar ndan biri de kuflkusuz Yüksekokullar - m zla iflbirli i içinde gerçeklefltirilmekte olan akademik anlamdaki yat r mlar, yani e itim hizmetleridir. Haralar, afl m istasyonlar, hipodromlar, bayiiler, ayg rlar, at sa l hizmetleri, yetifltirdi imiz jokeylerimizin ter döktü ü 500 ü aflk n yar fl günü ve daha bir çok faktör bizi atç l kta dünyan n önde gelen ülkeleri aras na sokmufltur. Harran Üniversitesi Yönetimine ve bu toplant n n gerçekleflmesinde eme i geçen herkese teflekkürlerimi sunuyor, elde edilecek neticelerin Türk atç l k sektörü için hay rl olmas n diliyorum.' Sumaytao lu ndan Önemli Bilgiler Baflkan Homurlu'nun ard ndan söz alan Harran Üniversitesi Rektörü Prof. Dr..Halil Mutlu panelin üniversitelerinde yap lmas ndan duydu u memnuniyeti belirtirken, panelin kat l mc lar ndan Tar m ve Köyiflleri Bakanl I. Hukuk Müflaviri & Yüksek Komiserler Kurulu Yetkili Üyesi Erdal Celal Sumaytao lu, bakanl n atç l a katk lar ve yap lan yasal düzenlemeler hakk nda bilgi verdi. Sumaytao lu yar fllar n at slah konusunda performans de erlendirmesi aç s ndan öneminden bahsederek, müflterek bahislerin kaliteli at neslinin daha da iyilefltirilmesinde önemli rol üstlendi ini anlatt. Sumaytao lu'ndan sonra söz alan Zootekni ve Hayvan Besleme Bölümü Ö retim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Mu dat Yertürk yar fl atlar n n özelliklerinden bahsetti ve bilimin atç l a katk lar n aç klad. TJK Muhasip Üyesi Cüneyt Çal c o lu, atç l n ve at yar fllar n n Türk ekonomisine yaratt katma de er ve istihdam n boyutlar n örneklendirerek, devletten hiç birfley almadan her y l 600 milyon TL'nin devlete vergi olarak verildi ini söyledi. TJK NIN SES 21
ERDAL CELAL SUMAYTAO LU Çal c o lu, sektörde olan ve dolayl olarak buradan faydalananlarla birlikte 120.000 ailenin atç l ktan geçimini sa lad n ve amaçlar n n sektörü büyüterek bu say y art rmak oldu unu sözlerine ekledi. Çal c o lu'ndan sonra söz alan Türkiye Jokey Kulübü Asli Üyesi ve Sanatç Faruk T naz, at sevgisini 'aflk n at hali' olarak tan mlarken kendi atç l ndan örnekler verdi. T naz bu aflk n insan sabah n körü nde yata ndan kald r p 30 km. yol getirtecek kadar büyük oldu unu anlatt. Faruk T naz' n ard ndan söz alan Türkiye Jokey Kulübü Asli Üyesi & Safkan Arap At Yetifltiricileri ve Sahipleri Derne i Baflkan Cihat Gürüz, özellikle fianl urfa ve bölgedeki Arap atç l n n Türkiye ve dolay s yla dünyada geldi i noktadan bahsederek yetifltiricilikte ilk s rada olduklar n söyledi. fianl urfa n n Arap atç l nda söz sahibi olmas ndan yöre halk n n gurur duydu unu anlatan Gürüz, bölgedeki atç l n giderek büyüdü üne de dikkat çekti. Erman Hoca dan Farkl Bak fl Yetifltiricilik ve ekonomik konularda yap lan konuflmalar n ard ndan beklenen an geldi. Herkesin ne diyecek diye merak etti i futbol yazar ve yorumcu Erman Toro lu, konuflmalar üzüntü içinde dinledi ine dikkat çekerek, konuya baflka bir aç dan yorum getirdi. Toro lu Konuflmalar duyunca üzüldüm. Çünkü Türkiye'de iyi atlar n ve jokeylerin yetiflti ini memnuniyetle dinledim. Ancak bütün bunlar n yan nda daha iyi imkânlara sahip olunmas na ra men iyi futbolcu yetiflmiyor. Bunun için de bir dahaki Futbol Federasyonu seçimlerinde Türkiye Jokey Kulübü'nden bir yetkilinin üye olmas gerekir dedi. Erman Hoca atlarla ve hipodromla ilk tan flmas n n ö rencilik y llar nda Ankara Hipodromu'nda bas n tribününde kap görevlisi olarak çal flmas s ras nda bafllad n söyledi. Futbolculuk y llar nda çimde ilk idman n Ankara Hipodromu çim pistinde yapt klar n söyleyen Toro lu, o zamanlar CÜNEYT ÇALICIO LU PROF. DR.. HAL L MUTLU ERMAN TORO LU / SEL M KAYA 22 TJK NIN SES
çim saha yoktu ama, sahalar n onlarca kat çim pistlerde atlar kofluyordu dedi. Selim Kaya dan Duygusal Anlar Erman Toro lu'ndan sonra söz alan fianl urfal ünlü jokey Selim Kaya, kendisi için At' n tutku ve sevgi oldu unu vurgulayarak, bu sevginin hiç bir zaman bitemeyece ini söyledi. Y llard r ekmek, fleker, tuz yemedi ini anlatan Kaya, bunun meslek aflk oldu unu belirtti. Geçirdi i kazadan da bahseden ünlü jokey, bu aflk hissetmese yeniden pistlere dönmesinin zor olaca n anlatt. Jokey abisinin at üzerinden düflerek ölmesini gözleri dolarak anlatan Kaya, babas yla o günlerde yaflad klar dram paylaflt. Ö rencilere de tavsiyelerde bulunan ünlü jokey, diploman n de il bilginin peflinde olun, iflinizi sevin dedi. Iss z Adam ve Günefl in K z Iss z Adam filmindeki rolüyle ünlenen oyuncu Cemal Hünal ise; atlar çok sevdi ini ve kendi atlar oldu unu anlatt. Yaflad talihsiz kazaya ra men atlardan kopamad - n ve iyileflir iyileflmez hemen at bindi ini anlatan Hünal, günümüz flartlar nda bu asil hayvan ancak hipodromlarda görebileceklerini söyleyerek, onlara gidin ve dokunarak hissedin tavsiyesinde bulundu. Cemal Hünal'dan sonra söz alan sanatç Burcu Günefl ise çocuklu unun dedesiyle fiirinyer Hipodromu'nda geçti ini ve bayram harçl klar yla ata bindi ini söyledi. Günefl parma ndaki at figürlü yüzü ün sorulmas üzerine bugüne özel yapt rd n söyledi ve en k sa sürede at sahibi olmak istiyorum dedi. Günefl at n n ad n da 'Urfal m' koyaca n belirtti. Osmanbey Yerleflkesi, Ziraat Fakültesi Amfisi nde gerçeklefltirilen panel sonras, pop müzi inin güçlü sesi Burcu Günefl bir müzik ziyafeti verdi. Sanatç n n seslendirdi i birbirinden güzel flark lar na panele kat lan tüm konuklar coflkuyla efllik etti. Konuflmalar n ard nda soru-cevap bölümüne geçildi. Panel sonunda ise Türk Hava Kurumu fianl urfa fiube Müdürü Murat Akaltun, katk - lar ndan dolay baflkan Behçet Homurlu ve E. Celal Sumaytao lu'na plaket verdi. Harran Üniversitesi Rektörü Prof. Dr.. Halil Mutlu da kat l mc lara teflekkür ederek Abdülhamit'in Y ld z Saray 'ndaki foto raflar ndan oluflan birer albüm hediye etti. n C HAT GÜRÜZ FARUK TINAZ YRD. DOÇ. DR. MU DAT YERTÜRK CEMAL HÜNAL / BURCU GÜNEfi TJK NIN SES 23
G Ü N C E L Yönetmelik Haz rlama Çal fltay Müflterek Bahisler, At Yar fllar, At Yetifltiricili i ve Soy Kütü ü ile bunlara iliflkin di er konular içeren yönetmelik taslaklar n haz rlamak amac yla düzenlenen Atç l k Çal fltay, 25-28 Kas m tarihleri aras nda T GEM Karacabey Müdürlü ü Tesisleri'nde yap ld. Baflkanl n, Tar m ve Köyiflleri Bakanl I. Hukuk Müflaviri ve Yüksek Komiserler Kurulu Yetkili Üyesi Erdal Celal Sumaytao lu ile Türkiye Jokey Kulübü Baflkan Behçet Homurlu'nun yapt çal fltaya, Tar m ve Köyiflleri Bakanl Müsteflar ve Yüksek Komiserler Kurulu Baflkan Vedat Mirmahmuto ullar ile Müsteflar Yard mc s Dr. Nihat Pakdil de kat ld. Tar m Bakanl - n n bu iki önemli isminin çal fltaya kat lmas, devletin, en baflta da Tar m ve Köyiflleri Bakanl - n n atç l a verdi i önemin ve tabiki deste in en büyük kan t gibiydi. Yüksek Komiserler Kurulu ola an toplant s n n çal fltay n yap ld sürece ve mekana tafl nmas ise ayr bir eflgüdüm oluflturdu. 24 TJK NIN SES
25 Kas m Perflembe günü bafllayan ilk toplant ya; Yüksek Komiserler Kurulu Raportörü Süleyman Polat n yan s ra T GEM ve bakanl n atç l kla ilgili flube müdürleri ile Türkiye Jokey Kulübü Yönetim Kurulu, TJK Eski baflkanlar, asli üyeleri ve profesyonel kadrodan isimler kat ld. Atç - l k derneklerinin temsilcileri de görüfllerini Çal fltay da iletme flans buldu. lk gün sayg duruflu ve stiklal Marfl 'n n okunmas yla bafllarken, sabahki toplant da, Atç l k Sektörü'nün problemleri üzerinde hararetli tart flmalar yafland. Ö le yeme inin ard ndan bafllayan ikinci toplant da, Müflterek Bahisler Yönetmeli i üzerinde gecenin geç saatlerine kadar süren görüflmeler yap ld. TJK NIN SES 25
Çal fltay n ikinci günü olan 26 Kas m Cuma günü gerçekleflen toplant - larda ise, At Yar fllar Yönetmeli i üzerine görüflmeler gerçekleflti. At Yar fllar Yönetmeli i'nde üzerinde görüflme yap lan maddeler flunlar oldu; At yar fllar tüzü ü Doping muayene yönetmeli i Antrenörler, biniciler, ve seyislere verilecek lisanslar hakk nda yönetmelik Yar fl at sahipleri ve vekillerine iliflkin yönetmelik Gerçek ve tüzel kifliler ad na koflulacak koflulara ait sponsorluk flartlar Jokey yama (apranti) kurs talimat Seyis e itimi usul ve esaslar Yar fl komiser yard mc lar n n yetifltirilmesi ve sertifikaland r lmas e itimi sonucu sertifika almaya hak kazananlar n koflularda görevlendirme esaslar Yar fl komiserleri ile yard mc lar - n n yetifltirilmesi ve sertifikaland r lmalar ile ilgili usul ve esaslar lk defa koflulara kat lacak safkan ngiliz ve Arap atlar n n start denemesine iliflkin usul ve esaslar Jokey kaza ve yard m sand tedavi giderleri uygulama k lavuzu Çal fltay n 27 Kas m Cumartesi sabah yap lan toplant s na, Tar m ve Köyiflleri Bakanl Müsteflar ve Yüksek Komiserler Kurulu Baflkan Vedat Mirmahmuto ullar ile Müsteflar Yard mc s Dr. Nihat Pakdil de kat ld. Mirmahmuto ullar n n Çal fltay da yapt ve sorunlar n üstesinden hep birlikte gelece iz, omuz omuza baflaraca z, arkan zday z mesaj içeren konuflmas büyük heyecan yaratt ve alk fl toplad. 26 TJK NIN SES
Mirmahmuto ullar konuflmas - na flöyle devam etti: Atç l n çok ciddi sorunlar n say n baflkanla ve sizlerle birlikte çözdük. Tabi daha çözülecek, ileriye tafl nacak çok fley var. Mesafe kat etmemiz çal flmam z laz m. Bu iflin temel ilkesi fleffafl k. Bu sektöre hizmeti amaç edinerek çal fl rsan z iz b rak rs n z. Tabi 1950 y l nda ç kar lm fl bir tüzük var. Bu tüzü ün de iflmesi için gerekli ön çal flmay arkadafllar mla beraber yapt k. Ve bu nas l uygulanabilir, sizlerin de katk lar yla halledece iz. Bunun içerisinde Yüksek Komiserler Kurulu nun yap land - r lmas da, tüzü ün yan s ra yap - lan bir çal flma olacak. Bu tüzü ü 20 den 3 e indirirken sizin fikirleriniz çok önemli bizim için. Bu sektörün ekibiysek ve biz de bakanl k ve Yüksek Komiserler Kurulu olarak sorumlusuysak, sizin her düflünceniz bizim için çok önemli. Böyle oldu u için hem bu Çal fltay, hem tüzükle ilgili çal flmay, hem de YKK toplant s n bir araya getirdik ki, bizim yapt klar m zdan sizin de haberiniz olsun. Sizin fikirlerinizden de bizim haberimiz olsun ki, bunu hayata geçirelim. Kendimi çok mutlu hissediyorum, çünkü hep beraber bir araday z. Bir arada olursak mesafe kat ederiz. Atç l iyi günlere ulaflt rmam z hepimizin vebali diye düflünüyorum. Mirmahmuto ullar sözlerini "Say n Bakan ma çal fltaya kat laca m ve çok heyecanland m söyledim, o da aran zda olamayaca ndan dolay üzgün oldu unu söyleyerek sizlere selamlar n iletmemi söyledi diyerek tamamlad. Çal fltay n üçüncü günü, ö leden sonra bafllay p gece geç saatlere kadar devam eden Safkan Arap ve ngiliz atlar n n soy kütü üne kay tlar na dair yönetmelik konular n n görüflmeleriyle sona erdi. Safkan Arap ve ngiliz atlar n n soy kütü üne kay tlar na dair yönetmelik üzerinde görüflme yap lan maddeler flunlar oldu; Safkan Arap ve ngiliz atlar - n n soy kütü üne kay tlar na dair yönetmelik thal edilecek ngiliz atlar na ait flartlar thal edilecek safkan Arap atlar na ait flartlar 28 Kas m günü sona eren çal fltaya, Türkiye Jokey Kulübü'nden Yönetim Kurulu Baflkan Behçet Homurlu, Genel Sekreter Bahad r Gödek, Muhasip Üye Cüneyt Çal c o lu ve Yönetim Kurulu Üyeleri fiükrü Erdem ve U ur Alp Atan' n yan s ra TJK eski baflkanlar ndan Ali Do an Ünlü, Ömer Faruk Girgin ve Yasin Kadri Ekinci, TJK Asli Üyeleri Dr. Serdar Pedükcoflkun, Selman Taflbek, Cengizhan Gödek ile TJK Genel Müdür Vekili fieref Somtürk, Genel Müdür Yard mc lar Tuncel Ayd n ve Burak Konuk ile Müflterek Bahisler ve Pazarlama Müdürü A. Sait Kut ve Teknik Büro Müdürü H. Alp Oral kat ld. Tar m ve Köyiflleri Bakanl 'ndan Çal fltay a kat lan isimler ise flunlar oldu; Yüksek Komiserler Kurulu Raportörü Süleyman Polat, YKK Üyeleri Hücum Tulgar ve Mircan F rat, Tar msal Üretim ve Gelifltirme Müdürlü ü Daire Baflkan Muhittin yimaya, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlü ü Daire Baflkan Dr. Salih Yurtalan, Teftifl Kurulu Baflkan Yard mc lar Sedat Karaaslan ile Mustafa Ertan, Hukuk Müflavirleri Cengizhan Arslan ile Özge Atik, Etlik Merkez Veteriner Kontrol ve Araflt rma Enstitüsü Müdürü Dr. Nahit Yaz c o lu, T GEM fiube Müdürü Hilmi Etem, Karacabey T M. Md. Yrd. Murat Durmaz, Pendik Vet. Kont. ve Arafl. Ens. Md. Muhammet Aks n, stanbul Yar fl Komiserleri Kurulu Baflkan Adnan Tepe ve Ankara Yar fl Komiserleri Kurulu Üyesi Osman Uysal. Çal fltay a atç l k derneklerinden ise flu isimler kat ld ; Türkiye Yar fl At Yetifltiricileri ve Sahipleri Derne i Baflkan nci Özdemir, Genel Sekreter Atahan Zilcio lu, Safkan ngiliz At Yetifltiricileri ve Sahipleri Derne i Muhasip Üyesi H. Mert Aksoy, Safkan Arap At Yetifltiricileri ve Sahipleri Derne i Yönetim Kurulu Üyesi Sami Do an, Yar fl Atlar Menecer ve Antrenörler Derne i Yönetim Kurulu Üyesi Haldun Günefl ve Jokeyler Derne i II. Baflkan Süleyman Akd. Her sene kas m ya da aral k ay nda bu toplant lar n yap lmas hususunda görüfl birli ine de var ld. TJK NIN SES 27
K Ü L T Ü R S A N A T Byerley Türk ün ngiliz Ressam : JOHN WOOTTON At ressaml n n do um yeri ngiltere de 18 ve 19. Yüzy llarda ngiliz Resim Sanat nda yeni bir tarz yarat ld. John Wootton tablolar ile atlar duvarlara tafl d. 28 TJK NIN SES
n Sonnur KARAKURT ngilizler çok eski ça lardan beri do aya, hayvanlara duyduklar benzersiz sevgi ve spor u rafllar na düflkünlükleriyle tan n rlar. Bu spor u rafllar aras nda özellikle binicili in, tarihin bütün dönemlerinde, kraliyet ailesi ve sarayla, k rsal kesimdeki soylularla, saray n uzak ve yak n çevresindeki çeflitli zümrelerle ba lant l oldu u görülür. Krallar n sporu olarak da bilinen binicilik, seçkin at soylar na sahip olmay gerektirdi inden, her zaman pahal bir u rafl olmufltur. TJK NIN SES 29
17. ve 18. yüzy lda, ngiliz soylular ak l almaz bir zenginli in yan s ra bolca da bofl vakte sahiptiler. Keyif ald klar ve hofllar na giden u rafllarla geçirdikleri bu vakitlerde spora da oldukça genifl bir zaman ay rmaktayd lar. Özellikle at yar fllar ve av partileri bu dönemin en gözde sporlar aras nda yer almaktayd. Öte yandan henüz motorlu ulafl m araçlar n n bulunmad bu günlerde at, gündelik hayat n da odak noktas durumundayd. Çiftlik hayvanlar yetifltirmekle ün salm fl olan ngilizler, çok geçmeden at yetifltiricili ine de el atmakta gecikmediler. ngiliz at yetifltiricileri, 17. yüzy ldan, 18. yüzy la geçilirken, yabanc ülkelerden, özellikle de Do u dan Arap, Bedevi ve Türk atlar getirmeye bafllad lar. Bu safkan ve de- erli soylar n, daha önce yabanc soylarla çiftlefltirilerek melezleflmifl olan yerli ngiliz atlar - na büyük katk sa layaca n düflünüyorlard. O güne de in, gerçek bir safkan yetifltirememifl olan ngilizler, bir ngiliz k sra n n Do- u dan gelmifl bir ayg r taraf ndan döllendi inde çok daha üstün nitelikli, h zl, yar fl ve ava çok daha yatk n, bir at n ortaya ç kt n gördüler. Birkaç kuflak boyunca bu ifllemi yineleyen ngilizler, sonunda bafll bafl na bir at soyu, Safkan ngiliz yar fl at n yarat rlar. At yetifltiricili inde meydana gelen bu devrimin, ngiliz at resmi okulunun do uflu ile ayn döneme denk düflmesi tabiî ki bir rastlant de- ildir. Yüzy llardan beri süregelen, zenginlikle at aras ndaki bu kesintisiz ba, 17. yüzy ldan bafllayarak 18.ve 19. yüzy lda At Resmi diye tan mlanan bir resim tarz n n, bu ülkenin en 30 TJK NIN SES
önemli sanat dallar ndan biri olarak do up geliflmesini sa lam flt r. Bu resmin temelinde, asl nda ngilizlere özgü baflka bir resim tarz olan aç k hava portrelerinin çok önemli bir pay vard r. ngilizlerin geleneksel yaflant s içinde k r hayat n n yüceltilmesi, bu tür yaflam biçimine duyulan sevgi ve be eniyle birlikte geliflen bu tarz, ülkenin toplumsal tarihinin ve k rsal kesimlerin durmadan de iflen yüzünün de canl bir belgesi olmufltur. Bu dönemde at resimlerine ve bunlar büyük bir yetkinlikle gerçeklefltirebilecek ressamlara duyulan ihtiyaç, ngiliz resim tarihinin en önemli ustalar ndan baz lar n at portreleri yapmaya yöneltmifltir. Bu tarz resimler hem insan, hem de hayvan anatomisini ayr nt lar yla bilmeyi, spor geleneklerini derinli ine kavram fl olmay, manzara resminde ustalaflmay gerektiren zorlu bir ifltir. ngiltere nin ilk önemli spor ressam olarak bilinen John Wootton yar m yüzy l boyunca aristokrasiye at portreleri üretmifltir. Do um tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte 1682 veya 1683 y llar nda do du u düflünülen sanatç - n n ailesi ve çocukluk y llar hakk nda pek az fley bilinmektedir. ngiliz at resmi gelene i, at ve spor resimlerinin yüzy llard r yap lmakta oldu u Avrupa ya kadar uzan r. Asl nda bu gelenek, 17. yüzy lda ngiltere ye gelen Flaman ressamlar taraf ndan bafllat lm flt r. O zamana de- in, yaln zca insan konu alan ngiliz portre resimlerinde dolayl olarak hayvanlar n da betimlendi i görülmektedir. 17. yüzy la gelene kadar dolays z olarak hayvan portrelerine ise çok az rastlan r. TJK NIN SES 31
ngiltere de etkinlik gösteren Flaman ressamlar n en önemlisi, at portreleri, hayvan resimleri, av ve savafl sahnelerindeki ustal ile ün kazanm fl olan Jan Wyck tir. Lambert ve Siberechts ile çal flt bilinen Wootton, Londra da birlikte çal flma olana buldu u Jan Wyck ten oldukça etkinlenmifltir. Buna karfl n Wootton zamanla, tamam yla kendine özgü bir ngiliz üslubu tafl yan ilk at resimlerini gerçeklefltirmifl ve y llar sonra ngiliz at portrelerinin babas olarak an lm flt r. O günlerde ünü h zla yay lan Wootton n dönemin en pahal ressamlar ndan biri oldu u söylenir. John Wootton n at portreleri, tüm naifliklerine karfl n, kendisinden sonraki kuflak at resmi çal flan sanatç lar için temel al nacak ölçüleri oluflturmufl, bir bak ma prototip olmufltur. Wootton n at portrecili i üzerinde ngiliz at yetifltiricilerinin Do u ya yönelmelerinin de kuflkusuz çok büyük bir etkisi olmufltur. Yabanc ülkelerden getirilen safkan ayg rlar ve onlar n soyundan gelen yavrular, John Wootton n at portrelerinin, özellikle de atlar konu alan yar fl, av ve savafl konulu resimlerinin temalar n oluflturmufltur. Do u dan ngiltere ye getirilen ayg rlardan yaln zca üçünün soyu sürülmüfltür. Bu ayg rlardan Byerley Turk ünlü ressam n bir eserine konu olur. Yüzbafl Robert Byerley taraf ndan Budapeflte Kuflatmas s ras nda Türklerden ele geçirilmifl olan bu ayg r, 1689 y - l nda ngiltere ye getirilmifltir. Bir y l sonra ise rlanda daki Boyne Çarp flmas s ras nda süvari at olarak savafl alan na sürmüfltür. Savafl n ard ndan albay olarak emekliye ayr lan Robert Byerley, York yak nlar ndaki Goldsborough Hall a yerleflir ve ünlü safkan burada dam zl k ayg r olarak kullan l r. 32 TJK NIN SES
Sanatç taraf ndan Safkan ngiliz at n n soy kurucusu olan de erli ayg r, tablonun tümüne egemen bir konumda resmedilir. Bile bile çok iri gösterilmifltir. Do u eyeri ve koflum tak mlar vurulmufl olan ayg r n, Türklerin geleneksel giysileri içindeki seyisiyle birlikte resmedilmesinin nedeni ise at n kökeninin aç k seçik vurgulanmak istenmesidir. Resme bak ld nda ayg r, ufukta yitip gitmekte olan Do u nun ünlü kenti stanbul un s n r nda, Bat n n efli inde durmaktad r. Türk seyis, atla göz göze gelmemek için bafl n sola çevirmifl, adeta ona boyun e mifltir. Bu durum 226 x 209 cm. ölçülerindeki an tsal tabloda ayg r n konumunu bir kat daha yüceltmektedir n Kaynakça: * Gombrich, E.H., Sanat n Öyküsü, stanbul: Remzi Kitabevi, 1992 nankur, Zeynep, 19. Yüzy l Avrupa s nda Heykel ve Resim Sanat, stanbul: Kabalc Yay nevi P Sanat ve Kültür Antika Dergisi / say 11, 1998 http://tr.wikipedia.org/wiki/john <http://tr.wikipedia.org/wiki/john> Wootton TJK NIN SES 33
D Ü N Y A D A N Vikinglerin Miras ; zlanda Atlar zlanda atlar, ülkeye Vikingler taraf ndan milattan sonra 860 ve 935 y llar aras nda getirilen atlardan türemifl bir cinstir. zlanda Parlamentosu nun 982 y l nda ülkeye at giriflini yasaklamas sayesinde cinsin safkan olmas sa lanm flt r. n Gaye ÇETEGEN SEYALIO LU zlanda Atlas Okyanusu'nun kuzeyinde Norveç ve Britanya Adalar 'n n aras nda yer alan küçük bir ada ülkesidir. Atlas Okyanusu nun kuzeyinde volkanik bir ada ve çevresindeki birçok küçük adan n birlike oluflturdu u ülke en yak n komflusu olan Grönland a 350 km, di er komflular olan Norveç e 1050 km, skoçya ya 800 km uzakl ktad r. 34 TJK NIN SES
zlanda n n büyük bir bölümü volkanik olup adadaki faal yanarda say s 200 ü bulmaktad r. 2010 y l mart ay nda patlayan, 6 kilometre yükse e toz ve kül püskürterek 17 ülkenin hava sahas n n tamam n veya tamam na yak n n kapatmas - na sebep olan Eyjafjallajokull yanarda bunlardan biridir. Patlama sonras nda ortaya ç kan kül bulutu sebebiyle binlerce uçufl iptal olmufl ve bu olay Avrupa Sivil Havac l k sistemine büyük darbe vurmufltu. Adan n baz bölümleri geçmiflteki yanarda püskürmeleri sonucu ortaya ç km fl lav ovalar yla kapl - d r. Bu ovalarda yer yer jökül ad verilen buz kubbelerine rastlan r. Bunlar n en büyü ü Vatnapöhull 8500 km2 yi bulan Avrupa n n yüzölçümüyle en genifl buzuludur. zlanda n n k y lar güneyde düz, öteki yerlerde girintili- ç k nt l d r. K - y lar n n uzunlu u 6000 km den fazlad r. Adada bol ça layanl birçok rmak bulunmaktad r. zlanda da çok say da krater gölü vard r. Haziran da Beyaz Geceler Ada, Gulf Stream ak nt s n n etkisinde kald ndan, bulundu u enlem dairesine karfl n iklimi çok so- uk de ildir. Yazlar nemli ve serin, k fllar ise oldukça yumuflakt r. TJK NIN SES 35
Is ortalamas baflkent Reykjavik çevresinde k fl n -1C, yaz n ise +11C dir. Haziran ay nda beyaz geceleri yaflayan ülkede günefl 18 gün süre ile hiç batmadan ufuk hatt üzerinde durur. zlanda n n nüfusu 2006 y l verilerine gore 320,000 kifli olup, nüfusun % 80 i flehirlerde, di er k sm köylerde yaflar. Baflkent Reykjavik'te nüfus 145.237 kiflidir. zlanda da e itim düzeyi yüksektir. 7-15 yafllar aras nda e itim mecburî olup, okuma-yazma bilmeyen yoktur. 27 Haziran 2010'dan itibaren zlanda'da eflcinsel evlilik yasal hale gelmifltir. Ülkenin Baflbakan Jóhanna Sigurardóttir da dünyan n ilk aç k eflcinsel hükümet baflkan d r. flsizlik oran %0,8 olan ülkenin ordusu yoktur. Ayr ca ülkede k fl turizmi ve termal kaynakl turizm oldukça geliflmifltir. Ülkenin iç kesimlerinde ve termal kaynaklar n oldu- u yerlerde lüks oteller bulunur. zlanda topraklar n n sadece % 0,5 inde tar m yap labilmektedir. zlanda n n en önemli gelir kayna- n meydana getiren bal kç l k, 106.487 gross tonluk gemiler ile yap lmaktad r. Y ll k tutulan bal k yaklafl k olarak 1.500.000 ton olup, bafll ca tutulan bal k türleri, balina, morina ve ringad r. Tutulan bal klar n büyük bir bölümü ifllenerek ihraç edilmektedir. zlanda da karayollar n n uzunlu u 13 bin kilometreyi bulurken hiç demiryolu yoktur. Baflkent Reykjavik te uluslararas bir deniz liman ve havaalan vard r. Ülkede hava yolu ulafl m oldukça geliflmifltir ve irili ufakl 98 adet havaalan bulunur. Atlar n n Boyu Küçük zlanda n n yerli rk olan zlanda atlar ngiliz ve Arap atlar n n aksine daha k sa boyludur ve çok uzun tüylere sahiptirler. Fiziksel olarak küçük yap lar na ra men Pony de il de at olarak s n fland r lmalar na kemik yap lar ve yük tafl ma kapasiteleri etken olarak gösterilebilir. 36 TJK NIN SES
Vikingler taraf ndan milattan sonra 860 ve 935 y llar aras nda Ada ya beraberlerinde getirildikleri düflünülmektedir. Bu dönemde ülkeye gelen göçmenlerin yanlar nda getirdikleri Yakut midilli, Faroe midilli Nordlandshest gibi türler 982 y l nda zlanda parlamentosunun ülkeye at giriflini yasaklamas n n ard ndan izolasyona maruz kalm fllard r. klim koflullar n n sert oldu u ülkede so uk ve uzun k fl aylar nda hayatta kalmay baflarmak için evrim geçiren bu at cinsinin slah edilmesinde izlandal yetifltiricilerin bilinçli çal flmalar n n pay büyüktür. zlanda atlar geliflimlerini geç tamamlasalar da uzun ömürlü ve fiziksel dayan kl l klar yla bilinirler. Özgürlüklerine düflkün Viking atlar olarak bilinen zlanda atlar, kendilerine ekstra izolasyon sa layan çift katmanl uzun tüyleri sayesinde so uk kutup ikliminde hayatta kalmay baflar rlar. Cins geç olgunlafl r. Koflu hayat dört yafl nda bafllayan atlar n fizyolojik olgunlaflmas yedi yafl na kadar devam eder. En verimli olduklar yafllar sekiz ile onsekiz yafllar aras nda olup, yirmili yafllar nda da güç ve dayan kl l lar n koruduklar görülmektedir. Cinsin en uzun süre yaflayan üyesi Danimarka da 56 yafl nda ölen bir k srak olarak kayda geçmifltir. ngiltere de de 42 y l yaflam fl bir baflka at kay tlara geçmifltir. Do urganl k oran yüksek olan cinste 25 yafl na kadar tay elde edilebildi i gibi 27 yafl nda do um yapan bir k srak da kay tlara geçmifltir. Ülkeye Baflka At Giremez Di er at türlerinden izole bir yaflam alan na sahip olmas n n da etkisiyle izlanda atlar nda birkaç parazit d fl nda hastal k görüldü ü bilgisi bulunmamaktad r. Do al yok edicilerinin de olmamas onlara uzun bir yaflam sunan bir di er etkendir. zole yaflam alanlar onlara böyle korunakl bir hayat bahfletmiflken, neslin ülke d fl ndan gelecek tehlikelere karfl dayan kl l n sa lamak için zlanda hükümeti yurt d fl ndan ülkeye at girifline izin vermemektedir. Bir nedenle ülke d fl na ç km fl olan izlanda at n n ise geri dönüfl flans bulunmamaktad r. Ondokuz ülkede bulunan zlanda at dernekleri 25 May s 1969 y l nda kurulan Uluslararas zlanda At Dernekleri Federasyonu (International Federation of Icelandic Horse Associations (FEIF) çat s alt ndad r. zlanda hükümeti ve FEIF iflbirli i ile 2000 y l nda kurulan worldfengur isimli web tabanl Studbook veri bankas program na dünya çap nda yaklafl k 300.000 at kaydedilmifl olup, web tabanl olarak hizmet vermekte olan veri bankas na http://www.worldfengur.com/ adresinden ulafl labilmektedir. n Kaynakça: http://en.wikipedia.org/wiki/icelan dic_horse http://www.icelandhorse.org/ http://en.wikipedia.org/wiki/iceland TJK NIN SES 37
T A R H At S rt ndaki Osmanl Komandolar : Ak nc lar Osmanl Devleti nin yapt klar sald r larla düflman y pratan, dillere destan olmufl Ak nc lar, imparatorlu- un kuruluflunda ve yükseliflinde, en büyük hizmeti gören ordu kurulufllar n n bafl nda gelmifltir. fiüphesiz onlar n bu savafl maharetini tamamlayan ise At lar d r n Erkut DEL ORMAN Ak nc, atla ak n yapan askere denir. Ak nc, bir atl süvari s n f d r ve ats z ak nc olmayaca gibi süvari olmayan ak nc da olmam flt r. At, Türk ün maddî gücünü gösteren semboldür. Osmanl Ak nc s, at binmeyi binlerce y ll k tecrübeden sonra ö renmifltir. Ak nc, öncüdür, gönüllüdür, fedaidir ve kelle koltuktad r. Ak nc l k ruh, inanç, iman ve gönül meselesidir. Savaflta yolu ak nc açar ve gösterirdi. Ak nc lar n ard ndan ordu yürür ve son darbeyi vururdu. 14, 15 ve 16. yüzy llarda Balkanlar n fethi ve Rumeli de yeni bir Türk anayurdunun oluflmas, birinci derecede ak nc n n eseridir. Ak nc lar n Ordudaki Önemi Ak nc lar o kadar önemliydi ki Fatih Sultan Mehmed in tahta geçiflinde (1451) yeniçeri toplam say s 3 bin iken, ak nc mevcudunun ise 50 binin üzerinde oldu u tahmin edilmektedir. 38 TJK NIN SES
Yavuz Sultan Selim, 23 A ustos 1514 Çald ran Savafl nda Rumeli den getirdi- i ak nc birliklerini kullanm flt r. Mohaç ta Kanunî Sultan Süleyman da ak nc tümenlerini kullanm flt r. Dünyan n hiç flüphesiz birinci süvarisi olarak nam salm flt r. Ak nc neslinin art k yok oldu u, 1789 tarihi gibi geç bir dönemde bile Almanya imparatorluk askerî kaynaklar nda Avrupa n n en âlâ süvarisi Osmanl süvarisidir ibaresi düflülmüfltür. Ak nc Olmak Kolay De ildi Ak nc Oca, ça dafl ordulardaki komando s n f n n karfl l - d r. Atl ve hafif silâhl bir komando olarak görülebilir. Bu askerlerin hareket yetene i ola anüstü yüksektir. Görevi, düflman ülkesini gezerek taramak, düflman n maddî ve manevî gücünü vurmak, orduya yol açmak ve düflman n Osmanl s n r na sarkmas n önlemekti. Osmanl ak nc s ovada savafl rd. Genellikle suyolunu, vadileri izleyerek yol al rd. Da geçitlerinden geçer, ancak da a ç kmazd.. Her ak nc aday, kolay kolay ak nc l a kabul edilmezdi. Ak nc olma flart, di er ordu s n flar na al nma flartlar na ise hiç benzemezdi. Kabul veya red, ak nc beyinin iradesinde idi. Padiflah n bile, bir kifliyi ak nc beyine tavsiye etti ini gösterir tek belgeye rastlanmam flt r. Çünkü tek bir kötü ak nc, ak n s ras nda birli inin ma lup olmas na sebep olabilirdi. H zla düflünüp karar verebilecek, karar n y ld - r m h z yla uygulayabilecek, komutan n n Öl! emrine gözünü k rpmayacak yap da olmas gerekirdi. Ak nc lar n at na ve silâhlar na üstün flekilde hâkim olabilmesi lâz md r. Ço unluk babadan o ula mesle i sürdürenlerden oluflmufltur. Zira bir ak nc y, ancak daha tecrübeli bir ak nc yetifltirebilirdi. TJK NIN SES 39