Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 1 #TSSEA Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması KADİR HAS ÜNİVERSİTESİ TÜRKİYE ÇALIŞMALARI MERKEZİ 31 Ocak 2018 /centerforturkishstudies http://ctrs.khas.edu.tr /ctrs_khas

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2 Genel Çerçeve (1) Araştırmanın Örneklemi Evren : Türkiye geneli temsiliyet; 18 yaş ve üzeri, 26 ilde (İstanbul, Ankara, Konya, Bursa, Kocaeli, İzmir, Aydın, Manisa, Tekirdağ, Balıkesir, Adana, Antalya, Hatay, Zonguldak, Samsun, Kastamonu, Kayseri, Kırıkkale, Trabzon, Gaziantep, Diyarbakır, Mardin, Malatya, Bitlis, Erzurum, Ağrı) kent merkezlerinde ikamet eden halk geneli Örneklem : %95 güven düzeyinde ±3,0 hata payına göre 1.000 görüşme Takvim Saha Çalışması 11 Aralık 07 Ocak 2018 Analiz ve Raporlama 08 Ocak 2018 15 Ocak 2018 Örneklem Ekip Araştırmanın Amacı Türkiye de mevcut ve olası sorun ve gündeme ilişkin toplumun bakışını tespit etmek Amaç Yöntem Veri Toplama Tekniği Metot: Kantitatif araştırma Teknik: Önceden hazırlanmış soru formuna bağlı yüz yüze görüşmeler Prof. Dr. Mustafa AYDIN Prof. Dr. Hasan Bülent KAHRAMAN Prof. Dr. Banu BAYBARS HAWKS Prof. Dr. Osman Z. ZAİM Dr. Cihan DİZDAROĞLU

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 3 Genel Çerçeve (2) ÖRNEKLEM Araştırma kapsamında; kamuoyunu temsilen IBBS-2 seviyesinde Türkiye temsiliyetine sahip 26 ilde kent merkezlerinde ikamet eden 18 yaş ve üzeri 1.000 kişi ile görüşüldü. Tekirdağ %1,7 İstanbul %27,1 Bursa %5,5 Balıkesir %2,6 Manisa %2,9 İzmir %8,8 Aydın %2,2 Kocaeli %3,2 Zonguldak %1,4 Antalya %4,0 Kastamonu %0,8 Samsun %2,6 Kırıkkale Ankara %0,8 %10,0 Konya %4,0 Kayseri %2,4 Adana %4,0 Malatya %1,5 Gaziantep% 2,8 Hatay %2,7 Trabzon %1,6 Erzurum %1,5 Diyarbakır %2,4 Mardin %1,2 Bitlis %1,5 Ağrı %0,8 /centerforturkishstudies http://ctrs.khas.edu.tr /ctrs_khas

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 4 DEMOGRAFİ /centerforturkishstudies http://ctrs.khas.edu.tr /ctrs_khas

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 5 Demografi (1) Görüşülen Kişilerin Cinsiyet Dağılımı Görüşülen Kişilerin Medeni Durumu 3,4 49,9 50,1 29,6 67,0 Erkek Kadın : 1000 Evli Bekar Diğer /centerforturkishstudies http://ctrs.khas.edu.tr /ctrs_khas

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 6 Demografi (2) Görüşülen Kişilerin Yaş Dağılımı Yaş Ortalaması 41,4 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 12,0 12,0 17,0 21,1 25,0 12,9 65 Yaş ve üzeri 55-64 Yaş 45-54 Yaş 35-44 Yaş 25-34 Yaş 18-24 Yaş : 1000 Görüşülen Kişilerin Toplam Hane Büyüklüğü Hane Ortalaması 3,2 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 11,7 25,0 33,2 24,8 5,3 5 Kişi ve daha fazla 4 Kişi 3 Kişi 2 Kişi Yalnız

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 7 Demografi (3) Görüşülen Kişilerin Ortalama Hane Geliri Görüşülen Kişilerin Sosyo-Ekonomik Statüsü Ortalama Hane Geliri (TL) 3.030,2 100 90 80 70 60 50 40 30 20 33,7 8,4 6,6 18,5 21,0 Belirtmek istemedi 5.000 TL ve üzeri 4.000-4.999 TL 3.000-3.999 TL 2.000-2.999 TL A B C1 C2 D 2,8 15,9 21,4 31,0 23,6 3,1 15,9 21,0 31,0 24,7 10 0 11,8 2.000 TL altı : 1000 E 5,3 4,3

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 8 Eğitim Seviyesi İlköğretim 40,3 Lise 37,7 Üniversite 21,5 Lisans Üstü 0,5 : 1000 Çalışma Durumu Meslek Dağılımı Demografi (4) Meslekler % Tek başına çalışan, dükkan sahibi, esnaf (taksi şoförü dahil) 4,9 Seyyar - Kendi işi (freelance dahil), dükkanda hizmet vermiyor 1,2 Kendi İşyeri sahibi- 1-5 çalışanlı (Tic, Tarım, İmalat) 1,2 Hesabına Serbest nitelikli uzman (avukat, müh., mali müşavir, bilgisayar yaz. vs) 1,0 Çalışanlar Çiftçi (kendi başına/ailesiyle çalışan) 0,6 %9,3 İşyeri sahibi- 6-10 çalışanlı (Tic, Tarım, İmalat) 0,2 İşyeri sahibi -11-20 çalışanlı (Tic, Tarım, İmalat) 0,2 İşçi/hizmetli - düzenli işi olan (maaş) 39,5 İşçi/hizmetli - parça başı işi olan (yevmiye) 12,2 Yönetici olmayan memur / teknik eleman / uzman vs. 8,6 Yönetici (1-5 çalışanı olan) 1,0 Ücretli Ustabaşı/kalfa - kendine bağlı işçi çalışan 0,9 Çalışanlar Yönetici (6-10 çalışanı olan) 0,7 %64,5 Yönetici (11-20 çalışanı olan) 0,6 Ücretli Nitelikli uzman (avukat, doktor, mimar, mühendis vs) 0,5 Yönetici (20'den fazla çalışanı olan) 0,3 Ordu mensubu (uzman er, astsubay, subay) 0,2 Ev kadını - ek gelir yok, yardım alıyor 9,8 Ev kadını - düzenli ek gelir var 6,1 Çalışmayanlar Öğrenci 4,2 %26,2 İşsiz - şu an çalışmıyor - ek gelir yok, yardım alıyor 3,1 İşsiz - şu an çalışmıyor - düzenli ek gelir var 3,0 Toplam 100,0

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 9 Genel Seçimlerde Oy Verilen Parti genel seçimlerinde hangi partiye oy verdiğinizi öğrenebilir miyim? Demografi (5) AKP CHP 31,9 49,2 Oy Verilen Partilere Göre Siyasi Görüşler Siyasi Parti Muhafazakar Milliyetçi Sosyal Demokrat Cumhuriyetçi / Sosyalist (%) (%) (%) Kemalist (%) (%) AK Parti 37,6 15,7 2,1 2,1 0,2 426 CHP 1,8 6,2 22,1 46,7 2,2 276 MHP 10,0 65,0 1,7 4,2 0,0 120 HDP 0,0 5,6 38,9 0,0 22,2 36 MHP HDP* Diğer 13,9 4,2 0,8 : 866 Siyasi Görüşe Göre Oy Verilen Siyasi Partiler Siyasi Görüş AK Parti (%) CHP (%) MHP (%) HDP (%) Muhafazakar 90,4 2,8 6,8 0,0 198 Milliyetçi 40,4 10,2 47,0 1,2 192 Cumhuriyetçi / Kemalist 6,2 89,0 3,4 0,0 155 Sosyal Demokrat 10,5 70,9 2,3 16,3 100 Sosyalist 6,3 37,5 0,0 50,0 20 *Saha çalışmasında 1 Kasım seçimlerinde HDP ye oy verenlerde oy verme davranışlarını gizleme eğilimi gözlemlenmektedir.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 10 SİYASİ VE ETNİK YAPI /centerforturkishstudies http://ctrs.khas.edu.tr /ctrs_khas

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 11 Siyasi ve Etnik Yapı (1) %47,4 27,6 22,1 14,7 %44,7 19,8 22,6 20,7 37,1 39,2 37,3 Türk Halkının Siyasi Yelpazedeki Yeri Kendinizi siyasi açıdan nasıl tanımlarsınız? 19,2 15,2 16,3 20,2 17,8 17,5 15,5 15,7 25,4 16,5 19,2 15,9 2014 2013 2012 10,0 12,6 9,4 12,6 9,2 12,1 2,1 3,1 2,9 2,6 1,9 2,9 2,0 4,9 7,3 3,9 3,6 4,8 Katılımcıların %1,3 ü kendisini siyasi açıdan nasıl tanımladığını söylemek istememektedir. yılındaki siyasi kimliğe göre sıralanmıştır. Dindar Muhafazakar Milliyetçi Cumhuriyetçi/ Kemalist Sosyal Demokrat Ulusalcı Sosyalist 2012 2013 2014 1000 1000 1000 1000 1000 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 12 Siyasi ve Etnik Yapı (2) Etnik Yapı Kendinizi etnik olarak nasıl tanımlarsınız? Türk Kürt Arap Zaza 6,2 11,1 11,1 10,3 9,3 6,3 1,3 3,1 0,9 1,2 1,1 1,1 1,0 0,8 0,4 0,6 65,7 59,7 51,3 54,8 89,9 83,4 2014 2013 2012 Etnik kökenin ne anlama geldiğini bilmeyenler % 0,6 yılındaki etnik yapıya göre sıralanmıştır. 2011 2012 2013 2014 1000 1000 1000 1000 1000 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 13 Dini İnanç Dini inancınız çerçevesinde kendinizi nasıl tanımlarsınız? Siyasi ve Etnik Yapı (3) Müslüman 82,9 Sünni Alevi Ateist Deist Şii Caferi Hristiyan Budist 11,2 3,4 0,5 0,3 0,2 0,1 0,1 0,1 : 1000 /centerforturkishstudies http://ctrs.khas.edu.tr /ctrs_khas

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 14 TÜRKİYE VE SORUNLARI /centerforturkishstudies http://ctrs.khas.edu.tr /ctrs_khas

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 15 Türkiye de Gündemdeki En Önemli Sorun Türkiye nin şu anki en önemli sorunu kartta görmüş olduğunuz seçeneklerden hangisidir? %30,2 Türkiye ve Sorunları (1) 29,0 35,0 39,7 13,9 Terör 4,7 27,4 18,1 25,2 1,3 3,6 Fethullahçı Terör Örgütü (FETÖ) 17,0 10,5 16,3 33,0 29,3 32,6 13,2 9,8 5,1 5,5 10,9 5,4 3,9 4,8 İşsizlik Hayat pahalılığı Hak ve özgürlüklerin sınırlanması 3,5 3,5 5,2 8,6 3,5 5,3 Kürt sorunu %3,5 in altındaki değerler grafiğe dahil edilmemiştir. yılındaki ilk 6 soruna göre sıralanmıştır. 2014 2013 2012 2012 2013 2014 1000 1000 1000 1000 1000 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 16 Türkiye nin Gündemdeki En Önemli Sorun Türkiye ve Sorunları (2) %2,7 nin altındaki değerler grafiğe dahil edilmemiştir. Terör Fethullah Terör Örgütü (FETÖ) ile mücadele İşsizlik Hayat pahalılığı Hak ve özgürlüklerin sınırlanması Kürt sorunu Irak taki gelişmeler - Türk Kökenliler - - Kürt Kökenliler - 31,1 38,4 36,3 18,2 24,9 0,6 15,7 11,0 14,4 13,6 10,1 5,7 3,2 3,6 3,0 2,2 3,9 2,7 1,9 Türk Kürt Kökenliler Kökenliler 899 62 İşsizlik Fethullah Terör Örgütü (FETÖ) ile mücadele Hak ve özgürlüklerin sınırlanması Kürt sorunu Terör Hayat pahalılığı 1,1 9,0 14,5 11,7 11,3 12,6 12,1 6,5 18,9 6,5 8,1 33,9 22,0 21,0 30,6 34,1 %6,5 in altındaki değerler grafiğe dahil edilmemiştir.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 17 Ankara/İzmir/İstanbul un En Önemli Sorunları Sizce... un en önemli sorunu nedir? Türkiye ve Sorunları (3) İstanbul Ankara İzmir 61,6 35,1 33,6 29,5 28,8 73,0 53,0 52,0 39,0 21,0 90,9 83,0 9,1 8,0 4,5 Trafik yoğunluğu Yeşil alan yetersizliği Kentsel dönüşüm Eğitim imkanlarının yetersizliği/kalitesizliği * Altyapı sorunları İşsizlik Altyapı sorunları Trafik yoğunluğu Kentsel dönüşüm Ekonomik zayıflık Trafik yoğunluğu Altyapı sorunları Çevre kirliliği Kentsel dönüşüm İşsizlik İstanbul Ankara İzmir 271 100 88 İlk beş kriter grafikte gösterilmiştir.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 18 Türkiye ve Sorunları (4) 13,2 Kurumlara Güven Derecesi-1 Güven Düzeyi: %34,7 Güven Düzeyi: %43,9 49,1 Güven Düzeyi: %49,1 20,6 8,8 8,3 Pozitif Değerler Toplamı 62,3 Polis 11,3 36,1 30,7 16,4 5,5 47,4 17,4 34,5 18,9 14,9 14,3 51,9 Jandarma 13,4 47,4 24,9 8,3 6,0 60,8 13,8 46,2 25,1 9,3 5,6 60,0 Ordu 10,5 36,9 33,5 14,1 5,0 47,4 19,2 43,2 12,8 14,5 10,3 62,4 15,6 40,9 16,9 14,1 12,5 56,5 Cumhurbaşkanlığı 17,2 32,2 20,7 17,8 12,1 49,4 18,7 28,2 15,6 18,6 18,9 46,9 1000 1000 1000 Kesinlikle güveniyorum Güveniyorum Ne güveniyor ne güvenmiyorum Güvenmiyorum Kesinlikle güvenmiyorum Sıralama yılı pozitif değerler toplamına göre verilmiştir.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 19 Türkiye ve Sorunları (5) Kurumlara Güven Derecesi-2 Güven Düzeyi: %34,7 Güven Düzeyi: %43,9 Güven Düzeyi: %49,1 Pozitif Değerler Toplamı 11,7 44,3 18,6 14,5 10,9 56,0 TBMM 9,1 36,9 27,5 18,5 8,0 46,0 8,8 34,2 22,3 18,4 16,3 43,0 12,8 41,2 19,4 14,7 11,9 54,0 Hükümet 11,5 34,1 25,6 18,2 10,6 45,6 19,3 26,8 17,0 19,1 17,8 46,1 8,3 41,1 24,4 17,2 9,0 49,4 Yargı 6,1 29,4 32,7 20,6 11,2 35,5 9,1 29,7 25,1 19,1 17,0 38,8 1000 1000 1000 Kesinlikle güveniyorum Güveniyorum Ne güveniyor ne güvenmiyorum Güvenmiyorum Kesinlikle güvenmiyorum Sıralama yılı pozitif değerler toplamına göre verilmiştir.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 20 Türkiye ve Sorunları (6) 6,9 Kurumlara Güven Derecesi-3 Güven Düzeyi: %34,7 39,3 Güven Düzeyi: %43,9 Güven Düzeyi: %49,1 32,7 13,8 7,3 Pozitif Değerler Toplamı 46,2 Üniversiteler 3,4 21,3 42,9 21,0 11,4 24,7 8,9 40,9 23,6 14,4 12,2 49,8 Diyanet İşleri Başkanlığı 7,5 38,3 25,7 15,8 12,7 45,8 Sivil Toplum Örgütleri 7,4 3,8 9,3 22,4 33,6 33,0 42,0 33,6 29,7 21,6 18,3 18,8 7,1 10,2 9,2 41,0 26,2 42,3 Muhalefet Partileri 5,4 31,9 31,7 21,5 9,5 37,3 Medya 5,3 2,3 12,8 29,7 30,6 27,4 30,9 24,5 23,4 13,1 35,0 15,1 8,0 19,8 30,7 22,9 18,6 27,8 1000 1000 1000 Kesinlikle güveniyorum Güveniyorum Ne güveniyor ne güvenmiyorum Güvenmiyorum Kesinlikle güvenmiyorum Sıralama yılı pozitif değerler toplamına göre verilmiştir.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 21 SİYASET /centerforturkishstudies http://ctrs.khas.edu.tr /ctrs_khas

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 22 Siyaset (1) AK Parti CHP MHP İYİ Parti HDP 1000 1000 Partileri Başarılı Bulma Derecesi Genel olarak değerlendirdiğinizde, size sayacağım siyasi partileri ne kadar başarılı veya başarısız bulduğunuzu 3,2 3,8 1,4 10,3 7,0 4,1 3,3 3,0 2,62,7 15,3 5,4 18,5 7,1 Mean Line : %22,4 20,9 13,4 8,9 24,7 11,3 12,5 30,2 15,6 14,6 19,8 23,7 32,3 söyleyebilir misiniz? Mean Line : %26,4 36,4 30,4 21,4 27,1 30,3 22,4 26,6 32,4 25,0 34,0 Kesinlikle Başarılı Başarılı Ne Başarılı Ne Başarısız Başarısız Kesinlikle Başarısız 15,3 17,9 18,5 36,3 25,8 30,1 35,2 15,5 22,2 21,9 14,1 18,3 47,6 51,9 37,8 26,9 15,7 14,9 19,4 22,8 25,9 25,4 19,6 19,4 Pozitif Değerler Toplamı (%) 51,7 48,9 42,3 33,4 17,2 25,9 26,1 18,3 11,2 12,2 8,4 5,3

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 23 Siyaset (2) Parti Seçmenlerinin Siyasi Partileri Değerlendirmesi Mean Line : %52,3 Mean Line : %72,6 Pozitif Değerler Toplamı (%) 31,2 56,8 9,9 1,2 0,9 88,0 AK Parti 35,3 54,9 6,2 2,70,9 90,2 CHP 7,6 14,0 40,2 68,1 36,0 21,0 1,1 2,2 6,5 3,3 75,7 54,2 MHP 2,5 23,6 49,2 36,4 32,5 15,5 15,5 9,2 6,7 9,1 51,7 60,0 HDP 3,3 1,6 27,8 16,4 19,7 47,2 59,0 19,4 5,6 75,0 4,9 Kesinlikle Başarılı Başarılı Ne Başarılı Ne Başarısız Başarısız Kesinlikle Başarısız AK Parti CHP MHP HDP 450 214 110 61 426 276 120 36

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 24 Siyaset (3) Recep Tayyip Erdoğan Binali Yıldırım Kemal Kılıçdaroğlu Devlet Bahçeli Meral Akşener Selahattin Demirtaş / Serpil Kemalbay Siyasi Parti Liderlerini Başarılı Bulma Derecesi Genel olarak değerlendirdiğinizde, size sayacağım siyasi parti liderlerini ne kadar başarılı veya başarısız bulduğunuzu söyleyebilir misiniz? 4,4 6,8 4,7 3,9 2,9 Mean Line : %21,5 17,2 14,3 17,3 15,6 6,7 3,7 24,0 10,7 10,7 11,8 12,0 42,2 17,8 17,5 16,0 31,2 24,6 Mean Line : %32,4 31,3 26,1 33,9 21,8 30,4 23,0 27,5 31,9 14,2 21,7 19,6 23,4 37,5 33,8 15,9 27,9 21,8 22,5 12,2 17,0 20,1 51,0 17,0 39,7 15,5 11,1 15,5 20,4 22,8 14,8 18,5 21,5 22,8 Pozitif Değerler Toplamı (%) 56,4 48,5 45,8 45,5 34,8 15,1 31,5 18,6 15,4 10,6 6,6 1000 1000 Kesinlikle Başarılı Başarılı Ne Başarılı Ne Başarısız Başarısız Kesinlikle Başarısız

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 25 Siyaset (4) Parti Seçmenlerinin Kendi Liderlerini Değerlendirmesi Mean Line : %63,3 Mean Line : %75,4 Pozitif Değerler Toplamı (%) Recep Tayyip Erdoğan 32,9 71,9 54,7 20,5 6,0,7 1,0 8,9 1,1 2,4 92,4 87,6 Selahattin Demirtaş / Serpil Kemalbay 39,3 50,0 21,3 30,6 23,0 19,4 11,5 4,9 80,6 60,6 Binali Yıldırım 27,6 37,1 38,7 58,7 16,9 5,5 1,9 9,8 1,3 2,7 75,8 86,3 Kemal Kılıçdaroğlu 16,8 30,4 31,3 45,2 36,9 19,3 12,1 3,0 2,2 2,8 75,6 48,1 Devlet Bahçeli 27,1 23,6 25,4 34,5 22,0 19,1 16,1 12,7 9,3 10,0 52,5 58,1 Kesinlikle Başarılı Başarılı Ne Başarılı Ne Başarısız Başarısız Kesinlikle Başarısız AK Parti CHP MHP HDP 450 214 110 61 426 276 120 36

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 26 Siyaset (5) Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ı Destekleme Derecesi Genel olarak değerlendirdiğinizde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ı ne kadar destekliyorsunuz? Kesinlikle destekliyorum Destekliyorum Ne destekliyorum ne desteklemiyorum Desteklemiyorum Kesinlikle desteklemiyorum 23,0 41,5 9,4 10,8 5,6 26,7 43,9 9,1 17,5 2,8 21,8 11,5 17,4 45,0 25,0 17,6 1,9 39,5 22,5 16,7 10,9 1,2 24,6 4,2 50,0 %49,7 %85,4 %18,5 %28,3 %8,3 %28,5 %3,1 %64,1 %26,7 %66,7 Genel AK Parti CHP MHP HDP Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ı Destekleme Derecesi - - PDT NDT Genel 45,9 32,2 AK Parti 84,4 5,4 CHP 4,2 71,0 MHP 29,1 38,2 HDP 5,0 85,2 Genel AK Parti CHP MHP HDP 1000 426 276 120 36

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 27 Siyaset (6) Genel HDP CHP MHP AK Parti Genel AK Parti CHP MHP HDP 1000 489 250 128 111 1000 450 214 110 61 1000 426 276 120 36 Siyasal Kutuplaşma Türkiye de bir siyasal kutuplaşma olduğunu düşünüyor musunuz? 52,7 61,7 63,1 72,2 75,4 78,4 71,7 79,4 62,4 66,7 70,0 64,8 40,6 53,6 58,9 Evet Hayır 47,3 38,3 36,9 27,8 24,6 21,6 28,3 20,6 37,6 33,3 30,0 35,2 59,4 46,4 41,1

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 28 Kutuplaşmanın Ekseni - Türkiye de Kutuplaşma Olduğunu Düşünenler (%52,7) - Laik-Dindar Sağcı - Solcu Batılı - Doğulu Zengin - Fakir Kentli - Taşralı 15,7 21,9 26,2 13,7 15,2 20,3 9,5 10,0 7,8 9,1 5,3 5,5 52,0 47,6 40,2 Siyaset (7) 1000 617 527

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 29 Siyaset (8) Türkiye de Siyasi Boşluk Olduğunu Düşünme Durumu Sizce Türkiye'de bir siyasi boşluk var mı? Genel 43,2 39,4 17,4 AK Parti 24,9 57,7 17,4 CHP 69,2 17,8 13,0 MHP 59,2 27,5 13,3 HDP 69,4 13,9 16,7 Evet Hayır Fikrim yok Genel AK Parti CHP MHP HDP 1000 426 276 120 36

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 30 Siyaset (9) Türkiye de Siyasi Boşluk Olduğunu Düşünenler İçerisinde İYİ Parti nin Türkiye deki Siyasi Boşluğu Doldurabileceğini Düşünme Durumu Genel 45,6 41,0 13,4 AK Parti 36,8 61,3 1,9 CHP 50,3 30,4 19,4 MHP 63,4 26,8 9,9 HDP 12,0 76,0 12,0 Evet Hayır Fikrim yok Genel AK Parti CHP MHP HDP 432 106 191 71 25

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 31 Siyaset (10) İYİ Parti nin Siyasi Yelpazedeki Konumu İYİ Parti nin siyasi yelpazedeki konumunu nerede görüyorsunuz? İYİ Parti nin En Çok Oyu Alacağı Parti Tabanı Sizce İyi Parti seçimlerde en çok oyu hangi parti tabanından alacaktır? Milliyetçi sağ 41,5 MHP 37,7 Merkez 27,2 Kararsızlar 18,9 Muhafazakar sağ 14,0 AKP 17,8 Sol 9,1 Yeni seçmenler 15,8 Ilımlı sol 8,2 : 1000 CHP 9,8

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 32 Türkiye de Yargının Siyasallaşma Algısı Türkiye de yargının siyasallaştığını düşünüyor musunuz? Siyaset (11) 50,6 30,0 19,4 50,0 33,0 17,0 65,0 23,1 11,9 2014 58,7 24,2 17,1 2013 58,4 24,8 16,8 2012 52,5 21,4 26,1 Evet, düşünüyorum Hayır, düşünmüyorum Fikrim yok 2012 2013 2014 1000 1000 1000 1000 1000 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 33 AKP CHP 2014 2013 2012 2014 2013 2012 Türkiye de Yargının Siyasallaşma Algısı - 1 33,6 34,7 33,3 38,8 42,0 51,5 77,9 75,6 80,4 76,0 83,4 45,1 44,4 49,3 39,0 31,9 34,2 12,0 14,4 16,1 12,1 21,4 22,2 22,2 26,2 69,4 9,7 20,9 Evet, düşünüyorum Hayır, düşünmüyorum Fikrim yok AK Parti CHP MHP HDP 426 276 120 36 450 214 110 61 489 250 128 111 2014 360 175 104 67 2013 356 242 112 53 2012 317 274 104 41 7,4 16,0 14,3 10,1 7,5 10,0 9,1 Siyaset (12) 7,9

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 34 MHP HDP 2014 2013 2012 2014 2013 2012 Türkiye de Yargının Siyasallaşma Algısı - 2 56,7 56,4 56,4 62,7 62,3 69,5 76,0 77,7 80,6 77,0 91,0 22,5 19,2 25,5 20,9 16,4 26,4 15,4 15,2 77,4 6,5 16,1 Evet, düşünüyorum Hayır, düşünmüyorum Fikrim yok AK Parti CHP MHP HDP 426 276 120 36 450 214 110 61 489 250 128 111 2014 360 175 104 67 2013 356 242 112 53 2012 317 274 104 41 6,6 8,3 20,8 24,4 18,2 14,1 16,4 5,4 16,4 8,7 7,1 11,1 11,3 Siyaset (13) 3,6

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 35 İdeal Bir T.C. Cumhurbaşkanı Özellikleri Mevcut siyasi sistem ve liderlerden bağımsız olarak, sizce ideal bir T.C. Cumhurbaşkanı aşağıdaki özelliklerden hangilerine sahip olmalıdır? Siyaset (14) Dürüst ve ahlaklı olması Başarılı bir siyasi geçmiş Başarılı bir iş geçmişi Bürokrasi tecrübesi Halk ile iç içe olması İnançlı bir Müslüman olması Yüksek muhakeme becerisi Siyaseten tarafsız olması Türk kökenli olması Sünni bir Müslüman olması : 1000 23,6 21,9 19,2 19,1 17,9 14,3 12,6 8,9 43,6 56,1 %8,9 un altındaki değerler grafiğe dahil edilmemiştir. Çoklu yanıt.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 36 Cumhurbaşkanlığı Seçimlerinin İlk Turunda Partilerin İttifak Adayı Çıkarma Gerekliliği Sizce Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunda partiler aralarında anlaşarak ittifak adayı/adayları çıkartmalı mıdırlar? Siyaset (15) Genel 29,2 42,6 28,2 AK Parti 32,2 41,3 26,5 CHP 26,8 42,4 30,8 MHP 39,2 39,2 21,7 HDP 33,3 44,4 22,2 Evet Hayır Fikrim yok Genel AK Parti CHP MHP HDP 1000 426 276 120 36

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 37 Cumhurbaşkanlığı Seçiminde Herhangi Bir Adayın İlk Turda Yeterli Oyu Alabilme Durumu Sizce 2019 Cumhurbaşkanlığı seçiminde adaylardan herhangi biri ilk turda seçilmek için yeterli oyu alabilir mi? Genel 47,7 28,8 23,5 Siyaset (16) AK Parti 70,4 11,7 17,8 MHP 43,3 36,7 20,0 CHP 30,1 43,8 26,1 HDP 19,4 61,1 19,4 Evet Hayır Fikrim yok Genel AK Parti CHP MHP HDP 1000 426 276 120 36

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 38 Siyaset (17) Partilerin İttifak Kurarak Seçime Beraber Girmesini Destekleme Sizce genel seçimlerde partiler seçim öncesinde aralarında ittifak kurarak seçime birlikte girebilmeliler mi? Fikrim yok; 31,6 Evet; 30,8 Muhtemel İttifakların Başarılı Olabilme Durumu Genel seçimlerde partiler arası ittifaklara izin veren yasal düzenleme yapıldığını varsayarak, sizce size sayacağım olası ittifaklar başarılı olur mu? AK Parti-MHP CHP-İYİ Parti AK Parti-MHP-Saadet Partisi 23,8 19,8 46,0 54,9 59,4 39,7 14,3 21,3 20,8 AK Parti-İYİ Parti 18,0 62,5 19,5 CHP-HDP 14,3 64,0 21,7 CHP-HDP-İYİ Parti 12,9 64,2 22,9 AK Parti-MHP-Vatan Partisi 13,6 64,3 22,1 Hayır; 37,6 : 1000 CHP-HDP-İYİ Parti-Saadet Partisi CHP-MHP 11,3 6,6 64,5 24,2 69,7 23,7 Evet Hayır Fikrim Yok

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 39 ı Belediye Başkanlarının Görevden Ayrılmaya Zorlanmalarını Onaylama Durumu Son dönemde bazı belediye başkanlarının görevden ayrılmaya zorlanmalarını onaylıyor musunuz? Siyaset (18) Genel 47,8 34,3 17,9 AK Parti 67,8 14,6 17,6 CHP 28,6 56,5 14,9 MHP 46,7 36,7 16,7 HDP 13,9 80,6 5,6 Evet onaylıyorum Hayır onaylamıyorum Fikrim yok Genel AK Parti CHP MHP HDP 1000 426 276 120 36

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 40 Siyaset (19) Büyükşehir Belediye Başkanının Sahip Olması Gereken Özellikler Sizce... Büyükşehir Belediye Başkanı olacak kişi size sayacağım özelliklerden hangilerine sahip olmalıdır? İstanbul Ankara İzmir 79,0 61,0 70,5 62,5 44,6 41,7 37,3 31,7 27,7 27,7 39,0 29,0 21,0 36,4 29,5 26,1 Çalışkan Dürüst ve namuslu İnançlı bir Müslüman Genç ve dinamik Aktif siyasi geçmiş Başarılı bir işadamı Çalışkan Dürüst ve namuslu Genç ve dinamik Aktif siyasi geçmiş Başarılı bir işadamı Dürüst ve namuslu Çalışkan Genç ve dinamik Başarılı bir işadamı Aktif siyasi geçmiş İstanbul Ankara İzmir 271 100 88

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 41 EKONOMİ /centerforturkishstudies http://ctrs.khas.edu.tr /ctrs_khas

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 42 Ekonomi (1) Hükümetin Ekonomi Politikalarını Başarılı Bulma Genel olarak değerlendirdiğinizde, hükümetin ekonomi politikalarını ne derecede başarılı buluyorsunuz? Lütfen başarılı bulma derecenizi 1 Kesinlikle başarısız, 2 Başarısız, 3 Ne başarılı ne başarısız, 4 Başarılı, veya 5 Kesinlikle başarılı şeklinde değerlendiriniz. Kesinlikle başarılı Başarılı Ne başarılı ne başarısız Başarısız Kesinlikle başarısız 20,1 7,2 10,7 9,0 6,0 27,6 31,5 24,1 24,5 25,5 24,6 26,0 21,5 18,4 26,5 16,3 23,1 26,8 25,9 26,6 11,4 12,2 16,9 22,2 15,4 2014 2013 2012 2012 2013 2014 450 214 110 61 1000 %47,7 %38,7 %34,8 %33,5 %31,5 %27,7 %35,3 %43,7 %48,1 %42,0 Kesinlikle başarılı Başarılı Ne başarılı ne başarısız Başarısız Kesinlikle başarısız 30,0 15,2 16,7 5,6 9,4 12,5 5,6 2,6 5,6 35,9 23,3 1,9 21,7 7,5 47,4 18,1 17,8 40,0 25,0 58,3 AK Parti CHP MHP HDP AK Parti CHP MHP HDP 426 276 120 36 %77,4 %24,6 %29,2 %11,2 %4,5 %57,6 %30,8 %63,9

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 43 Ekonomi (2) Siyasi Görüşe Göre Hükümetin Ekonomi Politikalarını Başarılı Bulma Pozitif Değerler Toplamı (%) Dindar 37,7 35,1 19,9 3,6 3,6 72,8 Muhafazakar 24,7 46,5 21,7 5,1 2,0 71,2 Milliyetçi 17,2 21,9 35,4 16,7 8,9 39,1 Sosyal Demokrat 3,0 15,0 17,0 36,0 29,0 18,0 Sosyalist* 15,0 15,0 15,0 55,0 15,0 Cumhuriyetçi / Kemalist 3,9 8,4 23,2 40,0 24,5 12,3 Kesinlikle başarılı Başarılı Ne başarılı ne başarısız Başarısız Kesinlikle başarısız Dindar Muhafazakar Milliyetçi Sosyal Demokrat Sosyalist Cumhuriyetçi/Kemalist 276 198 192 100 20 155 * İstatistiki yeterlilik yoktur

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 44 Ekonomi (3) Son Bir Yılda Yaşanan Ekonomik Gelişmelerin Etkisi Son bir yılda yaşanan ekonomik gelişmeler sizi nasıl etkiledi? Kendimi / ailemi geçindiremedim Ekonomik olarak daha kötü durumdayım Hiç etkilenmedim 6,3 6,0 8,2 5,8 3,7 1,9 33,7 31,1 25,6 26,0 23,8 31,3 48,8 55,7 58,3 50,8 43,7 yılı %38,1 i C1 SES mensubu yılı %41,3 ü Dindar yılı %33,0 ı C2 SES mensubu yılı %23,4 ü Dindar yılı %30,5 i C2 SES mensubu yılı %33,2 si Dindar Ekonomik olarak daha iyi durumdayım 7,5 7,5 5,3 7,1 9,6 8,5 yılı %29,3 ü D SES mensubu yılı %37,3 ü Muhafazakar 2014 2013 2012 2012 2013 2014 1000 1000 1000 1000 1000 1000 İlk dört kriter grafiğe dahil edilmiştir.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 45 Şu Anda Türkiye Ekonomisinin En Önemli Sorunu Sizce şu anda Türkiye ekonomisinin en önemli sorunu veya zayıflığı nedir? Ekonomi (4) İşsizlik Türk Lirasının değer kaybetmesi Gıda ürünleri fiyatlarındaki artış Enflasyonun yüksekliği Faizlerin yüksekliği 16,9 14,1 12,8 12,5 12,0 Kira ve ev fiyatlarındaki artış 9,0 Vergi oranlarının yüksekliği 8,5 Akaryakıt fiyatlarındaki artış Dış borç miktarının yüksekliği 1,9 7,8 %1,9 un altındaki değerler grafiğe dahil edilmemiştir. : 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 46 DIŞ POLİTİKA /centerforturkishstudies http://ctrs.khas.edu.tr /ctrs_khas

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 47 Hükümetin Dış Politikasını Başarılı Bulma Genel olarak değerlendirdiğinizde, hükümetin dış politikasını ne derecede başarılı buluyorsunuz? Lütfen başarılı bulma derecenizi 1 Kesinlikle başarısız, 2 Başarısız, 3 Ne başarılı ne başarısız, 4 Başarılı, veya 5 Kesinlikle başarılı şeklinde değerlendiriniz. Dış Politika (1) yılında hükümetin dış politikalarını başarılı bulma sorusu sorulmamıştır. Hükümetin Suriye Politikalarına ilişkin değerlendirmesi sorulmuştur. Kesinlikle başarılı Başarılı Ne başarılı ne başarısız Başarısız Kesinlikle başarısız 16,0 6,4 8,8 9,2 5,7 29,9 28,8 23,7 23,9 29,0 29,6 31,8 25,9 21,5 27,1 15,8 20,6 27,0 24,3 25,2 8,7 12,4 14,6 21,1 13,0 2014 2013 2012 %45,9 %35,2 %32,5 %33,1 %34,7 %24,5 %33,0 %41,6 %45,4 %38,2 Genel AK Parti CHP MHP HDP 1000 426 276 120 36 Kesinlikle başarılı Başarılı Ne başarılı ne başarısız Başarısız Kesinlikle başarısız 25,4 11,6 10,0 8,3 8,3 17,5 2,8 2,8 20,9 25,7 16,7 13,9 25,0 1,2 17,4 5,8 37,0 49,8 50,0 50,0 AK Parti CHP MHP HDP %75,2 %19,9 %27,5 %11,1 %4,0 %54,4 %22,5 %63,9

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 48 Dış Politika (2) Türkiye nin Dış Politikada İşbirliği Yapması Gerektiği Düşünülen Ülkeler Sizce, Türkiye dış politika konularında en yakın kiminle işbirliği yapmalıdır? 25,4 15,9 13,3 12,4 10,8 9,9 16,0 20,3 29,7 34,4 49,4 46,8 2,9 6,5 2,4 2,7 9,6 5,7 5,5 5,5 3,4 4,6 8,5 8,8 15,4 19,6 11,9 15,6 18,4 13,9 13,2 12,9 12,9 19,5 17,4 17,1 Türki Cumhuriyetler Kimseyle ittifak kurmamalı/ Yalnız hareket etmeli Müslüman ülkeler Rusya ABD AB ülkeleri 2014 2013 2012 2012 2013 2014 1000 1000 1000 1000 1000 1000 yılına göre sıralanmıştır. %8,5 in altındaki değerler grafiğe dahil edilmemiştir.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 49 Dış Politika (3) ABD İsrail İngiltere Suriye Irak Ülkelerin Türkiye İçin Tehdit Oluşturma Algısı-1 Sizce sayacağım devletler Türkiye için tehdit oluşturmakta mıdır? 64,3 60,4 39,2 61,4 73,3 59,5 50,2 47,3 46,5 59,3 47,5 48,1 58,3 38,9 27,4 29,7 47,3 27,7 17,2 27,2 37,9 40,2 38,1 30,2 37,6 38,3 30,1 46,4 8,3 9,9 13,5 10,9 9,5 13,3 11,9 12,5 15,4 10,5 14,9 13,6 11,6 14,7 1000 1000 1000 Evet Hayır Bilmiyorum yılına göre sıralanmıştır.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 50 Ülkelerin Türkiye İçin Tehdit Oluşturma Algısı-2 Sizce sayacağım devletler Türkiye için tehdit oluşturmakta mıdır? Dış Politika (4) Fransa 45,3 49,8 41,8 36,8 12,9 13,4 46,8 41,8 11,4 Ermenistan 56,8 30,6 12,6 33,8 49,7 16,5 Almanya 43,2 48,4 42,7 37,9 14,1 13,7 36,9 44,9 18,2 Yunanistan 42,8 43,3 13,9 26,3 56,4 17,3 İran 38,4 55,3 46,5 31,9 15,1 12,8 45,0 42,3 12,7 1000 1000 1000 Evet Hayır Bilmiyorum yılına göre sıralanmıştır.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 51 Dış Politika (5) Azerbaycan KKTC Rusya Federasyonu Gürcistan Pakistan Çin İran Ukrayna ABD Almanya Fransa İngiltere Yunanistan Ülkeleri Türkiye nin Müttefiki / Dostu Olarak Değerlendirme Durumu Size sayacağım ülkeler Türkiye nin müttefiki ya da dostu mudur? 30,5 30,0 28,9 18,9 17,8 15,6 15,4 14,4 11,3 10,7 9,4 43,9 67,8 41,2 57,6 52,1 47,9 55,9 60,3 59,6 76,5 72,1 75,4 78,2 75,6 Evet Hayır Bilmiyorum 22,8 9,4 14,9 11,9 17,9 23,2 25,2 21,9 24,8 8,1 13,5 13,3 11,1 15,0 : 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 52 Türkiye nin AB Üyeliğini Destekleme Durumu Türkiye nin Avrupa Birliği üyeliğini destekliyor musunuz? Dış Politika (6) 57,8 45,7 42,2 54,3 AK Parti 33,1 52,1 60,1 73,6 66,9 47,9 39,9 26,4 65,1 34,9 CHP 71,5 74,8 28,5 25,2 2014 2013 71,4 51,8 28,5 48,2 MHP 53,3 39,1 53,1 80,6 46,7 60,9 46,9 19,4 2012 50,4 49,6 HDP 72,1 77,5 27,9 22,5 Evet, destekliyorum Hayır, desteklemiyorum 2012 2013 2014 1000 1000 1000 1000 1000 1000 Evet, destekliyorum AK Parti CHP MHP HDP 489 250 128 111 450 214 110 61 426 276 120 36 Hayır, desteklemiyorum

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 53 Türkiye nin AB ye Üye Olabileceğini Düşünme Durumu Türkiye nin Avrupa Birliği ne üye olabileceğini düşünüyor musunuz? Dış Politika (7) 50 45 45,1 40 35 34,4 35,3 38,3 38,5 30 27,0 25 20 2012 2013 2014 2012 2013 2014 1000 1000 1000 1000 1000 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 54 Türkiye nin AB Müzakerelerine Devam Etmesine Yönelik Görüşler Güncel ulusal ve uluslararası koşullarda, Türkiye nin AB üyeliği müzakere süreci hakkında size sayacağım unsurlardan hangisini desteklersiniz? Dış Politika (8) Müzakerelere devam edilmelidir 43,6 Müzakereler askıya alınmalıdır 29,8 Müzakereler sona erdirilmelidir 26,6 : 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 55 Dış Politika (9) Türkiye nin NATO Üyeliğine Devam Etmesine Yönelik Görüşler Güncel ulusal ve uluslararası koşullarda, Türkiye nin NATO üyeliği hakkında size sayacağım unsurlardan hangisini desteklersiniz? Türkiye nin NATO Desteği Olmadan Güvenliği Sağlayabileceği Düşüncesi Türkiye nin uluslararası alanda güvenliğini NATO desteği olmadan sağlayabileceğini düşünüyor musunuz? Üyelik devam etmelidir 59,2 Evet 39,8 NATO nun askeri kanadına üyelik askıya alınmalıdır NATO ile tüm ilişkiler dondurulmalıdır 11,3 20,9 Hayır 37,7 Üyelik sona erdirilmelidir 8,6 : 1000 Fikrim yok 22,5

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 56 Kesinlikle Başarılı Hükümetin Suriye Politikalarının Değerlendirilmesi Hükümetin Suriye konusunda izlediği politikayı ne derece başarılı bulduğunuzu öğrenebilir miyim? Başarılı Ne Başarılı Ne Başarısız Başarısız Kesinlikle Başarısız 12,9 5,6 4,8 4,2 6,3 25,6 26,7 24,7 17,4 19,6 33,2 36,5 20,2 24,7 22,1 18,1 20,6 25,3 35,4 32,1 10,2 10,6 25,0 18,3 19,9 2014 2013 %38,5 %32,3 %29,5 %21,6 %25,9 %28,3 %31,2 %50,3 %53,7 %52,0 Net Skor 20 10,2 10 1,1 0 2013 2014-10 -20-30 -40-26,1 2013 2014 1000 1000 1000 1000 1000-32,1-20,8 Yıllar Dış Politika (10)

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 57 Dış Politika (11) Türkiye nin Yabancı Ülkelerde Asker Bulundurmasını Destekleme Durumu Türkiye nin yabancı ülkelerde asker bulundurmasını/askeri üsler kurmasını destekliyor musunuz? Türkiye nin Sınır ötesi Operasyonlarını Destekleme Durumu Genel olarak, Türkiye nin terörle mücadele için sınır ötesi operasyonlar düzenlemesini destekliyor musunuz? Fikrim yok; 16,7 Evet, destekliyorum; 48,1 Fikrim yok; 14,7 Evet, destekliyorum; 56,4 Hayır, desteklemiyorum; 35,2 Hayır, desteklemiyorum; 28,9 : 1000 Türkiye nin Suriye de gerçekleştirdiği Fırat Kalkanı Operasyonu nu destekleme oranı: %48,8

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 58 KÜRT SORUNU /centerforturkishstudies http://ctrs.khas.edu.tr /ctrs_khas

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 59 Kürt Sorunu (1) Kesinlikle Başarılı Başarılı Ne Başarılı Ne Başarısız Başarısız Kesinlikle Başarısız Hükümetin Kürt Sorununa Yönelik Politikalarının Değerlendirilmesi Genel olarak değerlendirdiğinizde, hükümetin Kürt sorunu konusundaki politikalarını ve yaklaşımlarını ne kadar başarılı veya başarısız bulduğunuzu söyleyebilir misiniz? 15,8 6,4 4,4 2,8 6,6 3,3 27,7 27,4 25,5 22,2 24,2 19,3 31,0 35,0 30,1 27,3 19,8 26,9 16,8 21,2 21,4 36,1 29,4 34,6 8,7 10,0 18,6 11,6 20,0 15,9 %43,5 %33,8 %29,9 %25,0 %30,8 %22,6 %25,5 %31,2 %40,0 %47,7 %49,4 %50,5 Net Skor 30,0 20,0 10,0-10,0-20,0-30,0-40,0-27,9-18,6-22,7-10,1 2,6 18,0 0,0 2012 2013 2014 Yıllar 2014 2013 2012 2012 2013 2014 1000 1000 1000 1000 1000 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 60 Kürt Sorunu (2) Kürtlerle Türkleri Bağlayan Ana Unsur Kürtlerle Türkleri bağlayan ana unsurun ne olduğunu lütfen karta bakarak belirtebilir misiniz? Müslümanlık Ortak tarih Ekonomik ilişkiler Evlilik/aile ilişkileri Ortak gelecek beklentisi Demoktratik toplum 36,5 34,7 47,0 26,0 33,5 26,7 17,6 14,5 7,9 8,5 6,4 8,1 6,0 10,9 10,3 5,4 Çözüm Sürecinin Yeniden Başlamasını İsteme Durumu Sizce çözüm süreci tekrar devreye sokulmalı mı? 23,2 31,4 53,0 57,7 49,0 Evet Hayır Fikrim Yok 47,0 19,1 19,6 1000 1000 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 61 Türkiye de Yaşayan Kürtlerin İstedikleri Düşünülen Yönetim Şekli Sizce Türkiye de yaşayan Kürtlerin size gösterilen karttaki yönetim şekillerinden hangisini istemektedirler? Bağımsız Kürt Devleti Özerk yönetim Mevcut yapının devamı Daha demokratik bir Türkiye Cumhuriyeti Federal devlet yapısı 20,4 21,0 19,9 21,8 15,4 10,8 18,9 13,3 11,7 12,2 5,1 16,4 11,6 12,2 15,3 12,9 8,6 11,0 3,6 3,2 3,6 24,3 24,8 31,4 32,8 32,6 50,8 2014 2013 2012 62,8 68,9 Kürt Sorunu (3) 2012 2013 2014 1000 1000 1000 1000 1000 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 62 Türkiye de Yaşayan Kürtlerin İstedikleri Düşünülen Yönetim Şekli Türk Kökenliler Kürt Kökenliler Kürt Sorunu (4) Bağımsız Kürt Devleti Özerk yönetim Mevcut yapının devamı Federal devlet yapısı Daha demokratik bir Türkiye Cumhuriyeti 32,4 16,2 23,4 27,2 38,7 44,4 20,1 18,9 33,3 28,2 30,1 28,6 20,1 10,8 9,0 3,9 2,2 13,9 6,3 3,6 9,7 5,4 3,2 13,5 47,7 30,6 31,1 22,6 23,8 2014 2013 2012 Daha demokratik bir Türkiye Cumhuriyeti Özerk yönetim Bağımsız Kürt Devleti Mevcut yapının devamı Federal devlet yapısı 48,4 19,9 22,2 8,7 11,5 13,4 21,0 21,9 18,9 24 12,9 10,2 16,1 35,7 34,6 51,4 63,2 73,7 8,1 14,1 12,2 13,2 7,4 6,5 8,4 12,2 2014 2,7 3,1 2013 2,6 2012 2014 2013 2012 2014 2013 2012 Türk Kökenliler Türk Kökenliler Türk Kökenliler Türk Kökenliler Türk Kökenliler Türk Kökenliler Kürt Kökenliler Kürt Kökenliler Kürt Kökenliler Kürt Kökenliler Kürt Kökenliler Kürt Kökenliler 899 834 333 597 511 500 62 111 91 103 93 63

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 63 PKK nın Kürt Halkını Temsiliyeti Sizce PKK, Türkiye de yaşayan Kürtleri ne derecede temsil etmektedir? Kürt Sorunu (5) Kesinlikle temsil edebilmektedir Temsil edebilmektedir Ne temsil edebilmektedir ne edememektedir Temsil edememektedir Kesinlikle temsil edememektedir 3,1 3,9 4,0 5,0 4,8 5,9 15,6 15,3 15,9 22,7 17,9 17,4 34,8 26,4 28,1 29,9 19,9 20,2 19,3 25,3 17,8 26,0 30,4 27,6 27,2 29,1 34,2 16,4 27,0 28,9 2014 2013 2012 %18,7 %19,2 %19,9 %27,7 %22,7 %36,1 %46,5 %54,4 %52,0 %42,4 %57,4 %56,5 Net Skor 2012 2013 2014 0,0-10,0-20,0-30,0-40,0-20,4-34,7 2012 2013 2014 1000 1000 1000 1000 1000 1000-14,7-32,1 Yıllar -35,2-27,8

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 64 Kürt Sorunu (6) PKK üzerinde etkisi HDP üzerinde etkisi Kürtler Üzerinde etkisi Abdullah Öcalan ın Kürtler, PKK ve HDP Üzerinde Etkisi Sizce Abdullah Öcalan ın PKK/HDP/Kürtler üzerinde ne kadar etkisi vardır? 2014 2013 2012 2014 2013 2012 58,5 82,8 82,0 82,5 77,9 87,9 50,6 73,9 66,7 82,3 74,8 86,9 50,3 59,6 35,2 6,3 12,4 11,4 14,9 12,7 4,8 6,6 2,5 9,4 9,5 2,3 41,4 8,0 20,4 5,7 22,2 11,1 14,7 2,8 17,0 8,2 8,4 4,4 38,9 30,5 10,8 9,9 Çok etkisi var Az etkisi var Hiç etkisi yok 2012 2013 2014 1000 1000 1000 1000 1000 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 65 HDP nin Kürt Halkını Temsiliyeti Sizce HDP, Türkiye de yaşayan Kürtleri ne derecede temsil edebilmektedir? Kürt Sorunu (7) Kesinlikle temsil etmektedir Temsil etmektedir Ne temsil etmektedir ne temsil etmemektedir Temsil etmemektedir Kesinlikle temsil etmemektedir 3,4 7,0 6,6 4,7 5,0 6,6 19,0 15,0 25,6 26,6 19,7 17,5 37,6 28,9 32,5 31,0 23,3 22,6 21,5 26,4 16,8 25,2 29,6 24,2 18,5 22,7 18,5 12,5 22,4 29,1 2014 2013 2012 %22,4 %22,0 %32,2 %31,3 %24,7 %24,1 %40,0 %49,1 %35,3 %37,7 %52,0 %53,3 Net Skor 2012 2013 2014 1000 1000 1000 1000 1000 1000 2012 2013 2014 0,0-10,0-20,0-30,0-40,0-29,2-27,3-6,4-3,1 Yıllar -27,1-17,6

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 66 Kürt Sorunu (8) Selahattin Demirtaş ın Kürtler, PKK ve HDP Üzerinde Etkisi Sizce Selahattin Demirtaş ın PKK/HDP/Kürtler üzerinde ne kadar etkisi vardır? HDP üzerinde etkisi 49,6 41,3 9,1 Kürtler üzerinde etkisi 45,3 45,1 9,6 PKK üzerinde etkisi 42,4 42,3 15,3 Çok etkisi var Az etkisi var Hiç etkisi yok : 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 67 HDP Milletvekillerinin Tutuklanması HDP milletvekillerinin tutuklanmasını nasıl değerlendiriyorsunuz? Kürt Sorunu (9) Kesinlikle onaylıyorum Onaylıyorum Ne onaylıyorum Ne onaylamıyorum Onaylamıyorum Kesinlikle onaylamıyorum 4,8 8,0 7,0 7,1 4,2 8,1 16,1 26,9 29,4 26,4 25,8 31,6 27,4 33,6 Genel Türk Kökenliler Kürt Kökenliler 43,5 Genel Türk Kökenliler Kürt Kökenliler 1000 834 111 1000 899 62 %58,5 %63,0 %12,9 %15,1 %11,2 %59,6 %56,6 %64,4 %19,0 %20,4 %12,9 %66,6 Kesinlikle onaylıyorum Onaylıyorum Ne onaylıyorum ne onaylamıyorum Onaylamıyorum Kesinlikle onaylamıyorum 5,6 5,6 37,1 39,9 22,8 30,8 15,7 4,2 13,0 5,8 3,1 6,2 3,3 17,4 13,9 21,7 38,3 40,6 75,0 AK Parti CHP MHP HDP AK Parti CHP MHP HDP 426 276 120 36 %77,0 %40,2 %69,1 %5,6 %7,3 %19,2 %9,1 %88,9

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 68 Kürt Sorunu (10) Irak ve Suriye de Yaşanan Gelişmelerin Kürtlerin Siyasi Beklentilerini Etkilemesi Son dönemde Irak ve Suriye de yaşanan gelişmeler Türkiye deki Kürtlerin siyasi beklentilerini nasıl etkilemiştir? Barzani nin Gündeme Getirdiği Bağımsızlık Referandumuna Karşı, Türkiye nin Politikasını Doğru Bulma Kuzey Irak ta Barzani tarafından gündeme getirilen bağımsızlık referandumuna karşı yürütülen Türkiye nin politikasını doğru buluyor musunuz? Herhangi bir etkisi olmamıştır Özerklik yönünde teşvik etmiştir 29,4 22,2 Fikrim yok; 30,4 Evet; 40,0 Bağımsızlık yönünde teşvik etmiştir 21,4 Kürt gruplar arasında ayrışma yaratmıştır 18,1 Siyasi beklentilerini zayıflatmıştır Ülke içi entegrasyonlarını güçlendirmiştir 5,4 3,5 : 1000 Hayır; 29,6

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 69 Kürt Sorunu (11) Kuzey Irak taki Olası Bir Bağımsızlık İlanının Türkiye deki Kürtleri Aynı Beklentiye Sokma Durumu Sizce Kuzey Irak ta olası bir bağımsızlık ilanı Türkiye deki Kürtleri aynı beklentiye sokar mı? Kuzey Suriye deki Olası Bir Özerk Kürt Bölgesinin Türkiye deki Kürtleri Aynı Beklentiye Sokma Durumu Sizce Kuzey Suriye de olası bir özerk Kürt bölgesi Türkiye deki Kürtleri aynı beklentiye sokar mı? Fikrim yok; 29,7 Evet; 39,9 Fikrim yok; 28,9 Evet; 40,0 Hayır; 30,4 Hayır; 31,1 : 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 70 TERÖR /centerforturkishstudies http://ctrs.khas.edu.tr /ctrs_khas

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 71 Terör (1) 2014 2013 2012 28,8 37,5 54,2 46,2 41,5 46,9 Türkiye yi Bölünme Tehlikesi Altında Algılama Durumu 56,8 50,0 37,5 43,7 43,6 34,9 Evet Hayır Fikrim Yok 2012 2013 2014 1000 1000 1000 1000 1000 1000 Sizce Türkiye bölünme tehlikesi altında mı? 14,4 12,5 8,3 10,1 14,9 18,2 Siyasi Görüşe Göre Siyasi Görüş Yıl Evet(%) Hayır(%) Fikrim Yok (%) 9,1 83,3 7,6 198 29,6 61,9 8,4 226 Muhafazakar 42,5 47,3 10,1 207 2014 23,7 64,7 11,6 192 2013 28,3 54,3 17,3 392 33,3 51,1 15,6 276 Dindar 25,3 65,6 9,0 221 40,8 45,6 13,6 147 53,5 34,8 11,6 155 63,1 28,0 8,9 157 Cumhuriyetçi/Kemalist 65,7 27,6 6,7 254 2014 74,5 18,8 6,7 165 2013 65,1 22,4 12,5 192 24,0 58,9 17,2 192 29,6 55,3 15,1 152 Milliyetçi 55,8 39,9 4,3 163 2014 58,9 34,7 6,4 202 2013 49,4 37,6 12,9 178 37,0 53,0 10,0 100 52,4 31,0 16,6 126 Sosyal Demokrat 55,3 37,2 7,4 94 2014 54,0 36,5 9,5 126 2013 35,9 47,8 16,3 92-70,0 30,0 20 51,0 28,6 20,4 49 Sosyalist 76,7 15,1 8,2 73 2014 46,2 41,0 12,8 39 2013 33,3 66,7-36

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 72 Türkiye deki Terör Sorununun Çözümü İçin En Etkili Yol Sizce terör sorununu çözmede en etkili yol size sayacaklarımdan hangisidir? Terör (2) Askeri yöntemler Siyasi yöntemler Ekonomik önlemler Kültürel politikalar Sosyal politikalar Askeri yöntemler Siyasi yöntemler Ekonomik önlemler Kültürel politikalar Sosyal politikalar Askeri yöntemler Siyasi yöntemler Kültürel politikalar Ekonomik önlemler Sosyal politikalar Askeri yöntemler Siyasi yöntemler Kültürel politikalar Ekonomik önlemler Sosyal politikalar Askeri yöntemler Siyasi yöntemler Ekonomik önlemler Sosyal politikalar Kültürel politikalar Askeri yöntemler Siyasi yöntemler Ekonomik önlemler Kültürel politikalar Sosyal politikalar 17,6 5,8 5,4 12,0 10,8 9,8 14,0 13,6 8,2 11,8 9,1 8,3 13,2 8,3 5,6 8,0 7,2 6,9 38,5 32,2 34,6 31,9 31,6 30,9 39,2 30,9 35,9 35,8 26,1 50,1 2014 2013 2012 2012 2013 2014 1000 1000 1000 1000 1000 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 73 Kesinlikle Başarılı Başarılı Ne Başarılı Ne Başarısız Başarısız Kesinlikle Başarısız Hükümetin PKK ile Mücadele Performansı Son bir yılda PKK terörü ile mücadele konusunda hükümetin gösterdiği performansı nasıl değerlendiriyorsunuz? 13,8 8,3 5,4 2,8 8,5 3,3 28,6 27,3 22,6 22,8 24,8 21,0 32,7 36,0 26,2 30,8 20,6 27,7 17,5 19,2 21,5 31,7 26,7 34,4 7,4 9,2 24,3 11,9 19,4 13,6 2014 2013 2012 %42,4 %35,6 %28,0 %25,6 %33,3 %24,3 %24,9 %28,4 %45,8 %43,6 %46,0 %48,0 Net Skor 20,0 10,0-10,0-20,0-30,0-23,7 2012 2013 2014 1000 1000 1000 1000 1000 1000-12,8-18,0-17,8 7,2 17,5 0,0 2012 2013 2014 Yıllar Terör (3)

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 74 Siyasi Partiye Göre Hükümetin PKK ile Mücadele Performansı Terör (4) Kesinlikle Başarılı Başarılı 22,8 9,4 7,5 2,8 10,9 18,3 45,1 %67,9 %20,3 %25,8 %2,8 %63,1 %7,9 %25,5 %1,6 Ne Başarılı Ne Başarısız Başarısız Kesinlikle Başarısız 26,3 29,3 45,0 44,4 3,3 38,8 20,0 16,7 2,6 11,6 9,2 36,1 AK Parti CHP MHP HDP %5,9 %50,4 %29,2 %52,8 %8,5 %54,2 %33,6 %75,4 AK Parti CHP MHP HDP 450 214 110 61 426 276 120 36

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 75 Hükümetin FETÖ ile Mücadele Konusundaki Performansı Hükümetin FETÖ ile mücadele konusundaki performansını nasıl değerlendiriyorsunuz? Lütfen hükümetin performansını 1 Kesinlikle başarısız, 2 Başarısız, 3 Ne başarılı ne başarısız, 4 Başarılı, veya 5 Kesinlikle başarılı şeklinde değerlendiriniz. Kesinlikle başarılı Başarılı Ne başarılı ne başarısız Başarısız Kesinlikle başarısız 18,0 28,4 12,0 14,2 5,6 32,9 49,8 13,4 25,0 5,6 28,2 18,3 28,6 43,3 36,1 15,1 2,6 35,9 13,3 16,7 5,8 0,9 10,1 4,2 36,1 Genel AK Parti CHP MHP HDP %50,9 %61,3 %25,4 %39,2 %11,2 %20,9 %3,5 %50,0 %17,5 %52,8 %45,8 %75,1 %19,7 %38,2 %6,6 %20,3 %4,6 %41,1 %18,1 %55,7 Terör (5) AK Parti CHP MHP HDP 450 214 110 61 426 276 120 36

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 76 Terör (6) Hükümetin IŞİD ile Mücadele Konusundaki Performansı Hükümetin IŞİD ile mücadele konusundaki performansını nasıl değerlendiriyorsunuz? Lütfen hükümetin performansını 1 Kesinlikle başarısız, 2 Başarısız, 3 Ne başarılı ne başarısız, 4 Başarılı, veya 5 Kesinlikle başarılı şeklinde değerlendiriniz. Kesinlikle başarılı Başarılı Ne başarılı ne başarısız Başarısız Kesinlikle başarısız 16,8 27,0 9,8 11,7 5,6 28,4 47,2 8,0 15,0 5,6 32,0 22,3 32,6 50,8 30,6 16,0 1,9 38,0 15,0 19,4 6,8 1,6 11,6 7,5 38,9 Genel AK Parti CHP MHP HDP %45,2 %74,2 %17,8 %26,7 %11,2 %22,8 %3,5 %49,6 %22,5 %58,3 %39,5 %68,0 %11,2 %33,6 %1,6 %26,2 %7,6 %48,6 %23,7 %73,8 AK Parti CHP MHP HDP 450 214 110 61 426 276 120 36

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 77 Terör (7) FETÖ nün Siyasi Uzantılarının Olduğuna İnanma FETÖ nün siyasi uzantılarının olduğuna inanıyor musunuz? Kesinlikle inanıyorum İnanıyorum Ne inanıyorum ne inanmıyorum İnanmıyorum Kesinlikle inanmıyorum 20,5 20,0 22,8 26,7 30,6 35,3 43,0 27,5 30,0 19,4 31,9 27,5 31,5 33,3 38,9 9,1 6,1 14,1 7,5 8,3 3,2 3,5 4,0 2,5 2,8 Genel AK Parti CHP MHP HDP %55,8 %63,0 %50,3 %56,7 %50,0 %12,3 %9,6 %18,1 %10,0 %11,1 %52,6 %58,9 %56,5 %50,0 %52,5 %15,9 %16,0 %13,0 %13,7 %19,7 Genel AK Parti CHP MHP HDP 1000 489 250 128 111 1000 426 276 120 36

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 78 Terör (8) FETÖ nün Siyasi Uzantılarının Yoğun Olduğu Siyasi Parti FETÖ nün siyasi uzantıları sizce daha yoğun olarak hangi siyasi partide bulunmaktadır? Hepsinde benzer oranlarda AK Parti HDP CHP İYİ Parti MHP 1,3 5,0 10,6 16,1 33,9 33,2 30,6 37,6 7,4 23,0-1,3 HDP MHP CHP AK Parti Genel FETÖ nün Halen Tehdit Oluşturma Durumu FETÖ nün Türkiye için halen bir tehdit oluşturduğuna inanıyor musunuz? 47,9 60,6 54,7 46,7 47,5 41,0 65,8 60,0 58,3 68,7 32,8 37,1 28,0 33,1 42,0 37,5 19,4 Evet Hayır Fikrim yok 29,1 27,6 24,3 15,0 11,4 12,2 6,8 11,2 7,0 15,0 22,2 26,2 10,9 558 526 Genel AK Parti CHP MHP HDP 1000 489 250 128 111 1000 426 276 120 36

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 79 15 Temmuz Gecesi Yaşananlardan Sonra Olağanüstü Hal İlanını Destekleme Durumu 15 Temmuz gecesi yaşananlardan sonra Olağanüstü Hal ilan edilmesini desteklediniz mi? Siyasi Partiye Göre Terör (9) 58,5 29,0 12,5 Siyasi Parti Evet (%) Hayır (%) Fikrim Yok (%) AK Parti 81,0 11,0 8,0 426 CHP 41,7 46,0 12,3 276 MHP 59,2 25,8 15,0 120 HDP 16,7 75,0 8,3 36 Siyasi Görüşe Göre 59,8 29,5 Evet Hayır Fikrim yok 10,7 Siyasi Görüş Evet Hayır Fikrim Yok (%) (%) (%) Muhafazakar 64,9 23,6 11,6 276 Dindar 86,9 8,1 5,1 198 Cumhuriyetçi / Kemalist 64,6 18,8 16,7 192 Milliyetçi 40,6 43,9 15,5 155 Sosyal Demokrat 16,0 78,0 6,0 100 Sosyalist 30,0 55,0 15,0 20 : 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 80 Mevcut Olağanüstü Hal Süresinin Uzatılması Gerektiğini Düşünme Durumu Mevcut Olağanüstü Hal süresinin uzatılması gerektiğini düşünüyor musunuz? Siyasi Partiye Göre Terör (10) Siyasi Parti Evet (%) Hayır (%) Fikrim Yok (%) 38,1 47,5 14,4 AK Parti 61,7 27,5 10,8 426 CHP 18,8 69,2 12,0 276 MHP 30,8 47,5 21,7 120 HDP 8,3 86,1 5,6 36 Siyasi Görüşe Göre 36,6 48,5 14,9 Siyasi Görüş Evet (%) Hayır (%) Fikrim Yok (%) Dindar 52,2 33,3 14,5 276 Muhafazakar 66,2 25,8 8,1 198 Evet Hayır Fikrim yok Milliyetçi 34,4 45,3 20,3 192 Cumhuriyetçi / Kemalist 11,6 74,2 14,2 155 Sosyal Demokrat 9,0 82,0 9,0 100 : 1000 Sosyalist 5,0 90,0 5,0 20

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 81 Olağanüstü Hal Koşulları Altında Yönetilmenin Demokratik Hakları Zedelediği Düşüncesi 21 Temmuz dan beri Olağanüstü Hal koşulları altında yönetilmemiz demokratik hak ve hürriyetleri zedelemekte midir? Terör (11) Fikrim yok; 17,4 Evet; 46,7 Siyasi Partiye Göre Siyasi Parti Evet (%) Hayır (%) Fikrim Yok (%) AK Parti 36,4 48,4 15,3 426 CHP 67,8 17,4 14,9 276 MHP 40,8 39,2 20,0 120 HDP 86,1 5,6 8,3 36 Siyasi Görüşe Göre Siyasi Görüş Evet (%) Hayır (%) Fikrim Yok (%) Hayır; 35,9 : 1000 Dindar 42,8 38,4 18,8 276 Muhafazakar 30,3 58,1 11,6 198 Milliyetçi 38,0 39,6 22,4 192 Cumhuriyetçi / Kemalist 65,8 14,8 19,4 155 Sosyal Demokrat 73,0 21,0 6,0 100 Sosyalist 70,0 25,0 5,0 20

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 82 SOSYO-KÜLTÜREL GÖSTERGELER /centerforturkishstudies http://ctrs.khas.edu.tr /ctrs_khas

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 83 Kimlikler (1) Türkiye yi Dindar veya Laik Olarak Değerlendirme Size göre kartta görmüş olduğunuz hangi ifade Türkiye nin şuan ki durumunu en iyi açıklar? Genel Sosyalist Cumhuriyetçi/ Kemalist Sosyal Demokrat Dindar Milliyetçi Muhafazakar 52,3 58,3 53,4 80,0 73,5 79,5 67,1 56,1 47,6 67,0 53,2 61,7 48,2 64,3 70,7 45,8 44,7 46,6 43,9 64,6 36,2 47,7 41,7 46,6 20,0 26,5 20,5 32,9 43,9 52,4 33,0 46,8 38,3 51,8 35,7 29,3 54,2 55,3 53,4 56,1 35,4 63,8 AK Parti CHP MHP HDP 44,4 59,1 52,1 58,3 57,9 54,0 55,0 56,4 50,8 60,4 68,9 83,3 55,6 40,9 47,9 41,7 42,1 46,0 45,0 43,6 49,2 16,7 31,1 39,6 Dindar Laik Dindar Laik Genel Cumhuriyetçi/Kemalist Dindar Muhafazakar Milliyetçi Sosyal Demokrat Sosyalist 1000 254 147 207 163 94 73 1000 157 221 226 152 126 49 1000 155 276 198 192 100 20 AK Parti CHP MHP HDP 489 250 128 111 450 214 110 61 426 276 120 36

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 84 Kimlikler (2) Genel Milliyetçi Muhafazakar Dindar Sosyalist Cumhuriyetçi/ Kemalist Sosyal Demokrat Türkiye yi Batılı veya Doğulu Olarak Değerlendirme Size göre kartta görmüş olduğunuz hangi ifade Türkiye nin şuan ki durumunu en iyi açıklar? 50,6 51,6 49,0 58,9 63,8 45,4 56,6 41,6 62,8 55,8 57,0 54,4 45,0 42,9 24,7 36,1 52,9 47,6 32,0 49,2 41,5 Batılı 49,4 48,4 51,0 41,1 36,2 54,6 43,4 58,4 37,2 44,2 43,0 45,6 55,0 57,1 75,3 63,9 47,1 52,4 68,0 50,8 58,5 Doğulu Genel Cumhuriyetçi/Ke Sosyal Dindar Muhafazakar Milliyetçi malist Demokrat Sosyalist 1000 254 147 207 163 94 73 1000 157 221 226 152 126 49 1000 155 276 198 192 100 20 AK Parti CHP MHP HDP 59,2 54,9 45,7 41,6 45,2 55,4 50,0 50,0 44,5 36,1 36,9 50,8 Batılı AK Parti CHP MHP HDP 489 250 128 111 450 214 110 61 426 276 120 36 40,8 45,1 54,3 58,4 54,8 44,6 50,0 50,0 55,5 63,9 63,1 49,2 Doğulu

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 85 Kimlikler (3) Genel Dindar Muhafazakar Milliyetçi Cumhuriyetçi/ Kemalist Sosyal Demokrat Sosyalist Türkiye yi Avrupalı veya Ortadoğulu Olarak Değerlendirme Size göre kartta görmüş olduğunuz hangi ifade Türkiye nin şu anki durumunu en iyi açıklar? 45,6 50,4 42,0 58,0 57,9 46,3 50,5 56,2 54,6 44,8 55,3 41,7 32,9 45,2 41,7 25,0 42,9 28,7 20,0 30,6 13,7 Avrupalı 54,4 49,6 58,0 42,0 42,1 53,7 49,5 43,8 45,4 55,2 44,7 58,3 67,1 54,8 58,3 75,0 57,1 71,3 80,0 69,4 86,3 Ortadoğulu Ak Parti CHP MHP HDP 16,7 53,1 47,4 40,6 38,3 38,8 40,8 48,2 42,2 36,1 27,0 59,1 Avrupalı 83,3 46,9 52,6 59,4 61,7 61,2 59,2 51,8 57,8 63,9 73,0 Ortadoğulu 40,9 Genel Cumhuriyetçi/Kemalist Dindar Muhafazakar Milliyetçi Sosyal Demokrat Sosyalist 1000 254 147 207 163 94 73 1000 157 221 226 152 126 49 1000 155 276 198 192 100 20 AK Parti CHP MHP HDP 489 250 128 111 450 214 110 61 426 276 120 36

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 86 Kimlikler (4) Genel Muhafazakar Dindar Milliyetçi Cumhuriyetçi/ Kemalist Sosyal Demokrat Sosyalist Türkiye yi Demokratik veya Otoriter Olarak Değerlendirme Size göre kartta görmüş olduğunuz hangi ifade Türkiye nin şu anki durumunu en iyi açıklar? 62,6 60,9 55,7 85,9 76,5 81,6 72,1 70,6 74,1 67,7 65,1 58,3 35,5 40,1 40,9 28,0 53,2 38,3 20,0 26,5 12,3 Demokratik 37,4 39,1 44,3 14,1 23,5 18,4 27,9 29,4 25,9 32,3 34,9 41,7 64,5 59,9 59,1 72,0 46,8 61,7 80,0 73,5 87,7 Otoriter Genel Cumhuriyetçi/Ke Sosyal Dindar Muhafazakar Milliyetçi malist Demokrat Sosyalist 1000 254 147 207 163 94 73 1000 157 221 226 152 126 49 1000 155 276 198 192 100 20 Ak Parti CHP MHP HDP 13,9 29,5 41,3 39,3 48,4 67,9 60,0 51,8 49,2 82,4 79,6 29,7 Demokratik 86,1 70,5 58,7 60,7 51,6 32,1 40,0 48,2 50,8 70,3 Otoriter AK Parti CHP MHP HDP 489 250 128 111 450 214 110 61 426 276 120 36 17,6 20,4

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 87 Türkiye yi Modern veya Geri Kalmış Olarak Değerlendirme Size göre kartta görmüş olduğunuz hangi ifade Türkiye nin şu anki durumunu en iyi açıklar? Kimlikler (5) Genel Muhafazakar Dindar Milliyetçi Cumhuriyetçi/ Kemalist Sosyal Demokrat Sosyalist 38,1 43,9 48,8 35,0 50,0 36,2 30,0 28,6 13,7 64,9 68,3 57,3 87,9 88,9 79,2 77,2 84,2 76,2 70,3 73,0 57,1 61,9 56,1 51,2 65,0 50,0 63,8 70,0 71,4 86,3 35,1 31,7 42,7 12,1 11,1 20,8 22,8 15,8 23,8 29,7 27,0 42,9 Ak Parti CHP MHP HDP 88,0 90,4 69,1 44,9 42,1 49,2 60,0 60,0 55,5 16,7 32,8 28,8 12,0 9,6 30,9 55,1 57,9 50,8 40,0 40,0 44,5 83,3 67,2 71,2 Modern Geri kalmış Modern Geri kalmış Genel Cumhuriyetçi/Ke Sosyal Dindar Muhafazakar Milliyetçi malist Demokrat Sosyalist 1000 254 147 207 163 94 73 1000 157 221 226 152 126 49 1000 155 276 198 192 100 20 AK Parti CHP MHP HDP 489 250 128 111 450 214 110 61 426 276 120 36

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 88 Kimlikler (6) Türk Sünni Dindar Kürt Alevi Öğrenci Farklı mezhepten olan Arap Benden farklı siyasi görüşte olan Boşanmış kadın Hıristiyan Musevi Yabancı ülke vatandaşı Rum Evlenmeden birlikte yaşayan çift Ermeni İçki içen Sığınmacı/mülteci Eşcinsel Farklı Kimliklerle Komşu Olma İsteği Lütfen kartta görmüş olduğunuz kişilerle komşu olmak isteyip, istemediğinizi belirtiniz. 32,6 24,6 23,4 22,2 22,0 17,4 16,7 16,0 15,0 13,3 13,3 12,0 10,2 8,8 8,2 7,3 7,0 3,8 46,0 7,1 18,9 19,2 16,4 16,7 19,8 25,2 18,0 21,4 30,8 31,7 27,5 32,9 32,1 37,7 37,7 39,3 51,9 4,2 46,1 55,7 50,3 52,4 56,6 55,7 57,7 53,0 59,6 57,2 51,5 49,7 54,8 50,3 52,5 47,4 48,6 46,4 37,5 İsterim İstemem Benim için önemli değil Fikrim Yok 3,7 4,6 6,2 5,0 4,8 5,6 5,1 5,1 6,4 6,4 4,4 5,3 5,7 6,6 6,6 6,7 6,4 7,3 6,8 : 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 89 Bireylerin Çocuğunun Evlenmesini İstemediği Kişiler Lütfen karta bakarak çocuğunuzun kiminle evlenmesini istemediğinizi belirtebilir misiniz? Kimlikler (7) Eğitim düzeyi farklı biri Gayrimüslim biri Etnik olarak farklı olan biri Yabancı ülke vatandaşı Mezhebi farklı olan biri Dindar olmayan biri Gelir durumu düşük biri 17,0 16,5 11,2 9,1 6,0 4,4 4,4 Hiçbiri ile evlenmesini istemem: %28,2 Farklı kültürel/sosyolojik yapıda biri 3,2 : 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 90 Türkiye de Demokrasi Türkiye de demokrasinin durumuyla ilgili size kartta göstereceğim tespitlerden hangisine katılıyorsunuz? Toplumsal İlişkiler (1) Türkiye'de demokrasi zayıflamaktadır 24,0 28,0 36,1 Türkiye demokratik bir ülkedir Türkiye demokratikleşmekte olan bir ülkedir 15,9 20,4 31,0 35,6 28,0 27,3 Türkiye'de demokrasi yoktur 5,6 7,7 13,7 1000 1000 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 91 Türkiye deki En Prestijli Meslekler Sizce Türkiye de en prestijli meslekler hangileridir? Sosyo-Kültürel (1) Tıp doktoru Hakim Avukat Üniversite profesörü Öğretmen Diş hekimi Mühendis Bürokrat Asker Polis Diplomat Mimar Milletvekili Eczacı Sporcu : 1000 26,5 23,4 22,1 20,3 14,5 14,0 10,8 10,8 10,8 9,3 9,1 8,1 6,6 5,6 55,7 %5,6 nın altındaki değerler grafiğe dahil edilmemiştir.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 92 Sosyo-Kültürel (2) : 1000 Gazete Okuma Sıklığı Ne kadar sıklıkla gazete okursunuz? Haftada Ortalama gün* 3,7 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% * Ortalama, gazete okuyanlar üzerinden hesaplanmıştır 37,1 5,5 7,8 15,5 14,5 19,6 Gazete okumuyorum Ayda 1 gün ya da daha seyrek 2-3 haftada 1 gün Haftada 1-3 gün Haftada 3 günden fazla Her gün Gazeteyi Basılı ya da İnternetten Okuma Gazetenizi basılı olarak mı yoksa internetten mi okuyorsunuz? Yalnızca internet Yalnızca basılı Her ikisinden, daha çok Her ikisinden, daha çok : 574 16,7 15,9 28,7 38,7 İnternet %55,4 Basılı %44,6

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 93 Sosyo-Kültürel (3) Siyasi Partiye Göre Gazete Okuma Sıklığı Siyasi Parti Ortalama Sıklık AK Parti 3,6 228 CHP 3,7 199 MHP 3,3 94 HDP 3,0 20 Siyasi Görüşe Göre Gazete Okuma Sıklığı Siyasi Görüş Ortalama Sıklık Dindar 3,4 178 Muhafazakar 3,8 94 Milliyetçi 3,4 131 Cumhuriyetçi / Kemalist 3,8 105 Sosyal Demokrat 4,3 71 Sosyalist 4,4 14 Bölgelere Göre Gazete Okuma Sıklığı Bölgeler Ortalama Sıklık Marmara Bölgesi 3,2 286 İç Anadolu Bölgesi 4,2 73 Ege Bölgesi 5,2 112 Akdeniz Bölgesi 3,0 51 Güneydoğu Anadolu Bölgesi 2,2 41 Karadeniz Bölgesi 4,6 37 Doğu Anadolu Bölgesi 3,3 29

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 94 Sosyo-Kültürel (4) 100% Kitap Okuma Sıklığı Haftada Ne sıklıkta kitap okuyorsunuz? Ortalama gün* 2,2 Siyasi Partiye Göre Siyasi Parti Ortalama Sıklık AK Parti 1,8 163 CHP 2,4 152 MHP 2,0 61 HDP 2,7 21 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 52,8 11,2 9,9 12,4 7,8 5,9 : 1000 Kitap okumuyorum Ayda 1 gün ya da daha seyrek 2-3 haftada 1 gün Haftada 1-3 gün Haftada 3 günden fazla Her gün * Ortalama, kitap okuyanlar üzerinden hesaplanmıştır Siyasi Görüşe Göre Siyasi Görüş Ortalama Sıklık Dindar 2,1 146 Muhafazakar 1,9 57 Milliyetçi 1,8 96 Cumhuriyetçi / Kemalist 2,6 77 Sosyal Demokrat 2,3 51 Sosyalist 3,0 16 Bölgelere Göre Bölgeler Ortalama Sıklık Marmara Bölgesi 1,9 200 İç Anadolu Bölgesi 1,5 60 Ege Bölgesi 3,1 77 Akdeniz Bölgesi 3,2 45 Güneydoğu Anadolu Bölgesi 1,1 37 Karadeniz Bölgesi 2,6 27 Doğu Anadolu Bölgesi 2,4 26

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 95 Sosyo-Kültürel (5) Yılda Okunan Kitap Sayısı Yılda kaç kitap okuyorsunuz? Ortalama 5,4 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 10,8 28,4 25,6 18,9 16,3 : 472 11 ve üstü 6-10 4-5 2-3 1 Siyasi Partiye Göre Siyasi Parti Ortalama Kitap AK Parti 5,2 163 CHP 6,1 152 MHP 5,0 61 HDP 6,2 21 Siyasi Görüşe Göre Siyasi Görüş Ortalama Kitap Dindar 4,2 146 Muhafazakar 5,9 57 Milliyetçi 5,4 96 Cumhuriyetçi / Kemalist 6,3 77 Sosyal Demokrat 6,7 51 Sosyalist 8,5 16 Bölgelere Göre Bölgeler Ortalama Kitap Marmara Bölgesi 4,3 200 İç Anadolu Bölgesi 5,2 60 Ege Bölgesi 8,3 77 Akdeniz Bölgesi 6,9 45 Güneydoğu Anadolu Bölgesi 5,6 37 Karadeniz Bölgesi 3,1 27 Doğu Anadolu Bölgesi 5,6 26

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 96 Sosyo-Kültürel (6) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Tiyatroya Gitme Sıklığı Ne sıklıkta tiyatroya gidiyorsunuz? Ayda ortalama kez* 1,3 69,9 11,9 5,7 12,5 : 1000 Tiyatroya gitmem Yılda 1-2 kez Ayda 1 kez Ayda 2-3 kez * Ortalama, tiyatroya gidenler üzerinden hesaplanmıştır Siyasi Partiye Göre Siyasi Parti Ortalama Sıklık AK Parti 1,2 103 CHP 0,8 103 MHP 1,4 35 HDP 1,0 15 Siyasi Görüşe Göre Siyasi Görüş Ortalama Sıklık Dindar 1,4 116 Muhafazakar 0,8 35 Milliyetçi 1,0 46 Cumhuriyetçi / Kemalist 0,7 58 Sosyal Demokrat 1,0 18 Sosyalist 0,5 11 Bölgelere Göre Bölgeler Ortalama Sıklık Marmara Bölgesi 1,2 166 İç Anadolu Bölgesi 0,5 40 Ege Bölgesi 0,6 13 Akdeniz Bölgesi 0,6 25 Güneydoğu Anadolu Bölgesi 0,8 15 Karadeniz Bölgesi 1,9 22 Doğu Anadolu Bölgesi 1,3 20

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 97 Sosyo-Kültürel (7) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Sinemaya Gitme Sıklığı Ne sıklıkta sinemaya gidiyorsunuz? Ayda ortalama kez* 1,5 37,6 26,6 14,6 14,9 6,3 : 1000 * Ortalama, sinemaya gidenler üzerinden hesaplanmıştır Sinemaya gitmem Yılda birkaç kez Ayda 1 kez Ayda 2-3 kez Haftada 1 kez ve daha sık Siyasi Partiye Göre Siyasi Parti Ortalama Sıklık AK Parti 1,2 238 CHP 1,0 195 MHP 1,1 80 HDP 1,3 22 Siyasi Görüşe Göre Siyasi Görüş Ortalama Sıklık Dindar 1,9 156 Muhafazakar 0,6 106 Milliyetçi 1,0 137 Cumhuriyetçi / Kemalist 0,8 111 Sosyal Demokrat 1,0 62 Sosyalist 1,1 17 Bölgelere Göre Bölgeler Ortalama Sıklık Marmara Bölgesi 1,5 246 İç Anadolu Bölgesi 0,7 111 Ege Bölgesi 0,7 88 Akdeniz Bölgesi 0,7 67 Güneydoğu Anadolu Bölgesi 0,7 41 Karadeniz Bölgesi 1,9 39 Doğu Anadolu Bölgesi 1,5 32

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 98 Sosyo-Kültürel (8) Tiyatro ve Sinema Dışında Gidilen Etkinlikler Tiyatro ve sinema dışında aşağıdaki etkinliklerden herhangi birine gider misiniz? Pop müzik konseri Futbol maçı Sanat veya halk müziği Konseri Klasik müzik konseri Sergi Yılda kaç kere? : 1000 11,0 7,1 26,4 24,1 18,7 Yılda Ortalama Kez 2,2 4,8 2,0 2,1 2,1 Siyasi Parti Pop müzik konseri Futbol maçı Sanat veya halk müziği konserl Klasik müzik konseri Sergi AK Parti 21,6 23,9 19,5 11,5 7,5 426 CHP 35,5 18,5 19,9 10,5 8,0 276 MHP 20,8 35,0 12,5 10,0 5,8 120 HDP 16,7 30,6 33,3 11,1 2,8 36 Siyasi Görüş Pop müzik konseri Futbol maçı Sanat veya halk müziği konserl Klasik müzik konseri Sergi Dindar 21,0 12,7 23,2 15,9 5,1 276 Muhafazakar 18,7 27,3 16,7 10,6 6,6 198 Milliyetçi 26,6 37,5 13,0 4,7 8,3 192 Cumhuriyetçi / Kemalist 34,2 23,9 15,5 5,8 10,3 155 Sosyal Demokrat 38,0 25,0 24,0 15,0 4,0 100 Sosyalist 30,0 25,0 50,0 10,0 5,0 20 Bölgeler Pop müzik konseri Siyasi Partiye Göre Siyasi Görüşe Göre Bölgelere Göre Futbol maçı Sanat veya halk müziği konserl Klasik müzik konseri Sergi Marmara Bölgesi 24,7 21,2 18,2 14,7 5,7 401 İç Anadolu Bölgesi 15,7 31,4 13,4 8,7 5,8 172 Ege Bölgesi 66,9 22,3 19,4 5,8 7,9 139 Akdeniz Bölgesi 16,8 36,4 9,3,9 13,1 107 Güneydoğu Anadolu Bölgesi 14,1 25,0 28,1 9,4 14,1 64 Karadeniz Bölgesi 21,9 14,1 23,4 23,4 1,6 64 Doğu Anadolu Bölgesi 7,5 13,2 39,6 11,3 5,7 53

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 99 Sosyo-Kültürel (9) Günde Ortalama Saat* 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% TV İzleme Sıklığı Günde kaç saat televizyon izliyorsunuz? 2,9 saat 4,1 9,6 44,8 31,5 10,0 Televizyon izlemem Günde 1 saatten az Günde 1-3 saat arası Günde 3-5 saat arası Günde 5 saatten fazla * Ortalama, TV izleyenler üzerinden hesaplanmıştır : 1000 Siyasi Partiye Göre Siyasi Parti Ortalama Sıklık AK Parti 3,2 412 CHP 2,8 267 MHP 2,9 116 HDP 2,2 33 Siyasi Görüşe Göre Siyasi Görüş Ortalama Sıklık Dindar 3,1 271 Muhafazakar 2,9 189 Milliyetçi 2,9 185 Cumhuriyetçi / Kemalist 2,8 149 Sosyal Demokrat 2,7 95 Sosyalist 1,9 18 Bölgelere Göre Bölgeler Ortalama Sıklık Marmara Bölgesi 3,0 388 İç Anadolu Bölgesi 3,1 167 Ege Bölgesi 2,9 126 Akdeniz Bölgesi 2,8 103 Güneydoğu Anadolu Bölgesi 2,2 61 Karadeniz Bölgesi 2,8 63 Doğu Anadolu Bölgesi 3,1 51

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 100 Sosyo-Kültürel (10) Sosyal Medya veya Bilgisayar Oyunlarına Ayrılan Süre Günde kaç saatinizi sosyal medya veya bilgisayar oyunlarına ayırıyorsunuz? Günde Ortalama Saat* 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2,4 saat 18,7 12,8 47,7 17,3 3,5 Hiç * Ortalama, sosyal medya veya bilgisayar oyunlarına vakit ayıranlar üzerinden hesaplanmıştır 1 saatten az 1-3 saat arası 3-5 saat arası 5 saatten fazla : 1000 Siyasi Partiye Göre Siyasi Parti Ortalama Sıklık AK Parti 2,6 336 CHP 2,5 237 MHP 2,5 104 HDP 2,6 25 Siyasi Görüşe Göre Siyasi Görüş Ortalama Sıklık Dindar 2,7 211 Muhafazakar 2,2 161 Milliyetçi 2,8 171 Cumhuriyetçi / Kemalist 2,6 126 Sosyal Demokrat 2,3 77 Sosyalist 2,6 19 Bölgelere Göre Bölgeler Ortalama Sıklık Marmara Bölgesi 2,8 332 İç Anadolu Bölgesi 2,6 150 Ege Bölgesi 2,6 116 Akdeniz Bölgesi 2,3 79 Güneydoğu Anadolu Bölgesi 1,7 42 Karadeniz Bölgesi 2,3 55 Doğu Anadolu Bölgesi 2,5 39

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 101 Sosyo-Kültürel (11) Aile ile Birlikte Akşam Yemeği İçin Restorana Gitme Sıklığı Ne sıklıkta ailenizle birlikte akşam yemeği için bir restorana gidersiniz? Ayda ortalama kere* 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2,6 kere 19,0 28,6 12,2 19,5 10,5 10,2 * Ortalama, aile ile birlikte akşam yemeği için restorana gidenler üzerinden hesaplanmıştır. Hiç gitmem Yılda birkaç kere Ayda 2-3 kere Ayda 1 kere Haftada 2-3 kere Haftada 1 kere : 1000 Siyasi Partiye Göre Siyasi Parti Ortalama Sıklık AK Parti 3,8 356 CHP 3,1 233 MHP 2,8 105 HDP 2,6 19 Siyasi Görüşe Göre Siyasi Görüş Ortalama Sıklık Dindar 5,0 220 Muhafazakar 3,2 160 Milliyetçi 3,8 170 Cumhuriyetçi / Kemalist 2,5 129 Sosyal Demokrat 2,5 76 Sosyalist 1,7 13 Bölgelere Göre Bölgeler Ortalama Sıklık Marmara Bölgesi 5,0 317 İç Anadolu Bölgesi 1,7 156 Ege Bölgesi 2,4 115 Akdeniz Bölgesi 3,0 91 Güneydoğu Anadolu Bölgesi 0,9 31 Karadeniz Bölgesi 4,9 59 Doğu Anadolu Bölgesi 4,8 41

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 102 Değişim (1) Türkiye nin Değişmekte Olan Bir Ülke Olma Durumu Genel olarak düşündüğünüzde Türkiye değişmekte olan bir ülke midir? 48,2 56,2 63,4 51,8 43,8 36,6 Türkiye de Yaşanan Değişimin Yönü Türkiye nin değişen bir ülke olduğunu belirttiniz. Bu değişim iyiye giderek mi kötüye giderek mi gerçekleşiyor 71,2 65,3 60,4 28,8 34,7 39,6 2014 65,7 34,3 2014 55,7 44,3 2013 63,4 36,6 2013 54,7 45,3 2012 49,5 Evet, değişen bir ülkedir 50,5 Hayır, değişen bir ülke değildir 2012 2013 2014 1000 1000 1000 1000 1000 1000 2012 67,5 İyiye gidiyor 2012 2013 2014 1000 634 657 634 562 482 32,5 Kötüye gidiyor 2012 yılında yer alan Değişmiyor seçeneği daha sonraki yıllarda yer almadığından 2012 yılının verileri %100 e endekslenerek tam baza çekilmiştir.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 103 Değişim (2) Türkiye nin Değişmekte Olan Bir Ülke Olma Durumu Siyasi Partiye Göre Türkiye de Yaşanan Değişimin Yönü AK Parti 57,7 70,2 42,3 29,8 AK Parti 91,9 92,7 8,1 7,3 CHP 38,4 45,3 61,6 54,7 MHP 64,5 57,4 35,5 42,6 MHP 51,7 55,5 48,3 44,5 CHP 12,4 43,4 87,6 56,6 HDP 41,7 50,8 58,3 49,2 HDP 6,5 26,7 93,5 73,3 Evet, değişen bir ülkedir Hayır, değişen bir ülke değildir İyiye gidiyor Kötüye gidiyor AK Parti CHP MHP HDP 450 214 110 61 426 276 120 36 AK Parti CHP MHP HDP 316 97 61 31 246 106 62 15

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 104 Değişim (3) Türkiye de İyiye Giden Değişimler Türkiye nin yaşadığı değişim sonunda daha iyiye gittiğini belirttiniz. Türkiye en çok hangi değişim nedeniyle iyiye gitmektedir? Ekonomi Ülkenin gelişmesi/kalkınması Siyasi güç Sağlık hizmetleri Ulaşım Dış politika Büyüme oranları Askeri güç Teknoloji 6,4 5,8 5,8 4,7 3,2 2,9 2,3 : 343 (Türkiye de iyiye giden değişim gözlemleyenler) 14,9 12,8 %2,3 ün altındaki değerler grafiğe dahil edilmemiştir. Çoklu yanıt Türkiye de Kötüye Giden Değişimler Türkiye nin yaşadığı değişim sonunda daha kötüye gittiğini belirttiniz. Türkiye en çok hangi değişim nedeniyle kötüye gitmektedir? Ekonomi Siyaset Demokrasi ve kişisel haklar Hayat pahalılığı İşsizlik Dindar topluma dönüşme, laik düzenden uzaklaşma Düşük maaşlar Suriyeli mülteciler 6,5 5,8 5,8 4,3 3,6 3,6 : 139 (Türkiye de kötüye giden değişim gözlemleyenler) 20,9 27,3 %3,6 nın altındaki değerler grafiğe dahil edilmemiştir. Çoklu yanıt

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 105 Çok mutluyum Mutluyum Ne mutluyum ne mutsuzum Mutsuzum Çok mutsuzum Türkiye de Yaşamaktan Mutlu Olma Durumu Türkiye de yaşamaktan duyduğunuz memnuniyet seviyenizi öğrenebilir miyim? 13,7 10,0 8,9 17,4 20,0 15,8 38,8 41,3 39,1 43,3 47,2 49,2 35,1 31,0 26,3 19,6 16,8 20,3 9,5 11,8 20,2 14,9 11,7 11,3 2,9 5,9 5,5 4,8 4,3 3,4 2014 2013 2012 %52,5 %51,3 %48,0 %60,7 %67,2 %65,0 %12,4 %17,7 %25,7 %19,7 %16,0 %14,7 Net Skor 60 50 40 30 20 10 50,3 51,2 41,0 22,3 33,6 40,1 0 2012 2013 2014 Yıllar Değişim (4) 2012 2013 2014 1000 1000 1000 1000 1000 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 106 Değişim (5) Yurtdışında Yaşamayı Tercih Etme Durumu İmkânınız olsa yurtdışında yaşamayı tercih eder misiniz? Yurtdışında Yaşamayı Tercih Etme Nedenleri Neden yurtdışında yaşamak isterdiniz? Genel 17,4 18,3 61,2 70,9 21,4 10,8 Yaşam şartları 33,9 CHP 24,3 33,2 50,7 62,6 25,0 4,2 İş olanakları 7,5 HDP 22,2 47,5 38,9 29,5 38,9 23,0 Ekonomi 5,7 MHP 19,2 19,0 60,0 65,5 20,8 15,5 Eğitim seviyesi 4,0 AK Parti 12,4 7,1 73,5 87,6 Evet Hayır Fikrim yok AK Parti CHP MHP HDP 450 214 110 61 426 276 120 36 14,1 5,3 Hak ve kişisel özgürlüklere değer verilmesi 3,4 : 174 (Yurtdışında yaşamak isteyenler) %3,4 ün altındaki değerler grafiğe eklenmemiştir.