POSTADA KULLANILAN DEĞERLİ KAĞITLAR YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler Amaç Madde 1- Bu Yönetmelik, 5584 sayılı Posta Kanununun 7 ve 21 nci, 7/6156 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanarak 12.4.1973 tarihli Resmi Gazete de yayınlanıp yürürlüğe giren Posta Tüzüğünün 5 ve 6ncı maddeleriyle 14 üncü Bölümünün uygulanmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla hazırlanmıştır. Kapsam Madde 2- Postada alınacak ücretleri gösteren resmi ve sürekli Posta pullarına, anma pullarına artılı pullara, uçak pullarına, posta kartlarına, ilk gün ve özel gün damgalı zarflarla soğuk damgalı zarflara, kuşaklara, hava mektuplarına (aerogram), maksimum kartlara ait yıllık emisyon programlarının hazırlanması, bu değerli kağıtların basımlarının ve sürşarj edilmelerinin sağlanması ve kontrolü, dağıtılmaları, satışları pul armağan işleri, ilk gün ve özel gün damga işleri, pullarla ilgili reklam, propaganda, istatistik işleri ve diğer işler bu Yönetmeliğe göre yapılır. Bu yönetmeliğin Üçüncü Bölümü,ücret ödeme makinelerine mahsusu değerli fişlerin, posta bonolarının,yurtiçi yolculuk posta çeklerinin ve postada kullanılan diğer değerli kağıtların basımının ve sürşarjlarının kontrolü içinde uygulanır. Dünya Posta Birliği Uluslararası Bürosu tarafından bastırılan Uluslararası Cevap Kuponları, yurtdışı yolculuk posta çekleri ve postada kullanılan diğer çeklerin basımının kontrolü bu Yönetmeliğin kapsamı dışındadır. TANIMLAR Madde 3- Bu Yönetmelikte kullanılan tanımların anlamları aşağıda gösterilmiştir. 1) PTT: Türkiye Cumhuriyeti Posta, Telgraf ve Telefon İşletmesi, 2) GENEL MÜDÜRLÜK: PTT işletme Genel Müdürlüğü, 3) DEĞERLİ KAĞIT: Postada kullanılan ve değerleri üzerinde gösterilmiş her türlü pul ve filatelik malzeme, 4) SÜREKLİ POSTA PULLARI: Posta ücretlerinin ödenmesinde kullanılmak üzere bu isim altında ve çok sayıda bastırılan pullar, 5) RESMİ POSTA PULLARI: Genel bütceye giren dairelerle katma ve özel bütçeli dairelerin, belediyelerin ve bunlara bağlı idare ve kurumların postaya verdikleri her türlü posta gönderilerinin posta ücretlerinin ödenmesinde kullanılmak üzere, 5584 sayılı Posta Kanunun 21 inci maddesi gereğince bastırılan pullar, 6) ANMA PULU: Bir olayı veya kişileri anmak için veya propaganda amacıyla bastırılan pullar. 7) ANMA BLOKU: Bir olayı veya kişileri anmak için veya propaganda amacıyla bastırılan zımbalı veya zımbasız bir veya birkaç pul kapsayan bütün olarak veya üzerindeki pul veya pullar koparılıp tek tek de posta gönderilerinin ücretlerinin ödenmesinde kullanılabilen küçük pul tabakaları, 8) ARTI DEĞERLİ PULLAR: 7127 sayılı Kanunun gereğince bastırılan pullar. 9) UÇAK PULLARI: Posta ücret tarifesinde, uçakla gönderilecek posta maddeleri için öngörülen ücretlerde bastırılan ve üzerlerinde havacılıkla ilgili resimler bulunan pullar, Postada Kullanılan Değerli Kağıtlar Yönetmeliği 1
10) SERİ: Aynı ad altında çıkarılan pulların her değerinden oluşan bir takım, 11) BLOK: Birbirinden ayrılmamış, üst üste ve yan yana en az 4 pulun meydana getirdiği grup, 12) POSTA KARTI: Üzerinde POSTA KARTI ibaresi ve postaca alınacak ücreti gösteren soğuk damga basılı bulunan resimli veya resimsiz kartlar, 13) EMİSYON: Bir değerli kağıdın satışa çıkarılması, 14) DEĞER: Postada kullanılan değerli kağıtların üzerinde rakam ve bazılarında ayrıca yazı ile gösterilen ve bunların postadaki satış fiyatlarını belirten para tutarları veya bir serideki pullardan herhangi biri, 15) TİRAJ: Pul ve değerli kağıtların baskı sayısı, 16) TEMATİK PUL: Kuş, çiçek, spor, meşhur adamlar, v.s. gibi belli konuların resimlerini taşıyan pullar, 17) PERFORAJ: Tabakalardaki ve anma bloklarındaki pulların birbirinden kolay ayrılabilmeleri için pulların aralarına basılan zımba, 18) DANTEL: Perforaj işlemi sonunda pulların kenarında meydana gelen dişler, 19) MARJ: Pul tabakalarının ve anma bloklarının kenarlarında, pulların çerçeveleri dışında kalan baskısız kısımlar, 20) SÜRŞARJ: Değerli kağıtların değerlerini değiştirmek veya pulun değerini değiştirerek veya değiştirmeksizin başka bir olayı anmak veya pulun çıkarılış amacını değiştirmek için üzerlerine yeni yazılar, rakamlar veya motifler basmak, 21) BASKI PROVASI: Değerli kağıtların basımına esas olacak örneğin elde edilmesi için değişik kağıtlara, değişik tertip ve renklerde yapılan denemeler, 22) BASKI ÖRNEĞİ: Bastırılacak değerli kağıtların basımına esas teşkil edecek onaylı örnek, 23) ERÖR: Değerli kağıtların basılmaları veya zımbalanmaları sırasında meydana gelen hatalar, 24) İLKGÜN DAMGASI: Posta pullarının satışa çıkarılacakları gün, pulların konusuyla ilgili yerlerdeki PTT işyerlerinde yalnız bu pulların iptalinde kullanılmak üzere yaptırılan ve üzerlerinde konu ile ilgili yazılar ve motifler bulunan tarih damgaları, 25) İLKGÜN ZARFI (FDC): Üzerlerine posta pulu veya serisi yapıştırılıp konu ile ilgili ilkgün damgası ile damgalanmış, yazı ve motifler taşıyan özel zarflar, 26) ÖZEL DAMGA: Anma pulu çıkarılmamış bazı önemli olaylar için belirli günlerde ve olaylarla ilgili yerlerdeki PTT işyerlerinde, geçerlikte bulunan herhangi bir posta pulunu ve anma blokunu, posta kartını, hava mektubunu v.b. değerli kağıtları iptal etmek üzere yaptırılan ve üzerlerinde ilgili olduğu olaya ait yazılar ve motifler bulunan tarih damgaları, Postada Kullanılan Değerli Kağıtlar Yönetmeliği 2
27) ÖZEL GÜN ZARFI: Üzerlerine yapıştırılan pula özel bir filatelik damga basılan, damga konusu ile ilgili yazı ve motifler taşıyan özel zarflar, 28) FİLATELİK ZARF: İlkgün veya özel gün damgası taşıyan özel zarflar, 29) MAKSİMUM KART: Üzerine çıkarılan bir posta pulu üstündeki resim basılmış, ayrıca üzerine söz konusu pul basılmış veya yapıştırılmış özel damgalı filatelik kart, 30) DEĞERLİ KAĞIT ABONESİ: Belirttiği değerli kağıt türünden çıktıkça almayı taahhüt eden ve bunun için PTT Merkezlerine kaydını yaptıran kişi veya topluluk, 31) PORTFÖY: Bir anma pulu için bastırılan ve söz konusu anma pulu, bununla ilgili FDC (ilkgün zarfı) kart veya öteki yayınlar bulunan filatelik dosya, 32) POŞET: Bir plastik mahfaza içinde bantlara monte edilmiş bir miktar posta pulu bulunan ve pulların değerleri toplamı ile poşetin bedelinden oluşan bir fiyatla satılan filatelik malzeme, 33) DEPO: Basılan değerli kağıtları teslim almakta görevli Genel Müdürlük Değerli Kağıtlar Deposu, Merkez Veznesi veya belirli bazı Başmüdürlüklerin vezneleri, 34) BASIMEVİ: Değerli Kağıtların basılıp zımbalandığı ve ambalajlarının yapıldığı işyerleri, 35) MÜTEAHHİT: Değerli kağıtların basılması işini üzerine alan özel veya tüzel kişiler, 36) DEĞERLİ KAGITLAR DEPOSU MÜDÜRLÜĞÜ: PTT Değerli Kağıtlar Deposu Müdürlüğü İKİNCİ BÖLÜM Değerli Kağıtlara Ait Yıllık Emisyon Programlarının Hazırlanması ve Bunların Basılmasında Kullanılacak Resimlerin Sağlanması BİRİNCİ KISIM Emisyon Programı Hazırlayacak ve Resimleri Sağlayacak Birim Görev Madde 4- Değerli kağıtlara ait yıllık emisyon programının hazırlanması ve bu değerli kağıtların basımında kullanılacak resimlerin sağlanması Posta Dairesi Başkanlığının görevidir. İKİNCİ KISIM Pullara ve Diğer Değerli Kağıtlara Ait Yıllık Emisyon Programının Hazırlanması ve Yayımlanması Pul Emisyon Programının Hazırlanması: Madde 5- Pul emisyon programını hazırlama çalışmaları; programa alınacak konuların seçimi ve seçilen konuların her biri için hangi değerlerde pul ve anma bloku Postada Kullanılan Değerli Kağıtlar Yönetmeliği 3
bastırılacağının ve bunların tirajları ile tedavüle çıkarılacakları tarihlerin tesbitinden ibarettir. Bu konudaki ön çalışmalar Posta Dairesi Başkanlığının Pul Şubesince aşağıda belirtildiği şekilde yapılır. Posta Dairesi Başkanlığının Pul Şubesinde,anma pulu ve bloku çıkarılmaya değer önemli olayların 50, 100, 250, 500 üncü yıldönümleri ile gelecekte meydana geleceği öğrenilen önemli iç ve dış olaylar bir deftere yıllara göre not edilir. Her Yıl Mart ayında, Devlet teşkilatına, Filateli Dernekleri Federasyonuna, uygun görülecek kurum, dernek ve yerlere birer yazı gönderilerek gelecek yıl içerisinde pul çıkarılmasını gerektirecek önemde bir olay veya yıl dönümü bulunup bulunmadığının Haziran ayının 15 ine kadar bildirilmesi istenir. Pul şubesi, gelen teklifleri ve bu tekliflere ait düşüncelerini kendi tespit ettiği konularla birlikte bir liste halinde hazırlar ve bu listede emisyon programının anma pulları ve blokları kısmına alınmasını uygun gördüğü konuları belirtir. Sürekli Posta Pulları: Madde 6- Sürekli posta pullarına ilke olarak Atatürk ün resimleri bastırılır. Ancak dünya pulculuğunun geleneklerine uyularak bu pullarla tematik de meydana getirilir. Resmi Posta Pulları: Madde 6- Sürekli posta pullarına ilke olarak Atatürk ün resimleri bastırılır. Ancak dünya pulculuğunun geleneklerine uyularak bu pullarla tematik serilerde meydana getirilir. Resmi Posta Pulları: Madde 7- Resmi posta pullarında konu olarak tercihan motifler kullanılır. Konulacak Değerin Tespiti: Madde 8-Konulacak değerin tespitinde aşağıdaki yöntem uygulanır; 1) Anma pulları ve bloklarına konulacak değerlerin tesbitinde; A) Posta ücret tarifesi gerekleri, B) Serilerde kaçar değer olacağı C) Satışta kalma süreleri, D) Hangi konulardaki pulların artı değerli olacağı, E) Meraklıların satın alma güçlerinin zorlanmaması, F) Pullar üzerindeki resimlerin daha çok nerelerde görülmelerinin yararlı olacağı, hususları göz önünde tutulur. 2) Sürekli pullar ve resmi pulların değerinin tespitinde göz önünde tutulacak hususlar şunlardır: A) Posta Ücret Tarifesi gerekleri, B) Tüketilme durumları, C) Stok durumu, D) Üç veya dört yılık gereksinim. Tirajın Tesbiti: Madde 9- Anma pulları ve blokları ile sürekli pulların tirajlarının tesbitinde aşağıdaki hususlar göz önüne alınır: 1) Anma pulları ve blokları: A) Abonelerin gereksinimi, B) Serbest satış olanakları, C) Satışta kalma süreleri, Postada Kullanılan Değerli Kağıtlar Yönetmeliği 4
D) Artı değerli olup olmadıkları, 2) Sürekli pulların ve resmi pulların tirajlarının tesbitinde 8 inci maddenin 2. fıkrasının B, C ve D bentleri göz önüne alınır. Satışa Çıkarılma Tarihlerinin Tesbiti: Madde 10- Anma pulları ve blokları ile sürekli pulların satışa çıkarılma tarihlerinin tesbitinde aşağıdaki hususlara uyulur. 1) Anma pulları ve blokları; geçmiş veya meydana gelecek olaylarla ilgili ise, satışa çıkarılma tarihi geçmiş olayın yıldönümüne, gelecek olayın vuku bulacağı tarihe rastlatılır. Kesin tarihleri bilinmeyen olaylarla ilgili olan ve bir tarihle ilgisi bulunmayan pul ve blokların çıkarılma tarihi diğer pulların çıkarılma tarihleri ve meraklıların satın alma güçleri göz önünde bulundurularak tesbit edilir. 2) Sürekli pulların satışa çıkarılma tarihleri emisyon yılındaki gereksinime göre saptanır. Pul Emisyon Programının Düzenlenmesi: Madde 11- Pul Şubesi yukarıda belirtilen ön çalışmaları bitirince, pulların ve anma bloklarının konularını, satışa çıkarılacakları tarihleri ve tirajlarını gösteren bir emisyon programı taslağı hazırlar. Bu taslakta anma serileri ve bloklarının adedi Hükümetçe kullanılmak üzere ayrılan boş seri dahil 20 yi geçemez. Hükümetçe uygun görülecek konular ve beklenmedik önemli olaylar için 5 serilik boş yer bırakılır. Pul Şubesince hazırlanan emisyon programı taslağı, Temmuz ayının ilk haftasında ilgili Daire Başkanının Başkanlığında, Başkan Yardımcıları, Pul ve Filateli Şubesi Müdürleri ve Pul Şubesinden konu ile ilgili bir elemandan meydana gelen kurul tarafından Genel Müdürlüğe sunulacak duruma getirilir. Pul Emisyon Programının Onanması: Madde 12- Posta Dairesi Başkanlığınca hazırlanmış olan pul emisyon programı taslağı, Temmuz ayının ikinci haftasından sonra Genel Müdürün ve Yönetim Kurulunun onayına sunulur. Yönetim Kurulunun kararı ile son şeklini alan pul emisyon programı, Bütçe ve İş Programına geçirilmek üzere en geç Ağustos ayı içinde Muhasebe Dairesi Başkanlığına verilir. Pul emisyon programında beklenmedik olaylar için boş bırakılan yerlere sonradan konulacak pullar hakkında da yukarıda yazılı olduğu şekilde hareket edilir. İlave edilecek serilerin satışından elde edilecek gelir tutarı bütçe tahminlerinde dikkate alınır. Ancak Posta Dairesi Başkanlığı, emisyon programında yer almış olan pulların çıkarılış tarihleri ve değerlerinde gerekli değişiklikleri yapabilir. Postada Kullanılan Değerli Kağıtlar Yönetmeliği 5
Pul Emisyon Programının Yayımlanması: Madde 13- Pul emisyon programı yeteri kadar çoğaltılarak Kasım ayının başına kadar PTT Teşkilatına, yurt içindeki ve yurt dışındaki meraklılara, uygun görülecek gazete ve dergilere, T. Filateli Dernekleri Federasyonuna ve filateli ile ilgili kulüp ve derneklere gönderilir. Diğer Değerli Kağıtlara Ait Emisyon Programının Hazırlanması: Madde 14- Diğer değerli kağıtlara ait emisyon programının hazırlanmasına ilişkin çalışmalar, bunlara konulacak değerlerin ve tirajlarının tespitinden ibaret olup bu tespitler, Posta Dairesi Başkanlığı Pul Şubesince 8 inci maddenin 2 nci fıkrasında ve 9 uncu maddenin 2 nci fıkrasında belirtildiği şekilde yapılır. Posta Dairesince bu konuda hazırlanan taslak, Bütçe ve İş Programına dahil edilmek üzere, Ağustos ayı içinde Muhasebe Dairesi Başkanlığına verilir. Bu taslakta Uluslararası Cevap Kuponu ihtiyacı da yer alır. ÜÇÜNCÜ KISIM Pullara Bastırılacak Resimlerin Sağlanması Pullara Bastırılacak Resimlerin Yarışma Açılmadan Sağlanması: Madde 15- Pullara bastırılacak resimler Pul Şubesi tarafından araştırılıp sağlanır. Sağlanan resimler, gerektiğinde yetkili yerlere gönderilip pula basılmasının uygun olup olmadığına dair görüş sorulur. Konuyla ilgili resimler arasından pullara basılacak olanlar, Posta Dairesi Başkanı ile bu işle ilgili Başkan yardımcısı ve Pul Şubesi Müdüründen oluşan kurul tarafından seçilir. Seçilen resimler, Genel Müdürlüğün onayı alındıktan sonra pullara bastırılır. Pullara Bastırılacak Resimlerin Yarışma Açılmak Suretiyle Sağlanması: Madde 16- Pullara bastırılacak resimlerin seçimi aşağıda belirtildiği şekilde yapılır: 1) Yarışmanın açılması: Pul emisyon programının Yönetim Kurulunca onaylanmasından sonra programa dahil pullardan gerekenleri için emisyon tarihleri nazara alınarak mümkün olan en erken tarihte pul resmi yarışması açılır. Yarışmanın şekil ve şartlarıyla resimleri seçilerek sanatçılara verilecek ödüller ve mansiyonların miktarı, Posta Dairesi Başkanlığınca saptandıktan ve Genel Müdürlükçe onaylandıktan sonra radyodan ve Ankara, İstanbul, İzmir ve gerekirse diğer yerlerde yayımlanan günlük gazetelerle ilgililere duyurulur. Ayrıca, daha önce pul resmi yarışmalarına katılan veya katılacağını bildiren sanatçılara da bu konuda bilgi verilir. 2) Jürinin Oluşturulması: Pul resmi yarışmasına katılan sanatçıların gönderecekleri resimlerin seçimini yapacak jüri, Genel Müdürlükçe uygun görülecek tarihte toplanır ve Genel Müdürün veya uygun göreceği Yardımcısının Başkanlığında aşağıda yazılı kişilerden meydana gelir. Postada Kullanılan Değerli Kağıtlar Yönetmeliği 6
- Genel Müdür Yardımcılarından biri, - Posta Dairesi Başkanı, - Posta Dairesi Başkan Yardımcılarından biri, - Pul Şubesi Müdürü, - Filateli Şubesi Müdürü, - Ulaştırma Bakanlığından bir temsilci, - Milli Eğitim Bakanlığından bir temsilci, - Kültür ve Turizm Bakanlığından bir temsilci, - Konu ile ilgisi bulunması halinde Dışişleri Bakanlığından, Milli Savunma Bakanlığından, gerektiğinde Genelkurmay Başkanlığından ve diğer Bakanlık veya kuruluşlardan birer temsilci, - Türkiye Filateli Dernekleri Federasyonundan bir temsilci, - Pul Tüccarları Derneğinden bir temsilci, - T.C. Merkez Bankası Para Matbaasından baskı işlerinde yetişmiş bir uzman. Jürinin vereceği kararlar istişari olup çoğunlukla alınır. Oyların eşit olması halinde başkanın bulunduğu taraf çoğunlukta sayılır. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Değerli Kağıtların Basımı BİRİNCİ KISIM Basımla İlgili Kurullar ve Bu Kurulların Oluşumu Kurullar: Madde 17- Basımla ilgili kurullar şunlardır: 1) KONTROL KURULU değerli kağıdın basımını kontrolle veya gerektiğinde yakımı ile basım süresince (basım süresi değerli kağıda ait resmin ve tertip örneğinin basımevine teslimi anında başlar, değerli kağıdın şartname hükümleri gereğince PTT ye teslimi ile son bulur ) görevlendirilmiş PTT personeli 2) MUAYENE KURULU basılan değerli kağıtların teslim alınmasından önce onaylı örneklerine ve sözleşmesine uygun olup olmadıklarını inceleyip uygun olanlarını ayırmakla görevli PTT personeli, 3) SAYIM KURULU teslim alınmaya elverişli olduğu anlaşılan değerli kağıtları tesliminden önce saymakla görevli PTT personeli. Kurulların Oluşumu: Madde 18- Basımla ilgili Kurullar aşağıdaki şekilde oluşurlar: 1) Kontrol Kurulu, bir basımevine değerli kağıt basımı ihale veya sipariş edildikten sonra Değerli Kağıtlar Deposu Müdürlüğünce bu konuda bilgi sahibi, tercihen unvanlı bir personel başkanlığında en az üç kişiden oluşturulur. 2) Muayene Kurulu, Değerli Kağıtlar Deposu Müdürlüğünce, Ankara dışında gerektiğinde PTT Bölge Başmüdürlüğünce kendi bölgesinden seçilen, bu konuda bilgi sahibi en az üç personelden oluşur. 3) Sayım Kurulu, Değerli Kağıtlar Deposu Baş veznedarının başkanlığında Veznedar ve Değerli Kağıtlar Deposu Müdürlüğünce yeterli sayıda tespit edilen kefalete tabi personelden oluşur. Postada Kullanılan Değerli Kağıtlar Yönetmeliği 7
Dağıtıcı ve bakıcılarla triyaj, takip ve benzeri işlerde çalışan personele bu kurullarda görev verilmez. Muayene ve Sayım Kurullarının çalışma şekil ve şartları Değerli Kağıtlar Deposu Müdürlüğünce veya PTT Bölge Başmüdürlüklerince saptanır. Kurulların Çalışma Yöntemleri, Yer ve Zamanları: Madde 19- Kurulların çalışma yöntemleri, yer ve zamanları aşağıda belirtilmiştir: 1) Kontrol Kurulu: Değerli Kağıtlar Deposu Müdürlüğüne bağlı olan Kontrol Kurulu elemanlarının görev merkezi Ankara dır. Kurullar basım işi oldukça bir program uyarınca Ankara daki basımevlerine ve geçici görevle de Ankara dışında bulunan basımevlerine gönderilirler. Ankara dışındaki basımevlerindeki geçici görevin süresi bir seferinde en çok üç aydır. Bu sürenin uzaması halinde görevliler Ankara daki diğer kurul elemanları ile değiştirilirler. Aynı basımevinde birden fazla emisyona ait değerli kağıt basılırsa,sakınca görülmediği takdirde, bunların basımlarının kontrolü bir kurula verilebilir. Basımın birden fazla işyerinde yapılması veya tamamlanması halinde her işyeri için ayrı bir Kontrol Kurulu kurulabilir. Kontrol Kurulunun başkan ve üyeleri zorunlu nedenlerle Posta Dairesi Başkanlığına önceden haber verilerek Değerli Kağıtlar Deposu Müdürlüğünce değiştirilebilir. Değişiklik veya kuruldaki memurlardan birinin hastalık veya diğer mazeretleri nedeniyle Kontrol Kurulundaki personel sayısı hiçbir zaman üç kişiden az bırakılamaz. Kontrol Kurulu Başkan ve üyelerine bu görevlerinin devamı süresince başka hiçbir iş verilemez. Basım kontrolunda görev verilmeyen kurul elemanları, Posta Dairesince eğitilirler ve öteki pul işleriyle görevlendirilebilirler. Kontrol Kurulu Basımevinde çalışır. Kontrol Kurulu Basımevinin çalışma süresi içinde görev yapar. Kontrol Kurulunun görevi aktif servis görevi sayılır.kontrol Kurulunun yapacağı ek çalışmaların ücreti PTT tarafından işletme personeline ödendiği şekilde ödenir. Ancak ek çalışma için ödenecek ücret ile azami ek çalışma saati Posta Dairesi Başkanlığı ile Muhasebe Dairesi Başkanlığı tarafından müştereken tespit edilir. yapar. Kontrol Kurulları baskı işleri ile ilgili yazışmaları doğruca Posta Dairesi Başkanlığı ile Genel Müdürlükçe hazırlanan basım şartnamesi ile sözleşme ve bunlara ait resim, fotoğraf, film, diyapozitif, desen ve basıma esas olacak diğer malzeme Posta Dairesi Başkanlığı tarafından Kontrol Kurulu Başkanına verilir. Bu malzeme gerektiğinde doğruca Kontrol Kurulu Başkanına veya Müteahhide elden verilebilir veya posta ile yollanabilir. Kontrol Kurulu Başkanı kendisine yapılan bildirilerin karşılığını resmi taahhütlü mektup veya gerektiğinde servis telgrafı ile verir. Postada Kullanılan Değerli Kağıtlar Yönetmeliği 8
Kontrol Kurulu Başkanı kendisinden istenecek renk ve baskı örneklerini doğruca Genel Müdürlük ilgili Dairesine verebilir veya posta ile gönderebilir. Bu örnekler hakkında sözü edilen Daire ile yazışmada bulunabilir. Kontrol Kurulu yazışmalar ve tutanaklar için her emisyonda ayrı bir dosya tutar. 2) Muayene ve Sayım Kurulları: Muayene ve Sayım Kurullarının görevleri devamlıdır. Bu kurullardaki personel ancak Posta Dairesi Başkanlığının teklifi ve Genel Müdürlüğün onayı ile değiştirilebilir. Muayene ve Sayım Kurullarının çalışma yeri PTT binalarındaki depolar veya bu işlemler için ayrılmış yerlerdir. Muayene ve sayım Kurullarının çalışma zamanları Değerli Kağıtlar Deposu Müdürlüğünce veya PTT Bölge Başmüdürlüklerince saptanır. Kurulların Kontrol Edilmesi: Madde 20- Ankara da Genel Müdürlük, Ankara dışında basım yapılan yerlerde ise o yer PTT Bölge Başmüdürlüğü, Kontrol, Muayene ve Sayım Kurullarının çalışmalarını kontrol ederler. Basımın Teknik Kontrolü: Madde 21- Genel Müdürlük tayin edeceği personele basımın teknik işlerini inceletir ve kontrol ettirir. İKİNCİ KISIM Özel Basımevlerinde Bastırılan Değerli Kağıtların Basımının Kontrolü, Muayenesi ve Sayımı Güvenlik önlemleri: Madde 22-1) Değerli Kağıtlar Deposu Müdürlüğünde sıra numarası Kontrol Kurulu Başkanlık mührü ile gene sıra numarası üye mühürlerinden yeteri kadar bulundurulur. Bu mühürler mümkün olduğu kadar güç taklit edilebilecek şekilde yaptırılır ve değerli kağıt basımı oldukça ilgili Kontrol Kurullarına verilir. Sözü edilen mühürler Değerli Kağıtlar Deposu Müdürlüğünde kasa yedek anahtarları gibi saklanır. Yönetmeliğe ilişkin (örnek: 1) numaralı deftere her mührün tatbiki alınır ve geldiği tarih atılır. Mühürler Kontrol Kuruluna imza ile verilir ve alınır. Veriliş ve alınış tarihleri bu deftere düzenli olarak işlenir.üyelere her basımda mümkün oldukça ayrı mühür verilmesine dikkat edilir. Bu mühürler, başkan ve üyeler tarafından sandık ve odaların kapatılmasında ve çalışmaması için makinelerin bağlanmasında kullanılır. 2) İmal şartları Genel Müdürlükçe saptanan,çift anahtarlı ve mühürle kapatılmaları halinde belli olmayacak şekilde açılması mümkün olmayan yeter sayıda sandık Kontrol Kuruluna verilir. Postada Kullanılan Değerli Kağıtlar Yönetmeliği 9
Anahtarlardan biri Kontrol Kurulu Başkanında, diğeri müteahhitte bulunur. Bu sandıklar, içerisindeki değerli kağıtlarla baskı kalıp ve malzemesinin saklanması halinde, kafi miktarda kapsül takılarak Kontrol Kurulu Başkanı ve üyeleri ile müteahhit tarafından mühürlenir. Sandık açılırken gerekli muayene yapılır,bir tecavüz vuku bulmadığı kanısı uyandıktan sonra, bu mühürler Müteahhit veya temsilcisi ile Kontrol Kurulu tarafından birlikte açılır. Açma ve kapamalarda tutanak düzenlenir. Sandıkların yetmemesi halinde müteahhit Kontrol Kuruluna kapısında iki kilit bulunan bir veya birkaç oda sağlar. Oda kapılarının mühürlenmesinde sicim geçirilebilmesi için müteahhit gerekli halkaları yaptırmak zorundadır. Oda mühürleneceği zaman açılması mümkün pencere ve varsa başka kapılara, kapıların çıkarılıp tekrar takılması mümkün olan tahtalarına içerden birer kağıt yapıştırılır. Bu kağıt Kontrol Kurulu Başkanı tarafından mühürlenir. Kağıtların herhangi bir açılma halinde iz bırakacak şekilde yapıştırılmasına özellikle dikkat edilir. Oda kapısı sandıklarda olduğu gibi mühürlenir ve kapı anahtarları basımevi temsilcisi ve Kontrol Kurulu Başkanında bulunur. Oda kapısının açılıp kapatılması, basımevi temsilcisi ve Kontrol Kurulu elemanlarının hepsinin huzurunda yapılır. 3) Basımda esas olacak resim, fotoğraf ve diğer malzeme ile kalıpların yapımında kullanılmak üzere hazırlanan parça halinde veya birleştirilmiş filmler, basılan değerli kağıtların tasdikli baskı örnekleri, basımla ilgili yazı ve tutanaklar Kontrol Kurulunun sorumluluğu altında saklanır. Ancak basıma esas olan resim, fotoğraf film veya diyapozitif gibi malzeme, rötüş ettirilmek, büyültülmek veya küçültülmek üzere bunlar istenilen şekli alıncaya kadar müteahhide bırakılabilir. Müteahhit yeniden resimler yaptırdığı takdirde bunlar da işleri bittikten sonra müteahhitten alınıp Kontrol Kurulu tarafından saklanır. Kontrol Kurulu elemanları ile diğer görevliler pul basımı, zımba ve paketleme yapılan yerler ve içinde pul ve fersude pul bulunan yerlere torba, çanta ve paket gibi eşya sokamazlar. Kontrol edilmek şartıyla onarım ve bakım malzemesini kapsayan, çanta, v.s. ye izin verilebilir. 4) Değerli kağıtlar basıldıkça Kontrol Kurulu tarafından alınır. Bunlardan düzgün olanlar 30 uncu madde uyarınca müteahhide teslim edilinceye, diğerleri yakılıncaya kadar Kontrol Kurulunca saklanır. PTT, pul basım işlerini, basımevinde kontrolla görevli memurları dışındaki teknik ve gerektiğinde tahkik elemanları vasıtası ile de inceletip kontrol ettirebilir. 5) Müteahhit, Kontrol Kurulu tarafından kilitlenip kontrol mühürü ile mühürlenen sandık ve yerlerin korunmamasından, bunların Kontrol Kurulu bulunmadan açılmasından ve her türlü kayıp ve hasardan sorumludur. Postada Kullanılan Değerli Kağıtlar Yönetmeliği 10
Basımevi temsilcisinin, basımevinden pulları teslim alarak Muayene Kuruluna götürmesi ve fersudeleri gerektiğinde basımevine getirmesi sırasında, kendisine Kontrol Kurulundan bir üye eşlik eder. 6) Kontrol Kurulu Başkanı, basımın yapıldığı işyerinde yerleşme ve çalışma şartlarındaki sakıncaların önlenmesi ve basımın tam bir güvenlik içinde yapılması için gerekli göreceği özel tedbir ve tertipleri alır. 7) Her değerdeki değerli kağıtlar için Kontrol Kuruluna Yönetmeliğe ilişik (örnek:2) numaralı kartlardan verilir. Tutulan tutanak ve diğer belgelere göre bu kartlar günü gününe işlenir ve işlem sonunda Girenler toplamı ile Çıkanlar toplamı nın eşit olması sağlanır. 8) Değerli Kağıtların basımının birden fazla işyerinde yapılması veya tamamlanması halinde değerli kağıtların bu işyerleri arasında taşınmasında da bu madde hükümleri uygulanır. Şartname: Madde 23- Basılacak değerli kağıtların türünü, tirajını, basım usulünü, renklerini, boyutlarını, değerlerini, tertip şekilleri ve diğer özelliklerini gösteren bir şartname Posta Dairesi Başkanlığınca hazırlanıp Malzeme Dairesi Başkanlığına verilir. Gerektiğinde birden fazla emisyon için de bir şartname hazırlanabilir. Malzeme Dairesi Başkanlığı, bu şartnameye gerekli gördüğü diğer koşulları da ekleyerek gereğini sağlar ve basımevi ile yapılan sözleşmeden 3 örneği Posta Dairesi Başkanlığına gönderir. Şartnamede sonradan yapılacak değişiklikler için de aynı yöntem uygulanır. Kontrol ve Muayene Kurullarına sözleşmenin birer örneği Posta Dairesi Başkanlığınca gönderilir. Şartnamesiz basımlarda şartnamede bulunması gereken şartlar müteahhit ile yapılan sözleşmeye konulur. Tipograf Kalıp Yapımı: Madde 24- Tipograf yöntemi ile her türlü değerli kağıt basımı yalnız levha kalıplarla yapılır. Basılacak değerli kağıtların taşıyacağı yazı, rakam ve motiflerden meydana gelen kompozisyon, resim veya fotoğraflardan, fotoğrafı ile doğrudan veya montaj suretiyle cam veya filme alınır. Basım birkaç renkte yapılacak olursa film veya camın taşıdığı kompozisyon yine fotoğraf aracılığı ile basımın yapılacağı renk sayısınca parçalara ayrılır. Bu parçaların her biri ayrı bir renk kalıbına esas olur ve her parça ait olduğu kalıba konulacak miktarda çoğaltılır. Bu parçalar birbirine eklenerek film kalıplar meydana getirilir. Bu işlemler basımevinde Kontrol Kurulunun gözü önünde yapılır. Film-kalıp tamamlanıncaya kadar parça halindeki filmler günlük iş sonunda Kontrol Kurulunca muhafaza altına alınır. Basımda kullanılacak metal kalıp, film-kalıptan cari usulle geçirilmek suretiyle elde edilir. İşi biten film-kalıplar Kontrol Kurulunca muhafaza altına alınır ve basım işleri sona Postada Kullanılan Değerli Kağıtlar Yönetmeliği 11
erinceye kadar saklanır. Perakende parça filmleri yok edilir. Metal kalıp basıma başlanıncaya kadar Kontrol Kurulunca 22 nci maddede yazılı sandıkları içinde muhafaza altına alındığı ve perakende film parçalarının yok edildiği müteahhit veya temsilcisinin de imza edeceği bir tutanakla saptanır. Değerli kağıtlara yapılacak sürşarj kalıpları da 2 ve 3 üncü fıkralardaki açıklamalar göre yapılır, bunların film kalıpları Kontrol Kurulunca yine aynı şekilde saklanır. Genel olarak kartlar, soğuk damgalı zarflar ve kuşaklar, hava mektupları, fişler ve posta bonolarının her biri için ayrı metal kalıp yapılarak basım, bu kalıplardan bir tabakaya basılabilecek kadar bir araya getirilip bağlanmak suretiyle meydana getirilen blok kalıpla yapılır. Bu türlü değerli kağıtlarda ücreti gösteren rakamlar ve motiflerle kalıbın yazı ve çizgileri bir parça halinde olabileceği gibi kartlar, soğuk damgalı zarflar ve kuşaklarla hava mektuplarında ayrı klişeler halinde de olabilir. Anma bloku ile, türleri 5 inci fıkrada yazılı değerli kağıtlara yapılacak sürşarjların kalıpları da aynı fıkrada yazılı olduğu gibi yapılır. Bu maddenin 3 ve 6 ıncı fıkralarında yazılı değerli kağıtların basım ve sürşarjında kullanılacak metal kalıpların yapımında kullanılan filmler 2 ve 3 üncü fıkralara göre hazırlanır ve saklanır. Metal kalıplardaki ücreti gösteren rakam ve motif klişeler halinde olursa, bunlar basıma geçilinceye kadar ve basım aralıklarında kalıp veya bloktan çıkarılarak Kontrol Kurulunun muhafazası altında bulundurulur. Ofset Kalıp Yapımı: Madde 25- Ofsetle değerli kağıt basımı ve sürşarjı, makinedeki merdanelere bağlanabilen levha halindeki çinko kalıplarla yapılır. Basılacak ve sürşarj edilecek pul ve değerli kağıtların filmlerinin hazırlanması, bir araya getirilerek film kalıbının meydana getirilmesi ve çinko kalıba geçirilmesi, film ve çinko kalıpların muhafaza altına alınması, perakende film parçalarının yok edilmesi işlemleri 24 üncü maddenin 2 ve 3 üncü fıkralarına göre yapılır. Bazı kısımları tipografi ile basılmış olan kartlara, soğuk damgalı zarflara, kuşak ve hava mektuplarına ofsetle ücreti gösteren rakam ve motiflerin basımında ayrı klişeler kullanılması mümkün olmadığı için tek levha halinde çinko kalıp kullanılır. Bu türlü basıma ait parça filmler ve film kalıplar hakkında yukarıdaki 2. fıkra hükmü uygulanır. Tifdruk Kalıp Yapımı: Madde 26- Tifdruk yöntemi ile değerli kağıt basımı merdane halinde bakır kalıplarla yapılır. Büyük sayıdaki emisyonlarda bakır merdane kalıp kromla kaplanabilir. Basılacak değerli kağıdın kompozisyonu 24 üncü maddenin 2 nci fıkrasına göre alınacak ve basılacak renk sayısına göre ayrılarak filmler bir kalıba sığacak sayıda çoğaltılarak geçerli yöntemlerle bakır merdane kalıba geçirilir.gerekirse bakır merdane kalıp krom kaplanarak basımda kullanılacak hale getirilir. Bu işlemler basımevinde Kontrol Kurulunun önünde yapılır. Merdane kalıplar tamamlanıncaya kadar filmler Kontrol Kurulunca muhafaza altında tutulur. Kalıp hazırlanınca perakende parça filmler yok edilir. Kalıba esas olan filmler basım işi sona erince yok edilmek üzere, merdane kalıplar da basım işi başlayıncaya kadar Kontrol Kurulunca 22 inci maddenin 2 nci fıkrasında yazılı sandıklar içinde muhafaza edilir. Bu hususlar müteahhit veya temsilcisinin de imza edeceği bir tutanakla saptanır. Postada Kullanılan Değerli Kağıtlar Yönetmeliği 12
Taydus Kalıp Yapımı: Madde 27- Taydus yöntemi ile değerli kağıt basımı çelik merdane veya levha kalıplarla yapılır. Basılacak değerli kağıdın kompozisyonu çelik oyma kalemi ile yumuşak çeliğe hak edilir. Elde edilen klişe tavlanarak sert çelik haline getirildikten sonra yumuşak çelik bir merdaneye geçirilir. Bu ana merdane geçerli yöntemlerle pirinç bir kalıba uygulanarak, değerli kağıdın deseni bu kalıba sığacak sayıda çoğaltılır. Merdane ve levha, pirinç kalıp tamamlanınca krom kaplanarak basımda kullanılır hale getirilir. Bu işlemler basımevinde Kontrol Kurulunun önünde yapılır. Basımda kullanılacak kalıplar tamamlanınca, ters hak edilen sertleştirilmiş klişe ve tek desenli çelik merdane basıma başlanıncaya kadar Kontrol Kurulunca 22 inci maddenin 2 nci fıkrasında sözü edilen sağlam sandıklar içinde muhafaza edilir. Örneğin Hazırlanması ve Onanması: Madde 28- Örneğin hazırlanması ve onanmasında aşağıdaki yöntem uygulanır. 1) Bu Yönetmeliğin 24-27 nci maddelerine göre hazırlanan kalıplar tamamlanıp makineye bağlanınca örmek hazırlanmasına girişilir. Müteahhit istenilen rengi bulmak için her kalıpla gerektiği kadar ayrı renk ve nüansta renk denemeleri basabilir. Bu denemeler değerli kağıdın basımında kullanılacak kağıt veya kartona olabileceği gibi başka türlü kağıt veya kartona da basılabilir. 2) Tek renkli basımlarda renk tutturulunca Genel Müdürlüğün onanmasına sunulmak için üç tabaka alıkonulur. Diğer bütün renk denemeleri sayılıp tespit edilerek yakılmak suretiyle yok edilir. Düzenlenecek tutanak müteahhit veya temsilcisine de imzalattırılır. 3) Birden fazla renkli basımlarda her renge ait kalıplarla 1. fıkraya göre ayrı ayrı renk denemeleri yapılır. Kontrol Kurulunca her renkten üçer tabaka alınarak saklanır. İlk ve daha sonra basılacak renklere ait kalıplarla müteahhidin gerek gördüğü miktarda tabakalar basılarak Kontrol Kurulunca muhafaza altına alınır. Ayrı renk kalıpları aynı tabakaya basılmak suretiyle değerli kağıdın tam şekli meydana getirilir. Kontrol Kurulunca bu örnekten üç tabaka alınarak onanmak üzere Genel Müdürlüğe sunulur. Geri kalan renkli tabakalar yukarıdaki paragraf gereğince yok edilir. 4) Yukarıda belirtildiği gibi hazırlanan üçer tabaka değerli kağıt örneği, basım Ankara da yapılıyorsa Kontrol Kurulu Başkanı tarafından Genel Müdürlüğe getirilir. Basım başka yerde yapılıyorsa uçak, özel ulak ve resmi taahhütlü olarak Genel Müdürlüğe gönderilir. 5) Genel Müdürlüğe gelen değerli kağıt örnekleri Posta Dairesi Başkanlığınca incelenip, beğenildiği takdirde tabakaların her üçüne BASILMASI UYGUNDUR şerhi verilmek veya bu deyimi taşıyan bir damga basılmak, altına da tarih konulup Başkan veya Vekili tarafından imza edilmek suretiyle onanma işlemi sona erdirilir. Onama yetkisi basımın yapıldığı yerdeki bir personele de verilebilir. Postada Kullanılan Değerli Kağıtlar Yönetmeliği 13
6) Beğenilmeyen örneklerin bir adedi beğenilmediği üzerine yazılmak suretiyle Kontrol Kuruluna geri verilir, ikisi Genel Müdürlükte alıkonulur. Basımevi Genel Müdürlüğün belirttiği hususları dikkate alarak yukarıdaki maddelere göre yeniden örnek hazırlar. Kontrol Kuruluna verilmiş olan örnek, yeni örnek beğenildikten sonra yakılır ve durum müteahhit veya temsilcisinin de imza edeceği bir tutanakla saptanır. 7) Beğenilip onaylanmış olan değerli kağıt örneklerinden bir tabakası, buna göre basıma geçilmek üzere Kontrol Kurulu Başkanına verilir veya gönderilir. İkinci tabakası Muayene Kurulu Başkanlığına, Muayene Kurulu Ankara da ise verilir, Ankara dışında ise o yer PTT Bölge Başmüdürlüğü aracılığı ile gönderilir. Üçüncü tabaka Posta Dairesi Başkanlığında alıkonulur. Kontrol ve Muayene Kurullarına verilen veya gönderilen değerli kağıt örnekleri basım ve muayene işleminin bitimine kadar bu Kurullar tarafından muhafaza edilir. Basım Kuralları: Madde 29-1) Değerli kağıtlar 28 inci maddeye göre onaylanan örneğe tamamen uygun olarak basılır. Kontrol Kurulları, örnekler onaylanmadan basıma başlanılmaması için gerekli önlemleri alırlar. 2) Tipograf ve ofset usulü basımlar, tabaka halinde kağıt veya kartona, tifdruk ve taydus usulü basımlar bobin halinde sarılmış kağıda yapılır. 3) Pulların kaçar adetlik tabakalar halinde teslim edilecekleri şartnamede gösterilir. Basımda kullanılan kalıplarla aynı zamanda birkaç tabaka pul ve sığdırıldığı kadar diğer tür değerli kağıtlar basılabilir. 4) Tabaka halindeki kağıt veya kartona birden fazla renklerle yapılan basımlarda kağıt veya karton her defasında ayrı kalıp takılan makineden renk sayısı kadar geçirilir. Bobinle yapılan basımlarda şerit halindeki kağıt aynı zamanda hareket eden ve ayrı renk basan birkaç merdaneden geçirilerek basım sonucu bir defada elde edilir. 5) Kesin basım sırasında renk ayarlamaları, üst üste basımlar kesim ve zımbalama gibi işlerde, yırtılan, bozulan, kirlenenleri karşılamak için pul ve değerli kağıt, şartnamede yazılı miktardan müteahhidin gerek gördüğü kadar fazla basılır. Basım Sırasında Kontrol: Madde 30- Basım sırasında kontrol aşağıda belirtilen şekilde yapılır: 1) Kontrol Kurulu Başkan ve üyeleri basılan değerli kağıtların çalınmasından veya herhangi bir yerde unutulmasından, kaybedilmesinden sorumludur. Kontrol Kurulu Başkan ve üyeleri ayrıca kontrolleri dışında herhangi bir şekilde değerli kağıt basılmasını önleyici önlemleri de almak zorundadırlar. 2) Kontrol Kurulunca saklanan baskı kalıpları Kontrol Kurulu ve müteahhit veya temsilcisinin önünde baskı makinesine bağlanarak baskı denemesine başlanır. Onaylanmış örneğe uygun basım elde edilinceye kadar basılan ayar ve renk denemesi tabakalarla basım sırasında makineden bozuk, yırtık ve kusurlu çıkan tabakalar kimsenin el süremeyeceği güvenilir bir yerde korunur. Postada Kullanılan Değerli Kağıtlar Yönetmeliği 14
Makineden düzgün çıkan tabakalar müteahhit veya temsilcisine sayılarak teslim olunur. Çok renkli baskılarda değerli kağıtlar son renk basıldıktan sonra müteahhide teslim olunur. Müteahhit teslim aldığı değerli kağıtların korunmasından sorumludur. Basılan değerli kağıtlarla müteahhide teslim edilenler ve yakılacak olanların sayısı müteahhit ve temsilcisinin de imzalayacağı bir tutanakla günlük basım sonunda tespit olunur. Müteahhide teslim olunması uygun görülmeyen değerli kağıtlar sayılarak Kontrol Kurulu ile müteahhit veya temsilcisi tarafından Ankara da Değerli Kağıtlar Depo Müdürlüğünde, diğer şehirlerde müteahhidin sağladığı yerde yakılır. Yakma işi bir tutanakla tespit edilir. Bu tutanakta idareye ait kağıtlarla basımevine ait kağıtlar ayrı ayrı gösterilir. Aynı gün yakılamayan değerli kağıtlar 22 nci madde uyarınca saklanır. Muayene veya Sayım Kurullarınca kabul edilmeyen değerli kağıtlar müteahhit tarafından Kontrol Kuruluna geri verilir. Bu işlem bir tutanakla saptanır. Değerli kağıtların basımlarında teslimattan artanların sayısı önemli olursa bunlar hakkında Genel Müdürlükten alınacak direktife göre işlem yapılır. Kesim, zımbalama, paketleme ve teslim gibi işler müteahhidin basımın yapıldığı yerdeki işyerinden başka bir yerdeki işyerinde yapılırsa düzgün olan değerli kağıtlar müteahhide teslim edilmeyerek, masraf müteahhide ait olmak üzere ikinci işyerindeki Kontrol Kuruluna yollanır. Düzgün olmayan değerli kağıtlar ise Kontrol Kurulu tarafından yok edilir. Diğer işyerine yollanan değerli kağıtları o işyerindeki Kontrol Kurulu bir tutanakla müteahhidin ikinci işyerindeki temsilcisine teslim eder. Basım sonunda, Kontrol Kurulunca Yönetmeliğe ilişik ( örnek:2 ) numaralı kartların çıkan kısmındaki müteahhide verilen değerli kağıtlar sütunu ile, giren kısmındaki müteahhit tarafından iade olunan değerli kağıtlar sütunu toplanarak verilenlerden iade olunanlar çıkarılır ve bu suretle müteahhide verilmiş gerçek miktar saptanır ve bu miktar Posta Dairesi Başkanlığı ifadesi ile Genel Müdürlüğe bildirilir. Kontrol Kurulunca müteahhide verilen kağıt adedi ile müteahhit tarafından basılan değerli kağıt artı fersude adedi toplamı karşılaştırılarak muvazene yapılır, durum bir tutanakla tesbit edilir. Sayım Kurulu da müteahhitten teslim aldığı değerli kağıtların miktarını bir yazı ile Posta Dairesi Başkanlığı ifadesi ile Genel Müdürlüğe bildirir Genel Müdürlükçe gerekli mutabakat sağlanır. 3) Kontrol Kurulu, basılan değerli kağıtların kesim, zımbalama, karne ve benzeri kapak ve mahfazalara konma, zarflama, paketleme, seri ve sıra numarası konulacak değerli kağıtların numaralama işlerinin şartnameye uygun yapılıp yapılmadığını izler. 4) Yukarıdaki 30 uncu maddenin 2 nci fıkrası gereğince baskı makinesine bağlanan kalıplar yemek ve dinlenme tatili gibi basıma ara verildiği zamanlarda ve günlük çalışmanın sonunda baskı makinesinin hareket etmeyen bir yeri kalıbı hareket Postada Kullanılan Değerli Kağıtlar Yönetmeliği 15
ettiren diğer bir yerine bağlanarak Kontrol Kurulu mühürü ile mühürlenmek suretiyle çalışamaz hale getirilir. Mühür mumunun akıtıldığı tahta veya karton, ayrıca Kontrol Kurulu müteahhit veya yetkili temsilcisi tarafından imzalanır. Basıma tekrar başlanacağı zaman bu bağ yine Kontrol Kurulu müteahhit veya temsilcisinin önünde çözülür. Kontrol Kurulunun basımevinde bulunmadığı sırada makinenin bağının çözülmesi ve mühürünün bozulmasından müteahhit sorumludur. Her tür ve değerdeki kağıdın basımına ara verildiğinde veya o değerli kağıdın basımı sona erdiğinde basıma tekrar başlayıncaya ve emisyona ait her türlü işler sona erinceye kadar kalıplar Kontrol Kurulunca 24-27 nci maddelerde yazılı olduğu gibi saklanır. Kalıpların makineye bağlanması, basım arasında mühür altına alınıp çıkarılması ve makineden çıkarılıp Kontrol Kurulunca muhafaza altına alınması işlemleri müteahhit veya temsilcisinin de imza edeceği bir tutanakla tespit olunur. Bu işlemler 2 inci fıkra da yazılı tutanakta ayrı bir madde halinde de gösterilebilir. Kağıt ve Karton Sarfiyatının Kontrolü: Madde 31- Kağıt veya kartonu PTT tarafından verilen değerli kağıt basımlarında, sarfiyatın şartnamede gösterilen fire payını aşmaması, bunların ait oldukları değerli kağıtların basımından başka bir amaçla kullanılmaması Kontrol Kurulunca izlenir. Basım sonunda top ve perakende muntazam tabaka sayısı müteahhit veya temsilcisinin de imza edeceği bir tutanakla tespit olunur. Tutanağın bir kopyası Posta Dairesi ve diğeri de Malzeme Dairesi forması ile Genel Müdürlüğe gönderilir. Bunlar hakkında basıma ait sözleşmede özel bir kayıt yoksa Genel Müdürlükten verilecek talimata göre işlem yapılır. Basım İşinin Bitiminde Yapılacak Diğer İşler: Madde 32- Basım işinin bitiminde Kontrol Kurulunun görevleri değerli kağıtların basımına ait işler sona erip sipariş edilen miktarın tamamı depoya teslim edildikten sonra Kontrol Kurulunca; 1) Yukarıdaki 24 ve 25 inci maddeler gereğince saklanan film kalıplar yakılarak yok edilir. 2) Levha ve merdane halindeki kalıplar ve klişeler bunlarla bir daha değerli kağıt basılamaz hale getirilir. Bu işlemler müteahhit veya temsilcisinin de imza edeceği tutanaklarla tespit edilir. 3) Basılan değerli kağıtlara esas olan resim, fotoğraf, film, diyapozitif, desen ve sair malzeme, Haberleşmeye ait yazılarla, filmlerin, kalıpların yapımı ve bozulmaları, yok edilmeleri, değerli kağıtların basımı, hatalı ve bozuk olanlarla fazla basılanların yok edilmesi, müteahhide teslim edilmelerini belirten tutanakları kapsayan dosya, Yukarıda 30 uncu maddenin 2 nci fıkrası gereğince düzenlenen cetveller ile bunlara bağlı tutanakları kapsayan dosya, Yukarıda 28 inci maddenin 7 nci fıkrası gereğince Kontrol Kuruluna verilen onaylı örnek ve aynı maddenin 3 üncü fıkrası gereğince saklanan renk örnekleri, Postada Kullanılan Değerli Kağıtlar Yönetmeliği 16
Kontrol Kurulu Başkan ve üye mühürleri Değerli Kağıtlar Deposu Müdürlüğüne teslim edilir. 4) Yukarıda 22 nci maddenin 2 nci fıkrasında yazılı sandıklar Ankara da Değerli Kağıtlar Deposu Müdürlüğü ve Ankara dışında basım yapılan yerlerdeki PTT Bölge Başmüdürlüğüne teslim edilir. 5) Ankara da görev yapan Muayene Kurulu işi biten onaylı baskı örneklerini Posta Dairesi Başkanlığına teslim eder. Ankara dışında basımın yapıldığı yerdeki PTT Bölge Başmüdürlüğü, Muayene Kurulu tarafından kendilerine teslim edilecek onaylı baskı örneklerini Posta Dairesi Başkanlığı işaretiyle resmi taahhütlü olarak Genel Müdürlüğe gönderir. Posta Dairesi Başkanlığınca, Muayene ve Kontrol Kurulu ile Başmüdürlükten gelen malzeme incelendikten sonra, basıma esas teşkil eden orjinaller, onaylı baskı örnekleri ve ara renk baskı örnekleri gibi doküman PTT Müzesine konulmak üzere ilgili Daire ve Üniteye teslim olunur veya gönderilir. Yukarıda 3 üncü fıkranın 3 üncü bendinde belirtilen dosya Malzeme Dairesi Başkanlığı işareti ile Genel Müdürlüğe gönderilir. Tutanaklar: Madde 33- Yukarıda 24-28 ve 30-32 inci maddeler gereğince düzenlenen tutanaklar ikişer örnek, 30 uncu maddenin 2 nci fıkrasının 12 nci bendi gereğince düzenlenecek cetvele eklenen tutanaklar üçer örnek halinde düzenlenir ve bunların birer örneği müteahhide verilir. Muayene Kurulunun Görevleri ve Sorumluluğu: Madde 34- Muayene Kurulunun görevleri ve sorumlulukları şunlardır: 1) Müteahhit tarafından depoya teslim edilecek değerli kağıtlar Muayene Kuruluna ambalaj, kap ve mahfazaları açık olarak getirilir. Muayene Kurulu bunları, 28 inci maddenin 7 nci fıkrası gereğince kendisine verilen onaylı örnek ile karşılaştırarak teker teker muayene eder. Renklerinde olduğu gibi diğer nitelikleri bakımından onaylı örnekten farklı olanları ile yırtık, bozuk ve zedelenmiş bulunanlar, hiç zımbalanmamış veya zımbası noksan pulları kapsayan tabakalar kabul edilmeyip boyalı kalemle çizilerek Kontrol Kuruluna verilmek üzere müteahhide geri verilir. Pulların Muayene Kuruluna getirilişi ve fersudelerin geri götürülmesi sırasında 22 nci maddenin 5 nci fıkrasının 2 nci bendi gereğince hareket edilir. 2) Kusursuz değerli kağıt tabakaları açık ambalaj kap ve mahfazalarının birer tarafı paraf edilip Sayım Kuruluna teslim edilmek üzere müteahhide bırakılır. 3) Muayeneden geçen değerli kağıtlarda sonradan görülecek kusurlardan Muayene Kurulu sorumludur. 4) Muayenesi biten değerli kağıtlara ait onanmış örnek, Muayene Kurulu Ankara da ise bu Kurul tarafından doğruca Parasal Posta Dairesi Başkanlığına, Muayene Kurulu Ankara dışında ise Başmüdürlük aracılığı ile aynı Daire Başkanlığına gönderilir. Postada Kullanılan Değerli Kağıtlar Yönetmeliği 17
Sayım Kurulunun Görevleri ve Sorumluluğu: Madde 35- Sayım Kurulunun görevleri ve sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir. 1) Sayım Kurulu, muayenesi yapılan ve ambalaj, kap ve mahfazası Muayene Kurulu tarafından işaretlenmiş olup depo yetkilisi tarafından teslim alınacak olan değerli kağıtların sayısını tespit eder. Sayıları tespit edilen değerli kağıtlar Sayım Kurulunun önünde müteahhit tarafından şartnameye göre paket yapılır ve paketler etiketlenir. 2) Sayım sırasında görülen bozuk değerli kağıtlar için 34 üncü maddenin 1nci fıkrasına göre işlem yapılır. 3) Sayım Kurulundaki depo yetkilisi teslim aldığı değerli kağıt karşılığında müteahhide bir alındı verir. 4) Teslim alınan değerli kağıtlarda sonradan görülecek aksaklıklar için Sayım Kurulu üyeleri sorumludur. ÜÇÜNCÜ KISIM Devlet Basımevlerinde Bastırılan Değerli Kağıtların Basımının Kontrolü, Muayenesi ve Sayımı Basım ve Kontrol İşlemleri: Madde 36- Damga Matbaası ve Banknot Matbaasında bastırılan veya sürşarj edilen değerli kağıtların basım kontrolü bu basımevlerinde mevcut kontrol kurulları tarafından sağlanır. Bu basımevlerinin müdürlüklerince istenilmedikçe, buralara kontrol için PTT personeli gönderilmez. İstek üzerine gönderilen PTT personeli, görevlerini bu basımevlerinde uygulanan kurallara göre yaparlar. Bu basımevlerinde basılan veya sürşarj edilen değerli kağıtların bozuk olanları yapılan anlaşma uyarınca basımevi veya Genel Müdürlükçe yakılır. Muayene ve Basım İşlemleri: Madde 37- Devlet basımevlerinde basılan veya sürşarj edilen değerli kağıtların kapalı kutular veya paketler içinde teslim edilmeleri şartnamelerinde veya sipariş mektuplarında belirtilmiş olursa, bu değerli kağıtlar için muayene kurulu görevlendirilmez. Kapalı kutularda tabaka uçları veya paketlerde açık köşeler bulunursa sayım bu uçlardan veya açık köşelerden yapılır. Tamamen kapalı paketler içindeki değerli kağıtlar depo tarafından üzerlerinde yazılı miktarlara itibar edilerek açılmadan teslim alınır. Bunlarda tespit edilecek noksanlıklar hakkında uygulanacak işlemler basım şartnamesinde belirtilir. Postada Kullanılan Değerli Kağıtlar Yönetmeliği 18
DÖRDÜNCÜ KISIM Yurtdışındaki Özel Basımevlerinde Bastırılan Değerli Kağıtların Basımının Kontrolü Muayenesi ve Sayımı Basım ve Kontrol İşlemleri: Madde 38- Yurtdışındaki özel kişiler ve kurumlara ait basımevlerinde bastırılan değerli kağıtların basımının kontrolü PTT den görevlendirilecek personel veya basımın yapıldığı yer Posta İdaresi tarafından görevlendirilecek memurlar tarafından basım tekniğinin ve işyerinin gerektirdiği şartlar dairesinde sağlanır. Gerektiğinde basımın yapıldığı ülkedeki Elçiliğimizden bir memur basımı kontrolle görevlendirilebilir. Basımı kontrolle görevlendirilmiş olanlar basımevince düzenlenen, değerli kağıtların basımına, bozuk olanlarının yok edilmesine ve yollanmasına, kalıpların iptal veya saklanmasına ait tutanakları imza ederler. İthal, Muayene ve Sayım İşlemleri: Madde 39- Yurtdışındaki özel basımevlerinde basılarak gelen değerli kağıtların ithal, muayene ve sayım işlemleri aşağıdaki gibi yapılır. 1) Yurtdışındaki özel basımevlerinde basılarak gelen değerli kağıtların gümrükleme ve ithal işlemleri Ankara da Genel Müdürlük Malzeme Dairesi Başkanlığı, İstanbul da Tesellüm ve Depo Müdürlüğü tarafından sağlanır. 2) İthal işlemi sona eren değerli kağıtların muayene ve sayımları yurt içinde özel basımevlerinde bastırılanlar gibi bu Yönetmeliğin bu Bölümünün ikinci Kısım hükümleri uyarınca Muayene ve Sayım Kurulları tarafından yapılır. 3) Basımevinin, varsa Türkiye temsilcisi muayene ve sayımda hazır bulunmaya davet edilir. Gelmediği takdirde zorlanamaz. 4) Bozuk olduğu muayene sırasında görülen değerli kağıtlar ayrılıp, miktar, değer ve kusurları Muayene Kurulunca üç nüsha tutanakla birlikte depo sorumlusuna teslim olunur. Ankara da tutanakların ikisi Muhasebe Dairesi Başkanlığınca Malzeme Dairesi Başkanlığına verilir. Muayenenin İstanbul da yapılması halinde düzenlenen tutanağın iki nüshası Malzeme Dairesi Başkanlığı işareti ile Genel Müdürlüğe, PTT Bölge Başmüdürlüğü tarafından gönderilir. Bu değerli kağıtlar hakkında yapılacak işlem Genel Müdürlükçe ilgililere bildirilir. 5) Sayım sırasında görülecek aksaklık veya fazlalıklar 3 nüsha tutanakla saptanır. Bu durumda da 4 ncü fıkradaki gibi işlem yapılır. BEŞİNCİ KISIM Yurtdışında Devlete ve Posta İdarelerine Ait Basımevlerinde Basılan Değerli Kağıtların Basımının Kontrolü, Muayenesi ve Sayımı Basım ve Kontrol İşlemleri: Madde 40- Yabancı ülkelerdeki Devlet basımevlerinde veya Devletin kontrol ve denetimi altında çalışan basımevleri ile yabancı Posta İdarelerinin basımevlerinde bastırılan Postada Kullanılan Değerli Kağıtlar Yönetmeliği 19
değerli kağıtların basımının kontrolü bu basımevlerinin bünyelerinde bulunan Kontrol Kurulları tarafından sağlanır. Gerektiğinde basımın yapıldığı ülkedeki Elçiliğimizden bir memur basımı kontrolle görevlendirilebilir. Bu takdirde kontrol görevi bu Yönetmeliğin 38 inci maddesi hükümlerine göre yerine getirilir. İthal, Muayene ve Sayım İşlemleri: Madde 41- Bu basımevlerinde bastırılan değerli kağıtların ithal, muayene ve sayım işlemleri bu Yönetmeliğin 39. maddesine göre yapılır. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Değerli Kağıtların Depolara, Başmüdürlüklere ve Merkezlere Dağıtılması, Stok Edilmesi Sürekli ve Resmi Pullar: BİRİNCİ KISIM Değerli Kağıtların Dağıtımı Madde 42- Bastırılıp pul depolatınca teslim alınmış bulunan sürekli pullar ile resmi pullar, Posta Dairesi Başkanlığınca hazırlanan listeye göre, pulları teslim almış bulunan Değerli Kağıtlar Deposu tarafından diğer depolara dağıtılır. PTT Bölge Başmüdürlükleri, bölgelerin gereksinimlerini bağlı oldukları pul depolarından, merkezlerde PTT Bölge Başmüdürlüklerinden pul talepnamesi ile isterler. Abonelere ve diğer meraklılara satılmak üzere PTT Bölge Başmüdürlüklerine gönderilecek sürekli pullar ve resmi pullar hakkında aşağıdaki 43 üncü madde hükümleri uygulanır. Anma Pulları: Madde 43- Anma pullarının PTT Bölge Başmüdürlüklerine dağıtımı, pulların teslim alındığı depo tarafından Posta Dairesi Başkanlığınca onaylanmış listeye göre yapılır. Bu listeleri hazırlanmasında abone olunan pul serilerinin adedi ile PTT Bölge Başmüdürlüklerinin serbest satışlardaki sürüm dereceleri göz önünde bulundurulur ve listelerde abone olunan pul serileri adedi de PTT Bölge Başmüdürlükleri itibarıyla belirtilir. Posta Dairesi Başkanlığı, her seriden gönderilecek miktarı PTT Bölge Başmüdürlüklerine önceden yazı ile bildirir. PTT Bölge Başmüdürlüklerinde, bölgelerindeki merkezler için ayrılacak miktar, birden çok Başmüdür Yardımcısı bulunan Bölgelerde Posta işletmesine bakan yardımcısının, bir Başmüdür Yardımcısı bulunan Bölgelerde o Başmüdür Yardımcısının, Başmüdür Yardımcısı bulunmayan Bölgelerde Başmüdürün başkanlığında Posta İşletme Müdürü ile Muhasebe Müdüründen oluşan bir kurul tarafından merkezlerin abone ve serbest satış durumları göz önünde bulundurularak tespit edilir ve dağıtım buna göre yapılır. Merkezlere dağıtılıncaya kadar geçen süre dışında hiç bir suretle Başmüdürlük veznelerinde anma pulu alıkonulamaz ve Genel Müdürlük tarafından gerekli görülmedikçe merkezlerden geri getirtilemez. Postada Kullanılan Değerli Kağıtlar Yönetmeliği 20