ENGELLİ HAKLARI EYLÜL 2013 1-Su indirimi.belediyelerin engelli indiriminde uygulaması gereken oran %50'dir.YaĢ sınırı olmaması gerekirken Ankara'da 18 yaģını dolduranlar bu indirimden yararlanır.diğer illerde de farklı oranlarda ve Ģartlarda indirim yapılmaktadır.bu indirimi en az %50 oranında yapmayan belediyelere cezai yaptırım vardır. 2-Digitürk %40 ve üzeri engellilere % 50 indirimli.bu hakkı kendi evinizde kullanmıyorsanız istediğiniz bir kiģinin bunu kullanmasını sağlayabilirsiniz. 3-Belediyelere ait ve belediyelerin yetki verdiği kuruluģlara ait Ģehir içi toplu taģıma araçları(metro,otobüs,ģehir içi tren ve denizyolları) engellilere farklı engel oranlarına olmak üzere ücretsiz/indirimli tarifeler uygulamaktadır. 2 Ağustos 2013 tarihinde yürürlüğe giren ücretsiz ulaģım hakkındaki yasa maddesine göre ilgili bakanlıkların hazırlayacağı yönetmelikle ücretsiz ulaģım hakkı uygulaması Ģekillenecektir. 4- %40 ve üzeri engellilere EKPSS ye girme hakkı. 3 Ekim 2011 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan yönetmelik gereği tüm kamu kurum ve kuruluģlarına engelli memur alımları EKPSS (Engelli Memur Seçme Sınavı) ve lise mezunu olamamıģ adaylar için kura sistemi ile atamalar yapılacaktır. EKPSS yönetmeliği ile gelen yenilikler - Sınav iki yılda bir yapılacak olup, sınavın geçerlilik süresi iki yıldır. - Engelli adayları için yaģ sınırı yoktur. - Engelli adayın alacağı puanla, atama öncesi kurumun belirleyeceği 5 kiģiden oluģan bir atama onay komisyonu ile engellinin baģvurduğu pozisyona engel durumunun uygun olup olmadığı değerlendirildikten sonra atama onayı olumlu veya olumsuz bir Ģekilde neticelendirilecektir. 5-ÇalıĢan engellilere gelir vergisi indirimi.eğer engelli kiģi bakıma muhtaç ise bu gelir vergisi indiriminden çalıģan anne ya da babası yararlanır.ġöyleki: -ÇalıĢma gücünün asgari; %80 ini kaybettiği Hastane Sağlık Kurulunca tespit edilenler birinci derece engelli,- -% 60 ını kaybettiği tespit edilenler ikinci derece engelli ve -% 40 ını kaybettiği tespit edilenler üçüncü derece engelli sayılacak Aynı Ģekilde gelir vergisi indirimi serbest meslek mensuplarına da uygulanmaktadır.
6-TT NET ve Fiber Ġnternet %25 indirimli.ayrıca UYDUNET ve SÜPERONLINE aynı Ģekilde % 25 indirimlidir. 7-Türk Telekom Sosyal tarife (sabit ücret 12 lira +3000 dakika Ģehir içi). 8-ÇalıĢan engellilere engel oranına göre erken emeklilik hakkı. 9-Ev sahibi olanlar için(tek ev için)vergi muafiyeti.türkiye sınırları içinde 200 metrekareyi geçmeyen tek ev için. 20/12/2006 TARĠHLĠ VE 2006/11450 SAYILI KARARNAMENĠN EKĠ(BAKANLAR KURULU KARARI )MADDE 1-1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 8 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü gereğince kendisine bakmakla mükellef kimsesi olup on sekiz yaģını doldurmamıģ olanlar hariç olmak üzere; -hiçbir geliri olmadığını belgeleyenlerin, -gelirleri münhasıran kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları aylıktan ibaret bulunanların, -gazilerin, -engellilerin, -Ģehitlerin dul ve yetimlerinin Türkiye sınırları içinde brüt 200 m2'yi geçmeyen tek meskene sahip olmaları halinde (intifa hakkına sahip olunması hali dahil), söz konusu meskene ait bina vergisi oranı, 2007 ve müteakip yıllar için sıfıra indirilmiģtir. 10-ġehirler arası otobüslerde %30 indirim. ġehirlerarası yolcu otobüslerinde, Karayolları TaĢıma Yönetmeliğinin 57. maddesinin 11. fıkrası gereği; % 40 oranında engelli olduğunu belgeleyen kiģiler için bilet ücreti, geçerli ücret tarifesi üzerinden % 30 indirimli düzenlenmektedir. 11-THY da %25 indirim.444 0 849 nolu müģteri hizmetlerinden alınan bilgi Ģu Ģekildedir:THY iç ve dıģ hatlarda çağrı merkezlerinden alınan biletlerde engellilere %25 indirim uygulamaktadır.ġnternetten alınan biletlere indirim uygulanmaz.ancak bilet satıģ ofislerinde engelli kiģi engelli kartını,engelli raporunu ya da engel oranı yazılı nüfus kağıdını (bunlarda her hangi birini ) göstererek bu indirimden yararlanır.ayrıca bilet satıģ ofislerinde engel oranı yüksek (ağır engelli) kiģilere %25'den daha yüksek oranda indirim yapılabilmektedir. THY resmi sitesindeki açıklama Ģu Ģekildedir: Görme ve Duyma Engelli Yolcularımız
Görme ve duyma engelli yolcularımızdan sağlık raporu istenmez, refakatçisiz seyahat edebilirler. Ancak hem görme hem de duyma engelli yolcu refakatsiz seyahat edemez. Rehber köpekler, rezervasyon yapılarak ücretsiz olarak kabin içine kabul edilirler. Yolculara refakat etmekte olan yardımcı köpekler kabine kafessiz alınır. Köpeğin temiz, ağzı bağlı olması ve sahibinin ayakları dibinde oturması gereklidir.uçağa kabul edilen rehber hayvanın geçerli sağlık belgesi, kimlik belgesi, aģı kağıdı ya da gideceği ülkenin kuralları gereği gereken evrakı tam ve eksiksiz olmalıdır. Hareket Kabiliyeti Kısıtlı Yolcularımız: Engelli yolculardan rapor istenmez, ancak kendi baģlarına ihtiyaçlarını gideremeyecek ve gerektiğinde uçaktan tahliyesini yine kendi baģına yapamayacak durumdaki engelli yolcuların refakatçisi olmadan seyahatlerine izin verilmez. Sedye talebi için uçuģ saatinden 24 saat öncesinde rezervasyon yapılması gerekmektedir. 24 saatten az süre kalmıģ uçuģlar için rezervasyon ünitelerimizden bilgi alabilirsiniz. Engelli yolcularımız için Ġstanbul Atatürk Havalimanında ayrı bir check-in bankosu bulunmaktadır. Diğer havalimanlarında ise öncelik tanınmaktadır. Not: Kabin ekibi uçuģ sırasında solunum cihazları, yemek, ilaç takibi ve tuvalet ihtiyaçları konusunda maalesef size yardımcı olamazlar. Ancak tuvalet ihtiyacı için kapıya gidiģ ve geliģlerinizde yardımcı olabilirler. 12-Tüm hastanelerde muayene önceliği. Sağlık Bakanlığının Engelli KiĢilere Yönelik Sağlık Hizmetlerinin Sunumuna ĠliĢkin Genelgesi Ģu Ģekildedir: GENELGE 2010/79 Ġlgi : 05.06.2008 tarih ve 2008/43 sayılı Genelge. Engellilere yönelik sağlık hizmeti sunumunda Bakanlığımızın 2010/73 sayılı Poliklinik Hizmetlerinde Öncelik Sırasına ĠliĢkin Genelgesi hükümlerine uygun olarak hareket edilecektir. 13-Devlet Tiyatrolarında ücretsiz izleme imkanı.ayrıca engelli tiyatrosu, Kültür Bakanlığı'ndan maddi destek almaktadır.bazı özel tiyatrolarda ve sinemalarda engelli indirimi vardır. 14-Müze ve ören yerlerinde ücretsiz gezi.
15-% 90 ve üzeri engelliler için ÖTV ve MTV muafiyetli yeni araç alma hakları vardır.kendisi H sınıfı ehliyet sahibi olup ''özel donanımlı araç kullanabilir '' ibareli sağlık kurul kararı alanlar da engel oranına bakılmaksızın (sağ el,sağ ayak engeli bulunanlar ) ve iģitme engeli mevcut olanlar kendisine ait ÖTV ve MTV muafiyetli araç alabilirler. 16-TCDD Ģehir içi ve Ģehir dıģı seferlerinde %40 ve üzeri engellilere %50 indirimli ulaģım imkanı veriyor.ağır engelliler için bir refakatçisi de %50 indirimli ulaģımdan yararlanır. Not:2 Ağustos 2013 tarihinde yürürlüğe giren yasa gereği TCDD nin %40 ve üzeri engellilere Ģehir içi ve Ģehir dıģı uygulayacağı ÜCRETSĠZ ULAġIM hakkındaki uygulama ilgili bakanlıkların hazırlayacağı yönetmelikle belirlenecektir.bu yasaya göre ağır engelli bireyin yanındaki bir refakatçisi de ücretsiz seyahat edebilecektir. 17-2 yaģını doldurmuģ çocuklarınız hala bez kullanıyor ise ''mesane ve rectum kontrolü yoktur''ibareli raporla aylık 120 adet hasta altı bezi ödeneği alır. 18-Türkcell,Telsim ve Vodafon da engellilere özel tarifeler mevcuttur. 19-YaĢı 18'in üstünde olan, baģkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek Ģekilde engelli olduklarını sağlık kurulu raporu ile kanıtlayan, herhangi bir geliri bulunmayan kiģilerden, Sosyal YardımlaĢma ve DayanıĢma Vakıflarınca muhtaç olduklarına karar verilenlere, muhtaçlık hali devam ettiği sürece, 4860 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımından bulunacak tutarda aylık bağlanacak. 18 yaģını tamamlamıģ engellilerden, talep etmesine rağmen, Türkiye ĠĢ Kurumu tarafından iģe yerleģtirilememiģ olanlar için de 3240 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımından bulunacak tutarda aylık bağlanacak. Nafaka bağlanmıģ ya da bağlanacak olan kiģiler, bu düzenlemenin kapsamı dıģında olacak. 20-Üniversitede okuyan engelli öğrenciler ilk yıllarında Kredi ve Yurtlar Kurumuna baģvurmalıdır.engelli öğrencilere üniversite giriģlerinde ek puan verilir.bazı üniversitelerde engelli öğrencilere indirim uygulanmaktadır.açık Öğretim Fakültesinde ise hiç bir ücret ödenmemektedir. 21-Ağır engelli olup yasaya göre uygun Ģartları taģıyan engelli çocuk annelerine ''evde bakım ücreti''ödenir.kiģi baģına düģecek gelir 2013 ikinci yarısı için 487,52 liradır.bu tutar asgari ücretin üçte ikisidir. 22-Kamu kuruluģlarında çalıģan engelli çocuğu olan memur anne ve babalara nöbet ve mesai muafiyeti vardır. Bakıma muhtaç yakını olan çalıģanlara günlük bakım izni konusunda kolaylık tanınması sağlanmıģtır.(baģbakanlık Genelgesi 30 Kasım 2010) TSK da görev yapıp engelli çocuğu olan muvazzaf asker ve sivil çalıģanlara Haziran 2013 tarihli yönetmelik değiģikliği ile nöbet muafiyeti hakkı tanınmıģtır.
23-Engelli çocuğu olan annelere erken emeklilik hakkı.''baģka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunan annelerin '' yasanın yürürlüğe girdiği 28 Eylül 2008 'den sonraki kalan sigortalılık sürelerinden dörtte bir oranında indirim yapılır. 24-18 yaģını tamamlamamıģ engelli olan yakınlarının bakımını üstlenenlerden, geliri, hane içinde kiģi baģına düģen ortalama aylık tutarın asgari ücretin üçte 1'inden daha az olanlara, 3240 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımından bulunacak tutarda aylık bağlanacak. 18 yaģını tamamlamamıģ engelli aylıklarında, engeli yakını da genel sağlık sigortası kapsamına alınacak. 25-Alınan raporla özel eğitim alması gerektiği belirtilen engelli çocuk için (engel oranı en az %20 olmalı)rehberlik AraĢtırma Merkezlerinin değerlendirmesi sonucu Özel Eğitim imkanlarından yararlanır.bu durumda devletin ödeyeceği miktar en fazla... liradır. 26-Aylık almaya hak kazanacak Ģekilde engelli olduğunu belgeleyen çocuklardan yetim aylığı alanların geliri, engelli olması nedeniyle ödenecek aylıktan daha düģük ise aradaki fark Hazine tarafından kapatılacak. 27-Bakmakla yükümlü olunan kiģinin durumu sağlık kurullarınca belirtildikten sonra kamu personeli olan anne,baba ve kardeģler (vasi olmak Ģartı var)için atamaya esas karar oluģturur. 28-Bakım Gereksinimi Olan Yakını Bulunan Memurların Tayininde Kolaylık Sağlanmaktadır.ġöyleki: 5378 sayılı Engelliler Kanunu 21'inci maddesiyle 657 sayılı Kanuna aģağıdaki ek madde eklenmiģtir: EK MADDE 39.- Devlet memurlarının, hayatını baģkasının yardım veya bakımı olmadan devam ettiremeyecek derecede engelli olduğu sağlık kurulu raporu ile tespit edilen eģi, çocukları ile kardeģlerinin, memuriyet mahalli dıģında resmî veya özel eğitim ve öğretim kuruluģlarında eğitim ve öğretim yapacaklarının özel eğitim değerlendirme kurulu tarafından belgelendirilmesi hâlinde, ilgilinin talebi üzerine eğitim ve öğretim kuruluģlarının bulunduğu il veya ilçe sınırları dahilinde kurumunda bulunan durumuna uygun boģ bir kadroya ataması yapılır. 29-Engelli memura kendi isteği dıģında nöbet ve fazla mesai hizmeti yaptırılamaz. 30-En az 1 yıllık vergi mükellefliği bulunan %40 ve üzerinde sağlık kurulu raporu olan her engelli birey milli piyango genel müdürlüğü tarafından verilen sayısal loto bayiliklerini alabilir. 30.ġubat 2011 'de çıkan Torba Kanunda yer alan refakat izninden ''bir kiģinin sürekli bakımına muhtaçtır ''ibareli sağlık kurul kararı ile engelli çocuğu olan memurlar da yararlanır.bu sağlık kurul raporları sürekli kullandığımız sağlık raporlarından farklıdır ve salt izin amaçlı doktorun uygun gördüğü hallerde çıkarılabilmektedir.çocuğunuzun bakıma muhtaçlığının olduğu hallerde doktor
tarafından ''bir kiģinin refakatlı bakımına muhtaç olduğu '' hakkında sağlık raporu verilirse yararlanılır.refakat izninde 3 aylık ücretli izin kullanabilir.gereği halinde bir kat uzatılabilir ve bu izin amir inisiyatifine bırakılmamıģtır.sağlık kurulu kararı çıktığı gün izin baģlar. Muvazzaf askeri personel için de refakatçi izni uygulaması Temmuz 2012'de 3 ay ile sınırlandırılmıģ, bu iznin devamında 6 ay aylıksız izin hakkı verilmiģtir.(29 Ağustos 2013 tarihli TÜRK SĠLÂHLI KUVVETLERĠ ĠZĠN YÖNETMELĠĞĠNDE DEĞĠġĠKLĠK YAPILMASINA DAĠR YÖNETMELĠK) 31-Valilik açıklaması olması Ģartıyla engelli çalıģanlara (aģırı sıcak ve karlı havalarda ) günlük izin verilebilir. 32-18 yaģını dolduran engelli çalıģmıyor ise gerekli Ģartları taģıması halinde engelli maaģı alır.kiģi baģına düģecek gelir miktarı 2013 ilk yarısı için asgari ücretin üçte biri (237 lira)dir. 33-Engelli çalıģanlar 3 Aralık Dünya Engelliler Gününde ve Mayıs ayındaki Engelliler Haftasının ilk gününde idari izinli sayılırlar. 34-Engelli sağlık rapor alımı Sağlık Bakanlığına bağlı Devlet Hastanelerinde ücretsizdir.mart 2013 Sağlık Uygulama Tebliği ile diğer hastanelerde alınan engelli sağlık raporları eğer ilk kez alınıyorsa ücretsiz ancak yenilenen raporlar ücretli hale getirildi.rapor esnasında yapılan her türlü iģlem,test vb. ücretlidir. 35-Elli ve üzeri çalıģanı bulunan özel sektör Ģirketlerinde en az %3 engelli personel çalıģtırılmaktadır. Ayrıca %3 lük yasal kotasının üzerinde engelli personel çalıģtıran özel Ģirketlerin fazladan çalıģtırdıkları engelli personele ait sigorta primleri devlet tarafından yatırılmaktadır. 4857 Sayılı ĠĢ Kanunu Madde 101:Bu Kanunun 30 uncu maddesindeki hükümlere aykırı olarak engelli ve eski hükümlü çalıģtırmayan iģveren veya iģveren vekiline çalıģtırmadığı her engelli ve eski hükümlü ve çalıģtırmadığı her ay için 1.700 TL para cezası verilir. Kamu kuruluģları da bu para cezasından hiçbir Ģekilde muaf tutulamaz 36-TOKĠ kampanyalarında uygun Ģartları taģıyan engellilere öncelikle ''engellilere ait kuraya katılma ''hakkı verilir.bu kurada kendilerine ev çıkmayanlar ikinci olarak genel kuraya katılma hakları da vardır. 37-Oturulan Konutta Engellilere Uygun Düzenlemeler Yaptırılabilir. Kat mülkiyeti yasasına tabi olan apartman, site vb. konutlarda yaģayan kiģiler getirilen yasal düzenleme ile engeline uygun düzenleme yaptırma olanağına sahip olmuģlardır. 5378 sayılı Yasanın 19. maddesinde; Madde 19-23.6.1965 tarihli ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununun 42 nci maddesinin birinci fıkrasından sonra gelmek üzere aģağıdaki fıkra eklenmiģtir.
Engellilerin yaģamı için zorunluluk göstermesi hâlinde, proje tadili kat maliklerinin en geç üç ay içerisinde yapacağı toplantıda görüģülerek sayı ve arsa payı çoğunluğu ile karara bağlanır. Toplantının bu süre içerisinde yapılamaması veya tadilat talebinin çoğunlukla kabul edilmemesi durumunda; ilgili kat malikinin talebi üzerine bina güvenliğinin tehlikeye sokulmadığını bildirir komisyon raporuna istinaden ilgili mercilerden alınacak tasdikli proje değiģikliği veya krokiye göre inģaat, onarım ve tesis yapılır. Ġlgili merciler, tasdikli proje değiģikliği veya kroki taleplerini en geç altı ay içinde sonuçlandırır. Komisyonun teģkili, çalıģma usûlü ile engellinin kullanımından sonraki süreç ile ilgili usûl ve esaslar Bayındırlık ve Ġskan Bakanlığı ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından müģtereken hazırlanacak yönetmelikle belirlenir. hükmü eklenmiģtir. Ayrıca Yasa hükmünde sözü edilen komisyonun kuruluģ ve çalıģma usülleri ile ilgili Yapılarda Engellilerin Kullanımına Yönelik Proje Tadili Komisyonları TeĢkili, ÇalıĢma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik 22 Nisan 2006 tarih ve 26147 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiģtir. 38-Engellilerin profesyonel olarak spor yapmaları için Devlet Bakanlığına bağlı Engelliler Spor Federasyonu vardır. 39- ĠĢitme engelli öğrenciler meslek liselerine sınavsız yerleģebilmektedirler.ayrıca iģitme engellilere okul öncesi, ilköğretim ve orta öğretimde gündüzlü ve yatılı eğitim hizmeti verilmektedir. 40-Engellilerin çalıģtığı kamu kurum ve kuruluģu özelleģtirme kapsamındaysa, kapatma ve tasfiye halleri dıģında özürlü vatandaģlarımız iģten çıkartılamaz.engelli bireylerin çalıģtığı kamu kurum ve kuruluģları özelleģtirme kapsamındaysa kapatma, tasfiye dıģında engelli çalıģanları iģten çıkaramazlar. Kapatma veya tasfiye halinde iģine son verilen engelli vatandaģlar ildeki Türkiye ĠĢ Kurumuna baģvurmalıdır. Bu durumda iģ kaybı tazminatı, kurumun diğer çalıģanlara tanıdığı hakların iki katı oranında ödenmektedir. 41-Araç muayene istasyonlarında engellilere öncelik hakkı vardır. 42-Seçimlerde oy kullanacak engelliler için gerekli önlemlerin alınması zorunludur.seçim kurulları oy kullanım alanlarını oy kullanan engelli vatandaģlar için uygun hale getirmek zorundadır.
43-Özel eğitime devamlılığın sağlanması ve zorluk yaģanmaması için kurumlar engelli çocuklara ücretsiz taģıma olanağı sağlamak zorundadırlar. 44- Halk eğitim merkezleri, Türkiye ĠĢ Kurumu, KOSGEB gibi kamu kurumlarında engellilere özel meslek edindirme kursları açılmakta, bu kursları bitiren engellilere iģ yerleģtirmelerde öncelik tanınmaktadır. 45-Engelli bireyin aldığı sosyal yardım kapsamındaki maaģlar(2022 yasası gereği bağlanan ve evde bakım maaģları)haczedilemez. 46-Deniz yolları Ģehir içi ve Ģehir dıģı ulaģımda %40 ve üzeri engellilere indirimli tarife uygulanmaktadır.%40 ve üzeri engellilere ücretsiz seyahat hakkının uygulama usulleri ilgili bakanlıkların çıkaracakları yönetmelikle belirlenecektir.buna göre ağır engelli bireyin yanındaki bir refakatçısı da ücretsiz seyahat hakkından yararlanabilecektir. Not:Tüm bu haklardan yararlanmak için ''engelli kimlik kartı ''beyanı yeterlidir. Bu kart için Ġl Sosyal Hizmetler Müdürlüğüne müracaat gerekiyor. Ankara'da Ulus Anafartalar Caddesinde eski Adliye Binası yanındadır. Engelli raporu,nüfus cüzdanı ve bir resim ile müracaat ediniz. Tüm bu haklar konularında Alo 183 Aile, Kadın, Çocuk, Engelli ve Sosyal Hizmet DanıĢma Hattı ndan da yönlendirme alınabilir.