GÜZEL SANATLAR VE SPOR LİSELERİ TEMEL SPOR EĞİTİMİ YAZARLAR

Transkript

1 GÜZEL SANATLAR VE SPOR LİSELERİ TEMEL SPOR EĞİTİMİ YAZARLAR Tarık ÇOBAN Suna ÖZCAN Hatice TUTARER DEVLET KİTAPLARI ALTINCI BASKI..., 2015

2 MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI YAYINLARI... : 4840 DERS KİTAPLARI DİZİSİ... : ?.Y Her hakkı saklıdır ve Millî Eğitim Bakanlığına aittir. Kitabın metin, soru ve şekilleri kısmen de olsa hiçbir surette alınıp yayımlanamaz. Editör Dil Uzmanı Program Geliştirme Uzmanı Ölçme ve Değerlendirme Uzmanı : E. Ülker AYKAÇ : Mehmet KONUKÇU : Hakan SÖZ : Gülseren TOPUZ Rehberlik ve Psikolojik Danışma Uzmanı : Ender ATAMER Görsel Tasarım : Oya YILMAZ ISBN Millî Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulunun gün ve 243 sayılı kararı ile ders kitabı olarak kabul edilmiş, Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğünün gün ve sayılı yazısı ile altıncı defa adet basılmıştır.

3 Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak. Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl. Hakkıdır Hakk a tapan milletimin istiklâl. Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım. Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım. Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar, Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, Medeniyyet dediğin tek dişi kalmış canavar? Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın; Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Doğacaktır sana va dettiği günler Hakk ın; Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın Bastığın yerleri toprak diyerek geçme, tanı: Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı: Verme, dünyaları alsan da bu cennet vatanı. Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? Şüheda fışkıracak toprağı sıksan, şüheda! Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Huda, Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda. Ruhumun senden İlâhî, şudur ancak emeli: Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli. Bu ezanlar -ki şehadetleri dinin temeli- Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli. O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım, Her cerîhamdan İlâhî, boşanıp kanlı yaşım, Fışkırır ruh-ı mücerret gibi yerden na şım; O zaman yükselerek arşa değer belki başım. Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl! Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl. Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl; Hakkıdır hür yaşamış bayrağımın hürriyyet; Hakkıdır Hakk a tapan milletimin istiklâl! Mehmet Âkif Ersoy

4 GENÇLİĞE HİTABE Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini, ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir. Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin en kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi, seni bu hazineden mahrum etmek isteyecek dâhilî ve hâricî bedhahların olacaktır. Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın vaziyetin imkân ve şeraitini düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerait, çok namüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklâl ve cumhuriyetine kastedecek düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanın bütün kaleleri zapt edilmiş, bütün tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şeraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere, memleketin dâhilinde iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ hıyanet içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri şahsî menfaatlerini, müstevlîlerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde harap ve bîtap düşmüş olabilir. Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi vazifen, Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmaktır. Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur. Mustafa Kemal Atatürk

5

6

7 - İÇİNDEKİLER - 1. Ünite: Atletizm I. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE ATLETİZM Ünite: Jimnastik I. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE JİMNASTİK A. Dünyada Atletizmin Gelişim Süreci A. Dünyada Jimnastiğin Gelişim Süreci B. Türkiye de Atletizmin Gelişim Süreci B. Türkiye de Jimnastiğin Gelişim Süreci II. ATLETİZMDE ALAN VE KURAL BİLGİSİ II. JİMNASTİKTE TEKNİKLER A. Atletizmde Alan Bilgisi A. Düzen Alıştırmaları B. Atletizmde Kural Bilgisi Sıralanmalar ve Dizilmeler III. ATLETİZMDE TEKNİKLER Yerinde Dönüşler, Yürüyüşler ve Çarklar A. Koşular B. Fiziksel Hazırlık Egzersizleri Kısa ve Uzun Mesafe Koşu Teknikleri C. Koordinatif Beceri Gelişimi Kısa Mesafe Engelli Koşu Teknikleri Gösteri Hareketleri Uzun Mesafe Engelli Koşu Teknikleri Sağlık Topu Egzersizleri Bayrak Koşuları Teknikleri İp Çalışmaları B. Atlamalar Ç. Jimnastik Yer Hareketleri Uzun Atlama Tekniği Jimnastikte Temel Duruşlar Üç Adım Atlama Tekniği Öne Takla, Geriye Takla ve Yunus Takla Yüksek Atlama Tekniği Öne ve Geriye Açık Bacak Takla Sırıkla Yüksek Atlama Tekniği Amut C. Atmalar Erişme Disk Atma Tekniği Çember Gülle Atma Tekniği Kartvil Cirit Atma Tekniği Überşlag Çekiç Atma Tekniği Ünitemizi Değerlendirelim Performans Görevi Ünitemizi Değerlendirelim Ünite: Ritim Eğitimi ve Dans I. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE RİTİM EĞİTİMİ VE DANS A. Dünyada Ritim Eğitimi ve Dansın Gelişim Süreci B. Türkiye de Ritim Eğitimi ve Dansın Gelişim Süreci II. RİTİM EĞİTİMİ VE DANS BİLGİSİ A. Nota Bilgisi B. Ölçüler ve Sözlü Ritim Bilgisi III. RİTİM EĞİTİMİ VE DANSTA TEKNİKLER A. Hareket Merkezli Dans Etkinlikleri Lokomotor Hareketler Lokomotor Olmayan Hareketler Manipulatif Hareketler B. Hareket Kavramları ve İçeriği Alan Vücut Çaba İlişki C. Dans Alanı Temel Ritimler Yaratıcı Ritimler Halk Dansları Ç. Dersi Şekillendirme ve Biçimlendirme Müziğin Hazırlanması Kıyafet Seçimi Koreografi Ünitemizi Değerlendirelim Ünite: Voleybol I. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE VOLEYBOL A. Dünyada Voleybolun Gelişim Süreci B. Türkiye de Voleybolun Gelişim Süreci II. VOLEYBOLDA ALAN VE KURAL BİLGİSİ. 87 A. Voleybolda Saha Ölçüleri Bilgisi B. Voleybolda Kural Bilgisi III. VOLEYBOLDA TEKNİKLER A. Parmak Pas Vücut Pozisyonu Geriye Parmak Pas Sıçrayarak Parmak Pas B. Manşet Pas Vücut Pozisyonu ve Uygulanışı C. Smaç Smaç Tekniğinin Uygulanması Ç. Blok Blok Tekniğinin Uygulanması D. Servis Tenis Servis... 2.Smaç Servis Performans Görevi Ünitemizi Değerlendirelim... 96

8 5. Ünite: Basketbol I. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE BASKETBOL A. Dünyada Basketbolun Gelişim Süreci B. Türkiye de Basketbolun Gelişim Süreci II. BASKETBOLDA ALAN VE KURAL BİLGİSİ 99 A. Basketbolda Kural Bilgisi B. Basketbolda Saha Ölçüleri ve Donanım Bilgisi III. BASKETBOLDA TEKNİKLER A. Duruşlar, Stoplar, Top Tutma ve Pivot Hareketleri Stoplar (Durmalar) Top Tutma Pivot Hareketleri B. Top Sürme Alçak - Yüksek Top sürme Önden El ve Yön Değiştirme C. Pas Çeşitleri Göğüs Pası Baş Üstü Pas Sektirme Pas Ç. Şut Turnike Şut D. Ribaunt E. Bireysel Savunma Kayma Adımı Ünitemizi Değerlendirelim Ünite: Hentbol I. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE HENTBOL. 131 A. Dünyada Hentbolun Tarihsel Gelişim Süreci B. Türkiye de Hentbolun Gelişim Süreci II. HENTBOLDA ALAN VE KURAL BİLGİSİ A. Hentbolda Kural Bilgisi B. Hentbolda Saha Ölçüleri Bilgisi III. HENTBOLDA TEKNİKLER A. Top Tutma, Top Atma ve Pas Çeşitleri Topu Tutma Topu Atma Temel Pas Dış Bilek Pas B. Kale Atışları Dayanma Adımlı-Adımsız Yüksek Temel Atış Sıçrayarak Atış Düşerek Atış C. Top Sürme Top Sürme Ç. Aldatmalar Topsuz Aldatma Topla Aldatma D. Perdeleme Perdeleme-Yuvarlanma E. Bireysel Savunma Temel Duruş Yer Değiştirme Yer Tutma Blok Ünitemizi Değerlendirelim Ünite : Futbol I. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE FUTBOL A. Dünyada Futbolun Gelişim Süreci B. Türkiye de Futbolun Gelişim Süreci II. FUTBOLDA ALAN VE KURAL BİLGİSİ A. Futbolda Alan Bilgisi B. Futbolda Kural Bilgisi III. FUTBOLDA TEKNİKLER A. Topa Yatkınlık B. Farklı Yönde ve Tempoda Top Sürme C. Vuruşlar Ayak İçi Vuruş Ayak İç Üstü Vuruş Ayak Üstü Vuruş Ayak Dış Üstü Vuruş Ç. Kontroller Ayak Üstü Kontrol Ayak İçi Kontrol Diz Üstü Kontrol Göğüs Kontrol Kafa Kontrol D. Aldatmalar Taban Aldatması Lokomotif Aldatma Şut Aldatması E. Teknik Kombinasyonlar Kazanılan Teknikleri Grup Oyunu Formatında Yapma Proje Görevi Ünitemizi Değerlendirelim Ünite: Yüzme I. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE YÜZME A. Dünyada Yüzmenin Gelişim Süreci B. Türkiye de Yüzmenin Gelişim Süreci II. YÜZMEDE ALAN VE KURAL BİLGİSİ A. Yüzmede Kural Bilgisi B. Yüzmede Havuz Ölçüleri Bilgisi III. YÜZMEDE TEKNİKLER A. Yüzme Öğrenim Basamakları Suya Alışma, Nefes, Göz Açma, Suda Kalabilme, Suda İlerleme B. Kayma Hareketleri Hareketli Kayma Hareketsiz Kayma C. Serbest Teknik Yüzme Ayak Hareketi Kol Hareketi Nefes Koordinasyonu Ç. Sırtüstü Teknik Yüzme Ayak Hareketleri Kol Hareketleri Nefes Koordinasyonu

9 D. Can Kurtarma ve İlk Yardım Suya Giriş Yaklaşma Boğuşma Taşıma Karaya Çıkarma İlk Yardım E. Tekniklere Göre Atlayışlar Çivileme Atlayış Balıklama Atlayış Ünitemizi Değerlendirelim Ünite: Masa Tenisi I. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE MASA TENİSİ A. Dünyada Masa Tenisinin Gelişim Süreci B. Türkiye de Masa Tenisinin Gelişim Süreci II. MASA TENİSİNDE ALAN VE KURAL BİLGİSİ A. Masa Tenisinde Kural Bilgisi B. Masa Tenisinde Masa Ölçüleri Bilgisi III. MASA TENİSİNDE TEKNİKLER A. Raket Tutma ve Raketin Farklı Yönleri ile Top Zıplatma Çeşitleri Masa Tenisinde Raket Tutma Masa Tenisinde Forehand, Backhand Top Zıplatma B. Forehand ve Backhand Vuruş Forehand ve Backhand Düz Vuruş Forehand ve Backhand Düz Servis C. Forehand ve Backhand Chop (Kesme) Forehand ve Backhand Kesik Vuruş Ç. Forehand ve Backhand Spin (Döndürme) Forehand ve Backhand Spin... D. Forehand ve Backhand Kesik ve Falsolu Servis Forehand Kesik ve Falsolu Servis Backhand Kesik ve Falsolu Servis Ünitemizi Değerlendirelim Ünite: Tenis I. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE TENİS A. Dünyada Tenisin Gelişim Süreci B. Türkiye de Tenisin Gelişim Süreci II. TENİSTE ALAN VE KURAL BİLGİSİ A. Teniste Kural Bilgisi B. Teniste Saha Ölçüleri Bilgisi III. TENİSTE TEKNİKLER A. Raket Tutma ve Raketin Farklı Yönleri İle Top Zıplatma Çeşitleri Teniste Raket Tutma Teniste Forehand ve Backhand Top Zıplatma 183 B. Forehand ve Backhand Düz Vuruş (Drive) C. Forehand ve Backhand Vole Vuruş Ç. Forehand Smaç D. Servis Ünitemizi Değerlendirelim Ünite: Badminton I. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE BADMİNTON A. Dünyada Badmintonun Gelişim Süreci B. Türkiye de Badmintonun Gelişim Süreci II. BADMİNTONDA ALAN VE KURAL BİLGİSİ 196 A. Badmintonda Kural Bilgisi B. Badmintonda Saha Ölçüleri Bilgisi C. Badmintonda Malzeme Bilgisi III. BADMİNTONDA TEKNİKLER A. Raket Tutuşu ve Temel Duruş Badmintonda Forehand Raket Tutuşu Badmintonda Backhand Raket Tutuşu Badmintonda Temel Duruş Pozisyonu B. Servis Atış Teknikleri Forehand Yüksek Servis Backhand Kısa Servis C. Ayak Hareketleri Merkez Noktadan Geriye Baş Üstü Vuruş Adımlaması Merkez Noktadan File (NET) Önü Vuruş Adımlaması Ç. Temel Vuruş Teknikleri Clear Drop Drive Smaç File Önü Vuruşlar ( Net Vuruşlar ) Ünitemizi Değerlendirelim Ünite: Macera ve Doğa Sporları Doğa Yürüyüşü I. DOĞA YÜRÜYÜŞÜ KURAL BİLGİSİ A. Doğa Yürüyüşü İlkeleri Ekolojik Töresel Davranışsal II. DOĞA YÜRÜYÜŞÜNDE TEKNİKLER A. Yürüyüş Çeşitleri Konaklamalı Yürüyüşler Trekking B. Doğa Yürüyüşüne Hazırlık Giysi, Çanta,Ayakkabı C. Kamp Malzemesi Ç. Yön Saptama Yöntemleri Pusula Kutup Yıldızı GPS D. İlk Yardım Donmalara Karşı İlk Yardım Güneş Çarpmasına Karşı İlk Yardım Kuru Kalmanın Yolları Performans Görevi Ünitemizi Değerlendirelim

10 13. Ünite: Oryantiring I. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE ORYANTİRİNG A. Dünyada Oryantiringin Gelişim Süreci B. Türkiye de Oryantiringin Gelişim Süreci II. ORYANTİRİNGDE ALAN VE KURAL BİLGİSİ A. Oryantiringde Kural Bilgisi B. Oryantiringde Saha Bilgisi III. ORYANTİRİNGDE TEKNİKLER A. Oryantiringe Hazırlık Malzemesi B. Oryantiring Çeşitleri Ünitemizi Değerlendirelim Ünite: İzcilik ve Kampçılık I. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE İZCİLİK VE KAMPÇILIK A. Dünyada İzcilik ve Kampçılığın Gelişim Süreci B. Türkiye de İzcilik ve Kampçılığın Gelişim Süreci II. İZCİLİK VE KAMPÇILIK BİLGİSİ A. Çocuklarda ve Gençlerde İzcilik ve Kampçılık Bilgisi III. İZCİLİK VE KAMPÇILIKTA TEKNİKLER A. Temel İlkeleri B. Temel Amacı C. İzciliğin Türesi Ç. İzciliğin Temel Andı D. Kampçılık E. Teknik İzci İşaretleri F. Düğümler Ünitemizi Değerlendirelim Ünite: Beyzbol I. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE BEYZBOL A. Dünyada Beyzbolun Gelişim Süreci B. Türkiye de Beyzbolun Gelişim Süreci II. BEYZBOLDA ALAN VE KURAL BİLGİSİ A. Beyzbolda Kural Bilgisi B. Beyzbolda Malzeme Bilgisi C. Beyzbolda Saha Ölçüleri Bilgisi III. BEYZBOLDA TEKNİKLER A. Beyzbolda Savunma Oyuncularının Pozisyonları İç Saha Oyuncularının Pozisyonları Dış Saha Oyuncularının Pozisyonları B. Top Tutma - Atma Tekniği Top Tutma Tekniği Top Atma Tekniği C. Kale Koşu Teknikleri Birinci Kaleye Koşu İkinci, Üçüncü Kaleye ve Ana Kaleye Koşu Ç. Vuruş Tekniği Temel Vuruş Tekniği D. Atış Tekniği Temel Atış Tekniği Ünitemizi Değerlendirelim Ünite: Güreş I. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE GÜREŞ A. Dünyada Güreşin Gelişim Süreci B. Türkiye de Güreşin Gelişim Süreci II. GÜREŞTE ALAN VE KURAL BİLGİSİ A. Güreşte Kural Bilgisi ve Malzemesi B. Güreşte Minder Ölçüleri Bilgisi III. GÜREŞTE TEKNİKLER A. Isınma ve Temel Teknikler Isınma Giriş, Çıkışlar ve Tempo B. Ayakta Temel Teknikler Tek Kol Kafa Kol Tek Dalma Çift Dalma C. Yerde Temel Teknikler Çırpma Bel Kündesi Kle Boyunduruk Ünitemizi Değerlendirelim

11 17. Ünite: Eskrim I. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE ESKRİM A. Dünyada Eskrimin Gelişim Süreci B. Türkiye de Eskrimin Gelişim Süreci II. ESKRİMDE ALAN VE KURAL BİLGİSİ 294 A. Eskrimde Kural Bilgisi B. Eskrimde Pist Ölçüleri Bilgisi C. Ekipman ve Giyim Ç. Eskrim Silahlarının Özellikleri III. ESKRİMDE TEKNİKLER 297 A. Fiziksel ve Ussal (Zihinsel) Nitelikler Fiziksel Nitelikler Ussal (Zihinsel) Nitelikler B. Teknik Hareketler Kol Hareketleri Ayak Hareketleri Gard Pozisyonu Hamle Eskrimin Yönleri Siperler Çatma Karşı Koyma Ünitemizi Değerlendirelim Ünite: Okçuluk I. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE OKÇULUK A. Dünyada Okçuluğun Gelişim Süreci B. Türkiye de Okçuluğun Gelişim Süreci II. OKÇULUKTA ALAN VE KURAL BİLGİSİ 305 A. Okçulukta Kural Bilgisi B. Okçulukta Malzeme Bilgisi III. OKÇULUKTA TEKNİKLER 308 A. Yay Bakımı Kiriş, Kablolar, Eksenlerin Yağlanması, Yay 308 Presi... B. Okçuluk Tekniğinin Aşamaları Okun Kirişe Yerleştirilmesi T Formunun Oluşturulması Hedefe Göre Ayak Basış Pozisyonunun Ayarlanması Kirişin Çekilmesi ve Çapa Pozisyonu Nişan Alma, Bırakma ve Takip Ünitemizi Değerlendirelim Ünite: Bisiklet I. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE BİSİKLET A. Dünyada Bisikletin Gelişim Süreci B. Türkiye de Bisikletin Gelişim Süreci II. BİSİKLETTE ALAN VE KURAL BİLGİSİ A. Bisiklette Kural Bilgisi B. Bisiklette Malzeme ve Giysi Bilgisi III. BİSİKLETTE TEKNİKLER 319 A. Yarış Türleri Yol Yarışları Bisiklet Krosu Veledrom (Pist) Yarışları Ünitemizi Değerlendirelim Ünite: Kayak I. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE KAYAK A. Dünyada Kayağın Gelişim Süreci B. Türkiye de Kayağın Gelişim Süreci II. KAYAKTA ALAN VE KURAL BİLGİSİ A. Kayakta Kural Bilgisi B. Kayakta Malzeme Bilgisi III. KAYAKTA TEKNİKLER A. Duruş-Yürüme B. Düşme-Kalkma C. Tırmanma Ç. Düz Kayma D. Kar Sapanı Kayma E. Yamaç Kayma F. Yan Kayma G. Dönüşler Adım Dönüşü Basit Dönüşler Temel Paralel Dönüşler Ünitemizi Değerlendirelim... Ekler Sözlük Kaynakça

12 ORGANİZASYON ŞEMASI Konunun başlıklarını ve alt başlıklarını içeren bölümdür. Konunun içerisinde geçen, konuya ilgi uyandıracak anahtar kelimeler bu bölümde yer alır. Öğrencilerin ön bilgilerini harekete geçirecek, araştırma ve inceleme yapmalarını sağlayacak çalışmalar bu bölümde yer alır. Kavram Haritası: Ünitelerin açılımını ve öğrenmeyi sağlayacak şematik düzenlemeler bu bölümde yer alır. Bilgi Notu: Bilimsel nitelik taşıyan, konuyu desteklemeye yönelik entelektüel bilgiler bu bölümde yer alır. Engelli Yarışmalarda Engel Araları ve Engel Yükseklikleri 100 m Engelli Bayanlar Engel Araları: Çıkıştan engele kadar m, engel araları 8.50 m, son engel-varış arası m, engel adedi 10, yüksekliği 84 cm dir. 110 m Engelli Erkekler Engel Araları: Çıkıştan engele kadar m, engel araları 9.14 m, engel adedi 10, yüksekliği cm dir. 400 m Engelli Engel Adedi: 10; Engel aralığı: 35 m; İlk engel mesafesi:45 m; Son engel ve bitiş aralığı: 40 m dir. Bayanlar Engel Yüksekliği: 76,2 Erkekler Engel Yüksekliği: 91,4 Uzun Mesafeli Engelli Koşular 3000 m Büyükler (28 engel, 7 su engeli)

13 Etkinlik + + Doğru Tut, Uzağa At Öğrencilerin bedensel ve fi - ziksel becerilerini geliştirmeye yönelik kazanımları destekleyen sınıf içinde yapılacak çalışmalar bu bölümde yer alır. Hazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık olarak 15 dakika genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. İkişerli gruplara ayrılınız. Grup içinde biriniz uygulayıcı diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolü üstleniniz. Uygulama işlemi bittiğinde rolleri değişiniz. Öğretim mmateryalleri: Cirit Uygulayıcı: Atletizmde cirit atma tekniğine yönelik çalışmaların her birini 10 kez tekrarlayınız. Gözlemci ve kayıt edici: Hareketin nasıl yapıldığını gözlemleyiniz ve dönüt sununuz. 15 dk. sonunda sonuçları kaydediniz. Alıştırma tamamlandığında görevleri değişiniz. Önce doğru yapılan hareketleri söyleyiniz. Daha sonra hatalar hakkında düzeltici dönüt sununuz. Öğrenci Adı Soyadı: Alıştırmalar ŞEKİL I. UYG. II. UYG. Dönüt Baş. TİV Baş. TİV Cirit başın yan üst tarafında, atış kolunun dirseği bükülü olarak omuz üzerinde taşınır. Çapraz adımlarda vücut hafifçe atış kolu tarafına döndürülür. Cirit geriye alınır. Diğer kol dengeyi sağlamak için açık durumdadır. Atış kolu dirseği atış yönünü göstermelidir. Sadece kol ve omuzlar geriye dönmelidir. Cirit atış yapılacak Geçiş adımından yönü sonra atış pozisyonuna göstermeli. gelinir. Cirit başın Ciriti atacak üzerinden atılır. Diğer kol arkada kol dengeyi sağlar. gergin olmalıdır. Baş.: Başarılı TİV: Tekrara İhtiyacı Var UYG.: Uygulama Örnek Olay Define Haritası Değil, Oryantiring Haritası Oryantiring Deneme Parkuru Konunun günlük yaşamda yansımalarını içeren kavramsal açıklamalar bu bölümde yer alır. Ormanda oryantiring yapmanın yerini tutacak hiçbir şey yoktur. Ancak bu harita oryantiring rotasının ve parkurunun neye benzediği hakkında bilgi verecektir. Buradaki yorum bir oryantiring rotasının nasıl tamamlanacağı ile ilgilidir. Tüm kontrol noktaları sıra ile ziyaret edilmelidir. Rotanızı siz seçeceksiniz. Konu ile ilgili çarpıcı açıklamalar ve bilgiler, ilgi çekici notlar bu bölümde yer alır.

14 Öğrencilerin bilgilerini bir ürüne veya aktiviteye dönüştürmelerine yönelik geniş kapsamlı çalışmalar bu bölümde yer alır. Konu ile ilgili öğrenilen bilgilerin ve kazanılan becerilerin ölçüldüğü çalışmalar (test, doğruyanlış, boşluk doldurma, klasik soru) bu bölümde yer alır. Öğrencilerin gruplar hâlinde veya bireysel olarak spor sosyolojisi alanı ile ilgili yapması istenilen tasarılar bu bölümde yer alır.

15 1. Ünite Atletizm DÜNYADA VE TÜRKİYE DE ATLETİZM ATLETİZMDE ALAN VE KURAL BİLGİSİ ATLETİZMDE TEKNİKLER Temel Kavramlar Alçak Çıkış Yüksek Çıkış Engelli Koşu Yüksek Atlama Uzun Atlama Üç Adım Atlama Sırıkla Yüksek Atlama Gülle Atma Cirit Atma Çekiç Atma Disk Atma atletizm

16 - ATLETİZM - Ünitemize Hazırlanalım 1. Olimpik düzeyde yapılan atletizm müsabakalarında kaç dalda yarışmalar düzenlenmektedir? 2. Son olimpiyatlara katılan atletizm dalındaki Türk sporcularının isimlerini ve yarıştıkları dalları söyleyiniz. I. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE ATLETİZM Etkinlik + + Tarihte Atletizm Yönerge: Bu çalışmada atletizm sporu ile ilgili bir araştırma yapınız. Üçer kişilik gruplar oluşturunuz. Aşağıda belirtilen araştırma konularına göre görev dağılımı yapınız. Grup üyelerinin görev dağılımı aşağıda belirtilmiştir. 1. Kaynakça araştırmak 2. Bilgiyi sıralamak 3. Elde edilen bilgileri raporlaştırarak sunmak Bu çalışmadan sonra dünyada ve Türkiye de atletizm konusunu ele alan bir program hazırlayınız. Bu çalışmada uzman kişilerden, atletizm kulüplerinden, üniversitelerden, internet sitelerinden ve kütüphanelerden yararlanabilirsiniz. Hazırlamış olduğunuz çalışmayı, sınıfta arkadaşlarınıza sununuz. Aynı zamanda konu ile ilgili soruları hazırlayarak sınıf ortamında tartışınız. Araştırma Konu Başlıkları 1. Dünyada ve Türkiye de atletizm sporunun gelişimini araştırınız. 2. Türkiye Atletizm Federasyonunun işlevlerini araştırınız, organizasyon şemasını oluşturunuz. 3. Uluslararası Atletizm Federasyonunun tarihçesini araştırınız. Değerlendirme Kontrol listesi (Ekler s. 340) A. Dünyada Atletizmin Gelişim Süreci Tüm sporların temeli olan atletizmin temel dalları koşma, atma ve atlama ilk beslenme yolu olan avcılığın önemli birer parçalarıydı. Atletizmi ilk yarışma konusu yapanlar İrlandalılar ve Yunanlılardır. İngiliz ve İrlanda eski eserlerinde İrlanda'daki atletik yarışmaların yer aldığı Tailteann (teıltın) Oyunları'nın MÖ 2000 yıl öncesine kadar gittiğini yazmaktadır. MÖ 776 yılında başlayan ve MS 392 yılına kadar süren eski Olimpiyat Oyunları içinde de atletizmin özel bir yeri vardı. Bu oyunlar sırasında; koşu, uzun atlama, disk atma ve cirit atma dalları güreşle birleştirilerek antik pentatlon oluşturulmuştu. Olimpiyat Oyunlarının askıya alındığı, 4. yy. ile 12. yy. arasında atletizm konusunda hiçbir belgeye rastlanmamıştır. 12. yy. ile 16. yy. arasındaki dönemde zamanın temel askerî etkinliği olan okçuluğa ters düştüğü için diğer sporlarla birlikte atletizm, krallar tarafından sürekli yasaklanmıştır. 17. yy. da soylular, uşaklar ve askerler arasında sonuçları üzerinde iddiaya girilen yürüyüş yarışları düzenlenmeye başlanmıştır. Bunu 18. yy. da hız ve uzun mesafe koşuları izlemiştir. Düzenli yarışlar ilk kez 1825 te Londra da yapılmıştır. Modern anlamdaki atletizmin başlangıcı, İngiltere de ilk resmî yarışmaların yapıldığı 1840 yılı kabul edilir de ilk atletizm kulübü İngiltere de, Mincino Lane Athletic Club (Minsino Layn Atletik Kulüp) ismiyle kuruldu ve 1866 da da ilk şampiyona düzenlenmiştir de de İngiltere ve İrlanda atletleri ilk uluslararası karşılaşmayı yaptılar. Bunu 1895 te New York Atletizm Kulübüyle Londra Atletizm Kulübü arasında düzenlenen karşılaşma izlenmiştir

17 - ATLETİZM - Bu yıllardan başlayarak atletizm ABD, Kanada, Avustralya ve Avrupa'da yayılmaya başladı. Günümüzde tüm dünyada uygulanan atletizm kuralları, 1912'de Stockholm'de 5. Olimpiyat Oyunları yapıldıktan sonra kurulan ve bugün 181 den fazla ülkenin üye olduğu Uluslararası Amatör Atletizm Federasyonu (İnternational Ameteur Athletic Federation) (IAAF) tarafından saptandı. Merkezi Londra'da olan IAAF'nin kuruluşu 1913'te tamamlanmıştır. 1917'de Fransa'da kurulan bir ulusal örgütle bayanlar da atletizm yarışmalarına katılmaya başladılar. Katılımın artması nedeniyle 1921'de de Bayan Spor Federasyonu (FSFI) kuruldu Oyunları, IAAF ve FSFI'nın ortak gözetimi altında beş dalda yapıldı ancak 1936'da IAAF'nin, bayan atletizm yarışmalarını da müsabakalara katmasıyla FSFI feshedildi. Bu tarihten sonra bayanların yarıştıkları dallar giderek artmıştır. 1939'dan itibaren kapalı salon yarışmaları Avrupa'da yaygınlaşmaya başladı, 1960'larda pistler sentetik maddelerle kaplanarak tartan pistler yaygınlaşmıştır. Atletizm, 1896'dan beri olimpiyatların en temel spor dallarından biridir. Resmen tanınan ilk Dünya Kupası 1977'de, ilk Dünya Atletizm Şampiyonası 1983'te yapıldı. Olimpiyatlarda bayanlar arası yarışmalar düzenli olarak 1967'de düzenlenmeye başlandı. Olimpiyat Oyunlarının dışında kalan uluslararası yarışmalara katılacak atletlerin saptanması konusunda ortaya çıkan anlaşmazlıklar, 1979'da Atletizm Kongresi'nin (TAC) yapılmasına yol açmıştır. B. Türkiye de Atletizmin Gelişim Süreci Yurdumuzda atletizmi başlatan Galatasaray Lisesinin Fransız asıllı Beden Eğitimi Öğretmeni Curel (Corel) dir de öğrencilerini Kâğıthane ye götürerek ilk idman bayramını düzenlemiştir. Aynı yıllarda da Robert Kolejinde atletizm faaliyetleri düzenlenmiştir yılında İstanbul da Kurtuluş (Tatavla) Kulübünde gerçek anlamda atletizm başlamış ve bu kulüpten Constantin Devecis (Konstantin Devesis) ve Çelebioğlu 1906 yılında Atina daki ara Olimpiyat Oyunlarına katılmışlardır. İlk Türk atleti Çanakkale Savaşlarında şehit düşen ve aynı zamanda futbolcu olan Galatasaraylı Celal İbrahim dir. Celal İbrahim i Şair Kazım ve Bedri Yıldırım izlediler yılında Stockholm de yapılan Olimpiyat Oyunlarına Robert Koleji atletlerinden Vahran Papazyan ve Mıgıryan katıldılar. Birinci Dünya Savaşı sırasında diğer spor dalları gibi atletizmde de duraklamalar görüldü yılında kurulan İdman Cemiyetleri ittifakına dâhil olan Atletizm Federasyonu, faaliyete geçti ve ülkemizdeki ilk atletizm yarışmaları başladı. Bunu Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş, Kurtuluş ve Beyoğlu Sporun yarışmalara getirdiği rekabet havası izledi. Türk atletizm tarihinde ilk Türkiye Şampiyonası yarışmaları, 05 Eylül 1924 te Eskişehir de yapıldı. Aynı yıl Türkiye Atletizm Federasyonu 1924 yılında IAAF ye üye olmuştur yılında Atina da yapılan Balkan Oyunları nda 100 m de 11.1 sn. derecesiyle ikinci gelen Semih Türkdoğan ın kazandığı gümüş madalya uluslararası yarışmalarda atletizm dalında kazanılmış ilk madalyadır. Bu yıllarda Mehmet Ali Aybar, Naili Moran, Cezmi Or, Cahit Önel, Çetin Şahiner, Muzaffer Baloğlu, Osman Çoşgül ve Doğan Acarbey de uluslararası düzeyde başarıyla ülkemizi temsil etmişlerdir. Özellikle Türkiye nin ilk büyük atleti Ömer Besim Koşalay 13 yıl süren atletizm yaşamı boyunca altı ayrı dalda 29 Türkiye rekoru kırmıştır. Bu atletleri de Raif Emergen, Füruzan Tekin, Rıza Maksut İşman gibi atletler izlemişlerdir. İlk bayan atletlerimiz 1926 yılında yapılan 50 metre branşında yarışan Neriman Tahsin, Emine Abdullah ve Mübeccel Hüsamettin dir Balkan Oyunları nda gülle atma branşında Veysi Emre, 1939 Balkan Oyunları nda m branşlarında Muzaffer Baloğlu altın madalya kazandılar. Bu dönemin en önemli maratoncusu ise Şevki Koru dur. Savaş sonrası yıllarda, atletlerimizin en parlak derecesini 1948 Londra Olimpiyat Oyunları nda üç adım atlama branşında bronz madalya kazanan Ruhi Sarıalp yapmıştır. Sarıalp, Londra Olimpiyatları ndaki başarısının tesadüf olmadığını 1950 yılında Avrupa Atletizm Şampiyonası nda üç adım atlamada lük derecesiyle Avrupa üçüncüsü olarak ispatlamıştır. Olimpiyat oyunlarında yarışan ilk bayan atletimiz Üner Teoman dır Londra Olimpiyat Oyunlarında 100 m branşında yarışmış ve serisinde 4. olup elenmiştir yılında 800 m de Akdeniz ve Balkanların en büyük atleti olan Ekrem Koçak, dünya ordular arası şampiyonluğunu kazanarak bir sezon içinde erişilmesi çok güç başarılara ulaştı. Bu başarıları Gül Çıray (Akbaş), Muharrem Dalkılıç ın başarıları izledi.olimpik alanda

18 - ATLETİZM - bir başka başarılı atletimiz, 1968 Meksika Olimpiyat Oyunları nda maraton branşında 4. olan İsmail Akçay dır. Aynı yıl Atina da yapılan Balkan Oyunları nda maraton koşan İsmail Akçay ve Hüseyin Aktaş ın altın ve gümüş madalya kazanmaları da bu dönemin önemli başarılarıydı. Dünya atletizmi dev adımlarla ilerlerken Türk atletizmi bir hayli gerilerde kalmıştır li yıllarda Veli Ballı maratonda, Mehmet Yurdadön ve Sadık Salman kros koşularında, Ali Aydın cirit atmada, Sermet Timurlenk 800 m de, Mehmet Tümkan orta mesafede, Ekrem Özdamar yüksek atlamada, Aşkın Tuna üç adım atlamada, Nurullah Candan dekatlonda, Neşe Çetin orta mesafede, Ülker Kutlu orta ve uzun mesafede uluslararası müsabakalarda önemli dereceler elde ederek kürsüye çıkan sporcularımız olmuştur. Durgunluk 1980 li yıllarda da sürmüştür. Bu durgunluk Semra Aksu nun 1983 Balkan ve 1987 Akdeniz Oyunları nda elde ettiği ikincilik ve üçüncülük dereceleriyle biraz olsun aşılmıştır. Ayrıca, Mehmet Terzi ve Ahmet Altun maratonda, Mehmet Yurdadön ile Necdet Ayaz krosta ve uzun mesafelerde büyük başarılar kazanarak uluslararası pek çok müsabakada madalyalar almışlardır yılları arasında atletizmde bir atılım olmuştur ve bu yıllarda çok sayıda Türkiye rekoru kırılmıştır lı yıllarda Serap Aktaş maraton branşında uluslararası müsabakalarda altın madalya alan ilk sporcumuz olmuştur. Fatma Yüksel uzun atlamada, Ekrem Ay Gülle atmada, Murat Ayaydın uzun ve üç adım atlamada, Gülsüm Durak yüksek atlamada, Aksel Gürcan m kısa mesafe koşularında, Ruhan İşim sırıkla yüksek atlama ve 110 m engellide, Alper Kasapoğlu dekatlonda, Cengiz Kavaklıoğlu 100 m de, Zeki Öztürk m de Filiz Türker (May) 100 m engelli yarışmalarında ülkemizi en iyi şekilde temsil etmişler ve madalya kazanmışlardır yılında Eşref Apak çekiç atmada Dünya Gençler Şampiyonu oldu, Sidney Olimpiyat Oyunları nda Süreyya Ayhan yarı fi nal koşma başarısını gösterdi. Orta mesafe atletlerimizden Süreyya Ayhan ın 2002 yılında kazandığı Avrupa Şampiyonluğu atletizm tarihimizde alınan ilk Avrupa Şampiyonluğu olma özelliğini taşıyor. Yine 2003 yılında Süreyya Ayhan ın 1500 m de kazanmış olduğu ikincilik de bir ilkti. Elvan Abeylegesse 2002 yılında Avrupa Kros Şampiyonası nda üçüncü, 2003 yılında ise ikinci olmuştur yılına gelindiğinde ise Atina Olimpiyat Oyunlarında Eşref Apak çekiç atmada dördüncü olarak ülkemize Ruhi Sarıalp tan sonra olimpiyatlarda madalya kazandırmıştır. Yine 2004 yılında Elvan Abeylegesse de bir ilke imza altı ve 5000 m ve m de dünya rekorunu kırmıştır. II. ATLETİZMDE ALAN VE KURAL BİLGİSİ A. Atletizmde Alan Bilgisi Atletizim alt dalları aşağıdaki şemadaki gibidir. ATLETİZM KOŞULAR ATMALAR ATLAMALAR Kısa mesafe koşular Gülle atma Uzun atlama Orta mesafe koşular Disk atma Yüksek atlama Uzun mesafe koşular Çekiç atma Üç adım atlama Engelli koşular Cirit atma Sırıkla yüksek atlama Bayrak koşuları Yol ve kır koşuları

19 - ATLETİZM - Atletizmde koşu, atma ve atlama branşlarının saha içindeki yerleşim şekli aşağıdaki gibidir. Gülle atma alanı: Çemberin (Atış Alanı) iç çapı 2.13,5 m dir. Metal çerçevenin bir üst ucundan başlayıp dairenin her iki yanından da 75 cm boyunca devam eden ve 5 cm kalınlığında beyaz bir çizginin çizilmesi gereklidir. Beyaz çizginin teorik uzantısı çember merkezinden geçer. Atış alanı 5 cm genişliğindeki beyaz çizgilerle sınırlandırılır. Çizgiler uzatılarak atış çemberinin merkezinde derecelik açı yapacak şekilde çizilir. Disk atma alanı: Çemberin (Atış alanı) dış çapı 2.50 m dir. Metal çerçevenin üst ucundan başlayıp, dairenin her iki yanından da 75 cm boyunca devam eden ve 5 cm kalınlığında beyaz bir çizginin çizilmesi gereklidir. Beyaz çizginin teorik uzantısı çember merkezinden geçer. Atış alanı 5 cm genişliğindeki beyaz çizgilerle sınırlandırılır. Çizgiler uzatılarak atış çemberinin merkezinde derecelik açı yapacak şekilde çizilir. Çekiç atma alanı: Çemberin (Atış Alanı) iç çapı 2.13,5 m dir. Çekiç atmada atış açısı cm ve bu açı 5 cm lik şeritlerle belirlenir. Çekiç tutamağı 13 cm uzunluğunda eşkenar üçgen veya yarım oval olabilir. Cirit atma alanı: Koşu yolu en az 30, en çok 36.5 m uzunluğunda olmalıdır. Koşu yolunun 5 cm genişliğinde ve aralarında 4 m mesafe bulunan paralel iki beyaz çizgi ile belirtilmesi gereklidir. Atış yayı 7 cm genişliğindedir. Yayın uç noktalarından koşu yolunu belirten paralel çizgilerle dik açı yapacak şekilde düz çizgiler çizilir. Bu çizgiler 25 cm uzunluğunda 7 cm genişliğindedir. Cirit atış açısı 20 derece olup 5 cm genişliğindeki şeritlerle belirlenir. Uzun ve üç adım atlama: Koşu yolu genişliği 1.22 m (max m), uzunluğu en az 45 m dir. Koşu yolu her iki kenarındaki 5 cm lik çizgilerle belirlenir. Kum havuzu en az 2.75 cm, en çok 3 m genişliğinde olmalıdır. Derinliği en az 30 cm olmalıdır. Basma tahtası havuzun uzak kenarına 10 m mesafededir. Üç adım atlamada ise basma tahtasının havuza yakın kenar uzaklığı bayanlarda 11 m, erkeklerde 13 m dir. Uzak kenarına mesafesi 21 m dir. Yüksek atlama: Koşu yolu uzunluğu olimpiyatlarda, dünya şampiyonası ve dünya kupalarında 20 m, diğer yarışmalarda ise en 15 m olmalıdır. Şartlar izin verirse uzunluk 25 m olabilir. Yüksek atlamada çıta 4 m uzunluğunda, en az 2 kg ağırlığındadır. Minder 5 m x 3 m ölçüsünden küçük olamaz. Sırıkla yüksek atlama: Koşu yolu uzunluğu en az 40 m (en çok 45 m) olmalıdır. Genişliği 1.22 m, (en çok 1.25 m dir.) koşu yolu sınırları 5 cm genişliğinde beyaz çizgilerle belirtilir. Sırıkla yüksek atlama çıtası 4.5 m uzunluğunda, en çok 2.25 kg ağırlığındadır. Minder 5 m x 5 m ölçüsünden küçük olamaz. Koşular: Atletizm pisti 400 m olup en azından 1.22 m genişliğinde 6-8 kulvarı vardır. 400 m ye kadar olan yarışlarda atletler bu kulvarlara dizilirler. Pistin dış kenarları 5 cm yüksekliğinde ve 5 cm genişliğindedir. 800 m de atletler ilk dönüşe kadar kulvarlarında koşup daha sonra değiştirebilirler. 110 ve 400 m engellide her kulvarda 10 engel vardır m engellide ise 28 tane engel vardır ve 7 su engeli atlanır

20 - ATLETİZM - B. Atletizmde Kural Bilgisi Yarışmalar özel atletizm stadyumlarında yapılır. Stadyumun çevresinde kulvarlara ayrılmış elips biçiminde koşu pisti vardır. Ortadaki çim alan ise atma ve atlama yarışmalarına ayrılmıştır. Bütün yarışmaların oyun alanları stadyum üzerinde aynı anda bulunur ve aynı anda birkaç yarışma birden yapılır. Yarışmalar açık havada ya da salonlarda düzenlenebilir. Atletizm yarışmaları için 400 m uzunluğundaki standart pist kullanılır. Bu pistlerin hepsinde tartan adı verilen sentetik bir bileşik olan yapay zemin vardır. Pistin bitiş çizgisi tüm yarışlar için aynıdır. Pist üzerinde 8 kulvar işaretlenerek yarışmacıların birbirinden ayrılmaları sağlanmıştır. Sürat koşularının tümünde her koşucu, parkurunu kendi kulvarında koşarak tamamlar. Yarışmalar bir tabanca veya benzeri bir aletin havaya ateşlenmesi ile başlar. Çıkış hakemi yerlerinize dikkat çık komutu verir. Sürat koşularında yarışmacı çıkış takozu kullanarak alçak çıkış yapmak zorundadır. Sürat koşularında yarışmacılardan birinin hatalı çıkış yapması durumunda sporcu diskalifiye edilir. Pist yarışmalarında diskalifiye olan atlet, pisti hemen terk etmelidir. Orta mesafe ve uzun mesafe koşuları pist üzerinde saat yönünün tersine koşulur. Orta ve uzun mesafe koşularında yüksek çıkış kullanılır. Çıkış hakemi yarışmacılara yerlerinize ve çık komutu verir. Her tur sonunda zaman yarışmacıya belirtilir. Son tura girerken kampana çalınır. Atmalar yarışmasında yarışmacı sayısının 8 veya daha az olması hâlinde her sporcuya altışar atış hakkı tanınır. Yarışmacılar atışlarını 1 dakika içerisinde yapmak zorundadır. Sporcu sayısının 8 i aşması hâlinde yarışmacılar üçer hak kullanır. En iyi dereceye sahip 8 sporcu ilk 3 haklarında yaptıkları derecelerin sıralamasının ters düzeninde üçer atış daha yapacaklardır. Çemberde yapılan atışlarda (gülle, disk ve çekiç) atlet çembere herhangi bir yerinden girebilir. Ancak atışını tamamladıktan sonra çemberin merkezinde kesişen beyaz çizgilerin gerisinden çıkmaları gerekir. Atışların geçerli sayılabilmesi için aracın atış bölgesini belirten çizgilerin (açının) arasına düşmesi gerekir. Atlamalar yarışmasında, uzun ve üç adım atlama yarışmalarında yarışacak sporcu sayısının sekiz veya daha az olması hâlinde her sporcuya altı atlama hakkı verilir. Sporcu sayısının sekizi aşması hâlinde yarışmacılar üçer hak kullanacak, en iyi dereceye sahip sekiz sporcu ilk üç haklarında yaptıkları derecelerin sıralamasının ters düzeninde üçer atlayış daha yaparlar. Yarışmacılar atlayışlarını 1 dakika içerisinde yapmak zorundadırlar. Atlayıcının ayağı basma tahtasını geçerse bu deneme geçersiz sayılır ve ölçülmez. Atlayışın geçersiz olduğunu bildiren kırmızı bayrak, hakemler tarafından kaldırılır. Yüksek atlamada yarışmacının uyması gereken en önemli kural, sıçramada tek ayağını kullanmasıdır. Yüksek atlamada yarışmacılar ilk atlayacakları yüksekliği kendileri seçerler. Alt sınırın yukarısında olmak kaydıyla herhangi bir yüksekliği atlamadan geçebilirler. Yüksek atlama ve sırıkla yüksek atlamada yarışmacıların her yükseklikte üç atlayış hakkı vardır. Ardı ardına üç hata yapan yarışmacı yarıştan elenir. III. ATLETİZMDE TEKNİKLER A. Koşular 1. Kısa ve Uzun Mesafe Koşu Teknikleri Kısa mesafe koşuları, sürat koşuları olarak adlandırılabilir. Sürat, en büyük hızla ilerleyebilme yetisidir. Sürat koşularında, koşu sırasında vücut hafi f öne eğimli, kalça seviyesi mümkün olduğu kadar yüksek tutulmalı, bacaklar yeri tam olarak itmeli, kollar dirsekte oluşan açıyı bozmadan omuz başlarına doğru hareket ettirilmelidir. İvmelenme bölümünde vücut pozisyonu önemli bir noktadır. Koşu anında en rahat pozisyon gövdenin dik olduğu pozisyondur

21 - ATLETİZM - Kısa mesafe koşuları 100 m, 200 m ve 400 m koşularıdır. 100 m koşucunun yaptığı, düzgün doğrultuda ve yönde aynı zaman süresi içinde artan, sabit veya azalan mesafe miktarlarını alabilme özelliği doğrusal hareket grubuna girer. 200 ve 400 m koşularındaki viraj koşuları yani bir eğri üzerinde yapılan düzgün hareket, kavisli hareket grubuna girer. Alçak çıkış kulvarlı yapılan koşularda (100 m, 200 m, 400 m, 100 m engelli, 110 m engelli, 400 m engelli, 4 x 100 m ve 4 x 400 m bayrak) uygulanır. Alçak çıkış tekniğinde kuvvetli olan bacak takozun ön bölümüne yerleştirilmelidir. Kulvarsız yapılan 800 m koşusu dâhil bütün orta ve uzun mesafe koşularında uygulanır. Yerlerinize komutundan sonra gövde dik, kuvvetli bacak önde hafi f bükülü olacak şekilde çıkış çizgisinin gerisinde bekler. Bakış koşu yönünde, yerlerinize komutu verildikten sonra tabanca sesi ile çıkış yapılır. Adım uzunluğu sürat koşularına göre daha kısa olmalı ve adım alma sırasında mümkün olduğu kadar kuvvet tasarrufu yapacak şekilde adım alınmalıdır. Adımlar yumuşak ve akıcı olmalıdır. Oldukça kısa ve alçak bir uçma derecesinden sonra yere basacak ayağın hareketi, önce ayak topuğundan başlamalıdır. Ayağın dış yan kenarı ile öne doğru hareket ettirilir. Ayakucundan sonra ayağın tümü yere basmalıdır. Gövde aşağı-yukarı dikey eksende tutulmalıdır. Kollar koşu ritmine göre çalıştırılmalıdır. Çıkışta her üç komutta gerçekleşen pozisyonlar şunlardır: Yerlenize komutunda, önce ayaklar takoza yerleştirilir. Arka bacağın dizi yere konur. Öndeki bacağın dizi kollar arasındadır ve ileriyi gösterir. Vücut ağırlığının çoğu bacaklar üzerindedir. Kollar vücut ağırlığının sadece %25 ini destekler. Dikkat komutunda, öndeki diz açısı 90, arka bacak derece olmalıdır. Ayaklar iki takoza karşı kuvvet uygular. Kalçalar omuzdan biraz yukarı kalkar. Omuzların iz düşümü eller üzerine gelecek şekildedir. Vücut ağırlığı eller ve ayaklara dağıtılır, gözler yere bakar, dirsekler düzdür. Çık komutunda, silah sesiyle birlikte atlet, her iki bacağı ile takozu iterek kollarını yerden kaldırır. Öndeki bacak tam olarak gerilerek itişi yapar. İlk adımlar kısa, çabuk ve alçaktır. Gövde normal koşu pozisyonuna yavaş yavaş getirilir. Gözler bitiş çizgisine bakar

22 - ATLETİZM - Etkinlik Uyaranı Al, Tepkide Bulun Hazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık olarak 15 dakika genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. İkişerli gruplara ayrılınız. Grup içinde biriniz uygulayıcı diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolünü üstleniniz. Uygulama işlemi bittiğinde rolleri değişiniz. Öğretim materyalleri: Takoz, düdük Yönerge: Atletizmde alçak çıkış, atak ve reaksiyona yönelik çalışmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen sürede yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönüt sununuz. Alıştırma sonuçlarını gözlem kartına işaretleyiniz. Alıştırmalar Süre Dönüt 10 tekrar 1. Eşlerden biri çıkış işaretini verir. Sinyal sesini alan eş takozdan alçak duruş ile 20 m atak çalışması yapar. Kollarını gergin tut. Tek diz yerde ayakların takoza temas etsin. 2. Yaklaşık m lik bölüm düşük tempolu koşulurken eşlerden biri sinyal verdiği zaman atak ve sprint çalışması yapılır. 3. Bu çalışma için süratleri birbirine yakın öğrenciler eşleşir. Eşlerden biri 2 m önde durur, sinyal gediğinde m ilerde duran hedefe doğru atağa geçilerek öndeki eş yakalanmamaya çalışır. 4. Eşlerden biri sinyal verdiğinde diğer eş hafi f tempolu koşudan atak çalışmasına geçer. Bu tür çalışmaları farklı şekillerde uygulayın. Örneğin; sırtüstü, yüzüstü, cephe duruşu vb. gibi. 5. Beşerli ya da altışarlı gruplar hâlinde takoz çıkışı ve 30 metre sürat koşusu yapın. Bir öğrenci starter olsun. Birbirinizi koşu esnasında destekleyin. 10 tekrar 10 tekrar 10 tekrar 10 tekrar Sinyal geldiğinde atağa kalkın. En az 20 m lik bölümü sürat koşusu ile tamamlayın. Kollarını çapraz çalıştır. Biraz daha süratli olmalısın. Bravo. İşareti bekle, erken çıkma, hatalı çıkış alışkanlığı edinirsin. Ellerinizi başlangıç çizgisinin gerisine yerleştirin. Vücut ağırlık merkeziniz kollara ve bacaklara eşit dağılsın. Çıkış anında gövdeni hemen dikleştirme. Değerlendirme Öğrencinin Adı Soyadı: Ölçütler 1. Takoza önden yerleşmeyi yapabiliyor mu? Gözlem Kartı 2. Alçak çıkışta kuvvetli ayağı öne, destek ayağını geriye koymayı yapabiliyor mu? 3. Yerleşme sonrasında kolları yeterince açık ve gergin olarak yere konmayı yapabiliyor mu? 4. Elleri kubbe şeklini alıyor mu, baş yere bakmayı yapabiliyor mu? 5. Dikkat komutunda kalçayı yukarı kaldırabiliyor mu, vücut ağırlık merkezini öne doğru aktarabiliyor mu? 6. Kuvvetli ayakla itiş yaparak destek ayağıyla adım alabiliyor mu, vücut öne eğimli mi? Kollar vücut yanında koşuya katılıyor mu? Yapamıyor. Kısmen yapabiliyor. Yapıyor.

23 - ATLETİZM - Etkinlik Haydi Koşalım Hazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık olarak 10 dakika genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. İkişerli gruplara ayrılınız. Grup içinde biriniz uygulayıcı diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolü üstleniniz. Uygulama işlemi bittiğinde rolleri değişiniz. Öğretim materyalleri: Takoz, düdük Yönerge: Atletizmde uzun mesafe koşu tekniğine yönelik çalışmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen sürede yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönüt sununuz. Alıştırma sonuçlarını gözlem kartına işaretleyiniz. Alıştırmalar Süre Dönüt 1. 2 x 40 m ve 2 x 60 m hızlı tempoda koşulur Beş kez iki dakikalık ve beş kez bir dakikalık koşular yapılır. 3. Sekiz veya sekiz otuz dakika arası bir kez 2000 m koşulur. Değerlendirme tekrar 5 tekrar 1 tekrar Kollarını gergin tut. Çıkışının hızlı olmasına dikkat et. Belirlenen sürede daha fazla mesafe koşmaya dikkat et. Temponu yavaşlatma. Belirlenen sürede koşuyu tamamlamaya dikkat et. Gözlem Kartı Öğrencinin Adı Soyadı: Ölçütler Yapamıyor. Kısmen yapabiliyor. Yapıyor x 40 m ve 2 x 60 m hızlı tempoda koşuları yapabiliyor mu? 2. Beş kez iki dakikalık ve beş kez bir dakikalık koşuları yapabiliyor mu? 3. Sekiz veya sekiz otuz dakika arası bir kez 2000 m koşuyu yapabildi mi? 2. Kısa Mesafe Engelli Koşu Teknikleri Koşu ritmi: Engelli koşu, koşu mesafesi içine yerleştirilen engellerle zorlaştırılmış bir sprint koşusudur. En çok koordinasyon ve teknik iş birliği isteyen dallar arasındadır. Her engel koşusu verimli koşu, teknik yeteneğe ve hazırlığa sıkı sıkıya bağlıdır

24 - ATLETİZM - Savurma bacağının hareketi: Savurma bacağının tüm hareketi, öne yukarıya engel tahtası üzerine savruluşu ve daha sonra aktif bir iniş için yere doğru bastırılmasından oluşur. Engeli iyi bir şekilde geçebilmek için üst ve alt bacağın kuvvetli bir şekilde kullanılması gereklidir. Bu arada üst bacak yere paralel pozisyondan daha da yukarıya kalkar, bu safhada alt bacak yere tam dik durumdadır ve mükemmel bir şekilde engele doğru kuvvetlice savrulur. Bundan sonra doğrudan doğruya iniş hareketi başlar. Bunun için iniş bacağı diz ekleminden hafif bükülüdür. Yumuşak bir şekilde engel arkasına iniş sağlanmış olur. Engel gerisine aktif bir iniş, sonra gelen ilk adımın etkili bir şekilde atılmasına imkân verir. Çekme bacağının hareketi: İyi bir engel geçme tekniği için, engel bacağının çok iyi hareket ettirilmesi gerekir. Engel bacağının yeri kuvvetli itmesinden sonra alt bacak dizden hafif bükülüp rahat ve yumuşak bir şekilde yukarıya doğru ve biraz da dışa çevrilerek çekme hareketine başlanır. Çekme bacağının aktif hareketi, savurma bacağının ileri-yukarı savurma hareketinin tamamlanması ve ayak topuğunun engel yüksekliği seviyesine geldiği an başlamalıdır. Ayrıca savurma bacağının dizi engel üzerinde bulunduğu sırada, engel bacağı dizi yere paralel gelecek şekilde iyice bükülmeye başlar. Bu pozisyon yandaki fotoğrafta gösterilmektedir. Savurma bacağının inişe geçirilmesi sırasında çekme bacağının hareketi henüz tamamlanmamıştır. Engel oturuşu pozisyonu kalça eklemlerinin hareketliliğine bağlıdır. Çekme bacağının görevi, çekme hareketini gecikmesiz yapıp ilk ara adımını çabuk tamamlamaktır. Kol çalışması: Kollar büyük ölçüde denge unsuru olarak kullanılır. Buna ilaveten savurma bacağına paralel öne uzanan ters kol, gövdenin öne eğilmesini destekler. Gövdenin durumu: İyi bir engel adımının alınmasında en önemli unsurdur. İyi bir engel koşucusu engele çıkarken gövdesini yukarıya doğru ileri uzatmalı ve kendini biraz da zorlamalıdır. Gövdenin öne eğilmesi engele giriş anında başlar. Engel geçişinde gözler koşu yönündedir. İniş anında ağırlık merkezinin iniş ayağı üstünde veya az önünde olması gerekir. Yere basma ayak ucundan olmalı, ayak topuğu kesinlikle harekete karıştırılmamalıdır. Engeller arası adım ritmi: Bunun için en uygun ritim 3 adım ritmidir. Engelli koşular belli bir ritim içinde koşulduğundan ritim duygusu koşucularda adım şeklinin devamlılığını koruduğu için çok önemli bir özellik sayılmaktadır. Koşu içinde adım ritminin bozulması genellikle hatalı engel geçiş tekniği ile süratte devamlılığın eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Engelli Yarışmalarda Engel Araları ve Engel Yükseklikleri 100 m engelli bayanlar engel araları: Çıkıştan engele kadar m, engel araları 8.50 m, son engel-varış arası m, engel adedi 10, yüksekliği 84 cm dir. 110 m engelli erkekler engel araları: Çıkıştan engele kadar m, engel araları 9.14 m, engel adedi 10, yüksekliği cm dir. 400 m engelli engel adedi: 10; engel aralığı: 35 m, ilk engel mesafesi:45 m, son engel ve bitiş aralığı: 40 m dir. Bayanlar engel yüksekliği: 76,2; erkekler engel yüksekliği: 91,4 uzun mesafeli engelli koşular, 3000 m büyükler (28 engel, 7 su engeli)

25 - ATLETİZM - Etkinlik Savur, Çek ve Koş Hazırlık: Yarım daire lider formatında yaklaşık olarak 10 dakika genel ve özel ısınma hareketleri yapınız. İkişerli gruplara ayrılınız. Grup içinde biriniz uygulayıcı diğeriniz gözlemci - kayıt edici rolü üstleniniz. Uygulama işlemi bittiğinde rolleri değişiniz. Öğretim materyalleri: Engel, düdük Yönerge: Atletizmde kısa mesafe engelli koşu tekniklerine yönelik çalışmalar aşağıda verilmiştir. Her çalışmayı açıklamalara uygun olarak belirtilen sürede yapınız. Çalışmalar sırasında birbirinize mutlaka dönüt sununuz. Alıştırma sonuçlarını gözlem kartına işaretleyiniz. Alıştırmalar Süre Dönüt 1. Farklı araçlardan engel oluşturulur (cimnastik 10 Tek adımda geç. Dik dur. İleri bak. kasası, sağlık topları atletizm engelleri). Bir adım aralıklı olarak sıralanan engeller arasından bir sağ, bir sol adım atarak geçilir. tekrar 2. Dizleri kalça hizasına çekerek yürürken 10 Dik dur. Bacağın gergin olmasına (yüksek diz çekme), yukarıda olan bacak gergin dikkat et. tekrar olacak şekilde ileri uzatılarak adım alınır. 3. Engelin yan tarafından, yüzünü engele dönerek savurma bacağı engel üzerinden geçirilir. 10 tekrar 4. Engelin yanına geçilir. Bacak dizden hafif 10 bükülüp rahat ve yumuşak bir şekilde yukarıya doğru ve biraz da dışa çevrilerek çekme tekrar hareketi yapılır. 5. Koşuya yavaş tempo ile başlanır. Üç adım ritmi ile engel geçilir ve adım sayısı sayılır. 10 Değerlendirme tekrar Vücudunu dik tut. Bacağının gergin olmasına dikkat et. Bacağın yukarı ve dışa doğru çevrik olmasına dikkat et. Adım ritmine dikkat et. Gözlem Kartı Öğrencinin Adı Soyadı: Ölçütler Yapamıyor. Kısmen yapabiliyor. Yapıyor. 1. Engeller arasından bir sağ, bir sol adım atarak geçişi yapabiliyor mu? 2. Yukarı çektiği bacağını gergin olacak şekilde uzatıp adım alabiliyor mu? 3. Engelin yan tarafında, yüzünü engele dönerek savurma bacağı ile engel üzerinden geçişi yapabiliyor mu? 4. Engelin yanında bacak dizden hafif bükülüp rahat ve yumuşak bir şekilde yukarıya doğru ve biraz da dışa çevrilerek çekme hareketini yapabiliyor mu? 5. Üç adım ritmi ile engel geçişini yapabiliyor mu?