T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı ORTAÖĞRETİM KURUMLARI GENEL LİSELER 10. SINIF İNGİLİZCE DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

Transkript

1 T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı ORTAÖĞRETİM KURUMLARI GENEL LİSELER 10. SINIF İNGİLİZCE DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI ANKARA- 2008

2 Öğretmenler; Cumhuriyet sizden fikri hür, irfanı hür, vicdanı hür nesiller ister. Mustafa Kemal ATATÜRK

3 ORTAÖĞRETİM KURUMLARI GENEL LİSELER 10. SINIF İNGİLİZCE DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMINDA GÖREV ALANLAR Komisyon Üyeleri Prof. Dr. Özcan DEMİREL (Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Öğretim Üyesi) Doç. Dr. Ayşegül DALOĞLU (Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Öğretim Üyesi) Doç. Dr. Gölge SEFEROĞLU (Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Öğretim Üyesi) Yrd. Doç. Dr. Özlem İlker ETUŞ ( İstanbul Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Öğretim Üyesi) Dr. Melek Gül ŞAHİNEL (Program Geliştirme Uzmanı) Demet ÖZMEN (İngilizce Öğretmeni)

4 İÇİNDEKİLER Sayfa TÜRK MİLLÎ EĞİTİMİNİN GENEL AMAÇLARI.. 1 GİRİŞ 2 I. PROGRAMIN VİZYONU 4 II. PROGRAMIN YAPISI. 4 A. Genel Amaçlar.. 4 B. Programın Kapsamı. 5 C. Öğrenme Alanları Dinleme Konuşma Okuma Yazma Ç. Kazanımlar. 13 D. Açıklamalar 13 E. Dil Bilgisi 13 F. Temalar ve İçerik Önerileri III. İNGİLİZCE DERSİ İÇİN ÖĞRETİM ORTAMININ DÜZENLENMESİ 17 A. Dil Öğretimi İlkeleri B. Dil Öğretiminde Sınıf Ortamının Düzenlenmesi.. 17 C. Öğretmenin Rolü.. 17 Ç. Öğrencinin Rolü 18 D. Hatalar Konusunda Yapılabilecek Uygulamalar.. 18 IV. PROGRAMIN TEMEL ÖZELLİKLERİ.. 20 A. Programda iletişimsel yaklaşım temel alınmıştır.. 20 B. Programda kazanımlar dört dil becerisi ve öğrenci merkezli yaklaşıma göre düzenlenmiştir C. Programda dört dil becerisinin yanı sıra tanıma, anlama, sorgulama, sıralama, sınıflama, özetleme, ilişkilendirme ve eşleştirme vb. alt becerilerin kazandırılması esas alınmıştır. 21 Ç. Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni ile dili kullanma ilkeleri temel alınmıştır. 21 V. ÖĞRENME ÖĞRETME SÜRECİ. 24 VI. YABANCI DİL ÖĞRETİMDE ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ 25 VII. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Dil Becerilerinin Ölçülmesi Dil ögelerinin Ölçülmesi Programda Kullanılan Ölçme ve Değerlendirme Yöntemleri. 28 A. Performans Değerlendirme B. Öz Değerlendirme C. Akran Değerlendirme. 29 Ç. Öğrenci Ürün Dosyası.. 29 D. Dereceli Puanlama Anahtarı. 30 VIII. PROGRAMDA YER ALAN ATATÜRKÇÜLÜKLE İLGİLİ KONULAR. 68 IX. KAZANIMLAR.. 69 X. DİL BİLGİSİ.. 83 XI. SÖZLÜK XII. KAYNAKÇA. 93 i

5 TABLOLAR Sayfa TABLO 1 Süreç-odaklı Yazmada İzlenecek Yol 12 TABLO 2 Kendini Değerlendirme Çizelgesi-Self Assessment Grid. 22 ii

6 EKLER Sayfa ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİNE ÖRNEKLER EK 1 Performans Görevi.. Dereceli Puanlama Anahtarı EK 2 Proje... Dereceli Puanlama Anahtarı. Grup içi Akran Değerlendirme Formu EK 3 DÖRT DİL BECERİSİNE YÖNELİK ÖRNEK ETKİNLİKLER 37 Dinleme Etkinliği 1... Dinleme Etkinliği 2... Konuşma Etkinliği 1... Konuşma Etkinliği 2... Konuşma Etkinliği 3... Okuma Etkinliği 1. Okuma Etkinliği 2. Yazma Etkinliği 1. Yazma Etkinliği EK 4 BİR DERS SAATİNE GÖRE HAZIRLANMIŞ ÖRNEK DERS PLANI.. 59 EK SINIF TEMALARA GÖRE YILLIK DERS PLANI ÖRNEĞİ iii

7 ŞEKİLLER Sayfa ŞEKİL 1 Ortaöğretim Genel Lise 10. Sınıf İngilizce Dersi Öğretim Programı nın Kapsamı.. 6 iv

8 TÜRK MİLLÎ EĞİTİMİNİN GENEL AMAÇLARI 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu na göre Türk millî eğitiminin genel amaçları: 1. Genel Amaçlar Madde 2. Türk millî eğitiminin genel amacı, Türk milletinin bütün fertlerini; 1. Atatürk inkılap ve ilkelerine ve Anayasa da ifadesini bulan Atatürk milliyetçiliğine bağlı; Türk milletinin millî, ahlaki, insani, manevi ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren; ailesini, vatanını, milletini seven ve daima yüceltmeye çalışan; insan haklarına ve Anayasa nın başlangıcındaki temel ilkelere dayanan demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti ne karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış hâline getirmiş yurttaşlar olarak yetiştirmek; 2. Beden, zihin, ahlak, ruh ve duygu bakımından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş bir kişiliğe ve karaktere, hür ve bilimsel düşünme gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip; insan haklarına saygılı; kişilik ve teşebbüse değer veren, topluma karşı sorumluluk duyan; yapıcı, yaratıcı ve verimli kişiler olarak yetiştirmek, 3. İlgi, istidat ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri, davranış ve birlikte iş görme alışkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların, kendilerini mutlu kılacak ve toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak; Böylece, bir yandan Türk vatandaşlarının ve Türk toplumunun refah ve mutluluğunu artırmak; öte yandan millî birlik ve bütünlük içinde iktisadi, sosyal ve kültürel kalkınmayı desteklemek ve hızlandırmak ve nihayet Türk milletini çağdaş uygarlığın yapıcı, yaratıcı, seçkin bir ortağı yapmaktır. 1

9 GİRİŞ Ortaöğretim Genel Liseler 10. Sınıf İngilizce dersi için hazırlanan Öğretim Programı ülkemizde yabancı dil öğretiminin niteliğini arttırmak, öğrencilerin İngilizceyi bir iletişim aracı olarak kullanarak kendi ihtiyaçlarını karşılamalarını, teknolojiyi kullanabilmelerini, öğrenmeyi öğrenerek sürekli olarak ilerlemelerini ve düşünme becerilerini kullanarak problem çözebilmelerini sağlamak amacıyla hazırlanmıştır. Program öğrencilerin zihinsel gelişim düzeylerine uygun, bilişsel, duyuşsal ve psikomotor alanlarla ilgili, iletişimsel yetilerini, çalışma becerilerini ve kültürler arası yetiyi geliştirmeye yönelik olarak düzenlenmiştir. Ayrıca programda dört dil becerisinin dengeli biçimde geliştirilmesi, öğrencilerin kendi yeteneklerini kendilerinin keşfetmelerine olanak tanıyan kendilerini değerlendirme fırsatlarının verilmesi ve özellikle kendilerini ifade etme becerilerinin geliştirilmesi düşüncesi de benimsenmiştir. Programın yapısı, dört temel dil becerisini temel alan, dinleme, konuşma, okuma, yazma öğrenme alanlarından, öğrencilerde İngilizce öğrenmeye yönelik bilgi, beceri ve tutum geliştirmeyi hedefleyen, bilişsel, duyuşsal, psiko-motor kazanımlardan ve öğretmene hitaben yazılan neyi, nasıl ve hangi içerikle öğretebileceğine yönelik kazanımlarla ilgili açıklamalardan, bu kazanımlara ulaşmak için dersin özünü oluşturan ve ne öğretelim sorusuna yanıt oluşturan temalar ve içerik önerilerinden, dersin etkili ve verimli olarak işlenmesi için kullanılacak yöntem tekniklerden oluşan öğrenme- öğretme sürecinden ve kazanımların öğrenci tarafından edinilip edinilmediği, edinildiyse derecesini, edinilmediyse nedenlerini belirlemek amacıyla öğretmenlere yol gösteren ölçme ve değerlendirme bölümlerinden oluşturulmuştur. Yaklaşık 108 ders saatine göre düzenlenen 10. sınıf İngilizce Dersi Öğretim Programında kazanımlar, temalar ve içerik önerileri, dil bilgisi ve programda yer alan Atatürkçülükle ilgili konular tablolaştırılarak verilmiştir. Ayrıca öğrenme öğretme sürecini zenginleştirmek amacıyla dört dil becerisi için etkinlik örnekleri, ölçme ve değerlendirme için performans görevi ve proje örnekleri de bulunmaktadır. Bunların yanı sıra programda giriş, sunu, metin üzerinde çalışma ve etkinlikler ile kapanış (değerlendirme ve ödev) aşamalarının ayrıntılı olarak işlendiği ders planı örneği ve yıllık plan örneği de yer almaktadır. Program öğrenci odaklı ve çok yönlü öğrenme ortamlarına uygun esneklikte düzenlenmiş olup öğrencilerin işbirliği yaparak ve birlikte sorumluluğu paylaşarak çalışabilecekleri öğrenme ortamlarına olanak sağlayacak şekilde oluşturulmuştur. Öğretmenler programı etkili olarak uygulamak için öğrenci ilgi ihtiyaçları doğrultusunda ve bireysel farklılıkları gözeterek öğrenme ortamlarını çeşitli araç-gereçler kullanarak zenginleştirmeli ve farklı yöntem-teknikler uygulayarak düzenlemelidir. Öğrenci odaklı yaklaşımla hazırlanan bu program bu şekilde etkili ve başarılı olacaktır. Programın hazırlanmasında Avrupa Konseyi tarafından yabancı dil öğrenimi ve öğretimi için yabancı dil dersinin uygulanmasına dair, karşılaştırılabilir standartlar getiren Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni nden yararlanılmıştır. Bu metin dil öğrenme, öğretme ve değerlendirme alanlarında yabancı dil öğretmenlerine ve dil öğrenenlere yol gösterme amacıyla hazırlanmış kapsamlı, şeffaf ve tutarlı bir kılavuz kitaptır. Bu kılavuz kitapta yaşam boyu öğrenme, öğrenen özerkliği ve kültürler arası etkileşiminin de önemi vurgulanmakta, dil öğrenen kişide kazanması beklenen hedef, bilgi ve beceriler dile ilişkin yeterlik düzeyleri ile tanımlanmaktadır. Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni nde belirtilen dile ilişkin yeterlik düzeyleri temel (A1-A2), bağımsız (B1-B2) ve yetkin (C1-C2) kullanıcı olarak ifade edilmiştir. Genel liselerin 10. sınıfları için geliştirilen bu programın özellikle kazanımların oluşturulmasında bu ölçütler yol gösterici olmuştur. Bu öğretim programı ile öğrencilerin 2

10 İngilizce öğreniminde 10. sınıf sonunda, bağımsız düzeyde (B1) iletişim kurmaları amaçlanmıştır. Bu hususlar dikkate alınarak hazırlanan Ortaöğretim 10. sınıf İngilizce Dersi Öğretim Programının İngilizce öğretmenlerine dil öğretiminde etkin ve etkileşimli sınıf ortamları oluşturmaları, öğrencilere ise İngilizce öğrenmenin kişisel, sosyal ve kültürel bakımdan gelişmeleri için gerekliliğini ve önemini benimsetme, birlikte öğrenmekten zevk alma ve kendini ifade etme becerilerini geliştirme bakımından kılavuz olacağı düşünülmektedir. 3

11 I. PROGRAMIN VİZYONU İngilizce Dersi Öğretim Programı, öğrencilerin, İngilizceyi bir iletişim aracı olarak kullanarak kendi ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri, farklı kültürleri tanıyarak sosyal yönden kendilerini geliştirebilmeleri aracılığıyla; bilgi, beceri ve tutum geliştirebilen, öğrenmeyi öğrenerek sürekli ilerlemeyi sağlayabilen, öğrenmeyi konu alanı ile ilişkilendirebilen, öğrenmeyi gerçek yaşam durumlarında uygulayabilen, okuyan, yazan, konuşan ve dinleyen, kendisi ve başkaları için sorumluluklarının bilincine varabilen, kendisi, çevresi ve dış dünyayla başarı ile sosyal sorumluluk duyarlığını geliştirebilen, bireysel motivasyonları güçlü ve kendi yeteneklerinin farkına varabilen, teknolojiyi kullanabilen, yaşam boyu öğrenme tutumunu birey olarak sergileyerek sürdürebilen, düşünme becerilerini kullanarak sebep-sonuç ilişkileri kurabilen, karar verebilen ve problem çözebilen, bireyler olarak yetişmelerini hedeflemektedir. II. PROGRAMIN YAPISI Genel liselerin 10. sınıfları için hazırlanan İngilizce Dersi Öğretim Programı aşağıdaki bölümlerden oluşmaktadır: A. Genel Amaçlar Yabancı dil öğretiminin amacı, Türk millî eğitiminin genel amaçları ve temel ilkelerine uygun olarak öğrencilerin; 1. Yabancı dil öğrenmekten zevk almalarını sağlamak, 2. Hedef dilin yaşadığı kültürü tanımalarını sağlamak, 3. İngilizce konuşulan ülkelerin kültür değerlerini ayırt etmelerine olanak tanımak, 4. Kendi değerlerini fark ederek farklı olana hoşgörü ve saygı göstermelerini sağlamak, 5. Kendi kültür değerlerini yabancılara aktarmalarını sağlamak, 6. Yazılı ve sözlü ürünlerle farklı/dünya kültürünü tanımalarını sağlamak, 7. Kendini ifade etme, iletişim kurma, iş birliği yapma ve problem çözme gibi becerilerini geliştirmek, 8. Kişisel, sosyal, kültürel bakımdan gelişmelerini sağlamak, 9. Dinleme, konuşma, okuma ve yazma dil becerilerini geliştirmek, 10. Hedef dilde söz varlığını zenginleştirmek, 11. Bilgi teknolojilerinden yararlanarak öğrenme becerilerini geliştirmek, 12. Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni nde belirlenen ölçütlerle uyum sağlamak, 13. Yabancı dil öğrenmenin gereğine inanarak bir yabancı dili kullanmada kararlı olmalarını sağlamaktır. 4

12 B. Programın Kapsamı Ortaöğretim 10.Sınıf İngilizce Dersi Öğretim Programı öğrencilerin; 1. Zihinsel gelişim düzeylerine uygun, 2. Bilişsel alanla (okuduğunu anlama, yorumlama, karşılaştırma vb.) ilgili, 3. Duyuşsal alanla (kültürler-arası hoşgörü, dil öğrenmekten zevk alma vb.) ilgili, 4. Psiko-motor alanla (sesli okuma, yazma, şarkı söyleme, konuşma gibi zihin ve kas koordinasyonu ile ilgili beceriler vb.) ilgili, 5. Dilsel, sosyo-dilbilgisel, edimsel yetileri içeren iletişimsel yetileri geliştirmeye yönelik, 6. Not tutma, altını çizme, dikkati sunulan bilgide tutma, kendi kendine öğrenme için materyalleri düzenleme ve kullanma yeteneği gibi çalışma becerilerini geliştirmeye yönelik, 7. Dört dil becerisini dengeli biçimde geliştirmeye yönelik, 8. Kendi kültür değerlerini yabancılara aktarma, İngilizce konuşulan ülkelerin kültür değerlerini ayırt etme ve hedef dilin yaşadığı kültürü tanıma gibi kültürler arası yetiyi geliştirmeye yönelik, 9. Öğrencilerin kendi yeteneklerini kendilerinin keşfetmelerine, güçlü ve zayıf yönlerini tanımalarına yardımcı olacak ve onlara kendilerini değerlendirme olanağı tanıyan, 10. Öğrencilerin iş birliği yaparak, birlikte sorumlulukları paylaşarak çalışabilecekleri öğrenme ortamlarına imkân sağlayan, 11. Konuşma ve yazma becerisini geliştirerek İngilizceyi doğru ve akıcı kullanmalarını sağlayan, 12. Dört dil becerisini geliştirirken özellikle üretime dayalı beceriler aracılığıyla kendilerini ifade etme becerilerini geliştirmeye yönelik kazanımlardan düzenlenmiştir. 5

13 Şekil 1. Ortaöğretim Genel Lise 10. Sınıf İngilizce Dersi Öğretim Programı nın Kapsamı Öğrencilerin zihinsel gelişimlerine uygun Bilişsel, duyuşsal ve psiko-motor alanlarla ilgili İletişimsel yetiyi geliştirmeye yönelik Öğrenmeyi öğrenme, öğrenen özerkliğini destekleyici Çalışma becerilerini geliştirmeye yönelik Birlikte öğrenmeyi destekleyici 10. SINIF PROGRAMI Kültürler arası yetiyi geliştirmeye yönelik Kendini ifade etme becerisini geliştirmeye yönelik Hedef dili doğru ve akıcı kullanmak için yeterli Kendini Değerlendirmeye yönelik Dört dil becerisine yönelik 6

14 C. Öğrenme Alanları Dil anlama ve anlatmayı temel alan dört beceriden (dinleme, konuşma, okuma ve yazma) oluşmaktadır. Buna göre 10. Sınıf İngilizce Dersi Öğretim Programı hazırlanırken bu dil becerileri temel alınmıştır. Programda dört dil becerisinin hiç birine öncelik sırası verilmemiş olup, bütün dil becerilerinin doğal iletişim ortamlarında olduğu gibi birbiriyle etkileşim içerisinde ele alınmasının gerekliliği belirtilmiştir. Bu etkileşim öğrencinin dili öğrenme, etkili kullanma ve bilgileri yapılandırma sürecini kolaylaştıracaktır. Örneğin, okuma öncesinde öğrenciler başlıktan, görsellerden, anahtar kelimelerden vb. den yararlanarak ön bilgileri doğrultusunda konuya ilişkin düşüncelerini ifade edebilirler, işlenen konu çerçevesinde bildiklerini ve öğrenmek istediklerini paylaşabilirler, okuma sonrasında konuya ilişkin değerlendirmelerinin yer aldığı kısa sözlü ve yazılı metinler oluşturabilirler. Bu şekilde dört dil becerisinin birlikte ve etkileşim içerisinde kullanarak öğrencilerin anlama ve anlatma becerilerinin geliştirilmesi sağlanacaktır. 1. Dinleme: Dinleme, günlük yaşamda iletişimin gerçekleşebilmesi aynı zamanda eğitim ortamında öğrenmenin sağlanabilmesi için gereksinim duyulan bir dil becerisidir. Dinleme edilgen bir işlem değil, tam tersine bireyin etkin katılımı ile gerçekleşir. 10. Sınıf İngilizce Dersi Öğretim Programına göre öğrencilerin hedef dilde normal hızla konuşulduğunda, konuşmacının tüm söylenenleri anlamasa bile demek istenileni algılaması beklenir. Bu nedenle öğrencinin hedef dildeki sesleri ayırt edebilmesi, vurgulama ve tonlamaların neden olduğu anlam değişikliklerini fark edebilmesi gerekmektedir. Sesleri doğru olarak algılayabilmek önemli bir aşama olmakla birlikte, duyulanı anlamak için yeterli değildir. Dinleme aynı zamanda konuşmada ileri sürülen düşünceleri anlamak, bağlam içerisinde değerlendirmek, düzenlemek, aralarındaki ilişkiyi saptamak, yorumlamak ve belleğinde saklamaya değer bulduklarını seçip ayırmak gibi farklı zihinsel süreçleri gerektirmektedir. Dinleme tek taraflı gerçekleşen bir beceri olarak ele alınmamalıdır. Diğer bir deyişle dili kullanabilmek için önce dinleyerek anlamak gerekmektedir. Yabancı dil öğrenme sürecinde öğrencinin hedef dili duymasını sağlamak dinleme becerisinin gelişmesi için tek başına yeterli değildir. Bu doğrultuda dil sınıflarında dinleme becerisinin geliştirilmesi için farklı amaçlar için farklı dinlemelere yer verilmesi önem taşımaktadır. Farklı amaçlar doğrultusunda farklı olarak gerçekleştirilen dinleme türlerinden bazıları aşağıda sıralanmıştır: Yoğun Dinleme (Intensive Listening): Konuşma dilinde yer alan belirli dil yapılarını ve vurguları saptamak amacıyla yapılan dinleme. Seçici Dinleme (Selective Listening): Belirli bir bilgiyi edinmek amacıyla, tüm duyulanı anlamlandırmaya çalışmaksızın yapılan dinleme. Örneğin, uçuş anonslarında doğru kapı numarasını bulabilmek veya seyahat edilecek ülkedeki hava durumunu öğrenmek amacıyla yapılan dinleme. Yaygın Dinleme (Extensive Listening): Ders sunumu, karşılıklı konuşma gibi daha uzun süreli metinleri dinleyerek söylenenlerden genel bir anlam çıkarmak için yapılan dinleme. Etkileşimli Dinleme (Interactive Listening): İkili ve grup çalışmalarında rol çalışmalarında, tartışma ortamlarında konuşma ile bütünleşerek gerçekleşen dinleme. Öğrenme öğretme sürecinde öğretmen yukarıda belirtilen farklı dinleme türleri ile sınıfının ilgi ve ihtiyaçları doğrultusunda dinleme etkinlikleri düzenlerken seçiminde ses bantlarının, videokasetlerin, uzman kişilerce hazırlanmış sözcük ve tümce vurgusu içeren kasetlerin, CD lerin kullanımına koşullar olanak tanıdığı ölçüde özen göstermelidir. Dinleme becerisi içsel bir süreç olduğundan dinleme etkinliklerinin sonucunda anlamanın gerçekleşip gerçekleşmediğini çözümleyebilmek için dinleme sonrası konuşma, 7

15 yazma gibi üretime yönelik becerilerin kullanımına da ders ortamında yer verilmelidir. Dinleme etkinliklerinde dinleme öncesi, dinleme sırası ve dinleme sonrası aşamaları gerçekleştirmek, öğrenciyi dinleme stratejilerini kullanmaya özendirmek, etkileşimsel öğrenmeye olanak tanımak ve anlamlı öğrenmeyi desteklemek için önemlidir. Aşağıda farklı amaçlar doğrultusunda farklı dinlemelerle gerçekleştirilecek bazı dinleme etkinlikleri öneri şeklinde verilmiştir. Bu etkinlikler dinleme etkinliklerinin farklı aşamalarında kullanılabilir. Kayıtlı bir metnin veya öğretmenin dinlenmesiyle metinde yer alan yönergelerin uygulanması Kayıtlı bir metinde yer alan betimlemelerin dinlenmesiyle uygun resmin, grafiğin, tablonun seçilmesi Dinlenilen metinle ilgili soruların cevaplanması Dinlenilen bir öykünün sonunun yazılması Dinlenilen bir öyküde yer alan olayların zamansal sıralama ile şemalaştırılması Karşılıklı konuşmanın (örneğin, doktor sekreteri ve hasta arasındaki telefon görüşmesi) dinlenerek seçilen bilginin (yer, zaman, kişi, durum) randevu defteri, haftalık plan, form gibi farklı bir metne işlenmesi Dinleme sonrasında doğru- yanlış etkinliklerinin tamamlanması Karşılıklı bir konuşmanın dinlenerek, konuşmanın kimler arasında ve nerede gerçekleştiğine ilişkin tahminde bulunulması Karşılıklı konuşmayı dinlemeden önce resimlere bakarak tahminde bulunulması, dinleme sonrasında tahminler ile metinde yer alan olayların karşılaştırılması, benzer bir karşılıklı konuşmanın sınıf ortamında canlandırılması Telefonda bırakılmış mesajların dinlenmesi, bu mesajların içerdiği bilginin aynı kişilere iletilmek üzere yazılı nota dönüştürülmesi Küçük bir sunuda yer alan ana düşüncelerin not edilmesi. Metinde açık bir şekilde ifade edilmeyen duygu, düşünce ve anlamları çıkarım yoluyla bulunması. Örneğin, karşılıklı konuşmanın dinlenmesi sonucunda iletişimde bulunanların ne tür bir duygu (kızgın, mutlu, tedirgin) içerisinde olduğunun saptanması. Öğrencilerin dinleme becerilerini geliştirebilmeleri için yukarıda belirtilen sınıf içi çalışmaların yanı sıra sınıf-dışı ortamlarda da dinlemenin sürdürülebilmesi amacıyla öğrencilerin internet,-mp3 çalar, DVD, hedef dilde yayın yapan kanalları dinlemeleri doğrultusunda yönlendirilmeleri de gerekmektedir. Bu durum öğrencileri gerçek iletişim ortamlarına hazırlamada yarar sağlayacaktır. Ancak şu hiçbir zaman göz ardı edilmemelidir ki öğretmen öğrencilerin dinleme becerilerinin gelişmesinde en temel kaynaktır. Bu nedenle öğretmen sınıf içinde olabildiğince hedef dili kullanarak model olmalı ve öğrencilerini hedef dili kullanılmaya özendirmelidir. 2. Konuşma Yabancı dil öğretiminde önemli amaçlardan biri öğrencinin hedef dilde kendisini sözlü olarak ifade edebilmesidir. Bir dili bilip bilmediğimiz çoğu zaman o dili ne ölçüde konuşabildiğimize bağlıdır. Konuşma bilişsel becerilerin yanı sıra psiko-motor becerilerine de paralel olarak gerçekleşir. Aynı zamanda öğrencinin kendine güvenerek konuşması gibi duyuşsal becerilerde konuşmayı etkilemektedir. Bunun yanı sıra sesletim kurallarını doğru uygulamak, mimik, jest gibi sözel olmayan iletişimi etkili olarak kullanmakta konuşmayı destekleyen ögeler olarak önemlidir. Konuşma sırasında konuşmanın akıcılığını sağlama, anlaşılmayan noktaları tekrarlama, aynı ifadeyi başka kelimeler ve yapı kullanarak ifade etme gibi farklı amaçlara uygun konuşma stratejilerinden yararlanılabileceği gibi özür dileme, ricada bulunma, bilgi aktarma, reddetme gibi farklı dil işlevleri de kullanılabilir. 10. Sınıf Genel Lise İngilizce Dersi Öğretim Programında konuşma öğrenme alanı, sözlü anlatım ve karşılıklı konuşma bölümlerinden oluşmaktadır. Bu kapsamda sözlü anlatım, sunum, görüş bildirme gibi karşıdaki kişiden cevap beklentisi olmaksızın kesintisiz 8

16 gerçekleştirilebilir. Sözlü anlatım yoluyla gerçekleştirilen konuşma planlı (bir konuda sunum yapmak gibi) veya plansız (okunan veya dinlenen bir metindeki konulara ilişkin sorulara kısa cevaplar vermek vb.) olabilir. Programda yer alan diğer konuşma bölümü ise karşılıklı konuşmadır. Karşılıklı konuşma daha çok yüz yüze gerçekleşir. Öğrencilerin sözlü anlatım ve karşılıklı konuşma becerilerini kazanabilmesi için etkinliklerin farklı konuşma türlerini gözeterek hazırlanması gerekmektedir. Sınıf ortamında yer alan konuşma türlerinden bazıları şu şekilde sıralanabilir: Modelleme (Imitative): Anlamdan daha çok belirli bir sesletimi gerçekleştirmek amacıyla yapılan tekrarlar. Yoğun (Intensive): Dilsel bir yapının doğru olarak kullanımı için bireysel veya ikili çalışma ile gerçekleştirilen sınırlı konuşmalar. Aktarımsal (Transactional): Belirli bir bilginin paylaşımı için gerçekleştirilen, sorucevap düzeneğinde ilerleyen konuşmalar Yaygın (Extensive: Monologue): Sözel raporların, kısa sunumların, özetlerin daha resmî bir dil tercihi ile sunulması. Yukarıda açıklanan bazı konuşma türlerine göre sınıf içi ortamlarda gerçekleştirilebilecek bazı konuşma etkinliklerine ilişkin öneriler aşağıda sıralanmıştır: Diyaloglar Tartışmalar, münazaralar Doğaçlama Röportajlar Kitap tanıtımları Sunumlar Rol yapma Okuma tiyatrosu Öykü anlatımı İletişim oyunları Konuşma becerisini geliştirmeye yönelik olan bu etkinliklerden öğrencilerin düzeylerine uygun olanlar seçilmeli ve bunlar sınıf içinde kullanılmalıdır. Ayrıca ikili çalışmalar ve grup çalışmaları, projeler gibi etkinlikler de konuşma fırsatlar oluşturmak için sınıf içi çalışmalarda tercih edilmelidir. 3. Okuma Yabancı dil öğrenme sürecinde okuma becerisinin geliştirilmesi önemlidir. Okuma becerisinin geliştirilmesi, öğrencilerin farklı kültürleri tanıyabilmeleri, iletişim teknolojilerini etkin olarak kullanarak dünyadaki gelişmeleri yakından takip edebilmeleri, araştırmaları sonucunda elde ettikleri bilgileri tüm yaşamları boyunca etkin olarak kullanabilmelerine olanak tanır. Okuma, metinde yer alan kelime, söz öbeği, cümle vb.nin anlamını çözmenin çok daha ötesinde öğrencinin metnin amacını tanımlayabildiği, çıkarım ve yorumlarda bulunduğu bir süreç olarak görülmelidir. Öğrencinin kendini ifade edebilmesi, değerlendirmelerde bulunması ve öne sürülen düşüncelere katılıp katılmadığını belirtebilmesi için okuduğunu anlaması ve diğer dil becerileri ile bütünleştirerek anlatması gerekmektedir. Okumanın, kelime hazinesini geliştirmek, kelimelerin bağlam içerisinde kazandığı anlamları ayırt edebilmek, öğrenilen dilsel yapıların özgün metinlerde kullanımını görebilmek ve dilsel üretim için doğal bir bağlam oluşturmak gibi önemli işlevleri de bulunmaktadır. Okuma öğretiminin amaçları aşağıdaki gibi sıralanabilir: 1. Doğru, sürekli ve anlayarak okuma becerisi kazanmak 9

17 2. Okuma amacını (belirli bir bilgiyi edinmek, eğlenmek gibi) belirleyerek uygun okuma yöntem ve stratejilerini kullanmak 3. Söz varlığını geliştirmek 4. Okumanın bilgi kazanmanın yollarından biri olduğunu kavramak 5. Metinde yer alan kültürel ögelere ilişkin farkındalığı geliştirmek 6. Dilin doğru ve etkili kullanıldığı metinleri okuyarak anlatım gücünü geliştirmek 7. Okunan metinle ilgili eleştirel düşüncesini ortaya koymak 8. Okumayı zevkli bir alışkanlık hâline getirmek Okuma öğretiminin amaçları doğrultusunda okuma becerisinin geliştirilmesinde aşağıda listelenen öğretim stratejilerinden yararlanılabilir: 1. Okunan metin hakkında genel bir bilgi sahibi olunması 2. Okunan metnin türünün ve iletişim amacının belirlenmesi 3. Metinde yer alan ana ve yardımcı fikirlerin bulunması 4. Seçici bilgiye ulaşmak amacıyla okuma yapılması 5. Metinde yer alan konu ve olayların birbiriyle ilişkilendirilmesi 6. Okunan metnin özetlenmesi 7. Metinde yer alan bilgilerin aktarılması 8. Okuma metinlerinde bilinmeyen sözcük ve yapıların anlamının bağlamsal veriler ve ipuçlarının yardımı ile bulunması Yukarıda belirtilen okuma amaçları ve stratejileri doğrultusunda okuma becerisinin geliştirilmesinde öğrencilerin düzeylerine uygun, ilgi ve ihtiyaçlarına yönelik etkin katılımlarını sağlayacak etkinlikler düzenlenmelidir. Öğrencilerin metinde tamamlanmadan bırakılmış kısımları tahminde bulunarak geliştirmesi, konulara ilişkin değerlendirmelerde bulunması, metni neden beğendiğini veya beğenmediğini gerekçeleri ile açıklaması, kendisinin benzer durumlarda neler yapabileceğini tartışması gibi etkinlikler öğrenme deneyiminin kişiselleştirilmesi, eleştirel düşünme becerisinin geliştirilmesi ve öğrenen-odaklı bir eğitim ortamının oluşturulması açısından önem taşımaktadır. Okuma becerisine yönelik olarak uygulanabilecek bazı etkinlikler aşağıda verilmiştir: 1. Öğrencinin okuduğu metindeki en önemli cümleyi belirlemesi, daha sonra ikili çalışma yoluyla seçtiği cümleyi arkadaşıyla paylaşarak bu cümleyi neden önemli bulduğunu açıklaması istenebilir. 2. Metin üzerinde ayrıntılı bir şekilde çalışılmadan önce, öğrencinin metnin başlığı, görselleri, anahtar kelimeleri vb.ne bakarak metin ile ilgili metni tanıma ve tahmin etme çalışmaları yapması ve bu kapsamda soru hazırlayarak sınıfla paylaşması ile bu soruların metin incelenme çalışmaları sonrasında doğru cevaplanıp, cevaplanmadığının değerlendirmesi istenebilir. 3. Öğrencilerden metnin bütünü göz önünde bulundurarak metinde eksik bırakılan tamamlama cümlesini belirleyip doğru yere yerleştirmeleri istenebilir. 4. Metinde çıkarılmış olan bir cümlenin veya paragrafın, metnin içeriği ve bağdaşıklığın gözetilmesi ile doğru yere yerleştirilmesi. 5. Okuma metnindeki konu, herkesin bilgi sahibi olabileceği kişiler, olaylar ve durumlar ile ilgili ise, okuma öncesinde öğrencilerin konuya ilişkin bilgilerini paylaşması ve bilmek istediklerini saptaması yoluyla ilgi uyandırmak ve beklentileri artırmak amacıyla kavrama etkinlikleri yaptırılabilir. Örneğin; Things I/we know Things I/we are not sure of Things I/we would like to know 10

18 Etkinliklerin seçimi ve uygulanmasında okuma öncesi, okuma sırası ve okuma sonrasında farklı tür etkinliklere yer verilmesi ve her üç aşamada da etkinliklerin dengeli bir dağılımının yapılması gerekmektedir. Okuma öncesindeki etkinlikler ile konuya hazırlanan ön bilgilerini harekete geçiren öğrenci, okuma süresince gerçekleştirdiği etkinlikler ile konuya ayrıntılı olarak bakabilecek, kavrama, karşılaştırma, yorumlama, sentez ve değerlendirme yoluyla bilginin üreticisi konumuna geçecektir. Okuma sonrası etkinlikler ise öğrencinin kazanımlarını diğer öğrenme alanlarında ve metinle ilişkili farklı konular çerçevesinde uygulayabileceği bir açılım sağlamalıdır. 4. Yazma Yabancı dil öğretiminde, dört temel dil becerisinin en son gelişeni yazma becerisi dir. Yazma becerisi farklı amaçlarla kullanılabilecek etkili bir araçtır. Bu beceri gündelik hayatta; resmî veya özel mektuplar, kartlar, e-posta, faks veya telgraf yazma, öz geçmiş yazma, form doldurma, ödev yapma, alıştırma yapma, not alma vb. etkinliklerle geliştirilmektedir. Yazılı iletişimde yapılan hatalar iletişim kopukluklarına neden olabileceğinden, dilin kurallarını doğru olarak kullanmak, istenileni doğru sözcüklerle ifade etmek, yazıda geliştirilen düşüncelerin, olayların aktarımında bağdaşıklık (coherence-- yazılanları birbiriyle ilişkilendirmek, anlam akışını sağlamak) ve bağlaşıklık (cohesion bağlaç, adıl, zaman, göndermeler, sözcük ağı gibi dilsel göstergelerin kullanımı) ilkelerini gözetmek hedeflenmelidir. Yazılı anlatımda hedef dili ve o dilin kurallarını doğru kullanmak ne kadar önemliyse bir iletinin içeriğini ve taşıdığı amacı aktarabilmek de o denli önemlidir. Metnin verilmek istenen iletişimsel amacına göre tür özelliği ve biçem olarak uygunluğuna dikkat edilmelidir. Yazma diğer dil becerilerinin gelişmesine önemli katkı sağladığı gibi kişinin duygu, düşünce ve bilgisini düzenleyip ifade etmesine aracı olmaktadır. Yazma mekanik bir süreç olarak değil, anlama, düşünme, geliştirme ve üretme becerilerini kapsayan bir beceri olarak algılanmalı ve değerlendirilmelidir. Bu anlamda yazma becerisinin kazandırılmasında süreç odaklı bir yaklaşım benimsenmelidir. Öğrencilerden yazma sürecinde plan yapma, ürünlerini aşamalı olarak geliştirme, düşüncelerini destekleme, yazdıklarını değerlendirme gibi farklı kazanımları geliştirmeleri beklenmelidir. Süreç-odaklı yazmada izlenebilecek yol aşağıdaki tabloda özetlenmiştir: Düşünce Üretimi Yazılan konuya ilişkin bir metin okuma Araştırma yapma Beyin fırtınası (grup)- (Bir konuya ilişkin akla gelen ilk düşüncelerin not halinde, değerlendirme yapılmaksızın yazılması daha sonra diğer grup üyelerinin yazdıkları ile karşılaştırılması, aynı düşüncelerin altının çizilmesi, yenilerinin listeye eklenmesi, uygun görülmeyenlerin çıkarılması, sınırlandırma amacıyla konuya göre en önemli ilk üç düşüncenin belirlenmesi.) Düşünce listesi oluşturma (bireysel) Tartışma Öğretmenin yönlendirici sorularını cevaplama Serbest çağrışım (Anahtar kelime belirleyerek, bu kelimenin çağrıştırdığı alt kavramlar açma ve kavram haritası oluşturma.) Serbest yazma (Belirli bir sürede yapı ve kelimelerin doğruluğu üzerinde konuyla ilgili akla gelen ilk düşünceleri yazma.) 11

19 İlk Taslak İlk aşamada öne çıkan düşünceleri bir paragraf içerisinde sırasıyla yazma, yazılan düşünceleri destekleyecek örnekler ve alt temalar bulma (bireysel). Aynı konuda yazan bir öğrenci ile metinleri değişerek, yazının yeterince açık olup olmadığına, ana düşüncesine, iletilmek istenen düşüncenin etkili ve ikna edici biçimde geliştirilip geliştirilmediğine ilişkin değerlendirmelerde bulunma, öneriler geliştirme (İkili çalışma- ikili çalışmanın uygun olmayacağı öğretim ortamlarında bu süreç öğretmenle de sürdürülebilir.). Öneriler ve paylaşımlar doğrultusunda yazılan paragrafı tekrar gözden geçirme ve gerekli değişiklikleri yapma. İkinci Taslak Düzeltilmiş taslağı dil yapılarının doğru kullanılıp kullanılmadığını, aktarılmak istenilen düşüncenin anlaşılır ve tutarlı görülüp görülmediğini değerlendirme, bu yönde gereken düzeltmeleri yaparak, öğretmene teslim etme. Öğretmenden gelen dönütler ile arkadaştan alınan dönütleri kıyaslama, bunları sınıf ortamında paylaşma. Değerlendirme Öğretmenin açıkladığı değerlendirme ölçütleri çerçevesinde yazılan metni gözden geçirme, son düzeltmeleri yapma ve teslim etme. İçerik (ana fikir cümlesi, düşüncelerin desteklenerek ve örneklendirilerek geliştirilmesi, sebep-sonuç benzerlikfarklılık, betimlemelerin sunumu) Düzen (etkili bir giriş ve sonucun bulunması, düşüncelerin mantıksal dizini, metnin yeterli uzunluğa sahip olması) Söylem ( paragraf bütünlüğü, bağlaçların etkin kullanımı, göndermelerin uygunluğu, yinelemelerden kaçınmak amacıyla farklı dil yapılarının kullanımı, akıcılık, metin türüne uygunluğu) Dil kullanımı ( dil bilgisi yapılarının doğru kullanımı, kelimelerin doğru yazımı, düzene ilişkin genel görünüm) Yaratıcılık ( konunun uygun olması koşuluyla yaratıcı düşüncelere, özgün örneklere ne ölçüde yer verildiği) TABLO 1. Süreç-odaklı Yazmada İzlenebilecek Yol Yukarıda açıklanan aşamalara göre örneğin 2. taslağı geliştirmekte olan bir öğrenci öğretmenin geribildirimlerini dikkate alarak yazma süreci öncesine dönebilir, metnin akışına bütünlük getirecek yeni bir düşünceyi yazısına ekleyebilir. Yukarıda belirtilen aşamaların izlenmesi durumunda öğretmenler öğrencilere her aşamada yardım sağlamalı, yön gösterici olmalı ve onlara yönlendirmeler yaparak hatalarını kendilerinin düzeltmeleri için fırsat tanımalıdırlar. Yazma öğretimi sırasında süreç odaklı yaklaşım doğrultusunda öğretmen öğrencilerin mektup, , kart, özgeçmiş yazma gibi etkinlikleri gerçekleştirmelerine fırsat tanımalıdır. Öğrenciler bu etkinlikleri gerçekleştirirken metin türlerinin özelliklerini, öne çıkan yapısal farklılıklarını gözetmelidir. Bu nedenle yazma becerisine yönelik bu uygulamalardan önce öğrencilere uygun örnekler verilmeli, okuma ve inceleme etkinlikleri tür özelliklerine, kullanılan alışılagelmiş yapılara dikkati çekecek yönde geliştirilmelidir. Aynı şekilde metinde akışı sağlayan ve bütünlük getiren bağlaçları kendi ürettikleri metinlerde kullanmaları istenmeden önce, karışık düzende verilmiş bir metni bağdaşıklık ve bağlaşıklık ilkelerini gözeterek doğru bir düzene getirmeleri ön bir etkinlik olarak verilebilir. Ayrıca öğretmenler öğrencilerde yazma alışkanlığını geliştirmek, onları yazmaya motive etmek ve yazmaya karşı 12

20 olumlu tutum edinmelerini sağlamak amacıyla aşağıdaki etkinlik örneklerinden de yararlanabilirler. Eksik bir cümle verip, bu cümleyi tamamlamaları istenebilir. Örneğin: Before I am thirty I would like to Bir müzik dinletisi sonunda o müziğin çağrıştırdığı kelimeleri ve sahneleri kısaca betimlemeleri istenebilir. Öyküleme aracılığı ile iş birliğine dayalı öğrenme desteklenebilir. Öğrenciler dağıtılan resimleri düzenleyerek bir öykü oluşturabilirler. Kişisel mektup yazarken mektubun hayali alıcısını göz önünde bulundurarak, öğrencilerin duygu ve düşüncelerini değişik şekillerde ifade etmeleri istenebilir. Yaratıcı yazma ve günlük tutma gibi diğer yazma etkinlikleri yazmanın zevkli bir uğraş hâline gelmesi, öğrenenlerin kendilerini keşfetmesi, duygu, düşünce ve yaşadıkları karşısında verdikleri tepkileri düzenli olarak paylaşabilmeleri açısından önem taşımaktadır. Ç. Kazanımlar Kazanım, öğrenen için, eğitim yoluyla planlanarak öğretme-öğrenme süreci sonunda ulaşılması beklenen bilgi, beceri, tutum, kişilik, güdülenmişlik gibi değerler ve yaşantılar bütünüdür öğretim yılında 4. sınıftan itibaren kademeli olarak uygulamaya konulan İlköğretim (4 8. sınıflar) İngilizce Dersi Öğretim Programı incelendiğinde programın A2.1 düzeyinde olduğu görülmektedir. 9. sınıf öğretim programı ile ise öğrencilerin I. dönemde A2.2, II. dönemde ise A2.3 düzeyine ulaşmaları hedeflenmiştir. Onuncu sınıf öğretim programı ile de 10. sınıf sonunda öğrencilerin B1 düzeyine ulaşmaları hedeflenmiştir. Öğrenme alanlarında yer alan kazanımların önem veya öncelik sırası yoktur. Kazanımların bir kez kullanılma zorunluluğu yoktur. Programda yer alan kazanımlar farklı temalarda birkaç kez kullanılabilir. D. Açıklamalar 10. Sınıf İngilizce Dersi Öğretim Programında kazanımlarla birlikte verilen açıklamalar; kazanımların hangi kapsamda, ne kadar verileceği, nasıl uygulanabileceği ve değerlendirileceği ile ilgili bilgilerden oluşmaktadır. E. Dil Bilgisi Dil bilgisi bölümünde verilen dil yapıları kazanımların gerçekleştirilmesi için kullanılması önerilen dil yapılarıdır. Programda önerilen bir öğretim yılı için seçilecek temalarda yer alacak kazanımların ve temadaki konuların içeriğinin gerektirdiği dil bilgisi yapıları dengeli biçimde altı temaya dağıtılmalıdır. Programda yer alan dil bilgisi tablosunda verilen tüm dil bilgisi yapılarına bir öğretim yılı içinde yer verilmelidir. 13

21 F.Temalar ve İçerik Önerileri TEMALAR İÇERİK ÖNERİLERİ SOCIETY AND LIFE (TOPLUM VE YAŞAM) aile, okul, arkadaş, çevre, meslekler, kutlamalar, özel günler, sosyal aktiviteler, alışveriş vb. VALUES (DEĞERLER) HISTORY AND TOURISM (TARİH VE TURİZM) Atatürk, evrensel değerler, kültürel değerler, millî değerler, manevi değerler, ahlaki değerler, sosyal değerler vb. müze, tarihi eserler, anıtlar, ören yerleri, sanat galerileri, iç turizm, dış turizm vb. IMAGINATION AND PLANS (HAYALLER VE PLANLAR) bireysel, toplumsal, evrensel vb. COMMUNICATION (İLETİŞİM) basılı ve görsel medya (televizyon, radyo, gazete, dergi vb.), telefon, internet vb. SCIENCE (BİLİM) ART (SANAT) teknoloji, astronomi, tıp, bilim kurgu, bilimsel organizasyonlar, sosyal bilimler (sosyoloji, psikoloji, felsefe, tarih, yabancı diller), fen bilimleri (matematik, fizik, kimya, biyoloji, mühendislik, çevre bilim) vb. edebiyat (şiir, öykü vb.), tiyatro, sinema, müzik, resim, sanat galerisi, şarkı, türkü vb. SPORTS (SPOR) SUCCESS AND UNSUCCESS (BAŞARMA VE KAYBETME) bireysel sporlar, mücadele sporları, sportmenlik ve sorumlu davranış, folklorik sporlar, sağlıklı yaşam, spor organizasyonları vb. kendini tanıma, öz değerlendirme, iş birliği, başarıya ulaşma yolları, stresle baş edebilme, başarı hikâyeleri, yabancı dil öğrenme etkili yöntem ve stratejileri vb. 14

22 Temalar ve İçerik Önerilerine İlişkin Açıklamaları 1. Genel liseler için hazırlanan 10. Sınıf İngilizce Dersi Öğretim Programı çerçevesinde bir öğretim yılında ele alınacak tema sayısı altı olarak belirlenmiştir. Tabloda dokuz tema verilmiştir. Bu temaların altı tanesi seçilerek bir öğretim yılında işlenmelidir. 2. Temaların tamamında içerik önerileri başlığı altında verilen konular zorunlu değildir. Aynı tema kapsamında yukarıdaki tabloda verilen içerik önerilerinden seçilebileceği gibi temaya uygun farklı içeriklerden de seçilebilir. 3. Seçilecek içerik (konular), 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu nda yer alan millî eğitimin genel amaçları ve temel ilkelerine uygun olmalıdır. 4. Temaların her biri 18 ders saati (6 hafta) süre ile işlenecek şekilde düzenlenmelidir. Kitaplarda her temaya eşit oranda sayfa ayrılmalıdır. Yazılacak olan ders kitapları 7 8 forma aralığında hazırlanmalıdır. Öğrenci çalışma kitapları ise 5 6 forma aralığında düzenlenmelidir. Dinleme etkinlikleri için kılavuz kitapla beraber öğretmenlerin sınıf içi çalışmalarında kullanmaları amacıyla CD verilmelidir. Hazırlanacak olan CD ler mümkünse ana dili İngilizce olan kişiler tarafından doğru telaffuz, vurgu ve tonlama ile ve metinlerin net olarak anlaşıldığı, hedef dile özgü şekilde metinlerden oluşturulmalıdır. Ayrıca dinleme metinleri farklı kişiler tarafından okunmuş olmalıdır. 5. Her temada, temaya uygun üç farklı içerik belirlenerek işlenmelidir. Her içeriğin işlenmesi için 6 ders saati ayrılmalıdır. Temalarda dinleme, konuşma, okuma ve yazma becerilerine dengeli olacak şekilde yer verilmelidir. 6. Programa uygun olarak hazırlanacak ders kitaplarında dil bilgisi etkinliklerine ve kelime bilgisini geliştirecek etkinliklere yer verilmelidir. Dil bilgisi konuları temayı ve içeriği destekleyecek şekilde dil bilgisi tablosundan seçilmeli ve mutlaka dil bilgisi konusu ile ilgili açıklamada verilen sınırlılık içerisinde konu işlenmelidir. 7. Okuma metinleri öğrencinin yaş ve gelişim düzeyine uygun olarak gerçek hayattan (gazete, dergi vb.) alınan metinler/haberler/röportajlar ile diyaloglar, hikâyeler, ansiklopedik bilgiler, şarkılar, şiirler vb.den oluşturulabilir. Bu metinler ders kitabında ve öğrenci çalışma kitabında çeşitli etkinliklerle desteklenmelidir. 8. Dinleme metinleri öğretmen kılavuzunda yer almalı, dinleme metni ile ilişkili etkinlikler ise ders kitabı ve öğrenci çalışma kitabında bulunmalıdır. Öğretmen dinleme çalışmaları sırasında CD yi kullanabileceği gibi kılavuz kitapta yer alan dinleme metnini kendisi okuyarak da çalışmayı gerçekleştirebilir. 9. Ders kitabında içeriği destekleyen konuşma-anlatma ve yazma-anlatma etkinliklerine de yer verilmelidir. Bu etkinlikler temaya bağlı olarak verilen metni (diyaloğu, şiiri, haberi vb.) destekleyebileceği gibi yine içerikle ilişkili bağımsız konuşma- anlatma, yazma-anlatma çalışmaları da olabilir. 10. Kitap düzenlenirken programda öğrenme alanları başlığı altında dinleme, konuşma, okuma ve yazma dil becerilerine ait bilgilerden mutlaka yararlanılmalı, düzenlenecek etkinliklerin anlamlı ve iletişimsel yaklaşıma uygun olması sağlanmalıdır. 11. Temanın işlenişinde içerikle ilgili metinler, hikâyeler, haberler, röportajlar, diyaloglar, ansiklopedik bilgiler, şarkılar, şiirler, görseller vb. kullanılmalıdır. 12. İşlenecek konularda ülke bilgisine de yer verilerek öğrencinin yabancı olduğu dünya ile kendi ülkesini karşılaştırmasına olanak sağlanmalıdır. 15

23 13. Temalarda Atatürkçülük ile ilgili konularda yer alan tablodan yararlanılarak 10 Kasım ı içine alan Atatürk Haftası, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı ile 19 Mayıs Atatürk ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı nda Atatürk ün Hayatı-Öğrenim Hayatı, Askerlik Hayatı, Siyasi Hayatı konularına yer verilmelidir. 14. Ders kitabında giriş bölümünde içerik tablosu (tema adı, temaya bağlı içerik, dilbilgisi yapıları, proje ve performans görevi ) verilmelidir. 15. Öğretmen kılavuz kitabında yıllık plan ve ders planları yer almalıdır. 16. Öğretmen kılavuz kitabında 1 proje, her tema için 1 tane olmak üzere toplam 6 performans görevi bulunmalıdır. 17. Öğretmen kılavuz kitabında tema girişlerinde temada kullanılan kazanımlar liste/tablo halinde verilecektir. 16

24 III. İNGİLİZCE DERSİ İÇİN ÖĞRETİM ORTAMININ DÜZENLENMESİ A. Dil Öğretimi İlkeleri Dil öğretiminde öğrenci, kişisel ve toplumsal sorumlulukla bilgileri yapılandırarak öğrendiklerini farklı durumlarda kullanabilme becerisine sahip hâle getirilmelidir. Öğrenci bu süreçte ilerlerken bireysel gelişimini de sürdürecektir. Bilişsel psikoloji alanındaki araştırmalar bilginin edinilmesi, yapılandırılması ve yeniden kullanılmasına ilişkin altı öğrenme ilkesi ortaya koymuştur. Buna göre: 1. Öğrenci bilgilerini yapılandırırken etkinse dil öğretimi ve devamlılığı da etkili olur. 2. Öğrenci eski ile yeni bilgileri arasında bir bağ kurabilirse dil öğrenimi de etkili olur. 3. Bilgi, düzenlenip veriliyorsa öğrencinin onu öğrenmesi ve kalıcı hâle getirmesi kolaylaşır. 4. Öğrencinin öğrendiklerini farklı durumlarda da kullanabilmesi için Neyi?, Nasıl? ve Niçin? kullanacağını da kestirebilmesi onun bilgiyi transfer etmesini sağlar. 5. Öğrencinin bilgiyi nasıl kullanacağını bilmesi ve öğretim sürecini yorumlayabilmesi onun iletişim ve öğretim projelerini etkili bir şekilde hayata geçirmesini sağlar. 6. Öğrencinin güdülenmesi becerilerine, öğrenme yeterliklerine, yaptığı işin güçlüğüne ve başarıya ulaşma şansını nasıl algıladığına bağlıdır. B. Dil Öğretiminde Sınıf Ortamının Düzenlenmesi Dil öğretimi için sınıf ortamı düzenlenirken; Öğrenme durumları anlamlı olmalı ve etkileşime dayandırılmalı, Öğrenme durumları, öğrencinin beklenti ve ihtiyaçları doğrultusunda oluşturulmalı, Hedef dille ve onun çeşitlilik içeren dilsel ve kültürel ögeleriyle ilişkilendirilmelidir. C. Öğretmenin Rolü Öğretmen yönetici rolünü üstlenerek, öğrencileri işe koşmalı, onların dil görevlerini tam ve doğru yapmaları için bir rehber olmalıdır. Örneğin, öğrenciye bir şeyin nasıl yapılacağını göstermeli, öğrendiklerini kullanma fırsatı yaratmalı, etkinliklerini yapmasına yardımcı olmalı ve onları özerk şekilde kullanmasını sağlamalıdır. Bir sorunu çözmenin birden fazla yolu bulunduğunu öğrenciye hatırlatmalı, daha iyi çözümlere ulaşabilmesi için öğrenciyi yüreklendirmeli ve etkinliği yapma işini tamamen öğrenciye bırakmalıdır. Öğrencileri karar alma sürecine katmalıdır. Öğretmenin bu tutumu öğrencinin ihtiyaçlarını, eğilimlerini ve yetilerini daha iyi tanımasına olanak vereceği gibi gerçekleştirilen eğitimöğretimden daha iyi sonuçlar almasını da sağlayacaktır. Ayrıca öğrenci de kendi çabalarının, eğitimini ne denli etkilediğini görme şansını bulacak, kendi eğitim sorumluluğunu üstlenerek öğrenmeye daha fazla güdülenecektir. Öğretmen, öğrencinin kendi kendine öğrenmesini sağlamanın yanı sıra iş birliği yaparak öğrenme yetisinin gelişmesini de sağlamalıdır. Bu nedenle çalışmalar küçük gruplarla, bazen de sınıfın tamamının katılımıyla gerçekleştirilmelidir. Tüm çalışmalarında biçim ve içeriği doğru uygulamak amacıyla öğretmenler; Kuralları açıklama ve uyulup uyulmadığını takip etme, Kuralları tekrarlamak yerine onların uygulamasını görme, Her kuralın içeriğini öğrencilerle birlikte açıklama ve ne anlama geldiğini onlara kavratma, Çalışmaya ayrılacak süre ve her öğrencinin konuşma süresi bakımından zamanı yönetme, 17

25 Konuşmaya isteksiz öğrencilere söz verip konuşturma, Öğrencileri kendilerini geliştirmeye teşvik etme, Öğrencilerin çalışma heveslerini kıracak tartışmalara engel olma, Sözlü ve yazılı çalışmalarda temel sorunları not alma, İhtiyaç duyulduğunda sınıfı bu sorunlar üzerine düşünmeye yoğunlaştırma, Sınıfta dile getirilen düşünceleri birbiriyle ilişkilendirme sorumluluğunu üstlenmelidir. Öğretmen için aynı okuldan öğretmenlerle veya başka okuldaki meslektaşlarıyla iş birliği yapmak yeni bir dinamizmin ortaya çıkmasını sağlayabilir. Ç. Öğrencinin Rolü İngilizce dersi öğretim programı, öğrencilerin İngilizceyi bir iletişim ve etkileşim aracı olarak kullanarak bilgi edinebilmelerini, kendilerini ifade edebilmelerini, metin veya kişilerle etkili etkileşimde bulunabilmelerini, ihtiyaçlarını karşılayabilmelerini ve farklı kültürleri tanıyarak sosyal yönden kendilerini geliştirebilmelerini amaçlamaktadır. Öğretme-öğrenme süreçlerinde öğrenci merkezdedir ve öğrencilerin öğretme-öğrenme süreçlerinde etkin olarak kendi öğrenmelerinden sorumlu olmaları hedeflenmektedir. Bu çerçevede, öğrencilerin, kendi öğrenme süreçlerini düzenleyebilen, öğrenme yaşantılarını değerlendirebilen, öğrenmeyi öğrenerek sürekli ilerlemeyi sağlayabilen, yaşam boyu öğrenme tutumunu birey olarak sergileyerek sürdürebilen öğrenmeyi konu alanı ile ilişkilendirebilen, öğrenmeyi gerçek yaşam durumlarında uygulayabilen, okuyan, yazan, konuşan ve dinleyen, kendisi ve başkaları için sorumluluklarının bilincine varabilen, kendisi, çevresi ve dış dünya ile başarı ile sosyal sorumluluk duyarlığını geliştirebilen, bireysel motivasyonları güçlü ve kendi yeteneklerinin farkına varabilen, teknolojiyi kullanabilen, bilgi, beceri ve tutum geliştirebilen, düşünme becerilerini kullanarak sebep-sonuç ilişkileri kurabilen, karar verebilen ve problem çözebilen, bireyler olmaları beklenmelidir. D. Hatalar Konusunda Yapılabilecek Uygulamalar Dili öğrenirken veya kullanırken hatalar yapılabilir. Bunu göz önünde bulundurmak dil kullanımında ve öğretiminde daha gerçekçi kararlar almaya yardımcı olabilir. Hata olmadan gelişme olamaz. gerçeğinden hareketle bilinçli bir tutumla öğrencilerin hata yaparak dili öğrenmeleri ve kendilerini geliştirmeleri sağlanmalıdır: a) Öğrencilerin hatalarını düzeltebilmeleri için sistemli bir geri bildirim yaklaşımı benimsenmelidir. b) Dil sürçmeleri şeklinde olan yanlışlar göz ardı edilebilse bile, sistematik hatalar kesinlikle düzeltilmelidir. c) Hatalar özellikle iletişimi kesintiye uğrattığında düzeltilmelidir. d) Etkinliğin amacına göre uygun hata düzeltme yöntemi kullanılmalıdır. Örneğin, ikiüç dakikalık kesintisiz bir konuşmada öğrencinin konuşmasını keserek hatayı düzeltmek yerine konuşma bitiminde hata ile ilgili geri bildirim verilebilir. e) Öğrencilerin kendi dil kullanımlarını bilinçli bir şekilde izlemesi, yazılı ve sözlü anlatımlarında karşı tarafa vermek istedikleri mesajın istedikleri gibi ulaşıp 18

26 ulaşmadığını kontrol etmeleri ve hatalarının farkına varabilmeleri için kullanılabilecek stratejiler gösterilmeli ve gerekli yönlendirmeler yapılmalıdır. f) Akran geri bildirimi teşvik edilmelidir. Öğrenci hatalarının gözlenmesi ve incelenmesinin yararları a) Birey ya da grup olarak geleceğe yönelik dil öğretimini planlama, b) Ders planı ve malzeme geliştirme, c) Öğrenme-öğretme sürecini değerlendirme, d) Öğrencilerin kendi öğrenme süreçlerinin bilincine varması ve kendilerini dil öğrenme süreçlerinden sorumlu hissetmeleri. 19

27 IV. PROGRAMIN TEMEL ÖZELLİKLERİ A. Programda iletişimsel yaklaşım temel alınmıştır. İletişimsel yaklaşıma göre dil öğrenmenin temel amacı, dilin asıl işlevi olan yazılı ve sözlü iletişimin sağlanmasıdır. Bu görüşe göre dilin kurallarından çok, bir iletişim aracı olarak kullanılması önemlidir. Dilin iletişim süreci içinde belli işlevleri vardır. Bu işlevler, belli kavramların iletilmesi amacıyla kullanılır. İletişimsel yaklaşıma göre dilin öğrenme sürecinde öğrencinin geçirdiği zihinsel süreç önemli bir yer tutar. Buna göre öğrenciler, kalıpları ezberlemek yerine öğrendiklerini anlamaya ve kavramaya, kavradıklarını da bulundukları ortamlarda kullanmaya yönlendirilir. Öğrenciler için iletişim, bireysel ihtiyaçların karşılanması, yeteneklerin geliştirilmesi ve toplumsal hayatın oluşması ile sürdürülmesi için gerekli bir süreçtir. Kuralların öğrenciye doğrudan verilmesi değil, dilin kullanımı esnasında öğrenci tarafından araştırılıp bulunması ve anlaşılması esastır. İletişimci yaklaşımda konu ya da işlev belirlenerek her fırsatta sınıf içinde ve dışında üretime ilişkin etkinlikler yapılmalıdır. B. Programda kazanımlar dört dil becerisine ve öğrenciyi merkeze alacak şekilde düzenlenmiştir. Programda yer alan kazanımlar, dört dil becerisi olan dinleme, konuşma, okuma ve yazma ile öğrenciyi merkeze alan bir yaklaşımla hazırlanmıştır. Öğrenci merkezli eğitim, öğrenmeyi öğrenmenin esas olduğu, yani her öğrencinin farklı zaman, tarz ve hızda öğrenebileceği ilkesine dayalı, düşünme becerilerini geliştirmenin yaratıcı düşünceyi de geliştirdiğini kabul eden bir yaklaşımdır. Bu yaklaşıma göre; öğrencilerin bir problemle karşı karşıya kaldıklarında isabetli kararlar alıp uygulamaya geçmesi, yaratıcı düşünmesi, problem çözme yeterliğine sahip olması, öğrenmeyi öğrenmesi, iş birliğine yatkın olması, kendi kendini yönetebilmesi beklenmektedir. Bu yaklaşımda öğretmen öğrenci farklılıklarını ortaya çıkaran, ilgi ve ihtiyaçlarını tespit eden, çalışmaları planlayan veya organize eden, gerekli ortamı hazırlayan, rolleri belirleyen, çalışmaları başlatıp yürüten, sonuçlandırıp değerlendiren bir rehber durumundadır. Kazanımların oluşturulmasında, Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metninde belirlenen ve dil öğretiminde kullanılması önerilen ölçütler (bağımsız kullanıcı) dikkate alınmıştır. Öğrenme süreci sonunda her sınıf düzeyi için hazırlanan kazanımların öğrencide ulaşılması beklenen bilgi, beceri ve tutumları gerçekleştirecek nitelikte ve konuya göre özelleştirilmeye uygunluğu sağlanmıştır. 20

28 C. Programda dört dil becerisinin yanı sıra; tanıma, anlama, sorgulama, sıralama, sınıflama, özetleme, ilişkilendirme ve eşleştirme vb. alt becerilerin kazandırılması esas alınmıştır. Bu program ile öğrencilerin hayat boyu kullanabilecekleri dinleme, okuma, konuşma ve yazma becerilerinin yanı sıra; anlama, sorgulama, sıralama, sınıflama, özetleme, ilişkilendirme ve eşleştirme gibi alt becerileri de kazanmaları amaçlanmıştır. Bu becerileri kullanarak öğrencilerin kendilerini bilişsel, sosyal ve duygusal yönden geliştirmeleri; etkili iletişim kurmaları, yabancı dil öğrenimine karşı olumlu tavır kazanmaları, istek duyarak okuma-yazma alışkanlığı edinmeleri beklenmektedir. Dil öğretiminin temel becerileri olan dinleme, konuşma, okuma ve yazma çalışmalarında doğru ve yeterli düzeyde anlamanın gerçekleştirilmesine özen gösterilecektir. Amaçlar gerçekleştirilirken ilk iş olarak öğrencilerin dikkatleri günlük hayatta ilgi veya ihtiyaç duyabilecekleri bazı konulara çekilmelidir. İkinci aşamada öğrencilerin konularla ilgili hangi dil yapılarını ne amaçla ve hangi etkinlikler içerisinde kullanarak kazanabilecekleri belirlenmelidir. Süreç içerisinde öğrencilerin karşılaşabilecekleri telaffuz hataları ve diğer yanlış kullanımlar düzeltilmeli ve kazanılan bütün bilgi ve beceriler proje/performans çalışmaları ile pekiştirilmelidir. Ç. Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni ile dili kullanma ilkeleri temel alınmıştır. Program, Avrupa Konseyi tarafından yabancı dil öğrenimi ve öğretimi için yabancı dil dersinin uygulanmasına dair, karşılaştırılabilir standartlar getiren Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni nden yararlanılarak hazırlanmıştır. Bu çalışma, dile ilişkin yeterlik düzeyleri (A1-C2) tanımlayan, ulaşılabilir ve kontrol edilebilir amaçlar koyan ve bütün Avrupa ülkeleri tarafından tanınan bir araç niteliğindedir. Bu sebeple Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni (Common European Framework for Languages) bütün yabancı dil dersi öğretim programlarının hazırlanmasında başvurulabilecek bir kaynaktır. Genel liselerin 10. sınıfları için geliştirilen bu programda da bu ölçütlerden yararlanılmıştır. Bu öğretim programı ile öğrencilerin İngilizce öğreniminde 10.sınıf sonunda, bağımsız düzeyde (B1) iletişim kurmaları amaçlanmıştır. Aşağıda açıklanan ve 10. sınıfın sonunda ulaşılması amaçlanan B1 başarı düzeyi, Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni nin A-C yeterlik düzeylerine ilişkin genel tablodan alınmıştır. 21

29 *TABLO 2. KENDİNİ DEĞERLENDİRME ÇİZELGESİ- SELF ASSESSMENT GRID A N L A M A Dinleme Okuma Karşılıklı Konuşma A1 A2 B1 B2 C1 C2 Benimle, ailemle ve yakın İş, okul, boş zaman vb. Açıkça yapılandırılmamış ve çevremle ilgili tanıdık ortamlarda sürekli ilişkiler açıkça belirtilmemiş sadece sözcükleri ve çok temel karşılaşılan bildik ima edilmiş olsa bile uzun kalıpları, yavaş ve net konuşmaları anlayabilirim. konuşulduğunda anlayabilirim. Katalog, duyuru ya da afiş gibi yazılı metinlerdeki bildik adları, sözcükleri ve çok basit tümceleri anlayabilirim. Karşımdaki kişinin söylediklerini daha yavaş bir konuşma hızında yinelemesi ve söylemek istediklerimi oluşturmada bana yardımcı olması koşuluyla, basit yoldan iletişim kurabilirim. O anki gereksinime ya da çok bildik konulara ilişkin alanlarda basit sorular sorabilir ve cevap verebilirim. Beni doğrudan ilgilendiren konularla ilişkili kalıpları ve çok sık kullanılan sözcükleri anlayabilirim. (Örneğin; En temel kişisel ve ailevi bilgiler, alışveriş, yerel çevre, meslek). Kısa, net, basit ileti ve duyurulardaki temel düşünceyi kavrayabilirim. Kısa ve basit metinleri okuyabilirim. İlanlar, kullanım kılavuzları, mönüler ve zaman çizelgeleri gibi basit günlük metinlerdeki genel bilgileri kavrayabilir ve kısa kişisel mektupları anlayabilirim. Bildik konular ve faaliyetler hakkında doğrudan bilgi alışverişini gerektiren basit ve alışılmış işlerde iletişim kurabilirim. Genellikle konuşmayı sürdürebilecek kadar anlamasam da kısa sohbetlere katılabilirim. konulardaki net, standart konuşmanın ana hatlarını anlayabilirim. Güncel olaylar ya da kişisel ilgi alanıma giren konularla ilgili radyo ve televizyon programlarının çoğunun ana hatlarını yavaş ve net olduğunda anlayabilirim. Meslekle ilgili ya da günlük dilde en sık kullanılan sözcükleri içeren metinleri anlayabilirim. Kişisel mektuplarda belirtilen olay, duygu ve dilekleri anlayabilirim. Dilin konuşulduğu ülkede seyahat ederken ortaya çıkabilecek birçok durumla başa çıkabilirim. Bildik, ilgi alanıma giren ya da günlük yaşamla ilgili (Örneğin; aile, hobi, iş, yolculuk ve güncel olaylar vb.) konularda hazırlık yapmadan konuşmalara katılabilirim. Güncel bir konu olması koşuluyla uzun konuşma ve sunumları anlayabilir, karmaşık tümcelerle yapılan tartışmaları takip edebilirim. Televizyon haberlerini ve güncel olaylara ilişkin programların çoğunu anlayabilirim. Standart dilin kullanıldığı filmlerin çoğunu anlayabilirim. Yazarların belirli tutum ya da görüşü benimsedikleri, güncel sorunlarla ilgili makaleleri ve raporları okuyabilirim. Çağdaş edebî düz yazıyı anlayabilirim. Öğrendiğim dili anadili olarak konuşan kişilerle anlaşmayı mümkün kılacak bir akıcılık ve doğallıkla iletişim kurabilirim. Bildik konularlardaki tartışmalarda, kendi görüşlerimi açıklayıp destekleyerek etkin bir rol oynayabilirim. Televizyon programlarını ve filmleri fazla zorluk çekmeden anlayabilirim. Üslup farklılıklarını da ayırt ederek uzun ve karmaşık, somut ya da edebî metinleri okuyabilir, ilgi alanımla alakalı olmasalar bile herhangi bir uzmanlık alanına giren makale ve uzun teknik bilgileri anlayabilirim. Kullanacağım sözcükleri çok fazla aramaksızın, kendimi akıcı ve doğal bir biçimde ifade edebilirim. Dili, toplumsal ve mesleki amaçlar için esnek ve etkili bir şekilde kullanabilirim. Düşünce ve fikirlerimi açık bir ifadeyle dile getirebilir ve karşımdakilerin konuşmalarıyla ilişkilendirebilirim. İster canlı ister yayın ortamında olsun, hiçbir konuşma türünü anlamakta zorluk çekmem. Sadece normal ana dili konuşma hızında ise, aksana alışabilmem için biraz zamana ihtiyacım olabilir. Kullanım kılavuzları, uzmanlık alanına yönelik makaleler ve yazınsal yapıtlar gibi soyut, yapısal ve dil bilgisel açıdan karmaşık hemen hemen tüm metin türlerini kolaylıkla okuyabilir ve anlayabilirim. Hiç zorlanmadan her türlü konuşma ya da tartışmaya katılabilir; deyimler ve konuşma diline ait ifadeleri anlayabilirim. Kendimi akıcı bir şekilde ifade edebilir, anlamdaki ince ayrıntıları kesin ve doğru bir biçimde vurgulayabilirim. Bir sorunla karşılaşırsam, geriye dönüp, karşımdaki insanların fark etmelerine fırsat vermeyecek bir ustalıkla ifadelerimi yeniden yapılandırabilirim. 22

30 K O N U Ş M A Sözlü Anlatım Yaşadığım yeri ve tanıdığım insanları betimlemek için basit kalıpları ve tümceleri kullanabilirim. Basit bir dille ailemi ve diğer insanları, yaşam koşullarımı, eğitim geçmişimi ve son işimi betimlemek için bir dizi kalıp ve tümceyi kullanabilirim. Deneyimlerimi, hayallerimi, umutlarımı, isteklerimi ve olayları betimlemek için çeşitli kalıpları yalın bir yoldan birbirine bağlayabilirim. Düşünce ve planlara ilişkin açıklamaları ve nedenleri kısaca sıralayabilirim. Bir öyküyü anlatabilirim, bir kitap ya da filmin konusunu aktarabilirim ve izlenimlerimi belirtebilirim. İlgi alanıma giren çeşitli konularda açık ve ayrıntılı bilgi verebilirim. Çeşitli seçeneklerin olumlu ve olumsuz yanlarını ortaya koyarak bir konu hakkında görüş bildirebilirim. Karmaşık konuları, alt temalarla bütünleştirerek, açık ve ayrıntılı bir biçimde betimleyebilir, belirli bakış açıları geliştirip uygun bir sonuçla konuşmamı tamamlayabilirim. Her konuda bağlama uygun bir üslupla ve dinleyenin önemli noktaları ayırt edip anımsamasına yardımcı olacak şekilde konuşmamı etkili ve mantıksal bir şekilde yapılandırabilir, açık, akıcı bir betimleme ya da karşıt görüş sunabilirim. Y A Z M A Yazılı Anlatım Kısa ve basit tümcelerle kartpostal yazabilirim. Örneğin, Tatil kartpostalıyla selam göndermek gibi. Kişisel bilgi içeren formları doldurabilirim Örneğin; Otel kayıt formuna isim, uyruk ve adres yazmak gibi. Kısa, basit notlar ve iletiler yazabilirim. Teşekkür mektubu gibi çok kısa kişisel mektupları yazabilirim. Bildik ya da ilgi alanıma giren konularla bağlantılı bir metin yazabilirim. Deneyim ve izlenimlerimi betimleyen kişisel mektuplar yazabilirim. İlgi alanıma giren çok çeşitli konularda anlaşılır, ayrıntılı metinler yazabilirim. Belirli bir bakış açısına destek vererek ya da karşı çıkarak bilgi sunan ve nedenler ileri süren bir kompozisyon ya da rapor yazabilirim. Olayların ve deneyimlerin benim için taşıdıkları önemi ön plana çıkaran mektuplar yazabilirim. Görüşlerimi ayrıntılı bir biçimde, açık ve iyi yapılandırılmış metinlerle ifade edebilirim. Bir mektup, kompozisyon ya da rapor yazabilirim. Önemli olduğunu düşündüğüm konuları ön plana çıkararak karmaşık konularda yazabilirim. Hedef belirlediğim okuyucu kitlesine uygun bir üslup seçebilirim. Uygun bir üslupla açık, akıcı metinler yazabilirim. Okuyucunun önemli noktaları ayırt edip anımsamasına yardımcı olacak etkili, mantıksal bir yapılandırmayla bir durum ortaya koyan karmaşık mektuplar, raporlar ya da makaleler yazabilirim. Mesleki ya da edebî yapıt özetleri ve eleştirileri yazabilirim. Council of Europe / Conseil de l Europe * 23

31 V. ÖĞRENME ÖĞRETME SÜRECİ Öğrenme, öğrencinin etkin olduğu bir süreçtir. Bu süreçte öğretmen, öğrenme stratejilerinin geliştirilmesine yardımcı olur. Öğrenmenin sürekli ve etkili olabilmesi için öğrencilerin derse etkin katılımı desteklenmeli ve öğrenme olgusunun sonuçlarından kendilerinin de sorumlu oldukları bilinci verilmelidir. Bu nedenle öğretmenler, derste öğrencilerin bireysel olarak ve grup içinde öğrenmelerini sağlayacak çeşitli çalışma biçimlerini sunmak zorundadırlar. Öğrenme olgusu ve öğretmen rolündeki bu anlayış değişikliği, yöntem bilgisinin ve ders planlamasının da aşağıda belirtilen açılardan geliştirilmesini gerektirmektedir: Etkileşim içinde öğrenme biçimleri [proje gruplarının oluşturulması; farklı alan öğretmenlerinin iş birliği içinde çalışması (takım öğretimi); veli ve uzmanların eğitimöğretim çalışmalarına katılması], Öğrenme yerleri ve ortamları (dersin, derslik dışında başka bir yerde de işlenmesi; dersliklerin farklı şekillerde düzenlenmesi vb.), Diğer alanlarla bağlantı ve iç ilişkilendirme (yani sınıflar arası iş birliğinin sağlanması; üst sınıftaki bir öğrencinin bazı konuları alt sınıftaki öğrenciye anlatabilme ortamlarının yaratılması vb.). Yabancı dil dersi, öğrenci merkezli olarak düzenlenmelidir. Dil öğrenme süreçlerinden anlama ve öğrenme süreçleri, öğrencilerin kendilerine sunulan yeni konuları, sahip oldukları bilgilere göre yorumladıkları etkin süreçlerdir. Öğrenme, öncelikle algılama ve yorumlama, yeni öğrenilenin önceden var olana eklenmesi gibi süreçleri içeren anlama eylemi ile başlar. Ders içerikleri, öğrencinin bilgisi ve sahip olduğu öğrenme stratejileri çerçevesinde işlenmelidir. Bu nedenle yabancı dil dersi, bağımsız bir ders olarak düşünülmemeli, proje ve performans çalışmalarına yer verilmeli ve diğer derslerle ilişkilendirilmelidir. Süreç, öğrencide diğer ülkelerin günlük hayat ve kültürlerini tanıma merakı ve isteği uyandırmalıdır. Bu, öğrencinin ilgisini uyandıran, keyif almasını sağlayan, yaratıcılığını destekleyen, öğrenciyi araştırmaya yönelten konu ve yöntem belirlemeyi gerektirir. Yabancı dil dersi, hedef gruba ve bu grubun özelliklerine uygun öğretim yöntem ve tekniklerine göre düzenlenmelidir. Bu amaçla; Öğrenciler için anlamlı ve özgün içerikler seçilmeli, Kişilik gelişimine katkıda bulunabilecek ve yabancı dili kullanabilmeyi sağlayacak beceriler geliştirilmeli, Dil bilgisi odaklı öğretim yerine yaratıcılığı, esnekliği, açıklığı, sorun çözme bilincini ve eleştiri becerisini geliştiren iletişime dayalı öğrenme biçimlerine geçilmeli, Öğrencilerin bireysel farklılıkları; yani çeşitli öğrenme tipleri (görsel, işitsel, kinestetik vb. öğrenme tipleri) dikkate alınarak çeşitli öğrenme fırsatları yaratılmalı ve bunun, öğrenme sürecinin ön koşulu olması sağlanmalı, Derste performans ve proje çalışmalarına yer verilmeli, Farklı yöntemler kullanılmalı ve bireysel öğrenme teknikleri uygulanmalı (çalışmaya katılarak öğrenme, söyleşi, daire şeklinde oturarak oluşturulan tartışma grupları, röportaj teknikleri vb.), Bilgisayar gibi modern bilişim araçları kullanılmalıdır. Öğrenciler öğrenmeyi olabildiğince bağımsız gerçekleştirmeli ve bunun sorumluluğunu taşıyabilmelidir. Böylece öz denetim ve sosyal bağlamdaki grup denetimi, giderek öğretmen denetiminin yerini alacaktır. Eğitim ve öğretim etkinliklerinin bu anlamda uygulanabilmesi, ancak öğretmenlerin tüm öğrencilerin kendi sorumluluklarını alabilmelerini sağlayan öğrenme 24

32 ortamlarını yaratmaları ile mümkündür. Öğretmen öğrencileri yalnızca destekler, materyalleri hazır hâle getirir ve karşılaşılan zorlukların çözümünde yardımcı olur. VI. YABANCI DİL ÖĞRETİMİNDE ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ Yabancı dil programlarının uygulanmasında öğrenme-öğretme süreçlerini başarılı kılmak amacıyla öğretim yöntem ve tekniklerinden yararlanılmalıdır. Öğretim yöntemleri şu şekilde sıralanabilir: Anlatma yöntemi: Öğretmen merkezlidir. Öğretimde sözlü anlatıma önem verildiği için anlatmayı gerektiren derslerde yorumlayıcı, açıklayıcı ve belirtici özellikleriyle olumlu olarak kullanılır. Küçük grup çalışmalarında anlatılanların tartışması yaptırılabilir. Tartışma yöntemi: Öğretmen-öğrenci etkileşimi görülür. Öğrenciler konuyla ilgili düşüncelerini söyleyerek yorum yapabilir. Konu önce küçük gruplar içinde, sonra sınıfta topluca tartışılır. Tartışmadan çıkan sonuç özetlenir. Örnek olay yöntemi: Öğrenci merkezlidir. Sınıfa bir örnek olay getirilmelidir. Bu örnek olayda bir sorun bulunmalıdır. Olay; hedefler, ilişkiler ve değerler bakımından değerlendirilmelidir. Tartışma sonunda görüş birliği sağlanan öneriler kaydedilerek bu sonuçlardan nasıl yararlanılacağı üzerinde durulmalıdır. Gösterip yaptırma yöntemi: Gösteri ile kazandırılacak beceriler öğretmen tarafından yapılmalı, yapma işlemi de öğrenci tarafından gerçekleştirilmelidir. Bu yöntemde öğretmen, becerileri sırayla ve aşamalı olarak öğretmelidir. Tam öğrenme gerçekleşmeden bir sonraki beceriye geçilmemelidir. Yapılacak işler tahtada akış şeması ile gösterilebilir. Problem çözme yöntemi: Hedefe ulaşmada en etkili yöntemdir. Öğrencilerin kalıcı izli öğrenmelerini sağlar. Bu süreçte problem çözme aşamalarına uyulmalıdır. Sırasıyla problemin farkına varmaları, onu tanımlamaları ve sınırlılıklarını belirlemeleri, dereceler oluşturmaları, verileri toplayarak onları yorumlamaları, dereceli test edip kabul ya da reddetmeleri ve elde edilen sonuçlara göre önerilerde bulunmaları beklenmelidir. Bireysel çalışma yöntemi: Öğrencinin kendisinin yaparak, yaşayarak öğrendiği öğrenci merkezli bir öğretim yöntemidir. Öğrenci, ilgi, yetenek ve ihtiyaçlarına göre öğrenme durumunu kendi ayarlar. Bu yöntemi öğrenci kendi başına çalışma yapmak istediği zaman kullanır. Bireysel çalışma yöntemi kullanılırken planlama iyi yapılmalı ve zaman iyi kullanılmalıdır. Öğrenci not alarak ve özet çıkararak çalışabilir. Yabancı dil öğretiminde öğretim yöntemlerinin yanı sıra kullanılabilecek öğretim teknikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir: Grupla Öğretim Teknikleri Beyin fırtınası Gösteri Soru-cevap Rol yapma Drama-yaratıcı drama Benzetim İkili ve grup çalışmaları Eğitsel oyunlar Beyin Fırtınası: Bir konuya çözüm getirmek amacıyla grup üyelerinin hızla fikirlerini ifade etmesi, bunların analiz edilerek değerlendirilmesidir. 25

33 Gösteri: Çoğunlukla öğretmen tarafından gerçekleştirilir. Bazen öğrenciler kendi aralarında da gerçekleştirebilir. Sonuçta ne öğrendikleri ve öğrenilenlerin uygulamasının yapılıp yapılmadığı değerlendirilmelidir. Soru Cevap: Öğrencilere düşünme ve konuşma alışkanlığı kazandırmak amacıyla en yaygın olarak kullanılan tekniktir. Sınıf içinde etkileşim hem öğretmen öğrenci hem de öğrenci öğrenci etkileşimi şeklinde gerçekleşebilir. Rol Yapma: Öğrencinin bilgi sahibi olduğu bir konuda yaratıcı düşüncesini kullanarak kendi duygu ve düşüncelerini farklı bir kişilikte ifade etmesidir. Sınıfta izleyici ve oyuncu etkileşimi kurmak gerekir. Drama: Öğrencilerin farklı durumlar karşısında nasıl davranacaklarını yaşayarak öğrenmelerini sağlar. Anlama yeteneğini, yaratıcılığı, akıcı konuşmayı ve ifade yeteneğini geliştirir. Bilgilerin etkin kullanılmasını sağlar. Benzetim: Bu teknikte öğrencilerden bir problemi (olayı) gerçeğe uygun olarak ele almaları ve karar vermeleri için analiz, sentez ve değerlendirme yapmaları beklenir. Öğretmen, bu tekniğin uygulanmasında kendisi de rol alabilir. Öğrencilerin iletişim kurma becerilerini geliştirmeye yardımcı olur. İkili Çalışmalar ve Grup Çalışmaları: Sınıftaki öğrenci sayısı önemlidir. Buna göre küçük veya büyük gruplar oluşturulabilir. Bu teknikten ikili çalışma ve soru cevap tekniği uygulanırken yararlanılabilir. Etkinlik süresinin 20 dakikayı geçmemesi uygun olur. Öğrencilerin etkinliğe eşit süreyle katılımı sağlanmalıdır. Gruplar seçkisiz olarak belirlenmelidir. Ayrıca gruplar oluşturulurken öğrencilerin ilgilerine de dikkat edilmelidir. Sunulardan sonra sorular yöneltilerek tartışma yaptırılabilir. Eğitsel Oyunlar: Derste konuları ilginç hâle getirmek, derse katılımı az ya da hiç olmayan öğrencileri etkinliklere katmak amacıyla öğrenilen bilgilerin pekiştirilerek bir tekrarı yapılır. Öğretmen oyuna dersin beş-on dakikasını ayırmalı ve oyunu sürekli kontrol etmelidir. Ayrıca yapboz, öykü anlatımı, ipuçları ile öyküleme/diyalog yapma ve yaratıcı etkinlikler yabancı dil öğretiminde yaygın olarak kullanılan grupla öğretim teknikleridir. Bireysel Öğretim Teknikleri Bireyselleştirilmiş Öğretim Dönüşümlü Günlük Çalışmalar Beceri Geliştirme Çalışmaları Planlı Grup Çalışmaları Düzey Geliştirme Çalışmaları Sınıf Dışı Öğretim Teknikleri Gezi Gözlem Görüşme Sergi Proje Ödev Yabancı dil öğretimi sırasında yukarıda sözü edilen öğretim yöntem ve teknikleri kullanılarak öğrencilerin bilişsel, duyuşsal ve devinişsel becerilerinin gelişmesine yardımcı olunmalıdır. 26

34 VII. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Ölçme ve değerlendirme, öğrenme-öğretme sürecinde öğrencilerin başarılarını saptamak, eksikliklerini belirlemek, öğrencinin süreç içerisindeki gelişimine ilişkin dönüt sağlamak amacıyla yapılır. Bu programda değerlendirme, öğrenme süreci üzerinde odaklanmıştır ve öğrencinin gelişimini izlemeyi amaçlar. Değerlendirme yaparken öğrencilerin; Dört dil becerisinin ne oranda geliştiği, Dört dil becerisini günlük yaşamında ne derecede kullandığı, Bu dil becerilerini eleştirel düşünebilmede, problem çözebilmede, yaratıcılıkta ne derecede kullandığı, Sosyal becerilerinin ne kadar geliştiği göz önünde bulundurulur. 1. Dil Becerilerinin Ölçülmesi Dil aracılığıyla iletişimdeki dört temel beceri, anlama (dinleme ve okuma) ve anlatma (konuşma ve yazma) olarak iki gruba ayrılır. Bu dört beceri dikkatli bir şekilde birleştirilmeli, olabildiğince fazla iletişimsel görevleri yerine getirmede kullanılmalıdır. Dil becerilerinin kullanımında ve yapıya ilişkin dilsel öğelerin seçiminde iletişim ortamının getirdiği bağlamsal özellikler iletişimin amacı, iletişimin gerçekleştiği yer ve zaman, iletişimde bulunan kişiler arasındaki ilişkiler gözetilmeli, toplumsal bağlama uygun düşecek dil kullanımları ile iletişimsel işlevler yerine getirilebilmelidir. Bu anlamda ölçme ve değerlendirme sürecinde edimsel yetiyi de gözetecek şekilde sadece kullanılan yapıların doğruluğu değil, toplumsal bağlama uygunluğu da göz önünde bulundurulmalıdır. Ölçme aracını hazırlayan kişi için gerçek yaşamdaki dili kullanma becerisiyle doğrudan ilişkili görünen test soru çeşitleri üzerinde odaklanmak önemlidir. Örneğin; anlama becerisini ölçerken metinle ilgili soruları yanıtlama tekniği; anlatma becerisini ölçerken de hikâye anlatma ya da geleneksel kompozisyonların yerine mektup yazma, rapor hazırlama ya da mesaj yazma teknikleri tercih edilmelidir. Dört temel becerideki performansı ölçmede kullanılan yöntemler aşağıdaki gibidir: Dinleme Becerisi: Kısa sohbetleri, diyalogları, konuşmaları, konferansları dinleme. Konuşma Becerisi: Röportaj, resim tanıtımı, tiyatro, problem çözme (grup çalışması ya da ikili çalışma). Okuma Becerisi: Ana fikri bulma, parçadaki anahtar bilgiyi bulma. Yazma Becerisi: Mektup, anı, rapor, mesaj, yönerge yazma. 2. Dil Ögelerinin Ölçülmesi Dil bilgisi bir dilin yapısı, kuralları ve işleyişi ile ilgilidir. Dolayısıyla dilden ayrı bir birim gibi düşünülemez. Dil bilgisi dil becerilerinden ayrı olarak ele alınmamalı, dil becerileri ile birlikte değerlendirilmemelidir. Dil becerilerinin yanında dil bilgisi, kelime bilgisi (anlam ve işlev) ve ses bilgisi (vurgu ve tonlama) gibi dil ögelerinin de ölçülmesi de büyük önem taşımaktadır. Dil bilgisi ve kullanımının ölçülmesi: Öğrencinin uygun dil bilgisi formlarını tanıması ve uygun yapıyı kullanabilme becerisini ölçer. Genellikle dil bilgisi testleri doğru dil bilgisi yapısını tanımlama ve üretme yeteneğini ölçmekte, anlamı açıklamadaki dil bilgisi yeteneğini ölçememektedir. İletişimsel yaklaşımın önem kazanmasıyla, dil bilgisinin yeri değişmiş ve dil bilgisinin ölçülmesine verilen değer de azalmıştır. Dil bilgisi, yazma ve konuşma becerisinin incelendiği bir performans testinde ölçülebilir ve böylesi bir performans ödevinin bir kategorisi durumunda incelenebilir. Yani burada esas ölçülen yazma ve konuşma becerileridir fakat 27

35 bunları oluştururken öğrenci dil bilgisini de kullanmak zorundadır ve öğretmen bu beceriler aracılığıyla dil bilgisi yeterliğini de ölçmüş olacaktır. Dil bilgisinde farklı soru tipleriyle ölçme ve değerlendirme yapılır. Çoktan seçmeli, kısa cevaplı, boşluk doldurmalı sorular, sözcükten sözcük türetme, bireşim ve yeniden düzenleme çalışmaları bunlardan bazılarıdır. Kelime bilgisinin ölçülmesi: Günlük hayatta konuşma ve yazma dilinde kullanılan kelimelerin yanı sıra bazı kelimelerin anlamlarının öğrenci tarafından bilinip bilinmediğini ölçer. Dört çeşit kelime bilgisi vardır. Bunlar; a) Etkin konuşma kelime bilgisi: Konuşan kişi kelimeleri konuşurken kullanır. b) Pasif dinleme kelime bilgisi: Dinleyici kelimeleri tanır, ama üretmez. c) Pasif okuma kelime bilgisi: Okuyucu kelimeleri tanır, ama üretmez. ç) Etkin yazma kelime bilgisi: Yazan kişi kelimeleri yazarken kullanır. Kelime bilgisini ölçmede farklı soru türleri kullanılır. Bunlardan bir kısmı; çoktan seçmeli (tanıma amaçlı; eş anlamlı - zıt anlamlı), boşluk doldurma, resmin karşılığı olan sözcükleri bulma, düzenleme (karışık biçimde verilmiş harflerden sözcük türetme) türü sorulardır. Ses bilgisinin ölçülmesi: Bir dilin tanımlanmış seslerinin telaffuzunun, vurgusunun, ahenk yapısının ölçülmesidir. Konuşma dilinin öğretimindeki amaç; dilde başarılı bir şekilde iletişim kurabilme yeteneğinin geliştirilmesi olup anlatmanın yanı sıra anlamayı da içerir. Başlangıç seviyesinin taklit ve tekrarı hariç bütün seviyelerde konuşma becerisini ölçmek zordur. Birey bütün sesleri doğru kullanmış olabilir, ama fikirlerini etkili bir şekilde dile getiremeyebilir ya da fikirlerini etkili bir biçimde ve açıkça ortaya koymuş olmasına rağmen harfleri seslendirirken sayısız hata yapmış olabilir. Öğrencilerin fonoloji becerileri; röportaj, sesli ve görüntülü kayıt uyarıcılarına tepki, gözlem ve görüşmeler yoluyla ölçülebilir. 3. Programda Kullanılan Ölçme ve Değerlendirme Yöntemleri Sözlü Sunum: Konuşma, dil öğretimi, dil sanatları gibi birçok alanda kullanılabilir. Öğrencilerin eleştirel düşünme becerileri hakkında bilgi sağlar. Sözlü sunumlar öğrencilerin hatırlama, kavrama ve hitap düzeyleri hakkında bilgi toplamak için uygun araçlardır. Sözlü sunumları, kısa cevap gerektiren sorular gibi yapılandırdığımızda, öğrencilerin sahip olduğu bilgiler kısa bir sürede değerlendirilebilir. Bu yolla öğretim süreci içerisinde öğretimin ve değerlendirmenin eş zamanlı yürütülmesi kolaylaşmaktadır. Sözlü sunumların değerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtarlarının yanında, sergilenecek beceriye göre kontrol listeleri, öz değerlendirme ve akran değerlendirme ölçekleri kullanılır. A. Performans Değerlendirme Performans değerlendirme, öğrencilerin bireysel farklılıklarını dikkate alarak onların bilgi ve becerilerini eyleme dönüştürmelerini, gerçek yaşama aktarmalarını sağlayacak durum ve ödevler aracılığıyla değerlendirme yapmak biçiminde tanımlanabilir. Performans değerlendirme gözlenebilen bir performans veya somut bir ürünle sonuçlanmaktadır. Öğretmenler performans değerlendirmeyi, kompleks bilişsel öğrenmeyi gözlemlemek için kullanabileceği gibi akademik alanlardaki (fen bilimleri, matematik, sosyal bilimler gibi) tutumları ve sosyal becerileri gözlemlemek için de kullanabilirler. Öğretmenler performans değerlendirmede oluşturacakları durumlar/ verecekleri görevler ile öğrencilerin yaptıkları analizleri, problem çözmelerini, yaptıkları deneyleri, verdikleri kararları, arkadaşları ile iş 28

36 birliği içinde çalışmalarını, sözel sunumlarını ve bir ürünü oluşturmalarını doğrudan gözlemleyebilir ve onlara not verebilirler. Performans değerlendirme çoğunlukla projeler ve performans ödevleri yoluyla yapılmaktadır. Bu nedenle aşağıda performans ödevleri ve projeler hakkında bilgi verilmiştir. 1. Performans Görevi: Programda öngörülen eleştirel düşünme, problem çözme, okuduğunu anlama, yaratıcılığını kullanma, araştırma yapma gibi öğrencinin bilişsel, duyuşsal, psiko-motor alandaki becerilerini aynı anda kullanmasını, geliştirmesini ve bir ürünün ortaya konmasını gerektiren çalışmalarıdır. Örnek bir performans ödevi Ek 1 de verilmiştir. 2. Proje: Öğrencilerin grup hâlinde veya bireysel olarak istedikleri bir alanda/konuda inceleme, araştırma ve yorum yapma, görüş geliştirme, yeni bilgilere ulaşma, özgün düşünce üretme ve çıkarımlarda bulunma amacıyla ders öğretmeni rehberliğinde yapacakları çalışmalardır. Projeler, öğrencilerin bireysel olarak ya da grup içinde önemli/anlamlı görevlerde bulunmalarına olanak sunar. Projeler, yönergeler ve puanlama standartları gerektirir. Örnek bir proje ödevi Ek 2 de verilmiştir. B. Öz Değerlendirme Belli bir konuda bireyin kendi kendisini değerlendirmesine öz değerlendirme denir. Öz değerlendirme, bireyin kendi yeteneklerini kendilerinin keşfetmelerine yardımcı bir yaklaşımdır. Kendini değerlendirme, öğrencilerin kendi güçlü ve zayıf yönlerini tanımalarına yardım eder. Performansının düzeyi hakkında karar vermek için kişisel ya da kişiler arası ölçüt koymada ve öğrencinin motivasyonunun yükselmesinde öğrencilere fırsat verir. Kendini değerlendirme ile öğrenci sürecin bir parçası olduğunu hisseder. Kendilerine dışardan bakma yetisi gelişir. Bu tür değerlendirmenin olumsuz yönleri de vardır. Genellikle kendi performanslarını değerlendirirken yanlılığın varlığı göz ardı edilmemelidir. Başlangıçta kendini değerlendirme, öğrencilerin deneyimsizliği nedeniyle yanılgılara neden olabilir. Yine de öğrenciler daha fazla deneyim kazandıkça aldıkları kararlar daha doğru olacaktır. C. Akran Değerlendirme Öğrencilerin, arkadaşlarının hazırladığı ödev, araştırma, proje, rapor vb. çalışmaları değerlendirmesidir. Öğrenciler, arkadaşlarının çalışmalarındaki yeterlik düzeylerini değerlendirirken kendilerinin eleştirel düşünme becerileri gelişir. Akran değerlendirme, öğretmene öğrencilerin gelişim ve yeterlik düzeyleri hakkında geri bildirim sağlar. Akran değerlendirmede, öğrencilerin yanlı davranışlarını önlemek için ölçütlerin öğrencilere verilmesi yararlı olur. Ç. Öğrenci Ürün Dosyası Öğrenci ürün dosyası, öğrencilerin bir ya da birkaç alandaki çalışmalarını, harcadığı çabayı, geçirdiği evreleri gösteren, öğrencinin ürünlerinin bir araya getirilmesi ile oluşturulan bir dosyadır. Öğrencinin sınıf içi etkinlikler sırasında yaptığı çalışmalarından, hazırladığı performans ödevlerinden, proje çalışmalarından, beğendiği ve performansını yansıttığına inandıklarını seçmesi sonucunda oluşan öğrenci ürün dosyası, aynı zamanda hem öğretmen hem de öğrenci için bir değerlendirme aracıdır. 29

37 Öğrenci ürün dosyasının amacı nedir? Ürün dosyaları birçok amaç için kullanılabilir. Bunlar; Öğrencilerin tipik performanslarının kaydedilerek gelecek yıllarda öğretmenlere veri sağlamak, Öğrencinin gelişimini kanıtlarla ve daha sağlıklı izlemek, Ailelere öğrencinin performansını gösteren örnekler sağlamak ve aileyi öğrencinin eğitimine katmak, Öğrencinin öz disiplin ve sorumluluk bilincini geliştirmek ve kendi kendini değerlendirme becerisi kazandırmak, Bir konu alanında iyi bir performans meydana geldiğinde, öğrencileri bu performans hakkındaki düşüncelerle teşvik etmek, güdülemek, Öğretim programında gelişmeye ihtiyaç olan alanları belirlemek, Öğrencileri değerlendirmek olarak sıralanabilir. İngilizce dersi öğretim programında bilgi ve becerilerin değerlendirilmesinde süreç değerlendirmenin yanında, kısa cevaplı, çoktan seçmeli, eşleştirmeli, açık uçlu sorulardan oluşan testler de kullanılmaktadır. Kısa Cevaplı Sorular: Bir kelime, bir sembol ya da en çok birkaç kelime ile cevaplanabilen sonu türüne denir. Bu tür sorular bilgi basamağını ölçmek için uygundur. Öğrenci sorunun cevabını kendisi yazar. Kısa cevaplı sorular iki çeşittir. Birisi soru cümlesi, diğeri eksik cümle tipindedir. Çoktan Seçmeli Sorular: Çoktan seçmeli bir soru, kök ve seçeneklerden oluşur. Kök, kazanımın ifade edildiği veya sorunun sorulduğu kısımdır. Seçenekler de öğrencinin önüne konulan muhtemel cevaplardır. Öğrenciye yöneltilen sorunun cevabı genellikle üç ya da dört başka cevapla birlikte verilir. Öğrenciden istenen, doğru cevabı, verilenler arasından seçip işaretlemesidir. Bu soru tiplerini, öğrencilerin yaratıcılığını ve yazma becerilerini ölçmek amacıyla kullanamayız. Daha çok bilgi, zihinsel beceri ve yeteneklerin ölçülmesinde kullanılır, fiziksel beceri ve yeteneklerin ölçülmesinde kullanılmaz. Eşleştirmeli Sorular: İki grup hâlinde verilen ve birbirleriyle ilgili olan bilgi ögelerinin, belli bir açıklamaya göre eşleştirilmesini gerektirir. Kim? Ne? Nerede? gibi soruların cevabını oluşturan olgusal bilgilerin ölçülmesinde daha kullanışlıdır. Açık Uçlu Sorular: Bu tip sorularda cevabın içeriği, niteliği ve uzunluğu açısından cevaplayıcı serbest bırakılır. Yaratıcı düşünme, eleştirel düşünme, problem çözme, karar verme, analiz, sentez ve değerlendirme becerilerinin ölçülmesinde kullanılabilirler. Bu türden sorular, klasik tip, kompozisyon tipi sınavlar olarak da bilinmektedir. Bu tip sorularda, öğrencilere bir ya da birkaç soru verilip sorunun cevabını düşünüp bularak düzenli bir biçimde yazması istenir. Açık uçlu sorularda, şans başarısı faktörü ortadan kalkar. Öğrencinin düşüncelerini organize etmesine olanak sağlar. Öğrencinin yaratıcılığını ortaya koymasına imkân verir. D. Dereceli Puanlama Anahtarı Öğrencinin gerçekleştirdiği bir çalışmaya ilişkin performansını, belirlenen ölçütler bakımından yetersizden yetkine doğru belirleyen puanlama anahtarıdır. Herhangi bir çalışmanın puanlanması için geliştirilmiş ölçütleri içeren bir araçtır. 30

38 Dereceli Puanlama Anahtarının Kullanım Nedenleri Öğrencinin sergilediği/gösterdiği performansındaki eksikler, düzeltmesi gereken yanlar konusunda geri bildirim elde etmeyi sağlar. Öğrencilerin çalışmalarının üst düzey bilişsel (zihinsel) beceri niteliğinde olup olmadığına karar vermemize yardımcı olur. Dereceli puanlama anahtarı öğretmenlerin öğrencileri değerlendirmek için harcadıkları süreyi azaltır. Öğretmenin, öğrencisinin çalışmasını değerlendirirken daha nesnel olmasını sağlar. Öğrencilere bir ödevi tamamlarken kendi performanslarını değerlendirebilecekleri standartlar ve ölçütler sağlar. Dereceli Puanlama Anahtarı Geliştirme Aşamaları Ölçeğin ne amaçla geliştirileceğini belirleyin. Nelerin değerlendirileceğini açıkça belirleyin. Yeterlik düzeylerine karar verin. Ödevin ölçmeye çalıştığı davranışlar, ürünler ya da becerilerin anahtarını oluşturun. Davranış, ürün ya da her bir becerinin yeterlik düzeyi için kısa ölçütler yazın. Burada önemli olan düzeyler arasında ölçütleri iyi ayırt edebilmektir. Kullanılacak aracın taslağını hazırlayarak uygulanacak duruma getirin. Amaçlarına Göre Dereceli Puanlama Anahtarı Dereceli puanlama anahtarı ilk olarak Bütüncül ve Analitik olarak iki grupta incelenebilir. Genel olarak belli bir yetenek ögelerine ayrılmadan bir bütün olarak puanlanıyorsa bu bütüncül puanlama olmaktadır. Bütüncül dereceli puanlama anahtarı, üründeki veya çalışmadaki nitelikler hakkında genişçe hükümlere dayanmaktadır. Analitik puanlama anahtarı belli bir yeteneği ögelere ayırıp her öge için ayrı bir bütüncül anahtar geliştirmekle oluşturulmaktadır. Analitik anahtarın öğrencilerin eksiklerini tanımaları ve düzeltmeleri açısından faydaları çoktur. Analitik puanlama anahtarları iyi tanımlanmış ve detaylı anahtarlardır. 31

39 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİNE ÖRNEKLER Performans Görevi EK 1 İçerik Düzeyi Sınıf Düzeyi Tema Konu Beklenen Performans Süre Puanlama Yöntemi İngilizce 10. sınıf Bilim Çevre Bilinci Araştırma, yazma becerisi 2 hafta Dereceli puanlama anahtarı Ödev Konusu Sevgili öğrenciler, Sizden, ülkemizdeki gönüllü çevre kuruluşlarının çalışmaları ile ilgili bir araştırma yapmanız, bu kuruluşların benzer ve farklı çalışmalarını karşılaştırarak bir rapor hâlinde sunmanız istenmektedir. Bu ödevi hazırlarken; Gönüllü çevre kuruluşlarının çevreye verilen zararı engellemek için yaptıkları caydırıcı çalışmalar, Bu kuruluşların hangi kurum, kuruluş ve kişilerle iş birliği yaptıkları, Çevreye zarar verilmemesi için bu kuruluşların yaptıkları caydırıcı çalışmalarda ne ölçüde başarılı oldukları hakkında yazınız. Ödevi Hazırlarken Dikkat Etmeniz Gerekenler 1) Araştırmayı zamanında tamamlayacak şekilde bir plan oluşturmalısınız. 2) Ülkemizdeki gönüllü çevre kuruluşlarının adreslerini öğrenmek için internetten yararlanabilirsiniz. 3) Araştırmanızı yaparken basılı ve görsel medya, dergiler, çeşitli kitaplar, broşürlerden veya çevrenizde bu kuruluşlara üye kişiler varsa onlarla görüşerek bilgi toplayabilirsiniz. 4) Ödev konusunda yer alan soruların cevapları için yeterli bilgi edinemezseniz, e-posta aracılığıyla ilgili kuruluşlara bu soruları yöneltebilirsiniz. 5) Karşılaştırma yapacağınız bilgiler birkaç sayfayı geçmemelidir. 6) Raporunuzda açık ve anlaşılır bir anlatım kullanmaya özen göstermelisiniz. 7) Raporunuzu oluşturmak için yararlandığınız kaynaklar, kaynakça bölümünde yer almalıdır. 8) Hazırlayacağınız raporu; ülkemizdeki gönüllü çevre kuruluşlarının çalışmalarına ait resim, fotoğraf, çizim, karikatür vb. ile zenginleştirmelisiniz. 9) Hazırladığınız raporu arkadaşlarınıza sergileyiniz. Dereceli puanlama anahtarı ödevinizin hangi ölçütlere göre değerlendirileceği konusunda sizlere bilgi vermek için hazırlanmıştır. Bu puanlama anahtarınız öğretmeniniz tarafından doldurulacağından üzerinde herhangi bir işaretleme yapmayınız. 32

40 DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI BİÇİM Rapor, benzer ve farklı yönleri ortaya koyacak şekilde doğru tasarlanmış. Rapor; resim, çizim, fotoğraf, karikatür vb. ile zenginleştirilmiştir. Sunulan raporda faydalanılan kaynaklar belirtilmiştir. İÇERİK Gönüllü çevre kuruluşlarının çevreye verilen zararı engellemek için yaptıkları caydırıcı çalışmalar hakkında bilgi verilmiştir. Bu kuruluşların hangi kurum, kuruluş ve kişilerle işbirliği yaptıkları belirtilmiştir. Kurum ve kuruluşların farklı ve benzer yönleri belirtilmiştir. Bu kuruluşların çevreye zarar verilmemesi için yaptıkları caydırıcı çalışmalarda ne ölçüde başarılı oldukları hakkında benzerlik ve farklılıklarına ait karşılaştırmalar yapılmıştır. DİL ve ANLATIM Rapor hâlindeki sunuda açık, anlaşılır ve akıcı bir dil ve anlatım kullanılmıştır. Toplam Toplam Puan Bu ölçekten alınacak en yüksek puan 40, en düşük puan ise 8 dir. Bu puan 100 lük not sistemine göre aşağıdaki formül kullanılarak nota çevrilebilir. Örnek: Bir öğrenciniz ölçeğe göre 30 puan almış olsun x X= puan 5 lik not sisteminde aralığına gelir. Bu da 4 ün karşılığıdır. 33

41 PROJE EK 2 İçerik Düzeyi İngilizce Sınıf Düzeyi 10. sınıf Tema Sanat Konu Müzik Beklenen Performans Araştırma, yaratıcılık Süre 3 ay Puanlama Yöntemi Dereceli puanlama anahtarı Proje Konusu Sevgili öğrenciler, Sizden 3 ay içerisinde, dünyanın çeşitli yerlerinde ortaya konan farklı müzik türleri hakkında bir poster sunusu hazırlamanız istenmektedir. İstediğiniz beş çeşit müzik türünü içeren bölümlere yer vermelisiniz. Ele alacağınız müzik türleri ile ilgili resimler bularak posterin görselliğini artırmalısınız. Ele alacağınız müzik türleri ile ilgili açıklayıcı yazılara vb. yer vermelisiniz. Projeyi Hazırlarken Dikkat Etmeniz Gerekenler 1) Bu posteri hazırlamak için sınıfınızdan grup hâlinde çalışabileceğiniz kendiniz dâhil 5 arkadaş belirlemelisiniz. 2) Aranızda grup sorumlusunu seçmelisiniz. 3) Posteri zamanında tamamlayacak şekilde bir plan oluşturmalısınız. 4) Grup üyeleri kendi aralarında posterin hazırlanma sürecinde üstleneceği sorumlulukları belirlemelidir. 5) Posterde yer vereceğiniz müzik türleri için kitap, dergi, internet vb. kaynaklardan yararlanabilirsiniz. 6) Hazırlayacağınız poster yaklaşık 50x70 ebadındaki tabaka fon kartonundan 3 4 tane ve istediğiniz renklerden olabilir. 7) Posterde açık ve anlaşılır bir anlatım kullanmaya özen göstermelisiniz. 8) Posteri resim, karikatür, fotoğraf, çizim vb. görseller ile içeriği destekleyici şekilde düzenlemelisiniz. 9) Hazırladığınız posteri grup üyeleriyle birlikte sınıfta 15 dakikalık bir sürede sunmalısınız. 10) Yapılacak sunuda her grup üyesi posterde yer alan müzik türlerinden birini sunmalıdır. 11) Sunu sırasında ilgili müzik türünden bir örneği çalabilir (CD, kaset vb.) ve/veya dans gösterisi yapabilirsiniz. 12) Poster ve sunu hazırlıklarınızı en geç././20 tarihine kadar bitirmelisiniz. Dereceli puanlama anahtarı ödevinizin hangi ölçütlere göre değerlendirileceği konusunda sizlere bilgi vermek için hazırlanmıştır. Bu puanlama anahtarınız öğretmeniniz tarafından doldurulacağından üzerinde herhangi bir işaretleme yapmamanız gereklidir. Değerlendirme ağırlığı: % 70 sunum ve poster, % 30 grup içi akran değerlendirme formu 34

42 DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI I. Ürünün Yazım Boyutu İÇERİK Beş farklı müzik türüne yer verilmiştir. Ele alınan müzik türleriyle ilgili açıklayıcı yazı ve benzerlerine yer verilmiştir. Konu dışına çıkmadan yazılmıştır. Belirlenen müzik türleri ile ilgili betimlemeler yapılmıştır. Açıklayıcı ve bilgilendirici şekilde yazılmıştır. Konularla ilgili resim, karikatür, fotoğraf, çizim ve benzerlerine yer verilmiştir. Seçilen resimler ilgi çekicidir. Görsel unsurlar anlatımı güçlendirmektedir. Konu başlıkları verilmiştir. BİÇİM Kelime, cümle ve satırlar arasında uygun boşluk bırakılmıştır. Yazılarında noktalama işaretleri doğru ve yerinde kullanılmıştır. Kelimeler yerinde ve anlamına uygun kullanılmıştır. Posterdeki görseller temiz ve özenli bir biçimde düzenlenmiştir. DİL BİLGİSİ VE YAZIM Kelimeler türlerine ve işlevine uygun kullanılmıştır. Noktalama işaretlerinin kullanımı uygundur. Kelimeler yerinde ve anlamına uygun kullanılmıştır. II. Ürünün Sunum Boyutu Uygun ve etkin konuştu. Kelimeleri anlamına uygun ve yerinde kullandı. Kelimeleri doğru telaffuz etti. Akıcı konuştu. Konuşmasının içeriğine uygun olarak vurgu ve tonlama yaptı. Konuşmalarında beden dilini kullandı. Konu dışına çıkmadan konuştu. Konuşmasında dinleyici gruba sorular sordu. Kendisine sorulan sorulara cevaplar verdi. Kendine güvenerek konuştu. Konuşmasında önemsediği bilgileri vurguladı. Bilgilendirici konuştu Bu ölçekten alınacak en yüksek puan 87, en düşük puan ise 29 dur. Bu puan 100 lük not sistemine göre aşağıdaki formül kullanılarak nota çevrilebilir. Örnek: Bir öğrenciniz ölçeğe göre 52 puan almış olsun x X= puan 5 lik not sisteminde aralığına gelir. Bu da 3 ün karşılığıdır. 35

43 GRUP İÇİ AKRAN DEĞERLENDİRME FORMU Grupta istekli olarak görev alır. Görevlerini zamanında yerine getirir. Arkadaşlarının düşüncelerini saygıyla dinler. Araştırma için çeşitli kaynaklardan yararlanır. Arkadaşlarıyla iyi iletişim kurar. Temiz ve düzenli çalışır. Grup arkadaşlarıyla uyum içinde çalışır. Arkadaşlarının çalışmalarını takdir eder. Toplam Genel Toplam EVET 3 KISMEN 2 HAYIR 1 36

44 EK 3 DÖRT DİL BECERİSİNE YÖNELİK ÖRNEK ETKİNLİKLER DİNLEME ETKİNLİĞİ 1 (10. SINIF) Kazanımlar 1. Dinlediği açık ve anlaşılır telefon konuşmasını anlar. 2. Kısa mesaj ve kayıtlı duyurulardaki önemli ögeleri belirler. 3. Dinlediklerinde önemli bilgiyi ayırt eder. 4. Dinlerken vurgu, tonlama ve telaffuza dikkat eder. Assume that you are working at the Hilton Hotel as a receptionist. Listen to the following recorded phone message and send a fax to confirm the reservation. You will hear the message twice and space is provided for you to make rough notes. Your Notes Confirmation Fax Tape Script: Hello. I m phoning from B.A.A. International in Switzerland. We d lie to reserve one of your meeting rooms on Friday, August 26 for the whole afternoon from 2 o clock to 6 o clock, that s on Friday, 26 th August. Could you please send me a fax to confirm the reservation? My name is Chris Morgan. That s spelled CHRIS MORGAN and the company s name is B.A.A. International. Our fax number is I ll repeat that for you: Could you also confirm current prices? We used your hotel last year and were very happy with the service. 37

45 EVALUATION: To the teacher 1. Let students listen to the tape script carefully. 2. Let them take notes. 3. After the students have written down the confirmation fax, read the tape script again to make them control their confirmation fax sheets. Douglas, D. 2000, Assessing Languages for Specific Purposes. Cambridge: Cambridge University Press. sayfa 172 den metin ve bazı etkinlikler alınmış, bazıları uyarlanmıştır. 38

46 DİNLEME ETKİNLİĞİ 2 (10. SINIF) Kazanımlar 1. Okuduklarından çıkarım yapar. 2. Dinledikleri ile ilgili çıkarım yapar. 3. Dinlediklerinde önemli bilgiyi ayırt eder. 4. Dinlediği konuya ilişkin sorular sorar ve cevap verir. 5. Dinlediklerini anlamlandırmada ön bilgilerini kullanır. 6. Konuşmalarında beden dilini kullanır. 7. Kısa metinler yazar. Have you heard about Alzheimer s disease? A. Read the following text about Alzheimer s disease. Give brief information about this disease to your partner. Four million older Americans have Alzheimer s disease. People with Alzheimer s disease cannot remember things. At first, they can t remember words and names. Then they can t remember what they are doing. Sometimes they don t know where they are. They can t remember how to do everyday things. Later they don t remember their friends and family members. Many people with Alzheimer s disease lose their friends. Doctors have no cure for Alzheimer s, but they are trying to help people with this disease. One way is with support groups. In support groups, people with Alzheimer s meet together and talk about their feelings. B. Dr. Alan Dienstag works with people who have Alzheimer s disease. You will listen to him talking to the relatives of people with Alzheimer s at the Alzheimer s Association. What do you think he will talk about? Note down your predictions. Share with the class. New medicines Symptoms of this disease C. Listen to Dr. Dienstag.Write T if the sentences are true. Write F if the sentences are false. 1. The members of the writers group write about their memories. 2. The members listen to each other s stories. 3. The group members meet to study Alzheimer s disease together. 4. The group members are happy to meet with each other D. Listen again. Circle the best answer. 1. How often does the writers group meet? (a) once a week (b) twice a week (c) every month 39

47 2. What do people with Alzheimer s disease usually remember? (a) stories (b) the past (c) the present 3. How do the group members help each other? (a) They find old friends. (b) They find ideas. (c) They find words. 4. Why do many people with Alzheimer s feel lonely? (a) They lose their friends. (b) They are old. (c) They live alone. 5. What are the first words of every story? (a) I don t remember. (b) I m a member. (c) I remember. E. Listen to the text one more time. Focus on the first speaker s talk and the doctor s response to him. Complete the following sentences accordingly The speaker doesn t think that Dr. Dienstag wants his group members to.. F. Work in Pairs. Read your role cards. Write a dialogue and act it out in class. Role-Card A: You have attended the meeting at the Alzheimer s Association and you want to report what you have heard at the meeting to a friend. Use reported speech when needed (Dr Dienstag said that./ He believed / One member wanted to know ) Share your own ideas about the writers group Role-Card B: You know a person who has Alzheimer s disease and you are very interested in finding ways of helping him/her. Try to learn as much as possible by asking questions Show interest in what your friend says by using the following expressions When you hear new information: Really... Uh-huh... Oh, really...? When you are excited about what you hear: That s so interesting That s great That s amazing! I think it s very important 40

48 TAPE SCRIPT Memories Lost and Found Jane Oliver: Good Evening. Welcome to the Alzheimer s Family Meeting. Tonight, our speaker is Dr. Alan Dienstag. Dr. Dienstag is a psychologist, and he has started a new group for people with Alzheimer s disease. It s a writers group, and I think some of your relatives may be interested in it. Please feel free to ask him questions. Dr. Dienstag, welcome. Dr. Dienstag: Thank you, Ms Oliver. Hello, everyone. Yes, my group is a writers group, and it is for people with Alzheimer s. The members meet once a week, and they write stories about their past. Then they read their stories to the group, and we all talk about them. Relative 1: Excuse me, but my father sometimes doesn t remember my name! How can writing a story help him? Dr. Dienstag: Well, people with Alzheimer s forget so many things. But they often remember the past very well. When they can remember something and can write a story about it, they feel better about themselves. Relative 1: Well, OK, but why do they meet in a group? Dr. Dienstag: Well, because, as you know, people with Alzheimer s often forget words. So, they can t always explain their ideas. But when they meet in a group, they can help each other. Relative 1: Really? Dr. Dienstag: Yes, it s amazing. Together, they find the right words to explain their ideas. And they all feel better about themselves. Relative 2: I think that s wonderful. And it s a nice way to make new friends, too. Dr. Dienstag: Yes, and that s very important. As you know, many people with Alzheimer s lose their old friends. They feel lonely. But in the writers group they can talk about their feelings. By talking together and writing together, the members become goof friends. They really understand each other. Relative 2: What do they write about? Dr. Dienstag: Well, every week, they write about a different memory. But they always begin with the same two words: I remember. Relative 3: That s interesting. We usually think about the things they don t remember. Dr. Dienstag: That s very true. You know, Alzheimers is a terrible disease. My group members know this too. But every week, they are so happy to get together to write, talk and laugh. Jane Oliver: Thank you, Dr. Dienstag. 41

49 EVALUATION: To the teacher 1. Check the students answers. 2. Ask students to evaluate each other according their dialogue and role playing. (Merdinger, P. & L. Barton North Star: Focus on Listening and Speaking NY: Pearson Education. S53-70 Unit 4: Memories-Lost and Found bölümünden metin ve bazı etkinlikler alınmış, bazıları uyarlanmıştır.) 42

50 KONUŞMA ETKİNLİĞİ 1 (10. SINIF) Kazanımlar: 1. Görüş ve önerilerini paylaşır. 2. Kelime ve kelime gruplarını bağlaçlarla bağlar. 3. Görgü kurallarına ve kültürel değerlere uygun konuşur. 4. Kelimeleri yerinde ve anlamına uygun kullanır. 5. Konu dışına çıkmadan konuşur. 6. Kelimeleri türlerine ve işlevine uygun kullanır. A. People often have very generalized views or opinions about people from other cultures. These generalized views are called stereotypes. For example: Americans are rich. Italians are hot-blooded people who can easily get angry. Turkish people generally use body language for communication. English people are very concerned with money. Sometimes there is little truth in them, and sometimes there is almost no truth in them at all. While answering the questions below, use the appropriate connectors. 1. Please choose two of the following areas: Money Time Clothing Men-women relationships Food Family Hospitality 2. Talk about stereotypes about the citizens and the life styles of two countries. 3. Explain what makes you to think like that. (For example, movies, books, documentaries, TV programmes etc.) 4. Tell your own opinion why these stereotypes may not be true. 5. Please explain the reasons of your opinion. EVALUATION: To the teacher 1. Listen to your students carefully. Let the students evaluate each other. 2. Let students express themselves freely and use the body language. 43

51 KONUŞMA ETKİNLİĞİ 2 (10. SINIF) Kazanımlar 1. Konuşmalarında kendi görüş ve önerilerini paylaşır. 2. Resim ve fotoğrafları yorumlar. 3. Konuşmalarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. 4. Basit cümle yapılarını doğru kullanır. 5. Konuşmalarında İngilizce konuşulan ülkelerin kültür değerleri hakkında bilgi verir. 6. Basit cümle yapılarını doğru kullanır. 7. Görgü kurallarına ve kültürel değerlere uygun konuşur. A. Zeynep is planning to spend 6 months in England to improve her English. Work with a partner and identify what Zeynep might need to take with her. Look at the pictures below to get some ideas to help you. Decide which are the most important things to bring/take with her. B. Share your ideas with the whole class. Tell the reasons of your decisions. EVALUATION: To the teacher 1. Listen to your students carefully. 2. Let students share their thoughts. While listening to the students, pay attention to their vocabulary, grammar, pronunciation, fluency, intonation. 44

52 KONUŞMA ETKİNLİĞİ 3 (10. SINIF) Kazanımlar 1. Bilgi sahibi olduğu bir konuda açık ve anlaşılır olarak karşılıklı yapılan tartışmaya katılmaya istek duyar. 2. Karşılıklı konuşmaları başlatır, sürdürür ve tamamlar. 3. Karşılıklı konuşmaya istek duyar. 4. Görgü kurallarına ve kültürel değerlere uygun konuşur. 5. Kendine güvenerek konuşur. 6. Uygun ve etkin konuşma stratejileri geliştirir. 7. Görüş ve önerilerini paylaşır. 8. Sunulan görüş ve önerileri yorumlar. Work in groups of five. You are going to debate a serious topic Pros and Cons of Tourism on a TV Round table Debate Program. You will be expected to argue your case for 2 to 4 minutes before you continue with questions and answers. As a group work on the possible advantages and disadvantages of tourism for the world in general and for your country. Use the information given below. Student A: Moderator You want to make sure that every aspect of this issue is discussed in your program. Prepare some critical questions to be asked to your guests. Make sure that every guest in the round-table has 2 to 4 minute uninterrupted speaking time to express his/her point of view. Prepare an opening to start the program. Prepare a short closing speech to round-up the argument. Student B: A member of the Conservation of the Wild-life Organization You want people to understand that tourism is a serious threat for the wild-life. List all your arguments. Do some research and try to make your case convincing by giving examples and factual information. According to scientists, 15% of all greenhouse gasses will come from airplanes by Tourism creates pollution Tourism destroys the countryside and pushes wildlife away.. Student C: A Holiday Manager You want people to understand that tourism is a big industry which contributes to national income. List all your arguments. Do some research and try to make your case convincing by giving examples and factual information When tourism is restricted only the rich can travel Everyone needs a chance to relax In many big hotels environment friendly systems are used for washing, heating etc.. 45

53 Student D: A representative from a local Farmer s Association You want to be the voice of local farmers who see tourism as a threat to their work. List all your arguments. Do some research and try to make your case convincing by giving examples and factual information. More and more agricultural land is lost for building hotels There is water and energy shortage in touristic areas Tourism destroys traditional ways of life.. Student E: A Government Official working in The Ministry of Tourism You see the future of your country in the investments in tourism. List all your arguments. Do some research and try to make your case convincing by giving examples and factual information. Tourism is a big industry and many people find job opportunities It is good for international relations It is a good way of presenting your national wealth and culture to people from other countries.. You can organize your talk and achieve fluency in your speech by using the following expressions: What I am trying to say is that.. What I mean is.. In question/ answer part you can politely take turns and interrupt by using the following expression: Sorry to interrupt, but. Then, how do you explain. Do you mean.. For the Opening (Moderator) Good Evening, today we will be discussing the. Shall we start with... For the Closing (Moderator) I would like to thank all my guests for.. 46

54 EVALUATION: To the teacher 1. Encourage your students to express themselves. 2. Make sure students respect each other s views. 3. Let them comment on others talk. 4. Encourage them to use appropriate speaking strategies to organize their talk. 5. Let them prepare meaningful dialogues. 6. Correct their pronunciation where necessary. (Harmer,J The Practice of English Language Teaching. Fourth Edition. Essex: Person Education, s dan uyarlanmış ve geliştirilmiştir.) 47

55 OKUMA ETKİNLİĞİ 1 (10. SINIF) Kazanımlar 1. Ön bilgileri kullanarak okuduğunu anlamlandırır. 2. Okuma öncesi, okuma sırası ve okuma sonrasında metinle ilgili soruları cevaplandırır. 3. Okuduklarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin, kim (5N1K) sorularına cevap arar. A. Work in pairs. Answer the following questions and compare your views with a friend. 1. How do you think The Book of the Future will look like? 2. Will people still read books in the year 2050? 3. Will computers replace books in the future? B. Some of the key words (important words that form the content of the text) are underlined. Just look at the key words and try to guess what the text will be about. Share your views with a friend. C. Read the text below. THE BOOK OF THE FUTURE Will people still read books 100 years from now? A few years ago, many people would have said no. It seemed likely that computers and the Internet would replace books. Now, however, most experts think that books are here to stay. There are a number of reasons why computers won t replace books entirely. One reason is that books on paper are much cheaper than computers. Books don t need a power source either. You can read a book for as long as you want and wherever you want. You never have to worry about losing power. Also, many people feel more comfortable reading words in a book than reading words on a computer screen. It s less tiring to the eyes. Will books in the future be similar to the books you can buy today? The answer to that question is no. In the future, you may only need to buy one book. With this one book, you will be able to read novels, plays, and even today s newspaper. It will look like today s book, but it will be electronic. One of the people working on the book of the future is Professor Joseph Jacobson from the Massachusetts Institute of Technology in the U.S. Professor Jacobson s book will have a small button on the side. When you press the button, words will instantly appear on the page. When you want to read a different story, you can push the button again and a new story will quickly appear. What is the technology behind Professor Jacobson s book? Two important inventions will make this new kind of book possible: electronic ink and radio paper. Electronic ink ---or e-ink --- is a liquid that can be printed on paper, metal, or anything else. E-ink looks and feels like printed words on paper. Unlike regular ink, however, words in e-ink are not permanent. The can be changed by pushing a button. When you push the button, all the words on the page go away and new-words appear. The other new development is radio-paper. This paper looks and feels like a page in a book. In reality, however, radio paper is made of plastic. Professor Jacobson calls his book of the future the last book. This book, he says, will be the last book you will ever need. 48

56 D. Read the statements and check ( ) True or False 1. Electronic books will be like the books we have today ( ) T ( ) F 2. You will be able to read many different stories in one electronic book ( ) T ( ) F 3. You will be able to get the news in an electronic book ( ) T ( ) F 4. The words in an electronic book will be permanent ( ) T ( ) F 5. Radio paper is made of paper ( ) T ( ) F Work with a partner to correct the false statements. E. Read the text one more time and choose the correct meaning of the italicized and bold words. 1. The words are here to stay in line 3 mean (a) are nearby (b) are useless (c) won t disappear 2. The phrase a number of in line 4 is similar to the word (a) all (b) one (c) many 3. The word press in line 15 means.. (a) push (b) iron (c) pull 4. The word instantly in line 15 means.. (a) very quickly (b) very slowly (c) seriously 5. The word permanent in line 22 means.. (a) powerful (b) serious (c) unchanging F. What do you think the advantages and disadvantages of the e-book are? Discuss with a friend. Use the ideas given in the text and add at least two new ideas (one advantage/ one disadvantage) in the appropriate column of the chart below. ADVANTAGES OF THE E-BOOK DISADVANTAGES OF THE E-BOOK We don t need to cut trees to make An e-book will need a power the paper source Present your arguments to the class by giving reasons. You may use the following patterns: It will be better to use e-books because they will help us save the trees It will not be convenient to use e-books because they need power source G. Work in pairs. One of you will be Prof. Joseph Jacobson from MIT and the other will be a reporter from a local newspaper. Create an interview on e-books which will be published in the newspaper. Read your role-cards before you start writing down the interview. You are Prof. Joseph Jacobson: You want to inform the public on your project. Try to be as clear as possible when talking about the technology needed for making e-books. Try to convince the reporter and the general public on the future benefits of this invention. You are the Interviewer: You want to learn as much as possible on this new project of ebooks to inform your readers. But you also have some critical questions in mind on the possible disadvantages of e-books. 49

57 EVALUATION: To the teacher 1. Encourage to students to act out their roles in class 2. Ask other students thoughts about role plays that are acted out. 3. Ask students how they have guessed the correct meanings of the italicized and bold words. 4. Let them work together to correct the false statements. ( Lee, L & E. Gundersen Select Readings. Oxford: Oxford University Press. CH.3 The book of the future s den uyarlanmış, yeni etkinlikler eklenmiştir.) 50

58 OKUMA ETKİNLİĞİ 2 (10. SINIF) Kazanımlar 1. Ön bilgileri kullanarak okuduğunu anlamlandırır. 2. Okuma öncesi, okuma sırası ve okuma sonrasında metinle ilgili soruları cevaplandırır. 3. Okuduğu konuya uygun başlık belirler. 4. Okuduklarından çıkarım yapar. 5. Okuduğunu anlamlandırmada görsellerden yararlanır. 6. Okuduklarında geçen bilmediği kelimelerin anlamlarını tahmin eder. A. Answer the following questions and compare your views with the class. 1. What do you think of pollution? 2. What are the affects of pollution to environment? 3. What are types of pollution? B. Look at the pictures below and guess what the passage that you ll read is about. Why do you think the passage is about? 51

59 C. Read the text below. The air we breathe these days is polluted and is getting worse. Air pollution causes all kinds of breathing problems. It also makes us feel tired and gives us headaches and sore eyes. Many children suffer from asthma because of pollution in the air. Air pollution is caused mainly by harmful gases from motor vehicles and factories. Cigarette smoking and the use of some detergents, furniture paints, air fresheners and insecticides also cause air pollution. To control air pollution, the government has passed laws to make sure that vehicles do not give out harmful gases and factory owners reduce the amount of fumes that are given out from their factories. Nowadays, drivers are encouraged to use unleaded gas which makes the air less polluted. We can also help keep the air clean by using fewer insecticides, air fresheners and detergents which contain chemicals that are harmful to the environment. We can grow more trees and plants. A greener environment will make the air fresh and cool. The earth is a beautiful place to live in. It is our duty to keep it clean. D. Underline the words which you don t know their meanings. Then work in pairs to guess their meanings. If you don t guess, you can look up your dictionaries. E. Answer the following questions. 1. What are the two main causes of air pollution?. 2. What do many children suffer from because of air pollution?.. 3. What can a driver do to help reduce pollution?.. 4. How can we help make the air fresh and cool? 5. What conclusions can you draw from this passage about the harms of air pollution?. F. What is an appropriate title for this passage? G. In addition to the ways mentioned in the passage, how can we prevent air pollution? Make two suggestions

60 EVALUATION: To the teacher 1. Let the students express their thoughts about the photographs. 2. Let them answer the detailed questions correctly. 3. Let them work in pairs. 4. Let them write down an available title. 5. Let them write down their suggestion to support their ideas. (McKay, P. (2006) Assessing Young Language Learners. Cambridge: Cambridge University Press. s. 239 dan uyarlanmış, yeni etkinlikler eklenmiştir.) 53

61 Kazanımlar YAZMA ETKİNLİĞİ 1 (10. SINIF) 1. Kısa metinler yazar. 2. Mektup yazar. 3. Duygu, düşünce ve tutkularını anlatır. 4. Olayları oluş sırasına göre yazar. 5. Kelime ve kelime gruplarını bağlaçlarla bağlar. 6. Yazılarında kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. 7. Yazılarında imla kurallarını uygular. 8. Yazılarında noktalama işaretlerini doğru ve yerinde kullanır. 9. Anlamlı ve kurallı cümleler yazar. 10. Konu dışına çıkmadan yazar. 11. Mantıksal bütünlük içinde yazar. Choose one of the topics below and write a paragraph in about words. 1. The following is part of a letter you receive from an English pen friend. Now write a letter, answering your pen friend s questions...in your next letter, please tell me all about your favourite TV programme. Why do you like watching it? What s it about? 2. Your English teacher has asked you to write a story. Your story must begin with this sentence: I felt nervous when the phone rang.. When writing your paragraph, you can use the vocabulary given below: first, then, next, after that, finally. when, as soon as, before, after, while, times (at 7:00, at noon, at night, in the morning/afternoon, on (at) the weekend, dates (in January, on Wednesday, on December 21, 2007, (or) on the 22 nd of May, at the end of the year, at the beginning of 2008, from 2006 to 2008) 54

62 EVALUATION: To the teacher 1. Let them decide in which subject they are going to write. 2. Let them use the vocabulary given. 3. Tell them use the appropriate language, grammar, organization, and punctuation. 4. Evaluate their paragraphs. 5. Display some their paragraphs on the bulletin board. den uyarlanmış, yeni etkinlikler eklenmiştir. 55

63 Kazanımlar YAZMA ETKİNLİĞİ 2 (10. SINIF) 1. Betimlemeler yapar. 2. Öğretmeni ve arkadaşlarıyla yazdıklarının doğruluğunu ve uygunluğunu gözden geçirir. 3. Not alır. 4. Okuyuculardan gelen dönütler doğrultusunda yazısını yeniden düzenler. 5. Kelime ve kelime gruplarını bağlaçlarla bağlar. 6. Yazılarında kelime tekrarından kaçınır. 7. Yazılarında imla kurallarını uygular. 8. Yazılarında noktalama işaretlerini doğru ve yerinde kullanır. 9. Anlamlı ve kurallı cümleler yazar. 10. Kelimeleri yerinde ve anlamlarına uygun kullanır. 11. Konu dışına çıkmadan yazar. A. Think for a few minutes and note down what you like most about the house/flat you live in. Share your ideas with the class. B. You want to sell the flat or house that you have lived in (or you still live in). Write a description in about words. Think what a customer would like to know about your house/flat. Write down the features of your house/flat and use necessary adjectives to describe your house/flat. 56

64 My House/Flat location neighbours heating number of rooms.. friendly nice facilities 24 hours security B. Compare your notes with a friend. Add in new points if needed. C. Writing about your house/flat by using the features you have decided to include in your paragraph. Make sure that the information is clearly and effectively presented. While writing your paragraph you should check: the information arrangement of sentences. links between the sentences. vocabulary. repetitive and/or missed out sentences. D. Give your paragraph to your friend. Ask him/her to review your paragraph by following the guidance check list given above. Do the same for your friend s paragraph. Review your paragraph according to the feedback you get from your friend. E. Develop your paragraph according to the feedback you get from your friend. Then give your final paragraph to your teacher. 57

65 EVALUATION To the teacher Evaluate the students paragraphs according to criteria given below: The order in which the information is presented The spelling Punctuation Word choice Grammar Uyarlama için kullanılan kaynaklar: Tribble, C Writing. Oxford: Oxford University Press Hedge, T Writing. Oxford: Oxford University Press 58

66 EK 4 1 DERS SAATİNE GÖRE HAZIRLANMIŞ ÖRNEK DERS PLANI PART I LESSON CLASS THEME CONTENT DURATION English 10th grade Art Films 40 minutes PART II OBJECTIVES (KAZANIMLAR) GRAMMAR TOPICS TEACHING AND LEARNING TECHNIQUES MATERIALS USED BY THE TEACHER STUDENTS Dinlediklerini anlamlandırmada ön bilgilerini kullanır. Dinlediklerini anlamlandırmada sunulan görsellerden yararlanır. Ön bilgilerini kullanarak okuduğunu anlamlandırır. Okuduklarında geçen kelimelerin anlamlarını tahmin eder. Okuduklarının konusunu belirler. Okuma öncesi, okuma sırası ve okuma sonrasında metinle ilgili soruları cevaplandırır. Görüş ve önerilerini paylaşır. Konuşmalarında beden dilini kullanır. Olayları oluş sırasına göre yazar. Kısa metinler yazar. Betimlemeler yapar. Mektup yazar. Not alır. Öğretmeni ve arkadaşlarıyla yazdıklarının doğruluğunu ve uygunluğunu gözden geçirir. Anlamlı ve kurallı cümleler yazar. Konu dışına çıkmadan yazar. Relative clauses ( who, which, where) Brain storming Question-answer Pair work Group work Role play film posters reading text dictionary worksheet related to the text Music CDs 59

67 PART III TEACHING AND LEARNING PROCESS Step time Task (teacher) Task (pupils) Interaction Purpose 1 5 A. Introduction: mins T elicits the ideas of the Listen T Ss Arouse interest. students. T asks Ss: What do you like doing in your spare time? What kind of films do you like watching? How often do you go to the cinema? T elicits answers from Ss mins (T=teacher Ss=students) B. Presentation: Activity A Ss call out the answer to the question. ( I like watching films, I like horrors films, I go to the cinema twice a month etc.) Ss read the plot of the film Troy using their dictionaries where necessary. Ss discuss the true and false questions and put a tick or cross beside each sentence. T Ss Ss T Ss Ss-T Ss Ss Reading for general understanding. Work in pairs and answer the T/F questions in Troy. Discuss the answer with the class. T checks answer orally, encouraging discussion. T corrects major errors. T Ss Ss Ss-T Checks answers orally. Corrects the errors. Activity B T make SS study on vocabulary. Ss work in pairs. SS complete the puzzle with the words begins with T in the text. Ss Ss For comprehending the text. Work in pairs and complete the puzzle. T checks answer orally, explaining where necessary. T corrects major errors. T Ss Ss Ss-T Discuss the answer with the class. Checks answers orally. Corrects the errors. 60

68 3 15 mins C. Main Activity Activity C T elicits their ideas about the films and tells them to match the posters with the film reviews. (while doing the activity play the songs of these films if possible. Ask Ss which music is related to which film In pairs, Ss match the film reviews with the posters. Ss use their dictionaries where necessary. Ss examine the posters and listen to the music to guess the film. Ss Ss Ss Ss Ss T Reading for predicting T asks Ss whether they ve watched/read one of these films or books. (in Activity C) Ss tell the name of the films or books. T Ss Ss Ss-T Activity D T asks them to look at the posters of the films and write what their opinion is about these films. Ss put a tick in the box which best describe their opinion T Ss Ss T Ss Ss-T Reading for general understanding T tells students to write the review of a film they have seen or a book they have read before. Ss take some notes about either a film they ve seen or the review of a book they ve read and change their notes with a partner. T Ss Ss Ss Check taking notes T checks their notes and gives feedback. T Ss D. Closure/ Conclusion Activity E 4 5 mins T tells them to write a paragraph by using their notes. Ss write a short paragraph about a film/book. T Ss Giving information about a film/ book T walks round and checks Ss sentences. 61

69 5 5 mins E. Follow up Lessons/ Assessment/ Evaluation T asks Ss to write a short letter to a film star. or T let students play a silent movie Ss choose a film star and write letter. Ss make groups and play silent movie. T Ss Ss Ss Ss Ss-T 62

70 AÇIKLAMALAR Örnek ders planı, içeriği aynı kalmak koşulu ile biçimsel olarak değiştirilebilir. Plan yapılırken dersin kapsamı, sınıf seviyesi, öğrenci özellikleri ve okulun-çevrenin özelliklerine dikkat edilmelidir. Bu plan 6 ders saatlik tema içeriklerine göre planın yapısı aynı kalmak koşuluyla, düzenlenebilir. 63

71 Activity A. Work in pairs. Read through the Troy. Answer the true and false questions? Put a tick ( ) or cross (X) next to each sentence. Then discuss your answers with the class. FILM CLUB Home Reviews Next presentation: Troy Place: Main School Hall Date and time: Wednesday, October 4th at 5.00 p.m. The plot of the film Troy is a historical film about Trojan War. One of the characters is a young Trojan prince called Paris who falls in love with a beautiful Greek queen called Helen. Paris steals Helen from her husband Menelaus, the King of Sparta. Paris takes Helen back to the city where he was born Troy. This action starts the Trojan War, a war which lasts for ten years. The main character in the film is a Greek soldier called Achilles who fights the Trojans and has many adventures. There is a brilliant scene in the film where hundreds of Greek soldiers hide in an enormous wooden horse. Join now! Contact us The actors There are a lot of good actors in the film. Brad Pitt plays Achilles, the Greek soldier, and Orlando Bloom plays Paris, the man who steals Helen of Troy. The woman who plays Helen of Troy is a German actress called Diane Kruger. It s a historical film but there s lots of action in it. I enjoyed it. John Banks, Year 10 True or False Questions 1. Troy is a documentary. 2. Paris is Helen s father. 3. Trojan War lasts for ten years. 4. Tom Hanks plays Achilles. Correct the sentences that are wrong. 64

72 Activity B. Complete the puzzle with the words begins with T in the text....t The first letter of the film in activity A. (one letter) 2. a preposition (two letters) 3. a number (three letters) 4. the name of the film (four letters) 5. a pronoun (five letters) 6. Troy is about a... war (six letters) 65

73 Activity C. Match the films with their film reviews. A B C D E F It is a 2001 American biographical film about John Forbes Nash. He won the Nobel Prize in Economics as a mathematician. The film was directed by Ron Howard and written by Akiva Goldsman. It was inspired by a bestselling, Pulitzer Prize-nominated 1998 book of the same name. Russell Crowe, Jennifer Connelly, Ed Harris and Paul Bettany are stars of the film. It is a fantasy novel written by the English academic and philologist J. R. R. Tolkien. It was written in stages between 1937 and 1949, with much of it being created during World War II. It has since been reprinted numerous times and translated into many different languages. The story takes place in an alternate pre-history, the Third Age of Middle-earth. It was nominated for the Academy Award in It is directed by Frank Darabont and adapted by him from the 1996 Stephen King novel. Tom Hanks and Michael Clarke Duncan are the stars of the film. The story is told in flashback by an elderly Paul Edgecomb in a nursing home. He tells a friend about the summer of 1935 when he was a corrections officer in charge of Death Row inmates in Louisiana's Cold Mountain Penitentiary. It is a 1997 American romantic drama film directed, written, produced and edited by James Cameron about the sinking of a ship. Kate Winslet and Leonardo DiCaprio are the stars of the film as members of different social classes who fall in love aboard the ill-fated 1912 maiden voyage of the ship. The film was both a critical and commercial success, winning eleven Academy Awards including Best Picture