İş Güvenliği ve Sağlığı Bağlamında Siber Aylaklığa Bakış

Transkript

1 İş Güvenliği ve Sağlığı Bağlamında Siber Aylaklığa Bakış Seda İŞGÜZAR F.Ü. Teknoloji ve Bilgi Yönetimi Doktora Öğrencisi Seda İŞGÜZAR F.Ü. Teknoloji ve Bilgi Yönetimi Doktora Öğrencisi

2 2 İçerik - Siber Aylaklık Olgusu Tanımı Sınıflandırmalar Siber Aylaklık Faaliyetleri Siber Aylaklık Yapma Oranları - İş Sağlığı ve Güvenliği Kavramlar, İş Güvenliği ilkanunu Risk Değerlendirmesinin Önemi - Araştırma İle İlgili Bilgiler Araştırmanın Amacı Araştırmanın Yöntemi Analiz Sonuçları - Sonuç

3 Ne(den) Sonuç yaptık? Online olmak ya da olmamak, işte bütün mesele bu (Netless Fobi) IAB (Interactive Advertising Bureau), tarafından 2017 yılında, 18 ülkede gerçekleştirilen Mobil Tüketici Deneyimleri Araştırması na göre; Akıllı Telefon Sayısı Kullanım Oranı 4 Milyarın Üzerinde % 63 Yarım Saatte Bir % 22 5 Dakikada Bir 48 Milyon % 20 si 6 Saatten Fazla

4 -1- Siber Aylaklık Olgusu

5 Siber About Aylaklık this template Kavramı Türkçe Yazın: Sanal Kaytarma, Siber Aylaklık, Siber Kaytarma, Sanal Aylaklık, Sanal Tembellik, Online Kaytarma Yabancı Yazın: Cyberloafing, Cyberslacking, Cyberdeviance, Cyberbludging, Cyber-slouching Siber aylaklık kavramı, alan yazında ilk defa Lim (2002) tarafından çalışma saatleri süresince işle ilgili olmayan amaçlar için internet kullanımı olarak tanımlanmıştır. En temel ifadeyle Mesai saatlerinde işyerinin sunmuş olduğu internet ve bilgi teknolojilerinin iş amaçları dışında kullanımıdır (Bidioli ve Eedes, 2001; Lavoie ve Pychyl, 2001; İnce ve Gül, 2011; Kaplan ve Öğüt, 2012; Kalaycı, 2010; Köse, Oral ve Türesin, 2012; Kurt, 2011; Vitak, vd., 2011; Kim ve Byrne, 2011; Restubog, Garcia, Toledano, Amarnani, Tolentino ve Tang, 2011; Wheatherbee, 2010; Greengard, 2000; Whitty ve Carr, 2006; Ugrin, Pearson ve Odom, 2007; Greenfield ve Davis, 2002; Richardson ve Benbunan-Fich, 2011; Eivazi, 2011) denebilir.

6 Siber Aylaklık About this Kavramı template (Devam) Bir davranışın siber aylaklık olarak değerlendirilmesi için: - işyeri tarafından sağlanan teknolojik araçlarla yapılması - kişisel olmaları - mesai saatleri içinde yapılmaları - istendik eylemler olmaları şeklinde bir genellemeye ulaşılabilir (İyigün vd., 2014). Ancak bu noktada teknolojinin gelişimi siber aylaklık olarak değerlendirilebilecek faaliyetleri de aynı ölçüde değiştirmekte ve arttırmaktadır (Weatherbee, 2010). Kişinin mesai saatleri içinde kurumun internet ağına bağlanmaksızın kişisel mobil cihazlarını (notebook, akıllı cep telefonu, tablet, kindle vb.) kullanarak gerçekleştirdiği eylemler de düşünüldüğünde sınırlar bulanıklaşmakta ve genelleme zorlaşmaktadır.

7 SİBER AYLAKLIKLA İLGİLİ SINIFLANDIRMALAR Çalışanları meşgul eden siber aylaklık davranışlarını anlamak, bu davranışları iş yerinde etkin şekilde yönetebilmek açısından önemlidir (Liberman vd, 2011). Bu nedenle siber aylaklık kapsamına giren faaliyetlerin neler olduğu sorusuna birçok araştırmacı tarafından cevap aranmış ve Tablo 1 de verildiği gibi birçok sınıflandırma ortaya çıkmıştır.

8 SİBER AYLAKLIKLA İLGİLİ SINIFLANDIRMALAR (DEVAM) Yazar Lim (2002) Anandarajan (2004) Mahatanankoon vd. (2004) Blau vd.(2006) Sınıflama 1. Görüntüleme/Tarama (Browsing) etkinlikleri: Haber, yatırım, e-ticaret 2. E-posta gönderme/alma ( ing) etkinlikleri işle ilgili olmayan adresini kontrol etme, alma ve gönderme faaliyetleri 1. Yıkıcı (Disruptive Cyberloafing): Kumar oynama, pornografi vb. eylemler 2. Dinlendirici (Recreational Cyberloafing): (Alış-veriş Yapma, sörf yapma) 3. Öğretici sanal kaytarma faaliyetleri (Personal Learning Cyberloafing): Kişisel gelişime katkı sağlayan sitelerin ziyaret edilmesi 4. Belirsiz Eylemler (Ambiguous): En belirsiz olan gruptur. Sohbet odalarında kurumla ilgi tartışmalara katılmak, resmi sitelere girmek ve sohbet odalarında diğer kurumlarla ilgili bilgi edinmek olmak üzere bu grupta üç eylem yer almaktadır. 1. Satın alma ve kişisel ticari etkinlikler 2. Bilgi tarama ve görüntüleme 3. Kişilerarası iletişim 4. İnteraktif eğlence ve zaman geçirme 5. Kişisel veri (müzik, video vb.) indirme 1. Görüntüleme/Tarama (Browsing) etkinlikleri: Haber sitelerini ziyaret 2. E-posta gönderme/alma ( ing) etkinlikleri: İş dışı mail görüntüleme, gönderme 3. İnteraktif sanal kaytarma aktiviteleri: Bilgisayara indirilen oyunun oynanması ya da iş dışı bir programın kullanılması

9 SİBER AYLAKLIKLA İLGİLİ SINIFLANDIRMALAR (DEVAM) Li ve Chung (2006) 1. Sosyal işlev: İnternetin arkadaşlarla iletişim kurmak için kullanılması 2. Enformasyonel işlev: İnternetin bilgi toplamak/araştırma yapmak için kullanılması 3. Eğlence işlevi: İnternetin eğlenceli vakit geçirmek için kullanılması 4. Sanal duygusal işlev: İnternetin kumar/bahis veya flört gibi diğer etkinlikleri için kullanılması Mastrangelo vd (2006) 1. Verimsiz bilgisayar kullanımı (nonproductive): Alış-veriş yapma 2. Zarar verici bilgisayar kullanımı (counterproductive) : Kumar siteleri, pornografi siteleri Blanchard ve Henle (2008) Doorn (2011) Ramayah (2010) 1. Önemsiz Siber Ayaklık faaliyetleri (Minor): E-posta kontrol etme 2. Ciddi Siber Aylaklık Faaliyetleri (Serious): kanunsuz müzik indirme, eğlence sitelerini (sosyal ağlar, sohbet odaları, oyun siteleri) ziyaret Robinson ve Bennett (1995) in ciddi ve önemsiz sapkın davranışlar ayrımından yola çıkmışlardır (Özkalp vd., 2012). 1. Kişisel Gelişim (Development) Davranışları: 2. Yenilenme (Recovery) Davranışları: 3. Suistimal (Deviant) Davranışları: 4. Alışkanlık (Addiction) Davranışları: 1. Kişisel iletişim 2. Kişisel bilgi arama 3. Kişisel veri (müzik, video vb.) indirme 4. Kişisel e-ticaret

10 SİBER AYLAKLIK YAPMA ORANLARI 77% Çalışanların %77 sinin iş bilgisayarlarında hesaplarını ettiklerini Facebook kontrol 20% Erkeklerin %20 sinin iş bilgisayarlarında müstehcen sitelerde gezindiğini MySammy, % Çalışanların %56 sının bahis havuzları aradığını 77% Düğünü olacak kadınların %77 sinin düğünlerini iş saatlerinde planladıklarını 4% Erkeklerin %4 ünün işte 1-2 saat kumar oynadıklarını 49% Çalışanların %49 unun tatil alışverişlerini online olarak iş yerinde yaptıklarını

11 SİBER AYLAKLIK YAPMA ORANLARI 64% Çalışanların %64 ünün mesai saatlerinde iş dışı internet kullanımı yaptıklarını 41% Sosyal Medyada (Facebook, twitter) zaman harcadıklarını Salary, Katılımcı 75% Amazon.com da harcadıklarını vakit 3% Haftada 10 saatten fazka iş dışı sitelerde zaman harcadıklarını

12 SİBER AYLAKLIK YAPMA ORANLARI Capital & Yenibiriş, Katılımcı 75% Günde sade 3 saat aktif çalışıyor. Kahve molaları ve sosyal ağ

13 Siber Aylaklıkla İlgili Nedensel Değişkenler İnternet hızının yüksek olması (Aftab, 2003) Stres ve Nedenler Monotonluktan ve Kaçış değişkenler Yolu Rol belirsizliği ve rol çatışması ile mücadele yolu Örgütsel Adalet Algısı Örgütsel Güven Çalışanın Kişilik özellikleri İşletmedeki Konum İş Stresi Psikolojik Sözleşme İşe adanmışlık: Örgütsel Vatandaşlık Algılanan Siber Aylaklık Örgütsel Bağlılık Örgüt Etik İklimi Örgütsel Kontrol Algılanan Bireysel İş Performansı Kişi-örgüt uyumu Algılanan yönetici desteği Nötrleştirme Teknikleri İş Doyumu/İş Tutumu İş Tatmini Örgütsel Yapı Etkin Zaman Yönetimi İnternet Bağımlılığı/ Netless Fobi Örgütsel Öğrenme İnternet Kullanım Alışkanlıkları Kış/ Yaz Saati Uygulaması Ekran Işığı Demografik değişkenler: Yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, gelir düzeyi, çalışılan pozisyon, kademe, çalışılan sektör, iş dışı internet kullanım alışkanlıkları, kıdem yılı, medeni durum Siber aylaklık (Sanal kaytarmaya) yol açan etkenler bireysel, örgütsel ve durumsal olmak üzere üç grupta toplanmaktadır. Siber aylaklık ile ilgili algı ve tutumlar, genel olarak internet kullanımı, kişisel özellikler, internet alışkanlığı, demografik özellikler, sanal kaytarmaya meyil, internet kullanımı ile ilgili sosyal normlar ve ahlaki değerler sanal kaytarmaya etki edebilecek bireysel etkenler arasında sayılmaktadır. Örgütsel faktörler (örgütsel öğrenme, örgütsel adalet vb.) Durumsal faktörler, kontrollü tedbirler (cezalandırılma korkusu) de siber aylaklığı etkileyen nedenler arasındadır (Ozler ve Polat, 2012).

14 -2- İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

15 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KAVRAMLARI İş sağlığı, çalışanı olumsuz yönde etkilemesi muhtemel, çalışma ortamından veya yapılan işten kaynaklı olarak meydana gelebilecek her türlü tehlikeden korunma halidir. İş güvenliği, kavramı kişinin hizmet veya mal üretmek üzere faaliyette bulunması sırasında kullanmış olduğu malzeme veya işin yapılış şeklinden kaynaklı olarak kendisine istemsiz olarak maddi veya manevi gelebilecek zararlardan korunması olarak ifade edilebilmektedir (Ulu, 2014).

16 6331 sayılı I S G kanunu İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri MADDE 6 (1) ç) Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşlar tarafından iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirir. 16 Risk değerlendirmesi, kontrol, ölçüm ve araştırma MADDE 10 (1) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür. Risk değerlendirmesi yapılırken aşağıdaki hususlar dikkate alınır: a) Belirli risklerden etkilenecek çalışanların durumu. c) İşyerinin tertip ve düzeni.

17 6331 sayılı I S G kanunu İş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi MADDE 14 (1) İşveren; a) Bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutar, gerekli incelemeleri yaparak bunlar ile ilgili raporları düzenler. 17 b) İşyerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde işyeri ya da iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan veya çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olan olayları inceleyerek bunlar ile ilgili raporları düzenler.

18 6331 sayılı I S G kanunu Çalışanların yükümlülükleri MADDE 19 (1) Çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin bu konudaki talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlüdür. 18 Güvenlik raporu veya büyük kaza önleme politika belgesi MADDE 29 (1) İşletmeye başlanmadan önce, büyük endüstriyel kaza oluşabilecek işyerleri için, işyerlerinin büyüklüğüne göre büyük kaza önleme politika belgesi veya güvenlik raporu işveren tarafından hazırlanır.

19 İŞ KAZALARI VE NEDENLERİ 5510 sayılı Kanunun 13. Maddesine Göre iş kazası : a) Sigortalının iş yerinde bulunduğu sırada b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla c) İşveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda d) Emzikli kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda e) Sigortalının işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak götürülüp getirilmeleri sırasında meydana gelen olaylardır Sayılı Kanuna Göre İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren olayı 19

20 İŞ KAZALARI VE NEDENLERİ İş kazası, sonucu yaralanma, sakatlanma, ölüm veya kişinin işini yaparken hastalanması, binaya, tesise, ekipmanlara veya malzemelere yahut çevreye zarar vermesiyle ilgili kayıplar veya iş kaybı ile sonuçlanan herhangi planlanmamış olayların tümü olarak da tanımlanmıştır (Genellikle düşölere bağlı) Yüzeysel Yaralanmalar, Çıkık, Kırık, Burkulma, İncinme, İs Kazası Sayısı-SGK,

21 İŞ KAZALARI VE NEDENLERİ Kaza Oluşum Teorileri (Özkılıç, 2002) Tek Faktör Teorisi Enerji Teorisi İnsan Faktörleri Kuramı Kaza/Olay Kuramı Sistem Kuramı Kombinasyon Kuramı Epidemiyoloji Kuramı Çok Etken Teorisi Domino Etkisi ABD de iş kazalarının nedenlerine dair yapılan çalışmalar, iş kazalarının %18 inin mekanik faktörlerden (makine, cihaz, vb), %19 unun çalışanlara bağlı faktörlerden (dikkatsizlik, uykusuzluk, alkol alarak işe gelme vb), %63 ünün ise ilgili iş kolunda yeterli bilgi ve beceriye sahip olmamadan kaynaklandığı ortaya koymuştur. Bu araştırmaya göre çalışanların yeterli bilgi ve beceriye sahip olmamaları, iş güvenliği tutum ve davranış yoksunluğundan kaynaklanmaktadır. Elbette bu sonuçlar ülke bazında farklılık göstermektedir. Sarpten,

22 İş Güvenliği ve Sağlığı Bağlamında Siber Aylaklık Kurum ya da kuruluşların sağlamış olduğu teknolojik araçları iş dışı amaçlar için kullanma olarak tanımlanan; kimi araştırmacılara göre stresi azaltan bir motivasyon kaynağı, kimilerine göre de mali kayıplar, güvenlik açıkları, telif hakkı sorunları gibi istenmeyen durumlara yol açan bir sapkın davranış olarak görülen siber aylaklık, teknolojinin eğitimden iş hayatına kadar her alanda üstümüze sinmesiyle karşımıza çıkan bir kavramdır. Ancak günümüzde siber aylaklığın bu tanımla sınırlı kalamayacağı açıktır. 22

23 İş Güvenliği ve Sağlığı Bağlamında Siber Aylaklık Çünkü teknolojinin gelişimi siber aylaklık olarak değerlendirilebilecek faaliyetleri de aynı ölçüde değiştirmekte ve arttırmaktadır (Weatherbee, 2010). Bu noktada kişinin mesai saatleri içinde kurumun internet ağına bağlanmaksızın kişisel mobil cihazlarını (notebook, akıllı cep telefonu, tablet, kindle vb.) kullanarak gerçekleştirdiği eylemler de bu kapsamda düşünülmelidir. Gün geçtikçe kullanımı artan bilgi-iletişim teknolojilerinin kullanım politikaları belirlenmedikçe siber aylaklık faaliyetleri daha da yönetilemez hale gelmektedir. Siber aylaklığın, işverenlere verimlilik, maliyet, prestij, çalışanlara ise iş kaybı gibi üzerinde durulması gereken birçok sorun yaşattığı bir çok araştırma ile ortaya konmuşken iş sağlığı ve güvenliğini ne kadar etkilediğine dair kısıtlı bilgiye erişilmektedir. 23

24 İş Güvenliği ve Sağlığı Bağlamında Siber Aylaklık Birçok araştırma iş kazalarının mekanik ya da çalışanlara bağlı faktörlerden kaynaklandığını göstermiştir. Bu çalışmada ise iş güvenliği uzmanlarından alınan görüşler doğrultusunda iş yerlerinde bilgi ve iletişim cihaz kullanımının etkileri, kısıtlamaları ve yaptırımları ile muhtemel sonuçları değerlendirilmeye çalışılmıştır. 24

25 Araştırmanın Amacı Amaç, siber aylaklığın iş sağlığı ve güvenliği açısından bir risk etmeni olup olmadığını ortaya koymak ve bu konuda farkındalık yaratmaya çalışmaktır.

26 Araştırmanın Yöntemi İnşaat sektörü ağırlıklı olmak üzere 6 iş güvenliği uzmanından görüşme tekniği ile veri toplanmasına dayanan nitel bir araştırmadır. Veriler içerik analizi ile değerlendirilmiştir. İnşaat sektörünün çok tehlikeli sınıfta yer alması nedeniyle görüşme yapılacak iş güvenliği uzmanları bu alandan tercih edilmiştir.

27 Araştırmanın Yöntemi İş güvenliği uzmanlarının çalıştığı şirketler ve kimlikleri paylaşılmamıştır. şeklinde kodlanmıştır. ISGU_1, ISGU_2, ISGU_3, ISGU_4, ISGU_5, ISGU_6

28 Araştırmanın Yöntemi İş güvenliği Uzmanın şirketlerinin faaliyet gösterdiği il ve sektörler aşağıdaki gibidir. İş güvenliği Uzmanı İl Sektör ISGU_1 Ankara İnşaat ISGU_2 Ankara İnşaat ISGU_3 Elazığ İnşaat ISGU_4 Tokat Çimento ISGU_5 İstanbul İnşaat ISGU_6 Tunceli Kamu Kurumu

29 Araştırmanın Yöntemi İş Güvenliği Uzmanlarına aşağıdaki sorular telefon görüşmesi yapılarak yöneltilmiştir: 1. Hangi Sektörde iş güvenliği uzmanı olarak çalışıyorsunuz? 2. Şirketiniz faaliyet gösterdiği il neresidir? 3. Sorumlu olduğunuz işyerlerinin tehlike sınıfı nedir? 4. İş yerinde cep telefonu ya da bilişim araçları kullanımı ile ilgili bir kısıtlama ya da yaptırımınız (çalışanın savunmasını almak vb.) var mı? 5. İş yerinde cep telefonu yada bilişim araçları kullanımı ile ilgili bir yönerge/yönetmelik/tüzük mevcut mu? 6. İşyerinde cep telefonu yada bilişim araçları kullanımının sebep olduğu bir iş kazası (maddi hasarlı kazalar dahil) mevcut mu? 7. Sizce işyerinde çalışanların cep telefonu yada bilişim araçları kullanımı iş sağlığı ve güvenliği açısından bir risk mi? İşverenler bu konuda ne tür tedbirler almalılar?

30 Araştırmanın Kısıtları Araştırmanın Kısıtları: - Sadece İnşaat Sektörünün ele alınması - Sadece mobil cihaz kullanımına yönelik siber aylaklık davranışlarına yer verilmiş olması - Sınırlı sayıda iş güvenliği ile görüşülmüş olması

31 Verilerin Analizi 1., 2., 3. sorulara verilen yanıtlar İl Sektör Tehlike Sınıfı ISGU_1 Ankara İnşaat Çok Tehlikeli ISGU_2 Ankara İnşaat Çok Tehlikeli ISGU_3 Elazığ İnşaat Çok Tehlikeli ISGU_4 Tokat Çimento Çok Tehlikeli ISGU_5 İstanbul İnşaat Çok Tehlikeli ISGU_6 Tunceli Kamu Kurumu Az Tehlikeli

32 Verilerin Analizi Uzman ISGU_1 ISGU_2 ISGU_3 ISGU_4 4. İş yerinde cep telefonu ya da bilişim araçları kullanımı ile ilgili bir kısıtlama ya da yaptırımınız (çalışanın savunmasını almak vb.) var mı? Vinç operatörleri, yüksekte çalışan hariç bir yasak yok, ancak telefonla uğraşan kişilerin savunmasını istiyoruz. Evet. İç tüzük gereği kullanımı kısıtlıyoruz. Uyarı ve para cezalarımız var. Şirketimizde cep telefonu kullanımı yasak. Araç kullanımı ya da mevcut iş esnasında telefon kullanımı yasak ISGU_5 Çalışma saatlerinde özellikle yüksekte çalışırlarken telefon kullanımı yasak ISGU_6 Herhangi bir yasak yok

33 Verilerin Analizi Uzman ISGU_1 ISGU_2 ISGU_3 ISGU_4 ISGU_5 5. İş yerinde cep telefonu yada bilişim araçları kullanımı ile ilgili bir yönerge/yönetmelik/tüzük mevcut mu? Herhangi bir mevzuatla kısıtlamamız yok. İskelede çalışan işçler cep telefonundan dolayı ramak kala durumları yaşattığı için iç tüzük değişikliğine giderek cep telefonu kullanım talimatları oluşturduk. Tüzük kısıtlaması yok; ancak iş akdinde cep telefonu kullanımının yasak olduğunu belirtiliyor. Herhangi bir mevzuatla kısıtlamamız yok. Şoförlere imzalattığımız talimatlarda cep telefonuyla konuşmak yasaktır ibaresi var. ISGU_6 Herhangi bir mevzuat yok.

34 Verilerin Analizi Uzman ISGU_1 ISGU_2 6. İşyerinde cep telefonu yada bilişim araçları kullanımının sebep olduğu bir iş kazası (maddi hasarlı kazalar dahil) mevcut mu? Ramak kala durumlar yaşanmaktadır. Ramak kala durumlar çok yaşanmaktadır. ISGU_3 Buna bağlı bir iş kazası yaşamadık;çünkü cep telefonu kullandırmıyoruz. ISGU_4 ISGU_5 ISGU_6 Cep telefonuna bağlı iş kazası olmamıştır. Buna bağlı bir iş kazası yok. Herhangi bir kısıtlama yok.

35 Verilerin Analizi Uzman ISGU_1 ISGU_2 ISGU_3 ISGU_4 ISGU_5 ISGU_6 7. Sizce işyerinde çalışanların cep telefonu yada bilişim araçları kullanımı iş sağlığı ve güvenliği açısından bir risk mi? İşverenler bu konuda ne tür tedbirler almalılar? Elbette risk oluşturur. Ancak çalışanlarımızla cep eelfonu aracılığı ile hızlı iletişim kurduğumuz da bir gerçektir. İş dışı kullanımlar yasaklanmalıdır. Kurum içi iletişim içinse farklı teknolojik haberleşme sistemlerinin oluşturulması bu sorunu çözülebilir. Araç kullanan kişilerin cep telefonu kullanımı ne kadar uygunsa iş yerinde hele ki çok tehlikeli sınıfta bulunan bir işyerind eelinde cep telefonu olan bir işçinin iş yapması da o kadar uygundur. Bu nedenle iç tüzük yayınlayarak önce uyarı, devamında para cezası, sürekliliğinde ise işten çıkarma bence uygun yöntemdir. Birini uzvundan ya da canından etmektense işinden etmek yeğdir. Evet risk, risk olduğu için de şirketimiz yasaklamış durumda. Bence risktir. Cep telefonunun tamamen ya da kısmi kısıtlaması sağlanmalıdır. Cep telefonu görüşmeleri ise şirketin politikalarıyla belirlediği güvenli alanlarda gerçekleştirilmelidir. Yapılan işe göre değişir; ama elbette risk barındırır. İş yerinin sınıfına göre kesinlikle risktir ve iş yerinin politikaları gereği önlenmelidir.

36 SONUÇ Verilen cevaplar değerlendirildiğinde şu sonuçlara ulaşmak mümkündür: Çok tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde mobil cihaz kullanımı iş kazası riski yaratabilir. İş güvenliği uzmanları ve şirketler cep telefonu kullanımını risk olarak görmektedirler. Şirketlerde işgörenlerin cep telefonu kullanımına yönelik ortak bir yönetim politikası yoktur.

37 SONUÇ Cep telefonu kullanım riskini azaltmak için uygulanması en uygun görülen yöntem yasaklamadır. İş görenlerin cep telefonu kullanımına dair bilinçlendirilmesi önem arz etmektedir. Teknoloji entegrasyonu sosyo-teknik düzenlemeleri de beraberinde getirmektedir. Siber aylaklık A sınıfı iş yerlerinde işverenler için maliyet, prestij kaybı ve yönetim sorunu demekken daha da önemlisi işgörenler için hayati risk anlamına gelmektedir.

38 Öneriler İş görenlerin netless, telefon bağımlılıklarıyla ilgili nedenlerin araştırılması, çalışma ortamlarının buna göre revize edilmesi, mesai saatleri içerisinde cep telefonunun sadece iletişim amacıyla kullanımına yönlendirilmesi önem arz etmektedir. 310 MYO+Uzaktan Eğitim (149 Devlet, 161 Vakıf) Fakülte+ Yüksekokul 9 Devlet 4 Vakıf Olmak üzere birçok kurumda önlisans ve lisans iş güvenliği ve sağlığı eğitimi verilmektedir. Ders içeriklerinde bu durumlarla baş edebilecek psiko-sosyal becerilerin kazandırılması da önemlidir.

39 TEŞEKKÜRLERİMLE