FİGÜR ANALİZİ VE UYUM

Transkript

1 G.Ü. GÜZEL SANATLAR ENSTİTÜSÜ MODA TASARIMI ANA BİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI MOT 515 FİGÜR ANALİZİ VE UYUM DERSİ NOTLARI-I PROF. DR. NEŞE YAŞAR ÇEĞİNDİR EYLÜL-2017

2 DERSİN AMAÇLARI Öğrencilerin; toplu ya da bireysel moda tasarımında çizimden ürün aşamasına kadar giysinin vücuda uyum kriterlerini inceleme, denetleme, kontrol ve düzenleme becerilerini kazanabilmesini sağlamaktır. Öğrenme-öğretme ÇIKTILARI Başarılı olan her KATILIMCI; Figür Analizi ve Giysi Uyumu konusundaki temel kavramları açıklayabilir. Figür problemlerini tespit edebilir. Uyum ve kriterlerini tanımlayabilir. Çeşitli Figür Tiplerine göre giysi uyum kriterlerini değerlendirebilir.

3 DERS İÇERİĞİ ÖZETİ 1. Algı ve duyum 2. Algı ile figür ilişkisi 3. Figür analizi ile ilgili ön bilgiler 2. Giyim alanında figür analizi çalışmaları 3. Figür problemleri 4. Figürde giysi uyumu

4 ALGI VE DUYUM NEDİR? ALGI; Nesne ya da olayların duyum aracılığı ile beyinde işlenerek, anlamlı bütünler olarak kavranmasına denir. Nesnenin özellikleri ile çevrelerindeki diğer nesne ve olaylarla olan ilişkileri önemlidir. Organizmanın iç ve dış çevreden gelen uyarıcıları duyu organı aracılığı ile alıp sinirsel enerji haline dönüştürmesi sürecine DUYUM denir. Duyum, algının ön koşuludur. Duyum olmadan algı olmaz.

5 ALGI Gözlemleyen Sosyo Kültürel Çevre Küresel Çevre ALGI BİREY GİYSİ+İmaj Sosyo Kültürel Çevre Algı şeması (Fan J,Yu W and Hunter L,2004:10) Giysili bir vücudun görünüşü bakan kişinin algılama gücündedir. Kıyafet görünüşündeki algıda, Geştalt psikolojisinin etkisi güçlüdür. Yani bütün, parçaların tamamından daha etkilidir.

6 ALGIDA SEÇİCİLİĞİ ETKİLEYEN ETMENLER İÇ ETKENLER (Uyarılan) Beklenti İlgi Gereksinim İnanç DIŞ ETKENLER (Uyaran) DİĞER ETKENLER Şiddet Karşıtlık Hareket Süreklilik Tekrar Tanıdık olma düzeyi Zaman Algısı Mekan Algısı Hazır Olma Geçmiş Deneyimler Zihinsel Tutum ve Kültürel Ortam

7 YANILSAMA NEDİR? Nesnenin, Uyarıcının maksatlı olarak, uyarılan üzerinde bir nesnenin gerçeğinden farklı algılanmasının sağlanmasıdır.

8 NESNENİN GERÇEK ÖZELLİĞİ UYARAN TARAFINDAN Büyüklük Biçim Renk YANILSAMA TEKNİKLERİ Fiziksel Yanılsama Psikolojik Yanılsama

9 GÖRSEL ALGI GEŞTALT İLKELERİ Tamamlama Yakınlık Devamlılık Benzerlik Şekil-Zemin

10 GEŞTALT İLKELERİ- GÖRSEL ALGI AYNI YÜZEYDE FARKLI ÇİZGİLERİN ETKİSİ a b c d e Tüm dikkdörtgenler aynı boyuttadır! Çeğindir, 2004

11 GEŞTALT İLKELERİ- GÖRSEL ALGI AYNI YÜZEYDE FARKLI ŞEKİLLERİN ETKİSİ a b c d e Tüm dikkdörtgenler aynı boyuttadır! Çeğindir, 2004

12 ÖRNEK ŞEKİL-ZEMİN İLİŞKİSİ Bir ceket kombine edildiği giysi çeşidine bağlı olarak farklı algı yaratabilir.

13 ÖDEV 1: giysi tasarımında algı konusunda araştırma yaparak, elde ettiğiniz bilgileri tartışan bir rapor hazırlayınız. Kaynak web sitesi:

14 Maslow un (1943) Temel İhtiyaçlar Teorisinden hareketle, Giyinme; önceleri temel (fizyolojik) ihtiyacın karşılanması (1) ile başlamış zamanla bireyin iç dünyasındaki hiyerarşik oluşuma bağlı olarak üst ihtiyaçların tatmin aracına (5-6) dönüşmüştür. NİÇİN GİYİNİRİZ? Maslow un İhtiyaç Hiyerarşisi (1943) Dış görüntü ile oynamak (vücut şekli-giysi) bireyler için önemli bir tatmin aracıdır.

15 NİÇİN GİYİNİRİZ? Çevresel etkenlerden korunma, Din ve ahlak kurallarına uyma, Cinsiyeti belirtme, Toplumsal kimliği ortaya koyma, Sosyal, kültürel, ekonomik, İmaj oluşturma, Etkileme, Saygınlık Kazanma, Kendini Gerçekleştirme, Süslenme.. GİYSİ İLE ALGI OLUŞTURMA

16 ÇEKİCİLİK Fiziksel Objektif: Şekil ile hacim arasındaki denge Psikolojik Sübjektif: Bir canlının, somut bir nesnenin veya soyut bir kavramın algısal bir haz duyumsatan, hoşnutluk veren hususiyet

17 Cinsiyete Göre Fiziksel Çekicilik Unsurları Erkek Yüz ve Beden Simetrisi Kas yapısı Beden Kokusu Gençlik Ve Zindelik Boy ve Dik Postür Cilt Rengi Saç-Beden Kıl dağılımı Kadın Yüz Özellikleri Gençlik ve Zindelik Beden Kitle İndeksi Göğüsler ve Kalçalar Bel ve Kalça Oranı Boy Bacak ile boy oranı Saç ve Göz Cilt parlaklığı ve tonu Cazibe

18 KADINDA İDEAL BEDEN Batı toplumlarında estetik açıdan güzel olduğunu kabul ettiği kum saati vücut şekline sahip kadın vücut şeklidir. Toplumların yapısına bağlı olarak değişmektedir. Göğüs-bel ve kalça çevresi; Amerika da: inç İngiltere de: inç e ( cm) Boy en az 5 ft 8 inç (1,73 m) olmalıdır. Toplumlarda standart beden tanımına uygun ölçülerde kadın sayısı tahminlerden daha azdır.

19 İDEAL BEDEN ÖLÇÜTLERİ WHR (WAST-HIP RATIO)=Bel ve Kalça Oranı ERKEK= 0.90 KADIN = 0.70 BHR= Beden ve Kalça Çevresi İlişkisi BKİ (Beden Kitle İndeksi/BKİ=Ağırlık/Boy²) Vücut Oranı Düzgün Postür Vücut Şekli /Siluet Simetri

20 BKİ (Beden Kitle İndeksi/BKİ=Ağırlık/Boy²) BKİ TANIMLAMA <18,5 Zayıf (Düşük Ağırlıklı) 18,5-24,9 Normal 25-29,9 Hafif şişman 30-34,9 Şişman (Obez) 35-44,9 Sağlık açısından önemli 45-49,9 Aşırı şişman 50+ Süper şişman

21 FİGÜR NEDİR? İnsan bedeninin kıvrımları, çıkıntıları bakımından dıştan görünüşü, şeklidir. Poul Bennetti Fornetti Munkai

22 FİGÜR ANALİZİ NE İŞE YARAR? YANILSAMA TEKNİKLERİ Statik Oto Kinetik TASARIM/ ÜRÜN Koleksiyon Giysi Yüzey Obje vb... İLKELER Birlik/Armoni Denge Ölçek/oran Etki/Vurgu Zıtlık UNSURLAR Çizgi Şekil/Siluet Form Renk Doku Giyside Estetik Değerlendirme Ölçütleri ve Görsel Tasarımın Hiyerarşisi (Çeğindir, 2017:138) Giysi tasarımcısının ilgilendiği başlıca konu figür dür. Görsel Tasarım Hiyerarşisi figür üstüne kurulur.

23 FİGÜR ANALİZİNİN AMAÇLARI Figür ile stil dengesini kurmak (modelin yakışma derecesini, renk, yüzey, doku, siluet oluşturma gibi tasarım araçlarını doğru ve etkili kullanmak) Değişen moda stiline göre vücut şekli ile giysinin uyum derecesini maksimum düzeye yükseltmek, Giysi kalıplarının iyileştirilmesini sağlamaktır ( Figüre göre penslerin yer ve şekillerini, yükselti ve derinliklerin açılarını doğru saptamak ).

24 SOMATOTİP (VÜCUT TİPİ) kişinin iskelet-kas-yağ yapısını, ağırlığını ve bu fiziksel özelliklerinin sınıflandırılmasıdır yani vücudun morfolojik (şekilsel) olarak tanımlanmasıdır. 1. Ektomorfi, 2. Mezomorfi 3. Endomorfi William Sheldon ın Vücut Tipleri

25 Ektomorfik Vücut Özellikleri İnce-küçük kemikler, Uzun kol ve bacaklar, Düz bir fizik yapısı, Dar omuzlar, Dar göğüs ve kalçalardır

26 Mezomorfik Vücut Özellikleri 1. Doğuştan kaslı, 2. Orta kalınlıkta ve büyüklükte kemikler, 3. Omuzlar kalçalardan daha geniş, 4. Göğüs çevresi karın bölgesine oranla daha baskın, 5. Kadınlarda kum saati olarak, erkelerde ise V ya da Dikdörtgen vücut olarak adlandırılırlar

27 Endomorfik Vücut Tipi Özellikleri Düzgün, yuvarlak hatlı vücut, Orta/ geniş eklemler/ kemikler, Dar omuzlar, Kısa gövde, Şişmanlama riskinde yükseklik, Genelde düşük karın ve düşük kalça yapısı (Armut şekilli vücut tipi).

28 GİYİM ALANINDA FİGÜR ANALİZİ ÇALIŞMALARI Kadın vücudu gruplandırılması ile ilgili ilk çalışmaları Helen Douty (1963) yapmıştır. Douty, kadın vücudunu çok zayıftan (0,5) çok şişmana (5,5) kadar derecelendirmiştir. 1=Çok zayıf 2= Zayıf 3=Normal 4=Şişman 5= Çok şişman Douty nin Vücut Tipi Derecelendirmesi (Douty,1963)

29 GİYİM ALANINDA FİGÜR ANALİZİ ÇALIŞMALARI August (1981), kadın vücut tipi sınıflandırması, A (dar omuz-geniş kalça), X (orantılı omuz ve kalça), V (geniş omuz-dar kalça) ve H (aynı genişlikte omuz, bel ve kalça) şeklindedir. August un Kadın Figür Analizi (August, 1981) Aktaran: Mahajan, 2009: 22

30 CONNEL ve AKADAŞLARININ KADIN FİGÜR ANALİZİ Kum saati Dikdörtgen Armut Ters üçgen (Connell et al., 2003)

31 YAKIN DÖNEM FİGÜR GRUPLAMASI Yüzyılın başlarında giyim endüstrisi için vücut tipleri esas alınırken, bu gün artık daha kapsamlı olan vücut şekilleri önemsenmektedir. Yakın Dönem Kadın Figür Sınıflandırmaları (Rosen,2004)

32 AYNI FİGÜRÜN FARKLI TİPLERE GÖRE GÖRÜNÜMÜ

33 Giyim Endüstrisi Açısından Vücut Tipi ile Şekli Farkı Nedir? Vücut tipi; genel bir kavram olup başlıca sağlık, spor ve beslenme gibi alanlarda insanın kassal-yağsal ve iskeletsel yapısının gruplandırılmasında, Vücut şekli ise sanatsal ve endüstriyel tasarım gibi yüzeysel anatomiyle ilgilenen alanlarda popülasyonun görsel/bedensel yapısının üst-alt/kalça-göğüs gibi bölgesel özelliklerine göre dış kontürünün ayrıntısal olarak gruplandırılmasıdır.

34 FİGÜRDE ORAN KAVRAMI Bir yetişkinde baş vücudun 1/7,5 ya da 1/8 i kadardır. Bu kuralı, fiziksel olarak herhangi bir problem yoksa kişinin zayıf, şişman, uzun, kısa olması değiştirmez. Omuz Genişliği; kadında: 2 baş, erkekte: 2,5 baş genişliğindedir. Altın Oran da 8 li Dağılım

35 Farklı Yaşlarda İdeal Oranlar FİGÜRDE ORAN KAVRAMI

36 FİGÜRDE ORAN KAVRAMI Bebek ve çocuklarda, baş diğer organlara göre daha büyüktür. Bu kural, yeni doğandan itibaren ¼, 1/5, 1/6, 1/7 olarak devam eder. Çocukta Vücut Oranları (Gottfried Schadow, 1883 den orijinal)

37 POSTÜR NEDİR? Vücut kısımlarının birbirleri ile uyumlu dizilişidir. Giysilerin vücut üzerindeki görüntüsünde önemli bir özelliktir. Ön ve Yan görüntüye göre analiz edilir. Örnek Bir Postür Analizi

38 İYİ VE KÖTÜ POSTÜR

39 YAN VE ARKA GÖRÜNÜMDEN FARKLI POSTÜR PROBLEMLERİ

40 BAŞ VE SIRT NORMAL VE BOZUK POSTÜR

41 NORMAL VE BOZUK POSTÜR

42 KADIN VÜCUDU POSTÜR TİPLERİ Hilhose ve Mansfield ın Kadın Postür Türleri (1948)

43 ERKEK VÜCUDU POSTÜR TİPLERİ M. MÜLLER & SOHN un Erkek Postür Türleri (Schnittechnik, 1997)

44 SONUÇ Dünya üzerindeki bireylerin çok azı (% 8-10) ideal beden ölçülerine sahiptir. Postürel yapısı, vücut oranları, vücut simetrisi, BKİ si gibi vücudun estetik yapısını etkileyen birden çok faktörün olumsuzluklarını taşıyan kişiler azımsanmayacak düzeydedir (yaklaşık % 60-70).

45 SONUÇ Tasarımcı/Stilistin görevi; figür özellikli kişilere problemlerini kapatacak giysiler tasarlamak, Modelistin görevi; giysinin denge unsurlarını yerine getirmek, vücut problemlerini kalıp ve tasarım hiyerarşisi ile kamufle etmek ya da en aza indirmektir.