Beden Tipi. Beden tipi. Beden Tipi. Kretschmer in tip sınıflaması 4/25/2014

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Beden Tipi. Beden tipi. Beden Tipi. Kretschmer in tip sınıflaması 4/25/2014"

Yonca Behçet
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Beden Tipi Hippocrates MÖ 5.yy habitus phthisicus: Uzun ince beden, verem hastalığı riski, Habitus apoplecticus: kısa tıknaz beden dolaşım ve felç riski Aristotle MÖ 4. yy özel beden yapısınun özel karekteri olduğunu gözlemlemiştir. Celsus MS 1. yy; bazı insanlar neden yağlı bazıları neden ince, yapısal özelliği bilmek gerekir Galen MS 2.yy bedene özgü 4 karekterden söz eder. Beden tipi Avicenna 11. yy. karekterle ilgili mizaçın araştırılmasını önerir Huter 1880, cerebral, muscular, digestive Kretschmer (1921) 4 tip Viola (1933) longtype; brachitype; normotype; mixed-type Beden Tipi Sheldon (1940 fotografik yöntem, genotipik morfoloji 1-7 puanlama Parnell (1954) Alternatif yöntem, M.4 deviation chart method. Heath and Carter (1967) matematiksel yöntem fotoskopik + antropometrik, 1990 revize edildi). Kretschmer in tip sınıflaması Astenik: Uzun kemikli, ince yapılı olduğundan daha uzun görünüşlü, soluk derili, dar omuzlu, ince adaleli, kemikli elli, dar ve düz gövdeli, kaburgaları sayılabilecek belirginlikteki tiplerdir. Piknik: Orta boylu, yuvarlak figürlü, yayvan yüzlü, kısa masif boyun omuzlar arsında oturmaktadır. Oldukça fırlak yağlı kalçalar ile yağlı üst bacaklara sahip tiplerdir. Atletik: Geniş omuzlu, geniş kabarık göğüslü, düz karınlı, adaleli bacak ve kollara ve gelişmiş omuzlara sahip tiplerdir. 1

2 Sheldon'un tip sınıflaması Adlandırma Endoderm tabakasından ENDOMORF, Ektoderm tabakasından EKTOMORF, Mezoderm tabakasından MEZOMORF Sindirim sistemi gelişmiş, yumuşak yapılı, merkeze yakın bölgeleri kütlesel olan tiplerdir. Dominant bir endomorfi "7 1 1" değerler ile gösterilebilir. Diğer özellikleri; Büyük yuvarlak kafa, Kısa kalın boyun, Yayvan kalın gövde, Yağlı bir göğüs, Kısa kollar, Geniş ve sarkık karın, Kısa kaba görünümlü bacaklar. : Kas ve kemik sistemi gelişmiş, dış hatları köşeli tiplerdir. Dominant bir endomorfi "1 7 1" değerler ile gösterilebilir. Diğer özellikleri; Sağlam kas kütlesi, İri kemikler, Uzun ve kuvvetli bir boyun, Karın kemerine göre geniş göğüs, Geniş omuzlar, Adaleli üyeler, Kalın, eklemler ve parmaklar. : Duyu organları gelişmiş,zayıf, narin beden yapısı, ince eklemlere sahip tiplerdir. Dominant bir endomorfi "1 1 7" değerler ile gösterilebilir. Diğer özellikleri; Büyük bir kafa, geniş alın, küçük yüz, sivri çene ve burun, Uzun yuvarlak boyun, Uzun yuvarlak göğüs, Öne doğru dar omuzlar, Uzun ince kollar ve bacaklar, Düz karın, Belirsiz kalçalar. 2

3 END I MEZ II EKT III Yöntemler Somatotip Belirleme Araçlar Fotoskopik Antropometrik Somatotip derecelendirme formu Hesaplama Fotoskopik ve Antropometrik Kriter ölçüm Stadiometre Tartı Kemik kaliperi Skinfold kaliperi Antropometrik mezura Somatotip derecelendirme formu 3

4 Antropometrik Somatotip nin hesaplanması Triceps Subscapular Suprailiak (supraspinal) Medial Calf i Boy Humerus genişliği Femur genişliği Biceps çevresi (düzeltilmiş) Calf çevresi (düzeltilmiş) i 3 Boy/ Ağırlık Ölçümler sağ taraftan; sol elini kullananlar için büyük çevre dikkate alınır. İki ölçümün ortalaması ya da 3 ölçümden ortada olan değer dikkate alınır X = triceps + subskapular + suprailiak Boya göre düzeltme için katsayı Y= ( / boy) Düzeltilmiş toplam X = X x Y = X X X 3 inin hesaplanması Boy (B), humerus genişliği (HG), femur genişliği(fg), maksimal calf çevresi ve biceps çevresi (45º bükülmüş ve kasılı) Düzeltilmiş biceps çevresi (BÇ) ve calf çevresi (CÇ) triceps ve medial. calf deri kıvrımları çevrelerden çıkarılarak bulunur. Mesomorfi = 0.858HG FG BÇ CÇ B inin hesaplanması Boy cm ve Ağırlık kg olarak kaydedilir Boy ağırlığın küp köküne bölünerek ponderal indeks (PI) hesaplanır. Boy/ağırlık (1/3) i, Pondral indeks değerine göre aşağıdaki formüllerden biri kullanılarak hesaplanır. PI ise, i = 0.732*PI < PI < 40.75, i = 0.463*PI PI 38.25, i = 0.1 4

5 Somatokart k Dengeli k Somatokart noktalama ik i- MEZOMORFİ Santral i- ik I. ENDOMORFİ II. MEZOMORFİ III. EKTOMORFİ Dengeli ENDOMORFİ EKTOMORFİ Dengeli X= III I Y= 2 * II (I + III) ik i- k Somatotip Uzaklık Durumu İki somatotip arasındaki uzaklık (3boyutlu alanda) - Somatotip unsurlarının birimlerinden hesaplanır SUD A,B = [(endoa-endob) 2 + (mezoa - mezob) 2 + (ektoa - ektob) 2 ] 0.5 Tüm somatotip noktaları arasındaki 3D uzaklık ortalaması hesaplanır Güvenilirlik iki bağımsız ölçümün dağılımlarının karşılaştırmalarında, birbirinden anlamlı farklılık olmamalı, ve Pearson korelasyon katsayısı r 0.90 üzerinde olmalıdır. Özellikle, boy ve ağırlık test-retest değerleri r = Genişlik ve çevrelerde 0.92 ve Deri kıvrımları için 0.90 ve 0.98 arası kabul edilebilir. 5

6 Güvenilirlik Antropometristler ölçümlerin doğruluğunu ve duyarlılığını değerlendirmek için teknik ölçüm hatası (TEM) yöntemini kullanırlar. Genelde, deri kıvrımları için TEM 5%, kadar, çevre ve genişlikler için 1%, boy için 0.5% kadar olmalıdır. TEM = (åd2 / 2n)0.5 ; and %TEM = 100 (TEM/grand mean) Sonuçların kontrolü Örnek; veya olanaksız somatotiplerdir. Genelde, somatotipler endomorfi ve veya mezomorfi yüksek olduğunda ektomorfide yüksek olamaz. Bunun tersine, ektomorfi yüksek ise endomorfi ve veya mezomorfi; yüksek olamaz, endomorfi ve mezomorfi düşük ise ektomorfi yüksek olmalıdır. Sonuçların kontrolü Somatotip değerlendirme formunda endomorfi ve mezomorfi bölümlerinde işaretlenen değerlere bakıldığında, verilerde tutarlılık var mı? bölümünde skinfold değerleri kabul edilebilir mi? i için boy dışındaki ölçülerden biri diğerlerinden çok uzak mı? Femur genişliği 9.75 cm yerine 7.95 cm, veya düzeltilmiş calf çevresi 44.9 cm yerine 37.1 cm, böyle büyük farklılıklar hata olduğunu ifade eder. Kayıtları kontrol edin olabilirse tekrar ölçün. Çevre düzeltmelerinde deri kıvrımlarının cm e çevrildiğini kontrol edin. Sonuçların kontrolü Herhangi bir unsur hesaplamasında değer «0» ya da eksi ise, değer 0.1 olarak belirtilir. Çünkü değerlendirme «0» ya da «-» olamaz. Ölçüm değerlerini biyolojik anlamlılık yönünden incelediğimizde belirli yaş grubu ve cins için değer sınırlarının üstünde veya çok altındaki değerler gözden geçirilmelidir. 6

Benzer belgeler

Somatotip. Arthur Stewart

Somatotip. Arthur Stewart Somatotip Arthur Stewart ENDOMORPHY MESOMORPHY ECTOMORPHY -9-8 -7-6 -5-4 -3-2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0-2 -4-6 -8-10 -12 Somatotip Tanım Somatotip vücut şeklini kategorize ederek