İşletme maddesi yönetmelikleri

Transkript

1 İşletme maddesi yönetmelikleri Dizel jeneratör ürünleri Üretim serileri 2000 ve 4000 olan MTU motorları ile A001064/09T

2 2018 Telif Hakkı MTU Friedrichshafen GmbH Bu yayın ve ilgili tüm bölümleri telif hakkı ile korunmaktadır. Her türlü uygulama ve kullanım için MTU Friedrichshafen GmbH şirketinden önceden yazılı izin alınmalıdır. Bu izin özellikle kopyalama, dağıtım, üzerinde değişiklik yapma, çeviri, mikrofilme basım, veri tabanları ve online hizmetler de dahil olmak üzere elektronik sistemlerde kayıt veya düzenleme işlemleri için gereklidir. Bu yayının içerdiği tüm bilgiler, hazırlandığı tarihteki en güncel özellikleri yansıtmaktadır. MTU Friedrichshafen GmbH, gerekli olması halinde sunulan bilgiler veya veriler üzerinde değişiklik, silme veya ekleme yapma hakkını saklı tutar.

3 DCL-ID: İçindekiler 1 Önsöz 1.1 Genel 5 2 Yağlama maddeleri 2.1 Motor yağları Genel Motor yağlarına yönelik üretim serisi tabanlı kullanılabilirlik Yağlama yağı devresindeki sızıntıların tespit edilmesi için kullanılan fosforlu renklendirme maddeleri Gresler Motor yağları için MTU Advanced Fluid Management System Kuzey Amerika için test paketi 16 3 Soğutma sıvıları 3.1 Soğutma sıvısı Genel Fonksiyon denetimi Soğutma sıvısı katkıları için üretim serisi tabanlı kullanılabilirlik Soğutma sıvısı devresindeki uygun olmayan maddeler Temiz su standartları Donmaya karşı koruma maddesi Donmaya karşı koruma maddesi bulunmayan soğutma sıvısı Emülsiyon haline dönüştürülebilen korozyon koruyucu yağlar Soğutma sıvısı için sınır değerler Soğutma sıvısı konsantrelerinin depolama mukavemeti Soğutma sıvısı devresindeki sızıntıların tespit edilmesine yönelik boya katkıları Soğutma sıvısı için MTU Advanced Fluid Management System Kuzey Amerika için test paketi 33 4 Yakıtlar 4.1 Dizel yakıtlar - Genel MTU motorları için üretim serisi tabanlı yakıt onayları DIN EN 590 ve ASTM D975 uyarınca distile yakıtlar İngiliz Standardı GB uyarınca Çin için distile yakıtlar Fuel oil ISO 8217: uyarınca distile gemi yakıtları Türbin yakıtları NATO dizel yakıtları DIN EN uyarınca parafinlenmiş dizel yakıt B20 dizel yakıt Biyodizel Biyodizel karışımı Fuel-oil EL Yakıt katkı maddeleri Dizel yakıt devresindeki uygun olmayan maddeler Yakıtlar için MTU Advanced Fluid Management System Kuzey Amerika için test paketi 63 5 Onaylanan motor yağları ve gresler 5.1 Tek dereceli yağlar Dizel motorlar için SAE sınıfı 30 ve 40 kategori Çok dereceli yağlar Dizel motorlar için SAE sınıfı 15W-40 kategori Tek amaçlı yağlar Dizel motorlar için SAE sınıfı 30 ve 40 kategori Çok dereceli yağlar Dizel motorlar için SAE sınıfı 10W-40, 15W-40 ve 20W-40 kategori Çok dereceli yağlar SAE sınıfı 0W-30, 10W-30, 5W-40, 10W-40 ve 15W-40 kategori 2.1 (Low SAPS yağları) Çok dereceli yağlar Dizel motorlar için SAE sınıfı 5W-30, 5W-40 ve 10W-40 kategori Çok dereceli yağlar SAE sınıfı 5W-30, 10W-30 ve 10W-40 kategori 3.1 (Low SAPS yağları) Gresler Genel uygulamalar için gresler Dizel jeneratör ünitesi bileşenleri için yağlama gresleri 96 6 Onaylanan soğutma sıvıları 6.1 Hafif metal içerikli soğutma sistemleri için antifriz bulunmayan soğutma sıvısı Antifriz bulunmayan soğutma sıvısı Hafif metal içerikli soğutma sistemleri için konsantreler Antifriz bulunmayan soğutma sıvısı Hafif metal içerikli soğutma sistemleri için hazır karışımlar 99 A001064/09T İçindekiler 3

4 6.2 Hafif metal içermeyen soğutma sistemleri için antifriz bulunmayan soğutma sıvısı Antifriz bulunmayan soğutma sıvısı Hafif metal içermeyen soğutma sistemleri için konsantreler Antifriz bulunmayan soğutma sıvısı Hafif metal içermeyen soğutma sistemleri için hazır karışımlar Hafif metal içerikli soğutma sistemleri için antifriz Donmaya karşı koruma maddesi Hafif metal içerikli soğutma sistemleri için konsantreler Donmaya karşı koruma maddesi Özel uygulamalar için konsantreler Donmaya karşı koruma maddesi Hafif metal içerikli soğutma sistemleri için hazır karışımlar Hafif metal içermeyen soğutma sistemleri için antifriz Donmaya karşı koruma maddesi Hafif metal içermeyen soğutma sistemleri için konsantreler Donmaya karşı koruma maddesi Özel uygulamalar için konsantreler Donmaya karşı koruma maddesi Hafif metal içermeyen soğutma sistemleri için hazır karışımlar Sınırlı üretim serisi onayına sahip soğutma maddesi katkıları Donmaya karşı koruma maddesi Hafif metal içerikli ve hafif metal içermeyen üretim serilerine yönelik etilen glikol bazlı konsantreler ve hazır karışımlar Donmaya karşı koruma maddesi Hafif metal içermeyen üretim serilerine yönelik propilen glikol bazlı hazır karışımlar Motor soğutma sıvısı devreleri için yıkama ve temizlik talimatnamesi 7.1 Genel Onaylanan deterjanlar Motor soğutma sıvısı devrelerinin yıkanması Motor soğutma sıvısı devrelerinin temizlenmesi Yapı gruplarının temizlenmesi Bakteri, küf ve mantarların ortaya çıktığı soğutma devreleri Değişikliklere genel bakış 8.1 Versiyon A001064/08 ile versiyon A001064/09 arasındaki değişikliklere genel bakış Dizin 9.1 Dizin 126 DCL-ID: İçindekiler A001064/09T

5 1 Önsöz 1.1 Genel Kullanılan semboller ve görüntüleme araçları Metinde ön plana çıkan aşağıdaki talimatlara dikkat edilmelidir: Önemli Bu bölüm kullanıcı için ürünle ilgili önemli ve faydalı bilgiler içerir. Malzemenin hasarlanmasını veya zarar görmesini önlemek için uyulması gereken talimatlar, çalışmalar ve işlemler açıklanmaktadır. Not: Bir çalışmanın gerçekleştirilmesi sırasında özellikle dikkat edilmesi gereken noktalar not ile belirtilir. İşletim maddeleri Tahrik tesisatlarının kullanım ömrü, işletim güvenliği ve işlevi büyük ölçüde kullanılan işletim maddelerine bağlıdır. İşletim maddelerinin doğru seçimi ve bakımı bu nedenle çok önemlidir. Kontrol standardı DIN EN ISO ASTM IP Açıklama Deutsches Institut für Normung (Alman Standartlar Enstitüsü) Europäische Normung (Avrupa Standartları) Internationale Norm (Uluslararası Standartlar) American Society for Testing and Materials (Amerikan Test ve Malzeme Kurumu) Institute of Petroleum (Petrol Enstitüsü) Mevcut dokümanın geçerliliği Bu işletim maddesi talimatı aşağıdaki MTU motorlarına sahip MTU Onsite Energy dizel jeneratör ünitelerine yönelik işletim maddelerini tanımlar: Üretim serisi 2000Gx5 Üretim serisi 2000Gx6 Üretim serisi 4000Gx3, Uygulama grupları 3B, 3D, 3E, 3F, 3G Üretim serisi 4000Gx4 Not: Bu dokümandaki diğer üretim serilerine yönelik referansları lütfen dikkate almayınız. TIM-ID: Mevcut dokümanın güncelliği İşletim maddesi talimatı gerekirse değiştirilebilir ve tamamlanabilir. Kullanmadan önce, en güncel versiyona sahip olduğunuzdan emin olunuz (yayınlama numarası A001064/..). En güncel versiyon için: Yedek parçalar ve servis bölümünde Dizel üniteler için MTU ValueCare, Teknik dokümantasyon altında. Garanti Onaylanan işletim maddelerinin ya adı belirtilerek ya da listelenen şartnameye göre kullanılması garanti şartlarının bir parçasıdır. İşletim maddeleri tedarikçisi, adı geçen ürünlerin dünya çapında aynı kalitede olmasından sorumludur. Önemli Dizel jeneratör ünitelerine yönelik işletim maddeleri tehlikeli maddeler olabilir. Bu maddelerle çalışırken ve ayrıca bunları depolarken ve imha ederken belirli kurallar dikkate alınmalıdır. A001064/09T Önsöz 5

6 Bu kurallar üretici bilgilerinden, ilgili ülkede geçerli yasal yönergelerden ve teknik düzenlemelerden oluşmaktadır. Ülkeden ülkeye büyük farklar olabileceği için bu işletim maddeleri talimatları çerçevesinde dikkate alınacak kurallarla ilgili genel geçerli bir ifade mümkün değildir. Burada adı geçen ürünlerin kullanıcısı, bu nedenle geçerli yönergeler hakkında kendisi bilgilenmekle yükümlüdür. Onaylamış olduğu işletim maddelerinin yanlış veya yasalara aykırı şekilde kullanılması halinde MTU hiçbir sorumluluk kabul etmez. MTU Onsite Energy tarafından tüm işletim maddelerinin depolanmasına, işletilmesine ve kullanımına yönelik olarak tedarikçiden ilgili güvenlik bilgi formlarının temin edilmesi önerilmektedir. Güvenli imha Önemli Çevre kirliliğini önlemek ve yasal talimatlara uygun hareket edebilmek için kullanılmış işletim maddeleri bölgesel talimatlara uygun bir şekilde imha edilmelidir. Yakıt deposundaki kullanılmış yağ asla imha edilmemeli veya yakılmamalıdır. İşletim maddelerinin imha edilmesine yönelik talimatlar bölgeye göre farklılık gösterebilir. Çevrenin korunması MTU Onsite Energy'nin temel şirket hedeflerinden biridir. Bu nedenle işletim maddelerinin mümkünse geri dönüşüm kapsamında değerlendirilmesini tavsiye ediyoruz. Geri dönüşüm mümkün değilse, MTU Onsite Energy tarafından işletim maddelerinin imha edilmesinden önce yerel atık imha kuruluşlarına başvurulması önerilmektedir, bu sayede en uygun seçenek belirlenebilir. Burada adı geçen ürünlerin kullanıcısı, bu nedenle geçerli yönergeler hakkında kendisi bilgilenmekle yükümlüdür. Onaylamış olduğu işletim maddelerinin yanlış veya yasalara aykırı şekilde kullanılması halinde MTU hiçbir sorumluluk kabul etmez. Tescilli ticari marka Tüm marka adları, ilgili üreticiye ait tescilli ticari markalardır. Koruma izolasyonu "Koruma izolasyonu ve ilave koruma izolasyonu talimatı" (yayınlama numarası A001070/..) dokümanında şu hususlara yönelik tüm bilgileri bulabilirsiniz: Koruma izolasyonu İlave koruma izolasyonu ve izolasyon çıkartma İzin verilen koruma izolasyonu maddeleri En güncel versiyon için: Yedek parçalar ve servis bölümünde Dizel üniteler için MTU ValueCare, Teknik dokümantasyon altında. TIM-ID: Önsöz A001064/09T

7 2 Yağlama maddeleri 2.1 Motor yağları Genel Önemli Kullanılan işletim maddeleri, kullanım yerinde geçerli olan talimatlara uygun olarak imha edilmelidir! Eski yağ prensip olarak yanmalı motor üzerinde imha edilmemelidir! MTU onayı için motor yağlarıyla ilgili şartlar Dizel motor yağlarının onayına yönelik MTU koşulları, MTU standartlarında belirlenmiştir ve bu numaralar altından erişim sağlanabilir: MTL 5044: Dizel motor yağları; Şartlar MTL 5051: Motorların iç koruma izolasyonu için ilk çalıştırma ve korozyondan koruma yağı Bir motor yağının onaylanması üreticiye yazılı olarak bildirilir. Onaylanan dizel motor yağları aşağıdaki MTU kalite gruplarına ayrılmıştır: Yağ kategorisi 1: normal kalite seviyesi / tek ve çok amaçlı yağlar Yağ kategorisi 2: yüksek kalite seviyesi / tek ve çok amaçlı yağlar Yağ kategorisi 2.1: Düşük oranda kül yapan katkı maddeleri içeren çok amaçlı yağlar (Low SAPS yağları) Yağ kategorisi 3: en yüksek kalite seviyesi / çok amaçlı yağlar Yağ kategorisi 3.1: Düşük oranda kül yapan katkı maddeleri içeren çok amaçlı yağlar (Low SAPS yağları) Düşük çökeltili yağlar, kükürt ve fosforu düşük oranlarda içeren ve kül oluşturan katkı maddelerini %1 oranında içeren yağlardır. Bunlara sadece yakıttaki kükürt oranı 50 mg/kg'yi aşmazsa izin verilmektedir. Dizel partikül filtrelerinin kullanılması durumunda, filtrenin kül partikülleri nedeniyle çabuk tıkanmasını önlemek için bu yağların kullanılması mantıklıdır. Uygun bir motor yağının seçilmesi yakıt kalitesine, öngörülen yağ işletim süresine ve kullanım yerindeki iklim şartlarına bağlıdır. Henüz tüm bu kriterleri yerine getiren uluslararası bir sanayi standardı yoktur. Önemli MTU tarafından onaylanmayan motor yağlarının kullanılması durumunda, yasal emisyon sınırlarına artık uyulmaması söz konusu olabilir. Bu durum cezai yükümlülük getirebilir. Önemli Motor yağlarının karıştırılmasına asla izin verilmez! Motor yağı değişimi çerçevesinde başka bir onaylı motor yağının kullanılması mümkündür. Motor devresinde kalan yağın bir sakıncası yoktur. Bu prosedür Avrupa, Ortadoğu, Afrika, Amerika ve Asya bölgelerine yönelik MTU dahilindeki motor yağları için de geçerlidir. TIM-ID: Önemli Kategori 3 motor yağının dolaşımı sırasında, bu motor yağlarındaki temizleme etkisi daha yüksek olduğu için motordaki kirlenmeleri çözebileceği (örn. kurum tortuları) dikkate alınmalıdır. Bu nedenle gerekirse yağ değişim aralığı ve yağ filtresi ömrü kısaltılmalıdır (değişimde bir kez). Özellikler Dizel motorlar için MTU motor yağları MTU için bazı bölgelerde aşağıdaki tek ve çok dereceli yağlar temin edilebilmektedir: A001064/09T Yağlama maddeleri 7

8 Üretici & Satış ve dağıtım bölgesi MTU Friedrichshafen Avrupa Orta Doğu Afrika MTU America Amerika MTU Asia Asya MTU Asia Çin MTU Asia Endonezya MTU India Pvt. Ltd. Hindistan Ürün adı SAE sınıfı Yağ kategorisi Diesel Engine Oil DEO SAE 15W-40 Malzeme numarası 15W litre Bidon: X litre Varil: X IBC: X Çözünür ürünler: X (sadece talep üzerine) Power Guard DEO SAE litre Bidon: X litre Varil: X IBC: X Power Guard SAE 15W-40 Off Highway Heavy Duty Power Guard SAE 40 Off Highway Heavy Duty Diesel Engine Oil DEO SAE 15-W40 Diesel Engine Oil - DEO 15W-40 Diesel Engine Oil - DEO 10W-40 Diesel Engine Oil - DEO 5W-30 Diesel Engine Oil - DEO 15W-40 Diesel Engine Oil - DEO 15W-40 15W Galon: Galon: IBC: Galon: Galon: W litre Bidon: 64247/P 200 litre Varil: 65151/D 15W litre Bidon: 64242/P 205 litre Varil: 65151/D 10W litre Bidon: 60606/P 5W litre Bidon: 60808/P 15W litre Bidon: 64242/P 205 litre Varil: 65151/D 15W litre Bidon: 63333/P 205 litre Varil: 65151/P Diesel Engine Oil - DEO litre Bidon: 73333/P 205 litre Varil: 75151/D Kullanım sırasındaki sınırlamalar Üretim serisi 2000 Gx6 Üretim serisi 4000 Gx3, Uygulama grupları 3F, 3G Önemli Yağ kategorisi 1'e ait yağlar kullanılamaz! Viskozite sınıfı seçimi Viskozite sınıfı seçimi birincil olarak motorun çalıştırılıp işletildiği çevre sıcaklığına bağlıdır. Önemli performans kriterleri dikkate alındığında, motorlar uygulamalara göre hem tek dereceli hem de çok dereceli yağlarla çalıştırılabilir. Münferit viskozite sınıflarına yönelik sıcaklık sınırları kılavuz değerleri için bkz. ( Şekil 1). Çok düşük sıcaklıklarda motor yağı önceden ısıtılmalıdır. TIM-ID: Yağlama maddeleri A001064/09T

9 Şekil 1: Viskozite sınıfları diyagramı Dizel motor için yağ işletim süresi Yağ işletim süresi motor yağına, motor yağı bakımına ve ayrıca işletim koşullarına ve kullanılan yakıta bağlıdır. Deneyimler sonucunda belirlenen süreler referans değerlerdir ve standart yük profilli uygulamalar için geçerlidir. Yağ değişim aralıkları Yağ kategorisi Yağ santrifüjü olmadan Yağ santrifüjü veya tali akım yağ filtresi ile çalışma saati 500 çalışma saati çalışma saati 1000 çalışma saati 2.1 1) 500 çalışma saati 1000 çalışma saati çalışma saati 1500 çalışma saati 3.1 1) 750 çalışma saati 1500 çalışma saati Tablo 1: 1) = Kullanım sadece kükürt oranı maks. 50 mg/kg olan yakıt ile bağlantılı olarak mümkündür TIM-ID: Önemli Tabloda ( Tablo 1) yer alan yağ değişim aralıkları, kükürt oranları < %0,5 olan dizel yakıtlar kullanıldığında tavsiye edilen referans değerlerdir. Kullanılmış yağ için belirlenen sınır değerlerine ( Tablo uyulmalıdır. Yağ işletim süreleri yağ analizleriyle teyit edilmelidir. Aşağıdaki bir veya birden fazla zorlu çalışma koşulu mevcut ise, yağ kullanım süreleri yağ analizleriyle belirlenmelidir: Zorlu iklimsel kullanım koşulları Yüksek çalıştırma sıklığı Motor çalışırken sık ve uzun süreli rölanti ve düşük yük oranları Yakıtta ağırlığın %0,5-1,5 oranında yüksek kükürt (bkz. Yüksek kükürt oranlı dizel yakıt kullanımı) Kullanımın az olduğu durumlarda motor yağları, kategori dikkate alınmadan, en geç 2 yıl sonra değiştirilmelidir. A001064/09T Yağlama maddeleri 9

10 Daha yüksek korozyondan koruma özellikleri ( Sayfa 13)olan motor yağları kullanıldığında, değişim en geç 3 yıl sonra yapılmalıdır. İstisnai durumlarda motor yağının işletim süresi, düzenli laboratuar incelemeleri ve ilgili motor teşhisleri aracılığıyla, MTU servis noktasıyla mutabakata varılarak optimize edilebilir: Yeni yağ doldurulup yakl. 1 saatlik çalışma süresi beklendikten sonra ilk yağ numunesi temel numune olarak motordan alınmalıdır. Diğer yağ numuneleri, belirlenecek motor çalışma sürelerinden sonra incelenmelidir (laboratuar incelemeleri). Yağ incelemeleri başlamadan önce ve tamamlandıktan sonra ilgili motor teşhisleri koyulmalıdır. Tüm incelemeler tamamlandıktan sonra ilgili istisnai durum için bulgu sonucuna bağlı olarak özel anlaşmalar belirlenebilir. Yağ numuneleri daima aynı koşullar altında öngörülen yerden alınmalıdır (bkz. kullanma talimatı). Özel katkı maddeleri Kullanımı onaylanan motor yağları özel olarak dizel motorlar için geliştirilmiştir. Bunlar gerekli tüm özelliklere sahiptir. Başka katkı maddeleri gereksizdir, hatta bazı durumlarda zararlıdır. Laboratuar incelemeleri Spektrometrik yağ analizi Katkı maddesindeki metaller vasıtasıyla yağ markasını tanımlamak için MTU'da motor yağındaki metal oranı belirlenir. Metal oranları, motorun aşınma durumunu değerlendirmek için MTU tarafından genel olarak tespit edilmemektedir. Bu oranlar önemli ölçüde aşağıdaki faktörlere bağlıdır: Motorun donanım durumu Örnek dağılımı Kullanım koşulları Sürüş profili İşletim maddeleri Montaj yardımcı maddeleri Önemli motor yapı parçalarının aşınma durumuyla ilgili belirleyici ifadeler bu nedenle mümkün değildir. Bu nedenle aşındırıcı metal oranları için sınır değerleri verilememektedir. Kullanılmış yağ analizi Kullanılmış yağ kontrolü için düzenli yağ analizlerinin gerçekleştirilmesi tavsiye edilir. Yağ numuneleri yılda en az bir kez veya her yağ değişiminde, motor kullanımına ve çalışma şartlarına bağlı olarak gerekirse daha sık alınmalı ve incelenmelidir. Belirtilen test yöntemlerinden ve sınır değerlerinden hareketle (kullanılmış dizel motor yağları için analitik sınır değerleri ( Tablo ) münferit bir yağ numunesi analizi sonucunun ne zaman "normal dışı" olarak görülmesi gerektiği anlaşılabilir. Anormal bir sonuç, tespit edilen düzensiz işletim durumunun hemen incelenmesini ve giderilmesini gerektirmektedir. Sınır değerler münferit yağ numunelerine dayanmaktadır. Bu sınır değerlere ulaşıldığında veya aşıldığında hemen yağ değişimi gerçekleşmelidir. Yağ analizi sonuçları, belirli yapı parçalarının aşınmasıyla ilgili kesin bir bilgi vermemektedir. Analitik sınır değerlerinin yanı sıra bir yağ değişimi için motorun durumu, işletim durumu ve olası arızalar önemlidir. Ayrıca yağ yorgunluğu ile ilgili belirtiler şu şekilde de olabilir: Özellikle son incelemeyle karşılaştırıldığında motorda ve filtre, santrifüj veya seperatör gibi motor montaj parçalarında aşırı kalıntılar veya ayrılmalar Yapı parçalarının sıra dışı renk değişimi TIM-ID: Yağlama maddeleri A001064/09T

11 Kullanılmış dizel motor yağları için analitik sınır değerleri Motor yağı özelliği Test yöntemi Sınır değerleri 100 C'de viskozite maks. mm²/s ASTM D445 DIN SAE 30 SAE 5W-30 SAE 10W-30 SAE 40 SAE 5W-40 SAE 10W-40 SAE 15W-40 SAE 20W-40 min. mm²/s SAE 30 SAE 5W-30 SAE 10W-30 Tutuşma noktası C (COC) Tutuşma noktası C (PM) ASTM D92 DIN EN ISO 2592 ASTM D93 ISO 2719 Kurum içeriği (Ağırlık %) DIN CEC-L-82 A-97 Toplam baz sayısı (mg KOH/g) Su oranı (hacim yüzdesi) ASTM D2896 ISO 3771 DIN ASTM D6304 EN ISO 6296 SAE 40 SAE 5W-40 SAE 10W-40 SAE 15W-40 SAE 20W-40 min. 190 min maks. 3,0 (yağ kategorisi 1) maks. 3,5 (yağ kategorisi 2, 2.1, 3 ve 3.1) yeni yağ değerinin min. %50'si maks. 0,2 Oksidasyon (A/cm) 1) DIN ) maks. 25 Etilen glikol (mg/kg) ASTM D2982 maks. 100 Tablo 2: 1) = Yalnızca ester bileşimi mevcut değilse mümkündür TIM-ID: Yüksek kükürt oranlı dizel yakıt kullanımı Kükürt oranı %0,5'in üzerinde olan dizel yakıtlarda aşağıdaki önlemler alınmalıdır: Toplam baz sayısı (TBN) 8 mgkoh/g'nin üzerinde olan bir motor yağı kullanılmalıdır Yağ kullanım süresi kısaltılmalıdır (bkz. Yağ değişim aralıkları) Model serisi 4000: Silindir kapağı TBO (Time Between Overhaul: Genel bakımlar arası süre) kısaltılmalıdır ( Sayfa 35) İlgili resimden ( Şekil yeni ve kullanılmış yağlara yönelik önerilen asgari toplam baz sayıları, dizel yakıttaki kükürt oranına bağlı olarak öğrenilebilir. Onaylanan motor yağlarına yönelik toplam baz sayıları (TBN) için bkz. ( Sayfa 13). A001064/09T Yağlama maddeleri 11

12 Şekil 2: Dizel yakıttaki kükürt oranına bağlı olarak motor yağı toplam baz sayısı A Toplam baz sayısı, C Kullanılmış yağ için asgari mgkoh/g olarak, ISO 3771 toplam baz sayısı B Yeni yağ için önerilen asgari D Yakıtın kükürt oranı, ağırl.-% toplam baz sayısı Düşük kükürt oranlı dizel yakıt kullanımı Düşük kükürt oranına sahip (< %0,5) dizel yakıtların kullanımı yağ işletim süresini etkilememektedir. Fonksiyon denetimiyle ilgili asgari şartlar Yağ incelemeleri MTU test çantasıyla gerçekleştirilebilir. Test çantası bunun için gerekli tüm cihazları ve bir kullanım kılavuzunu içermektedir. Aşağıda yer alan incelemeler gerçekleştirilebilir: Yağın dispersiyon tutumunu belirleme (noktalama testi) Yağdaki dizel yakıt oranını belirleme Yağdaki suyu belirleme Kuzey Amerika için test paketi Kuzey Amerika'da yenilikçi diyagnoz sistemleri ile koruyucu bakım özelliğine sahip olan MTU Advanced Fluid Management System kullanılmaktadır. Motor yağlarına yönelik MTU Advanced Fluid Management System için bkz. ( Sayfa 16). TIM-ID: Yağlama maddeleri A001064/09T

13 2.2 Motor yağlarına yönelik üretim serisi tabanlı kullanılabilirlik MTU yağ kategorilerine giren motor yağlarına yönelik üretim serisi tabanlı kullanılabilirlik Model serisi 2000Gx5 Onaylanan motor yağları MTU Yağ kategorisi 1 Tek dereceli yağlar ( Sayfa 64) Çok dereceli yağlar ( Sayfa 66) MTU Yağ kategorisi 2 ve 2.1 (düşük çökeltili) Tek dereceli yağlar ( Sayfa 67) Çok dereceli yağlar ( Sayfa 71) Çok dereceli yağlar (düşük çökeltili) ( Sayfa 81) 2000Gx6 İzin verilmez Tek dereceli yağlar ( Sayfa 67) Çok dereceli yağlar ( Sayfa 71) Çok dereceli yağlar (düşük çökeltili) ( Sayfa 81) 4000Gx3, Uygulama grubu 3B, 3D, 3E 4000Gx3, Uygulama grubu 3F, 3G 4000Gx4 Tek dereceli yağlar ( Sayfa 64) Çok dereceli yağlar ( Sayfa 66) İzin verilmez Tek dereceli yağlar ( Sayfa 64) Çok dereceli yağlar ( Sayfa 66) Tek dereceli yağlar ( Sayfa 67) Çok dereceli yağlar ( Sayfa 71) Çok dereceli yağlar (düşük çökeltili) ( Sayfa 81) Tek dereceli yağlar ( Sayfa 67) Çok dereceli yağlar ( Sayfa 71) Çok dereceli yağlar (düşük çökeltili) ( Sayfa 81) Tek dereceli yağlar ( Sayfa 67) Çok dereceli yağlar ( Sayfa 71) Çok dereceli yağlar (düşük çökeltili) ( Sayfa 81) MTU Yağ kategorisi 3 ve 3.1 (düşük çökeltili) Çok dereceli yağlar ( Sayfa 85) Çok dereceli yağlar (düşük çökeltili) ( Sayfa 90) Çok dereceli yağlar ( Sayfa 85) Çok dereceli yağlar (düşük çökeltili) ( Sayfa 90) Çok dereceli yağlar ( Sayfa 85) Çok dereceli yağlar (düşük çökeltili) ( Sayfa 90) Çok dereceli yağlar ( Sayfa 85) Çok dereceli yağlar (düşük çökeltili) ( Sayfa 90) Çok dereceli yağlar ( Sayfa 85) Çok dereceli yağlar (düşük çökeltili) ( Sayfa 90) TIM-ID: A001064/09T Yağlama maddeleri 13

14 2.3 Yağlama yağı devresindeki sızıntıların tespit edilmesi için kullanılan fosforlu renklendirme maddeleri Aşağıda listelenen fosforlu renklendirme maddeleri yağlama yağı devresindeki sızıntıların tespit edilmesinde kullanılır. Üretici Ürün tanımı Uygulama konsantrasyonu Chromatech Europe B.V. Cimcool, Cincinnati Tablo 3: D51000A Chromatint Fluorescent Yellow 175 Producto YFD-100 Malzeme numarası Bidon büyüklüğü 0,04 % - 0,07 % X kg 2 yıl 0,5% - 1,0 % 5 galon (bidon) 55 galon (varil) Depolama mukavemeti 1) 1) = Fabrika çıkışından itibaren, donmaya karşı korumalı depolama durumunda (> 5 C), orijinal ve hava yalıtımlı olarak kapatılmış bidon için geçerlidir. Her iki renklendirme maddesinin de fosforu (açık sarı renk tonunda) bir UV lambası (365 nm) aracılığıyla görülür. 6 ay TIM-ID: Yağlama maddeleri A001064/09T

15 2.4 Gresler Şartlar Greslerin onaylanmasıyla ilgili MTU şartları MTU standardı MTL 5050'de belirlenmiştir ve bu numara ile temin edilebilir. Bir gresin onaylanması üreticiye yazılı olarak bildirilir. Genel uygulamalar için gresler Tüm yağlama yerleri için lityum sabun gresleri kullanılmalıdır, istisna: Egzoz turbo şarjı ve ara soğutucu arasına takılı acil durum klapeleri (bkz. Özel uygulamalar için yağlama maddeleri) Kavramaların iç merkezlemeleri Yüksek sıcaklıklardaki uygulamalar için gresler Egzoz turbo şarjı ve ara soğutucu arasına takılı acil durum klapeleri için yüksek sıcaklıklara dayanıklı gres (250 C'ye kadar) kullanılmalıdır: Aero Shell Grease 15 Optimol Inertox Medium Egzoz turbo şarjının önünde veya ara soğutucunun arkasında yer alan acil durum klapeleri için genel uygulamalarda kullanılan gresler yeterlidir. Kavramaların iç merkezlemeleri için gresler İç merkezlemeler için gresler: Esso Unirex N3 (yakl. 160 C'ye kadar ısıya dayanıklı) Özel uygulamalar için yağlama maddeleri Egzoz turbo şarjı için yağlar Genel olarak motor yağlama devresinde entegre yağ beslemeli egzoz turbo şarjlar bağlıdır. Motor yağlama devresine bağlı olmayan ABB egzoz turbo şarjlar için ISO-VG 68 viskozite sınıfı madeni yağ temeline dayanan türbin yağları kullanılmalıdır. Eğik dişli kavramalar için yağlama maddeleri Kullanım durumuna göre, eğik dişli kavramalarda yağlama işlemi için aşağıdaki yağlama maddeleri onaylanmıştır: Firma Klüber: Structovis BHD MF (strüktür viskoz yağ) Firma Klüber: Klüberplex GE (şanzıman sıvı gres) İlgili yağlama maddesinin kullanımı ve çalışma süreleri ilgili kullanma talimatlarında ve bakım planlarında yer almaktadır. TIM-ID: A001064/09T Yağlama maddeleri 15

16 2.5 Motor yağları için MTU Advanced Fluid Management System Kuzey Amerika için test paketi Kuzey Amerika'da diyagnoz ve önleyici bakım ve onarım için lider konumda bir sistem mevcuttur, bu sistem sayesinde şu imkanlar sunulmaktadır: Optimize edilmiş yağ değişim aralıkları Daha uzun motor ömrü Büyük çaplı devre dışı kalmalara neden olmadan küçük sorunların tespit edilmesi Dizel jeneratör ünitesi güvenilirliğinin maksimize edilmesi Dizel jeneratör ünitesine yönelik daha yüksek ikinci el satış değeri Kuzey Amerika'da kullanılan MTU Advanced Fluid Management System ayrıntılı bilgileri için yetkili bir MTU Onsite Energy servis partnerine danışınız. MTU Advanced Fluid Management System kapsamındaki aşağıdaki test paketleri Kuzey Amerika'daki MTU Onsite Energy servis partnerlerinden sipariş edilebilir: BMP32 Gelişmiş test Aşınma ve kirlenme denetimi AMP51R Gelişmiş test Plus Yağ değişim aralıklarının uzatılması Aşağıdaki motor yağı parametreleri belirlenebilir: Motor yağı parametresi BMP32 AMP51R 24 baz metal * Su yüzdesi * ISO motor yağları için 40 C'de viskozite SAE motor yağları için 100 C'de viskozite Yakıt inceltici yüzdesi ** Kurum yüzdesi ** Oksidasyon/Nitrasyon Toplam baz sayısı ** Toplam asit indeksi * Sipariş numarası BMP32 olan ve motor yağı olmayan numuneler sadece spektrometrik olarak metal açısından incelenir ve su oranı ve viskozite belirlemesi yapılır. ** Sipariş numarası AMP51R olan ve motor yağı olmayan numuneler yakıt inceltici, kurum içeriği ve baz sayısı bakımından incelenmez. MTU Advanced Fluid Management System eğilim analizi ile birlikte sistem güvenilirliğinin maksimize edilmesine yönelik bilgileri iletir. En iyi sonuçların elde edilmesi için aşağıdaki direktiflere dikkat edilmelidir. Numune alımı yapılmalıdır: Motor normal koşullar altında çalışırken veya durdurulduktan hemen sonra motor hala çalışma sıcaklığında iken Her 250 saatte bir aynı alım yerinden Yağ ölçüm çubuğu borusu üzerinden emme pompası aracılığıyla veya filtre geri akış hattındaki numune alım vanası üzerinden Not: Eğilim analizli online rapor oluşturmaya yönelik MTU yazılımı, analiz tamamlandıktan sonra elde edilen bilgilerin mümkün olan en iyi şekilde değerlendirilmesini sağlayan prosedürü belirtir. Not: MTU Advanced Fluid Management System bağımsız ve ISO A2LA uyarınca onaylanmış test laboratuvarları ile birlikte çalışır. Bu onay Kuzey Amerika'da bir test laboratuvarının el edebileceği en yüksek kalite derecesini belirtir. TIM-ID: Yağlama maddeleri A001064/09T

17 3 Soğutma sıvıları 3.1 Soğutma sıvısı Genel Soğutma sıvısı Tanım Soğutma sıvısı = Soğutma sıvısı katkısı (konsantre) + belirtilen karışım oranında temiz su Motordaki uygulama için kullanıma hazır Sadece soğutma devresi tam olarak dolu olduğunda soğutma sıvısı korozyona karşı koruma etkisi sağlar. Ayrıca soğutma devresinin iç koruması için onaylanan korozyon koruyucu madde de devre boş durumdayken korozyona karşı yeterli korumayı sağlar. Yani; soğutma sıvısı boşaltıldıktan sonra soğutma sıvısı tekrar doldurulmayacaksa, soğutma devresine bir koruyucu izolasyon uygulanmalıdır. İlgili prosedür MTU Onsite Energy koruma izolasyonu ve ilave koruma izolasyonu talimatında açıklanmıştır (yayınlama numarası A001070/..). Soğutma sıvısı dolumu uygun temiz su ve MTU tarafından onaylanan bir soğutma sıvısı katkı maddesi ile hazırlanmalıdır. Soğutma sıvısı motorun dışında hazırlanmalıdır! Önemli Farklı soğutma sıvısı katkılarının karışımlarına ve ayrıca ilave katkı maddelerine (soğutma suyu filtrelerinde ve sistem bileşenleri sonrası filtrelerde de) izin verilmez! Soğutma sıvısı katkı maddeleri için onay koşulları aşağıdaki MTU teslimat standartlarında (MTL) belirlenmiştir: MTL 5048: Korozyon ve donmaya karşı koruma maddesi MTL 5049: Suda çözülür korozyondan koruma maddesi Bir soğutma sıvısı katkı maddesinin onaylanması üreticiye yazılı olarak bildirilir. TIM-ID: Soğutma sistemindeki hasarların önlenmesi İlave etme durumunda (soğutma sıvısı kaybından sonra) sadece su değil soğutma sıvısı konsantresinin de ilave edilmesi gerektiğine dikkat edilmelidir. Donmaya ve korozyona karşı öngörülen koruma sağlanmalıdır. Soğutma sıvısının başka bir ürünle her değiştirilmesinde suyla yıkama işlemi yapılmalıdır. Motor soğutma sıvısı devrelerine yönelik yıkama ve temizleme talimatları için bkz. ( Sayfa 118). %55 hacim yüzdesinden fazla (maks. antifriz) korozyondan koruma maddesi kullanılmamalıdır. Aksi takdirde donmaya karşı koruma özelliği azalır ve ısı alış verişi kötüleşir. Tek istisna: BASF G206 (özel uygulama) Soğutma sıvısında yağ veya bakır kalıntısı (katı veya çözülmüş formda) olmamalıdır. Soğutma devresinin iç koruma izolasyonu için güncel olarak izin verilen korozyondan koruma maddelerinin çoğu su bazlıdır ve donmaya karşı koruma sağlamaz. Devrenin boşaltılmasından sonra motorda bir miktar daha kaldığı için muhafaza edilen motorların donmaya karşı emniyetli bir şekilde depolanmasına dikkat edilmelidir. Bir soğutma sıvısı devresi prensip olarak tamamen boşaltılamaz, yani kullanılan soğutma sıvısına yönelik artık miktarlar veya yıkama işleminde kullanılan temiz su kalıntıları motorda kalır. Bu artık miktarlar, soğutma sıvısı ilave edildiğinde (konsantre içinden karışım veya hazır karışım kullanımı) inceltici etki yapar. Bu inceltici etkinin büyüklüğü, motordaki montaj parçası sayısı ile doğru orantılıdır. Soğutma sıvısı devresindeki soğutma sıvısı konsantresi kontrol edilmeli ve gerekirse ayarına dikkat edilmelidir. Önemli Bu işletim maddesi talimatında onaylanan tüm soğutma sıvıları, genel olarak yalnızca MTU motorlarının soğutma sıvısı devreleri için geçerlidir. Komple tahrik sistemlerinde ayrıca bileşen üreticisinin işletim maddesi onayı da dikkate alınmalıdır! A001064/09T Soğutma sıvıları 17

18 Önemli Korozyondan koruma nedenleri dolayısıyla bir motorun saf su (onaylı bir korozyondan koruma inhibitörü eklenmeden) kullanılarak çalıştırılmasına izin verilmez! Özellikler MTU Soğutma sıvısı MTU bünyesinde aşağıdaki soğutma sıvısı katkıları temin edilebilir. Üretici & Satış ve dağıtım bölgesi MTU Friedrichshafen ve MTU Asia Avrupa Orta Doğu Afrika Asya Ürün adı Tip Donmaya karşı koruma maddesi Coolant AH 100 Antifreeze Concentrate X (20 l) X (210 l) X (1000 l) Coolant AH 50/50 Antifreeze Premix X (20 l) X (210 l) X (1000 l) (Satış ve dağıtım bölgesi: İngiltere) Coolant AH 40/60 Antifreeze Premix X (20 l) X (210 l) X (1000 l) (Satış ve dağıtım bölgesi: İngiltere, İspanya) Coolant RM 30 Readmix Coolant 40/60 X (20 l) X (205 l) X (1000 l) Coolant AH 35/65 Antifreeze Premix X (20 l) X (210 l) X (1000 l) (Satış ve dağıtım bölgesi: İtalya) Donmaya karşı koruma maddesi bulunmayan soğutma sıvısı Coolant CS 100 Corrosion Inhibitor Concentrate Coolant CS 10/90 Corrosion Inhibitor Premix X (20 l) X (210 l) X (1000 l) X (20 l) X (210 l) X (1000 l) (Satış ve dağıtım bölgesi: İtalya) TIM-ID: Soğutma sıvıları A001064/09T

19 Üretici & Satış ve dağıtım bölgesi MTU-America Amerika Ürün adı Power Cool Off-Highway Coolant 50/50 Premix Power Cool Universal 50/50 mix Power Cool Universal 35/65 mix Power Cool 3149 Concentrate Tip Donmaya karşı koruma maddesi (5 galon) (55 galon) (1 galon) (5 galon) (55 galon) (5 galon) (55 galon) (55 galon) (1000 l) Donmaya karşı koruma maddesi bulunmayan soğutma sıvısı Power Cool Plus 6000 Concentrate (1 galon) (5 galon) yeşil renkli Not Hazır karışımlarda soğutma sıvısı katkısı (konsantre) oranı her zaman ilk olarak belirtilir. Örnek: Coolant AH 40/60 Antifreeze Premix = %40 hacimde soğutma sıvısı katkısı / %60 hacimde temiz su TIM-ID: A001064/09T Soğutma sıvıları 19

20 3.2 Fonksiyon denetimi Temiz su kontrolü ve soğutma sıvısının sürekli denetimi sorunsuz bir motor çalışması için çok önemlidir. Temiz su ve soğutma sıvısı kontrolü, en az yılda bir defa veya her dolum sırasında yapılmalıdır ve MTU test kiti yardımıyla gerçekleştirilebilir. Test çantası bunun için gerekli tüm cihazları, kimyasalları ve bir kullanım kılavuzunu içermektedir. Aşağıda yer alan incelemeler MTU test çantasıyla gerçekleştirilebilir: Toplam sertliğin belirlenmesi ( d) ph değerinin belirlenmesi Temiz suda klorür oranının belirlenmesi Korozyon koruyucu yağ konsantrasyonunun belirlenmesi Antifriz konsantrasyonunun belirlenmesi Antifriz bulunmayan soğutma sıvısı konsantrasyonunun belirlenmesi Temiz suyun ve soğutma sıvısının incelenmesi için MTU görevlendirilebilir. En az 0,25 l gönderilmelidir. Önemli /-05 üretim serisinde ilave bir egzoz eşanjörü monte edilmiştir ve soğutma sistemi daha hassas çalışır. Bu nedenle arızasız bir motor işletimi için soğutma sıvısının düzenli olarak kontrol edilmesi çok önemlidir. Bu kontrol yıllık olarak veya 3000 çalışma saatinden sonra ve her soğutma sıvısı dolumunda gerçekleştirilmelidir. Konsantre, ph değeri ve silisyum oranı (yalnızca Si içeren soğutma sıvılarında), MTU işletim maddesi talimatında belirtilen değerler içinde olmalıdır. Önemli Ön ısıtmalı sistemlerde soğutma sıvısının termik bakımdan zorlanması nedeniyle soğutma sıvısının altı ayda bir analiz edilmesi önerilir. Uygun konsantrasyonlar Emülsif, antifriz bulunmayan korozyondan koruyucu yağlar Etilen glikol bazlı donmaya karşı koruma maddesi Minimum Maksimum %1 hacim %2 hacim %35 hacim %40 hacim %45 hacim %50 hacim %55 hacim Şu dereceye kadar donma koruması* -20 C -25 C -31 C -37 C -45 C Propilen glikol bazlı donmaya karşı koruma maddesi %35 hacim %50 hacim Şu dereceye kadar donma koruması* -18 C -32 C BASF G206 Kuzey Kutbu bölgelerinde -65 C sıcaklıklara kadar kullanım için %65 hacim Tablo 4: * = Donmaya karşı koruma verileri ASTM D 1177 uyarınca belirlenmiştir TIM-ID: Soğutma sıvıları A001064/09T

21 Geçerli konsantrasyonlara, antifriz bulunmayan soğutma sıvılarına yönelik fonksiyon denetimi TIM-ID: Geçerli konsantrasyon alanı %9 ile 11 hacim arasında %7 ile 11 hacim arasında %5 ile 6 hacim arasında Üretici Marka adı Refraktometre üzerindeki okuma değeri 1) MTU Friedrichshafen Coolant CS 100 Corrosion Inhibitor Concentrate Coolant CS 10/90 Corrosion Inhibitor Premix 20 C'de (= Brix sayısı) % hacim ,5 4,0 4,5 5,0 5,5 6,0 3,5 4,0 4,5 5,0 5,5 6,0 MTU America Power Cool Plus ,5 4,0 4,5 5,0 5,5 6,0 Arteco Freecor NBI Üretici test kiti kullanılmalıdır BASF SE Glysacorr G93 green 3,5 4,0 4,5 5,0 5,5 6,0 BP Lubricants Castrol Extended Life Corrosion Inhibitor 4,9 5,6 6,3 7,0 7,7 8,4 CCI Corporation A 216 4,9 5,6 6,3 7,0 7,7 8,4 CCI Manufacturing IL Corporation A 216 4,9 5,6 6,3 7,0 7,7 8,4 Chevron Texcool A -200 Üretici test kiti kullanılmalıdır Detroit Diesel Corporation Power Cool Plus ,9 5,6 6,3 7,0 7,7 8,4 Drew Marine Drewgard XTA 3,5 4,0 4,5 5,0 5,5 6,0 ExxonMobil Mobil Delvac Extended Life Corrosion Inhibitor 4,9 5,6 6,3 7,0 7,7 8,4 Ginouves York 719 3,5 4,0 4,5 5,0 5,5 6,0 Old World Industries Inc. Final Charge Extended Life Corrosion Inhibitor (A 216) 4,9 5,6 6,3 7,0 7,7 8,4 Valvoline Zerex G-93 3,5 4,0 4,5 5,0 5,5 6,0 Arteco Havoline Extended Life Corrosion Inhibitor XLI [EU 32765] 2,6 3,0 3,4 3,7 4,1 4,4 Nalco Alfloc (Maxitreat) ,75 2,0 2,25 2,5 2,75 3,0 PrixMax Australia Pty. Ltd. Alfloc (Maxitreat) ,75 2,0 2,25 2,5 2,75 3,0 PrixMax RCP 2,6 3,0 3,4 3,7 4,1 4,4 Total WT Supra 2,6 3,0 3,4 3,7 4,1 4,4 Fleetguard Detroit Diesel Corporation DCA-4L Power Cool 3000 Penray Pencool 3000 Üretici test kiti kullanılmalıdır A001064/09T Soğutma sıvıları 21

22 Geçerli konsantrasyon alanı %3 ile 4 hacim arasında Üretici Marka adı Refraktometre üzerindeki okuma değeri 1) Detroit Diesel Corporation Power Cool 2000 Nalco Alfloc 2000 Nalco 2000 Nalcool 2000 Trac 102 Penray Pencool C'de (= Brix sayısı) % hacim Üretici test kiti kullanılmalıdır Tablo 5: 1) = Uygun bir refraktometre aracılığıyla yoğunluk tespiti El refraktometresi temiz suyla soğutma sıvısı sıcaklığında kalibre edilmelidir. Soğutma sıvısı sıcaklığı 20 C olmalıdır. Üretici bilgilerine dikkat edilmelidir. Geçerli konsantrasyonlar, etilen glikol bazlı donmaya karşı koruma maddeleri için fonksiyon denetimi Yoğunluk tespiti uygun bir glikol refraktometresi ile yüzdesel hacim değeri doğrudan okunarak yapılır. Özel uygulamalar için donmaya karşı koruma maddesi kalibrasyon tablosu Refraktometre üzerindeki okuma değeri, 20 C'de (=Brix sayısı) I. Propilen glikol bazlı donmaya karşı koruma maddesi II. BASF G206 Konsantrasyon 26,3 24,8 %35 hacim 26,9 25,5 %36 hacim 27,5 26,1 %37 hacim 28,2 26,7 %38 hacim 28,8 27,4 %39 hacim 29,5 28,0 %40 hacim 30,1 28,6 %41 hacim 30,8 29,2 %42 hacim 31,3 29,8 %43 hacim 31,9 30,4 %44 hacim 32,5 30,9 %45 hacim 33,1 31,5 %46 hacim 33,7 32,1 %47 hacim 34,2 32,6 %48 hacim 34,8 33,2 %49 hacim 35,3 33,8 %50 hacim 34,4 %51 hacim 34,9 %52 hacim 35,5 %53 hacim TIM-ID: Soğutma sıvıları A001064/09T

23 Refraktometre üzerindeki okuma değeri, 20 C'de (=Brix sayısı) I. Propilen glikol bazlı donmaya karşı koruma maddesi Tablo 6: II. BASF G206 Konsantrasyon 36,1 %54 hacim 36,7 %55 hacim 37,2 %56 hacim 37,8 %57 hacim 38,3 %58 hacim 38,9 %59 hacim 39,4 %60 hacim 39,9 %61 hacim 40,5 %62 hacim 41,0 %63 hacim 41,5 %64 hacim 42,0 %65 hacim TIM-ID: A001064/09T Soğutma sıvıları 23

24 3.3 Soğutma sıvısı katkıları için üretim serisi tabanlı kullanılabilirlik Tüm bilgiler motor tarafındaki soğutma sıvısı devresine yöneliktir, harici montaj parçaları dikkate alınmaz. Önemli Hafif metal içermeyen fakat harici hafif metal içerikli montaj parçaları bulunan (örneğin soğutma sistemi veya ön ısıtma cihazı) motor soğutma sıvısı devresi için hafif metal içerikli soğutma sistemlerine yönelik soğutma sıvısı onayları geçerlidir. Soğutma sıvısı kullanımına yönelik anlaşılmayan noktalar varsa, MTU ilgili kişisi ile irtibat kurunuz. Ayrıntılar ve özellikler için bkz. bölüm Soğutma sıvısı ( Sayfa 17) Müşteri ile MTU Friedrichshafen GmbH arasındaki özel anlaşmalar geçerliliğini korur. Model serisi 2000Gx5 2000Gx6 4000Gx3 4000Gx4 Hafif metal içerikli soğutma sistemi Evet Hayır * Donmaya karşı koruma maddesi bulunmayan soğutma sıvısı Hafif metal içerikli soğutma sistemlerine yönelik konsantreler için bkz. ( Sayfa 97) Hafif metal içerikli soğutma sistemlerine yönelik hazır karışımlar için bkz. ( Sayfa 99) Hafif metal içermeyen soğutma sistemlerine yönelik konsantreler için bkz. ( Sayfa 100) Hafif metal içermeyen soğutma sistemlerine yönelik hazır karışımlar için bkz. ( Sayfa 10 Model serisi 2000Gx5 2000Gx6 4000Gx3 4000Gx4 Hafif metal içerikli soğutma sistemi Evet Hayır * Donmaya karşı koruma maddesi Hafif metal içerikli soğutma sistemlerine yönelik konsantreler için bkz. ( Sayfa 103) Özel uygulamalara yönelik konsantreler için bkz. ( Sayfa 106) Hafif metal içerikli soğutma sistemlerine yönelik hazır karışımlar için bkz. ( Sayfa 107) Hafif metal içermeyen soğutma sistemlerine yönelik konsantreler için bkz. ( Sayfa 109) Özel uygulamalara yönelik konsantreler için bkz. ( Sayfa 11 Hafif metal içermeyen soğutma sistemlerine yönelik hazır karışımlar için bkz. ( Sayfa 113) Hafif metal içerikli ve hafif metal içermeyen üretim serilerine yönelik etilen glikol bazlı konsantreler için bkz. ( Sayfa 116) Hafif metal içermeyen üretim serilerine yönelik propilen glikol bazlı hazır karışımlar için bkz. ( Sayfa 117) * Hafif metal içermeyen fakat harici hafif metal içerikli montaj parçaları bulunan (örneğin soğutma sistemi veya ön ısıtma cihazı) motor soğutma sıvısı devresi için hafif metal içerikli soğutma sistemlerine yönelik soğutma sıvısı onayları geçerlidir. TIM-ID: Soğutma sıvıları A001064/09T

25 3.4 Soğutma sıvısı devresindeki uygun olmayan maddeler Bakır, çinko ve pirinç yapı elemanları Farklı koşullara dikkat edilmemesi durumunda, soğutma sıvısı devresindeki bakır, çinko ve pirinç yapı elemanları adi metaller ile (örneğin alüminyum) etkileşime geçerek elektro-kimyasal reaksiyonlara neden olabilir. Bu durumun neticesi olarak adi metal yapı elemanlarında korozyon oluşumu veya delinmeler söz konusu olabilir. Soğutma sıvısı devresi bu noktalardan sızdırmaya başlar. Şartlar Güncel bilgiler doğrultusunda aşağıdaki maddelerin ve kaplamaların motor soğutma sıvısı devresinde kullanılmasına izin verilmez, aksi takdirde onaylı soğutma sıvısı katkıları ile negatif etkileşimler söz konusu olabilir. Metal malzemeler Çinko kaplı olmayan yüzeyler Soğutma sistemi çinko içermemelidir. Soğutma sıvısı giriş ve çıkış hatları ve depolama kabı dahil Nitrit içerikli soğutma sıvılarının kullanılması durumunda hammadde olarak bakır bazlı alaşımlara izin verilmez - Aşağıdaki alaşımlar istisnadır: CuNi10Fe1Mn - CW-352-H'ye karşılık gelir CuNi30Mn1Fe - CW-354-H'ye karşılık gelir Amonyak, nitrit veya sülfit içerikli çözeltilerin (örneğin amin, amonyum,...) etkileşimi mevcutsa soğutma sıvısı devresinde pirinç içerikli yapı elemanlarının (örneğin CuZn30 radyatör) kullanılmasına izin verilmez. Çekme gerilimleri ortaya çıkarsa ve kritik bir potansiyel sahası mevcutsa, gerilim kaynaklı korozyon söz konusu olabilir. Çözelti teriminin altında temizleme maddeleri, soğutma sıvıları vb. maddeler anlaşılmalıdır. Metal olmayan malzemeler Emülsij korozyondan koruyucu yağlar kullanıldığında veya soğutma sıvısı devresine diğer yağlar katıldığında, EPDM ve silikon elastomerler kullanılmamalıdır. Soğutma suyu filtresi / Sistem bileşenleri arkasında filtre Bu tür filtreler kullanılacaksa sadece katkı maddesi içermeyen ürünler kullanılmalıdır. İlave katkı maddeleri (örneğin silikat, nitrit vb.) bir soğutma sıvısının koruma etkisini veya kullanım ömrünü olumsuz etkileyebilir ve soğutma suyu devresinde kullanılan maddelerin zarar görmesine neden olabilir. Bilgi: Soğutma sıvısı devrelerindeki motor ve montaj parçalarına / yapı elemanlarına yönelik hammadde kullanımı konusunda kararsız kalınırsa ilgili MTU uzman departmanı ile irtibat kurulmalıdır. TIM-ID: A001064/09T Soğutma sıvıları 25

26 3.5 Temiz su standartları Antifriz bulunmayan soğutma sıvısının ve donmaya karşı koruma maddesinin hazırlanması için Soğutma sıvısını hazırlamak için sadece aşağıda tabloda yer alan değerlere sahip temiz ve berrak su kullanılmalıdır. Suya yönelik sınır değerleri aşılırsa, sertlik veya tuz oranını dengelemek için tuzdan arındırılmış su karışımı yapılabilir. Parametre Minimum Maksimum Toprak alkali toplamı *) (su sertliği) 0 mmol/l 0 d 20 C'de ph değeri 5,5 8,0 Klorid iyonlar Sülfat iyonu Anyon toplamı Bakteriler Mantarlar, küfler İzin verilmez! *) Farklı ülkelerde su sertliği için kullanılan açıklamalar: 1 mmol/l = 5,6 d = 100 mg/kg CaCO ³ 1 d = 17,9 mg/kg CaCO ³, ABD sertliği 1 d = 1,79 Fransız sertliği 1 d = 1,25 İngiliz sertliği 2,7 mmol/l 15 d 100 mg/l 100 mg/l 200 mg/l 10 3 KBE (Koloni oluşturan ünite)/ml TIM-ID: Soğutma sıvıları A001064/09T

27 3.6 Donmaya karşı koruma maddesi Önceki MTU işletim maddesi talimatlarında "Korozyon ve donmaya karşı koruma maddesi" tanımı kullanılmıştır. Bu tanım bu andan itibaren "Donmaya karşı koruma maddesi" ile değiştirilmiştir. Donmaya karşı koruma maddesi, donma noktası altındaki sıcaklıkların ortaya çıkabileceği alanlarda kullanılan ve ısı koruma tertibatı olmayan motorlarda gereklidir. MTU onaylı korozyon ve donmaya karşı koruma maddelerinin çoğu etilen glikol bazlıdır. İstisnalar: Propilen glikol bazlı hazır karışım Fleetguard PG XL ( Sayfa 117) Etilen glikol ve propilen glikol karışımı olarak konsantre BASF G206 MTU tarafından onaylanan donmaya karşı koruma maddeleri, onaylanan konsantrede kullanılmaları koşuluyla korozyona karşı iyi bir koruyucu özelliğe sahip olurlar, bkz. Fonksiyon denetimi ( Sayfa 20). Donmaya karşı koruma maddesinin konsantresi sadece beklenen asgari sıcaklığa göre ölçülmemeli, korozyon koruma gerekliliklerine uygun olmalıdır. Önemli Münferit üretim serileri için onaylanan soğutma sıvısı katkıları, bkz. ( Sayfa 24). Mevcut özel onay geçerliliğini korumaktadır. Önemli Pirinç radyatörlerde nitrit içerikli soğutma sıvısı katkılarının kullanılması yasaktır! Not: Bazı uygulama bölgelerinde propilen glikol bazlı donmaya karşı koruma maddelerinin kullanımı öngörülmektedir. Bu ürünler yaygın kullanılan etilen glikol ürünlerine göre daha düşük bir ısı iletkenliğine sahiptir. Bu şekilde motorda yüksek bir sıcaklık seviyesi meydana gelmektedir. Çok düşük sıcaklıklarda (< -40 C) kullanım için BASF G206 ürünü mevcuttur. Soğutma sıvısının başka bir ürünle her değiştirilmesinde suyla yıkama işlemi yapılmalıdır. Motor soğutma sıvısı devrelerine yönelik yıkama ve temizleme talimatları için bkz. ( Sayfa 118). TIM-ID: A001064/09T Soğutma sıvıları 27

28 3.7 Donmaya karşı koruma maddesi bulunmayan soğutma sıvısı Önceki MTU işletim maddesi talimatlarında "Suda çözülen korozyondan koruma maddesi" tanımı kullanılmıştır. Bu tanım bu andan itibaren "Antifriz bulunmayan soğutma sıvısı" ile değiştirilmiştir. Antifriz bulunmayan soğutma sıvıları yüksek soğutma suyu sıcaklıklarında veya ısı eşanjörlerindeki yüksek sıcaklık düşüşlerinde gereklidir, örn. TB (plakalı ısı eşanjörü bulunan) ve TE devreleri. MTU tarafından onaylanan antifriz bulunmayan soğutma sıvıları, yeterli konsantrede kullanılmaları koşuluyla iyi bir korozyon koruyucu etkiye sahiptir. İlgili uygulama konsantrasyonu aralığı, fonksiyon denetimi bölümünde belirtilmiştir. Önemli Münferit üretim serileri için onaylanan soğutma sıvısı katkıları "Onaylı soğutma sıvıları" ( Sayfa 24) bölümünden öğrenilmelidir. Mevcut özel anlaşmalar geçerliliğini korumaktadır. Önemli Pirinç radyatörlerde nitrit içerikli soğutma sıvısı katkılarının kullanılması yasaktır! Soğutma sıvısının başka bir ürünle her değiştirilmesinde suyla yıkama işlemi yapılmalıdır. Bir süre muhafaza edilmiş motorlarda (yeni motorlar, saha motorları, yataklanan motorlar vb.) motor soğutma sıvısı doldurulmadan önce temizleme yapılmalıdır - Eğer motorlar emülsif bir korozyondan koruma maddesi kullanılarak muhafaza edilmişse. Gerekli çalışmalar "Motor soğutma sıvısı devreleri için yıkama ve temizlik talimatı" ( Sayfa 118) bölümünde açıklanmıştır. TIM-ID: Soğutma sıvıları A001064/09T

29 3.8 Emülsiyon haline dönüştürülebilen korozyon koruyucu yağlar Aşağıda belirtilen üretim serilerinde emülsif korozyondan koruyucu yağlar kullanılmamalıdır: Model serisi 2000 Model serisi 4000 Mevcut özel onay geçerliliğini korumaktadır. TIM-ID: A001064/09T Soğutma sıvıları 29

30 3.9 Soğutma sıvısı için sınır değerler ph değeri, kullanılan Emülsiyon haline dönüştürülebilen korozyon koruyucu yağ min. 7,5 maks. 9,5 Donmaya karşı koruma maddesi min. 7,5 maks.9,0 Hafif metal içerikli motorlar için antifriz bulunmayan soğutma sıvısı min. 7,5 maks.9,0 Hafif metal içermeyen motorlar için antifriz bulunmayan soğutma sıvısı min. 7,5 maks. 11,0 Silisyum (Si içeren soğutma sıvıları için geçerli) Tablo 7: Uyulmaması durumunda soğutma sıvısı değiştirilmelidir. Not: min. 25 mg/l Bir soğutma sıvısı fonksiyonuna yönelik genel değerlendirme için yukarıda belirtilen sınır değerlerinin haricinde soğutma sıvısına özgü tanım verileri ve kullanılan temiz su kalitesi de dikkate alınmalıdır. TIM-ID: Soğutma sıvıları A001064/09T

31 3.10 Soğutma sıvısı konsantrelerinin depolama mukavemeti Depolama mukavemeti bilgileri, kapalı ve hava yalıtımlı orijinal bidonlar için maks. 30 C depolama sıcaklığını temel alır. Ayrıca üretici verileri dikkate alınmalıdır. TIM-ID: Soğutma sıvısı konsantresi Emülsif korozyondan koruyucu yağ Sınır değeri 6 ay Marka adı / Açıklamalar Antifriz yakl. 3 yıl Üretici bilgileri dikkate alınmalıdır Propilen glikol içerikli ürünler 3 yıl BASF G206 Antifriz bulunmayan soğutma sıvısı Tablo 8: Not: 6 ay Nalco Trac yıl Detroit Diesel Corp. Power Cool 3000 Penray Pencool yıl Arteco Freecor NBI Chevron Texcool A-200 Nalco Alfloc 2000 Nalco Nalcool 2000 Nalco Nalco 2000 Detroit Diesel Corp. Power Cool 2000 Penray Pencool 2000 PrixMax RCP 3 yıl BASF Glysacorr G93 green Drew Marine Drewgard XTA Ginouves York 719 MTU Friedrichshafen Coolant CS100 MTU America Power Cool Plus 6000 Nalco Alfloc (Maxitreat) 3477 Valvoline ZEREX G-93 5 yıl Arteco Havoline Extended Life Corrosion Inhibitor XLI [EU ] BP Castrol Extended Life Corrosion Inhibitor CCI Corporation A216 CCI Manufacturing IL A216 Chevron Texaco Extended Life Corrosion Inhibitor Nitrite Free [US ] Detroit Diesel Corp. Power Cool Plus 6000 ExxonMobil Mobil Delvac Extended Life Corrosion Inhibitor Fleetguard DCA-4L Old World Industries Final Charge Extended Life Corrosion Inhibitor (A216) Total WT Supra Korozyondan koruma nedenleri dolayısıyla çinko içeren kaplarda depolama yapılmamalıdır. Aktarmanın gerekli olması durumunda buna dikkat edilmelidir. Kaplar, sızdırmayacak şekilde kapatılmış olarak serin ve kuru bir yerde muhafaza edilmelidir. Kış aylarında antifriz kullanımına dikkat edilmelidir. Ayrıntılı bilgileri münferit soğutma sıvısına ait ürün ve güvenlik bilgi formlarından edinebilirsiniz. A001064/09T Soğutma sıvıları 31