Onur Kurulu Baskanımız

Transkript

1 Onur Kurulu Baskanımız Binali YILDIRIM Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Mühendislik ve Mimarlık Camiası ile Birlikte Dilde Fikirde İşde Birlik Felsefesiyle Türk-İslam Coğrafyasında; Köklü Geçmişimizden Aldığımız Yüksek Değerlerle Geleceğimizi Muasır Medeniyetler Seviyesine Taşıyacak Hizmetleri Kendisine Şiar Edinmiştir. 36 Ülke Temsilcilikleri Bulunan Birliğimiz Türk Dünyası Mühendislik, Mimarlık ve Şehircilik Kurultaylarını, Kaşgar dan Endülüs e Türk İslam Şehirleri Şehrengiz Toplantılarını ve Mimar Sinan Uluslararası Proje Olimpiyatlarının organizasyonunu Yürüten Uluslararası Bir Sivil Toplum Kuruluşudur. 23 Şubat 2013 Tarihinde Gerçekleştirilen 10. Olağan Genel Kurul Toplantısında T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Sayın Binali YILDIRIM a Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Onur Kurulu Başkanı Ünvanı Tevcih Edilmiştir. Mesleğinde Temayüz Etmiş Değerli Meslek Büyüğümüz Olan Sayın Bakanımızın, Projelerini ve Uygulamalarını Sadece Türkiye nin Değil Bütün Dünya Mühendislik ve Mimarlık Camiasının İftiharla İzlendiğini ve Bu Defa Birliğimizin Onur Kurulu Başkanı Olarak Bundan Sonraki Hizmetlerinde Üstün Başarılar Diler, Camia Olarak Tüm Varlığımızla Daima Desteğinde Olacağımızı İfade Ederiz. TÜRK DÜNYASI MÜHENDİSLER VE MİMARLAR BİRLİĞİ YÖNETİM KURULU 1 İpekYolu Medeniyetleri

2 ipekyolu medeniyetleri içindekiler Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Bülteni Temmuz 2013 Sayı : 8 Yayın Sahibi Mehmet Cahit TURHAN Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Genel Başkanı turkdunyasimmb@hotmail.com Yazı İşleri Koordinatörü Dr. İlyas DEMİRCİ Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Genel Sekreteri ilyasdemirci.tmb@hotmail.com Yayın Kurulu Alfabetik sıra ile 1 Onur Kurulu Başkanımız Binali Yıldırım Yıl Marşı 92 Yunus Emre Oratoryo su Fırat Purtaş Akif ÖZKALDI Bilal ÇELİK Ekrem CENGİZ Gönül TALU Lütfi ELVAN Mehmet CEYLAN Metin KİLCİ Nihat ÖZDEMİR Osman İYİMAYA Danışma Kurulu 4 6 Genel Başkanımızdan M. Cahit Turhan Boğaz ın Yeni İncisi Yavuz Sultan Selim Köprüsü M. Cahit Turhan ABD de Türk Festivalinde Büyük Onur Birliğimize Üstün Başarı Özel Ödülü Verildi N. Ahmet Kuşhanoğlu Bilge Kağan Anıtı TÜRKSOY Bahçesinde Sait Rüstem Türk Dünyası nın Opera Yıldızları TÜRKSOY da Bir Araya Geldi Volkan Yeşilay Su Medeniyettir KKTC Su Temin Projesi Ömer Özdemir Alfabetik sıra ile Prof. Dr. Ahmet AKGÜNDÜZ Prof. Dr. Akybek ABDYKALYKOV Prof. Dr. Amirlan KUSEİNOV Prof. Dr. Düsen KASEİNOV Prof. Dr. Hikmet KOÇAK Prof. Dr. Kadirali KONKABAYEV Prof. Dr. Nevzat YALÇINTAŞ Prof. Dr. Ramazan KORKMAZ Prof. Dr. Sebahattin BALCI Başarı Dolu 10 Yılın Hikayesi Kuruluştan Kurultaylara Karaler Mehmet Ceylan Tarihe Saygı Özel Ödülü MimarSinanProjeOlimpiyatlarındaTrabzonÖdüllendirildi Muhammet Balta Türk Dünyası nın Büyük Buluşması Bişkek 2014 Kurultayına Ev Sahipliği Yapıyor Prof. Dr. Sebahattin Balcı Çevre Yönetimi ve Çevreye Saygı Örneği Fatma Zehra Köseleci Karaman Türk Dünyası nın Dil ve Kültür Başkentidir Dr. Kamil Uğurlu ŞehirlerinKardeşliği Efendi Barutcu Yönetim Merkezi Birlik Mah Cad Sok. No: 2/4 Çankaya / ANKARA Tel: Faks: turkdunyasimmb@hotmail.com Grafik Tasarım Sibel CEBE Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Olağan Genel Kurulu Yapıldı 52 Dr. İlyas Demirci 84 Nükleer Enerji ve Geleceği Yılmaz Batıbay 114 Dünyaca Ünlü Türkiye nin En Yüksek Beton Kemer Barajı Deriner ve HES Muzaffer Özdemir Türk Dünyası İpekYolu Mühendisler Medeniyetleri ve Mimarlar Birliği Özel Yayınıdır. Bültende yer alan yazı, 2 fotoğraf, harita, bezeme, karikatür ve konuların her hakkı saklıdır ve sorumlulukları 3 İpekYolu Medeniyetleri müelliflerinindir. İzinsiz kopyalanamaz ve çoğaltılamaz. Ücretsizdir. Para ile satılmaz.

3 Genel Baskanımızdan M. Cahit TURHAN Mühendislik ve Mimarlık camiasını oluşturan çok değerli meslektaşlarım; Malumlarınızdır ki; modern dünyayı sivil toplum kuruluşları yönlendirmektedir. Ülkemizde de binlerce sivil toplum kuruluşları vardır. Dün Selçukluyu, Osmanlıyı büyük ölçüde başarılı kılan Vakıf Müesseseleriydi. Bugün geçmişimizden gurur duyduğumuz, övündüğümüz ve yaşatmaya çalıştığımız abidevi eserlerin hemen hepsi Selçuklu da da Osmanlı da da vakıfları marifeti ile yaptırılmış olup büyük ölçüde devletin bütçesinden harcama yapılmamıştır. Bu mükemmel gelenek dünden bugüne süregelmektedir. Tarih sivil toplum kuruluşlarının faydalı olanlarına da zararlı olanlarına da şahit olmuştur. İnsanların fani, hizmetlerin baki olacağı düşüncesinden hareketle mesleğine ve dolayısı ile tüm insanlığa hizmet etme düşüncesiyle kurulan Türkiye Mühendisler ve Mimarlar Birliliği ürettiği faaliyetlerle ve 36 ülke temsilcilikleri ile birlikte bugün Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği unvanı kazanmıştır. 10. Yılında Kuruluştan Kurultaylara ulaşan Birliğimiz Türk Dünyası Kurultaylarını toplayacak en üst sivil toplum seviyesine ulaşmış bulunmanın haklı gururunu yaşamaktadır. Faaliyet eksenimiz dünya insanlık ailesine hizmet odaklıdır. Hinterlandımız özellikle Kaşgar dan Endülüs e kadar uzanan Türk İslam coğrafyasıdır. Hedefimiz İpekyolu medeniyetleri üzerinde tarihin altın sayfalarına iz bırakmış köklü geçmişimizden aldığımız terbiye ile mesleğimizi ve özellikle Milletimizi layık olduğu muasır medeniyetler seviyesine taşıyacak yeni eserler üretmek ve bu eserleri hayata geçiren Yeni Mimar Sinan ları yetiştirmektir. Değil midir ki; Milletimizin binlerce yıllık tarihi geçmişini dilini düşünce ve yaşam tarzını estetik anlayışını, diğer milletlerle barış ve huzur içerisinde yaşama isteklerini anlatan eserler Türk Dünyasının mimarlık ve şehircilik sanatında olduğu gibi bu Milletin de ne denli güçlü ve köklü olduğunu Dünyaya tanıtan abideleridir. 21. yüzyıla girdiğimiz şu yıllarda, yaşadığımız dünyada meydana gelen değişimleri yakından izlemek, değerlendirmek ve onlardan sonuç çıkararak insanlığın geleceğine yön vermek hepimizin ama özellikle de aydınların görevidir. Uçsuz-bucaksız coğrafi mekânları kuşatan, aynı dili konuşan onlarca halkı kucaklayan, dört yüz milyona yakın insanı birleştiren, Türk soylu halkları birbirine sahip çıkmaya, paylaşarak zenginleşmeye çağıran bu yolun adı Türk Dünyası dır. O halde bizler, Türk âleminin manevi zenginliğini, ortak değerlerini, dilini edebiyatını, tarih mirasını ve kültürel varlıklarını yansıtan mimarlık ve şehircilik eserlerinin, yeni eserler projelendirecek ve hayata geçirecek meslektaşlarımızın ve hülasası Türk İslam Dünyasının hizmetkârlarıyız. Birbirine inanmış gönüllü meslektaşlarımızla hep birlikte kalbi samimiyetle, sevgiyle, azimle icra ettiğimiz bir dizi konferanslar, forumlar, anketler, projeler, işbirliği protokolleri ve bunların yanında en önemlisi meslek kurultaylarımızla, değil yurt genelinde, Türk Dünyası sathında cumhurbaşkanlarımız başta olmak üzere herkesin büyük takdirini toplamış bulunmaktayız. Değerli meslektaşlarım, Geleceğin mutlu insanlarını gelin birlikte oluşturalım. Bir insanın başını sokabileceği ev dediğimiz en temel ihtiyacı olan yapıdan, kültür ve sanatına bağlı en çağdaş tekniklerle en modern şekilde planlanarak imar edilmiş şehirlerimize kadar her şey bizim çalışmalarımızdan pay alabilir. Gayret bizden Takdir Allah tandır. Samimiyetimize şahit olmuş devlet büyüklerimizin de verdikleri ve verecek oldukları desteklerle daha nice büyük projeler üreteceğimize olan inancımız tamdır. Ortak Türk kültür ve sanatının çağdaş elçisi olarak uluslararası coğrafyalarda yerini alan teşkilatımızın kurulmasında ve bugünlere ulaşmasında emeği geçen herkese minnettarlığımızı ifade ediyoruz. Başta siz değerli meslektaşlarımız olmak üzere, Türk İslam Âlemine ve tüm insanlık ailesine mutlu, huzurlu, barış dolu bir dünya diliyor. Pir i Türkistan da söylenen Yolumuz Ak Yoldaşımız Hak Olsun duası ile sevgi ve saygılarımızı sunuyoruz. İpekYolu Medeniyetleri 4 5 İpekYolu Medeniyetleri

4 BOĞAZ INYENİ İNCİSİ Yavuz Sultan Selim Köprüsü M. Cahit TURHAN T.C. Karayolları Genel Müdürü İstanbul un Fetih Yıl Dönümünde Asya yı Avrupa ya Bağlayan Boğaz ın Yeni İncisi 3. Köprüye Atfedilen Yavuz Sultan Selim ismi ile Tarihe Yeni Bir Damga Daha Atıldı. Yavuz Sultan Selim Köprüsü nün temel atma töreni Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, TBMM Başkanı Cemil Çiçek, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım ın da katılımlarıyla gerçekleşti. Başbakan ın pazarlık yaptığı firmalar, projeyi 29 Mayıs 2015'te bitirme vaadinde bulundu. Cumhurbaşkanı Gül ise, köprünün isminin Yavuz Sultan Selim olacağını açıkladı. Boğaz'a yapılacak yeni köprünün temeli, İstanbul'un fethinin yıl dönümü olan 29 Mayıs ta atıldı. Sarıyer Garipçe'de düzenlenen temel atma törenine; Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, TBMM Başkanı Cemil Çiçek ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile birçok bakan katıldı. 3. Köprü'nün temel atma töreninde konuşan Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, köprünün adının "Yavuz Sultan Selim Köprüsü" olduğunu açıkladı. Kürsüye gelen Cumhurbaşkanı Abdullah Gül şu ifadeleri kullandı: İki kıta bu kadar yakın olunca ulaşımını da düşünmek zorundayız. Bunun için köprüler, deniz altı tünelleri yapılıyor. Birinci köprü Mustafa Kemal Atatürk'ün ismini, ikinci köprü Fatih Sultan Mehmet'in ismini taşıyor. Üçüncü köprünün ismi Yavuz Sultan Selim Köprüsü olacaktır. Hükümetimizin bütün üyelerine teşekkür ediyor, ayrı ayrı tebrik ediyorum. Bu işi üstlenmek her babayiğidin harcı değil. Çok ayrıcalıklı proje. Köprünün yapımını üstlenenlere teşekkür ediyorum, tebrik ediyorum." Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, 29 Mayıs ın İstanbul'un fethinin 560 ıncı yıldönümü olduğunu anımsatarak Çeşitli yerlerinde İstanbul'un Fethi'nin kutlamaları var. Bu fethi gerçekleştiren komutanların padişahımızın ruhlarını yad ediyorum. Fatih Sultan Mehmet 560 yıl önce İstanbul'u fethederek karanlık bir çağı kapayıp aydınlık bir çağı açmıştır. Biz de ecdadımızdan ilham alarak 81 ilimizde eserler bırakmaya devam ediyoruz dedi. İstanbul'a bir medeniyet projesi kazandırdıklarını ifade eden Erdoğan, Raylı sistemiyle bu köprümüz farklı özellik arzediyor. Nasıl Marmaray'da Pekin ile Londra'yı bağlayan hızlı tren varsa bu köprüde de bunun alter- İpekYolu Medeniyetleri 6 7 İpekYolu Medeniyetleri

5 natifini göreceğiz. Artık İstanbul'da ağır vasıtalar görmeyeceğiz. Bu köprü aynı zamanda çevreyi korumaya yönelik özellikleri olan bir köprü olacak. Bu köprü ile 3. gerdanlığı takıyoruz. Şimdiden Türkiye'ye, İstanbulumuza ve tüm dünyaya hayırlı olmasını diliyorum. Yine üçüncü havalimanı dünyanın çok bahsedeceği havalimanı olacak diye konuştu. Yeni Havalimanı nın nerede yapıldığını bilmeyen kişilerin havalimanı projesine karşı çıktığını anımsatan Erdoğan, Oraları gidip gezse görse savaştan çıkmış bir coğrafya olduğunu görecek. Şu an havalimanları ihtiyacı karşılamıyor. Ama şu an yapılacak havalimanında 5 pisti, terminal binaları ve çok sayıda körükleriyle artık bu tür beklentilerin olmayacağı bir havalimanını yapıyoruz dedi. Marmaray projesini de 29 Ekim'de açacaklarının altını çizen Erdoğan, Hamdolsun bunu da hayata geçireceğiz. Bunların aklı bunu da almaz. Alsa bugüne kadar bunlar yapardı. Ama 10 yıla bizler bunları sığdırdık. Biz laf üretmiyoruz, iş üretiyoruz dedi. 3. Köprü projesinin İstanbul'un güzelliğine güzellik katacağını ifade eden Erdoğan, İstanbul dünyanın en önemli ulaşım koridorlarından biridir. İstanbul'da araç sayısı 3 milyona yaklaşıyor. Her iki köprüden normal şartlar altında günde 250 bin otomobil geçmesi gerekiyor. Şu an 600 bin araç köprülerden geçiyor. Yani köprüler 2,5 kat fazla kapasite ile çalışıyor. İstanbul'da üçüncü köprü yapımına karşı çıkanlar bu çileyi sona erdirmek konusunda hiç bir fikre sahip değil. Projenin kapsamı Belgrat, Polonezköy gibi orman alanlarını korumak yönünde belirledik. Tarihi bentleri de korumak üzere belirledik. Bu proje milletin gurur tablosu olacak yıldız gibi parlayacak. Projenin maliyeti yaklaşık 3 milyar dolardır. Türkiye'nin ticaret kapasitesi artacak ve tüm Marmara Bölgesi ekonomik açıdan canlılık kazanacak diye konuştu. Başbakan Erdoğan konuşmasının ardından köprünün yapım süresini yapımcı firmalarla müzakere etti. Başbakan Erdoğan köprünün tamamlanma tarihi için yapımcı firmalara 29 Mayıs 2015 tarihini önerdi. Yapımcı firmalar "Elimizden gelenin en iyisini yapacağız" diyerek köprünün 29 Mayıs 2015'e yetişeceğinin sinyalini verdi. TBMM Başkanı Çiçek TBMM Başkanı Cemil Çiçek ise köprünün, Türkiye'nin geçmişini geleceğine bağlaşacak bir proje olduğunu ifade ederek, Yahya Kemal'in, "Biz millet olarak, ne harabiyiz ne harabatiyiz, kökü mazide olan bir atiyiz" sözlerine atıfla, "İnşallah geçmişimizi geleceğe bağlayacak bu köprü, insanımıza, insanlığa, huzur, barış getirecek ve bir gönül köprüsü olacaktır dedi. Fetih günlerini, en anlamlı şekilde kutlamanın yolunun bir taraftan duaları kahramanlara göndermek olduğunu öbür taraftan ise onların ruhlarını şad edecek büyük eserleri, projeleri millete kazandırmak olduğunun söyledi. Çiçek, Bilmemiz, düşünmemiz ve inanmamız gerekir ki; terörün asıl sebebi, Türkiye bu projeleri yapmasın, güçlenmesin, kuvvetlenmesin, dünyada lider olmasın diyedir. Fitne ve fesat bunun için kaynatılıyor. Millet olarak bu tuzağa düşmememiz, güven, huzur ve istikrar içerisinde, birliğimizi, beraberliğimizi, kardeşliğimizi daha da derinleştirerek, bugün temelini attığımızı köprüye ilaveten, gönül köprülerimizdeki şeritleri daha da artırarak, geleceğe güvenle bakmamız gerekiyor" dedi. UDH Bakanı Yıldırım Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım, yaptığı konuşmada, İstanbul un yine büyük bir gün yaşadığını anlatarak, İstanbul un fethinin 560. yıl dönümünde, İstanbul Boğazı na yeni bir inciyi İpekYolu Medeniyetleri 8 9 İpekYolu Medeniyetleri

6 takmanın mutluluğunu 14 milyon İstanbullu ve 76 milyon Türkiye ile yaşadıklarını söyledi. Bunun sadece 2 kıtayı birbirine bağlayan bir köprü olarak görülmemesi gerektiğini ifade eden Yıldırım, bu köprünün 14 milyon İstanbullu yu, günlük 23 milyon seyahati eziyetten bir zevke dönüştüreceğini, boğazın Karadeniz çıkışına, iki yakasına asılan bir gerdanlık olarak hizmet vereceğini dile getirdi. Bugün iki köprünün kapasitesinin 250 bin olduğunu, yeni köprünün bunların 2,5 katına hizmet vereceğine dikkati çeken Yıldırım, tır ve kamyon trafiğinin yeni köprüye aktarılacağını belirtti. Yıldırım, köprü sayesinde özellikle Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nün, Anadolu ve Avrupa yakasında kilometrelerce tanker ve tır trafiğinin sona ereceğini, köprülerin vatandaşların seyahatine daha çok hizmet edeceğini kaydetti. Bakan Yıldırım, köprülerdeki kamyon çilesinin bu köprü ile sona ereceğini vurgulayarak, şöyle konuştu: "Köprümüz dünyanın en uzun köprüsü değil ama üzerinden demir yolu geçen dünyanın en uzun köprüsü. 4 şerit geliş, 4 şerit gidiş karayolu ve 2 şerit demiryolu ile toplam 59 metre genişliği ile bugüne kadar dünyanın yapılacak en geniş köprüsünü İstanbul a kazandırıyoruz. Bununla da kalmıyor. A şeklindeki kuleler, dünyanın en uzun kuleleri olacak. 322 metre yüksekliğinde olacak. Büyükşehire, dünya şehrine büyük projeler yakışır, en iyileri yakışır. Hayırlı olsun, İstanbulumuza helal olsun. Bu köprü yeni yapılmakta olan Kuzey Marmara Çevre Yolu İstanbul un adeta yeni çevre yolunun iki kıta arasındaki tamamlayıcı halkası olarak hizmet verecek. Bu hali ile özellikle İstanbul un merkezi dışındaki trafik, Sultanbeyli ve doğusundaki, Başakşehir ve doğusundaki trafik de karşıdan karşıya geçişte bu köprüyü daha fazla kullanacaklardır. Hülasa bu köprünün yapılmasıyla İstanbul un trafiğinde görülen bir rahatlama olacak. Köprü üzerinde yapılacak demiryolu hattı, devamındaki bağlantısıyla da Anadolu yu Avrupa ya transit bağlayan demiryolu güzergahı da İstanbul a kazandırılacak." -7 tepeli şehre, 7 proje- "Dünya kenti" İstanbul un 7 tepe üzerine kurulduğunu anımsatan Yıldırım, buradan hareketle İstanbul a 7 büyük eseri kazandırmanın gururu yaşadıklarını söyledi. Yıldırım, 3. havalimanı, Marmaray, Avrasya Tüneli, İstanbul-Ankara yüksek hızlı tren projesi, 3. Köprü, Kanal İstanbul, İzmit Köprüsü ile İstanbul-İzmir Otoyolu nu İstanbul a kazandırdıklarını anlattı. Bu eserlerin toplam tutarının 150 milyar lira olduğunu belirten Yıldırım, eserlerin birçoğunun kamu-özel sektör ortaklığıyla yapıldığını ve devlet bütçesine yük getirilmediğini ifade etti. Yıldırım, köprünün ve otoyolun hayırlı uğurlu olmasını dileyerek, "Yüklenici firmanın, en kısa zamanda bu köprüyü anlaşmanın öngörüldüğünden daha da kısa zamanda yaparak, sizlerin, ülkemizin hizmetine sokacağına olan inancımı ifade ederken, emeği geçeceklere teşekkür ederim" dedi. İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

7 Mühendisi Planladı, Milleti Uyguladı Asya yı Avrupa yı, Kıtaları Bağladı. Köprülerini Kurdu, Geçmişten Geleceğe, İstikbalin Parlıyor, Yükselen Cumhuriyet İzmir den İstanbul a, Modern Otoyollarla, Doğudan Batısına, Güvenle Ve Gururla, Bütün Yurt Örülüyor, Yüksek Hızlı Raylarla Yıldırım lı Hızlarla, Yükselen Cumhuriyet 13 İpekYolu Medeniyetleri 12 İpekYolu Medeniyetleri

8 Boğaz Geçişinin Tarihçesi Geçit vermez kayalıkları, hoyratlaşan deniziyle efsaneleşen, iki kıtanın birbirine selam durduğu, eşsiz boğazıyla şairlere ilham veren şehir Kralların ayağına serilen yüzer köprülerin çare olamadığı, karadan yürütülen gemilerle fethedilen şehir, İstanbul İstanbul, köprüler şehridir. Avrupa ve Asya kıtalarının en çok yaklaştığı Boğazla, iki kıta arasında köprüdür. Sadece kıtaların değil, kültürlerin, medeniyetlerin de köprüsüdür. Fatih in 1453 te şehri fethiyle, Orta Çağdan Yeni Çağa köprü olmuştur. Kara ulaşım sistemleri geliştikçe, İstanbul da Boğaz ı karayolu ile geçme fikri ortaya çıktı. Yüzyıllar boyunca insanoğlunun hayallerini süsleyen bu fikrin ilk gerçekleşme biçiminin, İskit seferine çıkan Pers kralı Darius un 700 bin kişilik ordusunu Anadolu dan Trakya ya geçirmek için gemilerini yan yana dizerek oluşturduğu yüzer köprü olduğu biliniyor. 19. Yüzyılda Fransız bir mühendis, Boğaza demiryolu köprüsü önermiş, II. Abdülhamid döneminde demiryolu karayolu köprüsü projesi hazırlanmıştı. Osmanlı dönemindeki son proje ise 1902 de Amerikalı mühendislerce hazırlanan su altı demiryolu tüneli projesi oldu. Hazırlanan birçok projeye rağmen sadece mühendislerin tasarılarında kalan Boğazın köprü ile geçişi hayali, Pers Kralının gemileri birleştirmesinden tam 2484 yıl sonra, 20. Yüzyılın ikinci yarısında Boğaziçi Köprüsü nün yapılmasıyla gerçekleşmiştir. İlk kez 1950 li yıllarda gündeme gelen Boğaz a köprü yapımı konusunda Karayolları Genel Müdürlüğünce 1954 yılından itibaren proje çalışmalarına başlanmış; ama 1967 yılında milli bütçe imkanları dış kaynakla desteklenmek suretiyle Boğaziçi Köprüsü nün yapımına başlanmıştır. Köprü 30 Ekim 1973 tarihinde hizmete sunulmuştur. Ancak, gerek ülkemizdeki ekonomik koşullar gerekse İstanbul ve çevresindeki hızlı gelişme ve nüfus artışı, çevreyolu ve Boğaziçi Köprüsü nde trafiği artırarak yeni çözümlere yönelmeyi zorunlu kılınca Fatih Sultan Mehmet Köprüsü nün, 1988 de tamamlanarak hizmete sunulması ile İstanbul Boğazı nın iki yakası ikinci kez birleşmiştir. 25 yıl sonra bugün de, yol medeniyete ulaşsın diye Boğaz ın Karadeniz e kavuştuğu Çarpışan Kayalıklar denen geçişte, üçüncü köprünün temeli atılmaktadır. İpekYolu Medeniyetleri 14 İpekYolu Medeniyetleri Darius un Anadolu Hisarı ile Rumeli Hisarı arasında gemiler üstünde kurduğu ilk geçit. (İ.İşmen den) 15

9 İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

10 Projenin Amacı Ülkemizin en büyük metropolitanı ve sanayi kenti olan İstanbul, tarihte olduğu gibi günümüzde de en önemli ulaşım koridorlarından biridir. Topraklarımızda yer alan ve Asya dan Avrupa ya geçişi sağlayan km uzunluğundaki 8 uluslararası ulaşım koridorunun tamamının yolu İstanbul dan geçmektedir. Günlük şehir içi seyahatlerin ve kıtalararası transit geçişlerin yoğun olduğu İstanbul da kent içi ulaşımın %87 si karayoluyla sağlanmaktadır. Ülke ekonomisinin bel kemiğini oluşturan sanayi ve ticaret hacmi, artan nüfusu ile sürekli gelişen bu kentimizde araç sayısı 3 milyona yaklaşmıştır. Asya ve Avrupa arasındaki karayolu taşımacılığının yükünü çeken her iki köprüden günde 250 bin otomobil eşdeğerinde araç geçmesi gerekirken, bu miktar 600 bini bulmakta ve köprüler 2,5 kat kapasiteyle çalışmaktadır. Gün içinde trafiğin yoğun olduğu saatler ise giderek artmaktadır. Köprülere ulaşımı sağlayan çevre yolları üzerindeki araç kuyrukları nedeniyle Boğaz ı geçme süresi 45 dakika ile 1 saat arasında değişmektedir. Buna bağlı olarak, zaman kaybı, kural ihlali ve yüksek maliyetli bir ulaşım sonucu sürücülerin ve yolcuların bu yollarda seyahatleri çileye dönüşmekte, transit yük taşımacılığı kesintiye uğramakta, ülke ekonomisi de olumsuz olarak etkilenmektedir. Özellikle kötü hava şartları ve kaza anlarında kapasite daha da düşmekte, bu durum şehir içi trafiğine de yansımakta, hava kirliliği ve çevre sorunlarına da neden olmaktadır. Ayrıca, köprülerin zorunlu bakım çalışmalarında yaşanan ve her geçen gün artan trafikte uzayan araç kuyrukları, yıllık yaklaşık 3 milyar lira değerinde işgücü ve akaryakıt kaybına neden olmaktadır. Tüm bu verilerin yanı sıra, 2023 hedef yılı itibarıyla nüfus, otomobil sayısı, yolculuk sayısı gibi verilerdeki artışlar da değerlendirildiğinde, üçüncü bir köprüye duyulan ihtiyaç açıkça ortaya çıkmaktadır. Bu ihtiyaçtan yola çıkılarak İstanbul un kent içi ve mevcut boğaz köprülerindeki trafik yoğunluğunun azaltılması ve araçların kesintisiz, güvenli ve konforlu geçiş yapmalarının sağlanması amacıyla, Kuzey Marmara Otoyolu ve 3. Boğaz Köprüsü nün yapımına karar verilmiştir. İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

11 Proje Güzergahı Proje güzergahı; doğal değeri yüksek olan Belgrad Ormanları, Fatih Ormanları ve Polonezköy Milli Parkı gibi orman alanları ile tarihi değeri olan bentlerin ve göletlerin korunması göz önüne alınarak belirlenmiştir. Özellikle, İstanbul a su sağlayan bu göletlerin havza sınırları dışından geçilerek, su kalitesinin korunması amaçlanmıştır. mutbey Batı Kavşağı na gerekli düzenlemeler yapılarak bağlanacak şekilde, yaklaşık 22 km. 2x4 şeritli otoyol bağlantı yolu; Kavşağı na kadar, yaklaşık 13 km 2x4 şeritli otoyol bağlantı yolunu kapsamaktadır. lam uzunluğu yaklaşık 2164 m, orta açıklığı yaklaşık 1408 m olan 2x4 şeritli otoyol ve 2x1 şeritli demiryolu geçişi aynı platformda olacak şekilde yapılması öngörülen 3. Boğaz Köprüsü öncesinde Uskumruköy Kavşağı, sonrasında ise sırasıyla Riva, Hüseyinli, Reşadiye, Alemdağ ve Paşaköy Kavşakları bulunmaktadır. raniye bağlantısını sağlarken; Odayeri Kavşağı nda ayrılarak mevcut Mahmutbey Batı Kavşağı na kadar uzanan bağlantı yolu üzerinde sırasıyla, Işıklar Fenertepe, Başakşehir, Başakşehir Merkez, İkitelli ve İstoç OSB, İstoç TEM Kavşakları yer almaktadır. Seçilen güzergah, çoğunlukla orman değeri düşük baltalık, makilik ve açık alanlardan geçmektedir. Güzergah üzerinde kalacak ağaçlar ve fidanlar boş olan maden ocakları üzerine nakledilecek, bu şekilde maden ocakları yeşil alanlara dönüştürülecektir. Yeşil alanların olumsuz etkilenmemesi için güzergahın bu kesimleri tünel ve viyadükler ile geçilecektir. Yapılacak olan tünel ve viyadükler sayesinde, yeşil alanlara verilecek tahribat en aza indirilecek ve bu yapılar vasıtası ile yabanıl hayatın yaşam alanları daraltılmayacaktır. Gereken yerlerde, ekolojik köprü yapımı da gerçekleştirilecektir. 3. Boğaz Köprüsü nün tasarımı yapılırken ölü yük ve trafik yüklerinin sıcaklık etkilerinin dışında rüzgar ve deprem gibi çevresel faktörlerin daha belirleyici rol oynadığı dikkate alınarak, bulunduğu coğrafi konumun bölgede bulunan fay hatları ve depremsellik durumu açısından çok yüksek risklere sahip olması nedeniyle kara ve denizde jeolojik, jeoteknik ve sismik çalışmalar yapılacaktır. Kuzey Marmara (3. Boğaz Köprüsü Dahil) Otoyolu Projesi, Odayeri-Paşaköy (3. Boğaz Köprüsü Dahil) Kesimi; şağı sonrasında proje sonuna kadar, yaklaşık 60 km uzunluğundaki 2x4 şeritli otoyol kesimi ile; 21 İpekYolu Medeniyetleri

12 Projenin Faydaları Proje ve İhale Bilgileri hir içindeki ve mevcut Boğaz Köprülerindeki trafik yoğunluğu azaltılarak yakıt tasarrufu sağlanacak, emniyetli ve konforlu bir şekilde transit geçiş yapacak, yine kurulacak olan yeni yerleşim alanlarıyla şehrin nüfus yoğunluğu azaltılacak, ticari alanla, komşu illerle birlikte tüm bölge ekonomik açıdan canlandırılacak, çalışmalarına destek olacak, olduğu köprüyle; Asya ile Avrupa yı birbirine bağlayan Türkiye nin taşımacılık alternatifleri ve ticaret kapasitesi artacak, masıyla ithalat ve ihracatımızdaki zaman maliyeti düşecek, lendirilmesiyle birlikte gaz salınımı düşecek, mega projelerin şehir merkezi ile bağlantısı sağlanacak, de kapsayan Kuzey Marmara Otoyolu, İstanbul (Kınalı) Çanakkale - Savaştepe Otoyolu ve İstanbul - İzmir Otoyolu ile birleşecek ve komşu şehirlere ulaşım süresi azalacak, olan demiryoluyla, Edirne den İzmit e kadar şehirlerarası ve şehir içi kesintisiz demiryolu taşımacılığı yapılacak ve bu raylı sistem Marmaray ve İstanbul Metrosu ile entegre edilerek Atatürk Havalimanı, Sabiha Gökçen Havalimanı ve yeni yapılacak 3. Havalimanı da birbirine bağlanacak, 2023 yılında dünyanın en büyük 10 ekonomisinden biri olmayı hedefleyen Türkiye yi bu hedefine daha da yaklaştıracak ve modern Türkiye nin simgelerinden biri olacak, şilik istihdam ve çeşitli sektörlere katacağı canlılıkla Türkiye ekonomisine önemli bir katkı sağlayacak, daş bir asma köprü kazanacak, zırlanan İstanbul, bölgeye yapılacak yeni yatırımlarla hedefine daha da yaklaşacak. Projenin Adı: Kuzey Marmara Otoyolu (3. Boğaz Köprüsü dahil) Odayeri- Paşaköy (3. Boğaz Köprüsü dahil) Kesimi Teklif Verme Tarihi : İhale Tarihi : Yüklenici : ICA IC İÇTAŞ - ASTALDİ KUZEY MARMARA OTOYOLU YATIRIM VE İŞLETME A.Ş. Yapım Süresi : Sözleşmede öngörülen yapım süresi; sözleşmenin yürürlüğe girmesinden sonra 2 yıl 6 ay dır. Proje Uzunlukları: Odayeri-Paşaköy Arası : 60 km (2x4 şeritli) (Enkesiti 59 m, orta açıklığı (boykesit) 1408 m, toplam uzunluğu 2164 m olan 2x5 şeritli 3. Boğaz Köprüsü dahil) Mahmutbey Kavşağı-Odayeri Kavşağı Arası : 22 km 2x4 şeritli Reşadiye Kavşağı-Çamlık (Ümraniye) Kavşağı Arası : 13 km 2x4 şeritli Projenin Toplam Yatırım Maliyeti : 4,446 milyar TL (Bağlantı yolları dahil tüm otoyolun toplam yatırım tutarı) İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

13 ANA İŞ KALEMLERİ SANAT YAPILARI Kazı : 44 Milyon m³ Beton : 2 Milyon m³ Dolgu : 35 Milyon m³ Demir : 200 Bin ton Viyadük ~ 36 adet Tünel ~ 3+1 adet (DDY) ( m) Altgeçit Köprüsü ~ 45 adet Üstgeçit Köprüsü ~ 63 adet Dere Köprüsü ~ 9 adet 3. Boğaz Köprüsü İmalatları İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

14 3. Boğaz Köprüsü Teknik Özellikleri 3. Boğaz Köprüsü, 59 metrelik genişliğiyle dünyanın en geniş, m lik ana açıklığıyla üzerinde raylı sistem olan dünyanın en uzun, 320 metreyi aşan yüksekliğiyle de dünyanın en yüksek kulesine sahip asma köprüsü olacak. Orta Açıklık Kenar Açıklıklar Toplam Uzunluk Kule Yüksekliği (Zeminden) Kule Yüksekliği (Tabliyeden) Tabliye Genişliği Tabliye Yüksekliği Kablo Sistemi : 1,408 m : 378 m m : 2,164 m : 321,91 m (Avrupa), 317,91 m (Asya) : 255,41 m : m (2x4 Otoyol + 2x1 Demiryolu) : 5.5 m : Hibrid (Gergin Eğik Askı + Asma) Ana Kablo Orta Açıklık; Ana Kablo Çapı Ana Kablo Büklüm Sayısı : 68 cm. : 113 adet Büklüm İçindeki Tel Sayısı : 127 adet Yan Açıklık; Ana Kablo Çapı Ana Kablo Büklüm Sayısı : 70 cm. : 122 adet Büklüm İçindeki Tel Sayısı : 127 adet Ana Kablo Mukavemeti : 1,770 Mpa Askı Kablosu : 68 adet Askı Kablo Mukavemeti : 1,440 Mpa Eğik Askı Kablosu : 176 adet Eğik Askı Mukavemeti : 1,860 Mpa İpekYolu Medeniyetleri 26 İpekYolu Medeniyetleri Çelik Tabliye Segmenti : 56 adet 27

15 Köprü Yapısal Elemanlarının Terminolojisi ASKI KABLOLARI (PWS) Halat Tipi Halat Çapı : PWS (Birbirine paralel konuşlanmış 5,1-5,4 mm tellerden oluşan demet) : 71 mm-132 mm ANA KABLO (PPWS) EĞİK ASKI KABLOLARI (PSS) Orta Açıklık; Yan Açıklık; Kablo Çapı : 68 cm. : 70 cm. Büklüm Sayısı : 113 adet : 122 adet Büklüm içindeki tel sayısı : 127 adet : 127 adet Tel kalınlığı : 5,4 mm : 5,4 mm Tel sayısı : 14,351 adet : 15,494 adet Kablo Tipi : PSS (ParallelStrandSystem) 5,4 mm-5,1 mm çaplı 7 telden oluşan halatların polietilenle kaplanarak bir araya gelmesi ile oluşur. Kablo Çapı : 160 mm 240 mm Kablo Ağırlığı : ton Ana Kablo ve Askılar Toplam Ağırlığı : ton Ana kablo ton Askılar Ana Kablo ve Askılar Toplam Tel : km (Dünya çevresinin 3 katı) 1 telin kopma mukavemeti : > 4,2 ton İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

16 BaşarıDolu10YılınHikayesi Kuruluştan Kurultaylara Kareler Mehmet CEYLAN T.C. Kalkınma Bakan Yardımcısı Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği nin En İleri Hedefi; Milletimizi Layık Olduğu Muasır Medeniyetler Seviyesinin Üzerine Yeniden Çıkarmaktır. Birliğimiz Tüm Mühendisler Birliği adı ile 15 Ekim 2002 tarihinde Ankara da faaliyetlerine başlamıştır. Kısa zamanda milliyetçi muhafazakâr mefkure ile mühendislik mesleğine sağladığı hizmetler dikkate alınarak Bakanlar Kurulu Kararı ile Türkiye kelimesini kullanmaya hak kazanarak Türkiye Mühendisler Birliği haline dönüşmüştür. Meslekte Birlik olma temel anlayışını gittikçe genişletmiş ve bünyesine mimarlar Birliğini de dahil ederek bu defa müteakip Olağan Ge- nel Kuruldan aldığı yetki ile Türkiye Mühendisler ve Mimarlar Birliği unvanını almıştır. Sadece yurt içinde değil, yurt dışında da icra ettiği mesleki hizmetlerle özellikle Türk Dünyası ve Akraba Toplulukları Coğrafyasındaki meslek camiasınca topladığı takdirlerle bu defa da Türk Dünyası Mimarlık ve Şehircilik Kurultaylarını üstlenen uluslararası sivil toplum teşkilatı olmayı başarmıştır. Dördüncüsünü Mayıs 2010 tarihlerinde Kazakistan Cumhuriyeti nin başkenti Astana da Cumhurbaşkanımız Sayın Abdullah Gül ve Kazakistan Cumhurbaşkanı Sayın Nursultan Nazarbayev in yüksek huzurlarında ve o güne kadar alanının en büyük toplantısı olarak gerçekleştirilen Kurultayımızda bizatihi aldığımız yüksek talimatlarla Birliğimize Türk Dünyasını temsil etme yetkisi verilmiştir. Bu büyük onurla Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği nin kuruluşunu tamamlayarak bu gün gelinen noktayla otuz beş ülke temsilciliklerimizle birlikte huzurlarınızdayız. Bu teşkilatlanmaya imkân sağlayan tüzük değişikliği tamamlanmış ve temsilciliklerimiz bulunan ülkelerinin bünyesindeki mesleğinde temayüz etmiş değerli meslektaşlarımızla birlikte hızla oluşumlarımızı tekâmül ettirmeye devam etmekteyiz. İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

17 Astana Kurultayı Sonuç Bildirgelerinde alınan karar doğrultusunda her iki yılda bir ayrı Türk Cumhuriyetinin önemli şehirlerinde icra edilecek kurultayların beşincisi için Trabzon şehri seçilmiş ve Ekim 2012 tarihinde yine alanının en yoğun katılımlı kurultayını gerçekleştirme başarısını elde etmiş bulunmaktayız. Yürütme kurulu başkanlığını Birliğimizin yaptığı Trabzon Kurultayı T. C. Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, TÜRKSOY Genel Sekreterliği, İpekyolu Üniversiteler Birliği, Trabzon Valiliği ve Trabzon Büyükşehir Belediyesi başkanlığının müşterek organizasyonları ile yapılmıştır. Trabzon kurultayında Kurultay Bilim Heyetimize başkanlık eden Atatürk Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hikmet Koçak hocamızın başkanlığını yürüttüğü İpekyolu Üniversiteler Birliği koordinasyonu ile dünyanın dört bir yanından gelen Üniversite Temsilcileri yine Birliğimizi tarihi bir başarıya daha ulaştırmıştır. Faaliyetlerimizin bütününde Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı TÜRKSOY Genel Sekreterliği uluslararası koordinasyon sağlayarak başarılarımızda büyük pay sahibi olmuşlardır. TÜRKSOY Genel Sekreterliği Bu doğrultudaki çalışmalarımızın mesafe kazanabilmesi için büyük ali cenaplık göstererek Birlik yönetim kurulu başkanına ve bir yönetim kurulu üyemize koordinatör unvanı vermişlerdir. Birliğimiz 2009 yılında TÜRKSOY ve Kazakistan ülke temsilciliğimizi yapan Almatı İnşaat ve Mimarlık Akademisi müşterekliğinde Avrasya Ülkeleri İnşaat ve Mimarlık Üniversitelerinin Proje festivalleri, Astana Kurultayında Cumhurbaşkanımız Sayın Abdullah Gül ün talimatlarıyla Mimar Sinan Uluslar arası Proje Olimpiyatlarına dönüşmüştür proje ile başlayan Proje Olimpiyatlarını sırasıyla çeyrek finalini İstanbul da, yarıfinalini Almatı da, finallerini de Trabzon Kurultayı ile birlikte Trabzon da sonuçlandırılması başarısını da elde ederek yine birliğimiz dünyada bir ilke daha imza atmıştır. Mühendislik, mimarlık ve şehirciliğin birlikte değerlendirildiği bütün alanlarda kültürün sanatın sporun ve müziğin edebiyatın da beraber düşünülmesi gerektiğine inanan birliğimiz yine tarihte bir ilke daha imza atmış ve Türk Kurultaylarında bir önceki ve bir sonraki ev sahibi ülkelerin futbol takımlarıyla özel müsabakalar gerçekleştirmiştir. Devam ediyoruz, Trabzon Kurultayında sadece mühendislik camiası değil bütün Trabzon Halkının katılımı ile Türk Dünyasından gelen ülkelerinin milli sanatçılarıyla müzik şöleninde konserler vermiş, Geleneksel Türk Töresi olan Ergenekon dan çıkışımızı timsalleştiren Demir Dövme törenini gerçekleştirmiştir. Her vakti dolu dolu geçen bunca faaliyetlerimiz arasında yine her altı ayda bir Kaşgar dan Endülüs e Türk İslam Şehirleri Şehir Şehrengizleri toplantılarını başlatmış ve ilkini Bursa da ikincisini Kars ilimizde Gazi Kars Şehrengizi adı ile iki büyük organizasyon daha gerçekleştirmiş bulunmaktayız. Kafkasya Üniversiteler Birliği müşterekliğinde11-18 Nisan 2012 tarihinde Gürcistan ın başkenti Tiflis te, Kafkasya Dostluk Kardeşlik ve İşbirliği Kurultayı düzenlenmiş ve Gazi Kars Şehrengizimizin ana teması olan Bakü-Tiflis Kars Demir ipek yolunun önemine vurgu yapılmıştır. Astana Kurultayının ardından yayın hayatına giren ve yüksek beğeni ile takip edilen İpekyolu Medeniyetleri adlı bültenimizin sekizinci sayısına ulaşılmış, ayrıca her faaliyetimize özel bir çalışmayı da mensuplarımıza kitap halinde sunmayı başarmış bulunmaktayız. Ülke temsilcilikleri diyaloglarını geliştirmek üzere yirminin üzerinde ülke ziyaret edilmiş olup teşkilatlandırma çabalarımız devam etmektedir. Her yıl Cumhuriyet Hükümetimizin Teknik performansını ölçmek amacıyla Teknik Verimlilik Anketleri yaparak camia arasında farkındalıkların ölçülmesinin sağlamaktayız. Birbirine inanmış değerli çalışma arkadaşlarımızla birlikte ekip olarak daha sıralamakta yer veremediğimiz diğer faaliyetlerimizle birlikte Kısa zamanın büyük zaferi bu gayret ve çalışmaların bir Faaliyet Raporu olarak hazırlanmıştır. Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği 23 Şubat 2013 tarihinde 10. Olağan Genel Kurulunu başarı ile tamamlanarak yeni faaliyet döneminde görev yapacak yönetim kurulu üyeleri ve hedeflerine ulaşmak için büyük azim ve kararlılıkla çalışmalarına devam etmektedir. Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği nin En İleri Hedefi; Milletimizi Layık Olduğu Muasır Medeniyetler Seviyesinin Üzerine Yeniden Çıkarmaktır. İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

18 20 05 Yerel Yönetimler ve Şehircilik Yerel Yönetimler ve Şehircilik Sempozyumu Yerel Yönetimler Bankacılığı Yerel Yönetimler Bankacılığı Sempozyumu Muasır Medeniyetler Yerel Yönetimlerde Çağdaş Bankacılık İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

19 20 07 Kurultay 1 Türk Dünyası Mimarlık ve Şehircilk Kurultayı Dilde Fikirde İşde Birlik Kurultay 2 Türk Dünyası Dostluk, Kardeşlik ve İşbirliği Kurultayı Dilde Fikirde İşde Birlik İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

20 20 Kurultay 3 Türk Dünyası Mimarlık ve Şehircilik Kurultayı Geleceğin Kentleri 20 Proje Festivalleri 1 Avrasya Ülkeleri İnşaat ve Mimarlık Üniversiteleri Proje Festivalleri Mühendislik, Mimarlık ve Şehircilik İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

21 20 Kurultay 4 Türk Dünyası Bursa Şehrengizi 11Uluslararası Kaşgar dan Endülüs e Mimarlık ve Şehircilik Kurultayı Türk-İslam Şehirleri Sempozyumları İepkyolu Medeniyetleri İnsanı Yaşat Ki Devlet Yaşasın İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

22 20 11 Bakü-Tiflis-Kars Demir İpekyolu Gazi Kars Şehrengizi 20 Proje Festivalleri 2 11 Uluslararası Kaşgar dan Endülüs e Avrasya Ülkeleri İnşaat ve Mimarlık Türk-İslam Şehirleri Sempozyumları Üniversiteleri Proje Festivalleri Mühendislik, Mimarlık ve Şehircilik İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

23 Sempozyum Kurultay 5 Kafkas Halkları Folklor, Dil ve Kültür Sempozyumu Dostluk ve Kardeşlik 12 Türk Dünyası Mühendislik, Mimarlık ve Şehircilik Kurultayı Kimlikli ve Kişilikli Şehirler İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

24 TariheSaygıÖzelÖdülüZağnos un Mimar Sinan Proje Olimpiyatlarında Trabzon Ödüllendirildi Muhammet BALTA T.C. Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı T.C. Cumhurbaşkanımız Sayın Abdullah Gül ün Himayelerinde 2012 Yılında Trabzon da Gerçekleştirilen Mimar Sinan Uluslararası Proje Olimpiyatlarında Tarihi Zağnos Vadisi ndeki Kentsel Dönüşüm Uygulamaları Tarihe Saygı Özel Ödülüne Layık Görüldü yılında Astana da gerçekleştirilen Türk Dünyası Mühendislik ve Mimarlık Kurultayında Cumhurbaşkanımız Sayın Abdullah Gül ün istekleri ile müteakip kurultayla birlikte yapılması istenen Mimar Sinan Uluslararası Proje Olimpiyatlarının birincisi, Ekim 2012 tarihinde Trabzon şehrimizde yapıldı. Cumhurbaşkanımızın himayelerinde gerçekleştirilen Kurultayın organizasyonunu bu sefer Çevre ve Şehircilik Bakanlığımızın öncülüğünde Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği, İpekyolu Üniversiteler Birliği ve Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı TÜRKSOY Genel Sekreterliği nin müşterekliğinde başarı ile tamamlandı. Kurultay ile birlikte yapılan Mimar Sinan Proje Olim- piyatları; Mühendislik, Mimarlık, Şehircilik ve Tasarım-Fikir Projeleri kategorileri olmak üzere toplam 4 ayrı kategoride 50 nin üzerinde ülkeden 2200 proje katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Olimpiyatlar Jürisi Trabzon daki Zağnos Vadisi Kentsel Dönüşüm Projesine Mimar Sinan ismine ithafen Tarihe Saygı Özel Ödülü verilmesine layık görmüştür. Bizatihi şahsımın da Yürütme Kurulunda yer aldığı bu büyük ve anlamlı kurultayın Trabzon şehrimizde yapılmış olması gerek şehir halkı gerekse Trabzon şehrinin tarihi önemini ve stratejik konumunu göz önünde bulunduran değerli bilim insanları ve delegasyonlar üzerinde çok büyük yankılar uyandırmıştır. Bakanımız Sayın Erdoğan Bayraktar ın kurultayı selamlama konuşmasında özetle Türkiye mizde ve Trabzon umuzda böyle büyük bir kurultayın Bakanlığımızın desteğinde yapılması bizlere büyük mutluluk vermektedir. Mimar Sinan ın torunları olarak sadece geçmişte yapılan eserlerle övünmeyeceğiz yeni yeni eserler dünya insanlığına sunacağız. Şeyh Edebali nin söylemiş olduğu gibi İnsanı Yaşat ki Devlet Yaşasın düsturunu başka medeniyetlerde görmeniz kabil değildir. Bugün dünya üzerinde Edirne den Semerkant a, Delhi den Astana ya, Merv den İstanbul a, Bişkek ten Şam a Kahire ye, bu uçsuz bucaksız coğrafyada binlerce ecdat yadigarı mimarlık abideleri günümüz insanını kendine hayran bırakmaktadır. Hindistan daki Tac Mahal, Kırgızistan daki Burana Minaresi, Buhara daki Kalan Minare, Semerkant da ki Registan Meydanı, Şah-ı Zinde, İsfahan daki Cuma Mescidi, Erzurum daki Çifte Minareler, Sivas Divriği Ulu Cami, Konya daki İnce Minareli Medrese, Aksaray daki Sultan Han ın, Antalya daki Yivli Minareli Cami, İstanbul da Süleymaniye, Sultan Ahmet, Edirne deki Selimiye gibi dünya şaheserleri dimdik ayakta iken daha bunlar gibi binlerce eserde savaş ve tabiat şartlarının zorlaması ile yok olmayla karşı karşıyadır. Bizler şehirlerimiz kurarken kendi değerlerimi- İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

25 Tabakhane Vadisi Ortahisa Maraş Caddesi 2.Etap 1.Etap 3.Etap 4.Etap Zağnos Vadisi Tanjant Yolu Devlet Sahil Yolu zi kendi çizgimizi ve kendi renklerimizi büyük ustalıkla ve özveri ile şehrin siluetine yansıtmak zorundayız. Bu kurultay sadece mühendislik, mimarlık ve şehircilik konularının konuşulduğu bir organizasyon değil aynı zamanda Mimar Sinan Uluslararası Proje Olimpiyatlarının yanında Türk Dünyası nın devlet sanatçılarının seslendireceği büyük konser, kültür sanat etkinlikleri, el sanatlarının yanında, futbol müsabakaları ve Türk Dünyası ndan gelen rektör ve bilim insanlarının şehir halkı ile 4 gün boyunca birlikte olması çok önem arz etmektedir. Bu kurultaya emeği geçen herkese teşekkür ederek sizleri Yüce Allah a emanet ediyorum. diyerek kurultayımızın bir ipekyolu şehri olan Trabzon da yapılmış olması çok anlamlı değerlendirilmiştir. lik Bakanımız Sayın Erdoğan Bayraktar a, T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Sayın Binali Yıldırım ve TÜRKSOY Genel Sekreteri Sayın Düsen Kaseinov tarafından takdim edildi. Herkesin bildiği üzere; Türkiye kentleri, Avrupa kentlerinde 18. yüzyıl ortalarında başlayan sosyal ve mekansal değişim hareketlerini, 20. yüzyıl ortalarında yaşamaya başladığı söylenebilir. Ülkemizde, modernleşmenin bir sonucu olarak 1950 lerden başlayarak 2000 li yıllara kadar ciddi bir sosyal dönüşüm hareketinin yaşandığı gözlenmiştir yılları arasında üretim tarzında meydana gelen değişimler, ekonomik büyüme ve buna bağlı olarak kentlere doğru yaşanan göç, kentlerin hızla büyümesine, sağlıksız yaşam alanlarının oluşmasına neden olmuştur. Bunlara ek olarak, küreselleşme olgusunun yoğun biçimde yaşandığı yılları arasında dahem kent içinde, hem de kent çeperlerinde kontrolsüz ve yoğun yapılaşmalar devam etmiştir. Ayrıca, merkezi yönetim tarafından çıkarılan Kurultay Yürütme Kurulu tarafından, Mimar Sinan Uluslararası Proje Olimpiyatları nda Zağnos Vadisi Projesi tarihe saygı özel ödülüne layık görülerek, Mimar Sinan tarafından yaptırılan Süleymaniye Cami nin bire bir katı modellemesi maketi bu projenin hamisi T.C. Çevre ve Şehirciimar afları ve yerel yönetimlerin hatalı yönetim anlayışları da çarpık ve sağlıksız kentleşme hareketlerini körüklemiştir. Kısaca, 1950 sonrası dönemde kırdan kente doğru yaşanan göçe hazırlıksız yakalanan kentler de, gecekondulaşma, kaçak yapılaşma, rant çekişmeleri ve af kanunları ile günümüze kadar gelen bir süreç yaşadığı söylenebilir. Bunun sonucunda fiziki, sosyal ve çevresel açıdan pek çok sorunu barındıran kentsel ortamlar oluşmuştur. Ülkemizde, yaşanabilir kentler ve sürdürülebilir çevreler oluşturmak için kentsel dönüşüm çalışmalarına olan talep giderek artmıştır. Kentsel Dönüşüm, ülkemizdeki kentlerindeki çarpık kentleşme ve beraberindeki sorunların çözümü için önemli bir yöntem olarak görülmektedir. Ülkemizde, bu yöntemin hayata geçirilmesinde en önemli aktörün Toplu Konut İdaresi (TOKİ) olduğunu söylemek yanlış olmaz. TOKİ, dar gelirliler için konut sorununu çözmek ve sağlıklı kentsel alanları oluşturmak amacıyla 1984 yılında kurulmuştur. Bu kurum, kentsel dönüşüm çalışmalarında finansman, arazi sunumları ve alt yapı yatırımlarını sağlamakta ve bazı inşaatları da yürütmektedir. Özellikle 2002 sonrasında inşaat faaliyetlerini büyüten TOKİ, orta ve üst gelir gruplarına kar amaçlı konut üretimini hızlandırarak, elde ettiği kazançla düşük gelir gruplarına yönelik konut üretimini sübvanse etmektedir. TOKİ,81 ilde eskiyen kent dokularının yenilenerek sağlıklı yaşam alanlarına dönüştürmek için yerel yönetimler ile işbirliği içinde çalışmaktadır. İlgili kurumlar, her yerleşmenin sorunlarına ve potansiyellerini dikkate alarak farklı ölçekte ve kapsamda sayısız kentsel dönüşüm projeleri üretmektedir. Bu süreçte yerel halkın sorunları, öncelikleri ve taleplerini dikkate alan katılımcı yaklaşımlar benimsenmiştir. Trabzon ilinde de benzer şekilde çok sayıda kentsel dönüşüm projesi yapılmaktadır Trabzon Kentsel Dönüşüm Projeleri TOKİ, Trabzon ilinde yerel yönetimlerle işbirliği halinde il merkezinde Zağnos, Tabakhane, Ayasofya, Çömlekçi, Ortahisar ve Narlıbahçe (valilik, belediye yeni hizmet binası ve yakın çevresi), ilçelerde ise Pelitli, Çağlayan, Araklı ve Yomra da kentsel dönüşüm ve gelişim projelerini sürdürmektedir. ZağnosVadisi Projesi nin büyük bölümü tamamlanmıştır, Tabakhane, Ortahisar ve Ayasofya Projeleri devam etmektedir. Çömlekçi ve Narlı Bahçe Projeleri ne ise yeni başlanmıştır. Projelerin kapsamı incelendiğinde, Trabzon da gerçekleştirilen kentsel dönüşüm projeleri, Türkiye de bugüne kadar yapılan kentsel dönüşüm projeleri içinde en kapsamlı ve büyük bütçeli örnek projeler arasında yer aldığı görülmektedir. Bu projelerin İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

26 Trabzon un gelişimi ve marka kent olmasına önemli katkılar sağlayacağını düşünülmektedir. 2. Zağnos Vadisi Kentsel Dönüşüm Projesi 2.1. Çalışma Alanı Zağnos ve Tabakhane Vadileri, Trabzon kentinde, ticaret ve yönetim merkezlerine yakın konumda yer almaktadır. 1. Derecede Sit Alanı olan Ortahisar Tarihi Kalesi ve yerleşmesi batıda Zağnos Vadisi ve İmaret Deresi, doğuda ise Tabakhane Vadisi ve Kuzgun Dere ile komşudur. Trabzon kentinin ilk imar planı olan Lambert Planı nda (1938) kentin ılıman nemli iklime uygun olarak az katlı ve bahçeli yapılaşma ile dağlardan denize doğal hava akışını sağlayacak vadiler boyunca oluşturulacak hava koridorlarını öngören ekolojik ve çevreye duyarlı planlama anlayışı benimsenmiştir. Zağnos ve Tabakhane Vadileri, Trabzon kentinde öngörülen hava sirkülasyonunu sağlayacak alanlardır. Ancak, 1980 sonrası kentleşme hızındaki artış ile yoğun, çarpık ve sağlıksız yapılaşma Zağnos ve Tabakhane Vadileri nin doğal yapısının bozulmasına neden olmuştur. Vadilerdeki yoğun ve kontrolsüz yapılaşma nedeniyle, vadi tabanlarındakiderelerin üzerleri zaman içerisinde kapatılmıştır. Belirtilen alanlar kent merkezinde düzensiz yapılaşmanın yoğun olduğu mekânlaradönüşmüş; fenni, sıhhi ve fiziki olarak yaşam standartlarının altına düşmüştür. Zağnos ve Tabakhane Vadileri, 1938 tarihli Lambert, 1969 tarihli Hüseyin Kaptan ve arkadaşlarının ve 1989 tarihli Bülent Berksan planlarında ağaçlandırılacak alan olarak düzenlenmiştir Trabzon Revizyon İmar Planında (Onay: tarih, 165 sayılı Belediye Meclis Kararı) Zağnos Vadisi İmaret Deresi, Tabakhane Vadisi Kuzgun Dere ve Ortahisar (1. Derece Sit Alanı) bölgesinin de bulunduğu alanlar Özel Planlama Alanı kapsamında değerlendirilmiştir. Ancak bölgenin konumu ve potansiyelleri, mülkiyetin parçalı ve özel olması imar hakkı elde etme yönünde baskı unsuru oluşturmuştur. İmarsız ve sağlıksız yapılaşma yaygınlaşmış ve imar aflarıyla da bu gelişmelere meşruiyet kazandırılmıştır. Zağnos Vadisi Kentsel Dönüşüm Projesi, mevcut alandaki salt fiziksel sorunlar ile ilgilenmeyip, aynı zamanda yaşayanların sosyal ve ekonomik sorunlarına da çözüm arayışı içindedir. Bölgede yaşayanların genel ekonomik düzeyleri incelendiğinde, genellikle orta ve alt gelir düzeyine mensup oldukları görülmektedir. Alım gücü düşük olan bu bireyler, sağlıksız olmasına rağmen, merkez alana yakın olmasından ötürü bu mekânları tercih etmektedir. Yapılan proje ile bu insanlara kendi ekonomik durumlarına uygun ve uzun vadeli ödeme seçenekleri ile,kent planlama ve kentsel tasarım açısından standart uygun ve sağlıklı konut edinme fırsatı sunulmuştur Zağnos Vadisi Kentsel Dönüşüm Projesi ve Etapları Çarpık yapılaşma sonucu sağlıksız kentsel mekânlarınolduğu Zağnos ve Tabakhane Vadileri ninıslah edilmesi için, 2004 yılındatrabzon Belediyesi ve TOKİ işbirliği ile Zağnos ve Tabakhane Vadisi Kentsel Dönüşüm Projeleri gündeme gelmiştir. TOKİ nin Trabzon Belediyesi ile yaptığı protokol kapsamındaki Trabzon Kentsel Yenileme Projesi ne ilişkin alanlar Trabzon Belediye Meclisi nin tarih ve 284 sayılı kararı ile Kentsel Dönüşüm Alanı olarak ilan edilmiştir. TOKİ ve Trabzon Belediyesi arasında tarihinde imzalanan protokol ile kentsel dönüşüm projesi işler duruma getirilmiştir yılında TOKİ ve Başbakanlık tan oluru alınan Zağnos Vadisi Kentsel Dönüşüm Projesi, tarihinde TOKİ tarafından ihaleye çıkarılarak uygulama projesi çalışmaları başlatılmıştır yılları arasında 10 tane ek protokol yapılan proje, 4 etap halinde planlanmıştır. Projeye ilişkin ilk protokol m 2 lik bir alanı kaplarken, ek protokollerilebirlikte bu alan m 2 ye (~28,3 ha) yükselmiştir. Trabzon Belediyesi nin yapmış olduğu alan çalışmasının bulgularına göre; Zağnos Vadisi Özel Planlama Alanı vadide yaklaşık 6000 kişi yaşamaktadır. Proje raporuna göre Trabzon Belediyesi nce alanda yaşayanların aynı bölgenin güneyinde (Bahçecik Mahallesi), yaratılacak yeni bir yerleşim alanına yerleştirilmeleri öngörülmüştür. TOKİ tarafından kentsel dönüşüm projesi tamamlandıktan sonra oluşturulacak konutların satışında hak sahiplerine öncelik verilecektir. Yeni konutların satışında, mevcut binalar peşinat olarak kabul edilip, kalan miktar 15 yıla kadar taksitlendirilerek şekilde bir model üretilmiştir. Ayrıca Başbakanlık oluru alınarak, hak sahiplerine %30 indirim de uygulanmıştır. Zağnos Vadisi Kentsel Dönüşüm Projesi ile; kaçak yapılaşma görülen alanların kentsel dönüşümü, proje hazırlanırken ekolojik planlama dikkate alınarak, kentin hava koridorlarının oluşturulması, alanda tarih değeri olan yapıların restorasyonu yapılarak gelecek nesillere iletilmesi, bölge içerisinde yapılacak toplu konutlarda önceliğin burada yaşayan insanlara verilmesi ile yaşam standartlarının iyileştirilmesi, vadilerde, hem mekansal hem de işlevsel dönüşümler yapılarak mekan kalitesi arttırılma ve bunun sonucu olarak yerli ve yabancı turistlerin ve yatırımcıların ilgi odağı halin getirilmesi amaçlanmıştır. Zağnos Vadisi Kentsel Dönüşüm Projesi içeriği ve alansal büyüklüğü dikkate alınarak dört etap şeklinde planlanmıştır. 1. Etap: Zağnos Köprüsü ile Gülbahar Hatun Köprüsü arası (17603 m 2 ) 2. Etap: Gülbahar Hatun Köprüsü güneyi(48426 m 2 ) 3. Etap: Zağnos Köprüsü Kahramanmaraş Caddesi arası (19879 m 2 ) 4. Etap: Kahramanmaraş Caddesi kuzeyi (18368 m 2 ) 3. Sonuç Ülkemizde ve Trabzon da yaşan sosyal ve ekonomik gelişmelere paralel olarak kentsel mekânlarda meydan gelen değişimler, kentsel dönüşüm projelerine olan talebi gün geçtikçe arttırmaktadır. Trabzon kentinde yerel yönetim ve TOKİ işbirliği ile yapılan farklı içerikte ve çok sayıda kentsel dönüşüm projeleri ve uygulamaları bulunmaktadır. Bunlar içerisinde en önemlilerinden biri Zağnos Vadisi kentsel dönüşüm projesidir. Bu proje sadece kentimiz için değil, aynı zamanda ülke genelinde kapsamı ve yöntemi bakından örnek bir çalışmadır. Bu bağlamda proje, Trabzon Belediyesi nin de üyesi olduğu Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği tarafından 2006 yılında düzenlenen yarışmada 35 çalışma arasından En İyi Sağlıklı Kent Planlaması dalında birincilik ödülü kazanmıştır. Projenin birinci ve ikinci etabı bitirilmiş, üçüncü ve dördüncü etaba ilişkin çalışmalar hızlı bir şekilde yürütülmektedir. Zağnos Vadisi Kentsel Dönüşüm Projesi tamamlandıktan sonra, vadi doğal ortamına kavuşarak çevresel süreklilik sağlanacak, tarihi kimlik ortaya çıkarılacak ve kent için cazibe ve prestij merkezi haline gelecektir. Trabzon un Marka Kent olma yolunda, bu projenin çok büyük katkısı olacağı düşünülmektedir. İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

27 TürkDünyasıMühendislerveMimarlarBirliği Olağan Genel Kurulu Yapıldı Dr. İlyas DEMİRCİ TDMMB Genel Sekreteri Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği 15 Ekim 2002 tarihinde 24 kişilik kurucular kurulu ile mühendislik mesleğinde birlikte hareket etmek düşüncesiyle mühendislik yeminini içerek oluşturulan Mühendisler Birliği, yurt içerisinde ve yurt dışında kendi alanında ürettiği başarılı mesleki faaliyetlerin bir sonucu olarak, 2005 yılında Bakanlar Kurulu kararı ile Türkiye kelimesini kullanma izni alarak Türkiye Mühendisler ve Mimarlar Birliği tüzel kişiliğine kavuşmuştur. Kaşgar dan Endülüs e Türk İslam Şehirleri Şehrengiz toplantılarını, Avrasya İnşaat ve Mimarlık Üniversiteleri Proje Festivallerini, Mimar Sinan Uluslararası Proje Olimpiyatlarını ve Türk Dünyası Mühendislik, Mimarlık ve Şehircilik Kurultaylarının ana organizasyonlarını başarı ile yürüten bu Birlik; 2010 yılında Astana da icra edilen büyük kurultayın ardından Cumhurbaşkanlarımızın talimatları doğrultusunda Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği teşkilatına dönüşerek 1 Ağustos 2011 tarihinden itibaren uluslararası teşkilat yapısı ile faaliyetlerine devam etmektedir. İpekyolu Medeniyetleri hinterlandında Türk Dünyası ve Akraba Toplukları kuşatıcılığında Dilde Fikirde İşde Birlik anlayışı ile çalışan ve köklü geçmişimizde var olan mühendislik, mimarlık ve şehircilik değerlerimizin korunması, yaşatılması ve güçlü geleceğimize aktarılması istikametinde Türk Milleti nin layık olduğu muasır medeniyetler seviyesinin üzerine yeniden taşınması için büyük azim ve gayretlerle çalışan Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği; Kuruluştan Kurultaylara üstün başarıları ile temayüz ederek Türk Dünyası ndaki hizmetleri ile yıldızı parlayan bir sivil toplum kuruluşudur. Genel Merkezi Ankara da bulunan Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği nin bugün itibariyle 35 ülkede temsilcilikleri bulunmaktadır. Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği nin 10. Genel Kurulu 23 Şubat 2013 tarihinde Karayolları Genel Müdürlüğü toplantı salonunda geniş katılımlı ve yüksek ilgi ile tamamlandı. Genel Kurulda Divan Başkanlığı nı T.C. Kalkınma Bakan Yardımcısı Sayın Mehmet Ceylan, Katip üyeliklerinde Kazakistan Ülke temsilcimiz Doç. Dr. Askar Turganbayev, Hakas Ülke temsilcimiz İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

28 Doç. Dr. Timur Devletov ve geçmiş dönem Yönetim Kurulu üyelerimizden Hasan Yalçıntaş yapmışlardır. Genel Kurulda Birliğimizin 10. yıllık geçmişini özetleyen bir sunum yapılmıştır. Genel Kurul davetlilerinin büyük beğeni ile ve dikkat ile izlemiş oldukları faaliyetler dizinini salondaki alkışları ile ifade etmişlerdir. Genel Kurul da Eski Kültür Bakanımız Sayın Namık Kemal Zeybek Bey sunumu izlerken yüreğinden dökülen duygularını iki kıtalık bir şiir halinde kağıda dökerek kendisine genel kurula hitap etmeleri istenildiğinde haziruna söz konusu şiiri okuyarak bir şekilde birliğimizin uluslararası faaliyetlerine bir nevi nişan ile iltifat etmiştir. İlyas Demirci yi dinlerken Gördük ki, hizmetleri ülken Kalbimiz tazelendi ruhumuz yıkandı Kan yine o bildiğimiz kandı. Mimarlarını anlattı gönlümüzün Ne gam kaldı ne hüzün Şanlı geçmişimizden güç aldık Kutlu geleceğimizin hayaline daldık. Ahmet RUMELİ Ali Nihat GÖKYİĞİT Atalay COŞKUNOĞLU Cevat AYHAN Dusen KASSEİNOV İdris YAMANTÜRK Korkut ÖZAL Oğuz GÜRSEL Recai KUTAN Şerafettin DOĞAN Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği 10. Yıl Üstün Hizmet Ödüllerine Layık Görülen Meslek Büyüklerimiz İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

29 26-30 Ekim 2013 Kaşgar dan Endülüs e Türk İslam Şehirleri Geleneksel Sempozyumları - Yükselen Cumhuriyet ana temalı Şehrengiz Toplantısı Mayıs 2014 Bişkek Kurultayı - Türk Dünyası Mühendislik Mimarlık ve Şehircilik Kurultayı - Cumhurbaşkanları Yüksek Huzurlarında; Tema: Kıta Aşan Projeler - Türk İslam Dünyası Şehircilik Standartlarının Oluşturulması Eylül 2014 Tataristan / Kazan Şehrengizi - Şehir ve Edebiyat Şiir Yarışması Finalleri - Türk Dünyası Kültür Başkenti Töreni Genel Kurulda Birliğimizin önceki faaliyetlerine hamilik yapmış ve Bakanlığında istihdam edilen mühendis yoğunluğu da dikkate alınarak Türk mühendislik mesleğini ve yeni çağın modern ihtiyaçlarına cevap verecek önemli mühendislik yapılarına imza atmış başarılı mühendis ve siyaset adamı T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Sayın Binali Yıldırım Birliğimizin Onur Kurulu Başkanlığına teklif edilmiştir. Yapılan teklif oy birliği kararı ile oylanmış olup netice bütün hazirunun ayakta alkışları ile onurlandırılmıştır. Sayın Bakanımıza ve Başkanımıza sunulmak üzere hazırlanmış olan Onursal Başkanlık Beratı düzenlenen bir tören ile makamlarında takdim edilmiştir. Sayın Bakanımızın mühendislik mesleğinde sahip olduğu engin tecrübeler bizi daha büyük başarılara taşıyacağına olan inancımız tamdır. Genel Kurulda Türk Mühendislik ve Mimarlık sanatına katkıda bulunmuş ve belli kriterlerin üzerinde yer almış 10 kişiden müteşekkil meslek büyüğü şahsiyetlere 10. yıl Üstün Hizmet Ödülleri tevdi edilmiştir. Genel Kurulda Birliğin Kuruluştan Kurultaylara kadar uzanan 10. yıllık süreçte Genel Başkan olarak sergilemiş olduğu üstün başarılı hizmetlerinin devamında büyük bir nezaketle ve fedakarlık örneği ile artık Genel Başkan olarak değil bu Birliğin bir neferi olarak hizmet etmek isteğini dile getiren Dr. İlyas DEMİRCİ 10. yıllık hizmetlerinin ibrasının ardından hazirundan helallik isteyerek duygulu anlar yaşatmıştır. Genel Kurul gündem maddeleri gereği yapılan seçimler sonucunda aşağıda oluşan liste yılları arasında görev yapacak yeni kurulları belirlemiş ve yine bu yılları arasında üretilecek olan faaliyetlerin özetleri ileri hedefler halinde kamuoyuna açıklanmıştır. Yeni dönem faaliyet başlıkları aşağıda sunulmaktadır Mayıs 2013 ABD New York Konferansı - Geleneksel Türk Yürüyüşüne katılım - Türk Dünyası Karma Resim Sergisi - ABD Temsilciliği Açılış Töreni - Türk Dünyası Lobiciliği Konferansı Eylül 2013 İstanbul Şehrengizi Ulaştırma Şurası Kıta Bağlantıları Oturumları - Kaşgar dan Endülüs e Türk İslam Şehirleri Geleneksel Sempozyumları - Tarihi Türk Köprüleri Yayınının Hazırlanması İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

30 TÜRK DÜNYASI MÜHENDİSLER VE MİMARLAR BİRLİĞİ FAALİYET DÖNEMİ YÖNETİM KURULU ÜYELERİ M. Cahit TURHAN / Karayolları Genel Müdürü Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Genel Başkanı Gönül TALU / DOĞUŞ İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Genel Başkan Yardımcısı Nihat ÖZDEMİR / LİMAK Holding Yönetim Kurulu Başkanı Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Genel Başkan Yardımcısı Ekrem CENGİZ / CENGİZ Holding Yönetim Kurulu Üyesi Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Genel Başkan Yardımcısı İlyas DEMİRCİ / DSİ Çoruh Projeleri Eski Şb. Müdürü Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Genel Sekreteri Osman İYİMAYA / Tabiat Varlıkları Koruma Genel Müdürü Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Genel Muhasip Lütfi ELVAN / TBMM Karaman Milletvekili / Plan ve Bütçe Komisyonu Bşk. Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet CEYLAN / T.C. Kalkınma Bakanlığı / Bakan Yardımcısı Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Metin KİLCİ / T.C. Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Akif ÖZKALDI / Devlet Su İşleri Genel Müdürü Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Bilal ÇELİK / ÇELİKLER Holding Yönetim Kurulu Üyesi Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Hasan Hüseyin ÖZTÜRK / HASELSAN İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Sefer AKKAYA / Yapı İşleri Eski Genel Müdürü Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Abuzer Ali YILDIRIM / İLLER Bankası Gaziantep Eski Bölge Müdürü Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Ali AYRAK / T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı / Yüksek Fen Kurulu Üyesi Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Nihat EROĞLU / Gazi Üniversitesi İnşaat Müh. Bölümü Öğretim Üyesi Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Alaattin NALCIOĞLU / TBMM / Destek Hizmetleri Müd. / İnşaat Mühendisi Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Abdurrahman FETVACI / FETVACI Kardeşler Ltd. Şti. Genel Müdürü Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi TÜRK DÜNYASI MÜHENDİSLER VE MİMARLAR BİRLİĞİ FAALİYET DÖNEMİ ONUR KURULU ÜYELERİ Binali YILDIRIM Onur Kurulu Başkanı T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Abdullah SATOĞLU Onur Kurulu Üyesi Araştırmacı-Yazar Abdulkadir AKCAN Onur Kurulu Üyesi T.C. Bayındırlık ve İskan Eski Bakanı Ahmet ARSLAN Onur Kurulu Üyesi TBMM Kars Milletvekili Ahmet RUMELİ Onur Kurulu Üyesi ODTÜ Öğretim Üyesi Ali Nihat GÖKYİĞİT Onur Kurulu Üyesi TEKFEN Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ali Talip ÖZDEMİR Onur Kurulu Üyesi T.C. Devlet Eski Bakanı Atalay COŞKUNOĞLU Onur Kurulu Üyesi T.C. Karayolları Eski Genel Müdürü Atilla KANBUR Onur Kurulu Üyesi MADO Yönetim Kurulu Başkanı Burhan KAYATÜRK Onur Kurulu Üyesi TBMM Van Milletvekili Cafer TATLIBAL Onur Kurulu Üyesi TBMM 23.Dönem K. Maraş Milletvekili Duysen KASSEİNOV Onur Kurulu Üyesi TÜRKSOY Genel Sekreteri Emin SAZAK Onur Kurulu Üyesi Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Erdoğan BAYRAKTAR Onur Kurulu Üyesi T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanı Erol ÇITAK Onur Kurulu Üyesi T.C. UBAK/ Demiryolu Düzenleme Genel Müdürü Erol İNAL Onur Kurulu Üyesi TÜVASAŞ Genel Müdürü Faruk ÇELİK Onur Kurulu Üyesi T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Nafiz ÖZAK Onur Kurulu Üyesi TBMM Trabzon Milletvekili / Devlet Eski Bakanı Hayrettin ÖZALTIN Onur Kurulu Üyesi ÖZALTIN Holding Yönetim Kurulu Üyesi Hicabi ECE Onur Kurulu Üyesi Danıştay Üyesi Hüsnü DOĞAN Onur Kurulu Üyesi T.C. Devlet Eski Bakanı İdris YAMANTÜRK Onur Kurulu Üyesi GÜRİŞ Holding Yönetim Kurulu Başkanı İlhan SUNGUR Onur Kurulu Üyesi ESAM Genel Başkan Yardımcısı İrsen KÜÇÜK Onur Kurulu Üyesi Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Başbakanı İsmail KAHRAMAN Onur Kurulu Üyesi BİRLİK Vakfı Onursal Başkanı İsmet YILMAZ Onur Kurulu Üyesi T.C. Milli Savunma Bakanı Kadir TOPBAŞ Onur Kurulu Üyesi İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Habib SOLUK Onur Kurulu Üyesi T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşarı Mehmet ÖZYOL Onur Kurulu Üyesi TBMM 22.Dönem Adıyaman Milletvekili Metin VARLIBAŞ Onur Kurulu Üyesi VARLIBAŞ Holding Yönetim Kurulu Üyesi Muhammet BALTA Onur Kurulu Üyesi T.C: Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı Mustafa İSEN Onur Kurulu Üyesi T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Mustafa AK Onur Kurulu Üyesi Keçiören Belediye Başkanı Namık Kemal ZEYBEK Onur Kurulu Üyesi Ahmet Yesevi Vakfı Başkanı Nevzat YALÇINTAŞ Onur Kurulu Üyesi TBMM 21 ve 22. Dönem İstanbul Milletvekili Nevzat PAKDİL Onur Kurulu Üyesi TBMM Kahramanmaraş Milletvekili Nihat ZEYBEKCİ Onur Kurulu Üyesi TBMM Denizli Milletvekili Orhan GÜMRÜKÇÜOĞLU Onur Kurulu Üyesi Trabzon Büyükşehir Belediye Başkanı Oktay ASLANAPA Onur Kurulu Üyesi Sanat Tarihçi-Araştırmacı-Yazar Orhan YÜCE Onur Kurulu Üyesi T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkan Yardımcısı Osman GÜNDÜZ Onur Kurulu Üyesi GÜNER İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Özkan DALBAY Onur Kurulu Üyesi TÜRKSAT Genel Müdürü Recai KUTAN Onur Kurulu Üyesi T.C. Enerji ve Tabi Kaynaklar Eski Bakanı Recep KIZILCIK Onur Kurulu Üyesi Trabzon Valisi Sabri Özkan ERBAKAN Onur Kurulu Üyesi T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Eski Müsteşarı Serdar ÇAM Onur Kurulu Üyesi T.C. Başbakanlık Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanı Şükrü KOÇOĞLU Onur Kurulu Üyesi İNTES Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman KARAMAN Onur Kurulu Üyesi T.C. Devlet Demiryolları Genel Müdürü Tahir TELLİOĞLU Onur Kurulu Üyesi Türkiye İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu Genel Başkanı Veysel TİRYAKİ Onur Kurulu Üyesi Ankara / Altındağ Belediye Başkanı Yahya AKENGİN Onur Kurulu Üyesi TÜRKSAV Genel Başkanı Yahya BAŞ Onur Kurulu Üyesi T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakan Yardımcısı Yaşar KARAYEL Onur Kurulu Üyesi TBMM Kayseri Milletvekili Yaşar Metin TAHAN Onur Kurulu Üyesi T.C. Altyapı Yatırımları Genel Müdür Vekili Zeki ERGEZEN Onur Kurulu Üyesi T.C. Bayındırlık ve İskan Eski Bakanı Zeki PİLGE Onur Kurulu Üyesi Türk Kazak İşadamları Birliği Genel Başkanı İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

31 TÜRK DÜNYASI MÜHENDİSLER VE MİMARLAR BİRLİĞİ FAALİYET DÖNEMİ DANIŞMA KURULU ÜYELERİ TÜRK DÜNYASI MÜHENDİSLER VE MİMARLAR BİRLİĞİ FAALİYET DÖNEMİ DANIŞMA KURULU ÜYELERİ N. Ahmet KUŞHANOĞLU Danışma Kurulu Başkanı Tehlikeli Mal ve Kombine Taşımacılık Düzenleme Gen.Müdür Yardımcısı Haydar ÇİFTÇİ Mühendislik Komisyonu Başkanı TBMM Genel Sekreter Yardımcısı Necdet CİVAN Mimarlık Komisyonu Başkanı İLÇAĞ Mimarlık Mühendislik Tic. Ltd. Şti. Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa SATILMIŞ Çevre Komisyonu Başkanı T.C. Çevresel Etki Değerlendirmesi İzin ve Denetim Genel Müdürü Bahattin KAPTAN Şehircilik Komisyonu Başkanı T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Hikmet KOÇAK Eğitim Komisyonu Başkanı İpekyolu Üniversiteler Birliği Başkanı Ali AĞBAL Turizm ve Tanıtma Komisyonu Bşk. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı / Genel Müdür Yardımcısı Fırat PURTAŞ Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı TÜRKSOY Genel Sekreter Yardımcısı Ramazan KORKMAZ Kültür Sanat Komisyonu Başkanı Ardahan Üniversitesi Rektörü Yılmaz BATIBAY AR-GE Komisyonu Başkanı Nükleer Enerji Uzmanı / Araştırmacı Mühendis Abdul Baki AYDIN Danışma Kurulu Üyesi ABA İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Abdurrahman KARAMAN Danışma Kurulu Üyesi BELSO Genel Müdürü Abdurrahman ŞENTÜRK Danışma Kurulu Üyesi BAYBURT Holding Yönetim Kurulu Başkanı Alemdar BAYRAKTAR Danışma Kurulu Üyesi KTÜ Mühendislik Fakültesi Dekanı Ali ÇİFTÇİ Danışma Kurulu Üyesi KARDEŞ İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Ali VURAL Danışma Kurulu Üyesi Teknik Elemanlar Derneği Eski Genel Başkanı Ali Rıza YARAR Danışma Kurulu Üyesi Ankara Büyükşehir Belediyesi Kültür Etkinlikleri Şube Müdürü Bilal BAHAR Danışma Kurulu Üyesi MİNTAŞ İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Enver İSKURT Danışma Kurulu Üyesi T.C. Karayolları İşletmeler Daire Başkanı Ercan TIRAŞ Danışma Kurulu Üyesi T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşarı Erol ALTUN Danışma Kurulu Üyesi T.C. Karayolları Genel Müdür Yardımcısı Erol SARIKAYA Danışma Kurulu Üyesi T.C. Karayolları 4. Bölge Müd.Sanat Yapıları Proje Kontrol Mühendisi Ertan YETİM Danışma Kurulu Üyesi T.C. Başbakanlık Emlak Konut GYO Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Çağrı DOĞAN Danışma Kurulu Üyesi ÜÇER Mühendislik Yönetim Kurulu Üyesi Galip YENİDÜNYA Danışma Kurulu Üyesi TESKOMB Koordinatörü Güven KARAÇUHA Danışma Kurulu Üyesi T.C. Devlet Su İşleri Genel Müdür Yardımcısı Hamdi AYDIN Danışma Kurulu Üyesi EMAY Uluslararası Müh. Ve Müş. A.Ş. Şti. Yönetim Kurulu Başkanı Hasan YALÇINTAŞ Danışma Kurulu Üyesi YALÇINTAŞ İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin DİLAVER Danışma Kurulu Üyesi T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürü Hüseyin KARACA Danışma Kurulu Üyesi T.C. Başbakanlık TOKİ Emlak Planlama İnşaat Proje Yön. Genel Müdürü İhsan AKBIYIK Danışma Kurulu Üyesi T.C. Karayolları Genel Müdür Yardımcısı İsa APAYDIN Danışma Kurulu Üyesi TCDD Genel Müdür Yardımcısı İsmail ÖZDEMİR Danışma Kurulu Üyesi BİR İnşaat A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı İzzet KÜÇÜK Danışma Kurulu Üyesi TEKDER Ankara Şube Başkanı Kamil UĞURLU Danışma Kurulu Üyesi Karaman Belediye Başkanı Kasım KAYIHAN Danışma Kurulu Üyesi T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Ankara İl Müdürü Kemal YALÇIN Danışma Kurulu Üyesi EMEK İnşaat Eski Genel Müdürü M. Mehdi GÖNÜLALÇAK Danışma Kurulu Üyesi Tehlikeli Mal ve Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürü Mahmut BEŞİRLİ Danışma Kurulu Üyesi UMUD Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Akif ERBAŞ Danışma Kurulu Üyesi TRT Genel Müdürlüğü / Belgesel Yönetmeni Mehmet İhsan AYDEĞER Danışma Kurulu Üyesi Hatay Birlik Vakfı Başkanı Mehmet YALÇIN Danışma Kurulu Üyesi AÇILIM İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet ALPARSLAN Danışma Kurulu Üyesi MADO Yönetim Kurulu Başkanı Merih KARAYOL Danışma Kurulu Üyesi Ankara Üniversitesi Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı Şube Müdürü Metin TÜRKER Danışma Kurulu Üyesi T.C. Tarım Reformu Genel Müdür Yardımcısı Münire ÇATAKÇI Danışma Kurulu Üyesi Köy Hizmetleri Ankara Eski Bölge Müdürü Murat YALÇINTAŞ Danışma Kurulu Üyesi İstanbul Ticaret Odası Başkanı Mustafa BABAL Danışma Kurulu Üyesi UBM Müşavirlik Hizmetleri A.Ş. / Ulaşım Koordinatörü Mustafa KIRAÇ Danışma Kurulu Üyesi TEKDER Genel Başkanı Mustafa TAYMAZ Danışma Kurulu Üyesi T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı / Afet İşleri Eski Genel Müdürü Muzaffer ÖZDEMİR Danışma Kurulu Üyesi ERG İnşaat Yönetim Kurulu Üyesi Nesim SÖNMEZ Danışma Kurulu Üyesi EMAY Uluslararası Müh. ve Müş. Şti. Koordinatörü Nihat ŞEN Danışma Kurulu Üyesi TDMMB İstanbul Eski Şube Başkanı Oğuz Ünal KAYAPINAR Danışma Kurulu Üyesi İnşaat Yüksek Mühendisi Okay AKSOY Danışma Kurulu Üyesi Dokuz Eylül Üniversitesi Öğretim Üyesi Orhan KAVUNCU Danışma Kurulu Üyesi Türk Ocakları Genel Sekreteri Osman Nuri FİLİZ Danışma Kurulu Üyesi TBMM 22. Dönem Denizli Milletvekili Osman ÖZTÜRK Danışma Kurulu Üyesi T.C. Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdür Yardımcısı Ömer ÖZDEMİR Danışma Kurulu Üyesi DSİ Genel Müdür Yardımcısı Özden İPEKÇİ Danışma Kurulu Üyesi ETİ MADEN İşletmeleri Gen.Müd./ Tesis Müh. Hizmetleri Daire Başkanı Ragıp BULUÇ Danışma Kurulu Üyesi Serbest Mimar Raif YETİM Danışma Kurulu Üyesi T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı / Bakan Müşaviri Recep HAZIR Danışma Kurulu Üyesi T.C. Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdür Yardımcısı Remzi KOZAL Danışma Kurulu Üyesi Türk Telekom İnşaat Emlak Grup Başkanı Sait RÜSTEM Danışma Kurulu Üyesi Akademisyen-Mimar-Heykeltraş Sabahattin BALCI Danışma Kurulu Üyesi Türkiye-Kırgızistan Manas Üniversitesi Rektörü Sabri BALABAN Danışma Kurulu Üyesi T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı / Şube Müdürü Şadi ÖZTÜRK Danışma Kurulu Üyesi DOĞUŞ İnşaat Ankara Koordinatörü Savaş YARKIN Danışma Kurulu Üyesi Elif Grup Enerji Yönetim Kurulu Başkanı Sebahattin YILDIZ Danışma Kurulu Üyesi TBMM 21. Dönem Muş Milletvekili Selahattin DÜZBASAN Danışma Kurulu Üyesi ILGAZ İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Talat AYDIN Danışma Kurulu Üyesi T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşar Yrd. Uğur Kenan ADİLOĞLU Danışma Kurulu Üyesi T.C. Karayolları Genel Müdür Yardımcısı Ümit Arslan YILMAZ Danışma Kurulu Üyesi ÜMAY İnşaat Dan. Yönetim Kurulu Başkanı Ünal DEMİRCİ Danışma Kurulu Üyesi Türkiye Kömür İşletmeleri Baş Müfettişi Zeynel Abidin YEŞİL Danışma Kurulu Üyesi T.C. Karayolları Ankara Bölge Müdürü TÜRK DÜNYASI MÜHENDİSLER VE MİMARLAR BİRLİĞİ FAALİYET DÖNEMİ DENETİM KURULU ÜYELERİ Ali ÖZTÜRK Denetim Kurulu Başkanı Birlik Vakfı Genel Sekreteri Harun ÖNALAN Denetim Kurulu Üyesi T.C. Cumhurbaşkanlığı Teknik İşler Müdürü Abidin ARIKÖK Denetim Kurulu Üyesi Ankara / Kazan Belediye Başkan Yardımcısı Tarkan CİNEVİZ Denetim Kurulu Üyesi Ankara Büyükşehir Belediyesi ASKİ / Çevre Mühendisi Aydan Işıl AYDIN Denetim Kurulu Üyesi Makine ve Aksamları İhracatçıları Birliği / Uzman Gürsel Hakan BİLİR Denetim Kurulu Üyesi BİLİR İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

32 90. YIL MARŞI Güfte : Dr. İlyas DEMİRCİ ( ) Beste : Ümit Arslan YILMAZ ( ) YÜKSELEN CUMHURİYET Milletinin Yazdığı, Varoluş Destanının, Kanlarıyla Kuruldu, Bu Büyük Cumhuriyet. Kitabende Yazılı, Payidar Olacağın Sen Baki Kalacaksın, Yükselen Cumhuriyet Başarı Anahtarın, Türk Öğün Çalış Güven Bütün Dünyada Barış, Şiarın Olan İlken Doksan Yaşında İken, Dünya Lideri Ülken Al Bayrağın Altında, Yükselen Cumhuriyet. Mühendisi Planladı, Milleti Uyguladı Asya yı Avrupa yı, Kıtaları Bağladı. Köprülerini Kurdu, Geçmişten Geleceğe, İstikbalin Parlıyor, Yükselen Cumhuriyet Atam Buyurmuş İdi; İnsanını Yaşat Ki! Daima Var Olasın, Ebet Devlet Olasın! Yıldızlarla Yüksel Türk; Yüksekliğin Yazılı Yoktur Senin Hududun, Yükselen Cumhuriyet Ordusuyla Seslendi, Ya Ölüm Ya İstiklal! Bütün Dünya Bilsin Ki! Sana Yoktur İzmihlal! Alparslan Mefküresi, Cihani Şümul İkbal Sende Abideleşti, Yükselen Cumhuriyet Tarihe Şan Veriyor, Modern Dönüşümlerle, Yeniden Yapılandı, Kimlikli Şehirlerle. Köklü Geçmişimizden, Kılavuz Çizgilerle, Geleceğe Yürüyor, Yükselen Cumhuriyet Milletinin Yazdığı,Varoluş Destanının, Kanlarıyla Kuruldu, Bu Büyük Cumhuriyet. Kitabende Yazılı, Payidar Olacağın Sen Baki Kalacaksın,Yükselen Cumhuriyet Başarı Anahtarın, Türk Öğün Çalış Güven Bütün Dünyada Barış, Şiarın Olan İlken Doksan Yaşında İken, Dünya Lideri Ülken Al Bayrağın Altında,Yükselen Cumhuriyet. Bu Şiir Cumhuriyetimizin 90. Yılına Girerken İthaf Olunur Türk Dünyası Mühendisler Ve Mimarlar / ANKARA Birliği nin Uluslararası Mühendislik Faaliyetleri Arasında Yer Alan Ve Geleneksel Halde Düzenlenmekte Olan Kaşgar dan Endülüs e Türk-İslam Şehirleri Şehrengiz Toplantıları Ve Türk Dünyası Mühendislik, Mimarlık Ve Şehircilik Kurultayları Kapsamında Bu Yıl Cumhuriyetimizin 90. Yılı Münasebetiyle Düzenlenecek Olan YÜKSELEN CUMHURİYET Adlı Şiiri, Şehrengiz Toplantısı İçin Birlik Genel Sekreteri Dr. İlyas Demirci Tarafından Kaleme Alınmış Olup Bu Şiirin İlk İki Kıtası 90. YIL MARŞI Olarak Birlik Danışma Kurulu Üyesi Ümit Arslan Yılmaz Tarafından Bestelenmiş ve İlk Defa Ankara Büyükşehir Belediyesi Mehteran Takımı Tarafından Ankara Gençlik Parkı Meydanında Okunmuştur. İzmir den İstanbul a, Modern Otoyollarla, Doğudan Batısına, Güvenle Ve Gururla, Bütün Yurt Örülüyor, Yüksek Hızlı Raylarla Yıldırım lı Hızlarla, Yükselen Cumhuriyet Yediden Yetmişine, Bütün Unsurlarıyla Altay dan Anayurda, Hep Birlikte El Ele, Selamlaşsın Milletin, İlel-Ebet Müddetin. Altın Harfle Yazılan, Yükselen Cumhuriyet Çanakkale Geçilmez! Türk ün Yurdu Çiğnenmez, Peygamber Övdü Seni, Ordun Asla Yenilmez. Kahramandır Milletin, Dilden, Duadan Düşmez. Şehitlerin Var Senin, Yükselen Cumhuriyet Mühendisler Mimarlar, Dilde, Fikirde, İşde, Birlik Olmuş Yürüyor, Kurultaylar Kuruyor. Bayrak Dalgalanırken, Ezanlar Okunuyor Türklüğe Güvencesin, Yükselen Cumhuriyet Yemyeşil Ormanlarda, Süzülen Ceylanların Yiğitlerin Meydanda, Söyleşsin Şairlerin Çalışkan İnsanınla, Tarlada Başakların Okunsun Türkülerin, Yükselen Cumhuriyet Herkese Vakıf Olan; Yol, Su, Medeniyettir. Dedenden Aldığın El, İnsanlığa Hizmettir. Asıl Marifet Olan, Ustasını Geçmektir. Hedef Daha İleri, Yükselen Cumhuriyet Akılları Durduran, Kanal İstanbul unla, Nehirlerde Gerdanlık Yüksek Barajlarınla, İpekyoluna Geçit, Denizaltı Raylarla, Gökte Göktürk Uydunla, Yükselen Cumhuriyet Tersanede Gemiler, Uçaklar Ardı Sıra Dünya Lideri Sende, Nazar Etme Bu Sırra, Gökyüzünde Keşif Var, Haydi Füzeler Fora Kıskanılan Hikmetsin Yükselen Cumhuriyet Kaşgar dan Endülüs e Türk İslam Şehirlerin, Bak Seni Selamlıyor Bugün Şehrengizlerin. Amerika Avrupa, Duysun Dünya Sesini, Bütün Türkler Kardeştir. Tek Millet, Birçok Devlet! Şimdi Daha Güçlüsün. Yükselen Cumhuriyet Dr. İlyas DEMİRCİ Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Genel Sekreteri 63 İpekYolu Medeniyetleri 62 İpekYolu Medeniyetleri

33 ABD detürkfestivalindebüyükonur Birliğimize Üstün Başarı Özel Ödülü Verildi N. Ahmet KUŞHANOĞLU TDMMB Danışma Kurulu Başkanı Başarı Ödüllerine Bir Yenisi Daha Eklenen Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği nin Ülke Temsilcilikleri Sayısı ABD ile Birlikte, 36 ya Ulaşmıştır. Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği özellikle Kaşgar dan Endülüs e kadar uzanan Türk-İslam coğrafyasında faaliyet üretirken bu sınırları bile aşarak dünya ölçeğinde hem hal olmuş bir ortamı faaliyet sahasına dönüştürerek üretmiş olduğu başarılı hizmetlerin karşılığı olarak bu kez Amerika da her yıl geleneksel halde düzenlenmekte olan Türk haftası ve festivali kapsamında Türk Dünyası Üstün Başarı Özel Ödülünü almaya davet edilmiştir. ABD deki Birleşmiş Milletler Daimi Temsilciliğimiz nezdinde; Türk Dünyası Yazarlar ve Sanatçılar Vakfı (TÜRKSAV), TİKA ve ABD deki Türk Dernekler Federasyonunun müşterek organizasyonları ile Türk Dünyası- na Hizmet ödülleri 16 Mayıs 2013 tarihinde ABD nin New York şehrindeki Türkevi nde takdim edildi. Her yıl gerçekleştirilen Geleneksel Türk Haftası kapsamında düzenlenen törende bu yıl toplam beş ülkeden 12 kurum, kuruluş ve kişiye ödül verildi. Törende Türkiye nin BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Y. Halit Çevik, Erzurum Milletvekili Cengiz Yavilioğlu, Elazığ Milletvekili Faruk Septioğlu, Balıkesir Milletvekili Namık Havutça ve Ankara Milletvekili Zuhal Topçu, Kazakistan ve Azerbaycan Büyükelçileri, New york Başkonsolosu M. Levent Bilgen nin yanı sıra Türk Dünyasından gelen akademisyenler, sanatçılar, Türk Amerikan Dernekleri Federasyonu Başkanı Ali Çınar ve yardımcısı Dr. Hakan Karalok, Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Yönetim Kurulu Üyeleri ve temsilcileri, Genç Türkler (Young Turks) Başkanı Tulga Tekman, Kazakistan ın dünyaca ünlü şair ve yazarı Muhtar Şahanov, İpekyolu Grubu Başkanı Seyfullah Türksoy ile seçkin bir dinleyici topluluğu hazır bulundu. Ödül töreni öncesinde Türk Dünyası Lobiciliği konulu panel düzenlendi. Panelde açılış konuşmasını yapan Türk Dünyası Yazarlar ve Sanatçılar Vakfı (TÜRKSAV) Başkanı Yahya Akengin, Türk Dünyasına Hizmet Ödülleri törenlerini yurt dışında yaptıklarını, bu yıl da Amerika yı tercih etme sebeplerinin 2015 yılının yaklaşması olduğunu ifade ederek Bir takım odaklar, açık söyleyişiyle başta Ermeni diyasporası Türkiye yi zor durumda bırakmak için asılsız iddialarını dünya kamuoyuna taşıyorlar. Biz bu maksatla buradaki seçkin Türk sivil toplum kuruluşlarının İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

34 temsilcileriyle buluşmak ve dışişleri misyonumuzla da bir arada bulunmak üzere burayı tercih ettik. dedi. TÜRKSAV olarak bir tez ileri sürdüklerini belirten Akengin, başlatılan özür dileme kampanyaları ile ilgili şunları söylemiştir: Eğer özür dilenecekse, özür de bir şeyleri değiştirecekse, özrün adresi bellidir. 20. yüzyıl başında Türk ve Ermeni topluluklarını birbirine karşı getiren, kırdıran o günün küresel odaklarıdır, aktörleridir. Gelsinler, Ermeni dostlarımız, birlikte bir kampanya yürütelim. O odaklar hem Türk milletinden hem de Ermeni halkından özür dilesinler. Bu kampanyada biz de varız. Yani, 600 yıllık, bir yönüyle de 800 yıllık dostluğu kim bozmuş? Neden bu iki halkı birbirine kırdırmış? İşin temelini burada aramalıyız. Eğer böyle bir şeyde buluşursak Ermeni odaklarıyla herhalde meselenin çözümüne katkı sağlarız. Ve bunun neticesi olarak da çok sıkışık, mağdur durumda olan Ermenistan, Türkiye nin dostluğu ile kendisini düze çıkarabilir. Milli meseleler sayı değil, öz ve ruh meselesidir. Karşımda çok seçkin, çok şuur sahibi bir topluluğu gördüğüm için mutluyum. Panelimiz bu bakımdan amacımıza ulaşmıştır, ulaşacaktır diye düşünüyorum. dedi. Daha sonra söz alan Türk Amerikan Dernekleri Federasyonu başkanı Ali Çınar; Türk lobicilik faaliyetlerine federasyonun kurulduğu yıldan beri devam ettiklerini, sosyal, kültürel ve akademik alanda yapılan çalışmaların yanı sıra milli konularda da yaptıkları çalışmaların aralıksız devam ettiğini belirterek, 2015 yılı yaklaştıkça çalışmalarımız ve tedbirlerimiz daha da artmaya başlamıştır. Bu konuda neler yapılabileceğine dair Ankara ya 2015 Hazırlık adlı sayfalık bir çözüm önerisi sunduk. demiştir. Ermeni iddiaları konusunda Türkiye de yapılan eğitim çalışmalarının yetersiz olduğunu kaydeden Çınar, yıl önce Amerika ya öğrenci olarak gelmiştim. Ermeni iddiaları konusunda bilinçlendirme ve eğitim almadık biz Türkiye deyken. Buraya geldikten sonra, Ermeni diyasporasıyla mücadele etmeye başladıktan sonra eğitim müfredatlarında, sokaktaki pankartlarda, Türk yerlerinde yapılan çalışmaları gördükten sonra bu konulara daha çok ilgi duyup savunmaya başladık. Şu an Amerika da 12 binin üzerinde Türk öğrenci var. Öncelikle eğitim diyorum ben. Türk dünyasının güçlenmesi için kendi içimizde ilk önce bilinçlenmemiz gerekir. Eğitimin Türkiye de ve Türk dünyasında iyi verilmesinin, daha sonra yurt dışındaki bizler gibi temsilcilerin milli davalara bilinçlenmiş olarak daha bilgili bir şekilde çıkmasının çok önemli olduğunu düşünüyoruz. şeklinde konuştu. Amerika da lobicilik alanında başarılı olmak için iki önemli faktörün olduğuna dikkat çeken Çınar, İlk olarak maddi gücünüzün, diğeri ise oy oranınızın güçlü olması gerekir. Türkiye den buraya gelen vatandaşlarımızın göçü, geç olduğu için oy anlamında pek güçlü değiliz ama maddi anlamda güçlenmeye başladık. Amerika da Türk iş adamlarının ve bu konuya hassas olan vatandaşlarımızın artması neticesinde milli konulara, bilhassa Amerikan kongresinde Türkiye ye yakın olan milletvekillerine yönelik destek kampanyaları kişisel anlamda devam etmektedir. Bu durumda biz ABD kongresinde Türkiye nin aleyhine olan tasarılara karşı mücadelede daha somut olarak görmeye başladık. Şu anda Amerikan Kongresi nde 135 in üzerinde Türk Dostluk Grubu üyesi bulunmaktadır. Bu da lobiciliğin Amerika da daha ciddi ve özveriyle yapıldığını göstermektedir. dedi. Makedonya Bilimler ve Sanatlar Akademisi Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Numan Aruç, Türk dünyasını kartala, şahine, barış kuşuna benzettiğini belirterek Gövdesi bugünkü Türkiye Cumhuriyeti, bir kanadı Orta Asya nın son noktalarına kadar devam eden doğu kanadını görüyorum. Batı kanadı ise Edirne den başlayıp okyanusa kadar. Meşhur bir söz vardı eskiden, Adriyatik ten Çin sed- İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

35 dine kadar. İşte haritada böyle bir kuşa benzetiyorum. Lobiciliğin en önemli özelliği, bu kuşu nasıl uçuracağız? Bu kuşun görevi ne olacaktır 21. Yüzyılda? Bu kuşu nasıl hareket ettirecektir, nasıl varlığını hissettirecektir? Lobiciliğin en önemli maddesi bu olmalıdır. dedi. Balkanların en büyük huzuru Osmanlı zamanında yaşandığını ifade eden Aruç, Osmanlı nın Balkanlar da yaşattığı bu huzuru Türk-İslam medeniyeti ile sağladığını belirterek Biz isteseydik Fransızların, Portekizlilerin yaptığını yapabilirdik. Onlar 100 senede Afrika yı Fransızcaya, Amerika yı Portekizceye çevirdiler. Biz 100 sene kalmadık. 200 sene de kalmadık. Tam 500 sene kaldık ve güçlü bir medeniyetle, güçlü bir hâkimiyetle. Ama kimsenin ne diline, ne dinine bir şey getirmedik. Çünkü kendi huzurumuzu düşündüğümüz gibi diğer milletlerin ve dinlerin huzurunu sağlamayı kendimize hedef kılmıştık. Dünya bir ateş topuna dönmüş durumda. Dünyada huzur ve mutluluğun olduğu yer maalesef kalmadı. dedi. Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Genel Sekreteri Dr. İlyas Demirci, Avrupa da ve Amerika da Türkiye den bahsedilirken sıkça kullanılan Turkey kelimesinin yerine, Türkiye tabirinin kullanılması konusunda kampanya yapılması gerektiğini ve bu konuda devletimizin somut bir karar alarak uygulaması gerektiğini belirtti. Bu hususda Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği camiasının öncülüğünde milli hassasiyetlerine sahip kardeş sivil toplum teşkilatları ile birlikte hareket ederek, kapsamlı bir çalışmayla çok yakın bir gelecekte ülkemizin ve milletimizin layık olduğu şekli ile, yazıldığı gibi okunan ve okunduğu gibi yazılan TURKİYE kelimesinin uluslararası alanda kullanılması girişimlerinde bulunacaktır. Yurtdışında ülkemizin ve milletimizin adına yer verilen Turkey kelimesinin karşılığının incelenmesinde görüleceği üzere; saygısızlığın, densizliğin ve aşağılayıcılığının ifade edildiği diğer kavramlarla birlikte kullanıldığı tespit edilip bu durumun derhal bertaraf edilmesi konusunda Birliğimiz harekete geçmiş durumdadır. demiştir. Konuşmalardan sonra ödül törenine geçildi. Türk birliğine ve Türk dünyası idealine destek ve hizmetlerinden dolayı Kırgızistan Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev, Amerika daki Türk sivil toplum kuruluşlarına desteği, aralarındaki iş birliği ve hizmet uyumluluğunu sağlamadaki yaklaşımları ve ABD deki Türk dünyası konulu kültürel ve sosyal etkinliklerde birleştirici çalışmalarından dolayı Türkiye Cumhuriyeti Vaşington Büyükelçisi Namık Tan; eserlerinde Türk tarihinden esintilere yer vermesinden dolayı Ressam Rauf Tuncer; Türk halk müziğindeki nitelikli icraat ve hizmetlerinden dolayı Orhan Hakalmaz, Ermeni diyasporasının asılsız iddiaları karşısında Türk dünyası lobiciliğine destek ve katkılarından dolayı Azerbaycan ın Vaşington Büyükelçisi Elin Süleymanov, ABD deki Türk derneklerinin üç çatı kuruluşu, Türkiye nin uluslararası çıkarları konusunda takındıkları ortak tavır, tutum ve hizmetlerinden dolayı Başkan Ergün Kırlıkovalı şahsında Türk Amerikan Dernekleri Asamblesi; Başkan Faruk Taban ın şahsında Türk Amerikan Birliği; Başkan Ali Çınar ın şahsında Türk Amerikan Dernekleri Federasyonu; Türkiye deki üniversitelerle ABD üniversiteleri arasındaki iş birliği çalışmalarına katkıları ve Türk edebiyatından çeviriler yaparak tanıtımlarından dolayı Prof. Dr. Edward Foster, Türk destanları üzerine çalışmalarından dolayı Prof. Dr. Hasan Bülent Paksoy, Kazakistan ın özgürlüğü ve bağımsızlığı yolundaki hizmetleri ile genel olarak edebî eserleriyle Türk dünyası kültürüne katkıları dolayısıyla Şair ve Yazar Muhtar Şahanov, Makedonya Bilimler ve Sanatlar Akademisinde Türk dünyası kültür ve sanatına hizmetlerinden dolayı Prof. Dr. Numan Aruç bu yılki ödüllere layık görülmüşlerdir. Ekolojik Yaşam Çiftlikleri projesinden dolayı Başarı Belgesi ve Plaket, Dünya Yaşlılık Derneği Onursal Başkanı Araştırmacı Yazar, Şair İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

36 Abdullah Satoğlu na Türkiye nin Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Yaşar Halit Çevik tarafından takdim edilmiştir. Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Genel Sekreteri Dr. İlyas Demirci, RCC Baraj Mühendisliği Üstün Hizmet Ödülüne ve Türk Dünyası Mühendislik Hizmetleri Ödülüne layık görülmüştür. Ayrıca kurumsal olarak Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği de Üstün Başarı Özel Ödülü nü Birlik Danışma Kurulu Başkanı olarak büyük bir memnuniyetle aldım. Törenin ardından Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği nin sponsorluğundaki Türkevi nin giriş katındaki salonda TÜRK- SAV Türk Dünyası Karma Resim Sergisi açıldı. Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği, TÜRKSAV Heyeti, Türk Dernekler Federasyonuna bağlı dernekler ve çok sayıda kurum ve kuruluşların temsilcileri 18 Mayıs 2013 tarihinde New York taki büyük katılımlı ve coşkulu geçen Geleneksel Türk Günü yürüyüşüne de katılmıştır. Türk Günü yürüyüşünde protokolde Kara Kuvvetleri Bandosunun ardından yer alan Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliğimiz ABD deki meslektaşlarımızla birlikte coşkulu bir şekilde kortejde yer almışlardır. Heyetimizle birlikte yer alan ve ABD Temsilciliğimizin kuruluş organizasyonunu hazırlayan değerli üyemiz Yılmaz Batıbay, duygularını şu şekliyle dile getirdi. Amerika Birleşik Devletlerindeki 25 yılı aşkın meslek hayatım boyunca kuruluşundan beri başında yer aldığım yönetimlerinde bulunduğum ve organizasyonlarını yürüttüğüm festivallerden çok daha anlamlı ve geniş katılımlı olan bu yürüyüşün, dünya basınında büyük yankı uyandırdığına şahit olmanın mutluluğunu taşımaktayım. Türk Dünyası Lobiciliği panelinin ardından New York Türkevi nde, Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği nin ABD temsilciliğinin tabelası asıldı. Türk Amerikan Dernekleri Federasyonu Başkanı Ali Çınar, geçmiş dönem federsayon yöneticileri ve ABD Meslek kuruluşları temsilcilerinin içinde yer aldığı TDMMB ABD Temsilciliği kurulmuş oldu. Ayrıca Birliğimiz Amerika Dernekleri Federasyonu ile kardeş kuruluşlar statüsünde değerlendirilmesi yönünde iyi niyet kararı alındı. Amerika New York semalarında Ay Yıldızlı Bayrağımız Türk Günü Festivalinde Mehteran Takımı Eşliğinde Hep Birlikte Coşkulu söylenen İstiklal Marşı ile göndere çekildi. İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

37 BilgeKağanAnıtıTÜRKSOYBahçesinde nasihatlerinin abideleştirildiği böyle anlamlı bir anıtı hazırlamak mesleğimin bana büyük haz verdiği en önemli yanını teşkil etmektedir. tın resmi açılış törenine katılamadık. Bu törenin geniş katılımlı yeni bir merasim şeklinde tekrarlanacağı haberi katılamayanları memnun etti. Sait RÜSTEM Mimar- Heykeltraş TDMMB Danışma Kurulu Üyesi Ey Türk! Gök delinmedikçe, Yer yarılmadıkça Senin dinini töreni Kim bozabilir? Göktürk Hakanı BİLGE KAĞAN Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği nin organizasyonunda Ekim 2012 tarihleri arasında Trabzon da gerçekleştirilen Türk Dünyası Mühendislik, Mimarlık ve Şehircilik Kurultayında, Kurultaya ev sahipliği yapan Trabzon şehrine bir şükran ifadesi olarak Kurultay Yürütme Kurulu kararları ile Göktürk Hakanı Bilge Kağan adına dikilen Orhun Vadisindeki yazıtın bir örneği kurultay açılış gününde İpekyolu şehri olan Trabzon a armağan edilmiş idi. Trabzon a dikilen anıtın aynısı bu defa Türk Dünyası Kurultaylarımıza koordinatörlük yapan Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı TÜRKSOY Genel Sekreterliği nin bahçesine dikildi. Benim için heykeltıraş ve mimarlık mesleğimin bir parçası haline gelmiş olan Türk tarihi ile yakın ilgim Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği nin danışma Kurulu üyesi sıfatı ile Göktürk Hakanı Bilge Kağan ın Türklüğe verdiği Ayrıca Anadolu ya Türklüğün ve İslamiyet in kapılarını açan Sultan Alparslan ın Türkmenistan ın Merv şehrinde yapılacak Türbesi nin önüne dikilmek üzere at üzerindeki heybetli heykelini hazırlamak şerefi bana nasip olduğu için meslek onurumun en heyecanlı yanını taşımaktayım. Türk Dünyası nın ortak çatısı TÜRKSOY da, 16 Mayıs Perşembe günü gerçekleştirilen törenle Bilge Kağan Anıtının açılışı yapıldı. Açılışa Türk Dünyası Basın mensuplarının yanı sıra Gençlik Haftası etkinlikleri kapsamında TÜRKSOY un davetiyle Türkiye ye gelen yüzlerce sanatçı ve Türk dünyasının önde gelen isimleri de katılım gösterdi. Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği olarak; Birliğimizin Türk Dünyası na yaptıkları hizmetlerinden dolayı TÜRKSAV Organizasyonundaki Amerika daki Türk Festivali gününde Uluslararası Üstün Başarı Ödülü töreninde bulunduğumuz için TÜRKSOY da dikilen anı- Bilge Kağan Yazıtı Orhun Yazıtları olarak bilinen yazıtlardan biri olan Bilge Kağan Yazıtı, Türk dilinin en eski yazıtlarındandır. Bilge Kağan'ın ölümünden sonra oğlu tarafından dikilmiştir. Moğolistan'da Orhon Irmağı yakınlarında bulunan yazıt ile Kül Tigin Yazıtı arasındaki mesafe yaklaşık bir kilometredir. İskandinav runik harflere benzeyen Göktürk yazısı ile yazılan yazıtın bazı bölümleri Kül Tigin Yazıtı'ndan aktarılmıştır. Bilge Kağan Yazıtı Kül Tigin'in ölümünden sonraki olayları da içermektedir. İlteriş Kağan ın oğlu, Kapgan Kağan ın yeğeni, Tonyukuk un damadı ve Kül Tigin in ağabeyi olan Bilge Kağan; 19 yıl şadlık, 19 yıl da kağanlık yapmış biri olarak Türk tarihinin en büyük hükümdarlarından biri ve Türk hitabet sanatının ilk büyük ismidir. Türk edebiyatının ilk isimleri olan Tonyukuk hatıra türünün, Bilge Kağan ise hitabet türünün ilk örneklerini vermiştir. İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

38 TürkDünyası nınbüyükbuluşması Bişkek 2014 Kurultayına Ev Sahipliği Yapıyor Prof. Dr. Sebahattin BALCI Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Rektörü Bişkek Kurultayı Bilim Kurulu Eş Başkanı Türk Dünyası Mühendislik, Mimarlık ve Şehircilik Kurultaylarının Altıncısı 2014 Yılında İlk Türk ve İslam Devleti nin Topraklarında; Bişkek te Toplanıyor. Trabzon dan Bişkek e Türk Cumhuriyetleri Cumhurbaşkanlarının manevi himayelerinde her iki yılda bir ayrı bir Türk Cumhuriyeti nin önemli şehirlerinde geleneksel halde düzenlenmekte olan Türk Dünyası Mühendislik, Mimarlık ve Şehircilik Kurultaylarının altıncısı Kırgızistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Almazbek Atambayev in himayelerinde bu defa Kırgızistan ın Başkenti Bişkek te Mayıs 2014 tarihleri arasında TDMMB temsilcilikleri bulunan 35 ülkenin yanı sıra dünyanın birçok ülkesinden katılım beklenmektedir. Kırgızistan Cumhuriyeti TDMMB Ülke Temsilciliği açılışı ve Bişkek Kurultayı hazırlık çalışmaları ziyareti amacıyla; Nisan 2013 tarihleri arasında Dr. İlyas DE- MİRCİ, Ahmet KUŞHANOĞLU, Abuzar Ali YILDIRIM, Alaattin NALCIOĞLU, Yılmaz BATIBAY, Fikret YAZICI, Hakan ERGÜN müteşekkil bir heyet ile Bişkek te ziyarette bulunmuşlardır. Seyahat takvimi boyunca yapılan ziyaretler: Başta Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Rektörlüğümüz, TİKA Kırgızistan Koordinatörlüğü, Cengiz Aytmatov Kabri ve Şehitler Anıtı, Kırgızistan İnşaat, Mimarlık ve Ulaştırma Üniversitesi Rektörlüğü, Kırgızistan Yüksek Öğretim Kurumu ve Rektörler Birliği, Kırgızistan-Türk İş Adamları Birliği KİTİAD, SEBAT Eğitim ve Öğretim Kurumları, Kırgızistan Kültür Bakanlığı, Kırgızistan Kültürel Miras Başkanlığı, TDMMB Kırgızistan Ülke Temsilciliği Açılışı, Türkiye-Kırgızistan Bişkek Büyükelçiliği, Kırgızistan Milli Eğitim Bakanlığı, BETA STORES Ticaret Merkezi nin, Kırgızistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Kırgızistan Issık Göl Forumu ve Cengiz Aytmatov Fondu Başkanlığı şeklinde tamamlandı. İyi Niyet Protokolleri İle Alınan Kararlar 2014 Bişkek / Türk Dünyası Mühendislik, Mimarlık ve Şehircilik Kurultayı Yürütme Kurulları ve Kurultay Organları ile organizasyonun yürütülmesi ile bazı prensip kararları üzerinde genel değerlendirme sağlanarak mutabakat oluşturuldu. Bişkek Kurultayı özel yayını olarak ilk Müslüman Türk Devleti olan Karahanlılar dönemindeki Türk-İslam Şehirciliği adlı bir kitap Türkiye Türkçesi ve Kırgızistan Türkçesi ile İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

39 TDMMB KIRGIZİSTAN ÜLKE TEMSİCİLİĞİ AÇILIŞI birlikte hazırlanacak ve kurultay öncesi basımı tamamlanarak kurultay katılımcılarına verilecektir. Kırgızistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Almazbek ATAMBAYEV ve T.C. Başbakanı Sayın Recep Tayyip ERDOĞAN beyin yaptıkları ikili görüşmenin ardından almış oldukları karar ile yapılacak olan Türk Dünyası nın önemli şahsiyetleri arasında yer alan ünlü edebiyatçı Cengiz Aytmatov un Anıt mezarını ve müzesi Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği tarafından projelendirilip yapılması doğrultusunda TİKA Kırgızistan Koordinatörlüğü ile bir iyi niyet antlaşması yapılmıştır. Söz konusu anıt mezarın yapımı ile ilgili TDMMB Kırgızistan Ülke temsilciliği arasında yer alan Kırgızistan Eski Dış İşleri Bakanı ve Cengiz Aytmatov Fondu Başkanlığını yapan merhum edebiyatçı Aytmatov un oğlu Askar Aytmatov ile bir protokol imzalanmıştır. 4-8 Eylül 2013 tarihinde T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı ve TDMMB Birlik Onur Kurulu Başkanı Sayın Binali Yıldırım beyin başkanlığında İstanbul Kongre Merkezinde yapılacak olan 11. Ulaştırma Şurası ve Kaşgar dan Endülüs e Türk-İslam Şehirleri İstanbul Şehrengizinde Kırgızistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Almazbek Atambayev Türkün Tarih ve Kültür Damgaları adlı bir bildiri sunacaktır Mayıs 2013 tarihinde ABD nin New York şehrinde her yıl geleneksel halde düzenlenmekte olan Türk Haftası Festivalinde organizasyon heyeti tarafından TDMMB ne verilecek olan Türk Dünyası Üstün Başarı Özel Ödülü merasiminde eş zamanlı olarak Kırgızistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Almazbek Atambayev e Türk Dünyası Hizmet Ödülü takdim edileceğine dair TÜRKSAV ın özel daveti iletilmiştir. Kırgızistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Almazbek Atambayev in uygun görecekleri ve tarafımıza bildirilecek olan bir tarihte bizatihi açılışlarını kendilerinin yapacakları TDMMB Kırgızistan Temsilciliği ofisinin ve Kurultay Yürütme Kurulu ofisinin açılış töreni ile Kurultayın dünya kamuoyuna duyurulacağı basın toplantısı gerçekleştirilecektir. Kaşgar dan Endülüs e Türk-İslam Şehirleri şehir şehrengizleri geleneksel toplantılarında organizasyonların kültür sanat etkinlikleri çerçevesinde Türk Dünyası ve Akraba Toplulukları kapsamında Şehrengiz Müzik Topluluğu oluşturulmuş olup, TDMMB Birlik Yönetimine sunulmak üzere iyi niyet protokolü imzalanmıştır. Ziyaret kapsamındaki duygu ve düşüncelerimiz Kırgızistan Televizyonlarında canlı yayın olarak yayınlanmıştır. Söz konusu programlar yoğun beğeni üzerine paket programlar şeklinde yayınlanmaya devam etmektedir. Bu takdir seyahatin verimliliği açısından bir gösterge oluşturmaktadır. TÜRKPA Kurultayın Yürütme Kuruluna Davet Edildi Haziran 2013 tarihlerinde Ankara Rixos Otelde Türk Dili Konuşan Ülkeler Parlamenterler Asamblesi Genel Kurulu yapıldı. TDMMB Birliği Genel Sekreteri tarafından Genel Kurula Başkanlık yapan ve TÜRKPA nın dönem başkanlığını devir alan TBMM Başkanı Sayın Cemil Çiçek e Birlik Onur Üyesi Kahramanmaraş Milletvekili Nevzat Pakdil aracılığı ile TÜRKPA nın Bişkek Kurultayına Yürütme Kurulu Üyesi olarak ana organizasyonda yer almaları teklif edilmiştir. Dolayısıyla TÜRKPA Dönem Başkanı Sayın Cemil Çiçek ve Kırgızistan Cumhuriyeti Milli Meclis Başkanı Sayın Asılbek Ceenbekov kurultayın Yürütme Kurullarında onur üyesi olarak bulunacaklardır. Bu teklifin yürürlüğe girmesi ile ilgili verilen talimatlar ve kabuller Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği ni onurlandırmıştır. Onursal Başkanlığı, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Rektörü ve Kurultayın Bilim Kurulu Eş Başkanı sıfatı ile şahsıma tevdi edilen ve GENSA Yönetim Kurulu Başkanı Fikret Yazıcı nın başkanlığında Erkinlik Bulvarı No: 45 / Kat 2 Bişkek adresinde, aşağıda isimleri bulunan 6 kişiden müteşekkil bir heyet ile TDMMB Kırgızistan Ülke Temsilciliği oluşturulmuştur. Temsilciliğin resmi açılışı Bişkek Kurultayı nın ilk Yürütme Kurulu toplantısı ile birlikte düzenlenecek bir tören ile açılacak olup bu adres aynı zamanda Kurultayın organizasyon ofisi görevini yürütecektir. TDMMB Kırgızistan Temsilciliği Onursal Başkan Prof. Dr. Sebahattin BALCI Kırgızistan-Türkiye Manas Üni. Rektörü Başkan Fikret YAZICI GENSA Yönetim Kurulu Başkanı Askar AYTMATOV Kırgızistan Dış İşleri Eski Bakanı Cengiz Aytmatov Issık Göl Fondu Başkanı Hakan ERGÜN TİKA Kırgızistan Koordinatörü Orhan İNANDI SEBAT Eğitim Kurumları Başkanı Kadirali KONKABAYEV TÜRKSOY Kırgızistan Fondu Başkanı Akımbek ABDİKALİKOV Kırgızistan Yüksek Öğrenim Kurumu Başkanı Hüseyin KARADAĞ Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dekanı İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

40 ÇevreYönetimiveÇevreyeSaygıÖrneği Eti Alüminyum Tesislerine Çevre Ödülü Fatma Zehra KÖSELECİ Eti Alüminyum A.Ş. / Çevre Mühendisi Yaşanılan ortamdır çevre. Beş duyumuzla algılayabildiğimiz bir olgudur. Bu nedenle çevre çok önemlidir. Çevremizi korumak, temiz tutmak gereklidir. Bu ortamda doğar, bu ortamda hayat süreriz. Çevremiz bizim yaşam alanımızı çevreleyen her şeydir. Bize gerekli tüm ihtiyaç maddelerini verir. Su, toprak, hava hepsi buradadır. Cömerttir. Karşılıksız verir. Yorulmaz, usanmaz bize yaşam koşullarını sunar. Tertemiz bir hava yemyeşil bir ortam ne büyük haz verir insana. Denizleri, ormanları, gölleri vardır. Bize yaşama sevinci sunar. Bu nedenle saygı duyulmalı doğaya, cömertliği istismar edilmemeli. Küstürülmemeli doğa. Sonuç olarak çevreye saygı insana saygıdır. Çevreye saygı insanın kendisine karşı görevi ve sorumluluğudur. İnsanoğlu çıkarcı bir varlık olup bitmez, tükenmez ihtirasları vardır.azla yetinmez. Buldu mu hepsini almak, hepsine sahip olmak ister. Yasaların düzgün işlemediği toplumlarda çıkar ilişkileri bir hayli fazladır. Bu durum doğamıza da zarar vermektedir. Çarpık kentleşmeler bunun örnekleridir. Büyük kentlerde yeşil katledilerek yerleşim alanları oluşturulmuştur.bu alanlarda doğa korunmuş mu yasa uygulanmış mı? Doğanın yasaları mutlaktır ve İntikamı acı olur. Ne yeşil kalır ne verimli toprak. Küresel ısınmadan söz edildiği şu son zamanlarda suçluyu arar herkes. Suçlu biziz, yani insanoğlu. Toprağı da suyu da kirleterek zaman gelecek içecek su, nefes alacak hava bile bulunmayacak..gün geçtikçe doğanın intikamı acı olmaya başlayacaktır. İnsanoğlundan intikamını alacaktır. Bu kaçınılmaz bir sorundur. Bugün çıkar uğruna acımasızca doğaya zarar verenler, doğaya saygısızca davrananlar torunlarına anılacak güzel şeyler bırakamayacaklardır. Doğaya saygı duymayı öğrenmeliyiz. Doğal kaynaklarımızı (Su,enerji,yakıt..) verimli kullanmalıyız. Yeniden değerlendirilme imkânı olan atıkların çeşitli fiziksel ve/veya kimyasal işlemlerden geçirilerek ikincil hammaddeye dönüştürülerek, tekrar üretim sürecine dâhil edilmesine İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

41 geri dönüşüm denir. Geri dönüşümde amaç; kaynakların ihtiyacın dışında kullanılmasını önlemek ve atıkların kaynağında ayrıştırılması ile birlikte atık çöp miktarının azaltılması olarak düşünülmelidir. Demir, çelik, bakır, kurşun, kağıt, plastik, kauçuk, cam, elektronik atıklar gibi maddelerin geri dönüşüm ve tekrar kullanılması, tabii kaynakların tükenmesini önleyecektir. Geri dönüştürülebilir nitelikteki bu atıklar normal çöple karıştığında bu malzemelerden üretilen ikincil malzemeler çok daha düşük nitelikte olmakta ve temizlik işlemlerinde sorunlar olabilmektedir. Bu yüzden geri dönüşüm işleminin en önemli basamağını kaynakta ayırma ve ayrı toplama oluşturmaktadır. Geri Dönüşümün Önemi 1.Doğal kaynaklarımızın korunmasını sağlar. 2.Enerji tasarrufu sağlamamıza yardım eder. 3.Atık miktarını azaltarak çöp işlemlerinde kolaylık sağlar. 4.Geri dönüşüm geleceğe ve ekonomiye yatırım yapmamıza yardımcı olur. Tabii kaynakların sonsuz değildir, dikkatlice kullanılmadığı takdirde bir gün bu doğal kaynaklar tükenecektir. ETİ ALÜMİNYUMDA ÇEVRE Eti Alüminyum da çevreyi koruma ve çevreye saygı için çevre Yönetim Sistemi kurulmuş ve geliştirilmiştir. Doğada canlı ve cansız varlıkların bulunduğu ve karşılıklı ilişkilerin gerçekleştiği doğal ve fiziksel çevrenin gelişimine yönelik yapılan plan ve uygulamaların tümüne Çevre Yönetimi denir. Çevre yönetiminin bir sistem halinde uygulanmasına da Çevre Yönetim Sistemi denir. Çevre Yönetim Sistemi bir ürün standardı değil sistem standardıdır ve ne üretildiğinden ziyade, nasıl üretildiği ile ilgilenir. Çevre performansının izlenmesi ve sürekli iyileştirilmesi temeline dayanır. Çevre faktörlerine ilişkin olarak ilgili mevzuat ve kanunlar tarafından tanımlanmış koşullara uymayı şart koşar. Çevre Yönetim Sistemi; 1. Atıkların kaynağında ayrıştırılmasını ve atık alanlarının belirlenmesini sağlar yılından itibaren yoğun bir çimlendirme ve çiçeklendirme çalışması yapılarak çevrenin görüntü güzelliği arttırılmış ve çalışanları moral motivasyonlarına olumlu etkiler sağlanmış oldu. Lojman sahasındaki gölet restore edilerek lojman sakinlerinin gezinti ve dinlenme mekanı olarak düzenlendi. İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

42 2. Atıkların mevzuatlar kapsamında bertaraf edilmesini sağlar. 3. İşletmelerin çevreye verdikleri veya verebilecekleri zararların sistematik bir şekilde azaltılması ve/veya ortadan kaldırılabilmesini sağlar. 4.Sistem, özünde doğal kaynak kullanımının( elektrik,su,yakıt..) azaltılması, toprağa, suya, havaya verilen zararların minimum düzeye indirilmesini amaçlar. 5.Maliyetlerin en aza indirilmesini sağlar. 6.Ürünün, hammaddeden başlayıp son ürün haline getirilerek müşterilere sunulmasına kadar geçen sürecin her aşamasında çevresel faktörlerin belirlenmesi ve bu faktörlerin gerekli muayeneler ve önlemler ile kontrol altına alınarak çevreye verilen zararın en aza indirilmesini sağlayan bir sistemdir. Çevre Yönetim Sisteminin Eti Alüminyum A.Ş. ye Sağladığı ya da Sağlayacağı Faydalar: 1. İyi bir Çevre Yönetim Sistemi ile insanlara meselelerini kolayca açıklayabilecekler. 2. Mevcut çevre yasalarına uyum problemi yaşanmamaktadır. 3. İhalelerde rekabet gücü artmıştır. 4. Çevre korunmasına verilen katkılardan dolayı teşvik ve ödüllerden yararlanmaktadır. 5. Ulusal ve uluslararası alanda tanınmışlığı artarak prestij kazanmıştır. 6. Personeline verilen eğitimlerden dolayı çevre bilinci artmıktır. 7. Çevreye zarar vermeyip çevreye saygılı olan bir işletmede çalışmak çalışanlarını motive etmiştir. 8. Çalışanlarda motivasyon artışı kayıp zamanlarda ve iş/çevre kazalarında azalmaya sebep olmuştur. 9. Ortaya çıkan atıklarda ve girdi malzeme kullanımında azalmalar olacaktır. 10. Üretim artacak, doğal kaynak tüketimleri azalacak, enerji tasarrufu sağlanacaktır. 11. Çevre maliyetlerindeki azalma ile toplam maliyetlerde düşüşler olmuş ve verimlilik artmıştır. 12. Kirlilik kaynaktan başlayarak kontrol altına alınmış ve azaltılmıştır. 13. Acil durumlara (deprem,yangın, sel vb.) ve kazalara karşı hazırlıklı bulunarak mesuliyetle sonuçlanan kaza vb. olaylar azalacaktır. 14. İzin ve yetki belgelerinin alınmasının kolaylaşmıştır. 15. Çevre Yönetim Sistemi dünyaca bilinen ve kullanılan ortak bir dil olduğundan global pazarda kabul edilirliğin sağlanması amacıyla Eti Alüminyum A.Ş. de Çevre Yönetim Sistemi kurulmuştur. ETİ ALÜMİNYUMDA YENİ DOĞAL YA- ŞAM ORTAMLARININ HAZIRLANMASI 2006 yılından itibaren doğal çevrenin daha iyileştirilmesi ve olası baca gazı emisyonlarının tolöre edilebilmesi için fabrika sahası içine adet ağaç dikildi. Bu ağaçlar özellikle karbon emisyonlarını tutmada etkili cinslerinden seçildi. Daha bol oksijenli bir ortam oluşturulmuş oldu. Ortalama büyüklükteki bir ağaç senede takribi 12 m3 CO2 emer. Bir ailenin senelik ihtiyacı olan oksijeni atmosfere verir. Dolayısıyla bundan yola çıkılarak tesis çevresinde ağaçlandırma çalışmaları bilimsel verilerle yapılarak Sera Gazının elimine edilmesinde en önemli ağaç türlerinden olan Akasya, Dişbudak, Kavak ve Ceviz gibi ağaçlardan yaklaşık olarak adet dikimi yapıldı. Dolayısıyla ton CO2/yıl CO2 emerek sera gazları etkisi azaltılmış oldu. KULLANIMDAN SONRAKİ İYİLEŞTİRMELER 1974 yılından itibaren işletmeye alınan boksit ocaklarında yaklaşık 100 Milyon m³ dekapaj yapılarak sonlandırma projelerine uygun olarak depolanmıştır. Depolanan bu kazılar kademelendirilerek ağaçlandırmaya uygun hale getirilmiş ve ağaçlandırma çalışmaları başlatılmıştır. Halen kullanımı devam eden 1. Göze kırmızı çamur barajının kullanımı sonlandırma ve rehabilitasyon projesi AR-GE çalışması İ.T.Ü. ile koordineli çalışan ENVİS Çevre ve Enerji Sistemleri Araştırma ve Geliştirme Ltd. Şti. tarafından hazırlanmıştır yılından itibaren işletmeye alınan Bayavşar Kömür Ocağında önceden hazırlanan sonlandırma projelerine uygun olarak çalışılmaktadır. Satın alınan 200 hektar arazinin üzerinde, %40 ının verimsiz olması ve fazla bölünmüş parsellerden müteşekkil olması nedeniyle tarım yapılamıyordu. Bu araziler, kömür alındıktan sonra, topografyası daha kolay tarım yapılacak standartlara getirilerek üzerine dekapaj kazısından çıkan uygun kalitede tarım toprağı serilmek suretiyle tarıma uygun hale getirilmiştir. Satın alınarak birleştirilmiş olan bu araziler modern tarım ve hatta hayvancılık yapılabilecek büyüklüğe ve standarda ulaştırılmıştır. İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

43 Nükleer Enerji ve Geleceği Yılmaz BATIBAY TDMMB AR-GE Komisyonu Başkanı Nükleer enerji; gittikçe artan elektrik talebi karşısında sürdürülebilir, temiz, güvenli gelişen teknolojilerle olan uyumu içinde geleceğe dönük en çevreci ve en gerçekçi enerjidir. Uluslararası Enerji Ajansı (International Energy Agency, IEA) ya göre, dünyadaki enerji ihtiyacının 2030 yılına kadar % 30 artacağı ve 50 yıl sonra mevcut enerji hammaddelerinin %75 inin tükenmiş olacağı varsayılmaktadır. Bu şartlar altında ve şiddetli bir şekilde artan taleb karşısında da Enerjiyi, kesintisiz, güvenilir, temiz, ucuz yollardan bulmak ve bu kaynakları çeşitlendirmek her ülkenin temel görevleri arasındadır. Kişi başına enerji tüketiminde dünya ortalamasının altında olan Türkiye, hem daha fazla enerji gelişimini hızlandırmak, hem de enerji yoğunluğu (birim gayri safi milli hasıla başına tüketilen enerji miktarı) değerini yakalamak için enerjiyi daha verimli bir şekilde kullanmak mecburiyetindedir. Enerji kaynakları genelde 2 grup altında toplanırlar. a) Yenilenebilir enerji; sürekli ve tekrar kullanılabilir enerjidir. Örneğin nükleer, güneş, rüzgar, jeotermal enerji, bitkilerden üretilen biokütle, sudan elde edilen hidrogüç gibi. b)tükenebilir enerji; petrol, doğalgaz, kömür ve fosil yakıtlar gibi. Dünya daki Enerji Kaynakları: Yaklaşık 7 milyarlık dünya nüfusunun 4.5 milyarının dünya ortalamasından daha düşük enerji tükettiği, bunlardan 2.5 milyarının odun, bitki, hayvan artıklarına bağlı olduğu, 1.6 milyarlık nüfusun elektrikle tanışmadığı gerçeğinin yanında, gelişmiş ülkelerdeki kişi başına elektrik tüketiminin, gelişmekte olan ülkelere göre 7 kat daha yüksek olduğu tespit edilmiştir den beri dünya nüfusu iki katına çıkarken,buna bağlı olarak enerji talebi de 6 kat daha fazla olmuştur..işte artan bu enerji taleplerinin karşılanması için ise; dünyada yaklaşık 16 trilyon dolar yatırıma ihtiyaç duyulmaktadır. Petrol ve doğalgaz ın dünyadaki dağılımına bakıldığında, petrol rezervlerinin büyük oranda Ortadoğu da, doğalgaz ın ise Rusya Federasyon nunda bulunduğunu görmekte- İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

44 yiz. Dünya daki ham petrol rezervi nin140 milyar ton olup, ham petrol üretiminin ise 3.5 milyon ton olduğu bilinmektedir. Buna karşılık dünya petrol tüketimi yılda 3.3 milyon tondur. Dünyadaki doğalgaz rezervi 146 trilyon m³, üretimi ise yıllık 2.3 trilyon m³ olarak gerçekleşmektedir.bütün bu verilerin ışığın da, fosil kaynakların gelecek yıllarda da dünya birincil enerji üretiminin en başlarında yer alacağı gözükmektedir yılında dünyadaki enerji tüketiminde petrolün payı %40, doğalgazın ise %30 olarak tahmin edilmektedir. İran Körfezi 2020 de petrol açısından önemli merkez olurken, Avrupa da ise Rus gazı ağırlığını koyacak ve bu da gaz fiyatlarının çok daha yukarılarda seyretmesine sebep olacaktır.ancak bu koşullarda talebin karşılanması için; nükleer, rüzgar, dalga, güneş, biokütle ve jeotermal gibi yenilenebilir alternatif enerji kaynakları dünyadaki yerlerini alacaklardır. Geleceğin yakıtı olarak düşünülen hidrojenin de birincil enerji kaynağı olmadığı, hidrojenin bir başka enerji kaynağı kullanılarak elde edildiği unutulmamalıdır. Bu durumda talebi karşılamak için, nükleer enerji en belirgin güç olarak gözükmektedir. Dünya elektrik tüketiminin %17 si bugün için nükleer enerjiden karşılanmaktadır. Birçok uzman görüşü, nükleer gücün dünya genelinde elektrik enerjisi gereksiniminin karşılanmasında artan bir öneme sahip olduğunu belirtmektedir. Dünyamızı tehdit eden iklim değişikliği sorununa yol açan karbondioksit emisyonlarının Kyoto Protokolü nün öngördüğü şekilde azaltılması ancak nükleer enerji kullanımının artmasıyla mümkün olacaktır. Enerji uzmanlarına göre;birçok ülkede Nükleer santrallerin hızla gündeme geleceği ve 400 den fazla yeni nükleer santrallerin 2020 yılına kadar inşaatlarının başlıyacagı tahmin edilirken,bu yatırımlarında 1.5 trilyon dolarlık bir Pazar olacağı belirtilmektedir. NÜKLEER ENERJİ Nükleer enerji gittikçe artan elektrik talebi karşısında sürdürülebilir, temiz, güvenli gelişen teknolojilerle olan uyumu içinde geleceğe dönük en çevreci ve en gerçekçi enerjidir. Kömür, doğalgaz ve hidrolik potansiyeline dayanılarak yapılan talep tahminlerinde ortaya çıkan büyük açığın nükleer enerjiden yararlanarak kapatılması vurgulanmaktadır. Nükleer enerjinin daha iyi anlaşlabilmesi için,bu enerjiyi teşkil eden unsurlar ve tarifler aşağıda gösterilmiştir. ATOM Bir elementin kimyasal özelliklerini taşıyan en küçük parçasına atom dersek ve tabiattaki tüm varlıkların atomlardan oluştuğu varsayılırsa,yetişkin bir insanın bünyesinde 4x10 27 adet atom olduğu bilinmektedir ve bünyesinde,positif yüklü proton,elektriksel yüksüz olan nötron ve negatif yüklü elektronları taşımaktadır.doğadaki atomlar genellikle elektronlarını paylaşarak,başka atomlarla beraber bulunurlarki bu Atomların bir araya gelmeside Molekülleri oluşturur.iki veya daha fazla sayıdaki maddenin biraraya gelerek moleküllerinin aralarındaki atomlarını yeniden düzenlenmesi olayına da kimyasal tepkime denir. FİZYON Bir çekirdek tepkimesi olup,bu tepkimeler sonunda ortaya çıkan enerjiler ise kimyasal tepkimelere göre milyon kat mertebesinde daha fazla olmaktadır.fizyon sonunda ortaya çıkan nötronların diğer fizyon yapan atomların çekirdekleri tarafından yutularak onlarıda aynı reaksiyona sokması ve bunun ardışık olarak tekrarlanması olayınada zincirleme reeaksiyonu diyoruz.kontrolsuz bir zincirleme reaksiyonu,çok kısa sürede büyük bir enerjinin ortaya çıkmasına neden olur ki atom bombasının patlamasıda bu şekilde gelişir.oysaki Nükleer santrallerde zincirleme reaksiyonu kontrollü bir şekilde yapıldığından,nükleer yakıtın bomba haline dönüşmeside bu nedenle imkansızdır. İZOTOP Proton sayıları aynı fakat nötran sayıları farklı olan atom çekirdeklerine İzotop denir.bir elementin bütün izotopları aynı kimyasal özelliklerine sahip olduğu halde ancak fiziksel özellikleri farklıdır. Bir elementin atomu da çekirdeğindeki proton sayısıyla tanımlanır.(hidrojen 1,bor 5,toryum 90,uranyum 92 ) İYONİZASYON Herhangi bir nedenle atomdan bir elektron koparılması veya atoma bir elektron bağlanması atomun yük dengesini bozacaktır. Bu olaya İyonizasyon oluşan atomada iyon denirken,(+)yüklü olanlara katyon,(-) yüklü olanlara da anyon adı verilir. RADYOAKTİVİTE Çekirdek tepkimesi sırasında ortaya çıkan bir enerji türü olup, doğadaki mevcut elementlerin atomlarının bir kısmının kararlı bir kısmının da kararsız çekirdeklere sahip olduğu varsayılırsa,kararlı çekirdeklerdeki nötronlar ve protonlar birbirine çok sıkı bir şekilde bağlandıklarından hiç bir parçacık çekirdek dışına çıkamaz ve çekirdek dengede kalır. Eğer çekirdek dengede değilse yani kararsız ise fazla bir enerjiye sahip olacak ve parcacıklar bir arada duramıyacak ve bir müddet sonra fazla enerji boşalacaktır.çekirdek içindeki nötron sayısına N proton sayısına Z dersek N/Z oranı,hafif izotoplarda 1 iken ağır çekirdeklerde bu oran artmaktadır ve kararsızlığın ifadesi olarak gözükmektedir. Bu tip ağır çekirdeklere radyoaktif çekirdek veya radyoizotop adı verilirken,bunlar enerjilerin- İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

45 den kurtulmaya ve kararlı duruma geçmeye çalışırlarki bu olayada radyoaktivite veya radyoaktif parçalanma denir. RADYASYON Bir kaynaktan çevreye olan enerji taşınımı olup,parçacık salınımı ve dalgalar sekliyle ile iletilip ve bu iki şekilde de sınıflandırılır.parcacık radyasyonu;belli bir kütle ve enerjiye sahip, Çok hızlı hareket eden minik parçacıkları ifade eder.dalga tipi radyasyon;belli bir enerjiye sahip fakat kütlesiz radyasyon olup ve tıpkı titreşim yaparak ilerleyen elektrik ve manyetik enerji dalgaları gibidir. Gözle görülebilir ışıklar mor renkli olurken,radyasyonun enerjisi arttıkça ışık rengi görünmez ve morötesi olarak adlandırılır.morötesi ışık görünmez ve hissedilmez ortamda mevcut olup,eğer şiddeti yeterliyse güneş yanığına benzer yanıklarla kendini belli eder.parçacık ve dalga tipi radyasyonlarda kendi aralarında gene iyonlaştırıcı ve iyonlaştırıcı olmıyan radyasyon olarak ikigruba ayrılır.iyonlaştırıcı radyasyon;çarptıgı maddede yüklü parçacıklar oluşturan radyasyon demektir.başlıca beş iyonlaştırıcı radyasyon çeşidi bulunmaktadır.bunlar sırasıyla Alfa Parçacıkları,Beta Parçacıkları,Gama ışınları ve Nötronlardır. Alfa parçacıkları iki proton ve iki nötrondan oluşmuş bir helyum çekirdeği olup,genellikle doğal radyoaktif atomlarda bulunurlar.sahip oldukları büyük elektrik yükü, alfa parçacıklarının herhangi bir madde içinden geçerken,yolları üzerinde yoğun bir iyonlaşma meydana getirmelerine sebeb olur ve bu yüzdende enerjilerinin büyük bir kısmını çok çabuk bir şekilde kaybederlerki bu nedenle tehlikeli değillerdir.solunum yolları ve açık yaralarda vucuda girebilen Alfa Parçacıkları nı ince bir kağıt tabakası bile durdurmaya yeterlidir. Beta parçacıkları: Beta parçacıklarıda Alfa parçacıkları gibi belli bir yük ve kütleye sahip olduklarından madde üzerinden geçerken yolları üzerinde iyonlaşmaya sebeb olurlar.ancak bu iyolaşma alfa parçacıklarının oluşturduğu iyonlaşmadan daha az olup,alfa parcacıklarına göre daha hafif ve yüz kere daha giricidir.bunlardan korunmak içinse ince bir aliminyum levhası gerekli olacaktır. X Işınları: Röntgen ışınları olarakta bilinenen X ışınları, mor ötesi ışınları gibi dalga seklindedir.bir atoma dışardan gönderilen yüksek enerjili elektronlar o atomun ilk halkalarından elektronlar koparırlar ve kopan bu elektronların yerine elektronlar atlıyarak kopan elektronların yerindeki boşluğu doldururlar ve işte bu sırada ortaya çıkan enerji X ışını şeklinde salınır. Gama Işınları: Gama ışınlarının kaynağı atomun çekirdeğidir.ışınlar atom çekirdeğinin enerji seviyelerindeki farklılıklardan meydana gelir.çekirdek bir alfa veya bir beta parçacığı çıkardıktan sonra kararsız duruma geçer ve fazla kalan çekirdek enerjisi gama ışını olarak adlandırılan bir elektromanyetik radyasyon halinde yayılır.bir kaç santimetre kalınlığındaki tuğlalarla durdurmak mümkündür. Nötronlar: Yüksüz parçacıklar olup, herhangibir iyonlaşmaya sebeb olmazlar.ancak atomlarla etkileşmeleri,iyonlaşmaya neden olan alfa,beta,gama,x ışınlarının ortaya çıkmasına neden olabilir.nötronları sadece kalın beton, Su veya parafin kütleler durdurabilir. RADYASYON KAYNAKLARI Doğal Radyasyon kaynakları: Doğal radyasyonun bir kısmını Uzaydan gelen Kozmik ışınlar oluştururken,bu ışınların büyük bir kısmıda Amosferden geçerken tutulurlar ve sadece küçük bir kısmı yer küreye ulaşabilir. Dolayısıyla bir pilotun deniz seviyesinde çalışan birine göre 20 kat daha fazla radyasyona maruz kalmasının nednide budur.doğal radyasyon düzeyini artıran en önemli sebeblerden biri radon gazı dır.bozulma sırasında oluşan diğer radyoaktif maddeler toprak içerisinde kalırken, radon toprak yüzeyine yükselir.dolayısıyla radon gazının üzerindeki evlerde iyi bir havalandırma sistemi olması gerekmektedir.aksi taktirde ev içine giren radon dışarıdakinden 100 kat daha fazla olacağından solunum yoluyla tüm dokuları radyasyona maruz bırakabilir. Bazı doğal radyasyonlardan maruz kaldığımız radyasyon miktarları aşağıda gösterilmiştir. Kozmik ışınlar nedeniyle maruz kalınan radyasyon dozu: 0.39mSv/yıl Topraktan maruz kaldığımız radyasyon dozu:0.46msv/yıl Yiyecek,içecek ve teneffüs ettiğimiz havadan maruz kaldığımız radyasyon dozu:0.25msv/ yıl Vucudumuzdaki radyoaktif elementlerden(potasyum-40) maruz kaldığımızradyasyon dozu:0.23msv/y Yapay Radyasyon kaynakları: Yapay radyasyon kaynaklarıda tıpkı doğal radyasyon kaynakları gibi belli miktarda radyasyona maruz kalmamıza sebeb olurlar. Ancak yapay radyasyon kaynakları,kontrol edilebilindiklerinden dolayı doğal radyasyon kaynaklarına göre daha az zararlıdır. Tıbbi,zirai ve endüstriyel amaçla kullanılan X ışınları ve yapay radyoaktif maddeler yapay radyasyon kaynaklarının en önemli öğeleridir.doğal ve yapay radyasyon kaynaklarından maruz kalınan radyasyon dozunun dünya ortalaması 2.7mSv/yıl olup,radyasyon kaynaklarına göre dağılılmı aşağıdaki gibidir. Radon Serpinti Gama Mesleki Kozmik Atıklar Tıbbi : 1.30 msv : msv : 0.46 msv msv : 0.39 msv : msv : 0.30 msv Tüketici ür. : msv İç : 0.23 msv Dünyada nükleer enerji Dünyada bugün itibariyle 442 adet nükleer reeaktör işletme halinde bulunmakta olup,buda küresel enerjinin %17 sini karşılamaktadır. Avrupa birliğinde bu oran %30 olurken, Fransa tek başına sahip olduğu enerjinin %76.4 ünü nükleer enerjiden karşılamaktadır. Dünyadaki nükleer reeaktörler,farklı ülkeler tarafından farklı türlerle geliştirilerek,genellikle soğutucu olarak kullanılan maddeye göre sınıflandırılmaktadır.nükleer reaktörlerin %85 i Hafif Su Reaktörleri olup,soğutucu olarak normal su kullanırlar ve kendi aralarındada iki bölüme ayrılırlar. a) Basınçlı Su Reaktörleri (PWR) İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

46 b) Kaynar Su Reaktörleri (BWR) geriye kalan %15 dilimi ise Gaz soğutmalı (GCR) ve Ağır Su (PHWR) bunlara ilavetende sayıları az olan Ağır Metal (Sodyum) kullanan reaktörler bulunmaktadır. Günümüzdeki ticari nükleer reaktörlerin hemen hepsi Uranyum yakıt kullanırken Nükleer yakıt, sigara izmariti büyüklüğünde yakıt paleti olarak İmal edilip,borular içine doldurularak yakıt çubukları haline getirilmektedir.madenden çıkartılan uranyum ise,iki farklı izotop halinde bulunmaktadır.nükleer teknolojide enerji üretme amacıyla Uranyum-235 kullanılırken,doğadaki uranyumun %07 sini teşkil eder ve %99.3 lük kısmınıda yakıt olarak kullanılmıyan Uranyum-238 dir. Türkiyedeki Nükleer Enerji Takvimi 1956 yılında Atom Enerjisi Komisyonu kurulmuştur yılında Atom enerji ajansı (UAEA) üyesi olmuştur ylında Çekmece Nükleer Araştırma ve eğitim merkezince 1 MW gücünde TR-1 adında havuz tipi deney reektörü yapılmıştır yılında akkuyu santralı için yer lisansı alınmıştır yılında uluslar arası ihale teklifleri alındı yılında bakanlar kurulu karaıyla nükleer santraller iptal edilmiştir yılında Akkuyu nükleer santralın yapım sözleşmesi imzalandı yılında Sinop nükleer santralın yapım sözleşmesi imzalandı. Bu uzun süreçten sonra günümüzde tekrar nükleer santraller gündeme gelmiş olup,dileğimiz odur ki bir daha iptal işlemi olmadan 40 sene önce çıkılan bu yolda mesafe alabilelim. Bir nükleer santralın yılda 3.6 milyar dolarlık doğaz tasarrufu sağlaması bu işin bir an önce sonuçlanması için bir sebeptir. İşletmede olan 442 santrale ilaveten yapımı sürdürülen 40.ve planlamaya alınan 100 den fazla Nükleer Santrallerin yanında;ülkemizde yapılması arzu edilen Nükleer santraller için söylenen karşıt görüşlere değinmek istiyorum. Türkiyede nükleer enerji istemiyoruz! Uluslar Arası Enerji Ajansı(IEA) tarafından dünyadaki bütün nükleer santraller içinde en ilkelleri olup mutlaka kapatılması raporla tesbit edilen ve eski Sovyetlerin hatırası olarak inşa edilen Ermenistan sınırına sadece 15km mesafedeki Matsamer ile Bulgaristan sınırının yanı başındaki Kazladuy sizce Türkiye de değil mi? Nükleer Santraller Turizmi Baltalar! Dünyanın en çok turist aldığı ve benimde bizzat içinde çalıştığım,indian Point ve Allen Creek Nükleer Santrallerinin New York ta bulunması ve bunun yanında ABD 104,Fransa 59,Japonya 56,Rusya 31,Güney Kore 20,Kanada 18,Almanya 17, Nükleer enerjiye sahipken gelen turist sayısında bir azalmamı olmuştur... Nükleer Santreller Güvenli Değil, Sabotajlara Açıktır! Bunun en güzel örneğini 11 Eylül 2001 deki Newyork taki ikiz kulelere yapılan saldırılarda görebiliriz.havaalanından kalkan teroristlerin ikiz kulelere varmadan yollarının üzerinde Indian Point nükleer santralı vardı. Eğer orayı vurabilselerdi felaket 1000 kere daha fazla olacaktı.ama uçaklar santrali vuramadı ve vuramazdı da.reaktörün üstündeki Kubbe yi delecek bir silah ve herhangi bir kuvvet mevcut değil.buda gösteriyor ki usulüne göre yapılan Nükleer Santraller çok büyük ölçüde güvenlidir.teknoloji,bilgi,sistem ve Disiplin nükleer Kazaları minimize etmektedir.çernobil deki kazanın büyüklüğü Three-Mile Island dan daha küçük boyutlu olmasına rağmen ölen insan sayısının yanında enkaz temizlenmesi için 20 Milyar dolar harcanmıştır.oysaki Three-Mile Island nükleer santralinde hiç kimse ölmemiş ve birkaç milyon dolarla enkaz temizlenmiştir. Teksas taki Comanche Peak Nükleer Santralinde çalıştığım yıllarda, santral çıkışındaki büyük yazılı levhayı hiç unutamam. Dikkat! Emniyetli olmıyan alana çıkıyorsunuz. Gerçekten çıktığımız o yollarda; sabırsız ve acemi şöförlerin yüzünden her gün birkaç bin kişi hayatını kaybetmekte... Çevre Felaketidir! Tam bir çevre dostu olan Nükleer Santraller havaya sadece su buharı bırakmaktadır.küresel ısınmanında getirebileceği felaketlerin konuşulduğu şu günlerde atmosfere salınan gazlara kyoto Protokolü gereği büyük sınırlama ve cezaların verileceğinin yanında; zaten bu yüzyılın içinde Petrol ve doğalgazların tükeneceği gerçeğiyle,görünen en büyük alternatifin Nükleer santraller olduğu aşikar değilmi... Nükleer Yakıttaki Uranyuma bağımlı kalacağız. Türkiye 9 bin ton Uranyum ve 380 bin ton büyük Toryum rezervine sahiptir.özellikle Toryum yataklarının zenginligi ve gelecekte Toryumunda nükleer yakıt olarak kullanılcağı gerçeğiyle bu bağlamda Türkiyenin geleceğinin Çok iyi olacağı aşikardır.türkiyedeki enerjinin %70 inin dışa bağımlı olmasından dolayı artık nükleer santrallerin bir tercih değil,bir zorunluk olduğu anlaşılmalıdır.özet olarak Nükleer Santraller; Temiz Enerji kaynağıdır. Maliyetleri Hidroelektrik santrallerden daha düşüktür. Kilowattsaat enerji üretimi çok daha ucuzdur. İklim şartlarına bağlı olmaksızın enerji üretilebilmektedir. Nükleer Tıp ve İşlemci Teknolojisinin gelişmesini sağlamaktadır. Nükleer Santreller çok az yer işgal etmektedir. Bilgi,beceri,deneyim ve nükleer olgunluğa sahip bir toplumun bu günkü şartlar altında vazgeçilmez enerji kaynağının Nükleer Enerji Santralleri olduğu bir gerçektir. O halde yapılacak şey oyunu kurallarına göre oynayıp, Nükleer olgunluk toplumu yaratıp geleceğimizi karartmamaktır... SONUÇ: Türkiye mutlaka üzerinde oturduğu zengin toryum ve bor yataklarını göz önüne alarak, bu iki elementin kullanma zemini olan nükleer ve hidrojen enerjilerini devreye sokmayı desteklemelidir. Bir yandan fosil yakıtlara olan bağımlılıktan kurtulurken, enerjideki çok parlak geleceğinin, bor ve toryum dan geçtiğinin bilincinde olmalıdır. İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

47 Yunus Emre Oratoryo su Amerikalı Opera Sanatçılarından Türkçe İlahi Fırat PURTAŞ TÜRKSOY Genel Sekreter Yardımcısı Gelin tanış olalım, İşi kolay tutalım Sevelim sevilelim, Dünya kimseye kalmaz Yunus Emre Türk halk şairlerinin tartışmasız öncüsü olan ve Türk ün İslam a bakışını Türk dilinin tüm sadelik ve güzelliğiyle ortaya koyan Yunus Emre, sevgiyi felsefe haline getirmiş örnek bir insan ve büyük bir şairdir. O nun insan sevgisi ve hoşgörüyü temel alan birleştirici, bütünleştirici şiirleri yedi yüz yıldır gönüllerde hala sevgiyle yaşamasına sebep olmuştur. Ünlü halk şairimizin insanlığı ortak sevgi paydasında birleştiren bu evrensel mesajlarından yola çıkarak hayata geçirilen Yunus Emre Oratoryosu Projesi 2012 yılında işte bu söylemlerin verdiği hassasiyetle ve duygularla başladı. Geniş kapsamlı kültürel değişimlerin ve özgün paylaşımların, sanatın görkemli ışığında hayata geçirildiği bu muhteşem program önemli bir sanat olayı olmanın ışıltısını bu günlere taşıdı. Daha önce Newyork ve Washington da düzenlenen konserlerde Rengim GÖKMEN şefliğinde izleyenlerle buluşan konserler dizisinde, Yunus Emre nin geleceğe dönük sevgi ve barış beklentisi de müziğin dünyayı kucaklayan büyüsünde hayat buldu diyebiliriz. Özellikle Amerikalı opera sanatçılarından oluşan koronun eşliğinde Amerika nın en önemli konser salonlarında izleyenlerle kucaklaşan ve ülkemizin topraklarından dünyanın öbür ucundaki insanlara, kültürümüzün güzelliğini ve asaletini ulaştıran konserler, Türk insanının mayasında var olan huzur, barış ve kardeşlik duygularını Amerika ya Adnan SAYGUN un muhteşem eseriyle taşıdı. Takvimler 2013 Haziran ayını gösterdiğinde; Yunus Emre Oratoryosunun devamı niteliğindeki Konserler dizisi, Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı TÜRKSOY un Yirminci Yılı etkinlikleri çerçevesinde bu sefer Türkiye de gerçekleşti. Amerikalı ünlü Şef Jonathan Griffith yönetiminde Amerika Birleşik Devletlerinin seksen farklı eyaletinden gelen yüze yakın opera sanatçısından oluşan muazzam koro, Türkiye Cumhuriyetinin üç büyük şehri olan Eskişehir, Ankara ve İstanbul da Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası ve Cemal Reşit Rey İstanbul Senfoni Orkestrası eşliğinde Yunus Emre nin hümanist mesajlarını Türkçe olarak dinleyicilerle buluşturdu. Amerikalı koro, oratoryoyu Türkçe olarak söylemek için altı ay boyunca sıkı bir çalışma içerisine girdi. Bu önemli eserin hakkıyla icra edilmesi adına onlarca defa provalar yapıldı. İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

48 Organizasyonun bu yılki büyük sürprizi ise iki Grammy ödüllü Amerikalı sanatçı Christopher TİN den geldi. TÜRKSOY un 20. Yılına İthafen Yunus Emre nin daha önce hiç bestelenmemiş Haktan gelen şerbeti, içtim elhamdülillah adlı şiirini besteleyen sanatçı, bu özel besteyi TÜRKSOY a hediye etti. Bu anlamlı hediyenin prömiyeri de böylelikle Türkiye deki konserler de gerçekleşmiş oldu. Amerika lı opera sanatçılarından oluşan koro, ilk olarak Ankara da Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasıyla provalar yaparak konser hazırlıklarına başladı. Bu vesileyle tanış olan Türk ve Amerikalı sanatçılar yıllar boyu sürecek güzel bir dostluğun ve müzikal paylaşımın ilk adımlarını Ankara da atmış oldular. Konser günleri gelip çattığında, bu paylaşımın dönüştüğü heyecan görülmeye değerdi. Jonathan Griffith şefliğindeki koronun yapacağı konserler dizisinin ilk ayağı 3 Haziran 2013 günü Eskişehir Anadolu üniversitesi AKM Opera ve Bale Salonunda gerçekleşti. Konsere Eskişehir halkından büyük bir ilgi vardı. Çok sayıda sanatseverin heyecanla salonu doldurduğu görüldü. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası ve Jonathan Griffith korosu arasındaki kültürel paylaşım ve diyalog, sanatın ve notaların dünyada kullanılan en önemli ortak dil olduğunu bizlere tekrar hatırlattı. bu mükemmel uyum ve çalışma yeteneği izleyiciler tarafından kuvvetli alkışlarla ödüllendirildi. Sanatçılara konser sonrasında gösterilen yoğun ilgi ve sevgi seli de görülmeye değerdi. Özellikle Amerika lı sanatçı misafirlerimiz Yunus Emre nin diyarı olan Eskişehir de aylardır çalıştıkları eserleri seslendirmenin duygusallığını yoğun bir şekilde yaşadılar. Eskişehir deki muhteşem konserden bir gün sonra, 4 Haziran 2013 tarihinde ise Oratoryo Ankara da ikinci konserini gerçekleştirdi. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Salonunda yapılan konsere de sanatseverler akın akın geldiler. Yunus Emre ruhaniyetinin kuşattığı salondaki sevgi seli, sanatın görkemli güzelliğinde bütün izleyenleri sardı. Oratoryo, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Salonunda ilgiyle izlendi. Konser sonrasında, geceye katılan misafirler yirminci yılında böyle bir organizasyona imza atmasından dolayı TÜRKSOY u kutlayarak konsere katılmalarının şans olduğunu dile getirdiler. Başkent Protokolünün yoğun katılımıyla taçlanan programda bir çok sanatçının ve tanınmış isimlerin bulunduğu da gözden kaçmadı. Yunus Emre Oratoryosu Konserlerinin son durağı ise 7 Haziran 2013 Günü İstanbul Cemal Reşit Rey Salonunda gerçekleşti. Konserden bir kaç gün önce İstanbul a gelen Amerikalı Koro Sanatçıları, Türk Dünyası Belediyeler Birliği nin de organizasyona dahil olmasıyla birlikte İstanbul da unutulmaz anlar yaşadılar. Asya yla Avrupa nın birleştiği sularda yapılan Boğaz gezisinde heyecanlanan sanatçılar Sultanahmet Meydanında tarihin ve geçmişin gizemlerini keşfetmenin mutluluğunu yaşadılar. Tarihi kapalıçarşıda alışveriş eden konuklar, Türk Mutfağının şaheserleri olan Türk Yemeklerine de hayran kaldılar. İstanbul un büyülü atmosferinden etkilenen ve bu gizemli toprakların ilham dünyalarına çok şeyler kattığını ifade eden sanatçılar, tarihi kenti bir masal diyarına benzettiler. İstanbul konseri de Eskişehir ve Ankara da yapılan konserler gibi çok büyük bir katılımla ve ilgiyle izlendi. Cemal Reşit Rey Konser Salonunda gerçekleşen konserde, Amerikalı şef Jonathan Griffith ve korosuna Cemal Reşit Rey İstanbul Senfoni Orkestrası eşlik etti. Muazzam bir katılımın gerçekleştiği konserde, Türk Dünyasından önemli isimlerin yanı sıra Hıncal Uluç, Anjelika Akbar gibi sanat ve medya dünyasının ünlü isimleri de hazır bulundu. Türkiye de yapılan bütün konserlerin en büyük sürprizlerinden biri de, TÜRKSOY Genel Sekreteri Düsen KASEİNOV un sanatçı kişiliğiyle konserlere kattığı farklılık oldu. Christopher Tin in bestesi olan Haktan Gelen Şerbeti adlı eserde solo Viyolonsel ça- lan Düsen KASEİNOV üç konserde de muhteşem performansıyla izleyenleri büyüledi ve büyük hayranlık topladı. Türkiye de yapılan bütün konserlerde solo vokaller olarak yer alan ve ülkemizi en iyi şekilde temsil eden Türk Operasının önemli solistleri : Esin Talınlı, Ferda Yetişer, Şenol Talınlı, Tuncay Kurtoğlu da muhteşem performanslarıyla göz doldurdular ve ilgiyle izlendiler. İstanbul da ki son konserden sonra, Jonathan Griffith Singers Korosu, Türkiye de yaşadıkları anların kalplerinde silinmez izler bıraktığını ve bu izdüşümlerinin yaratıcılıklarına mutlaka en güzel şekilde yansıyacağını belirttiler. Koroda bulunan bütün sanatçılar ülkemizde yaşadıkları mutluluğu güzel paylaşımları, Türk insanının misafirperverliğini, nezaketini, sanat aşkını, TÜRKSOY un manevi şahsında yaşadıklarını ifade ettiler. Geleceğe uzanan büyük dostlukların temelinin, sanat paylaşımlarının yer aldığı platformlarda gerçekleşmesinin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha yaşayarak gördüklerini anlatan konuklardan ve TÜRKSOY un düzenlediği Yunus Emre Oratoryo sundan geriye; Kubbede hoş bir sada ve tanış olan kalplerin izi kaldı. Bu dünyadan gider olduk Kalanlara selam olsun Bizim için hayır dua Kılanlara selam olsun İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

49 TürkDünyası nınoperayıldızları TÜRKSOY la Bir Araya Geldi Volkan YEŞİLAY TÜRKSOY İletişim Koordinatörü Kurulduğu günden bu yana Türk halkları arasında kültürel ve sanatsal alanda işbirliğini geliştirmek için çok sayıda ulusal ve uluslararası projeye imza atan Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY), geleneksel olarak düzenlediği Opera Günleri etkinliğini, bu yıl Haziran tarihleri arasında Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti nde düzenlediği konserlerle gerçekleştirdi. 05 Haziran 2013 tarihinde Uluslararası Samsun Müzik ve Sahne Sanatları Festivali kapsamında ilk kez Samsun da sahne alan Türk dünyası nın opera yıldızları, ardından Ordu, Giresun, Trabzon ve Ankara da sanatseverlerle buluştu Mukan Tölebayev Yılı etkinlikleri kapsamında, Kazakistan ın yetiştirdiği büyük şahsiyet, Kazak müziğinin üstadı ve milli bestecisi olan Mukan Tölebayev e ithaf edilen konserler büyük beğeni toplarken 16. Opera Günlerine bu yıl 8 ülke den 12 solist katılım gösterdi. Etkinlik 14 Haziran Cuma günü KKTC nin Girne şehrinde bulunan Bella Pais Manastırında gerçekleştirilen muhteşem konserle son buldu. Eşssiz sesler hem kulaklardaki hem de gönüllerdeki pası sildi. İlki 1994 yılında gerçekleştirilen, TÜRK- SOY un geleneksel olarak düzenlediği faaliyetlerden biri olarak, Türk Dünyasının tanınmış sanatçılarını bir araya getiren, sanatın yanısıra kültürel paylaşıma imkan sunan, Opera Günleri ait oldukları toprakların melodilerini kendilerine has bir şekilde yorumlayan sanatçılar, sesleri ve seçtikleri eserlerle hem kulaklardaki hem de gönüllerdeki pası sildi. Bugüne kadar pek çok farklı şehir ve ülkede gerçekleştirilen Opera Günleri bu yıl ilk kez kültürel ve doğal zenginlikleri ile bilenen Türkiye nin Karadeniz bölgesinde yer alan illerde de seyirciyle buluştu. Düzenlenen her konser sonrası salonları dolduran coşkulu kalabalık tarafından ayakta alkışlanan sanatçılar, Türkiye de bulunmaktan dolayı duymuş oldukları mutluluğu her fırsatta dile getirdiler. Divane Aşık Gibi Dolaşırım Yollarda. Konserler öncesinde bir araya gelerek çalışmalarını sürdüren sanatçılar, bu yılki turne kapsamında yer alan Karadeniz bölgesi konserleri için küçük bir de süpriz hazırladı. Gerçekleştirilen konserlerin sonunda hep birlikte Kazım Koyuncu nun Divane Aşık Gibi isimli Trabzon yöresine ait türküsünü seslendiren Türk dünyasının opera yıldızları, farklı yorumlarıyla dinleyicileri büyüledi. Genç Yetenekler TÜRKSOY la Dünya ya Açılıyor. Türk dili konuşan ülkelerin özgün eserlerinin yanı sıra dünya klasiklerinden örneklerin de yer aldığı konserlerde,türk cumhuriyetlerinden tanınmış seslerin yanısıra pek çok genç yetenek de sahne aldı. 16. TÜRKSOY Opera Günleri ne bu yıl Azerbaycan dan Sabina Vahabzade, Kazakistan dan Aslima Maktagulova, Halid Nuraliyev ve Elena Filinkova, Kırgızistan dan Kunduz Karıppayeva, Türkiye den Barış Yanç ve Nona Tsutskırıdze, KKTC den Tuğrul Enver Töre, Tataristan (RF) dan Rigina Valieva, Başkurdistan (RF) dan Zakir Valiyev, Lubov Butorina ve Tuva Cumhuriyeti nden (RF) Damırak Monguş katılırak sesleriyle renk kattı. İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

50 Ömer ÖZDEMİR DSİ Genel Müdür Yardımcısı Herkese Vakıf Olan, Yol, Su, Medeniyettir. Dedenden Aldığın El, İnsanlığa Hizmettir. Asıl Marifet Olan, Ustasını Geçmektir. Hedef Daha İleri, Yükselen Cumhuriyet! Su Medeniyettir KKTC Su Temin Projesi Yıllardır su sıkıntısı çeken KKTC nin su ihtiyacını karşılamak maksadıyla birçok proje geliştirilmiştir. Ancak bu sorunun uzun vadede çözülmesi için Türkiye den KKTC ye su aktarılması zarureti ortaya çıkmıştır yılı itibariyle içme ve kullanma suyu ihtiyacı 30 milyon m 3 /yıl civarında olan KKTC nin, 2045 yılında ihtiyacı ise yaklaşık olarak 48 milyon m 3 /yıl olacaktır. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, nüfusu olan bir ada devletidir yılında nüfusa sahip olacağı tahmin edilen KKTC de nüfusun yüzde 53 ü şehirlerde, 47 si köylerde yaşamaktadır. Su, canlıların en temel ihtiyacı olma ve başlıca ekonomik faaliyetlere kaynaklık etme özelliği ile milletlerin devamlılığı için vazgeçilmez bir kaynaktır. Sosyal ve ekonomik faaliyetlerin sürmesi, büyük ölçüde temiz ve yeterli su arzına bağlıdır. Ülkemizin su meselesini çözmek adına yoğun faaliyet gösteren Orman ve Su İşleri Bakanlığı DSİ Genel Müdürlüğü, Başbakanımızın talimatıyla, KKTC nin yüreğine su serpecek sıra dışı bir projeye daha imza atmış ve KKTC nin uzun vadeli içme-kullanma ve sulama suyu ihtiyacının karşılanması maksadıyla, Akdeniz den askıda geçirilecek isale hattı ile KKTC ye su götürülmesi çalışmalarını son aşamaya getirmiştir. Projenin gerçekleşmesi ile, halen mahdut yeraltı ve yüzeysel su kaynakları dolayısıyla su sıkıntısı çeken KKTC ye, içme ve kullanma suyu temin edilerek 50 yıllık bir perspektifte su ihtiyacı karşılanacak, ayrıca verimli tarım arazileri sulanarak zirai gelir artışı sağlanacaktır. Projenin kilit tesisi olan Alaköprü Barajı, Anamur (Dragon) Çayı üzerinde ön yüzü beton kaplamalı kaya dolgu tipinde bir baraj olarak tasarlanmıştır. Anamur (Dragon) Çayı üzerinde tesis edilmekte olan Alaköprü Barajı ndan alınacak su, Dünya da ilk defa 80 km uzunlukta deniz yüzeyinden 250 m derinlikte askıdaki bir isale hattı vasıtasıyla Girne yakınlarında yapılmakta olan Geçitköy Barajı na aktarılacaktır. Bu proje ile Türkiye den KKTC ye içmekullanma ve sulama suyu maksatlı su götürülmesi, KKTC nin kalkınmasına da önemli ölçüde katkı sağlayacaktır. Proje ile KKTC ye yılda 75 milyon m 3 su taşınacaktır. Uzun vadede, bu suyun 48 milyon m 3 ü içme-kullanma suyuna, 27 milyon m 3 ü ise sulama suyuna tahsis edilecektir. KKTC nin içme-kullanma ve sulama suyunu karşılamak İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

51 Resim 1 - Alaköprü barajı Resim 2 - Türkiye tarafı isale hattı Şekil 1 - KKTC Su temin projesinde yer alan tesislerin boy kesiti için hazırlanan proje, 3 bölüm halinde eş zamanlı olarak yürütülmektedir. Türkiye Tarafından Yapılan İşler: Anamur (Dragon) Çayı üzerine, 88 m yüksekliğinde ve toplam 130,50 milyon m 3 depolama hacmine sahip ön yüzü beton kaplamalı kaya dolgu tipinde Alaköprü Barajı inşa edilmektedir. Baraj projesinin gerçekleşmesiyle KKTC ye su aktarılmasının yanı sıra Anamur ilçe merkezi, Akine, Ormancık, Güneybahşiş, Ovabaşı, Köprübaşı, Malaklar, Karalarbahşiş, Emirşah, Evciler, Çarıklar, Bozdoğan, Karaisalı, Akcami ve Narince köylerine ait olan toplam dekar araziye sulu ziraat ile büyük gelir artışı sağlanacaktır. Alaköprü Barajı nın eteğinde kurulacak 26 MW kurulu gücündeki hidroelektrik santralle yılda 111,27 milyon kwh elektrik üretilerek ekonomiye katkı sağlanacaktır. Alaköprü Barajı nda depolanan suyun yıllık 75 milyon m 3 lük kısmı, KKTC tarafındaki Geçitköy Barajı na aktarılmak üzere 1500 mm çapında ve 22 km uzunluğunda düktil isale hattıyla m 3 hacmindeki Anamuryum Dengeleme Deposuna iletilecektir. Dengeleme deposundan alınan su, 1500 mm çapında ve 1 km uzunluğundaki düktil isale hattıyla deniz geçişi isale hattına bağlanacaktır tarihi itibariyle Alaköprü Barajı gövde dolgusu tamamlanmış olup ön yüz beton kaplamasına bir hafta içerisinde başlanacak, üç ay sonra da kaplama tamamlanarak baraj, su tutulabilecek duruma getirilecektir. Yirmi üç kilometrelik boru isale hattı ve Anamuryum dengeleme deposu inşaatında ise % 34 lük fiziksel gerçekleşme sağlanmıştır. Bu kısmın inşaatı 2013 yılı sonuna kadar tamamlanacaktır. Resim 3 - Deniz geçişi isale hattı boruları Deniz Geçişi: Anamuryum dengeleme deposundan alınan su, 1600 mm çapında ve 80 km uzunluğundaki yüksek yoğunluklu polietilen (HDPE) boru deniz geçişi isale hattıyla deniz yüzeyinden 250 m derinlikten Güzelyalı terfi İstasyonuna iletilecektir. Denizden geçecek olan bu isale hattının 500 m aralıklarla deniz tabanına ankrajı sağlanacaktır. Bu kısımda deniz geçişi iletim hattı bileşen malzemelerin imalatı devam etmekte olup, önümüzdeki günlerde Türkiye kıyılarından itibaren denize boru döşenmeye başlanılacak ve inşaat 7 Mart 2014 tarihine kadar tamamlanacaktır. Resim 4 Güzelyalı terfi istasyonu KKTC Tarafından Yapılan İşler: Türkiye de Alaköprü Barajı ndan 2,38 m 3 /s olarak, yıl içinde ve sabit debide isale edilen su, Güzelyalı terfi istasyonu vasıtasıyla yaklaşık olarak 3 km uzunluğundaki terfi hattı ile Geçitköy Barajı na terfi edilecektir. KKTC tarafında yürütülen işlerden; Güzelyalı terfi istasyonu + düktil terfi hattı + Geçitköy terfi istasyonundan oluşan iş paketindeki fiziksel gerçekleşme % 37, Geçitköy Barajındaki gerçekleşme oranı ise % 60 dır Anavatan dan KKTC ye temiz ve yeterli su aktarılması hedefi doğrultusunda, proje kapsamındaki tüm tesislerde çalışmalar hızla devam etmektedir. İletim sisteminin detaylarını gösteren boykesit ve devam eden çalışmalara ilişkin bazı resimler aşağıda verilmiştir. İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

52 Karaman Türk Dünyası nın Dil ve Kültür Başkentidir Dr. Kamil UĞURLU Karaman Belediye Başkanı Tarihi geçmişi içinde Karaman, kendisine fırsatlar sunulan çok şanslı ve kısmetli bir şehir olmuştur. Gerçekten zaman içinde Karaman a İslâmi kültürün önemli şehirlerinden biri olma imkân ve fırsatı sunulmuştur. Önce ona bir Başkent olma imkânı sunulmuştur. Dünya kültür tarihinin önemli bir bölümünü inşâ eden Hz. Mevlâna nın ailesi Horasan dan uçup Karaman a konmuştur. Olağanüstü bir fırsat ve şanstır ve kaderdir. Hz. İsa nın en önemli yakınları ve Hristiyan kültürünün iki önemli ismi St. Paul ve Aziz Barnabas Konya lı Yahudilerin zulmünden, taşlamasından kaçıp Derbe ye, Karaman a, Karaman halkının şefkatine ve insanlığına sığınmıştır. Tarihin çok önemli tespitlerinden biridir. Tarih, Karaman a, Anadolu nun en zengin tarihi dokusunu lütfetmiştir. Türk Evi denilen ve mimarlık tarihinin önemli şubelerinden biri olan bu vâdide Karaman, mimarlık literatürüne girmeyi başarmış birkaç şanslı bölgeden biri olmuştur. Önemli bir fırsattır, ( belki de bu artık ve maalesef kısmen kaçırılmış bir fırsattır ) Zamanın gidişatı içinde büyük ruhlar, hiçbir zaman rastgele veya tesadüfen hareket etmemişlerdir. Bahaüddin Veled ve ailesi gibi zamanın en iyi eğitimini almış, umur görmüş, iltifat görmüş, ehli keramet ve saraya yakın bir ailenin, saraydan kız almış bir ailenin, doğaçlama veya ( spontane ) bir kararla Belh ten kalkıp binlerce kilometreyi, gâh atla, gâh deveyle, gâhi yaya aşıp Lârende nam beldeye gelip yerleşmesi sizce tesadüf olabilir mi? Aile binlerce kilometrelik güzergâhta olmadık tekliflerle karşılaştı. Bağdat tan geçerken Halife onlara yalvardı ve orada yüklerini yıkmalarını diledi. Onlar durmadılar ve Karaman a geldiler. Hacca gittiler, yine Karaman a döndüler. İslâmi kültürün çizgi dışı isimleri, Hz. Mevlâna kadar etkili bir başka sufi, Hz. Yunus Emre nin efsanevi hayatını Karaman da yaşaması ve burda dinlenmeye varması, tesadüf değildir. Ve Hz. Yunus, tarihin Karaman a sunduğu bir fırsattır. Şeyh Ali Semerkandi, Ümmi Sinan, Piri Reis, Kemal Reis, Zembilli Ali Efendi, Şeyh Edebâli, Dursun Fakih, Kerimüddin Karaman Bey, Karamanoğlu Mehmet ve İbrahim Beyler, Molla Şemsettin Fenâri, Şikâri, Kenzî, Güfranî, Aynî, Nizamî, İhrâkî, son dönemler, Kâzım Karabekir Paşa, Tamburizâde Mustafa Efendi, Bekir Sıtkı Erdoğan, Ahmet Tufan, Mehmet Zeki Tarihi şereflendiren bu isimler birer Karamanlıdırlar. Burada doğmuş, bir kısım burada yaşamış ve adları bu şehirle bile anılmıştır. Buraya kadar resmin bir bölümü. Diğer bölümünde hristiyan kültürünün önemli isimleri var. İncil den, Âmâl i Rusul bahsinden, özetleyerek şunları sunalım : St. Paul ile yoldaşı Kudüs ten Konya ya gelip Yahudilerin sinagoguna girerek halka dinin esaslarını anlatırken halk ikiye ayrıldı. Bir kısım inanırken, diğer kısım inanmadılar. Zengin Yahudiler halkı örgütlediler ve şiddetli tartışmalar oldu. Azizleri taşlamak üzere iken onlar oradan kaçtılar Ve Listra ya geldiler. Burada da onları taşladılar. Öldüler sanıp şehrin dışına sürüdüler. Onlar sabaha karşı, canlanıp şakirtleriyle birlikte Derbe ye geldiler. Orada müjdeler verdiler ve uzun bir süre kaldılar. ( İncil in sayfaları. İstanbul Agop Matosyan Matbaası ) Ve Binbir Kilise denilen zenginlikler, Derbe, Maden Şehri. Bunlar bu bölgeye sunulmuş fırsatlardır. Bundan elli sene evvel Karaman Kalesi nin çevresinde evler vardı. Evler, yamaç bir topoğrafya üzerine komşuluk üniteleri olarak inşa edilmişti. Malzemeleri taş, kerpiç, ahşap ve kildi. Planlamayı yapan ustalar Karaman lı ustalardı. Ve Karaman o zamanlar evlerini sipariş ile planlayarak, yani aile yapılarına uygun ev yaptırabilen, ısmarlama elbise ve gömlek giyen, ekmeklerini özel olarak kendi İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

53 ocaklarında, tandırlarında yapabilecek ailelerden kurulu bir şehirdi. Hayır, çok zengin değillerdi ama bugün ülkenin en zenginlerinin bile sahip olamadığı imkân ve imtiyazlara sahipti. Kale deki evler de bu minval üzereydi. Komşuluk üniteleri o kadar güzel organize edilmişti ki, biz o zamanlar üniversitede mimarlık öğreniyorduk ve Kale evleri bize ders olarak okutuluyordu. Hacı Ömer Ağaların Evi, Nalıncıların Evi, Dolaşıkların Evi çocukluğumuzda damında oynadığımız evleri örnek planlamalar olarak bize okutuyorlardı. Bu geniş mahalle, Kale çevresine kurulan usta işi uygulamalar olarak mimarlık tarihine geçmişti. İşte bu bir fırsattı. Hazine değerindeydi. Bir gecede yok edildi ve sunulan bu fırsat reddedilmiş oldu. Mamafih şu anda Karaman ın artık bir Koruma Amaçlı İmar Plânı var. Belediye Meclisinden geçti. Mansurdede, Koçakdede, Abbas, Tapucak, Siyahser in bir bölümü ve Sekiçeşme mahalleleri, şehrin tarihi dokuya sahip bölgeleri bu plân kapsamına alındı ve buralar kurtarıldı. Plân uygulamaları zaman içinde kendini gösterecektir. Karaman ölçeğinde küçük bir bölgedir. Fakat değeri yüksek bir alandır. Aynı alan içinde onarımı yapılmış birkaç sivil mimarlık örneği vardır ve özellikle konuklara tavsiye ederiz, buraları lütfen ziyaret etsinler. Ve Karaman sivil mimarlığının vardığı noktayı izleme imkânı bulsunlar arzu ederiz. Tartanzâde Konağı ve Hürrem Hanımların evini gelecek iki yıl içinde sekiz ev daha izleyecektir. İşte bunlar da bu şehre sunulan tarihi fırsatlardan bir bölümdür. Tarihi olan şehirlerin yollarında yürüdüğünüz zaman kendinize bir güven gelir. Kendinizi emin bir elde hissedersiniz. Ve bu güven giderek bir iddiaya taşınır. Tarihe iz bırakmak gibi bir vehme kapılırsınız. İşte bu, sağlam bir siyasi kültürdür. Ne var ki, geçmişinde hem batı, hem doğu dinlerini, İslâmiyeti, zaman içinde Hristiyanlığı belli bir hoşgörü ile barındırabilmiş böyle vâsıflı bölgelerde şu anda uygulanmakta olan Turizm politikalarına bizim farklı bir bakışımız ve itirazlarımız var. Bütün Akdeniz havzasında, bu arada ülkemizde de uygulanan bu politika gereğince ülkeler, turist gelsin de nasıl gelirse gelsin, kim gelirse gelsin demektedirler. Bu bizim görüşümüze göre yanlıştır. Ucuzcu bir politikadır. Bir memlekete, lütfen tasavvur buyurun, ( 50 ) milyon turistin gelip 50 milyon dolar bırakması mı uygundur, yoksa ( 15 ) milyon turist gelip 50 milyon dolar bırakması mı? İspanya ve İtalya ya her yıl gelen turist sayısı artmakta, turizm geliri tuhaf biçimde azalmaktadır. Amerika her yıl yaklaşık 15 milyon turist ağırlar ve bu iki ülkenin sağladığı gelirin 4 katını kasasına koyar. Gelsin de kim gelirse gelsin prensibi artık yanlış kabul edilmektedir. Bizim gibi, değerleri sâdece turistik olmayan, olağanüstü bir tarihi varlığa sahip ülkeler artık o ülkeye özgü ve özgün politikalar uygulamak zorundadırlar. Şu anda gerçek bir lider konumuna gelen Türkiye, özel bir turizm politikası belirlemek durumundadır. Buraya gelecek olan kişi, gelmeden önce burayı okumalı, öğrenmeli ve hârikalar görmek için gelmelidir. Dünyada Türkiye yi, Karaman ı gezebilmek bir imtiyaz olmalıdır. Ve bu imtiyazı az insan kullanabilmelidir. Bunlar da Hz. Yunus u, Binbir Kilise yi veya Derbe yi veya Hz. Mümine Hatun u görmeye gelen ve para vermeye hazır insanlar olmalıdır. Sokaklarımızı, köylerimizi, kıyılarımızı dolduracak kalabalıklardan yakın gelecekte eski eser ve tarihi çevrelerimizi, doğal çevrelerimizi korumakta zorlanacağız. Dışarda, turistik hırsızlık ve haydutluğa karşı eski eserleri koruyacak teşkilatlar kurulmuştur. Buna rağmen bir koruma sağlanmamıştır. Çünki şurası bir gerçektir ki, dünyanın hiçbir yerinde devletler, vatanın değerlerini tek başına koruyacak kadar güçlü değildir. Bugün Mısır soyulmuştur, Tunus soyulmuştur, Fas soyulmuştur ve Türkiye soyulmuştur. Her sene kaçakçılar ve onlara çanak tutan yerli hempalar buradan, buralardan binlerce parçayı dışarıya kaçırıyorlar. Duisburg daki, Hamburg daki, Oldenburg daki küçük evini süslemek isteyen küçük burjuva turistler, buradan mezar taşlarını söküp, arabasına atıp götürüyor. ( Bunu, bahçesini süslemek için bazı yerli turistler de yapıyorlar. ) Bunu önleyemiyoruz. Bu ve benzeri yağmaları sâdece devlet eliyle, kanun eliyle önlememiz maalesef mümkün değildir. Çünki dünyanın hiçbir yerinde, hiçbir devlet, bir başına, tek başına tarihi varlığını koruyabilecek güçte değildir. Özetle Karaman, Türkiye nin çok özel bir bölgesidir. Ve şimdiye kadar size Karaman ın küçük bir bölümü anlatıldı. Gerçek Karaman, Karaman ın bugünkü mekânlarıyla sınırlandırılabilecek bir bölge, bir şehir değildir. Yolunuz Balkanlara düşerse, veya Kıbrıs a veya Yunanistan a, Gümülcine ye, İskeçe ye, Doğu Makedonya ya, Manastır a, Üsküp e, Gostivar a, Kalkandelen e, Prizren e, Kavala ya uğrayacak olursanız, Türkçe konuşan her kapının ardında bir Karamanlıyı ve Karaman ı bulursunuz. Oraları Türkleştirenler, İslâmlaştıranlar, oralara sadece kubbeler, minareler, çeşmeler değil aynı zamanda Hz. Yunus un ufkunda tebessüm eden serin ve güzel bir Türkçe götürdüler ve bunu oralarda kurumlaştırdılar. Karaman ı, tarihe bırakılan büyük mânevi bir iz olarak oralara bıraktılar. İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

54 ŞehirlerinKardeşliği Efendi BARUTCU TDMMB Danışma Kurulu Üyesi Anadolu topraklarını iman nuruyla yoğurup Türk milletine ebedi vatan yapanların azîz hâtıralarına hürmetle Bu tebliğimizin konusu, Kahramanmaraş ile Trabzon şehirlerimiz arasında en az 600 yıllık geçmişe dayanan ve maneviyat erlerinin inşa ettiği gönül köprüleriyle bağlanan kardeşlik hikâyesi olup, Ekim 2012 tarihlerinde Trabzon da gerçekleşecek olan Türk Dünyası Mühendislik Mimarlık ve Şehircilik 5. Kurultayı nda sunulmak üzere hazırlanmıştır. 1.TRABZON TARİHİ Trabzon un kuruluşu M.Ö.2000 yıllarına kadar uzanmaktadır. Erzurum dan geçen ve İran sınırına varan, Avrupa ile Asya yı birbirine bağlayan tarihi İpek Yolu nun başlangıcında kurulan Trabzon şehrinin ilk kurucularının Orta Asya ve Kafkaslar dan bölgeye gelen Turanî kavimlerden Marlar olduğu düşünülmektedir. Milattan çok önceleri atın sür atinden, demirin üstünlüğünden faydalanarak Orta Asya dan kopup gelen ve Anadolu da büyük bir uygarlık meydana getiren Eti Türkleri ni takiben Orta Asya dan Anadolu ya doğru vuku bulan Türk göçleri, Doğu ve Orta Avrupa tarihinin temelini oluşturmaktadır. M.S. 374 li yıllarda yeniden başlayan bu göçler, yaklaşık olarak her yüzyılda en az bir kez olmak üzere, binli yıllara kadar devam etti. Bu göçlerle birçok Türk boyu ve oymakları Karadeniz kıyılarına yerleştiler. Burada yaşayan Türkler, Fatih in İstanbul u fethine kadar Rumlar ın baskısı altında yaşadılar ve kısmen de eridiler. 2.TRABZON UN FETHİ Şair Ali Akbaş ağabeyimizin şiir diliyle başlarsak: Ve sonra akın akın Uzağı yakın eden atlarıyla Türkler gelmiş Anadolu ya, Hükümrân olmuşlar toprağa, suya; Kılıçları keskin, bilekleri kavîymiş, Lâkin tülbentten yufkaymış yürekleri, Avları herkese müsâvîymiş 1071 Malazgirt Zaferi nden sonra, Anadolu kapıları Müslüman Türkler e bir defa daha açıldığında, Trabzon ve civarının Türkleşmesi-İslâmlaşması hızlanmıştır. Malazgirt Zaferi nin açtığı gedikten yeni vatana giren cedlerimiz, değişik zamanlarda Trabzon önlerine kadar gelmişler ve Trabzon Rum Devleti nin hâkimiyeti altında bulunan bu topraklarda İslâm ı yaymak için Fatih ten önce de, sonra da gönüllü şeyhler, dâîler ve dervişler yoğun bir faaliyete girmişlerdir. Esas ve kalıcı fetih ise, 1461 de Fatih Sultan Mehmet Han tarafından gerçekleştirilmiştir. 3.TRABZON DAKİ KAHRAMANMARAŞLILAR Trabzon un fethinden sonra, bu yörede İslâmiyet in yayılmasında öncülük eden manevî ordunun önde gelenlerinin üçü de Kahramanmaraş ta evliyaullahtan sayılan Saçaklı Mehmet Efendi nin kardeşleri Osman, Hasan ve İlyas Efendiler idi. Bu zatlar, Trabzon ile Maraş arasında sarsılmaz bir gönül bağı kurmuşlardır. Trabzonlular ve özellikle Oflular ve Çaykaralılar, İslâmiyet i tebliğ etmiş oldukları için, Kahramanmaraşlılar ı çok severler. Buralardaki birçok sülâle, kendilerinin Saçaklızadeler den geldiğini söylerler. Kahramanmaraşlılar ın da Ofluları, Trabzonluları çok sevdikleri aşikârdır. İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

55 Trabzon-Kahramanmaraş kardeşliğinin bir başka önemli halkası, Trabzon da mezarı bulunan ve Gülbahar Hâtun olarak anılan Ayşe Hâtun dur. (Diğer adı Gülbahar Sultan). Ayşe Hâtun, Dulkadiroğlu Alaüddevle Bey in kızı olup, 2. Bayezid in karısı ve tarihimize bir şimşek gibi girip büyük zaferler kazanan Türkler in hakanı ve Müslümanlar ın halifesi Yavuz Sultan Selim Han ın annesidir. Dulkadiroğlu Beyliği nin merkezi ise Maraş olup, bu duruma göre Gülbahar Hâtun Maraşlıdır. Oğlu Yavuz Sultan Selim in Trabzon Valiliği sırasında, Trabzon da yaşamış, birçok akrabasını Trabzon a getirmiş ve Trabzon- Maraş kardeşlik köprüsünün Trabzondaki ayağı olmuştur. Yavuz Sultan Selim Han, padişah olmadan yedi sene evvel, yâni 1505 yılında, Trabzon da vefat eden annesi Ayşe Gülbahar Hâtun için önce bir türbe yaptırmış, pâdişah olduktan sonra da, 1514 tarihinde bu türbenin yanına câmi, imâret, mektep, darü l-kurra ve medrese inşâ ettirerek burasını büyük bir külliye hâline getirmiştir. Bu külliye, Osmanlılar ın Trabzon u fethetmesinden sonraki ilk büyük eseridir. Şair diyor ya Ardına çil çil kubbeler saçan ordu! Tıpkı onun gibi! Günümüzde, Trabzon un merkezinde, Gülbahar Hâtun adıyla bir mahalle ve bir câmi vardır. Külliyeden ise, günümüze sadece câmi ve türbe kalmış olup diğerleri yıkılmıştır. Bu vesile ile, Trabzon un değerli Belediye Başkanı Orhan Fevzi Gümrükcüoğlu nun, Trabzon Valisi Dr. Recep Kızılcık ın, Çevre ve Şehircilik Bakanımız Erdoğan Bayraktar ın ve Başbakanımız ın himmetleriyle bu külliyenin aslına uygun olarak yeniden inşa ve ihyasını beklediğimizi ifade etmek istiyoruz. Böylece, yapmasını çok iyi bilen şark, muhafaza etmesini bilmez sözü de tekzip edilmiş olacaktır. Bir cihan padişahının annesinin hâtırasını yaşatmak insanî ve İslâmî görevimiz olduğu gibi bu tarihî şahsiyetlere karşı da vefa borcumuzdur. Of tarihinin en önemli hoca ve müftü ailelerinden Bakkalzadeler, Efendioğulları, Fındıkoğulları, Fettahoğulları gibi birçok aile kendilerinin Kahramanmaraş tan geldiklerini söylerler ve bazıları köklerini Saçaklızadeler e dayandırırlar. Taşana tarafındaki Şenterziler kendilerinin köklerini Maraş ta ararlar. Ayrıca Sürmene deki Dulgadiroğulları soyu da Kahramanmaraşlı Dulgadiroğulları ndandır. Onun yanısıra, Dulgaroğlu, Maraşlıoğlu, Babolioğlu, Fettahoğlu, Hacıfettahoğlu, Solakoğlu, Çolakoğlu gibi adlar özellikle Sürmene ve Of çevresinde yaygın olup Dulgadiroğlu soyundandır. Bu ailelerin bu beldelere gelişi, Yavuz Sultan Selim in Çaldıran Savaşı dönüşünde, 1515 yılındaki Turnadağ Savaşıyla ortadan kaldırdığı Dulgadiroğlu Beyliği nin belli başlı sülâlelerini başka yerlere iskân etme siyasetinin bir neticesi olarak gerçekleşmiştir. Bu vesile ile, birkaç kişinin soy ağacını takdim etmekte fayda görmekteyim: Mustafa Bakkaloğlu: Soyu, Kahramanmaraşlı Osman Efendi den gelmektedir. Anne tarafından en eski dedesi, Türkistan dan gelen bir aileden geldiği rivayet edilen Hafız Hâlim (Sarıahmetoğulları) dır. İki dedesi de Çanakkale Savaşları nda şehit olmuşlardır. Mahmut Efendioğlu: Bu sülâlenin 18.yüzyılda Bağdat tan veya Kahramanmaraş tan geldiği söylenir. Kardeşleri Hüseyin Efendi ve İbrahim Efendi âlim zatlar idi. Mahmut Efendi, Of ta en çok talebe yetiştiren âlimlerden birisi idi. Bursa Barosu avukatlarından Av. Reşit Azmi Bilgin Bey Hanecioğulları olarak bilinen sülâlelerinin, Trabzon un fethinden sonra, Kahramanmaraş tan gelip önce Vakfıkebir bölgesine yerleştirildiklerini söylemektedir. Bu aile, Of kazasında padişah fermanlarını okumak üzere görevlendirilmiş bulunan Hanecizade Hacı Tahir Efendi nin soyundan gelmektedir. Ankara Balgat ta ticaretle uğraşan Hacıabdullahoğlu ailesi de köklerinin Kahramanmaraş tan geldiğini söylemektedirler. Bu konuda daha yüzlerce örnek gösterebilmek mümkündür. Saçaklızade kardeşlerden sonra, Kahramanmaraşlılar ın, Elbistanlılar ın Trabzon a ve özellikle Of a ve Çaykara ya yerleştiği görülür. Bugün Elbistan da Abdikoğulları vardır ve Of ta da Aşağı Kışlacık köyünde Abdikoğulları vardır. Yüzyıllar sonra iki ayrı yerdeki sülâle birbirlerini henüz tanımış bulunmaktadır. Of lu Abdikoğulları ndan değerli kardeşim Halil İbrahim Abdik ve ağabeyleriyle tanıştığım gibi, Elbistan daki Abdikoğulları ndan rahmeti rahmana kavuşan Hüseyin Abdik ve Mehmet Abdik amcaları da tanırdım. Aynı aileden Hamdi Abdik Bey kırk yıllık dostum ve arkadaşımdır. 4. ŞEHİR, CAMİ, MEKTEP, EVLİYA, TÜRBE, Fethin şehitlerinden sonra, fethedilen yerlerde bir de manevîyatın muharipleri gelmiş, cemiyetin hayatına kuvvetle karışmış ve devrine temiz ahlakın nefisle devamlı bir mücahede ve murakabeden doğan hikmetin, sevginin izlerini geçirmiş, hülâsa kendi tecrübele- İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

56 rini başkaları için faydalı bir şey yapmışlardır. Zaten bu velilerin çoğu hayatlarında ev, dergâh, bahçe olarak mezarlarını hazırlarlar. Hz. Ebubekir Efendimiz (r.a.) in ifadesiyle söylersek, onlar Kendilerine mezar hazırlamazlar, kendilerini mezara hazırlarlar. Yaşadıkları ve ibadet ettikleri yerler, onlar için bir çeşit koza gibidir. Onların mezarlık haline gelmesi, daha sonra ruhaniyetlerinden feyz almak isteyenlerin de onlara komşu olmayı tercih etmelerindendir. Ölüm burada, hemen iki, üç basamak merdiven ve bir, iki setle çıkılıveren bir bahçede hayatla o kadar kardeştir ki, bir nevi erme yolu, yahut aşk bahçesi sanılabilir. Üstüne eğildikleri Kur an sayfalarının aydınlığını benimseyen ve ferdî çizgilerini böylece onda erittikleri yüzleri, bize artık bir insan yerine iyi tezhip edilmiş bir Fatiha gibi ilhamlı ve rahmanî görünen bu insanlar, eski medeniyetimizin belki en güzel ve en iyi taraflarıydı. Kendisi de Dulkadiroğulları sülâlesine mensup olan Sultânü ş-şuârâmız Üstad Necip Fazıl Kısakürek de bu güzel insanların gül cemâlini târif ederken; O yüz, her çizgisi tevhid kaleminden bir satır, O yüz ki, göz değince Allah ı hatırlatır. demiştir. Onların sayesinde devirlerin sert hayatı yumuşuyordu. Bunlar, devirlerinin asık yüzünde bir şefkat hâlesine benzerlerdi. Bunlar, Müslüman merhametinin ve müsamahasının en güzel misaliydiler. Kendisinin ebedi olduğuna inanan bir topluluk, vefat etmiş bu mukaddes insanlarla âhiret ülkesini fethediyor, onlarla ebediyetteki devletlerini, koza örer gibi kuruyordu. O topluluk Türk milletidir. Böyle bir toplumun mensubu olan kişi, aklın ve kalbin müşterek bir iman beyannamesi sâyesinde, yolunun açık, ufkunun aydınlık, amacının kesinleşmiş ve hayat sisteminin ana hatlarıyla belirlenmiş olduğunu görür. Toplumun değişimi ferdin değişimiyle başlar. Değiştirme veya değişim kavramı, bir hâlden başka bir hâle geçiş, ya da önceki durum veya davranıştan uzaklaşma şeklinde tanımlanmıştır. Kur an da üzerinde durulan ve kulların kurtuluşu için tavsiye edilen değişim, kötü olandan iyi olana; şirkten tevhide, adâletsizlikten adâlete, imansızlıktan imana, batıldan hakka doğru bir tekâmüldür. Ferdin nefsindeki tekâmül topluluğa da mutlaka yansır ve nefisi bükme gücünü kendilerinde bulanlar, toplumdaki kusurları da ıslah etme gücünü gösterirler. Kısacası, atalarımız dünya mutluluğu ve ahiret saadeti için ne yapmamız gerektiğini, bizzat yaşayarak bizlere öğrettiler. Türkistan ın derinliklerinden Anadolu coğrafyasına, Balkanlar a, Afrika nın içlerinden Sibirya ya kadar bütün eski kültür coğrafyamızda bâzan aşılmaz dağların yamaçlarında medfun oldukları yerlerde diri bir insandan daha heybetli, adeta Türkleştirdiği, İslâmlaştırdığı bölgenin en can alıcı yerinde, nokta nöbeti tutmakta ve Rabbimizin buyurduğu Allah yolunda öldürülenlere ölüler demeyin, bilakis onlar diridirler, lakin siz anlayamazsınız âyetini bütün sesleriyle biz dirilere haykırmaktadırlar. Bâzan engin ovalarda, bâzan kadim şehirlerimizin mahalle aralarında,ulu çınarların, serin selvilerin gölgesinde, bâzan mahalle mescitlerinin yanıbaşında karşımıza çıkıveren mütevazı kabirlerinde yatan alperenler, Ahmed Yesevî dervişleri, Müslüman Türklüğün vatan coğrafyasındaki tapu senetleridir. Yine Ali Akbaş Ağabey Erenler Divanı şiirini şöyle bağlıyor; El ele perçin oldular, Derilip yüz bin oldular Uçup güvercin oldular Göklere kıldılar seyran. Bir köşede kaldım hayran Gördüm ki; Her şehrin bir sahibi var, Her sahibin bir naibi var, Hacı Bayram, Hacı Bektaş, Adım adım, Taş taş, Mülkü tapulamışlar! O Horasan Erenleri ki, tekbir getirerek tek Bir için gönül fethine çıkmış Yesi Güvercinleri dir. Onlar ki; Gül dalında filiz veren kutsî eller tarafından sülüs bir hat zârâfetinde kaleme alınmış olan ve gönüllere hitap eden birer nübüvvet mektubu dur. Onlar; irfan ateşinde şekillenen muhabbet nefesiyle gönüllere girmişler, kalpten kalbe bir sevgi yumağı örmüşler, Muhammedî bir sevdânın ruh enginliğine varmışlar, fütüvvet ahlâkını ve irfan geleneğimizin efsunkâr güzelliklerini her gittikleri yerde goncaya durdurmuşlar, Anadolu coğrafyasını îmân nûruyla yoğurmuşlar ve bu toprakları Müslüman Türk Milleti ne ebedî vatan kılmışlardır. Onlar, velveleli bir hayatın sonunda dinlendirici hassaları olan bir suda yıkanır gibi bu mezarlarda uyuyorlar ve şimdi, biz, onların mezarlarını ziyaret ederken bu sükûnun, büyük bir deniz gibi etrafımızda dalga dalga yükseldiğini hissediyoruz. Onlar ruh kudretleri ve kerametleriyle şehirlerimizi muhasara ederler. Ölmeden ölünüz emrini ve ebedi hakikatini hayatlarına sindirmiş, ince ve zayıf ruhlu rüya adamlarıdır. Yeni Türk Devleti nin kuruluşunu yeni bir dinin doğuşuna benzeten Horasan erlerindendir onlar. Sade mimarili bir türbe, çok defa tahtadan, sırasına göre oymalı ve zarif, bâzan de düz ve basit bir sanduka, birkaç işlenmiş örtü veya düz yeşil çuha, bir kavuk, bir tuğ İşte cedlerimize ebedi hayatı tecessüm ettirmeye yeten malzeme bundan ibarettir. Fetih orduları, üst üste akınlarla doğudan Anadolu ya ve Balkanlar a girdikçe, bu ordularla birlikte yeni vatanı şehir şehir atalarımız ve çocuklarımız adına teslim alan türbeler, câmiiler ve külliyeler ordusu da fethedilen şehirlerin baştanbaşa ve iliklerine kadar bir Türk şehri olmasına yetmemiş, aynı zamanda onun manevî çehresini gelecek zamanlar için hiç değişmeyecek şekilde tesbit etmiştir. Bu eserler eski Türk şehirlerinin ortasında yaşanan zamanla ebediyet arasında aşılması çok kolay bir köprü gibi adeta üçüncü bir zaman teşkil ederdi. Onlar, kartal süzülüşlü orduların arkasından girdikleri şehirlerin ortasında, dilimiz ve kılıcımız gibi ilk atalar yurdundan getirdiğimiz şekilleri, etraflarındaki bütün hayat birdenbire değişir, derinden kavrayan bir girdap gibi toprak kendisine yeni bir ruh, yeni bir nizam verildiğini duyar. Cedlerimiz inşa etmiyorlar, ibadet ediyorlardı. Maddeye geçmesini ısrarla istedikleri bir ruh ve imanları vardı. Taş; ellerinde canlanıyor, bir ruh parçası kesiliyordu. Ah, bu eski sanatkârlar ve onların dokundukları şeyi değiştiren, en eski bir unsurdan yepyeni bir alem yapan sanat mucizeleri! İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

57 4.SAÇAKLIZADELER SAÇAKLI HOCA: Saçaklızadelerin ilk bilinen ve kerametleri olan, Osmanlı İmparatorluğu nun üç kıtaya hükmettiği dönemlerde medrese eğitim düzeni üzerine çalışmalarıyla tanınan devrin en önemli âlimlerinden biri idi. Asıl adı Mehmet tir. Babası Maraş câmilerinden birinde imamlık yapan Ebu Bekir Efendi dir. Saçaklı lakabını ilk olarak bu din âlimi almıştır. Saçaklızade Muhammed Maraşî adıyla birçok risale yazan bu âlimin risalelerinin çoğu, bazı kaynaklara göre İstanbul Süleymaniye Kütüphanesi ndedir. Türbesi halen Gazianteplilerin büyük bir vefa duygusuyla adını verdikleri Saçaklı Mahallesi Ayni Bedrettin Caddesi 29 numaradaki Hüseyin Kargın adlı şahsın ev ve arsası üzerindedir. Saçaklı Hoca nın diğer üç kardeşi Osman, Hasan ve İlyas Efendiler, Fatih in Trabzon u fethettiği 1461 yılından sonraki yüzyılda Trabzon ve havalisine gelmişlerdir. Âlim ve derviş ruhlu Saçaklızade Osman Efendi (yaklaşık yy.) ve kardeşleri gerek hayatları ve gerekse kişilikleriyle halka örnek olmuşlardır. Bu sebeple bölge halkı, bu şahsiyetlere sahip çıkmış ve onları kendilerinden kabûl etmiştir. Çevresinde çok derin izler bırakan Saçaklızade, Paçan Köyü nde vefat etmiş ve köy câmisinin önünde türbesi yapılmıştır. Hâtırasına hürmeten de bu köyün adı Maraşlı olarak değiştirilmiştir. Merhumun mezar kitabesinde şair Mustafa Cansız ın: Of a imam-ı İslâm-ı getirdi kemalin menbaı Maraşlı Osman Ne kutsî kudrete malikti hayret, boyun eğmişti bir görmede ruhban Dokuz yüz altmış idi hicri yıl, Onu rahmetlere gark etti Rahman mısraları yer almaktadır. Manevî büyüklerden Hasan Efendi nin mezarı Of un Eskipazar Beldesi Kavak Câmii önünde bulunmaktadır. Çaykara nın Çayıroba köyünde (Yente yaylasında) bir câminin içinde kardeşlerin en küçükleri olan İlyas Efendi yatmaktadır. Fatih Sultan Mehmet dış fethi, Maraş tan gelen Saçaklızade kardeşler ise iç fethi gerçekleştirmişlerdir. Bu fetihle beraber kadim medeniyetin eserleriyle örtülü bu topraklarda yeni bir nizam çiçek açtı, küçük, mütevazı mabetlerde Allah a ibadet edilmeye, Trabzon Kalesi nin üstünde başka türlü hasretlerin türküleri söylenmeye başlandı. Ve günün birinde bu toprağın yeni sahipleri içinden gelen gönül erleri Of ve civarına birer muhacir kuş gibi yerleştiler ve insanlara yeni hakikatlerin sırlarını açtılar. Bunlar ledünni hazların, ahiret saadetlerinin, kendisini sevgide tamamlayan ruhun, bir nur tufanı gibi iştiyakın, kendi derinliklerinde Allah ı bulan bir murakabenin hakikatleri idi. Saçaklızadeler, çok bereketli bir devrin büyük insanları; bir vefa uğruna geldiler görev yapıp göçtüler. Onlar, insanlığın içinde bulunduğu bunalımın derin bir karmaşaya doğru çözülemeyen bir hal aldığı dönemde, bu bölgeye saadet getirmişlerdir. Bütün varlıklarını, ailelerini, çocuklarını, Mekke de bırakarak Allah yolunda hicret eden Mekkeli muhacirleri örnek alan Saçaklızade kardeşler; insanlık âleminin ibret levhası konumundadırlar. Trabzon ve havalisinin Türkleşmesi ve İslâmlaşmasında zor şartlarda sıdkın, mertliğin, ahde vefanın, sorumluluk duygusunun, ihlâsın zirvesini bulmuş o güzel insanların büyük hissesi vardır. Manevî değerler fertlerin aidiyet ve teslim olma yönleriyle ilgilenir, insan ve toplum ilişkilerini güçlendirir. Bu duyguları ta 16. Yy. da bizlere aşılayan, bölgemizdeki manevî fethe iştirak eden Saçaklızadelere selâm olsun. Hakkaniyeti, birbirimize sevgi ve saygıyı aşılayıp adeta bir pusula görevi icra eden Saçaklızadelere ve bütün gönül sultanlarına selâm olsun. Bilim adamı ve gönül ehli olan Saçaklızade kardeşler, sabırla, Hıristiyan olan insanlara İslâm dinini anlatarak Müslüman olmalarını sağladılar. Onlarla birlikte yaşadılar, alışverişte bulundular, acılarını ve mutluluklarını paylaştılar. Bu sâyede halk tarafından sevildiler ve itibar gördüler. Öyle ki onların tutum ve davranışları Trabzon ile Kahramanmaraş arasında sevgi ve muhabbetin gelişmesine zemin hazırlamıştır. Bugün Kahramanmaraş ta yaşamakta olan veya şehri ziyaret eden herkes bunu açıkça görebilmektedir. Kahramanmaraşlılar, Trabzon Caddesi nden geçerken Trabzon sınırları içinde yatan Kahramanmaraşlıları da yâd etmektedirler. İnsanlığa hizmet uğruna bir ömür vermiş bir hayat sunmuş bu fedakâr, cefakâr ve hizmetkâr büyüklerimize sevgi ve hürmet beslerken, onlardan aldığımız dünyamızı da ahretimizi de huzura dönüştürecek manevî mirası, Türk İslâm mirasını, gelecek nesillere miras bırakacak yazılı olarak aktarma görevimiz vardır. Bu vefanın bir nişanesi olarak Kahramanmaraş ta 1993 te kurulan Saçaklızade Vakfı, eğitim ve kültür faaliyeti yürütmenin yanı sıra, günde 600 fakir insanın iki öğün sıcak yemek yemesini sağlamakta, aşure günleri ve kutlu doğum haftası gibi faaliyeti de yürütmektedir.bu vakıf, ayrıca, fakirlerin ihtiyaçlarını karşılamak için Uncular Câmisi külliyesi içinde 12 Mayıs 2006 da bir de mağaza açmıştır. Fakirler mağazadan alışveriş yapar gibi ihtiyacı olan ürünleri karşılıksız alabilmektedir. Bütün bu hayırlı hizmetler ve gelişmeler Saçaklızade kardeşlerin azîz hâtıralarına hürmeten yapılmaktadır. Bu konuda bir hizmet hamlesinin de Trabzonlular dan beklendiğini ifade etmek isterim. Bu topraklarda yaşayan insanlar binlerce yıldır dostça birlikte yaşadı. Bugün meselelerimizin çözümü de bu kardeşlik anlamının altında gizlidir. İnanıyorum ki bu kardeşliğimizi bozmazsak meselelerimizi de kolayca çözebiliriz. İki şehrin kardeşliğine, birliğine vurgu yapmak aynı zamanda Van ile Maraş ın, Hakkari ile Edirne nin, Diyarbakır ile Trabzon un, Ağrı ile İzmir in ve bütün Türkiye nin, Kaşgar la Endülüs ün, Bursa yla Üsküp ün, Rize yle Prizren in, Kerkük le Akmescit in, Halep le Kazan ın, Medine ile İstanbul un, bütün bir Türk İslâm dünyasının kardeşliğine vurgu yapmak olur. Trabzon da böyle bir toplantının tertip edilmesi, dünden yarına kapılar açılıp, köprüler kurulması, mâzi-hâl-istikbâl temâdiyet şuurunun kıyama durdurulması ve yüreklerin böylesi bir îman, inanç, azim ve kararlılıkla çarpması sâyesinde istikbâle dâir umutlarımızı daha da güçlendirirken, yâdımıza da Namık Kemal in Vatan Şarkısı ndaki şu mısralar düşmektedir: Ecdâdımızın heybeti ma rûf-ı cihândır, Fıtrat değişir sanma bu kan yine o kandır. İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

58 DERİNER BARAJI DERİNER BARAJI 249 m. DünyacaÜnlüTürkiye ninenyüksekbetonkemerbarajı Deriner ve HES Muzaffer ÖZDEMİR ERG İnşaat Yönetim Kurulu Üyesi Kurucu Proje Müdürlüğü nü Birlik Genel Sekreterimiz Dr. İlyas Demirci nin Başlattığı, 250 m Gövde Yüksekliği ile Türkiye nin En Yüksek, Dünya nın Üçüncü Büyük Beton Kemer Barajı Olan Deriner Barajı ve HES Tesisleri İnşaatı Tamamlanmış ve Enerji Üretmeye Başlamıştır. Vatanımıza Hayırlı Olsun... A. 1- Deriner Barajının Yeri ve Amacı Deriner Barajı ve Hidroelektrik Santrali Türkiye nin kuzeydoğusunda bulunan Doğu Karadeniz Bölgesinde Artvin sınırları içerisinde Çoruh Nehri üzerinde ve Artvin İl Merkezini Erzurum İl Merkezi ne bağlayan Devlet Karayolu üzerindeki köprünün 5 km membasındadır. Çoruh Nehri üzerindeki ilk kilit baraj olan Deriner Barajı Çift Eğrilikli Beton Kemer Barajlar arasında Türkiye nin birinci Dünya nın 3. büyük barajı olacaktır. Deriner Barajı nın temelden yüksekliği 249 metre, uzunluğu 720 metre ve genişliği temelde 55~60 metre krette 12~18 metre olacak şekilde planlanmıştır hektometre küp su toplanacak olan barajda yılda 2 milyar 300 milyon KWH Elektrik Enerjisi üretilecektir. Bu barajın kurucu proje müdürlüğü, Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği Genel Sekreteri Dr. İlyas Demirci tarafından DSİ Genel Müdürlüğü Barajlar ve HES Dairesi Başkanlığında Çoruh Projeleri Şube Müdürlüğü görevinde iken oluşturulmuştur. A. 2 - Ulaşım Baraj yeri Artvin İlinin güneydoğu istikametine düşmektedir ve Artvin İl merkezine karayolu ile uzaklığı yaklaşık 10 km dir. Baraj yerinin Borçka üzerinden Hopa ya uzaklığı yaklaşık olarak 65 km dir. Baraj yerinin bölgede bulunan üç il merkezine olan uzaklıkları ise şöyledir. Erzurum : 197 km Rize : 159 km Trabzon : 235 km Karadeniz sahilinde Samsun, Trabzon ve Hopa da bulunan limanlar sayesinde ağır yükler ve ambalajların tahliyesi rahatlıkla sağlanabilmektedir. Ayrıca geçici ithalat için bu limanlar ve Sarp sınır kapısı da kullanılabilmektedir. Baraj yerine en yakın hava alanları Trabzon, Erzurum ve Kars ta olup her gün Ankara ile karşılıklı uçak seferleri bulunmaktadır. İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

59 ÇORUH NEHRİ HAVZA AÇINIM PLANI A. 3 - İklim Proje sahasının genel iklim karakteristiği, Karasal Doğu Anadolu ve mutedil Karadeniz iklimleri arasında geçiş bölgesi özelliklerini göstermektedir. Proje yerinde yıllık ortalama yağış 650,6 mm dir. En yüksek sıcaklık Ağustos ayında 43,0 Co en düşük sıcaklık Ocak ayında -16,1Co olarak ölçülmüştür. Yıllık ortalama sıcaklık ise 12,3Co dir. Bu değer, şartnamenin hazırlanmasından sonraki veriler eklenerek yeniden değerlendirilmiş ve 12,7Co olarak hesaplanmıştır. Rezervuarda yıllık ortalama buharlaşma 992 mm olacaktır. A. 4 - Hidroloji Çoruh nehrinin Baraj yerinde yıllık ortalama akım miktarı yaklaşık 5 x 109 m3 veya ortalama debi olarak 160 m3/s dir. Baraj yerinde 16 yıllık kayıtlara göre maksimum ve minumum debiler sırasıyla 1264 m3/s ile Mayıs 1987 de 31.4 m3/s ile Eylül 1983 de olmuştur. Buna göre baraj yerinde 25 ve 100 yıllık muhtemel taşkın debileri sırasıyla 1442 m3/s ve 1804 m3/s olarak tahmin edilmiştir. (Nisan 2005 te 1576 m3/s) Muhtemel maksimum m3/s taşkın debisinin ötelenmesi neticesinde toplam Dolusavak (üstten aşmalı ve orifis) proje debisi (2 x 1125) + (8 x 875) = 9250 m3/s tahmin edilmiştir. A. 5 - Jeoloji Baraj yeri, Çoruh Nehri nin muhtemelen Rize Plütonuna ait olan kristalin bir kütlede ÇORUH NEHRİ HAVZA AÇINIMI BOYKESİTİ İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri

60 KARAKTERİSTİKLER BARAJ AÇINIMLI GÖRÜNÜM Toplam Depolama Hacmi milyon m 3 Orifis Dolusavakların Yeri Baraj Gövdesi Faydalı Depolama Hacmi 963 milyon m 3 Sayısı 8 Maksimum Rezervuar Alanı 26,40 km 2 Proje Debisi m 3 /sn Rezervuar Uzunluğu 70 km Enerji Santralinin Yeri Sağ Sahil Barajın Tipi İki Eğrilikli Kemer Baraj Tipi Yeraltı Kret Kotu 397 m Ünite Sayısı 4 Talvegten Yüksekliği 202 m Kurulu Güç 670,00 MW Temelden Yüksekliği 249 m Toplam Enerji GWH Kret Uzunluğu 720 m Yük Faktörü 0,36 Kret Genişliği / Temel Genişliği 12,00~18,00 m / 55~60 m Türbin Tipi Düşey Eksenli Francis Beton Hacmi m 3 Hız 200,00 d/d, rpm Derivasyon Tünelinin Yeri Sağ Sahil Net Düşü 206,37 m Adedi 1 Jeneratör Tipi Düşey Eksenli Senkron Kesit Tipi At Nalı Fazlar Arası Gerilim 14,40 KV İç çapı 11,60 m Frekans 50,00 Hz Uzunluğu 898,14 m Ana Transformatör Tipi Tek Fazl1 Derivasyon Kapasitesi m 3 /sn Ana Transformatör Dönüştürme Oranı 14,40 / 400,00 KV/KV Ü şmalı Dolusavakların Yeri Her iki Sahil Ana Transformatör Sayısı 4x3 Tipi Karşıdan Alışlı Ana Transformatör Kapasitesi 3x62=186 MVA Sayısı 2 Santral Kuyruksuyu Tüneli Tipi At Nalı 1 Nolu Dolusavak Yapısının Uzunluğu (Sağ Sahil) 597,337 m Tünel Sayısı 4 2 Nolu Dolusavak Yapısının Uzunluğu (Sol Sahil) 597,337 m Tünel Uzunlukları 74,00 m Tünel çapı 8,00 m Şalt Sahası Tipi Sf6 (Bina içi) Proje Debisi m 3 /sn Giriş Hatları Sayısı 4 Enerji Kırıcı Tipi Sıçratma Eşikli Giriş Hatları Gerilimi 380,00 KV Enerji Su Alma Yapsının Yeri Sağ Sahil İletim Hatları Gerilimi 380 KV / 154 KV Su Alma Tipi Düşey Şaft İletim Hatları Sayısı 2 / 1 Şaftın Tipi Düşey (Beton Kaplamalı) Oto Transformatör Tipi Tek Fazlı Şaftın Kesiti Dairesel Oto Transformatör Dönüştürme Oranı 380 / 158 KV/KV Şaftın iç çapı 10,00 m Oto Transformatör Sayısı 3+1 Enerji Tüneli çelik Kaplama Oto Transformatör 9,00 m İç Çapı Kapasitesi 3x60=180 MVA Branşman Tipi Dairesel çelik Kaplamalı Branşman çelik Kaplama iç çapı 4,50 m Branşman Sayısı 4 BARAJ KONTROL GALERİSİ KAYA ENJEKSİYON GALERİSİ BARAJ GÖVDESİ KARAKTERİSTİKLERİ DERZ YÜKSEKLİĞİ açmış olduğu V şekilli bir vadide yer alır. Bölge morfolojik olarak dik yamaçlar (genellikle 450 ), özellikle sol sahilin alt kısmında yer alan sarp kayalıklar ve derin olarak oyulmuş dar derelerle karakterize edilir. Anakaya baraj yerinde iyi mostra vermiştir; grano diorit yapı hakimdir, araya andesit dyke lar girmiştir. Yan derelerde ve şevlerin eteğinde ise bloklu talus malzemesi ile örtülüdür. Talus çökellerinin kalınlığı 1m~8m arasında değişmektedir. Vadi tabanı iri taneli alüvyal malzeme ile örtülüdür. Alüvyonun kalınlığı yaklaşık 40m dir. Nehir tabanı kotu 195m, alüvyon altındaki kaya kotu (vadinin tabanındaki anakaya) 155m dir. A. 6 - Sismik Durum BARAJ GÖVDESİ ENKESİTİ Baraj yeri dahil proje sahası, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından 1972 yılında hazırlanmış olan Bölgesel deprem haritasında 4.deprem bölgesinde yer almaktadır. 3.derece deprem bölgesi 20 km güneyde Çamlıkaya-Demirkent-Ardanuç hattından başlar. Baraj yerinden 90 km güneyde bulunan Tortum-Narman 2.derece deprem bölgesi içindedir. Proje sahasının 130 km güneyinde bulunan Erzurum-Erzincan hattı 1.derece deprem bölgesi içinde yer alır. Deriner Barajı için deprem şiddeti (yatay deprem ivmesi) 0,35 g yardımcı yapılar için ise 0,20 g seçilmiştir. İpekYolu Medeniyetleri İpekYolu Medeniyetleri