Copyright Ulusal Cad ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.S. 1999

Transkript

1 PLANET

2 Bu belgedeki tüm bilgiler önceden uyari yapilmadan degistirilebilir ve Ulusal Cad ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.S. adina verilmis herhangi bir taahhüt niteligi tasimaz. Bu belgede açiklanan yazilim bir lisans ya da sinirli kullanim sözlesmesine tabidir. Bu yazilim lisans ya da sinirli kullanim sözlesmesinde açiklanan amaçlar disinda herhangi bir ortama kopyalanmasi yasalara aykiridir. Copyright Ulusal Cad ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.S Bütün Haklari Saklidir. Telif hakki kanunlari çerçevesinde izin verilen haller disinda, önceden yazili izin alinmaksizin çogaltilmasi, uyarlanmasi ve tercüme edilmesi yasaktir. Birinci baski : SUBAT 2004 Basildigi Yer : Ankara Dökümanda BulunanIlgili Modüllerin Versiyonlari : Netcad Anamodül Cad & GIS : 4.0 Planet : V Revizyon Tarihi : Revizyon No : 001 Hazirlayan: CP teknik@netcad.com.tr Dökümanla ilgili öneri ve istekleriniz için ; bilgi@netcad.com.tr Planet 1

3 PLANET MODÜLÜ ISLEM ADIMLARI AYARLAR RASTER HARITA TANIMLAMA ÇIZIM ISLEMLERI DÜZENLEME ISLEMLERI Kavsak Olusturma Refuj Kapatma Ada/Kaldirim Kösesi Düzenleme Köse Düzelt Islemi Kalinlik Ver Yaya Yolu Yapma ALANLARIN OLUSTURULMASI VE DÜZENLENMESI Otomatik Alan Kapatma Sembol Islemleri Tarama Islemleri NÜFUS BÖLGELERI VE HESAPLAMALARI Nüfus Bölgeleri Olusturma Nüfus Bölgeleri Olusturma Yöntemleri Ortalama Parsel Büyüklügü Yöntemi Toplam Insaat Alani Yöntemi Kisi Basi Insaat Alani Yöntemi HARITALARIN PAFTALARININ OLUSTURULMASI Pafta Editörü Pafta Indeksi Olustur Tek Tek Pafta Paftala Otomatik Paftala Gör STP Pafta Editörü Pafta Indeksi Olustur Tek Tek Pafta Paftala Otomatik Paftala Pafta Raporu Gör HARITALARIN HAZIRLANMASI Egim Haritalarinin Hazirlanmasi Yükseklik Haritalarinin Hazirlanmasi Yön Haritalarinin Hazirlanmasi Yön Haritasi Hazirlama (Ok) Egim Noktalari Olusturma SAYISALLASTIRMA SIHIRBAZI ILE PLAN ÇIZIMLERI PLANLARIN GIS ILE ENTEGRASYONU Planet 2

4 PLANET MODÜLÜ ISLEM ADIMLARI 1. AYARLAR Planet ile planlama projelerine baslamadan önce Netcad ekraninda bazi ayarlamalar yapilmasi gerekmektedir. Bu ayarlamalari yapmak için Netcad i açin, Genel Genel Ayarlar adimlarini izleyin. Gelen pencerenin ilk sekmesi olan Genel görünümünde öncelikle kullanilacak sembol dosyasini degistirin. Dosyayi degistirmek için Aktif Sekil Dosyasi satirinin sonunda bulunan butona basin ve Netcad in kurulu oldugu dizin altinda bulunan Sembol dosyasindan PLAN.NCS dosyasini seçin. Kullanilacak ölçege bagli olarak Hat Dosyasinin da seçilmesi gerekmektedir. Hat dosya tipleri Planet kurulumu ile Netcad dizini altina gelmektedir. Hat Dosyasi satirinin sonunda bulunan butona basarak bu dizinden PLAN1000.LIN dosyasini seçin. Bu seçimleri yaptiktan sonra Tamam ile islemi bitirin. Daha sonraki islemlerde ihtiyaç duyulacak semboller ve sekiller Planet kurulumunda, blok dosyasi olarak NETCAD/MODUL/PLAN/SECME altina gelmektedir. Bu blok dosyalari ölçeklere göre farkli olarak hazirlanmistir. Planet 3

5 Kullanilacak ölçege göre istenilen bloklar islemlere baslamadan Proje Blok Ekle ile, sonradan eklenmek istendiginde ise Proje Aç- Projeye ekle adimiyla eklenebilir. Çiz Blok Islemleri adimindan bloklar açildiginda gelen sembol ve sekiller görülebilir. Istenilen sembol haritaya eklenebilir. 2. RASTER HARITA TANIMLAMA Projede; taranmis haritalar altlik olarak kullanilabilir. Bu haritalar iki yöntemle ekrana getirilebilir. Birinci yöntemde projeksiyon sistemi ve koordinat bilgileri bilinerek Register (Afin) yapilir. Ikinci yöntemde harita ekranda herhangi bir yer gösterilerek oraya getirtilir. Bu islemlerle ilgili detayli bilgiyi Anamodül elektronik helpinde bulabilirsiniz. Raster haritamizi kullanmak için Raster Raster Aç ile örnek veriler altinda bulunan 30L1C.DRE dosyasini yükleyin veya Araçlar Referans Yöneticisine bir kategori ekleyerek oradan görüntüleyin. Planet 4

6 3. ÇIZIM ISLEMLERI Altlik olarak kullanacagimiz haritayi ekrana getirdikten sonra üzerinde islemlerimizi yapmaya baslayabiliriz. Harita üzerinde çizilecek ilk objeler yollardir. Çünkü yollar çizildiginde ada kenarlari otomatik olarak olusturulur. Yollar iki sekilde çizilebilir. Kullanilan yöntemler ikisi için de aynidir fakat birinci yöntem olan Yol Çiz (Paralel) yolun tek çizgisini kullanarak yol çizer. Bu sekilde olmayan bir haritada Yol Çiz (Aksis) seçenegini kullanmak gerekir. Planet menüsü altindan Yol Çiz( Aksis) i seçin. Seçim isleminden sonra yol ile ilgili bilgileri girmek için pencere gelecektir. Raster harita üzerindeki yollardan birinin genisligini, refujunu ve kaldirim genisligini aldiktan sonra bu degerleri pencerede girin. Harita üzerinde uzunlugu ölçmek için Netcad menüsü üzerindeki Sorgu Ardisil Mesafe\Semt\Açi kullanilabilir. Haritada 17 metrelik yolu çizmek için yol bilgilerine asagidaki bilgileri girin. Yolun sol ve sag genisligi için farkli degerler girilebilir, ama herhangi birine deger girilirse yolun her iki tarafinda esit olacagi kabul edilir. Pencere üzerinde bulunan Ö: Önerilen cephe, K: Korunan Cephe, D:Düzeltilen Cephe anlamina gelmektedir. Herhangi biri aktif hale getirildiginde ada kenari çizgisi seçilen tipe göre çizilir. Toplam tasit alani genisligi, yol genisliginden kaldirim ve refuj çikarilarak elde edilir. Örnegin yukarida çizecegimiz yolun tasit yol genisligi toplamda 11 metredir. Yolu çizerken tutma noktasi belirleyebiliriz. Her bir bilgi satirinin sonunda yer alan kutu isaretlenirse yolun tutma noktasi orasi olur. Çizecegimiz yolun tutma noktasi yol çizgisinin sol tarafidir. Hiçbiri isaretlenmezse orta nokta tutma noktasi olarak seçili gelir. Her çizdigimiz yolun bilgilerini kaydederek daha sonra da kullanabiliriz. Bunun için bilgileri girdikten sonra pencerenin üst tarafinda bulunan oka basarak yan taraftaki listeye ekleyebiliriz. Bilgileri girdikten sonra haritaya geçelim ve yolumuzu çizelim. Çizim sonrasinda tabaka penceresi açilirsa asagidaki katmanlarin otomatik olustugu görülebilir. Yol çizildiginde en distaki çizgi Ada kenari oldugu için ADAKENARI tabakasina, içteki çizgi KALDIRIM tabakasina ve refuj varsa REFUJ tabakasina otomatik olarak atilir. Ada kenarlarinin kalinligi otomatik olarak yolun 1/10 u olarak hesaplanarak olusturulur. Harita üzerindeki tüm yollar bu sekilde çizilir. Ilk asamada kavsaklarin oldugu yerleri göz ardi edebiliriz. Daha sonra kavsak olusturma islemi ile bu noktalar düzenlenecektir. Planet 5

7 4. DÜZENLEME ISLEMLERI 4.1 Kavsak Olusturma Yollar olusturulduktan sonra adalarin otomatik olusturulabilmesi için kavsaklarin düzenlenmesi gerekmektedir. Bu islem için çalistiginiz dosya üzerinden devam edebilirsiniz ya da örnek verilerin içinden yol.ncz dosyasini açabilirsiniz. Açilista asagidaki notu evet ile geçebilirsiniz. Kavsak noktalarindan birine yaklastiktan sonra Planet Kavsak olustur islemini seçin. Otomatik kavsak olusturma islemine girdikten sonra ekrana gelen menüde iki seçenek vardir. Birincisinde; isleme girdikten sonra istenilen kirma ve yariçap parametreleri verilir. Kirma parametresi kavsakta bulunan adakenari kesisimlerinin dik ve yatay mesafesidir. Yariçap parametresi ise, kavsakta bulunan kaldirim kenari kesisimlerinin yuvarlatma yariçapidir. Daha sonra, kavsak merkezinin gösterilmesi istenir. Yaklasik olarak kavsagin orta noktasi gösterilir ve etkilesimli olarak kavsagi kapsayacak bir daire açilir. Planet 6

8 Sol buton ile islem baslatilir ve kavsak olusturulur. Kavsak modeli, belirtilmis olan parametrelere göre olusturulur. Yariçap ikonu isaretli degilse, kaldirim köseleri yuvarlatilmaz. Kirma ikonu isaretli degilse adakenari köseleri yuvarlatilmaz. Biz kavsagi çizmek için asagidaki parametreleri kullanabiliriz. Tüm kavsak noktalarinda islemi yaptiktan sonra yollar ve adalar üzerinde düzenleme islemlerine geçebiliriz. Ada kenarlarinin düzenlenmesi gerekebilir çünkü otomatik olusan çizgiler haritaya uymayabilir. Bunun için kullanilacak islemler asagida anlatilacaktir. 4.2 Refuj Kapatma Bu islem, yol çiz ve kavsak olustur islemlerinden sonra refüj aralarinin açilmasi ve yuvarlatilmasi amaciyla kullanilir. Yol çiz ve otomatik kavsak ile olusturulmus olan kavsaklarin refüj baslama mesafesi kullanici tarafindan bir hat ile belirlenir. Isleme girildikten sonra refüjün kirilmak istenen ucunda iki refüj çizgisi ve daha sonra hangi yönde yuvarlatilmak istendigi kullanici tarafindan fare ile gösterilir. Refüjün uç noktalari uygun yariçapta yay ile otomatik olarak kapatilmis olur. Tüm refüj uçlari için de bu islem uygulandiktan sonra arada kalan çizgiler sil islemi ile temizlenir. Refüj kapat islemi orta göbek olusturulmasi gereken yollar için kullanisli degildir. Planet 7

9 4.3 Ada/Kaldirim Kösesi Düzenleme Ada ya da kaldirim kenarlarini düzenlemek için bu islemi kullanabiliriz. Ada/Kaldirim Kösesi islemine girildikten sonra menüden kir seçilir ve parametreler belirtilir. Dik ve yatay mesafe parametreleri kirilma noktalarinin köseye olan uzakligidir. Islemin baslamasi ile birlikte adanin kirilacak dogrulari sirayla isaretlenir. Kirilma dogrularin gösterildigi taraftan olur. Islemi yapmak için olusturdugumuz kavsaklardan birine yaklasalim ve Planet Ada/Kaldirim Kösesini seçelim. Parametrelere asagidaki degerleri girelim. Eger mesafeyi biz ayarlamak istiyorsak serbest modunu isaretleyebiliriz. Böylece diger seçeneklerin aktifligi ortadan kalkar ve istenilen mesafe harita üzerinde verilir. 4.4 Köse Düzelt Islemi Bu islem köseleri kirilmis olan ada kenarlarinin düzeltilmesi için kullanilir. Isleme girildiginde düzeltilecek köse seçilir ve harita üzerinde istenilen yere tasinir. Planet 8

10 4.5 Kalinlik Ver Ada köseleri düzenlendikten sonra görsel düzenlemelerini yapmak için kalinlik ver islemi kullanilir. Dogru, daire, yay ve çoklu dogrulara kalinlik verilebilir. Istenilen kenarlar bu sekilde kalinlastirilir. Isleme girdikten sonra gelen pencerede deger girilir ve bir tarafa kalinlik verilmek isteniyorsa Taraf Seç isaretlenir. Eger kalinlik degeri ekrandaki baska bir objeden alinmak isteniyorsa soru isareti seçilerek haritadan obje seçilir ve kalinlik verilecek obje isaretlenir, tarafi gösterilir ve sag tusla islem tamamlanir. Taraf seçilmezse objenin iki tarafina kalinlik verilir. 4.6 Yaya Yolu Yapma Planin yapilma sürecinde adalar içinde dogru çiz komutu ile olusturulmus yaya yolu hatlari bu islem ile otomatik olarak istenilen sekilde yaya yoluna dönüstürülür. Planet Yardimci Islemler Yaya Yolu Yap islemine girildikten sonra yaya yolunun saga ve sola genislikleri verilir. Daireler" ikonu isaretli ise, yaya yolu uçlarina agaç sembolü olarak daireler olusturulur. "Adakenari" ikonu isaretli ise, yaya yolu ile adakenari çizgilerinin kesisim yerlerinde adakenari çizgileri kesilir. Gerekli parametreler belirtildikten sonraki asama, adakenarlari içine daha önceden dogru ile çizilmis olan yaya yolu hatlarinin (eksen) fare ile isaretlenmesidir. Planet 9

11 5. ALANLARIN OLUSTURULMASI VE DÜZENLENMESI 5.1 Otomatik Alan Kapatma Buraya kadar yapilan islemler ile tüm yollar, kavsaklar ve ada kenarlari düzenlenmis ve iç alanlar olusturulmus oldu. Bu alanlari kapatip istenilen tabakalarda tanimlamak için yapilacak islem Planet Yardimci Islemler Otomatik Alan Kapattir. Planette tabakalar PL_ KULLANIMADI olarak olusturulur. Otomatik Alan Kapat ile sadece PL_KONUT tabakasi açilir, diger tabakalarin, örnegin PL_PARK, PL_TICARET gibi, elle açilmasi seklinde açilacak bir ana tabaka, tüm bu tabakalari tek baslik altinda toplar.bu yapilacak islemin daha sonra yapilacak Alan Dagilimi için yapilmasi gereklidir. Islemi yapmak için örnek veri altindaki yoltum.ncz dosyasini açalim. Tabakalara PL_TICARET, PL_PARK, PL_ILKÖGRETIM, PL_DINITESIS, PL_KÜLTÜRALANI tabakalarini açalim. Daha sonra Planet Yardimci Islemler Otomatik Alan Dagilimini seçelim. Olusturmak istedigimiz alanlar ADAKENARI tabakasinda oldugu için, orta tusa(spacebar) basalim ve sadece istedigimiz tabakada bulunanlar için süzgeçimizi verelim ve seçim islemini bitirelim. Sag tusa bastigimizda alan tanimlayan çizgiler kapanacaktir. Planet 10

12 Alan olusturma islemi bittiginde olusan alanlar otomatik olarak PL_KONUT tabakasina atilir. Buradan sonra yapacagimiz islem alanlari kullanimlarina göre dogru tabakalara atmaktir. Bunun için aktif tabaka olarak PL_PARK tabakasini seçin ve Netcad ana menüsündeki Düzenle Tabaka Degistir adimini izleyerek raster üzerindeki bilgilere göre tabakayi degistirin. Bu islemi tüm alanlar için tekrarlayin. Planet 11

13 5.2 Sembol Islemleri Alanlari olusturduktan sonra yapi alanlari içine TAKS, KAKS, YERLESIM, EMSAL degerlerini, yollar üzerine yol genisligini yazmak gerekir. Bu islemi yapmak için örnek verilerin altindaki alansm.ncz dosyasini açin. Planet Yerlesim Sembolünü seçin, seçim sonrasinda degerlerin girilmesi için bir pencere gelecektir. Bu pencerede gerekli degerleri girin, bu degerlerde sol tarafa eklenerek daha sonra kullanilabilir. Gerekli alanlar için yerlesim sembollerini yerlestirin. Bir sonraki adimda Planet TAKS/KAKS Sembolünü seçin ve gelen pencerede gerekli bilgileri girin. Emsal degerlerini girmek için Planet EMSAL Sembolünü seçin ve gerekli degerleri girerek haritaya yerlestirin. Planet 12

14 Son olarak yollarin üzerine genisliklerini yazdirmak için Planet Yol Genisligi Sembolü seçilir. Gelen pencerede degerler girilir. Eger sembolleri yola paralel yerlestirmek istiyorsaniz Yola Paralel seçenegini isaretleyin. Yol genisligini bilmiyorsaniz Yol Genisligini Oku seçenegini isaretlediginizde genislik kisiminda ne yazarsa yazsin haritadaki genisligi sembol olarak ekleyebilirsiniz. Bu islemler sonucunda tabakada otomatik olarak SM ile baslayan tabakalar olusur. SM_DAIRE, sembollerin dairelerini, SM_TAKS takslari, SM_KAKS kakslari, SM_YAPI yerlesim bilgilerini, SM_YGEN yol genisligini tutar. Sembolleri tarama isleminden önce yapmak alanlari tararken onlari tarama disinda birakmayi saglar. Planet 13

15 5.3 Tarama Islemleri Alanlari kapatip tabakalandirdiktan sonra taramalari yapilabilir. Bu islemi yapmak için örnek veriler altindaki alantarama.ncz dosyasini kullanabilirsiniz. Yönetmeliklerde belirtilen 1/1000, 1/5000 ve 1/25000 ölçekli paftalara ait taramalar yazilim ile birlikte hazir sunulur. Taramalar anlamlarina göre kisa adlari ile menüde görülürken, menünün altinda tam adiyla yazilir. Taramalar listede alfabetik sirayla yer alirlar. Taramalar proje ölçegine göre gelirler. Proje Özellikler Ölçek ten ölçegi degistirdiginizde onunla ilgili tarama otomatik olarak gelir. Dosyayi açtiktan sonra Planet-Tarama Yap seçilir. Tarama Yap penceresinde iki tür tarama islemi yapilabilir. Birincisi yani TARA seçenegi ile alanlar tek tek gösterilerek taranir. Bu sekildeki tarama ile eger alan içinde baska bir obje varsa ve onun bulundugu yer taratilmak istenmiyorsa DIGER OBJELER seçenegi isaretlenir. Ikinci seçenek olan ÇOKLU TARA ile süzgeçler verilerek bir çok alan ayni anda taratabilir. Ancak bu seçenek ile alan içerisindeki objeler seçilemez. Isleme girildiginde sol taraftaki listeden istenilen tarama tipi seçilir, büyültmeye deger girilmezse ölçege göre tarar. Yani 1000 ölçekte çalisiliyorsa, büyültme 1 olarak kalmalidir. Taramalara açi da verilebilir, açilar grad olarak yazilmalidir. Açi degerinin yaninda bulunan buton ile harita üzerinden açi gösterilebilir. Haritamizdaki tüm park alanlarini taratmak için Planet Tarama Yapi seçelim. Sag taraftan Park taramasini isaretleyelim. ÇOKLU TARA butonuna basalim ve orta tusa(spacebar) basip sügeçte sadece tabakasi PL_PARK olanlari seçelim. Planet 14

16 Sag tus ile islemi bitirdigimizde haritamizdaki tüm park alanlarini taratmis oluruz. Bu islemi haritamizdaki taranacak tüm alanlar için yapalim ve tarama islemini bitirelim. Taramalari daha sonra lejand olusturmak için kullanacagiz. Tabaka menüsünü açarsak her taramanin TR_KULLANIMADI na göre tabakalandirmis oldugunu görürüz. Taramalari daha rahat görmek için Netcad ekraninin altinda bulunan sari üçgenden Alan Taramalarini ve Referans Bitmaplari Göster seçenegini kaldirabiliriz. Planet 15

17 6. NÜFUS BÖLGELERI VE HESAPLAMALARI 6.1 Nüfus Bölgeleri Olusturma PLANET içerisinde bulunan nüfus hesaplari islemleri, konut adalari için belirlenen yapilasma kosullarini esas alarak toplam nüfus ve yogunluk degerlerini hesaplar. Yapilasma kosullari kullanici tarafindan belirlenir. Konut adalarina ait TAKS, KAKS, EMSAL, ORTALAMA DAIRE YAPI INSAAT ALANI VE KISI BASI INSAAT ALANI degerleri islem içerisinde kullanici tarafindan sinirlandirilir. Alanlarin tanimlanmasi, üzerlerine gerekli degerlerin girilmesi, taramalarin yapilmasi bittikten sonra ayni yapilasma alanlarina göre Nüfus Bölgelerinin olusturulmasi, Nüfus hesaplari için gereklidir. Bu islemlere baslamadan önce alannufus.ncz dosyasini açalim. Nüfus bölgelerinin NUFUS_BOLGE tabakasinda olmasi gerekmektedir. Bunun için önce tabakayi açarak isleme baslayalim. Daha sonra bu tabaka aktifken bölgelerimizi çizelim. Nüfusun tamamini hesaplatmak için bir plan sinirina ihtiyacimiz olacaktir. Bunun için SINIR adli bir tabaka açalim ve tüm alanin disindan geçen çoklu dogru ile çizilmis bir alan tanimlayalim. Planet 16

18 Nüfus bölgelerini çizdikten sonra Planet Yardimci Islemler Nüfus Bölgelerini Olustur islemi ile önce olusacak *.taf dosyasini kaydetmek için dizinimizi seçelim ve NUFUSDAGILIMI.taf dosyasi olarak kaydedelim. Daha sonra gelen pencereden yöntemimizi seçelim. Ortalama Parsel Büyüklügü, Toplam Insaat Alani(KAKS), Toplam Insaat Alani(EMSAL), Kisi Basi Insaat Alani(KAKS), Kisi Basi Insaat Alani(EMSAL) olmak üzere 5 yöntem bulunmaktadir. (Bu yöntemler asagida detayli anlatilacaktir.) Birden fazla yöntem ayni anda isaretlenebilir. Planin tümüne ait nüfus hesabi sonucu, 3 yöntemle ayri ayri hesaplanarak 3 ayri rapor blogu elde edilebilir. Ancak, KAKS ve EMSAL yöntemlerini ayni anda isaretlemek anlamli olmayacaktir.emsal ve KAKS kavramlari deger olarak esit olacagindan, iki yöntemin sonucu da esit çikacaktir. Yöntem seçildikten sonra haritadan birinci nüfus bölgemizi seçelim. Bu seçim sonucunda degerlerin girilecegi pencere gelecektir. Bu pencerede seçilen yöntem veya yöntemlere göre bilgiler gelecektir. Yalnizca Ortalama Parsel Büyüklügü Planet 17

19 yöntemi seçilmis ise tabloda TAKS, KAKS, OPB, ODYIA,AILE BÜYÜKLÜGÜ özellikleri sorulacaktir. Yalnizca Toplam Insaat Alani(KAKS) yöntemi seçilmis ise KAKS,ODYIA ve AILE BÜYÜKLÜGÜ özellikleri sorulacaktir. Yalnizca Toplam Insaat Alani(EMSAL) yöntemi seçilmis ise ODYIA, AILE BÜYÜKLÜGÜ, EMSAL özellikleri yer sorulacaktir. Yalnizca Kisi Basi Insaat Alani(KAKS) yöntemi seçilmis ise KAKS ve KISI BASI INSAAT ALANI özellikleri sorulacaktir. Yalnizca Kisi Basi Insaat Alani(EMSAL) yöntemi seçilmis ise EMSAL ve KISI BASI INSAAT ALANI özellikleri sorulacaktir. Biz seçtigimiz yöntemlere göre asagidaki degerleri her bölge için ayri ayri girelim. Her bölge için ayni islemi islemden çikmadan yapalim ve en son sag tus ile islemi bitirelim. Tüm nüfus bölgelerini olusturup degerlerini girdikten sonra, nüfus hesaplama islemine geçebiliriz. Planet Yardimci Islemler Nüfus Hesapla yi seçelim ve Örnek veriler altindan NUFUSDAGILIMI.taf dosyasini seçelim. Bu seçimden sonra rapor türünü seçmek için bir pencere gelecektir. Bu pencerede tek bir seçim yapilabilir. Biz basta iki yöntem seçtigimiz için burada öncelikle Ortalama Parsel Büyüklügü nü seçebiliriz. Planet 18

20 Tamam ile islemi geçtigimizde harita üzerinden SINIR tabakasina çizdigimiz alani seçeriz ve islemi bitiririz. Ekrana nüfus dagilimini gösteren pencere gelir. Bu dosya rapor dosyasi olarak kaydedilebilir ve Netcad menüsünde bulunan Çiz Yazi Text Dosya Yükle adimlari ile ekrana yüklenebilir. Planet 19

21 6.2 Nüfus Bölgeleri Olusturma Yöntemleri Ortalama Parsel Büyüklügü Yöntemi Ortalama Parsel Büyüklügü Yöntemi KAKS, TAKS belirtilen konut alanlari için kullanilan bir yöntemdir. EMSAL ve hmax belirtilen konut alanlarinda kullanilmaz. Sonuçta bulunan toplam nüfus, Toplam Insaat Alani yöntemi ile ayni olacaktir. Farkli olarak, rapor blogunda ORTALAMA PARSEL BÜYÜKLÜGÜ degeri yer alacaktir. Belirtilen Ortalama Parsel Büyüklügü, planci tarafindan her nüfus bölgesi için varsayilan bir degerdir. Verilen OPB degerleri, sonucu sayisal olarak etkilemeyecektir. Ortalama Parsel Büyüklügü Yöntemi ile nüfus hesabi raporunda her bölge için su bilgiler elde edilir; ORTALAMA PARSEL BÜYÜKLÜGÜ ORTALAMA DAIRE YAPI INSAAT ALANI HANE SAYISI PARSEL SAYISI KONUT ALANI NÜFUS Ortalama Parsel Büyüklügü Yöntemi ile planin tümü için su bilgiler elde edilir: TOPLAM KONUT ALANI(m2) ORTALAMA AILE BÜYÜKLÜGÜ TOPLAM NÜFUS NET YOGUNLUK Toplam Insaat Alani Yöntemi Toplam Insaat Alani yöntemi KAKS+TAKS ya da yalnizca EMSAL degeri belirtilen konut alanlari için kullanilan bir yöntemdir.toplam Insaat Alani Yöntemi ile nüfus hesabi raporunda her bölge için su bilgiler elde edilir: ORTALAMA DAIRE YAPI INSAAT ALANI HANE SAYISI TOPLAM INSAAT ALANI KONUT ALANI NÜFUS Toplam Insaat Alani Yöntemi ile nüfus hesabi raporunda planin tümü için su bilgiler elde edilir: TOPLAM KONUT ALANI ORTALAMA AILE BÜYÜKLÜGÜ TOPLAM NÜFUS NET YOGUNLUGU Planet 20

22 Kisi Basi Insaat Alani Yöntemi Kisi Basi Insaat Alani yöntemi KAKS+TAKS ya da yalnizca EMSAL degeri belirtilen konut alanlari için kullanilan bir yöntemdir. Toplam insaat alaninin kisi basi insaat alanina oranini toplam nüfus kabul eder. Kisi Basi Insaat Alani degeri TIA yönteminde belirtilen ODYIA/AILE BÜYÜKLÜGÜ oranindan farkli ise sonuç toplam nüfus da farkli olacaktir.kisi Basi Insaat Alani Yöntemi ile nüfus hesabi raporunda her bölge için su bilgiler elde edilir: TOPLAM KONUT ALANI KONUT ALANI NÜFUS Kisi Basi Insaat Alani Yöntemi ile planin tümü için su bilgiler elde edilir: TOPLAM KONUT ALANI KISI BASI INSAAT ALANI TOPLAM NÜFUS NET YOGUNLUK 7. HARITALARIN PAFTALARININ OLUSTURULMASI Haritalar hazirlandiktan sonra kullanilan alanlarin yerel veya istenilen bir koordinat sisteminde paftalatilmasi için pafta indexlerinin olusturulmasi gerekir. Bunun için iki türlü yöntem uygulanabilir. Isleme baslamadan önce alanpafta.ncz dosyasini açabiliriz. 7.1 Pafta Editörü Yerel sistem, genelde Iller Bankasi tarafindan kullanilan, kendi içerisinde tutarli adlandirma ve koordinat sistemine sahip, diger sistemlerle komsuluk içermeyen paftalandirma seklidir. Yerel sisteme göre indeks olusumunda, ayni pafta sisteminde herhangi bir paftanin sol alt köse koordinatlarinin ve pafta numarasinin bilinmesi projenin girecegi tüm paftalarin otomatik üretilmesi için yeterlidir. Yerel pafta açmak için iki yöntem vardir. Birinci yöntem Pafta Aç islemi ile tek tek açilir. Ikinci yöntem ise önce Indeks isleminden pafta indeksi olusturulur, sonra OtoPafta islemi ile indeksi olusturulan paftalar otomatik olarak kendi isimlerinde dosyalar olusturulur. Pafta Indeksi Olustur Bu islem pafta çizgilerinin olusturulmasina yarar. Islem sonunda ekrandaki tüm proje paftalandirma çizgileri ile bölümlenir. Ekrana sadece pafta çizgileri ve pafta adi gelir. Olusan pafta çizgileri kutu obje tipinde ve PINDEX tabakasina yerlesir. Pafta ismi yazilirken aralara "-" isareti konmalidir (50-K-1-a). Gerekiyorsa pafta numaralari sonradan obje sor rutini ile degistirilebilir. Planet 21

23 Indeksi olusturmak için mevcut paftalardan veya komsu paftalardan yararlanilabilir. Bu paftalara referans pafta da denilebilir. Islem için komsu veya mevcut pafta adi Ilk Pafta satirina yukarida belirtilen sekilde yazilir. Istenilen ölçek Ölçek satirindan seçilir veya girilir. Menüdeki ölçeklerden biri seçilirse standart pafta boyutlari (dy/dx degerleri)otomatik olarak degisecektir. Referans paftanin sol alt pafta koordinati girilmesi yeterlidir. Program diger köse koordinatlarini otomatik hesaplar. Islemin tamamlanmasi için devam tusuna basilarak bitirilir. Tek Tek Pafta Paftala Pafta aç islemi tek pafta açimina yönelik islemdir. Bu islemden önce Indeks olusturmaya gerek yoktur, verilen degerlere göre pafta açarak saklama islemi yapar. Isleme girildikten sonra asagidaki ekran gelir. Sirasi ile pafta adi, pafta boyutlari, ölçegi, pafta basliklari ve köse koordinatlari girilir. Kontrol etmek amaci ile Gör butonu kullanilir. Eger herhangi bir hata yok ise Pafta Aç butonu ile islem bitirilir. Açilan pafta, Pafta Adi satirindaki isimi kullanir ve yer olarak son kullanilan dizine atar. F4 Pafta ile ilgili bilgileri degistirmeye yarar. F4 tusuna basildiginda bulunulan satirin ilk sütunu degistirme islemine hazirdir. Ancak degistirilecek sütun mavi renk alir ve herhangi bir degisiklikte önceki bilgiler kaybolur. Kaybolmamasi için F2 tusuna basilmalidir ve bulunulan bölümde istenilen degisiklik yapilir. F3 tusu ile de yeni paftalar eklenebilir. Otomatik Paftala Daha önceden indeksi olusturulan paftalari, otomatik kendi isimlerinde dosyalara ayirir, karelaj açar, karelaj koordinatlarin, ölçegini, pafta üst bilgilerini yazar. Kisaca yönetmelige uygun olarak projeyi pafta isminde dosyalara saklar. Isleme girildiginde ölçek ve pafta basliklari verilir. Paftalarin saklanacagi sürücü ve dizin adlari seçilir. Kabul butonuna basilarak islem baslatilir. Program paftalari otomatik olarak saklandigi ekrandan görülür. Islem bitince normal proje ekrani gelir. Gör Pafta indeksi açildiktan sonra GÖR islemi ile paftanin ekrandaki durumu görülebilir. Hangi pafta ismi aktif ise ( pafta editöründe mavi renkli satir) Gör butonuna basildiginda ekrana o paftayi getirir. Simdi anlatilanlara göre haritamizin paftasini olusturalim. Bunun için Planet Yardimci islemler Pafta Editörüne girelim. Gelen ekrandan Pafta Pafta Index Olusturu seçin ve haritamizin sol alt köse koordinatlari olan degerleri ve paftamizin ismini ve ölçegi asagidaki sekilde girin. Devam ile islemi bitirin. Eger belirttigimiz sinirin disinda objeler varsa onlar içinde pafta indeksi olusacaktir. Çik ile islemi bitirelim. Planet 22

24 Tabaka menüsünü açtigimizda PINDEX tabakasinin olustugunu görebiliriz. 7.2 STP Pafta Editörü Ülke sistemi, Ülke nirengi sistemine dayali, pafta isimlerinin tek anlamli oldugu paftalandirma seklidir. Sadece pafta numarasinin bilinmesi ile, o paftanin dünya üzerindeki konumu, köse koordinatlari ve ölçegi bulunabilir. Pafta indeksi otomatik olarak üretilebilir. INDEKS isleminde istenilen ölçek belirlenir, dilim orta boylami verilir. Program verilen ölçege bagli olarak paftalari otomatik olarak açar. 1/ ile 1/500 arasi tüm paftalar üretilebilir. Yerel pafta sisteminde oldugu gibi iki yöntem vardir. Birinci yöntem Pafta Aç islemi ile tek tek açilir. Ikinci yöntem ise önce Indeks isleminden pafta indeksi olusturulur, sonra OtoPafta islemi ile indeksi olusturulan paftalar otomatik olarak kendi isimlerinde dosyalar olusturulur. Pafta Indeksi Olustur Bu islem pafta çizgilerinin olusturulmasina yarar. Islem sonunda ekrandaki tüm proje paftalandirma çizgileri ile bölümlenir. Ekrana sadece pafta çizgileri ve pafta adi gelir. Olusan pafta çizgileri kutu obje tipinde ve PINDEX tabakasina yerlesir. Pafta ismi yazilirken aralara "-" isareti konmalidir (M28-A-21-A-4-D). Planet 23

25 Indeks islemini seçince Ülke Pafta Indeksi isimli bir menü gelir. Bu menüden Ölçek ve Dilim Orta Boylami girilip Devam butonu ile çikilmalidir (Pafta indeksini olusturmak için çalistiginiz bölgenin dilim orta boylamini bilmek zorundasiniz). Islem sonunda tüm proje için ülke pafta bilgileri üretilmis olur ölçekli pafta olusturmak için editörde iken F3 tusuna basilir ve paftanin adi yazilir. Dikkat edilmesi gereken nokta 25000'lik paftalarin isimlendirme (örnegin; F32-C1, H25-A2) farkliligidir. Tek Tek Pafta Paftala Pafta aç islemi tek pafta açimina yönelik islemdir. Bu islemden önce Indeks olusturmaya gerek yoktur, verilen degerlere göre pafta açarak saklama islemi yapar. Isleme girildikten sonra yukaridaki ekran gelir. Sirasi ile pafta adi ve pafta basliklari girilir. Ölçek degeri verilen pafta ismine göre program otomatik yazar. Kontrol etmek amaci ile Gör butonu kullanilir. Eger herhangi bir hata yok ise Pafta Aç butonu ile islem sonlandirilir. Açilan pafta, Pafta Adi satirindaki isimi kullanir ve yer olarak son kullanilan dizine atar. Otomatik Paftala Daha önceden indeksi olusturulan paftalari, otomatik kendi isimlerinde dosyalara ayirir, karelaj açar, karelaj koordinatlarin, ölçegini, pafta üst bilgilerini yazar. Kisaca yönetmelige uygun alarak projeyi pafta isminde dosyalara saklar. Bu islem Yerel Pafta açma islemi ile aynidir. Isleme girildiginde ölçek ve pafta basliklari verilir. Paftalarin saklanacagi sürücü ve dizin adlari seçilir. Kabul butonuna basilarak islem baslatilir. Program paftalari otomatik olarak saklandigi ekrandan görülür. Islem bitince normal proje ekrani gelir. Planet 24

26 Pafta Raporu Bu islem indeksi olusturulmus paftalar ile ilgili pafta adi, ölçegi, dilim orta boylami, pafta sol alt ve sag üst köse koordinat degerlerinin oldugu text editör gelir. Istenirse printer den çiktisi alinabilir. Gör Pafta indeksi açildiktan sonra GÖR islemi ile paftanin ekrandaki durumu görülebilir. Hangi pafta ismi aktif ise (pafta editöründe mavi renkli satir) Gör butonuna basildiginda ekrana o paftayi getirir. 8. HARITALARIN HAZIRLANMASI Planlama projelerine baslamadan önce yapilacak islemlerden bir tanesi de, istenilen alanin egim, yön, yükseklik haritalarinin olusturularak plan kararlarinin ve yerlesim alanlarinin buna göre karar verilmesidir. Bu haritalarin olusturulabilmesi için alana ait kot yüksekliklerinin bulundugu veriye sahip olmak gerekmektedir. Bu veri alandan toplanmis noktasal veriler olabilecegi gibi kot degerleri bilinen çizgisel egriler de olabilir. Bu bilgiler kullanilarak alanin üçgen modelinin olusturulmasi gerekmektedir. Üçgen model olusturma ve düzenleme ile ilgili ayrintili bilgiyi NETSURF modülünün egitim dokümani içinde bulabilirsiniz. Bu haritalari olusturmak için öncelikle Örnek veriler altindaki alanharita.ncz dosyasini açalim. 8.1 Egim Haritalarinin Hazirlanmasi Egim haritasini olusturmak için Planet Haritalar Egim Haritasina girelim. Bu isleme girdigimizde otomatik olarak UCGEN_MODEL tabakasinda bulunan objeler göz önünde bulundurularak hesaplama islemi baslar. Yogun bir veri ile çalisiliyorsa hesaplama için biraz beklemek gerekebilir. Hesaplama tamamlandiginda ekrana araliklarin ve lejandin olusturulacagi pencere gelir. Bu Planet 25

27 pencerede mevcut olarak modelden hesaplanan 3 slot olusmus olarak gelir. Slot degerlerini degistirmek için SLOT butonuna basilarak istenilen degerler elle girilebilir. Gelen default renkler de RENKLER butonuna basarak ya da her araligin renk stili üzerinde çift tiklama ile yapilabilir. Lejandda görünecek bilgiler hazirlandiktan sonra Hazirla ile harita olusturulur. Haritanin nasil oldugunu gösteren pencerede görüntü ayarlari yapilabilir. Isik butonuna basarak haritanin yükseklik ve isik görünümü degistirilebilir. Bu ekranda NETCAD E SAKLA butonuna basarak harita raster olarak saklanabilir ve ekranda harita altinda görüntülenebilir. Bu butona basalim ve haritamizi saklayalim. Haritayi saklarken rasterin çözünürlügü belirtelim, çözünürlük degistikçe alanin kaplayacagi yer de degisecektir. Tamam ile rasterin saklanacagi dizini seçelim ve islemi bitirelim. Islem tamamlandiginda egim haritasi hazirladigimiz haritanin altina gelecektir. Planet 26

28 Çik butonuna basilarak lejand harita üzerinde uygun bir yere yerlestirilir. Tabakadan üçgen model kapatilirsa harita daha iyi görünebilir. 8.2 Yükseklik Haritalarinin Hazirlanmasi Yükseklik haritasi egim haritasi ile ayni yöntemlerle hazirlanir. Bunun için Planet Haritalar Yükseklik Haritasi seçilir ve gelen pencerede yükseklik için slot araliklari elle girilir veya gelen default degerler kabul edilerek Hazirla butonuna basilir. Netcade sakla ile imaj saklandiktan sonra Çik ile lejand ekrana yerlestirilir ve islem bitirilir. Islemde unutulmamasi gereken UCGEN_MODEL tabakasinin açik olmasidir. 8.3 Yön Haritalarinin Hazirlanmasi Yön Analizi üçgen modeli olusturulmus arazi üzerinde, yüzeylerin yönelimlerini belirleyerek planlamaya küçük ölçeklerde (kentsel tasarim boyutunda) referanslar sunar. Yön haritasini hazirlamak için Planet Haritalar Yön Haritasini seçelim. Haritadaki üçgen modeli üzerinde analiz yapildiktan sonra asagidaki Planet 27

29 pencere gelecektir. Bu pencerede numaralama ve siralama islemlerini sag taraftaki butonlardan yapabilirsiniz. Hazirla ile harita olusturulduktan sonra yine saklamak için Netcad e sakla seçenegi kullanilir, çözünürlük ve kaydedilecek dizin seçildikten sonra Çik ile lejant ekrana yerlestirilir. Yön haritasi hazirlanmis olur. 8.4 Yön Haritasi Hazirlama (Ok) Mevcut sayisal halihazir harita üzerinde yapilan baki analizi sonuçlari üzerinden arazi modelindeki üçgen yüzeylerin yönelimleri oklar ile belirtilmeyi amaçlar. Planet Haritalar--Yön Haritasi (Ok) islemine girildikten sonra Üçgen_Model tabakasindaki üçgen yüzeyler üzerinde yön belirten oklar üretilir. Planet 28

30 8.5 Egim Noktalari Olusturma Halihazir harita üzerinde yapilmis olan egim analizi sonuçlarindan giderek ayni egimdeki noktalari tespit etmek amaciyla hazirlanmis rutindir. Ayni egimdeki noktalarin birlestirilmesi kullaniciya egim bölgelerinin sinirlarini vererek tüm analizlerin birlestirildigi SENTEZ ANALIZ'de kolayliklar saglayacaktir. Egim bölgelerinin analizi için, Planet Haritalar Egim noktalari islemine girip egim noktalarini elde ettikten sonra EGIM NOKTALARI tabakasi disindaki tabakalar kapatilir ve HARITA/ÜÇGEN OLUSTUR islemi ile bu noktalardan üçgen model olusturulur. HARITA/EGRI ISLEMLERI/EGRI GEÇIR islemi ile istenilen aralikta egriler geçirilerek analiz paftasi elde edilebilir. Haritalar adimi ile hazirlanan tüm rasterleri Örnek Veriler altinda bulabilirsiniz. Haritalari görmek için Raster Raster Ekle adimlarini izleyebilirsiniz. 9. SAYISALLASTIRMA SIHIRBAZI ILE PLAN ÇIZIMLERI Plan çizimlerini Anamodül içinde bulunan sayisallastirma sihirbazi ile de yapabilirsiniz. Planet kurulumu ile birlikte NETCAD\TOOLS altina gelecek olan odf dosyalari bu amaçla kullanilabilir. Araçlar Sayisallastir i seçin. Gelen menü üzerinde sag tusa basarak Tanim Dosyasi Seç adimi ile kullanacaginiz ölçege göre odf dosyasini seçin. 1/1000 için plan1000.odf yi seçebilirsiniz. Sayisallastirma sihirbazi ile ilgili daha detayli bilgiyi Anamodül elektronik helplerinde bulabilirsiniz. Bu odf içinde tanimlanan tüm çizgi, nokta ve alanlar yönetmeliklere uygun olarak hazirlanmistir. Çizilmek istenen tip menüden çift tiklama ile seçildiginde ekranda onun tanimladigi çizgi tipi gelir ve belirtilen tabaka altina atilir. Menü üzerinde Planet 29

31 bulunan S yani sayisallastir I yapilirsa ekranda çizilen objeler bu menüde tanimlanan tarama, sembol tipi ile iliskilendirilerek degisir. 10. PLANLARIN GIS ILE ENTEGRASYONU Planlama projeleri üzerinde degerlendirme yapmak, alanlari sorgulamak, analiz haritalari çikarmak plan alanlarinin cografi bilgi sistemleri ile entegrasyonu saglanarak mümkün olabilmektedir. Bu geçisi yapmak için öncelikle veritabani olusturmak gerekmektedir. Veritabani olusturma, tablo yaratma islemleri ile ilgili detayli bilgi Baglanti Yöneticisi elektronik helplerinden alinabilir. Biz bu bölümde planlama için hazirlanmis olan veritabanini kullanacagiz. Bu veritabani sadece alanlar için tutulacak bilgileri içermektedir. Bu bilgiler proje özelliklerine göre azaltilabilir veya arttirilabilir. Yukarida anlatilan sayisallastirma sihirbazinda kullanilan dosya, GIS baglantili hale getirilerek çizimler olusturulurken veriler girilebilir. Su ana kadar hazirladigimiz plani GIS baglantili hale getirelim. Bunun için öncelikle Örnek veriler altinda bulunan alangis.ncz dosyasini açalim. Bu dosya açildiginda Baglanti yöneticisinde PLANLAMA isimli bir baglanti hazir olarak gelecektir. Bu baglanti üzerinde sag tusa basarak özellikler penceresine girilirse baglantida kullanilan mdb dosyasinin dizini görülebilir. Baska bir veritabani kullanilmadigi sürece Netcad MS Access veritabanini kullanmaktadir ve olusturdugu dosyalar otomatik olarak mdb uzatili olmaktadir. Veritabani ile objeler arasindaki baglanti GIS sinifi ile saglanir. Her bir objeye bir GIS anahtari verilerek baglanti saglanir. Haritamiz üzerindeki alanlara GIS Sinifi vermek için Düzenle Toplu Obje Degistir i seçelim. Orta tusa (spacebar) basalim ve sadece alanlari seçtirelim. Planet 30

32 Gelen menüde GIS Sinifini Alan seçin ve tamam ile islemi bitirin. Bu islem ile objelerin veri tabani ile iliskisini kurduk. Her obje için otomatik olarak kayit olusturmak için Baglanti Yöneticisi nden ALAN sinifi üzerine çift tiklayarak tablomuzu açalim. Tablomuz bos olarak gelecektir, tablo üzerinde sag tusa basalim ve GIS iliski sihirbazini açalim. Gelen menüde ilk sayfa tablodaki baglantisiz kayitlari silmek için kullanilir. Biz bu sayfayi sonraki ile geçelim. Gelen pencerede Baglantisiz Nesneler Için Sözel Kayit Ekle yi isaretleyelim ve bitir ile islemi tamamlayalim. Planet 31

33 Artik veritabaninda haritamiz üzerindeki her alan için bir kayit olusturulmus olur. Sorgulanmak istenen obje Sorgu Obje Özelliklerini Sor ile sorgulanabilir ve gelen pencerede obje ile ilgili bilgi girisi yapilabilir. Daha sonra bu bilgiler üzerinden analizler yapilabilir. Ayrintili bilgi için Baglanti yöneticisi helplerini kullanabilirsiniz. Planet 32