Metabolik Hastalılar ve İnfeksiyonlar. Dr. Kevser Onbaşı Dumlupınar Üniversitesi Tıp Fakültesi

Transkript

1 Metabolik Hastalılar ve İnfeksiyonlar Dr. Kevser Onbaşı Dumlupınar Üniversitesi Tıp Fakültesi

2 Metabolizma Metabolizma sağlam olan organizma, diferansiye organ, hücre ve hücre altı organeldeki entegre biyokimyasal süreçlere verilen kollektif isimdir. İlk kez 1908 de Garrod doğumsal metabolizma hastalıklarını tanımlamış ve dört hastalığı tanımlamıştır. Alkaptonüri, albinizm, sistinüri ve pentozüri

3 Metabolik hastalıklar protein, karbohidrat ve yag asitlerinin sentezi ya da katabolizması ile ilgili olaylar sonucu gelişen patolojik tablolardır. Metabolik hastalıklar tek tek düşünüldüklerinde nadirdir, ancak çok çeşitli oldukları düşünülürse toplamda daha sık akla gelmesi gerekir. C oğu otozomal resesif kalıtılan bu hastalıklar akraba evliliğinin sık olduğu ülkemizde daha da sık akla gelmelidir.

4 Genler enzimleri yaparlar, enzimler ise biyokimyasal reaksiyonları hızlandırırlar GEN Ön madde Enzim Koenzim Ürün

5 Kalıtsal metabolizma hastalıklarının fizyopatolojisi GEN DEFEKTİ Enzim defekti Ön madde Ürün Toksik maddelerin birikimi Ürün yetersizliği

6 1) Entoksikasyon tipi küçük molekül hastalığı Amino asidopatiler (MSUD, tirozinemi, nonketotik hiperglisinemi) Organik asidemiler (piruvik, izovalerik, metilmalonik asidemiler, biotinidaz yetersizliği) Üre siklusu defektleri (OTC yetersizliği, sitrullinemi vb) Şeker entoleransı (galaktozemi, früktozemi vb)

7 2) Enerji yetersizliği tipi küçük molekül hastalığı Glükoneogenez defektleri (G-6-Paz, PC, F-1, 6-diP, PEP karboksikinaz yetersizlikleri) Glikojenoliz defektleri (GSD III, GSD V, ve GSD VI) Glikojenez defektleri (GSD 0, GSD IV) Laktik asidemiler (PDH yetersizliği, elektron-transfer zinciri hastalıkları) Yağ asidi oksiasyonu defektleri (MCAD, SCAD yetersizlikleri vb)

8 Metabolik hastalıklarda infeksiyon Klasik galaktozemi OR geçişli, neonatal sarılık, kanama diatezi, beslenme bozukluğu, letarji, E coli sepsisi ve tedavi edilmediğinde ölümle sonuçlanan bir hastalıktır. Pürin enzim eksiklerinden Adenozin Deaminaz Eksikliği nde hem hücresel hem humoral immün fonksiyon bozukluğu vardır ve şiddetli kombine immün yetmezliğe yol açar ve ciddi infeksiyonlarla beraberdir.

9 Kalıtsal Metabolizma Hastalıkları Genetik bozukluklar sonucu gelişir, etyolojide genetik bozukluklar sorumludur. İnfeksiyon ancak daha sonra gelişen metabolik hastalıkların etyolojisinde vardır.

10 Enfeksiyon hastalıklarının etyopatogenezde rol aldığına ilişkin literatür bilgisine rastlanılan ve nispeten sık görülen metabolik hastalık tip 1 Diyabetes Mellitusdur (DM). Tip 1 Diyabetes Mellitus (Tip 1 DM), pankreas beta hücrelerinin hücresel aracılı otoimmün tahribatı sonucu gelişen ve mutlak insülin eksikliğiyle seyreden ve tüm diyabetiklerin %5-10 unu oluşturan kronik metabolik bir hastalıktır.

11 Tip 1 DM nin görülme sıklığı; yaş, cinsiyet, aile öyküsü, etnik köken ve coğrafi bölgelere göre farklılık göstermektedir. Her yaşta görülmekle beraber genellikle çocuklarda veya genç erişkinlerde görülür. Tip 1 DM li hasta sayısı hem zengin hem fakir ülkelerde gün geçtikçe artmaktadır. Dünya genelinde ortalama yıllık artış hızı % 3 tür.

12 Tip 1 DM insidansındaki yıllık artış Avrupa, Orta Doğu ve Avustralya da %2-5 arasında bildirilmektedir. Aynı şekilde Amerika Birleşik Devletleri (A.B.D) nde de çoğu yaş ve etnik grupta Tip 1 diyabet sıklığının arttığı görülmektedir. Tip 1 DM insidansındaki artış, yaşam tarzının değişmesi ve çevresel faktörlerin katkısını yansıtmakla birlikte; virüsler, immünizasyon, yaşamın ilk aylarında inek sütü bazlı mama ile beslenme ve D vitamini eksikliği gibi spesifik faktörlerin rolü halen tartışmalıdır.

13 C ocukluk çağındaki Tip 1 DM ortaya çıkmasında başlıca iki pik görülmektedir. Birinci pik 4-6 yaşlarında iken, ikinci pik yaşlarında olmaktadır. C ocukluk çağında Tip 1 DM in görülme sıklığı açısından cinsiyetler arasında belirgin bir farklılık yoktur. Tip 1 DM insidansı coğrafik bölgeler arasında çok büyük farklılıklar göstermektedir. On beş yaşından küçük çocuklarda en yüksek insidansa Finlandiya ve Sardunya da rastlanmıştır. En düşük insidans ise C in ve Venezuela dadır. Bazı çalışmalarda Tip 1 DM insidansında mevsimsel değişikliklerin etkili olduğu görülmüştür. Özellikle çocuklarda soğuk aylarda sıcak aylara göre daha fazla diyabet olduğu bildirilmiştir.

14 Tip 1 DM nin görülme sıklığı Asya ve Güney Amerikada düşük iken İskandinav ülkelerde ve Avrupada yüksektir. Finlandiya (62.3/ hasta/yıl) ve İsveç (43,2/ hasta /yıl) en yüksek insidansa sahip ülkelerdir. Tip 1 DM nin beyazlarda siyahlara göre insidans oranının daha yüksek olduğu belirtilmiştir. Erkeklerde kadınlara oranla daha fazla görülür. Tip 1 DM görülme sıklığı geç sonbahar ve erken kış dönemlerinde artış gösterir, mevsimsel değişkenlik bazı spesifik viral epidemilerle ilişkili olabilir.

15 C evresel faktörlerin Tip 1 DM e nasıl yol açtığı ile ilgili mekanizmalar net bilinmemekle birlikte; bazı vakalarda beta hücresine olan otoimmün saldırının bir başlangıcı veya var olan otoimmun olayın hızlandırıcısı olabileceği, bazen de bu çevresel ajanların doğrudan beta hücresine zarar vereceği ileri sürülmüştür. Bazen de immün sistem; moleküler benzerlik nedeniyle bazı viral ya da yabancı peptidlerle homoloji gösteren beta hücresi proteinlerini, yanlışlıkla hedef alarak diyabete neden olabilir.

16 Tip 1 DM gelişiminde etkili olan çevresel faktörler arasında; kabakulak, koksaki B4, konjenital rubella gibi virüsler suçlanmıştır. Hayvan modellerinde yapılan çalışmalarda, virüslerin hem beta hücrelerinin doğrudan infekte ederek, hem de beta hücre yıkımı ile etkili oldukları ya da bu hücrelere karşı otoimmün atağı tetikleyebildikleri gösterilmiştir.

17 Koksaki B4 virüsünün yapısındaki F2C proteini ile glutamik asit dekarboksilaz (GAD) arasında önemli homolojinin bulunması, bu moleküler benzerlik nedeniyle virüslerin otoimmüniteyi tetikleyici olarak rol oynayabileceğini akla getirmiştir. Bu hipotez, virüslerin indüklediği otoimmünite veya moleküler benzerliğin etkili olduğu konjenital Rubella lı bazı çocukların uzun dönem izlemlerinde Tip 1 DM geliştiğinin gösterilmesi ile de desteklenmiştir.

18 Tip 1 DM de önemli viral ajanlardan birisi de enterovirüs ailesinden coxsackie B4 tür. Epidemiyolojik çalışmalar enterovirüs epidemilerinin ardından Tip 1 DM insidandansının arttığını göstermiştir. Diabetik ketoasidoz sebebiyle ölen bir çocuğun pankreas bezinden coxsackie B4 virüsü izole edilmiştir

19 Enterovirüsler dışında; kızamık, kabakulak, sitomegalovirüs ve retrovirüslerin beta hücrelerinde enfeksiyon oluşturdukları biliniyor Bu viral etkenlerin insanlarda Tip 1 DM gelişimindeki etyolojik rolü??? Viral etkenlerin yapısındaki antijenlerin pankreas beta hücreleri ile çapraz reaksiyona girerek otoimmüniteyi tetiklediği düşünülmektedir.

20 MENU Bu sayfayı şu dilde görüntüle: Türkçe Çevir Şu dil için kapat: İngilizce Seçenekler ISSN (print) ISSN (online) Endocrine Abst ract s (2017) 49 EP467 DOI: /endoabs.49.EP467 This Issue/Conference Parvovirus B19 infection may have a role in the etiopathogennesis of type 1 DM Hasan Huseyin Gumuscu 1, Kevser Onbasi 1 & Nilgun Kasifoglu 2 Author affiliations Parvovirus (Erythrovirus) B19 (EVB19) infection may trigger autoimmune diseases like SLE, RA, and vasculitis. Parvovirus B19 belongs to the parvoviridae family and to the erythrovirus genus. The etiopathogenesis of autoimmune diabetes mellitus could not been explained yet. The aim of our study was to investigate whether EVB19 may have a role in the etiopathogenesis of type 1 DM. Therefore have we examined whether EVB19 is more frequent among type 1 diabetics. 32 patients with type 1 diabetes and 30 control patients were included in the study. 25 of the 32 type 1 diabetic patients had parvovirus B19 IgG positive sera. The seroprevalence of IgG parvovirus B19 among controls were in 16 of 30 persons. This was statistically significant (p level was 0,039). 25-OH vitamin D levels were lower among Parvovirus B19 IgG seropositive patients than higher patients. This may be related to the fact that the immune status is impaired in vitamin D insufficiency. In conclusion, parvovirus B19 infection may play a role in triggering type 1 diabetes and low vitamin D levels may increase susceptibility to parvovirus B 19 infection. 19th European Congress of Endocrinology Lisbon, Portugal 20 May May 2017 European Society of Endocrinology Other volumes from this event series: European Congress of Endocrinology

21 Endocrine Abst ract s (2017) 49 EP467 DOI: /endoabs.49.EP467 This Issue/Conference Parvovirus B19 infection may have a role in the etiopathogennesis of type 1 DM Hasan Huseyin Gumuscu 1, Kevser Onbasi 1 & Nilgun Kasifoglu 2 Author affiliations Parvovirus (Erythrovirus) B19 (EVB19) infection may trigger autoimmune diseases like SLE, RA, and vasculitis. Parvovirus B19 belongs to the parvoviridae family and to the erythrovirus genus. The etiopathogenesis of autoimmune diabetes mellitus could not been explained yet. The aim of our study was to investigate whether EVB19 may have a role in the etiopathogenesis of type 1 DM. Therefore have we examined whether EVB19 is more frequent among type 1 diabetics. 32 patients with type 1 diabetes and 30 control patients were included in the study. 25 of the 32 type 1 diabetic patients had parvovirus B19 IgG positive sera. The seroprevalence of IgG parvovirus B19 among controls were in 16 of 30 persons. This was statistically significant (p level was 0,039). 25-OH vitamin D levels were lower among Parvovirus B19 IgG seropositive patients than higher patients. This may be related to the fact that the immune status is impaired in vitamin D insufficiency. In conclusion, parvovirus B19 19th European Congress of Endocrinology Lisbon, Portugal 20 May May 2017 European Society of Endocrinology Other volumes from this event series: European Congress of Endocrinology

22 Rubella Virüsün, pankreastaki beta-hücresi kütlesinin normal gelişimini bozarak şeker hastalığına neden olduğu, daha ziyade adacık otoimmünitesini indüklediği düşünülmektedir. 1969' da verimli bir aşı sunulduğundan beri, virüs gelişmiş ülkelerde büyük oranda ortadan kaldırıldı ve bu nedenle Tip 1 DM insidansının azalması beklenmiştir, fakat Tip 1 DM insidansında azalma görülmemiştir. Tip 1 DM ile herhangi bir ilişkisi olup olmadığı konusundaki düşünceler hala şüphelidir.

23 Enteroviruslar Virüs ile Tip 1 DM arasında en sağlam belgelenmiş korelasyon enterovirüslerdir. Yeung ve arkadaşları tarafından yapılan yeni bir meta-analizde, moleküler yöntemlerle saptanan bir enterovirüs enfeksiyonu ile Tip 1 DM arasında klinik olarak anlamlı bir ilişki olduğu ortaya koyulmuştur. Enterovirüs cinsinin bir üyesi olan coxsackievirus ile Tip 1 DM arasındaki bağlantıyı öne süren raporlarda, diyabetik olmayan kişilerle karşılaştırıldığında, yeni başlayan hastaların serumlarında daha yüksek nötralize antikor titreleri gösterildi ( ve daha sonra konvansiyonel polimeraz zincir reaksiyonu kullanılarak doğrulandı(pcr testi)