MÜZİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ GELENEKSEL TÜRK MÜZİĞİ DERSLERİNE İLİŞKİN ÖZYETERLİK ALGILARININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Transkript

1 DOI: /idil idil, 2017, Cilt 6, Sayı 39, Volume 6, Issue 39 MÜZİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ GELENEKSEL TÜRK MÜZİĞİ DERSLERİNE İLİŞKİN ÖZYETERLİK ALGILARININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ Yavuz ŞEN 1, Koray ÇELENK 2 ÖZ Bu aras tırmada, müzik öğretmeni adaylarının Eg itim Fakülteleri Güzel Sanatlar Eg itimi Bölümü, Müzik Eg itimi Anabilim Dalı ög retim programlarında yer alan Geleneksel Türk Müzig i (Geleneksel Türk Halk Müzig i/geleneksel Türk Sanat Müzig i) derslerine ilis kin özyeterlik algılarını belirlemek amaçlanmıştır. Araştırmanın evreni, Yüksek Öğretim Kurumuna bağlı olan 26 Müzik Eğitimi Anabilim Dalı nda okuyan öğrencilerden; örneklemi ise, Türkiye deki 18 Müzik Eğitimi Anabilim Dalı 4. sınıf öğrencilerinden oluşmaktadır. Bu araştırma, müzik öğretmeni adaylarının Geleneksel Türk Müziği (GTM) derslerine ilişkin özyeterlik algılarını belirlemeye yönelik nitel bir araştırmadır. Araştırmada, müzik ög retmeni adaylarının GTM derslerine ilis kin özyeterlik algılarını belirleyebilmek amacıyla araştırmacılar tarafından daha önceden geliştirilmiş ve geçerlik ve güvenirliği test edilmiş olan Geleneksel Türk Müziği Derslerine İlişkin Özyeterlik Algısı Ölçeği, veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Ölçek, örneklemi oluşturan 18 üniversiteye uygulanarak geri dönüş sağlanan 436 öğrenciden gerekli veriler toplanıp istatistiksel analizler yapılmış ve GTM derslerine yönelik özyeterlik algılarının hangi düzeyde olduğu, çeşitli değişkenlere göre sorgulanarak bunun sonucunda öğrencilerin bu derslere ilişkin profili ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırmada, öğrencilerin GTM ile ilgili derslere yönelik olarak almış oldukları temel müzik bilgileri ile ilgili maddelerde özyeterlik algılarının yüksek olduğu, ancak GTM dersleri ile ilgili gerekli olan bilgilere yönelik maddelerde (makam bilgisi, seyir, usûl v.b.) ise özyeterlik algılarının düşük olduğu; cinsiyet faktörüne göre özyeterlik algılarının erkekler lehine daha yüksek olduğu; düz lise çıkışlı öğrencilerin özyeterlik algılarının AGSL mezunu öğrencilere göre daha yüksek olduğu; GTM derslerine yönelik özyeterlik algılarının üniversite, çalgı grubu, öğrencilerin dinlemeyi tercih ettikleri müzik türü ve ailelerin dinlemeyi tercih ettikleri müzik türü faktörlerine göre farklılık gösterdiği sonuçlarına ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Geleneksel Türk Müzig i Dersleri, Müzik Ög retmenlig i Programı, Özyeterlik Algısı. 1 Yrd. Doç. Dr., Atatürk Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Müzik Bilimleri Bölümü, Erzurum/Türkiye, yavuzsen(at)atauni.edu.tr 2 Yrd. Doç. Dr., Atatürk Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Müzik Bilimleri Bölümü, Erzurum/Türkiye, koraycelenk(at)atauni.edu.tr

2 Şen, Y. ve Çelenk, K. (2017). Müzik Öğretmeni Adaylarının Geleneksel Türk Müziği Dersleri ne İlişkin Özyeterlik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. İdil, 6 (39), s AN ANALYSIS ON THE SELF-EFFICACY PERCEPTIONS OF MUSIC TEACHER CANDIDATES RELATED TO THE TRADITIONAL TURKISH MUSIC COURSES IN TERMS OF VARIOUS VARIABILITIES ABSTRACT In this study, it was aimed to determine the self-efficacy perceptions of the music teacher candidates who continue their education in the Traditional Turkish Music (Traditional Turkish Folk Music / Traditional Turkish Art Music) courses which are included in the curriculum of Music Education Departments and Fine Arts Education Departments of Education Faculties.The universe of the study consists of the students who study in 26 Music Education Department affiliated to Higher Education Institution; the sample is made up of 4 th grade students of 18 Music Education Department in Turkey. This study is a qualitative research to determine the self-efficacy perceptions of music teacher candidates regarding Traditional Turkish Music (TTM) lessons. In the study, Self-Efficacy Perception Scale Related to Traditional Turkish Music Lessons which was previously developed by researchers and tested for validity and reliability was used as a data collection tool in order to determine the self-efficacy perceptions of music teacher candidates. The scale was applied to 18 universities constituting the sample and the necessary data were collected from the 436 returned students and the statistical analyzes were made. As a result, the students profiles was tried to introduce by questioning the level of the self-efficacy perceptions of the TTM classes according to various variables. In the study, it was found that the self-efficacy perceptions were high in the items related to the basic music information related to TTM the students had taken for the lessons, but that the self-efficacy perceptions were low in the items related to the required information (mode knowledge, mode progression, rhythm and so on) related to TTM courses. Considering gender factors, self-efficacy perceptions are higher in men than that of in women; the self-efficacy perceptions of students in the general high school were higher than the students graduated from Anatolian Fine Arts High School graduation. The results indicates that the selfefficacy perceptions of TTM classes differ according to university, instrument group, types of music that students and their parents prefer to listen to. Keywords: Traditional Turkish Music, Music Teaching Programme, Self-efficacy Perception. Şen, Yavuz ve Çelenk, Koray. Müzik Öğretmeni Adaylarının Geleneksel Türk Müziği Dersleri ne İlişkin Özyeterlik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. İdil (2017): Şen, Y. ve Çelenk, K. (2017). Müzik Öğretmeni Adaylarının Geleneksel Türk Müziği Dersleri ne İlişkin Özyeterlik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. İdil, 6 (39), s

3 DOI: /idil idil, 2017, Cilt 6, Sayı 39, Volume 6, Issue Giriş Her birey öğrenmeye başladığı andan itibaren, kendi yaşantısı yoluyla bilgi, beceri ve yeteneklerinin farkına varmaya başlar. Hayatı tanıma, anlamlandırma sürecinde; birey başarabildikleri ve başaramadıkları ile kendisi hakkında birtakım yargılara sahip olur. Eğitim ve öğretim yaşamında mümkün olduğunca gelişmeyi hedefleyen bireyin, kendi ile ilgili birtakım düşüncelere sahip olması, onun yapacağı veya yapmayı planladığı tüm kararlarını, davranışlarını kısaca tüm yaşamını etkileyen bir role sahiptir. Özyeterlik (self-efficacy) Bandura tarafından bireyin, bir görevi yerine getirmek için harekete geçip geçmemesine, zorluklar karşısında ne kadar çaba harcayacağına, belli bir performansı göstermek için gerekli etkinlikleri organize edip, başarılı olarak yapma kapasitesi hakkında kendine ilişkin yargısı olarak tanımlar. Özyeterlik algısının bireyin etkinliklerinin seçimini, güçlükler karşısındaki sebatını, çabalarının düzeyini ve performansını etkilediği görüşünü savunmuştur. Bu görüşü destekleyen birçok araştırma, özyeterlik algısı yüksek olan bireylerin, bir görevi başarmak için büyük çaba gösterdiklerini, olumsuzluklar karşısında ısrarlı ve sabırlı olduklarını göstermektedir (Akt. Yokuş ve Yürüdür, 2015: 24). Bandura (1994) bireylerin özyeterlik inançlarının dört temel kaynağı olduğunu belirtmiştir. Bunlar tam ve doğru deneyimler, sosyal modeller tarafından sağlanan dolaylı yaşantılar, sözel ikna ve bireyin fiziksel ve duygusal durumudur. Bu kaynaklardan en etkili olanı bireyin bizzat yaşadığı deneyimlerdir. Özyeterlik inançları insanların kendileri için belirledikleri amaçları, bu amaçlara ulaşmak için ne kadar çaba harcayacaklarını, amaçlarına ulaşmak için karşılaştıkları güçlüklerle ne kadar süre yüz yüze kalabileceklerini ve başarısızlık karşısındaki tepkilerini etkilemektedir. Yaşanan başarılı deneyimler kişinin kendisiyle ilgili güçlü inançlar geliştirmesini sağlar. Eğer birey önceden bir yeterlik duygusu oluşturmuşsa, başarısızlıklar bu inancı sarsar ancak mücadele duygusunu yok edemez. Birey yeniden başarılı olma çabasını kendinde bulabilir. Kendisinin sahip olduğu kapasiteyle ilgili şüpheleri olan bireyler ise, zor işleri kendilerine bir tehdit ya da tehlike olarak görürler. Zor görevlerle karşılaştıklarında bunun üstesinden gelmede, konuya yoğunlaşarak çözüm bulmakta zorlanırlar. Başarısız olduklarında daha yavaş normale dönerler ve kendilerini bırakırlar. Bu nedenle özyeterlik inançları bireyler için çok önemlidir (Akt. Üstün ve Tekin, 2009: 36). Özyeterlik inancı öğretmen eğitiminde özellikle mesleki bilgi, beceri ve tutum boyutlarında önemlidir. Öğretmen adayları göreve başladıklarında öğretimi planlama, konuya uygun yöntem ve teknikleri, araç-gereçleri seçme, öğrencilerin derse etkin katılımlarını sağlama, öğrencilerin öğrenme sorunlarıyla başa çıkma ve sınıf disiplinini sağlama gibi konularda uygulama yapma, sorunları fark etme ve

4 Şen, Y. ve Çelenk, K. (2017). Müzik Öğretmeni Adaylarının Geleneksel Türk Müziği Dersleri ne İlişkin Özyeterlik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. İdil, 6 (39), s çözüm üretme görevlerini üstleneceklerdir. Öğretmenlerin yüksek özyeterlik inancına sahip olmaları, zor durumlarla başa çıkmalarını ve çözüm üretmelerini olumlu yönde etkileyecektir. Bu nedenle öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının özyeterlik inançlarının tespit edilmesi, geleceğe yönelik yordama yapabilme açısından önemlidir (Üstün ve Tekin, 2009: 38). Ülkemizde yapılmış olan müzik alanında özyeterlik konularını içeren, bilimsel araştırmaların son yıllarda sayılarının arttığı görülmektedir (Akbulut, 2006; Piji, 2007; Otacıoğlu, 2008; Afacan, 2008; Şeker ve Bilen, 2010; Özmenteş, 2011; Piji Küçük, 2011a; Piji Küçük, 2011b; Çevik, 2011; Ekinci, 2013; Yokuş, 2014; Özmenteş, 2014; Gün ve Yıldız, 2014; Topoğlu, 2014; Piji Küçük, 2015; Yokuş ve Yürüdür, 2015; Milli, 2015; Yağcı ve Aksoy, 2015; Tunç ve Bulut, 2016; Kaya, 2016). Bu araştırmaların artarak devam etmesinin müzik eğitimi ve öğretimi adına alana katkı sağlayan bir süreç olduğu düşünülmektedir. Müzik eğitimi alanında özyeterlik ile ilgili araştırmalardan bazılarına yer vermek gerekirse; Akbulut (2006) Müzik Öğretmeni Adaylarının Mesleklerine İlişkin Özyeterlik İnançları adlı çalışmasında; müzik öğretmeni olacak adayların alan ve öğretmenlik mesleğine ilişkin özyeterlik inançlarının saptanmasının, onların kendilerini daha iyi tanımlayabilmelerine, o ana kadar ki birikimlerinin daha fazla farkına varabilmelerine olanak sağlayacağını ve mesleki doyumlarını da etkileyebileceğini belirtmektedir. Ayrıca öğrencilerin özyeterlik inanç düzeylerinin bilinmesinin, müzik eğitimi programlarının yeniden gözden geçirilmesi veya yapılandırılmasında alınacak önlemler bakımından yararlı olacağı görüşünü ifade etmektedir (s. 27). Özmenteş (2011) Müzik Öğretimine Yönelik Özyeterlik Ölçeğinin Geliştirilmesi adlı çalışmasında, ülkemizde eğitim ve müzik eğitimi araştırmalarında özyeterlik ile ilgili araştırmaların son yıllarda artış gösterdiğini ve eğitimbilimi alanına paralel olarak müzik eğitimi alanında da çeşitli özyeterlik ölçeklerinin geliştirildiğini belirtmektedir. Müzik öğretimine yönelik özyeterlik ölçeğinin geliştirilmesi çalışması kapsamında, müzik öğretiminin alt boyutları saptanarak öğretmen adaylarının bu alanlardaki yeterlik algılarını ölçmeye yönelik sorular oluşturulmuştur. Bu alt boyutlar kavramsal düzeyde çalgı eğitimine, ses eğitimine, müzik kuramları öğretimine, müzik öğretim yöntemlerini uygulayabilmeye yöneliktir. 23 maddeden oluşturulan ölçeğin müzik öğretmenleri ve öğretmen adaylarının müzik öğretimlerine yönelik özyeterliklerini ölçerek bu alana katkı sağladığı görülmektedir. Özmenteş (2014) Mesleki Müzik Eğitimi Alan Öğrencilerin Müzik Özyeterlikleri, Benlik Saygıları ve Bireysel Özellikleri Arasındaki İlişkiler adlı çalışmasını, 2008/2009 eğitim-öğretim yılı bahar yarıyılında Antalya ilinde mesleki müzik eğitimi alan 191 lise ve üniversite öğrencisi ile gerçekleştirmiştir. Bu araştırma

5 DOI: /idil idil, 2017, Cilt 6, Sayı 39, Volume 6, Issue 39 sonucunda erkek öğrencilerin müzik özyeterliklerinin kız öğrencilere göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek olduğu anlaşılmıştır. Erkek öğrencilerin kız öğrencilere göre anlamlı düzeyde daha yüksek müzik öz yeterliği geliştirmiş olmasını, erkek öğrencilerin kız öğrencilere göre daha fazla sahne deneyimine sahip olması ile açıklamıştır. Ayrıca, araştırmada öz yeterliği en düşük olan öğrencilerin en az çalışan öğrenciler olduğu görülmüştür (s ). Piji Küçük (2011) Müzik Öğretmeni Adaylarının Müzik Yeteneğine İlişkin Özyeterlik Algıları Özel Yetenek Sınavı Başarıları ve Akademik Başarıları Arasındaki İlişki adlı çalışmasında, müzik öğretmeni adaylarının müzik yeteneğine ilişkin özyeterlik algılarının iyi düzeyde olduğu yönünde tespitte bulunarak, öğretmen adaylarının özyeterlik algılarının geliştirilmesi gerektiğine değinmiş ve çeşitli öneriler sunmuştur. Buna göre; müzik öğretmeni adaylarına müzik öğretmenliği eğitimi boyunca, alan ve genel kültür konusunda bilgi ve beceri kazandırmanın yanında, onların yeteneklerine ve akademik başarılarına yönelik yüksek özyeterlik algısı geliştirmeleri ve bu algılarının farkındalığı için gerekli ortamlar yaratılması, performans gösterebilecekleri ortamlar hazırlanarak başarı duygusunun yaşatılması sağlanabilir. Öğrencilerin özellikle alan derslerinde yapılan uygulamalara ve bu derslere bağlı olarak düzenlenen çeşitli etkinliklere aktif katılımının sağlanmasının müzik yeteneğine ilişkin özyeterlik algısını geliştirilebileceğini önermiştir (s ). Gün ve Yıldız (2014) tarafından geliştirilen müzik öğretmeni adaylarına yönelik piyano performansı özyeterlik ölçeği, 25 madde ve teknik düzey algısı, sahne kaygısı algısı, performans düzeyi algısı olarak üç alt boyuttan oluşmaktadır. Performans öz yeterliği öğrencilerin sergilediği yeterlik düzeyinden ziyade kendilerini ne düzeyde yeterli algıladıklarını ifade etmektedir. Bu ölçek ile yapılacak bilimsel araştırmalarda (farklı yaş gruplarından bireylere de uyarlanarak) bireylerin piyano performanslarına ilişkin özyeterlik düzeyleri hakkında tespitlerde bulunulması amaçlanmıştır (s. 1064). Müzik öğretmeni adaylarının, çeşitli derslere yönelik özyeterliklerinin tespitini amaçlayan çalışmalar incelendiğinde; eğitimini görmekte oldukları Geleneksel Türk müziği derslerine ilişkin özyeterliklerini konu alan bir çalışmaya rastlanmadığı görülmüştür. Bu nedenle araştırmaya ihtiyaç duyulmuştur. Bu araştırmanın problemi kapsamında müzik öğretmeni adaylarının Geleneksel Türk Halk Müziği (GTHM) ve Geleneksel Türk Sanat Müziği (GTSM) derslerine ilişkin özyeterlik algıları incelendiğinden ilgili derslerin programdaki yerine kısaca değinilmiştir. GTHM ve GTSM dersleri, Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Öğretmenliği Anabilim Dalı Öğretim Programındaki Müzik Öğretmeni

6 Şen, Y. ve Çelenk, K. (2017). Müzik Öğretmeni Adaylarının Geleneksel Türk Müziği Dersleri ne İlişkin Özyeterlik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. İdil, 6 (39), s adaylarının formasyonlarını tamamlamaları için gerekli olan zorunlu dersler arasındadır. Araştırma kapsamında ele alınan bu derslere; YÖK ün 1994 çerçeve programında bakıldığında, üçüncü sınıfın birinci (5. yarıyıl) döneminde Türk Halk Müziği, ikinci (6. yarıyıl) döneminde Türk Sanat Müziği adı altında yer verilmiştir (Akt. Şen, 2011: 36) çerçeve programında ise, ikinci sınıfın birinci (3. yarıyıl) döneminde Geleneksel Türk Halk Müziği, ikinci sınıfın ikinci döneminde (4. yarıyıl) Geleneksel Türk Halk Müziği Uygulaması adı altında yer almaktadır. Geleneksel Türk Sanat Müziği dersi ise, üçüncü sınıfın birinci döneminde (5. yarıyıl) yer alırken üçüncü sınıfın ikinci döneminde (6. yarıyıl) ise Geleneksel Türk Sanat Müziği Uygulaması adı altında yer aldığı görülmektedir (Müzik Öğretmenliği Müfredatı, YÖK) Problem Cümlesi Bu araştırmanın problem cümlesi; müzik öğretmeni adaylarının Geleneksel Türk Müziği (GTM) Dersleri ne ilişkin özyeterlik algıları ne düzeydedir? şeklinde oluşturulmuştur Alt Problemler 1. Müzik öğretmeni adaylarının demografik bilgileri nasıl bir dağılım göstermektedir? 2. Müzik öğretmeni adaylarının GTM derslerine ilişkin özyeterlik algıları ne ölçüdedir ve aralarında anlamlı bir farklılık var mıdır? 3. Müzik öğretmeni adaylarının GTM derslerine ilişkin özyeterlik algıları cinsiyete, mezun oldukları ortaöğretim kurumlarına, eğitim almakta oldukları üniversitelere, bireysel çalgı ve çalgı gruplarına, dinlemeyi tercih ettikleri müzik türlerine, ailede sıklıkla dinlenilen müzik türlerine göre farklılık göstermekte midir? 1.2. Araştırmanın Amacı ve Önemi Bu araştırmanın temel amacı, Eğitim Fakültesi Müzik Öğretmeni adaylarının GTM derslerine ilişkin özyeterlik algılarını belirlemektir. Bu temel amaç çerçevesinde, müzik öğretmeni adaylarının GTHM ve GTSM derslerine ilişkin özyeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi ve aralarında anlamlı bir ilişki olup olmadığının sınanması araştırmanın diğer bir önemli amacıdır. Bu araştırma; GTM derslerine yönelik müzik öğretmeni adaylarının özyeterlik algılarının incelenmesi açısından öncü çalışmalardan biri olması, Eğitim Fakültelerine bağlı Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Öğretmenliği Anabilim Dallarında eğitim gören öğretmen adaylarının GTM derslerine yönelik özyeterlik algılarının farklı değişkenler açısından incelendiği kapsamlı bir araştırma olması açısından önem arz etmektedir. Ayrıca, İlköğretim ve Ortaöğretim Müzik Dersi

7 DOI: /idil idil, 2017, Cilt 6, Sayı 39, Volume 6, Issue 39 Programlarının yeniden yapılandırılarak geleneksel müziklerimize bütün türleriyle yer verilmiş olması sonucunda; müzik öğretmeni adayları için geleneksel müziklerimizle ilgili mesleki bilgiler daha da önemli hale gelmiş olup, öğretmenlik yapacakları kurumlarda GTM derslerinde kazandıkları bilgi ve becerileri kullanacakları için öğrencilerin bu derslere ilişkin özyeterlik algılarının tespiti açısından da önem taşımaktadır. 2. Yöntem Bu araştırma, müzik öğretmeni adaylarının GTM (GTHM ve GTSM) derslerine ilişkin özyeterlik algılarını belirlemeye yönelik olarak betimsel araştırmalardan tarama modeli (survey) ile yürütülen bir araştırmadır. Genel tarama modelleri, çok sayıda elemandan oluşan bir evrende, evren hakkında genel bir yargıya varmak amacı ile evrenin tümü ya da ondan alınacak bir grup, örnek ya da örneklem üzerinde yapılan tarama düzenlemeleridir. Araştırmaya konu olan olay, birey ya da nesne, kendi koşulları içinde ve olduğu gibi tanımlanmaya çalışılır (Karasar, 2008: 79). Belli bir zaman kesiti içinde çok sayıda denek veya objeden elde edilen verilerin analizi ile araştırma problemine cevap arandığında uygulanacak yöntem betimsel (alan) araştırma yöntemleridir (Arseven, 2001: 104). Bu araştırmada, öğrencilerin (öğretmen adaylarının) GTM derslerine yönelik özyeterlik algılarının hangi düzeyde olduğu, çeşitli değişkenlere göre sorgulanmış ve bunun sonucunda öğrencilerin bu derslere ilişkin profili ortaya konulmaya çalışılmıştır Evren ve Örneklem Araştırmanın evrenini, Yüksek Öğretim Kurumuna bağlı olan 26 Müzik Eğitimi Anabilim Dalı nda okuyan öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise, Türkiye deki 18 Müzik Eğitimi Anabilim Dalı 4. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmada elde edilen istatistiklerin evren değerlerinin istatistiksel olarak yansız kestirilmesi için basit rastgele küme örneklemesi yöntemine başvurulmuştur. Aşağıdaki tabloda araştırmaya katılan ve örneklemi oluşturan öğrencilerin eğitim aldıkları üniversitelere göre dağılımı görülmektedir

8 Şen, Y. ve Çelenk, K. (2017). Müzik Öğretmeni Adaylarının Geleneksel Türk Müziği Dersleri ne İlişkin Özyeterlik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. İdil, 6 (39), s Tablo 1. Öğrencilerin Üniversitelere Göre Dağılımı Araştırmanın Gerçekleştirildiği Üniversiteler Frekans (f) Yüzde (%) Mart Üniversitesi 23 5, Eylül Üniversitesi 26 6,0 3. Abant İzzet Baysal Üniversitesi 28 6,4 4. Adnan Menderes Üniversitesi 30 6,9 5. Atatürk Üniversitesi 30 6,9 6. Balıkesir Üniversitesi 25 5,7 7. Cumhuriyet Üniversitesi 21 4,8 8. Erzincan Üniversitesi 17 3,9 9. Gazi Osman Paşa Üniversitesi 17 3,9 10. Gazi Üniversitesi 40 9,2 11. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi 20 4,6 12. Muğla Üniversitesi 15 3,4 13. Ömer Halisdemir Üniversitesi 25 5,7 14. On Dokuz Mayıs Üniversitesi 22 5,0 15. Pamukkale Üniversitesi 18 4,2 16. Selçuk Üniversitesi 35 8,0 17. Uludağ Üniversitesi 24 5,5 18. Yüzüncü Yıl Üniversitesi 20 4,6 Toplam Tablo 1 de görüldüğü gibi araştırmanın gerçekleştirildiği üniversitelere bakıldığında toplam 18 üniversiteden 436 öğrencinin araştırmaya katıldığı görülmektedir. Araştırmaya en fazla katılım %9,2 oran (40 öğrenci) ile Gazi Üniversitesi nden sağlanmıştır. Bunu Selçuk, Atatürk ve Adnan Menderes Üniversiteleri izlemektedir. En az katılım ise %3,4 oran (15 öğrenci) ile Muğla Üniversitesi nden sağlanmıştır. Tabloda araştırmaya katılan öğrenci sayısına bakıldığında, dağılımın üniversitelerdeki kontenjan ve geri dönüşlere göre farklılık gösterdiği görülmektedir Verilerin Toplanması Her araştırma için araştırmada ele alınan veya alınması planlanan problem hakkında yazılı kaynaklar taranır. Yazılı kaynaklardan veri toplama; araştırmanın çerçevesini belirlemek ve bu konuda şimdiye kadar nelerin yapıldığını ortaya koymak için yapılan bir çalışmadır. Deneklerden veri toplama ise insanlara ait niteliklerin, araştırmalar için veri olarak kullanılmasında izlenen yöntemlerden biridir. Anket yöntemi ile veri toplama, survey (saha) araştırmalarında çok yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir (Arseven, 2001: ). Bu araştırmada Çelenk ve Şen (2016) tarafından geliştirilip geçerlik ve güvenirliği (Cronbach s Alpha=0,842) test edilmiş olan Geleneksel Türk Müziği

9 DOI: /idil idil, 2017, Cilt 6, Sayı 39, Volume 6, Issue 39 Derslerine İlişkin Özyeterlik Algısı Ölçeği, veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Ölçek, örneklemi oluşturan 18 üniversiteye uygulanmış ve geri dönüş sağlanan 436 öğrenciden gerekli veriler toplanarak istatistiksel analizler için sistematize edilmiştir Verilerin Analizi Çalışmanın bu bölümünde alt problemlerin test edilmesine ilişkin hangi istatistiksel testlerin kullanıldığı ile ilgili bilgiler yer almaktadır. Alt problemlerin incelenmesi, faktörler düzeyinde yapılan karşılaştırmaları içermektedir. Bu çalışmada ilk olarak Kolmogorov-Smirnov testi ile verilerin normal dağılım gösterip göstermediği incelenmiştir. Normallik testi sonuçları aşağıdaki gibidir. Tablo 2. Kolmogorov-Smirnov Normallik Testi Sonuçları Özyeterlik Maddeleri (GTHM) p<0,05 Özyeterlik Maddeleri (GTSM) p<0,05 GTHM dersleri ile ilgili kuramsal soruları 0,000 cevaplayabilirim GTSM dersleri ile ilgili kuramsal soruları cevaplayabilirim 0,000 * GTHM dersinde öğrendiklerimi uygulamaya 0,000 dökemem GTSM dersinde öğrendiklerimi uygulamaya dökemem 0,000 * GTHM dersinde öğrendiklerim kendime olan 0,000 güvenimi artırdı GTSM dersinde öğrendiklerim kendime olan güvenimi artırdı 0,000 * GTHM dersi ile ilgili etkinliklerde başarılı 0,000 olacağıma inanıyorum GTSM dersi ile ilgili etkinliklerde başarılı olacağıma inanıyorum 0,000 * GTHM ile ilgili konularda kendimi yeterli 0,000 buluyorum GTSM ile ilgili konularda kendimi yeterli buluyorum 0,000 * GTHM dersinde verilen eserlerin solfejini 0,000 yapabilirim GTSM dersinde verilen eserlerin solfejini yapabilirim 0,000 * GTHM dersinde dinlediğim eserlerin usûllerini 0,000 vurabilirim GTSM dersinde dinlediğim eserlerin usûllerini vurabilirim 0,000 * GTHM dersinde dinlediğim eserlerin 0,000 makamlarını anlayabilirim GTSM dersinde dinlediğim eserlerin makamlarını anlayabilirim 0,000 * GTHM dersinde dinlediğim eserlerin seyirlerini 0,000 yapabilirim GTSM dersinde dinlediğim eserlerin seyirlerini yapabilirim 0,000 * GTHM ile ilgili yeni bir eseri icra edebilirim 0,000 * GTSM ile ilgili yeni bir eseri icra edebilirim 0,000 * GTHM dersleri ile ilgili eserleri çalgı ile 0,000 seslendirmede sorun yaşamam GTSM dersleri ile ilgili eserleri çalgı ile seslendirmede sorun yaşamam 0,000 * GTHM dersleri ile ilgili eserleri sesim ile 0,000 seslendirmede sorun yaşamam GTSM dersleri ile ilgili eserleri sesim ile seslendirmede sorun yaşamam 0,000 * GTHM derslerinde arkadaşlarım kadar iyi 0,000 olmadığımı düşünüyorum GTSM derslerinde arkadaşlarım kadar iyi olmadığımı düşünüyorum 0,000 * GTHM derslerine çok çalışsam bile başarılı 0,000 olamayacağım inancındayım GTSM derslerine çok çalışsam bile başarılı olamayacağım inancındayım 0,000 * Tablo 2 de görüldüğü gibi, yapılan normallik testi sonucu, dağılımın hem GTHM hem de GTSM soruları için normal dağılmadığı (p=0,000<0,05) tespit edilmiştir. Ölçekte yer alan boyutların normal dağılıma sahip olmamasından dolayı iki grubun karşılaştırılmasında Mann-Whitney U testi, ikiden fazla grubun karşılaştırılmasında ise Kruskal-Wallis H kullanılmıştır

10 Şen, Y. ve Çelenk, K. (2017). Müzik Öğretmeni Adaylarının Geleneksel Türk Müziği Dersleri ne İlişkin Özyeterlik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. İdil, 6 (39), s Testlere ilişkin tablolarda Mann-Whitney U testi için N, Sıra ort., Sıra Top., U ve p değerleri verilirken; Kruskal-Wallis H testi için ise N, Sıra ort., sd, x 2 ve p değerleri verilmiştir. Çoklu karşılaştırma testlerinde ayrıca tabloların altında farklılığın nereden kaynaklandığı ile ilgili bilgilere de yer verilmiştir. Çalışmada yer alan analizler için SPSS 20.0 (PASW 20.0) paket programı kullanılmış ve analizler için elde sonuçlar 0.05 anlamlılık düzeyinde yorumlanmıştır. 3. Bulgular ve Yorumlar Araştırmanın bu bölümünde, alt problemler çözümlenerek elde edilen bulgular, çeşitli istatistiksel işlemlerden geçirilerek tablolar halinde sunulmuştur. Ayrıca araştırma bulguları yorumlanmıştır Birinci Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorumlar Bu başlık altında; araştırmaya katılan öğrencilere ait kişisel bilgilerin yer aldığı, cinsiyet, mezun olunan okul, yerleşim yeri, ana çalgıları, ebeveyn eğitim durumu, öğrencilerin ve ailelerinin dinlemeyi en çok tercih ettikleri müzik türü değişkenlerine yer verilmiştir. Öğrencilere ait demografik bilgilerin yer aldığı tablo ve grafikler aşağıda sırası ile gösterilmiştir. Tablo 3. Öğrencilerin Demografik Bilgileri Demografik Bilgiler (f) - (%) Kız Erkek Toplam Cinsiyet (f) (%) (f) (%) (f) (%) Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi Diğer Toplam Mezun Olunan Okul (f) (%) (f) (%) (f) (%) , , İl İlçe Köy Toplam Yerleşim Yeri (f) (%) (f) (%) (f) (%) (f) (%) , , Tablo 3 de görüldüğü gibi araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyet faktörüne göre dağılımlarına bakıldığında toplam 436 öğrenciden 292 kişinin %67 oranla kız, 144 kişinin %33 oranla erkek olduğu; mezun olunan okul faktörüne göre dağılımlarına bakıldığında toplam 436 öğrenciden 307 kişinin %70,4 oranla Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi nden mezun olduğu, 129 kişinin ise %29,6 oranla diğer lise türünden mezun olduğu; yerleşim yerine göre dağılımlarına bakıldığında ise toplam 436 öğrenciden 386 kişinin %88,5 oranla ilde ikamet ettiği, 35 kişinin %8 oranla ilçede ikamet ettiği ve 15 kişinin %3,5 oranla köyde ikamet ettiği görülmektedir. Buradan hareketle araştırmaya katılan öğrencilerin büyük çoğunluğunun kız öğrencilerden oluştuğu, ilde

11 DOI: /idil idil, 2017, Cilt 6, Sayı 39, Volume 6, Issue 39 ikamet eden öğrenci sayısının daha fazla olduğu ve öğrencilerin büyük çoğunluğunun AGSL mezunu olduğu söylenebilir. Tablo 4. Öğrencilerin Ana Çalgılarına Göre Dağılımı Çalgı Frekans (f) Yüzde (%) Bağlama 39 8,9 Fagot 1 0,2 Flüt 49 11,2 Gitar 50 11,5 Kanun 2 0,5 Keman ,5 Klarnet 6 1,4 Kontrbas 1 0,2 Ney 1 0,2 Obua 1 0,2 Piyano 6 1,4 Saksafon 1 0,2 Şan 42 9,6 Ud 15 3,5 Viyola 43 9,9 Viyolonsel 42 9,6 Toplam Tablo 4 de görüldüğü gibi araştırmaya katılan öğrencilerin ana çalgılarına göre dağılımlarına bakıldığında toplamda 436 öğrencinin büyük bir çoğunluğunun ana çalgılarının keman olduğu, yoğunlukta olan diğer çalgıların gitar, flüt, şan, viyola, viyolonsel ve bağlama olduğu görülmektedir. Buradan hareketle araştırmaya katılan öğrencilerin büyük çoğunluğunun batı yaylı sazlarını ana çalgı olarak seçtikleri ve genelde batı enstrümanlarının daha rağbet gördüğü söylenebilir. Tablo 5. Öğrencilerin Ebeveyn (Anne-Baba) Eğitim Durumlarına Göre Dağılımı Ebeveyn Eğitim Durumu (Anne) Ebeveyn Eğitim Durumu (Baba) Okula Gitmedi İlkokul Ortaokul Lise Üniversite Y. Lisans veya Doktora Toplam (f) (%) (f) (%) (f) (%) (f) (%) (f) (%) (f) (%) (f) (%) 11 2, , , , ,3 6 1, , , , ,1 7 1, Tablo 5 de görüldüğü gibi araştırmaya katılan öğrencilerin ebeveyn (annebaba) eğitim durumlarına göre dağılımlarına bakıldığında, öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun ebeveynlerinin lise ve üstü düzeyde bir eğitime sahip oldukları; anne ebeveynlerin azımsanamayacak bir kısmının ortaokul ve altı düzeyde eğitime sahip oldukları, baba ebeveynlerin ise az bir kısmının ortaokul ve altı düzeyde eğitime sahip

12 Şen, Y. ve Çelenk, K. (2017). Müzik Öğretmeni Adaylarının Geleneksel Türk Müziği Dersleri ne İlişkin Özyeterlik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. İdil, 6 (39), s oldukları görülmektedir. Buradan hareketle araştırmaya katılan öğrencilerin ebeveynlerinin (anne-baba) büyük çoğunluğunun eğitim düzeylerinin yüksek düzeyde olduğu; ancak baba ebeveynlerin eğitim düzeylerinin anne ebeveynlerin eğitim düzeylerine nazaran daha yüksek olduğu söylenebilir. Tablo 6. Öğrencilerin ve Ailelerinin Dinlemeyi Tercih Ettikleri Müzik Türlerine Göre Dağılımı 1.Derecede 2.Derecede 3.Derecede Tercih Edilen Müzik Dinlemiyorum Toplam Önemli Önemli Önemli Türü (Öğrenci) (f) (%) (f) (%) (f) (%) (f) (%) (f) (%) Arabesk 15 3,4 14 3,2 29 6, , THM , , , , Klasik 68 15, , , , TSM 38 8, , , , Pop , , , , Diğer 72 16,5 37 8, , , Derecede 2.Derecede 3.Derecede Tercih Edilen Müzik Dinlemiyorum Toplam Önemli Önemli Önemli Türü (Aile) (f) (%) (f) (%) (f) (%) (f) (%) (f) (%) Arabesk 7 1,6 17 3,9 34 7, , THM , ,5 25 5, , Klasik 16 3,7 28 6, , , TSM 95 21, , , , Pop 65 14, , , , Diğer 30 6,9 20 4, , Tablo 6 da görüldüğü gibi araştırmaya katılan öğrenciler tarafından Arabesk ve diğer müzik türleri genellikle tercih edilmemekte; THM, Klasik müzik, TSM ve Pop Müzik öğrencilerin yarıya yakını tarafından dinlenmemekte, ancak diğer yarısı tarafından dinlenmekte ve özellikle THM ve Pop müzik ilk tercih edilen müzik türü olmakta, Klasik müzik ve TSM ise öğrenciler tarafından ikinci planda tercih edilmektedir. Ailede ise Arabesk, Klasik ve diğer müzik türleri genellikle tercih edilmemekte; THM ilk tercih edilen müzik türü olmakta; TSM ve Pop müzik ise ikinci planda tercih edilmektedir. Araştırmanın bulgularıyla ilişkili olarak; Şen (2014) Müzik Öğretmeni Adaylarının Müzik Estetiğine İlişkin Algıları adlı çalışmasında müzik öğretmeni adaylarının Kültürümüzde Türk halk müziği çok etkilidir. Çünkü bu müzik türündeki dokunuşlarda, Türk yaşamı, düşünceleri ve yaşantıları bulunmaktadır. ifadeleriyle Türk müziğini özellikle de Türk Halk müziğini dinlemekten zevk aldıklarını, Türk müziği kendi kültürlerini yansıttığından dolayı diğer müziklere göre daha estetik bulduklarını tespit etmiştir

13 DOI: /idil idil, 2017, Cilt 6, Sayı 39, Volume 6, Issue İkinci Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorumlar Bu başlık altında; araştırmaya katılan öğrencilerin GTHM ve GTSM derslerine yönelik özyeterlik algılarının dağılımı ve özyeterlik algılarının GTHM ve GTSM derslerine göre farklılık gösterip göstermediği ile ilgili tablo ve yorumlara yer verilmiştir. Tablo 7. Öğrencilerin GTHM Derslerine Yönelik Özyeterlik Algıları Her Hiçbir Zaman Nadiren Kararsızım Genellikle Maddeler Zaman Cevapsız Toplam f % f % f % f % f % f % f % 1 8 1, , , , ,1 2 0, , ,9 16 3,7 5 1, ,9 36 8, , , ,7 11 2, , , , ,8 7 1, , , , ,6 6 1, , , , ,6 4 0, , , , , ,5 6 1, , , , , ,4 3 0, , , , ,5 5 1, , , , , ,4 9 2, , , , , ,9 6 1, , , , ,2 4 0, , , , ,1 17 3,9 4 0, , , ,1 39 8,9 20 4,6 4 0, Tablo 7 incelendiğinde 436 öğrenciden; 207 öğrencinin %47,5 oranla GTHM ile ilgili kuramsal soruları cevaplamada kendilerini yeterli buldukları, 227 öğrencinin ise %52 oranla olumsuz ve olumsuza yakın bir tutum sergilediği; 350 öğrencinin %80,3 oranla GTHM ile ilgili öğrendiklerini uygulamaya dökmede olumlu ve olumluya yakın bir tutum sergilediği, 91 öğrencinin ise %18,6 oranla kendilerini bu konuda yeterli bulmadığı; 261 öğrencinin %59,9 oranla GTHM ile ilgili öğrenilenlerin güvenlerini artırması konusunda olumlu ve olumluya yakın bir tutum sergilediği, 164 öğrencinin ise %37,6 oranla kendilerini bu konuda yeterli bulmadığı; 282 öğrencinin %64,7 oranla GTHM ile ilgili etkinliklerde başarılı olacaklarına inandıkları, 147 öğrencinin ise %33,7 oranla olumsuz ve olumsuza yakın bir tutum sergilediği; 206 öğrencinin %47,2 oranla GTHM ile ilgili konularda kendilerini yeterli buldukları, 224 öğrencinin ise %51,4 oranla olumsuz ve olumsuza yakın bir tutum sergilediği; 292 öğrencinin %67 oranla GTHM ile ilgili verilen eserlerin solfejini yapmada kendilerini yeterli buldukları, 140 öğrencinin ise %32,1 oranla olumsuz ve olumsuza yakın bir tutum sergilediği; 273 öğrencinin %62,6 oranla GTHM ile ilgili verilen eserlerin usullerini vurmada kendilerini yeterli buldukları, 157 öğrencinin ise %36 oranla olumsuz ve olumsuza yakın bir tutum sergilediği; 159 öğrencinin %36,5 oranla GTHM ile ilgili dinlenilen eserlerin makamlarını anlamada kendilerini yeterli buldukları, 274 öğrencinin ise %62,8 oranla olumsuz ve olumsuza yakın bir tutum

14 Şen, Y. ve Çelenk, K. (2017). Müzik Öğretmeni Adaylarının Geleneksel Türk Müziği Dersleri ne İlişkin Özyeterlik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. İdil, 6 (39), s sergilediği; 162 öğrencinin %37,2 oranla GTHM ile ilgili dinlenilen eserlerin seyirlerini yapmada kendilerini yeterli buldukları, 269 öğrencinin ise %61,7 oranla olumsuz ve olumsuza yakın bir tutum sergilediği; 210 öğrencinin %48,2 oranla GTHM ile ilgili verilen yeni bir eseri icra etmede kendilerini yeterli buldukları, 227 öğrencinin ise %49,7 oranla olumsuz ve olumsuza yakın bir tutum sergilediği; 210 öğrencinin %48,2 oranla GTHM ile ilgili verilen eserleri çalgı ile seslendirmede sorun yaşamadıkları, 220 öğrencinin ise %50,4 oranla olumsuz ve olumsuza yakın bir tutum sergilediği; 265 öğrencinin %60,8 oranla GTHM ile ilgili verilen eserleri sesi ile seslendirmede sorun yaşamadığı, 167 öğrencinin ise %38,3 oranla olumsuz ve olumsuza yakın bir tutum sergilediği; 74 öğrencinin %17 oranla GTHM ile ilgili konularda kendilerini arkadaşları kadar yeterli bulmadıkları, 358 öğrencinin ise %82,1 oranla olumlu ve olumluya yakın bir tutum sergilediği; 59 öğrencinin %13,5 oranla GTHM ile ilgili derslerde başarılı olamayacağı inancında oldukları, 373 öğrencinin ise %85,6 oranla olumlu ve olumluya yakın bir tutum sergilediği görülmektedir. Bu bilgiler ışığında, öğrencilerin büyük çoğunluğunun, özyeterlik algısı ölçeğindeki olumlu maddelerden GTHM ile ilgili öğrendiklerim kendime olan güvenimi artırdı, GTHM ile ilgili etkinliklerde başarılı olacağıma inanıyorum, GTHM ile ilgili verilen eserlerin solfejini yapabilirim, GTHM ile ilgili dinlediğim eserlerin usûllerini vurabilirim ve GTHM ile ilgili verilen eserleri sesi ile seslendirmede sorun yaşamam maddeleri ile ilgili özyeterlik algılarının yüksek olduğu; yine olumlu maddelerden GTHM ile ilgili kuramsal soruları cevaplayabilirim, GTHM ile ilgili konularda kendimi yeterli buluyorum, GTHM ile ilgili dinlediğim eserlerin makamlarını anlayabilirim, GTHM ile ilgili dinlediğim eserlerin seyirlerini yapabilirim, GTHM ile ilgili verilen yeni bir eseri icra edebilirim ve GTHM ile ilgili verilen eserleri çalgı ile seslendirmede sorun yaşamam maddeleri ile ilgili özyeterlik algılarının ise yeterli düzeyde olmadığı söylenebilir. Özyeterlik algısı ölçeğindeki olumsuz maddelere bakıldığında ise öğrencilerin, GTHM ile ilgili öğrendiklerimi uygulamaya dökemem, GTHM ile ilgili konularda arkadaşlarım kadar iyi olmadığımı düşünüyorum ve GTHM ile ilgili derslere çalışsam bile başarılı olamayacağım inancındayım maddelerine karşı olumsuz bir yaklaşım sergilemedikleri ve özyeterlik algılarının yüksek olduğu söylenebilir

15 DOI: /idil idil, 2017, Cilt 6, Sayı 39, Volume 6, Issue 39 Tablo 8. Öğrencilerin GTSM Derslerine Yönelik Özyeterlik Durumları Hiçbir Her Nadiren Kararsızım Genellikle Maddeler Zaman Zaman Cevapsız Toplam f % f % f % f % f % f % f % , , ,3 29 6,7 11 2, , , , , , , , , , , , , , , , ,1 41 9,4 11 2, , , , , ,7 12 2, , , , , , , , ,3 39 8,9 9 2, , , , ,5 38 8,7 12 2, , , ,5 43 9, , , , , ,4 12 2, , , , , ,9 12 2, , , ,8 16 3,7 12 2, , , , , Tablo 8 incelendiğinde 436 öğrenciden; 183 öğrencinin %42 oranla GTSM ile ilgili kuramsal soruları cevaplamada kendilerini yeterli buldukları, 242 öğrencinin ise %55,5 oranla olumsuz ve olumsuza yakın bir tutum sergilediği; 343 öğrencinin %78,7 oranla GTSM ile ilgili öğrendiklerini uygulamaya dökmede olumlu ve olumluya yakın bir tutum sergilediği, 80 öğrencinin ise %18,3 oranla kendilerini bu konuda yeterli bulmadığı; 237 öğrencinin %54,3 oranla GTSM ile ilgili öğrenilenlerin güvenlerini artırması konusunda olumlu ve olumluya yakın bir tutum sergilediği, 179 öğrencinin ise %41,1 oranla kendilerini bu konuda yeterli bulmadığı; 261 öğrencinin %59,9 oranla GTSM ile ilgili etkinliklerde başarılı olacaklarına inandıkları, 163 öğrencinin ise %37,3 oranla olumsuz ve olumsuza yakın bir tutum sergilediği; 194 öğrencinin %44,5 oranla GTSM ile ilgili konularda kendilerini yeterli buldukları, 231 öğrencinin ise %53 oranla olumsuz ve olumsuza yakın bir tutum sergilediği; 272 öğrencinin %62,4 oranla GTSM ile ilgili verilen eserlerin solfejini yapmada kendilerini yeterli buldukları, 152 öğrencinin ise %34,8 oranla olumsuz ve olumsuza yakın bir tutum sergilediği; 250 öğrencinin %57,3 oranla GTSM ile ilgili verilen eserlerin usûllerini vurmada kendilerini yeterli buldukları, 173 öğrencinin ise %39,7 oranla olumsuz ve olumsuza yakın bir tutum sergilediği; 145 öğrencinin %33,2 oranla GTSM ile ilgili dinlenilen eserlerin makamlarını anlamada kendilerini yeterli buldukları, 282 öğrencinin ise %64,7 oranla olumsuz ve olumsuza yakın bir tutum sergilediği; 149 öğrencinin %34,2 oranla GTSM ile ilgili dinlenilen eserlerin seyirlerini yapmada kendilerini yeterli buldukları, 275 öğrencinin ise %63 oranla olumsuz ve olumsuza yakın bir tutum sergilediği; 189 öğrencinin %43,4 oranla GTSM ile ilgili verilen yeni bir eseri icra etmede kendilerini yeterli buldukları, 234 öğrencinin ise %53,6 oranla olumsuz ve olumsuza yakın bir tutum sergilediği; 192 öğrencinin %44 oranla GTSM ile ilgili verilen eserleri çalgı ile seslendirmede sorun

16 Şen, Y. ve Çelenk, K. (2017). Müzik Öğretmeni Adaylarının Geleneksel Türk Müziği Dersleri ne İlişkin Özyeterlik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. İdil, 6 (39), s yaşamadıkları, 232 öğrencinin ise %53,2 oranla olumsuz ve olumsuza yakın bir tutum sergilediği; 236 öğrencinin %54,2 oranla GTSM ile ilgili verilen eserleri sesi ile seslendirmede sorun yaşamadığı, 188 öğrencinin ise %43 oranla olumsuz ve olumsuza yakın bir tutum sergilediği; 76 öğrencinin %17,5 oranla GTSM ile ilgili konularda kendilerini arkadaşları kadar yeterli bulmadıkları, 348 öğrencinin ise %79,7 oranla olumlu ve olumluya yakın bir tutum sergilediği; 57 öğrencinin %13 oranla GTSM ile ilgili derslerde başarılı olamayacağı inancında oldukları, 369 öğrencinin ise %84,7 oranla olumlu ve olumluya yakın bir tutum sergilediği görülmektedir. Bu bilgiler ışığında, öğrencilerin büyük çoğunluğunun, özyeterlik algısı ölçeğindeki olumlu maddelerden GTSM ile ilgili öğrendiklerim kendime olan güvenimi artırdı, GTSM ile ilgili etkinliklerde başarılı olacağıma inanıyorum, GTSM ile ilgili verilen eserlerin solfejini yapabilirim, GTSM ile ilgili dinlediğim eserlerin usûllerini vurabilirim ve GTSM ile ilgili verilen eserleri sesi ile seslendirmede sorun yaşamam maddeleri ile ilgili özyeterlik algılarının yüksek olduğu; yine olumlu maddelerden GTSM ile ilgili kuramsal soruları cevaplayabilirim, GTSM ile ilgili konularda kendimi yeterli buluyorum, GTSM ile ilgili dinlediğim eserlerin makamlarını anlayabilirim, GTSM ile ilgili dinlediğim eserlerin seyirlerini yapabilirim, GTSM ile ilgili verilen yeni bir eseri icra edebilirim ve GTSM ile ilgili verilen eserleri çalgı ile seslendirmede sorun yaşamam maddeleri ile ilgili özyeterlik algılarının ise yeterli düzeyde olmadığı söylenebilir. Özyeterlik algısı ölçeğindeki olumsuz maddelere bakıldığında ise öğrencilerin, GTSM ile ilgili öğrendiklerimi uygulamaya dökemem, GTSM ile ilgili konularda arkadaşlarım kadar iyi olmadığımı düşünüyorum ve GTSM ile ilgili derslere çalışsam bile başarılı olamayacağım inancındayım maddelerine karşı olumsuz bir yaklaşım sergilemedikleri ve özyeterlik algılarının yüksek olduğu söylenebilir. Öğrencilerin GTHM ve GTSM derslerine yönelik genel özyeterlik algılarına bakıldığında GTHM ve GTSM derslerine yönelik özyeterlik algılarının paralellik gösterdiği; öğrencilerin almış oldukları temel müzik bilgileri doğrultusunda GTHM ve GTSM ile ilgili eserlerin ses ile seslendirilmesinde, solfejinde, usûllerinin vurulmasında, bunların uygulamaya dökülmesinde ve bunlar ile ilgili etkinliklerde kendilerine olan güvenlerinin tam olduğu; ancak, GTHM ve GTSM ile ilgili kuramsal bilgiler, makam bilgisi, seyir yapabilme, yeni bir eser icra edebilme ve eserleri çalgı ile seslendirebilmede ise almış oldukları eğitim doğrultusunda GTHM ve GTSM derslerinin yoğunluğunun diğer derslere nazaran daha az olduğu düşünüldüğünden özyeterlik algılarının yeterli düzeyde olmadığı söylenebilir

17 DOI: /idil idil, 2017, Cilt 6, Sayı 39, Volume 6, Issue 39 Tablo 9. Öğrencilerin GTM Derslerine İlişkin Özyeterlik Algılarının Farklılığına Yönelik Wilcoxon z Testi Sonuçları GTHM GTSM Maddeler N z p<0,05 Sıra Ort. Sıra Top Sıra Ort. Sıra Top , ,00 57, ,00-1,810 0, , ,00 43, ,00-1,854 0, , ,50 51, ,50-1,560 0, , ,00 59, ,00-1,911 0, , ,50 60, ,50-1,585 0, , ,50 46, ,50-1,769 0, , ,50 55, ,50-2,480 0,013 * , ,00 50, ,00-1,292 0, , ,50 46, ,50-1,400 0, , ,00 60, ,00-2,319 0,020 * , ,00 51, ,00-1,395 0, , ,50 53, ,50-2,001 0,045 * , ,50 45, ,50-1,881 0, , ,50 37, ,50-1,017 0,309 Tablo 9 incelendiğinde her iki derse yönelik olarak, özyeterlik algılarının geneline ilişkin karşılaştırmaya bakıldığında, %95 güven düzeyinde öğrencilerin GTHM ve GTSM derslerine ilişkin özyeterlik algılarının farklılık göstermediği görülmektedir (p>0,05). GTHM ve GTSM derslerine yönelik özyeterlik algılarının karşılaştırılması, maddeler düzeyinde incelendiğinde, sadece GTM derslerinde dinlediğim eserlerin usûllerini vurabilirim, GTM derslerinde verilen yeni bir eseri icra edebilirim ve GTM derslerinde verilen eserleri sesim ile seslendirmede sorun yaşamam maddelerine verilen cevaplarda GTHM ve GTSM derslerine ilişkin özyeterlik algıları arasında farklılık ortaya çıktığı görülmektedir (p=0,000<0,05). Bu farklılık incelendiğinde öğrencilerin GTSM derslerinde dinledikleri eserlerin usullerini vurmada GTHM derslerine göre, GTHM derslerinde ise yeni bir eseri icra edebilmede ve eserleri sesleri ile seslendirmede GTSM derslerine göre kendilerini daha yeterli hissettikleri söylenebilir Üçüncü Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorumlar Bu başlık altında; araştırmaya katılan öğrencilerin GTM derslerine yönelik özyeterlik algılarının cinsiyet, mezun olunan okul, üniversite, bireysel çalgı, öğrencilerin dinlemeyi tercih ettikleri müzik türü ve ailenin dinlemeyi tercih ettiği müzik türü faktörlerine göre farklılık gösterip göstermediği ile ilgili tablo ve yorumlara yer verilmiştir

18 Şen, Y. ve Çelenk, K. (2017). Müzik Öğretmeni Adaylarının Geleneksel Türk Müziği Dersleri ne İlişkin Özyeterlik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. İdil, 6 (39), s Tablo 10. Öğrencilerin GTM Derslerine İlişkin Özyeterlik Algılarının Cinsiyet Faktörüne Göre Farklılığına Yönelik Mann-Whitney U Testi Sonuçları GTHM GTSM Maddeler Cinsiyet N Sıra Sıra Sıra Sıra U p Ort. Top. Ort. Top. U p 1 Kız , , ,5 0,000 * 204, Erkek , ,5 246, ,001 * 2 Kız , , , ,144 Erkek , , , ,5 0,722 3 Kız , ,033 * 206, ,5 Erkek , , , ,5 0,005 * 4 Kız , ,001 * 213, ,5 Erkek , , , ,5 0,199 5 Kız , , ,5 0,002 * 214, Erkek , ,5 227, ,288 6 Kız , ,5 213, , ,5 0,190 Erkek , ,5 229, , ,5 0,178 7 Kız , ,004 * 215, ,5 Erkek , , , ,5 0,456 8 Kız , , ,5 0,000 * 197, ,5 Erkek , ,5 260, , ,5 0,000 * 9 Kız , ,000 * 206, ,5 Erkek , , , ,5 0,003 * 10 Kız , , ,5 0,000 * 209, Erkek , ,5 237, ,026 * 11 Kız , ,000 * 205, ,5 Erkek , , , ,5 0,002 * 12 Kız , , , ,234 Erkek , , , ,5 0, Kız , ,015 * 226, Erkek , , ,050 * 14 Kız , , , ,041 * Erkek , , , ,5 0,190 Tablo 10 incelendiğinde %95 güven düzeyinde her iki derse yönelik olarak özyeterlik algılarının cinsiyet faktörüne göre farklılık gösterdiği, özellikle GTHM derslerine yönelik özyeterlik algılarında cinsiyet faktörüne göre daha çok farklılık olduğu görülmektedir (p=0,000<0,05). GTM derslerine ilişkin özyeterlik algılarının cinsiyet faktörüne göre sıra ortalamaları incelendiğinde, GTHM ve GTSM derslerine yönelik olarak GTM ile ilgili konularda arkadaşlarım kadar iyi olmadığımı düşünüyorum ve GTM ile ilgili derslere çalışsam bile başarılı olamayacağım inancındayım maddeleri hariç diğer maddelerin genelinde erkek öğrencilerin ortalamalarının kız öğrencilere göre daha yüksek olduğu; bahsi geçen iki maddede ise kız öğrencilerin çalışmanın başarıyı getirmesi ve kendilerine olan özgüvenleri konularında özyeterlik algılarının erkeklere göre daha yüksek olduğu ve başarıyı elde etme konusunda erkeklere nazaran daha azimli oldukları söylenebilir

19 DOI: /idil idil, 2017, Cilt 6, Sayı 39, Volume 6, Issue 39 Tablo 11. Öğrencilerin GTM Derslerine İlişkin Özyeterlik Algılarının Mezun Olunan Okul Faktörüne Göre Farklılığına Yönelik Mann-Whitney U Testi Sonuçları GTHM GTSM Maddeler Okul N Sıra Sıra Sıra Sıra U p Ort. Top. Ort. Top. U p 1 AGSL , , ,5 0,002 * 209, Diğer , ,5 239, ,021 * 2 AGSL , , , ,263 Diğer , , , ,5 0,330 3 AGSL , ,001 * 208, ,5 Diğer , , , ,5 0,008 * 4 AGSL , ,002 * 208, Diğer , , ,006 * 5 AGSL , ,5 218, ,727 Diğer , ,5 219, ,941 6 AGSL , , ,248 Diğer , , ,439 7 AGSL , , , ,783 Diğer , , , ,5 0,888 8 AGSL , ,010 * 207, ,5 Diğer , , , ,5 0,003 * 9 AGSL , ,023 * 211, Diğer , , ,050 * 10 AGSL , , ,403 Diğer , , , AGSL , ,5 221, , ,5 0,251 Diğer , ,5 212, , ,5 0, AGSL , ,5 218, ,5 0,838 Diğer , ,5 219, , AGSL , , , ,411 Diğer , , , ,5 0, AGSL , , , ,098 Diğer , , , ,5 0,047 * Tablo 11 incelendiğinde maddelerin genelinde GTM derslerine ilişkin özyeterlik algılarının mezun olunan okul faktörüne göre farklılık göstermediği, ancak %95 güven düzeyinde GTM ile ilgili kuramsal soruları cevaplayabilirim, GTM ile ilgili öğrendiklerim kendime olan güvenimi artırdı, GTM ile ilgili etkinliklerde başarılı olacağıma inanıyorum, GTM ile ilgili dinlediğim eserlerin makamlarını anlayabilirim, GTM ile ilgili dinlediğim eserlerin seyirlerini yapabilirim ve sadece GTSM ile ilgili derslere çalışsam bile başarılı olamayacağım inancındayım maddelerinde ise özyeterlik algılarının mezun olunan okul faktörüne göre farklılık gösterdiği ve diğer öğretim kurumlarından mezun olan öğrencilerin ortalamalarının AGSL lerden mezun olan öğrencilere göre daha yüksek olduğu görülmektedir (p=0,000<0,05). AGSL lerin müzik müfredat programları eğitim-öğretim yılında GTM derslerine yönelik olarak yeniden düzenlenmiş olsa da (Haftalık Ders