SESBİLİM ÇALIŞMALARI. Prof. Dr. İclâl ERGENÇ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "SESBİLİM ÇALIŞMALARI. Prof. Dr. İclâl ERGENÇ"

Canan Uzer
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 SESBİLİM ÇALIŞMALARI Prof. Dr. İclâl ERGENÇ

2 SESBİLİM ve SESBİLGİSİ ALANINDAKİ ÖNCÜ ÇALIŞMALAR Prof. Dr. NECİP ÜÇOK Seslerin fizyolojik açıdan çıkış biçimleri ve ses dizgesindeki konumlanışlarını betimlenmesi» DURGUN SESBİLGİSİ (seslerin fizyolojik ve anatomik açıdan incelenmesi)» GELİŞMELİ SESBİLGİSİ ve SÖZDİZİMSEL SESBİLGİSİ (seslerin ses dizgesinde konumlanış biçimlerinin incelenmesi)» Benzeşme SES DEĞİŞİMLERİ» Benzeşmezlik» Aktarım Üçok (1951) Genel Fonetik

3 Prof. Dr. NECİP ÜÇOK İlerleyici Benzeşme tirit-ci > tirit-çi Tüm Benzeşme taşıt-tı > taşıt-tı BENZEŞME Yarı Benzeşme Gerileyici Benzeşme so-pn-us > so-mn-us (Latince de uyku ) BENZEŞMEZLİK (1) elma > alma (2) keyiş > keşiş (Anadolu Ağzı) Üçok (1951) Genel Fonetik

4 Prof. Dr. ÖZCAN BAŞKAN SESBİLİM ve SESBİLGİSİ alanlarının,» İşleyiş biçimleri açısından birbirinden ayrılması,» bu alanlara ilişkin araştırma yöntemlerinin farklı olması gerektiğini vurgulamaktadır. Başkan (1955) Fonemik Tahlilde Kıstaslar Meselesi

5 Prof. Dr. NEVİN SELEN SESBİLİM PARÇALI Sesbilim PARÇALARÜSTÜ Sesbilim - bir parçadan oluşan - anlam ayırıcı nitelikli - nitelik-nicelik farklığı - birden fazla parçadan oluşan - anlam ayırıcı nitelikli (3) a. Üç bavulu vardı. > İstasyona vardı. b. Fazla kap arttı. > Fazla kabarttı. Ezgi türlerinin sınıflandırılması a. Biten Ezgi b. Süren Ezgi c. Soru Ezgisi Selen (1973) Entonasyon Analizleri

6 Prof. Dr. NEVİN SELEN Akustik Sesbilimi ve Söyleyiş Sesbilimi Seslerin fizyolojik ve anatomik özellikleri» Sesin oluşumu» Konuşma organlarının işleyiş yapısı Selen (1979) Söyleyiş Sesbilimi, Akustik Sesbilim ve Türkiye Türkçesi

7 NEVİN SELEN (1979) Ünlü ve Ünsüzlerin Sınıflandırılması Çift-dudak ÜNLÜLER Arkadil Öndil Ortadil /a/, /o/, /u/ Düz Yuvarlak /ö/, /ü/ /e/, /i/ /ö/, /ü/ Dişardı ÜNSÜZLER Kapanma (Patlamalı) Ünsüzler Artdamak Çift-dudak Geniz Dişeti Artdamak Akıcı Vurmalı /p/, /b/ /d/, /t/ /k/, /g/, /ğ/ /m/ /n/ /n/ /r/ Sızmalı Dudak-diş Dişeti Daralma Ünsüzleri Öndamak- Dişeti Yarı ünlü Öndamak Gırtlak Akıcı avurtsu /f/, /v/ /s/, /z/ /ş/, /z/ /j/ /h/ /l/ Selen (1979) Söyleyiş Sesbilimi, Akustik Sesbilim ve Türkiye Türkçesi

8 Prof. Dr. ÖMER DEMİRCAN PARÇALI SESBİLİM Ses tellerinin titreşimi Çıkış yerleri Çıkış biçimleri PARÇALARÜSTÜ SESBİLİM Süre Soluk baskısı Uyum Perde değişimi Ezgi DİZİMSEL ETKİLEŞİM ÜNLÜLER için; Kapanma Düz yuvarlak uyumu Kayan ünlüleşme genizsilleşme ÜNSÜZLER için; leşme Ötüm uyumu Ötümsüzleşme Sızıcılaşma Üfleme Demircan (1979), (2001a), (2001b)

9 KAYNAKÇA Başkan, Ö. (1955). Fonemik Dilde Kıstaslar Meselesi. İstanbul Matbaası. İstanbul. Üçok, N. (1951). Genel Fonetik (Ana Çizgileri). İbrahim Horoz Matbaası. İstanbul. Selen, N. (1979). Söyleyiş Sesbilimi, Akustik Sesbilim ve Türkiye Türkçesi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 454. Demircan, Ö. (1979). Türkiye Türkçesinde Ses Düzeni, Türkiye Türkçesinde Sesler. TDK Yayınları. Ergenç, İ. (1989). Türkiye Türkçesinin Görevsel Sesbilimi, Engin yay., Ankara. Tekin, T. (1995). Türk Dillerinde Birincil Uzun Ünlüler. Simurg Yayınları/Türk Dilleri Araştırma Dizisi. Ergenç, İ. (1995). Konuşma Dili ve Türkçenin Söyleyiş Sözlüğü, Multilingual Yay., İstanbul. Fidan, D. (2002). Türkçede Ezgi Örüntüleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Özge, U. (2003). A tune based account of Turkish information structure. ODTÜ Enformatik enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Fidan, D. (2007). Türkçe ezgi örüntüsünde duygudurum ve söz edimi görünümü. Ankara Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Bozşahin, C. ve Göksel, A. (2008). Türkçede Ezgi: Sözdizim ve Edimle İlişkisi. 21. Ulusal Dilbilim Kurultayı Bildirileri (10-11 Mayıs, 2007). (yay. M. Aksan ve Aksan Y.). Mersin Üniversitesi Yayınevi. Ivosevic, S. (2009). Sözdizimsel belirsizliğin giderilmesin bürünsel sınırların rolü. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bekar, P.İ. (2010). Şizofrenlerin sözlü metinlerinde duygudurum görünümleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Benzer belgeler

ANKARA ÜNİVERSİTESİ DİL ve TARİH-COĞRAFYA FAKÜLTESİ DİLBİLİM BÖLÜMÜ LİSANS PROGRAMI DERS İÇERİĞİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ DİL ve TARİH-COĞRAFYA FAKÜLTESİ DİLBİLİM BÖLÜMÜ LİSANS PROGRAMI DERS İÇERİĞİ Kod Dersin Adı Yıl/Yarıyıl Dersin İçeriği DBB119 Dilbilime Giriş I. Yıl I. Yarıyıl DBB121 Dilbilgisi Kavramları