Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı

Transkript

1 SAKARYA ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR VE BİLİŞİM BİLİMLERİ FAKÜLTESİ ORTAK BİLGİSAYAR DERSLERİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı 5.HAFTA Kelime İşlemci (Uygulamanın Kullanımı, Temel İşlemler) Öğr. Gör. Mustafa YILMAZ Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Sakarya Üniversitesi ne aittir. Bu ders içeriğinin bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan izin almadan ders içeriğinin tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kayıt veya başka şekillerde çoğaltılamaz, basılamaz ve dağıtılamaz. Her hakkı saklıdır 2013 Sakarya Üniversitesi

2 BÖLÜM 5 KELİME İŞLEMCİ Kelime işlemci nedir? Metin, tablo, resim ve diğer birçok eklentileri içeren dokümanları hazırlamak, düzenlemek ve kaydetmek için kullanılan bilgisayar uygulama yazılımlarının geneline kelime işlemci programı denilmektedir. Kelime işlemeciler, bilgisayar uygulama yazılımları arasında en yaygın kullanılanıdır. Dolaysıyla bu yazılımların ürettiği doküman biçimleri.doc ve.docx en çok paylaşılan dosya biçimidir. Kaç Tane Kelime İşlemcisi Yazılımı Var? Pazarda ulaşabileceğiniz birçok kelime işlemci yazılımı olmasına rağmen yaygın olarak iki tanesi kullanılmaktadır. Bu iki kelime işlemci programı Microsoft firmasının ticari ürünü olan Microsoft Office ve Sun Microsystems firmasının açık ürünü olan Open Office paketlerinde bulunan Word ve Writer dır. Kelime İşlemcisiyle Neler Yapılabilir? Temel olarak kelime işlemci programları bilgisayarda açılan belgelere yazı yazmak, tablo eklemek, resim, grafik eklemek ve bunları biçimlendirmek için kullanılmaktadır. Üniversite Hayatı ve Kelime İşlemcisi "Bir bilgisayar kullanıcısının en çok kullandığı programlardan biri kelime işlemcidir. Kelime işlemci belge hazırlama ve düzenleme işlemlerinin yapıldığı bir yazılım ya da programdır. Word, Open Office, NotePad gibi programlar, örnek kelime işlemci programlarıdır. Kelime işlemci bir üniversite öğrencisi için de vazgeçilmez programlardan biridir. Aldığı dersler için hazırladığı ödev, proje ve/veya tasarım raporu, okuldan mezun olmak için hazırladığı yönlendirilmiş çalışma ve bitirme tezi gibi belgeler, örnek olarak verilebilecek kelime işlemci çalışmalarıdır. Bu çalışmalardan ödev ve rapor belgeleri, dersin öğretim elemanı belge biçimi ve düzenlemesiyle ilgili kural koymamışsa öğrenci tarafından belirlenerek hazırlanırken, yönlendirilmiş çalışma ve bitirme tezleri ise tez yazım kılavuzundaki kurallar (yazı tipleri, yazı büyüklüğü, metin hizalaması, kenar boşlukları, vb.) dikkate alınarak hazırlanır. Tüm bu bilgiler doğrultusunda Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı dersinin Kelime İşlemci bölümü, öğrencilerin öğrenim hayatı boyunca hazırlamak zorunda kalacağı belgeleri, Word programı ile oluşturabilmek için gerekli olan bilgileri ve uygulamaları içermektedir. Sesli anlatım ve uygulama föy materyalleri ile desteklenen bu bölümün, bir üniversite öğrencisini, her türlü belge hazırlama ve düzenleme işlemini profesyonel anlamda yapabilecek bir seviyeye ulaştırması hedeflenmektedir. 1.Uygulamanın Kullanımı Word kelime işlemci programının kullanımı yeni geliştirilen kullanıcı dostu yeni ara yüzüyle oldukça basitleştirilmiştir. Diğer ofis programlarında olduğu gibi yeni bir belge açma ve bu belgeye veri girip, düzenleme ve kaydetme daha da kolaylaşmıştır. 88

3 1.1.Kelime işlemcisiyle ilk adımlar Word kullanmaya başlamadan önce programı açma, açılan ara yüzde yer alan ögelerle tanışma, bir belgeyi açma, aynı anda birden fazla belgeyle çalışma gibi temel bazı adımları öğrenmek gerekmektedir Kelime işlemci uygulamasını başlatma Word programını çalıştırmak için; Başlat düğmesinden Tüm Programlar seçeneğinin üstüne gelinir açılan menüden Microsoft Office sekmesi ve oradan Microsoft Office Word 2010 simgesine tıklanır Word ekranı Word çalıştırıldığında açılan pencereye Word Penceresi denir. Bu pencere aşağıdaki resimde gösterilmiştir. Bu pencerenin üst tarafında 1. Hızlı Erişim Araç Çubuğu 2. Başlık Çubuğu 3. Şerit bulunmaktadır. 89

4 Hızlı erişim araç çubuğu Şeridin sağ üst kısmında Hızlı Erişim Araç Çubuğu bulunur. Bu çubuk çok sık kullanılan Kaydet, Geri Al ve Yeniden komut düğmelerini içerir. Hızlı Erişim Araç Çubuğuna yeni komut eklemek veya var olanları kaldırmak için araç çubuğunun sağında bulunan ok simgesine tıklayarak komutları seçmek veya seçimden kaldırmak gerekir. Açılan menüde bulunmayan komutları Hızlı Erişim Araç Çubuğuna eklemek için Diğer Komutlar komutunu kullanarak veya sekmelerde bulunan komutlar çubuğa eklenebilir. Bunun için eklemek istenen komut üzerinde sağ tıklanır. Açılan iletişim kutusundan Hızlı Erişim Araç Çubuğu na Ekle komutuna tıklanır. Çubukta var olan bir komut kaldırılmak istediğinde de aynı işlem tekrarlanır ancak Hızlı Erişim Araç Çubuğu ndan Kaldır komutu seçilir. Başlık çubuğu Başlık Çubuğunda kullanılan programın adı ve üzerinde çalışılan belgenin adı bulunur. Örneğin yukarıdaki resimde de görüldüğü gibi çalışan program Word ve açık olan belgenin adı Uygulama Belge adının yanında yer alan.docx uzantısı Word belgelerinin uzantısıdır. Çubuğun sağ üst köşesinde tüm Windows pencerelerinde olduğu gibi Simge Durumuna Küçült, Ekranı Kapla ve Kapat düğmeleri vardır. Şerit Şerit MS Office in 2007 sürümüyle güncellediği kullanıcı arabiriminde yer alan ve komut gruplarının bir dizi sekmenin altında sunulduğu bir araçtır. 90

5 Sekmelerde bulunan komutlar ilgili sekmenin adına uygun olarak gruplanmıştır. Örneğin belgeye bir nesne (tablo, resim, grafik ) eklenecekse bu işlemi Ekle sekmesinde bulunan komut gruplarıyla gerçekleştirilmektedir. Sekmeler Daha önce de belirtildiği gibi sekmeler benzer görevleri yapan komutlar gruplanmıştır. Sekmelerin böyle düzenlenmesi uygulama özelliklerine erişimi basitleştirmektedir. Bu amaçla Word penceresinde temel olarak sekiz sekmenin olduğunu görülmektedir. Bu sekmeler Dosya, Giriş, Ekle, Sayfa Düzeni, Başvurular, Postalar, Gözden Geçir, Görünüm olarak adlandırılmışlardır. Bunlara ilave olarak bilgisayara kurulan bazı programlar (eklenti) vasıtasıyla bu kısma ek sekmeler gelebilir. Bu durumda mevcut sekiz sekmenin yanına Eklentiler sekmesi ilave olur. Sabit olarak görünen bu sekmelerin yanında sadece özel türden nesnelerin düzenlenmesi sırasında ihtiyaç duyulan komutların bulunduğu Bağlamsal sekmeler bulunmaktadır. Bağlamsal sekmeler nesnelerin düzenlemesi esnasında görünürler. Örneğin belgeye bir tablo eklenildiğinde ekleme noktası/imleç tablonun içinde veya tabloya tıklandığında, üzerinde tablo düzenlemeye ilişkin komutların yer aldığı bir bağlamsal sekme ekrana gelir. Bağlamsal sekmeler yalnızca gerektiğinde görüntülenir ve eldeki işleme ilişkin gerekli komutları bulmayı ve kullanmayı çok daha kolay hale getirir. Tabloyla ilgili bağlamsal sekmeler Tasarım ve Düzen sekmeleridir. Bu sekmelerin altında yer alan komut ve komut grupları tabloyla ilgili düzenlemeleri yapmak için kullanılmaktadır. Galeriler Galeriler, yeniden tasarlanmış kullanıcı arabiriminin önemli bir ögesidir. İçerdikleri hazır biçimlerle galeriler Word belgesini düzenlerken kullanıcıların arasından seçim yapabilecekleri birçok seçenek sunmaktadır. Galerideki hazır biçimler yardımıyla kolayca, güzel görünümlü işler üretmeyi sağlar. Buna ek olarak canlı önizleme sayesinde fare işaretçisini galerideki seçenekler üzerinde gezdirdikçe, düzenleme veya biçimlendirme değişikliği uygulanmasının sonuçlarını görmek mümkündür. Bu yeni, dinamik özellik kullanıcıların daha az zaman ve çabayla mükemmel sonuçlar yaratabilmeleri için, düzen oluşturma, düzenleme ve biçimlendirme işlemlerine akıcılık kazandırır. Word, şekil stilleri, WordArt veya animasyon efekt türlerinde olduğu gibi birçok seçeneğe sahipse de şerit üzerinde birkaç seçenek görünür. Seçeneğe ait tüm galeriyi görmek için, komutların altındaki veya sağ kenarındaki ok a tıklanır. Word programında iki galeri türü mevcuttur. Bunlardan ilki birkaç seçimin olduğu galerilerdir ve şerit üzerinde bir komut kümesinin parçası gibi gösterilir. 91

6 Ancak çok seçimli galeriler (örneğin yandaki resimde görülen Temalar galerisi gibi) içinden seçim yapılabilen açılır galeriler olarak görüntülenir. Dosya Sekmesi Şeridin sol üst köşesinde Dosya sekmesi bulunmaktadır. Bu sekmeye tıklandığında diğer sekmelerden farklı olarak Backstage görünümü görünür. Şeritte yer alan diğer sekmeler belgenin içinde çalışırken kullanılan komutları içerirken, Microsoft Office Backstage görünümü ise belgenin kendisi üzerinde işlem gerçekleştirmek için kullanılan komutları içermektedir. Microsoft Office Backstage görünümünde sol tarafında komutlar ve sekmeler bulunmaktadır. Burada belgeleri açmak, kaydetmek ve yazdırmak için kullanılan temel komutlar yer alır. Yeni bir belgenin oluşturulduğu veya var olanın açıldığı komutlar bu sekmede bulunurlar. Kaydet ve Farklı Kaydet komutları da buradadır. Komutların dışında bu görünümde sekmeler de bulunmaktadır. Örneğin Bilgi sekmesindeyken belge hakkındaki bilgi ve özellikleri görmek mümkündür. En Son sekmesindeyse en son açılan belgeler listelenerek sık sık üzerinde çalışılan bir belge tekrar aranmak zorunda kalınmadan bulunabilir. 92

7 Microsoft Office Backstage görünümünde komutların ve sekmelerin bulunduğu yerin en altında ise belgelerin üretilmesiyle ilgili olmayan ve Word'ün çalışma şeklini denetleyen geri plandaki ayarların yapıldığı Word Seçenekleri sekmesi bulunur. Bu sekmeye tıklandığında Word Seçenekleri iletişim kutusu açılır. Bu pencereden güvenlik ve kullanıcı bilgileri, yazım kılavuzları ve otomatik düzeltme gibi ayarlar yapılır. Komut Grupları Seçili sekme için kullanılabilir komutlar, birbiriyle ilişkili öğeleri bir arada gösteren birkaç gruba ayrılmışlardır. Grupların adı komutların altında görünür. Seçilen sekmeye bağlı olarak kullanıcı arabiriminde farklı komutlar bulunmaktadır. Word Giriş sekmesi tıklandığında şerit üzerinde Pano, Yazı Tipi, Paragraf, Stiller ve Düzenleme gibi birçok komut grubu görünür. Başka bir sekmeye tıklandığında farklı komut grupları görünecektir. Bu şekildeki bir menü düzeni, aranan komutların kolay bulunmasını sağlamaktadır. Bazı komut gruplarındaki komutlara, iletişim kutuları üzerinden ulaşılabilir. Komut gruplarının sağ alt köşesindeki İletişim Başlatıcıya tıklanarak iletişim kutusuna erişilebilmektedir. 93

8 Bu alan şu şekilde çalışmaktadır. İlgili sekmeye (örneğin Word programında Sayfa Düzeni sekmesine) tıklanır. Sekmede bulunan komut grubunun (örneğin Sayfa Yapısı) sağ alt köşesindeki küçük ok simgesini tıklanır. Tıklama sonucunda aşağıdaki pencerede olduğu gibi komut grubunun iletişim kutusunu açılır. Komutlar Komutlar, komut grupları içinde bulunan her bir düğme, bilgi girme kutusu veya menülerdir. Örneğin Word de Giriş sekmesinin yazı tipi grubunda bulunan Yazı Tipi, Yazı Tipi Boyutu, Kalın, İtalik, Altı Çizili gibi komut düğmeleri. Durum çubuğu Durum Çubuğu çalışılan belge hakkında bilgilerin verildiği bölümdür. Durum Çubuğunun sol tarafında belgenin Sayfa sayısı, Sözcük sayısı, Dil ile ilgili bilgiler bulunur. Örneğin aşağıdaki belge 117 sayfadan oluşmakta ve 10 sayfa açıktır. Bu belgede sözcük var ve belgenin dili Türkçedir. Sağ tarafında ise belgenin değişik görünümleri ile çalışılabilmesini sağlayan araç vardır. Kaydırma çubukları Word belgesi içinde hızlı bir şekilde hareket etmek için kullanılan basit yollardan biri kaydırma çubuklarıdır. Belgenin sağ tarafında ve alt kısımda bulunan kaydırma çubukları ile dikey hareket etmek için çubuğu aşağı yukarı, sağ-sola hareket etmek için ise yatay kaydırma çubuğunu istenilen yönde sürüklemek yeterli olacaktır. 94

9 Belge tarayıcısını kullanma Belge içinde hızlı hareket etmenin bir diğer yolu, kaydırma çubuğu üzerinde bulunan Belge Tarayıcıdır. Bu araç sayfaya grafik, başlık, bölüm vb. göre göz atılmasını sağlar. Cetvel Cetvel Word belgesi ilk açıldığında görünmez. Cetveli görünür yapmak için Görünüm sekmesinden Cetvel komutunun önündeki kutucuğu seçili hale getirmek gerekir. Bunun dışında dikey kaydırma çubuğunun üstünde bulunan komuta tıklanarak cetvel görünür yapılabilir. Cetvel sayfadaki satırların ve paragrafların sağdan ve sol girintilerin, kenar boşluklarının ayarlanmasında kullanılır. Bunun dışında hizalama yapmada kullanılan sekmeler cetvel üzerine yerleştirilir Bir veya birkaç belgeyi açma Word e çalışırken bir veya birkaç belgeyi aynı anda açmak ve çalışmak mümkündür. Birden fazla belgeyle aynı anda çalışmak, bunlar arasında metin ve nesneleri kolayca kopyalama veya taşıma imkânı vermektedir. Bu işlemler istenirse belgeler arasında geçiş yaparak veya açık olan belgeleri yan yana göstererek yapılabilir. Yana yana göstermek iki farklı belge arasındaki metin veya nesneler arasında kıyaslama imkânı da vermektedir Yeni belge oluşturma Word programında bir belge oluşturmak için yapılması gereken ilk işlem programı başlatmaktır. Program başlatıldığında Belge 1 adlı bir Word Belgesi açılmış olur ve açılan pencerede 95

10 boş bir belge bulunur. Bu belge yazmaya hazırdır. Klavyeden yazı yazmaya başlanıldığında metin belgede belirecektir. Word programı ile çalışırken yeni bir belgeye ihtiyaç duyulduğunda belgeyi açmak için aşağıda sıralanan üç yoldan biri izlenebilir. Dosya sekmesinde bulunan yeni sekmesini kullanarak Yeni Word belgesi oluşturmak için kullanabilecek ilk yol Microsoft Office Backstage görünümünden Boş belge simgesi seçilir ve Oluştur komutuna tıklanarak yeni bir belge oluşturmuş olur. Pencerede de görüldüğü gibi Yeni sekmesinden sadece Boş belge değil, diğer Word uygulamaları da açabilir. Böylece Word hazır bulunan şablonlardan yararlanılarak kolay bir şekilde Ajanda, Broşür vd. hazırlamak mümkün olur. CTRL+N klavye kısayolunu kullanarak. Word de boş belge açmanın diğer bir yolu da klavye kısayollarını kullanmaktır. Klavyeden CTRL tuşuna basılıyken N tuşuna basarak klavyeden yeni bir boş belge açılabilir. Hızlı erişim araç çubuğunu kullanarak Daha önce Hızlı Erişim Araç Çubuğundan bahsedilmişti. Yeni belge açmanın diğer bir yolu da Yeni belge kısayol düğmesini araç çubuğuna ekleyip onu kullanmaktır. Bunun için Hızlı Başlat Araç Çubuğunun yanında bulunan aşağı açılır oka tıklanır 96

11 Açılan Hızlı Erişim Araç Çubuğunu özelleştir menüsünden Yeni sekmesini seçili duruma getirerek Yeni komutu Hızlı Erişim Araç Çubuğuna eklenmiş olur. Bu kısayol komutuyla Word programında yeni belge oluşturmak için mevcut yollara bir yol daha eklenmiş olur Belgeyi diskte bir alana saklama Word de belge oluşturup düzenledikten sonra veya var olan bir belgede yapılan değişiklikten sonra belgeyi daha sonra kullanmak üzere kaydetmek gerekir. Hatta bundan daha önemlisi, veri kayıplarını önlemek için belgede çalışırken arada bir belgeyi kaydetmek gerekir. Belgeyi kaydetmek için birden fazla yol vardır. Bunun için aşağıdaki yollardan birisi kullanılabilir: Hızlı Erişim Araç Çubuğu>Kaydet düğmesini tıklamak. Dosya sekmesinde, Kaydet komutunu seçmek. CTRL + S tuşlarına basmak. Oluşturulan Word belgesindeki düzenlemeleri bilgisayara kaydetmek için yukarıdaki yollardan biri izlediğinde, belge daha önce kayıt edilemediği için kaydedilecek belge için dosya adı girilmesi gerekir. Dosya adını yazdıktan sonra pencerenin sol tarafında bulunan Gezinti bölmesinden belgenin saklanacağı klasör seçilir. Belgenin kaydedileceği dizin ve klasörü pencerenin üst tarafında bulunan adres çubuğundan da seçilmesi mümkündür. Kaydedilecek klasör seçildikten sonra kaydet düğmesine basılarak yukarıdaki resimde de görüldüğü gibi İçerik adlı klasörün içine 97

12 kaydedilmiş olur. Eğer belge başka bir klasörün içinde saklanmak isteniyorsa adres çubuğundan bu klasöre gidilip kaydet düğmesine tıklamak gerekir Var olan belgeyi açma Word de daha önce oluşturulan ve bilgisayara kaydedilen belgeleri açmak için birkaç yol izlenebilir. Bunlardan birincisi belgenin kaydedildiği klasöre gidip dosyası açmak için üzerine çift tıklamak veya dosyayı seçip ENTER tuşuna basarak dosyayı açmaktır. Var olan belgeyi açmak için kullanabilecek bir diğer yol Dosya sekmesinde veya Hızlı Başlat Araç Çubuğunda (eklenmesi gerekir) bulunan Aç komutunu kullanmaktır. Aç komutuna tıklanarak belgenin bulunduğu klasöre gidilir ve açılmak istenilen dosya seçilerek aç komutuna tıklanır. Bunun dışında CTRL+O klavye kısayol tuşu da Aç komutu işlevini görmektedir. Bir diğer yol Dosya sekmesinde bulunan En Son sekmesidir. Bu sekmede son çalışılan belgeler listelenmektedir. Eğer açılacak belgeyle yakın zamanda çalışıldıysa belge bu listede yer alacaktır. Listeden belgeyi seçerek açmak mümkündür Belgeyi farklı bir isimle saklama Sık sık üzerinde çalışılan Word belgesinde düzenleme yapılır ve yeni bilgi girilir. Yapılan düzenlemeleri saklamak için belgeyi ilk defa kaydederken kullanılan kaydetme seçeneklerinden biri kullanılarak aynı ad ve klasörde saklamak mümkündür. Ancak bazen yapılan değişiklikleri farklı bir adla başka bir belgede saklama ihtiyacı duyulabilir. Örneğin çalışılan belgenin eski hali korunmak istenebilir. Bu tür durumlarda düzenleme yapılan ve yeni bilgi girilen var olan bir Word belgesinin adı ve/veya konumu değiştirilerek farklı kaydedilebilir. Bunun için Dosya sekmesinde bulunan Farklı Kaydet komutuna basmak gerekmektedir. Bunun dışındaki kaydetme seçenekleri var olan belgede değişiklik yaparak kaydeder. Farklı belgeleri veya farklı konumda kaydetmek istenildiğinde Faklı Kaydet komutunu kullanmak gerekir. Bu komuta tıklatıldığında Word belgesini ilk defa kayıt ederken karşılaşılan pencere açılır. Buradan kayıt yeri, dosya adı değiştirilerek belge kaydedilir Belgeyi farklı dosya türüyle saklama Word ün eski sürümleri (Word ve daha eski) eklenti kurmak suretiyle Word 2010 hazırlanmış belgeleri çalıştırabilmesine rağmen, şayet Word 2010 den daha düşük sürüm veya farklı kelime işlemci kullanan kullanıcılarla belge paylaşılacaksa belgelerin buna uygun olarak kaydedilmesi gerekir. Bunun için belge kaydedilirken Kayıt türü olarak listede bulunan dosya türlerinden biri seçilmelidir. 98

13 Örneğin, Word de oluşturulan bir belge açılıp Word'de değiştirilerek, sonra da Word Belgesi veya Word türünde kaydedilebilir. Bunun dışında belgeyi PDF veya OpenDocument Metni olarak da kaydedebilir Açık belgeler arasında geçiş. Windows ta açık olan pençeler arasında geçişten farklı olarak açık olan Word belgeleri üst üste gelecek şekilde bir araya gruplanabilirler. Windows 7 ayarlarında yapılan ayarlamayla Word ve benzeri uygulama programlarının açık olan pencereleri gruplanır. Fare işaretçisiyle grubun üzerine gelindiğinde açık olan Word belgeleri yukarıdaki gibi önizlemeleri küçük pencereler şeklinde açılır ve istenilen belge önizlemesine tıklanarak o belgeye geçiş yapılmış olur. Açık olan belgeler arasında geçiş yapmak için kullanılan yollardan biri de Görünüm sekmesinde bulunan Pencerelerde Geçiş Yap komutudur. Bu komuta tıklanarak açılan menüdeki listeden ilgili belge seçilerek geçiş yapılır. 99

14 Yardım fonksiyonlarının kullanımı. Word ile çalışılırken yardım almanın pek çok yolu vardır. Bu çok yönlü yardım sistemi, yardıma ihtiyaç duyulduğunda rehberlik edecek ve öneriler sunacak olan etkileşimli özellikte bir yol göstericidir. Dosya sekmesi Yardım sekmesinde ve pencerenin sağ üst köşesinde bulunan Microsoft Office Word Yardımı düğmesine tıklandığında veya klavyeden F1 tuşuna basıldığında Word Yardımı iletişim kutusu açılır. Bu pencerede sol üst tarafta bulunan Ara kutusuna yardım konusunu temsil eden anahtar kelime yazılır ve Ara komutuna basılırsa ilgili kelimeyle ilgili yardım konuları listelenmiş olur. Yardım alma konusunda bir diğer yol da Ara kutusunun hemen üstünde bulunan İçindekiler Tablosunu Göster komutuna tıklanmasıyla Word Yardımı iletişim kutusunda listelenen yardım alınabilecek konuların listesinden seçim yapmaktır. 100

15 Belgeyi kapama Üzerinde çalışılan Word belgesi kaydedilip istenilen yerde sakladıktan sonra belgeyi kapatmak için birkaç yol izlenebilir. Birinci yol pencerenin sağ üst köşesinde yer alan Kapat komutuna tıklamaktır. Bir başka yol da klavyeden ALT+F4 kısayolunu kullanmaktır. Dosya sekmesinde bulunan Çıkış komutu bu iki yoldan farklı olarak açık olan bütün belgeleri kapatır. 1.2.Ayarların yerleştirilmesi Belge görünümleri. Farklı kullanıcılar veya farklı amaçlar için Word belgelerinde değişik görünümlerinde çalışma ihtiyacı duyulabilir. Görünüm sekmesi Belge Görünümleri komut grubu ve üzerinde çalışılan Word belgesinin sağ alt köşesinde yer alan düğmeler yardımıyla belgenin değişik görünümlerde görüntülenmesi sağlanabilir. Sayfa Düzeni Görünümü Sayfa Düzeni Görünümü ile belgenin eksiksiz ve yazıcıdan çıkacak halinin görüntülenmesi sağlanır. Dipnot, son not, alt ve üst bilgi gibi öğeleri içeren eksiksiz bir görünüm sunar. Taslak Görünüm Taslak Görünümü belgeye hızlı ve kolay biçimde metin girmek ve düzenlemek için kullanılabilecek bir görünümdür. Bu görünümünde üst ve alt bilgi, dipnot ve son not gibi ek öğeler ve birden fazla sütün görünmez. Web Yerleşimi Görünümü Bu görünüm belgenin web tarayıcısında nasıl görüneceğini gösterir. Böylece web ortamında yayınlamak için hazırlanan bir belge içindeki grafik ve resimler üzerinde bu görünüm kullanılarak uygun bir biçimde düzenleme yapma imkânı sağlanır. 101

16 Anahat Görünümü Anahat görünümüyle belgenin yapılandırılmış hali ve başlık düzeyleri görüntülenebilir Büyültme/yakınlaştırma araçlarının kullanımı. Word belgesinde bazen ayrıntılara daha yakından bakmak gerekebilir. Bu amaçla Görünüm sekmesinde Yakınlaştır komut grubu ve Durum Çubuğunun sağ tarafında yakınlaştırma aracı bulunmaktadır. Yakınlaştırmak için kaydırıcıyı sağa, uzaklaştırmak için de sola sürüklemek gerekmektedir. Kaydırıcının solundaki yüzde sayısı tıklatıldığında, bir yakınlaştırma yüzdesi belirtilebilen Yakınlaştır iletişim kutusu açılır. Açılan iletişim kutusundan yakınlaştırma düzeyi ayarlanabilir. Yakınlaştırma için kullanılabilecek bir diğer yolda CTRL tuşunu basılı tutarak fare üzerindeki tekerleği ileri doğru, uzaklaştırmak için de geriye doğru döndürmektir Araç çubuklarını gösterme/gizleme Bazı durumlarda daha geniş çalışma alanına ihtiyaç duyulabilir. Bu tür durumlarda şerit gizlenebilir. Şeridi geçici olarak gizlemek, onu kullanmak kadar kolaydır. Şeridi gizleme işlemi için etkin sekmenin çift tıklanması yeterlidir. 102

17 Gruplar kaybolur ve böylece daha fazla kullanım alanı ortaya çıkar. Tüm komutlar yeniden görülmek istendiğinde sekmenin yine çift tıklanması gerekir Yazdırılamayan karakterlerin gösterme/gizleme. Kelime işlemci programında düzenleme yapılırken, yazıcıdan çıktı alınırken veya Göster seçeneği aktif değilken görünmeyen bazı karakterler vardır. Kelimeler arasında kullanılan boşluk karakteri, paragraf işaretleri, kesme işaretleri ve sekmeler bu karakterlere örnek olarak verilebilir. Yazdırılamayan bu karakterler metin ve sayfa biçimiyle ilgili bilgileri göstermektedir. Giriş sekmesinde bulunan Tümünü Göster komutuna tıklanarak paragraf işaretleri ve biçimlendirme simgelerini görünür yapılabilir. Bu işlemden sonra her ENTER tuşuna basıldığında paragrafın sonuna işaretinin, boşluk tuşuna her basıldığında da kelime sonuna küçük bir nokta karakterinin belge görünümüne eklendiği görülecektir. Ancak bu simgelerin hiç biri yazıcıdan çıktı aldığımız kâğıtta görünmezler. Bu simgeleri tekrar görünmez yapmak istediğimizde yine aynı şekilde komuta tıklamamız yeterlidir. 2.Temel İşlemler Word sayfası ve ayarları anlatıldıktan sonra kelime işlemcisi programlarının esas işlevi olan belgeye veri girme, belge içinde seçim ve düzenleme yapma işlemleriyle birlikte bu kısımda ele alınmıştır. 2.1.Veri ekleme Word belgelerinin birçoğunun genellikle sıfırdan oluşturulması gerekir. Bunun için belge içine yazılacak bütün metinlerin girilmesi icap edecektir. Daha önce de değinildiği gibi Word ekranı açıldıktan sonra klavyeden tuşlara basmak belgeye veri giriş için yeterlidir. Ancak bu işlem yapılırken bazı kurallara dikkat edilmesine ve ayrıca klavyede bulunmayan simge ve karakterlerin belgeye eklenmesi için aşağıda açıklandığı gibi bazı ek bazı komutların işletilmesine gerek vardır Metin ekleme Bir Word belgesinde yazı yazmak bir metni daktilo etmek kadar kolaydır. Bunun için belge içinde bir noktaya tıklanır ve ekleme noktası yanıp sönmeye başladığında yazmaya başlanır. Yazılı metin ekleme noktasının solunda belirecektir. Ekleme noktası, metnin belge içerisinde nerede görüneceğini işaret eder. Yazılan metin sağ kenar boşluğunu geçerse, Word metni bir sonraki satıra kaydırır. Microsoft Word de yazı yazarken dikkat edilmesi gereken birkaç nokta vardır. Word ile çalışırken ancak yeni bir paragrafa geçmek için ENTER tuşu kullanılır. Bir satır sonuna geldiğinde alt satıra geçmek için ENTER tuşuna basılması gerekli değildir. Word satırın dolduğunu anlar ve otomatik olarak bir alt satıra geçer. Kelimeler arasında bir karakterlik boşluk bırakmak için ara çubuğuna bir kez basılır. Karakter arasında birden fazla boşluk bırakmak için boşluk tuşu yerine TAB tuşunun kullanılması daha uygun olacaktır. 103

18 Büyük harf yazmak için ÜST KARAKTER (SHIFT) tuşu basılıyken ilgili harfin tuşuna basılır. Yazılacak metnin tüm harfleri büyük ise CAPS LOCK tuşuna basılması işlemi kolaylaştıracaktır Özel karakter ve simge ekleme Word belgesi oluşturulurken sadece klavyede bulunan karakterler değil bunların dışındaki bazı simgelerin de belgeye eklenme ihtiyacı duyulabilir. Örneğin ±,, µ gibi simgeleri eklemek için Ekle sekmesinde bulunan Simgeler komut grubu kullanılır. Simge komutunun altındaki ok işareti tıklandığında açılan galeride en son kullanılan simgeler yer almaktadır. Kullanılabilecek diğer simgeleri görmek için Tüm simgeler komutuna tıklanarak Simge iletişim kutusu açılır. 2.2.Metin seçme Metin üzerinde düzenleme ve biçimlendirme işlemi yapabilmek için öncelikle üzerinde işlem yapılacak metnin seçili olması gereklidir. Bir metnin seçimi değişik yollardan yapılabilir. Ancak bu işlem için genellikle klavye ve fare kullanılır. Aşağıdaki tabloda veri seçme işlemleri ve seçim için gerekli klavye kısayolları verilmiştir. 104

19 Seçim Sağdan tek karakter Soldan tek karakter Sağdan tek kelime Soldan tek kelime Satır sonuna kadar Satır başına kadar Paragraf başına kadar Paragraf sonuna kadar Geçerli sayfanın sonuna kadar Geçerli sayfanın başına kadar Geçerli belgenin başına kadar Geçerli belgenin sonuna kadar Geçerli belgenin tümü Klavye Kısayolu SHIFT+ SAĞ OK ( ) SHIFT+ SOL OK ( ) CTRL+SHIFT+ SAĞ OK ( ) CTRL+SHIFT+ SOL OK ( ) SHIFT+END SHIFT+HOME CTRL+SHIFT+ YUKARI OK ( ) CTRL+SHIFT+ AŞAĞI OK ( ) CTRL+ALT+SHIFT+PAGE DOWN CTRL+ALT+SHIFT+PAGE UP CTRL+SHIFT+HOME CTRL+SHIFT+END CTRL+A Seçim işlemleri için kullanılan yaygın yollardan biri de aşağıdaki tabloda yöntemleri açıklanan fare ile seçimdir. 105

20 Seçim Bitişik metin öğeler Sözcük ya da tek Öğe Paragraf Tüm bir satır Birden çok satır Metin ya da öğelerin çok sayıdaki bitişik olmayan kullanımları Bütün bir bölüm Büyük bir metin bloğu Seçimi Genişlet modunu kullanan metin blokları Dikey metin bloğu Belgenin tümü 2.3.Veri düzenleme Yöntem Ekleme noktası seçilecek metnin başlangıcına getirilip fareye tıklanarak sürüklenir ve metin sonunda farenin düğmesi serbest bırakılır. Sözcük ya da öğeyi çift tıklanır. Paragraf üç kez tıklanır ya da paragrafın yanındaki sol kenar boşluğu çift tıklanır. Sol kenar boşluğu bir kez tıklanır. Sol kenar boşluğu tıklanıp sürüklenir. İlk öğe seçilir ve CTRL tuşuna basılı tutularak seçime eklenecek diğer metin ya da öğeler seçilir. Belge Anahat görünümünde görüntülenerek ve ilgili bölüme ait bir başlık çift tıklanır. Seçimin başlangıcı tıklanır ardından metin bloğunun en sonuna gidilerek fareyle tıklarken SHIFT tuşu da basılı tutulur. Seçilecek metnin en başı tıklanır, sonra durum çubuğundaki Seç düğmesi çift tıklanır ve ardından da metin bloğunun en sonuna tıklanır. Seçimi Genişlet modunun devre dışı bırakılması için ESC tuşuna basılır ya da Seç düğmesine ALT tuşu basılı tutularak ve metin sonunda bir kez daha tıklanır. Sol kenar boşluğu üç kez tıklanır. Mevcut bir belgeye yeni bir şeyler eklemek ya da bunun içeriğini düzenlemek her zaman karşılaşılacak olan bir durumdur. Bu durumda, belge üzerinde gezinmek gerekecektir. Önceki kısımlarda anlatıldığı gibi kaydırma çubukları ile belge içinde hareket edilebilir ve ekleme noktasının konumu belgenin istenilen bir noktasına taşınabilir. Klavye kısayolları bu amaçla kullanılan yollardan biridir. Aşağıdaki tabloda yaygın olarak kullanılan klavye kısayolları yer almaktadır. 106

21 Klavye Kısayolu SAĞ OK TUŞU ( ) SOL OK TUŞU ( ) YUKARI OK TUŞU ( ) AŞAĞI OK TUŞU ( ) CTRL+SAĞ OK ( ) CTRL+SOL OK ( ) HOME END İşlevi Ekleme noktasını bir karakter sağa taşır. Ekleme noktasını bir karakter sola taşır. Ekleme noktasını bir satır yukarı taşır. Ekleme noktasını bir satır aşağı taşır. Ekleme noktasını bir sözcük ileri taşır. Ekleme noktasını bir sözcük geri taşır. Ekleme noktasını satırın başına taşır. Ekleme noktasını satırın sonuna taşır. CTRL+YUKARI ( ) OK Ekleme noktasını bir paragraf yukarı taşır. CTRL+AŞAĞI OK ( ) PAGE UP PAGE DOWN CTRL+HOME CTRL+END Ekleme noktasını bir paragraf aşağı taşır. Ekleme noktasını bir sayfa yukarı taşır. Ekleme noktasını bir sayfa aşağı taşır. Ekleme noktasını içeriğin başlangıcına taşır. Ekleme noktasını içeriğin sonuna taşır. Ekleme noktasını ekleme noktasına getirdikten sonra eklenecek karakter ve sözcükler eklenebilir. Araya ekleme yapıldığında ekleme noktasından sonra gelen sözcükler ötelenir. Ancak bazen var olan metnin silinip yerine yenisinin eklenmesi gerekebilir. Bu durumda klavyeden INSERT tuşuna basılırsa ekleme araya ekleme şeklinde değil üzerine yazma durumuna geçer. Yani yazılan karakter kendinden sonra geleni ötelemez, onu siler ve üzerine yeni girdiğimiz karakteri yazar. Tekrar INSERT tuşuna basılırsa araya ekleme durumuna geçer Geri alma veya tekrar yapma Word belgesine bilgi girerken veya herhangi bir belgede yapılan düzenlemeleri geri almak veya geri alınan bir düzenlemeyi yeniden yapmak mümkündür. Geri Al özelliği çalışırken belgede yapılan bir ya da birden çok değişikliği geri alma olanağı tanır. Geri Al Temizle özelliği 100'ün üzerinde işlemi saklayabilmektedir. Geri Al Temizle komutu belge oluştururken kullanılan en büyük yardımcı araçlardan biridir. Bunun içindir ki Geri al komutunu birçok yoldan yapmak mümkün. Bir ya da birden çok işlemi geri almak için şu işlemler kullanılır: Hızlı Erişim Araç Çubuğu>Geri Al Temizle komutu tıklanır. 107

22 Son işlemi geri almak için CTRL+Z tuşlarına basılır. Geri Al Temizle komutunu kullandığında Yeniden Temizle komutu aktif hale gelir ve daha fazla işlem yapmadan geri alınan işlemleri yeniden yapılmasını sağlar. Geri alınan işlemeleri yeniden uygulamak için aşağıdaki yolları kullanılır: Bir işlemi geri aldıktan hemen sonra Hızlı Erişim Araç Çubuğu>Yeniden Temizle komutunu seçilir (başka bir değişiklik yapmadan önce) Son geri alma değişikliğini yeniden yapmak için CTRL+Y tuşlarına basılır Son geri alma değişikliğini yeniden yapmak için F4 tuşuna basılır. 2.4.Kopyalama, taşıma ve silme Kopyalama, kesme ve yapıştırma işlemleri Word ün sunduğu çok önemli kolaylıklardan üçüdür. Kopyalama bir metin veya nesnenin benzerinin oluşturulmasını sağlayarak başka bir yerde aynı metin ya da nesnenin tekrar yazılması işleminden kurtarır. Bazı durumlarda, benzerini oluşturmak yerine metin veya nesneyi başka bir yere taşımak gerekir. Gerek kopyalama gerekse taşıma işlemleri için önce ilgili metin seçilir sonra Kopyala veya Kes komutu uygulanır ve yapıştırılacak yere ekleme noktası konduktan sonra Yapıştır komutuyla işlem tamamlanır. Bu işlevleri yapmak için Word programı içinde aşağıda gösterildiği biçimde çok sayıda yol bulunmaktadır. İşlem Klavye Kısayolu Araç Çubuğu Düğmesi Kopyala CTRL + C Kes CTRL+X Yapıştır CTRL+V 108

23 Bunun yanında, bu üç işlevin farenin kullanılması yoluyla da yapılması mümkündür. Seçili yazı üzerinde farenin sağ tuşu tıklanarak Kes, Kopyala ve Yapıştır komutları seçilir. Bu işlemleri yapmanın bir diğer yolu da fare ile seçili metni sürükleyip yeni konumuna bırakmaktır. Seçili metin üzerinde farenin sol tuşuna basılı tutmak suretiyle metin ya da nesne istenilen konuma kadar taşınıp bırakıldığında metin eski yerinden kesilip yeni yerine yapıştırılmış olur. Bu işleme başlamadan önce CTRL tuşuna basılırsa seçilen metin kopyalanmış olur. Word belgesinde yazılan metnin hatalı kısımlarının silinmesi amacıyla klavyedeki DELETE ve GERİ (BACKSPACE) tuşları kullanılır. DELETE tuşu, ekleme noktasından sonraki yani ekleme noktasının sağındaki karakteri silmek için kullanılırken, BACKSPACE tuşu ekleme noktasından önceki ya da ekleme noktasının solundaki karakteri silmek için kullanılır. 2.5.Arama ve değiştirme Word programı içinde metin, biçimlendirme, paragraf işaretleri, sayfa sonları gibi öğelerin bulunması ve değiştirilmesi işlemlerini oldukça kolay bir şekilde yapmayı sağlayan komutlar mevcuttur. Hazırlanan bir dokümanda, yazım doğrulunun kontrolünü yapmak veya herhangi bir ifadenin ne kadar sıklıkla kullanıldığını saptamak için aratma veya değiştirme işlemlerine başvurulur. Word programı aratma işlemleri için kullanıcısına oldukça geniş olanaklar verir. Giriş sekmesinde bulunan Düzenleme komut grubunda Bul komutuna tıklandığında pencerenin sol tarafında Gezinti Bölmesi görünür. Bulunması istenen ifade gezinti bölmesinde bulunan Belge Ara kutusuna yazıldığında belge içerisinde aranan ifadeyle eşleşen bütün ifadeler sarı renkle vurgulanır. Aşağıdaki resimde Word belgesinde ara kelimesi için bulunan sonuçlar görünmektedir. 109

24 Belge içerisinde detaylı arama yapılacaksa Bul komutunun yanındaki açılır oka tıklanır. Açılan komutlardan Gelişmiş Bul komutuna tıklanarak Bul ve Değiştir iletişim kutusu açılır. Bul ve Değiştir iletişim kutusu açıldıktan sonra belge içinde bulunması istenen karakter, sözcük veya metin Aranan iletişim kutusuna yazılarak Sonrakini Bul komutu tıklanır. Bu yolla belgede bulunması istenen karakter, sözcük veya metinlere teker teker ulaşılabilir. Belirli bir kelime veya cümlenin tüm örneklerini bir seferde seçmek için, Okuma Vurgusu komutunun sağ tarafında bulunan açılır ok tıklanarak açılan menüden Tümünü vurgula onay kutusu seçilir. Böylece Gezinti Bölmesinde olduğu gibi bulunması istenen karakter, sözcük veya metinlerin tamamı bulunur ve vurgulu hale gelir. Belge içerisinde yapılacak arama için daha fazla sayıda kıstas kullanılacak ise Bul ve Değiştir iletişim kutusunda bulunan Tüm Seçenekler komutuna tıklanarak arama ile ilgili daha fazla seçeneğe ulaşılabilir. 110

25 Gelişmiş arama seçenekleri, en yaygın kullanılanların aşağıda sıralandığı çok sayıda kıstası destekler. BÜYÜK/küçük duyarlı Aratma işleminde küçük büyük harf kontrolü yapılması için işaretlenir. Aratılacak ifade bellek olarak girilmiş ve BÜYÜK/küçük duyarlı seçeneği işaretlenmişse sadece tam eşleşen ifadeler bulunur. Belge içerisinde bulunan Bellek ve BELLEK şeklindeki ifadeler dikkate alınmaz. Yalnızca tam sözcükleri bul Aratılacak ifadenin türetilmiş veya birleşik olanlarının pas geçilmesini sağlamak için işaretlenir. Aratılacak ifade kontrol olarak girilmiş ve Yalnızca tam sözcükleri bul seçeneği işaretlenmişse; kontrol, Kontrol, KONTROL ifadeleri bulunurken kontrolü, kontrolunu, kontrolunda, kontrolundaki şeklindeki ifadeler pas geçilir. Joker karakter kullan Arama yapılırken bazı durumlarda joker karakter kullanılması gerekir. Joker karakterlerin kullanımı aşağıdaki tabloda verilmiştir. 111

26 Joker Karakter Belirtilen Aranan Bulunan? Herhangi tek bir karakter s?t "süt", "sat" * Herhangi bir karakter dizisi k*k "kek", "kalabalık" < Bir sözcüğün başı <(kül) "küllük" "külüstür" ve > Bir sözcüğün sonu (in)> "derin" ve "serin [ ] Belirlenen karakterlerden biri s[eü]t "set" ve "süt" [-] Bu aralıktaki herhangi bir karakter [t-ş]uş "tuş" ve "kuş" [!x-z] Köşeli ayracın içindeki aralıkta bulunanlar dışındaki bir karakter a[!a-k]ın "alın" ve "atın" {n} Önceki karakterin veya ifadenin n kez yinelendiği yerler sa{2}t "saat" {n,} Önceki karakterin veya ifadenin en az n kez yinelendiği yerler sa{1,}t "sat" {n,m} Önceki karakterin veya ifadenin n ile m arasında yinelendiği yerler 10{1,3} "10", "100" ve Önceki karakterin bir veya daha fazla yinelendiği yerler sa@t "sat" ve "saat" Bazı durumlarda hazırlanan bir belgede birtakım ifadelerin değiştirilmesi gerekir. Değiştirme işlemleri aynen, bilgi aratma işlemlerinde olduğu gibidir. Düzenleme komut grubunda bulunan Değiştir komutuna tıklandığında açılan Bul ve Değiştir iletişim kutusu üzerinden yapılır. Örneğin, üzerinde çalışılan belge içindeki bir metinde geçen "mesela" sözcüklerinin tümünü "örneğin" ile değiştirmek için: 112

27 Aranan iletişim kutusuna mesela, Yeni değer kutusuna da örneğin yazılır. Sonrakini Bul komutu ile ilk bulunan mesela sözcüğü işaretlenir, Değiştir komutuyla bu örnek, Tümünü Değiştir komutuyla da bulunan bütün örnekler değiştirilir. Devam eden bir aramayı iptal etmek için ESC tuşuna basılır. Bul ve Değiştir iletişim kutusunda Değiştir sekmesinde bulunan kutu ve komutlar şu amaçla kullanılmaktadır: Aranan Değiştirilmesi için aratılacak ifade girilir. Daha önce yapılan tanımlardan biri tekrar kullanılacaksa, satır düğmesi tıklanarak açılan listeden seçilir. Yeni değer Değiştirilecek ifade girilir. Daha önce yapılan tanımlardan birini tekrar kullanmak için satır düğmesi tıklanır ve tanım açılan listeden seçilir. Değiştir Aratılan bilgi bulunduktan sonra değiştirilmesi için tıklanır. Tümünü değiştir İfadelerin bulunan tüm örneklerinin otomatik olarak değiştirilmesini sağlar. 113