BOLU İLİ SEBEN İLÇESİ GELENEKSEL EL DOKUMALARI ZEYNEP KORKUTATA YÜKSEK LİSANS TEZİ GELENEKSEL TÜRK EL SANATLARI BİLİM DALI GAZİ ÜNİVERSİTESİ

Transkript

1 BOLU İLİ SEBEN İLÇESİ GELENEKSEL EL DOKUMALARI ZEYNEP KORKUTATA YÜKSEK LİSANS TEZİ GELENEKSEL TÜRK EL SANATLARI BİLİM DALI GAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TEMMUZ, 2014

2 TELİF HAKKI ve TEZ FOTOKOPİ İZİN HAKKI Bu tezin tüm hakları saklıdır. Kaynak göstermek koşuluyla tezin teslim tarihinden itibaren 12 (on iki) ay sonra tezden fotokopi çekilebilir. YAZARIN Adı Soyadı Bölümü : Zeynep : KORKUTATA : Geleneksel Türk El Sanatları Bilim Dalı İmza : Teslim tarihi : TEZİN Türkçe Adı : Bolu İli Seben İlçesi Geleneksel El Dokumaları İngilizce Adı : Traditional Hand-woven Fabrics of Bolu Provinve, Seben Sistrict i

3 ETİK İLKELERE UYGUNLUK BEYANI Tez yazma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyduğumu, yararlandığım tüm kaynakları kaynak gösterme ilkelerine uygun olarak kaynakçada belirttiğimi ve bu bölümler dışındaki tüm ifadelerin şahsıma ait olduğunu beyan ederim. Yazar Adı Soyadı : Zeynep KORKUTATA İmza :.. ii

4 Jüri onay sayfası Zeynep KORKUTATA tarafından hazırlanan Bolu İli Seben İlçesi Geleneksel El Dokumaları adlı tez çalışması aşağıdaki jüri tarafından oy birliği ile Gazi Üniversitesi Geleneksel Türk El Sanatları Bilim Dalı, El Sanatları Anabilim Dalı nda Yüksek Lisans olarak kabul edilmiştir. Danışman: (Unvanı Adı Soyadı) Başkan: (Unvanı Adı Soyadı) Üye: (Unvanı Adı Soyadı) Tez Savunma Tarihi:../../. Bu tezin Anabilim Dalı nda Yüksek Lisans tezi olması için şartları yerine getirdiğini onaylıyorum. Unvan Ad Soyad Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürü iii

5 BOLU İLİ SEBEN İLÇESİ GELENEKSEL EL DOKUMALARI (Yüksek Lisans Tezi) Zeynep Korkutata GAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Temmuz, 2014 ÖZ Araştırma konusu olarak; Bolu İli Seben İlçesi Geleneksel El Dokumaları alınmıştır. Bu yerlerde el dokumacılığı ile uğraşan bireylerden tesadüfî örneklem yöntemiyle 40 birey seçilmiş ve karşılıklı görüşme tekniği uygulanmıştır. Ayrıca yörede yapılmış el dokuma örneklerinden, kirkitli düz dokumalar ve mekikli dokumalardan toplamda 70 tanesinin fotoğrafı çekilmiş ve bu dokumaların boyut, araç - gereç, kompozisyon, motif, teknik özellikleri incelenmiş ve her bir ürün için hazırlanan bilgi formlarında bu özellikler belirtilmiştir. Geleneksel kültürümüzü en güzel şekilde temsil eden el dokuma sanatları günümüz şartlarına yenik düşmeye başlamıştır. Bu araştırma ile Bolu İli Seben İlçesinde bulunan el dokuma örnekleri belgelenmiş ve bu alanda eksikliği hissedilen bilimsel bir doküman hazırlanmıştır. Yörede el dokumacığı ile uğraşan bireylerin çoğunluğu orta yaş ve üstü olduğu görülmektedir. Bunun sebebi ise genç nesil bireyler tarafından bu el sanatı fazla önemsenmemekte ve gittikçe önemini kaybetmektedir. Eğitim durumları incelendiğinde, bireylerin çoğunluğunun, okuma yazma bildikleri ve ev hanımı oldukları tespit edilmiştir. Bireylerin çoğunluğu dokumayı ailesinden öğrenmiş ve bu bir gelenek olarak devam ettirilmiştir. Yörede çoğunlukla ana renklerin, canlı ve koyu tonlarının kullanıldığı; ara renklere ve tonlamalara birkaç renk dışında, az yer verildiği görülmektedir. Çözgü renkleri ise genellikle beyaz olmakla birlikte gri, kahverengi ve siyah nadiren kullanılmıştır. Yörede geometrik, sembolik motifler ağırlıkta olup, figürlü motifler az kullanılmıştır. Tespit edilen dokuma örneklerinde en çok; kırmızı, yeşil, lacivert, pembe, mavi, sarı, beyaz, siyah, bordo, gri, açık mavi, açık yeşil, mor, renklerinin kullanıldığı tespit edilmiştir. Bölgede, düz dokumalar yöre halkı tarafından ıstar adı verilen dikey tezgâhlarda, mekikli dokumalar ise çulfalık adı verilen tezgâhlarda dokunmaktadır. Yörede düz iv

6 dokumalarda çok büyük ebatlı dokumalara rastlanmamıştır. Yörede yapılan Mekikli dokumalara ise alaca adı verilmektedir. Bu dokumalar iç donluk, dış donluk adı altında iki şekilde üretilmektedir. Bilim Kodu : Anahtar Kelimeler : Dokuma, mekikli dokuma, kirkitli dokuma Sayfa Adedi Danışman : 229 sayfa : Yrd. Doç. Dr. H. Serpil ORTAÇ v

7 TRADITIONAL HAND-WOVEN FABRICS OF BOLU PROVINVE SEBEN DISTRICT (Master Thesis) Zeynep Korkutata GAZI UNIVERSITY GRADUATE SCHOOL OF EDUCATIONAL SCIENCES July, 2014 ABSTRACT The Traditional Hand-woven Fabrics of Bolu Province, Seben District were chosen as the subject matter of this study. Forty individuals involved in hand weaving in these areas were selected with random sampling method and face-to-face interviewing technique was applied. Furthermore, seventy combed plain fabrics and shuttle fabrics were chosen from the hand woven fabric samples produced in the area were photographed, characteristics of these fabrics including size, tools and kits used, motifs, and technical characteristics were analyzed and all these characteristics are indicated in the information forms separately prepared for each product. The hand woven fabric handicraft that represent our traditional culture in the best was possible have started to be defeated by the contemporary conditions. With this study, the hand woven fabrics of the Bolu Province, Seben Dsitrct have been documented and a scientific document lacking in the area has been prepared. It is seen that most of the individuals involved in hand weaving in the area are middle-aged or older. The reason for this is that this handicraft is not weighted much by the members of the younger generations and this handicraft is losing its importance gradually. When educational statuses are considered, it is seen that most of the individuals are literate and housewives. Most these individuals have learned weaving from their parents continued as a kind of tradition. It is seen that mostly main colors, vivid or darker colors are used; and intermediary colors and shades are included less except for a few colors. While the warp colors are mostly white; other colors including gray, brown or rarely, black have also been used. Geometric and symbolic motifs are common in the area, and motifs with figures are used rarely. It was found that the most common colors detected in the selected fabrics include red, green, navy blue, pink, blue, yellow, white, black, maroon, gray, light blue, light green and purple. vi

8 In the area, the plain fabrics are woven in vertical looms called ıstar by the local people, while shuttle loom fabrics are woven in looms called çulfalık. Fabrics of very large size have not been encountered in the area. The fabrics produced in the area with shuttle looms are called alaca (multicolored). These fabrics are produced under two names, as inner underwear and outer underwear. Science Code : Key Words : weaving, shuttle weaving, weaving kirkitli Page Number : 229 pages Supervisor : Assistant Professor Dr. H. Serpil ORTAÇ vii

9 İÇİNDEKİLER ÖZ... iv ABSTRACT... vi TABLOLAR LİSTESİ... xii ŞEKİLLER LİSTESİ... xiii BÖLÜM I GİRİŞ Problem Araştırmanın Amacı Araştırmanın Önemi Varsayımlar Sınırlılıklar... 4 BÖLÜM II KAVRAMSAL ÇERÇEVE Bolu İli Hakkında Genel Bilgi Seben İlçesi Hakkında Genel Bilgi Seben İlçesinin Tarihçesi El Sanatları Dokumanın Tanımı ve Tarihçesi Dokumanın Çeşitleri Kirkitli Dokumalar Kirkitli Düz Dokumalar Kilim İlikli Kilim Desen Sınırları Eğik Olan Kilimler Eğri Atkılı Kilim Dokuma Normal Atkı İpliklerinin Arasına Ek Atkı İplikleri Sıkıştırılan Kilimler Çift Kenetleme ile Yapılan Kilimler viii

10 Atkı İpliklerinin Aynı Çözgü İpliği Üzerinden Geri Dönmesi ile Yapılan Kilimler Sarma Konturlu Kilimler Eğri Atkılı Kontur Kilimler Cicim Zili Sumak ( Kayma ) Havlı Kirkitli Dokumalar Halı Tülü Düz Dokumalarda Kullanılan Araç ve Gereçler Düz Dokumalarda Kullanılan Araçlar Temizleme ve Kabartma Araçları Eğirme, Bükme ve Sarma Araçları Çözgü ve Hazırlık Araçları Dokuma Araçları Düz Dokumalarda Kullanılan Gereçler Yün İpliklerin Özellikleri Pamuk İpliklerin Özellikleri Sentetik İpliklerin Özellikleri Düz Dokumalarda Kullanılan İplerin Boyanması Çözgünün Hazırlanıp Istara Gerilmesi Dokumanın Yapılması Mekikli Dokumalar Mekikli El Dokumacılığında Kullanılan Araçlar Dokuma Tezgahları Dokuma Tezgahı Çözgü Levendi Yan Tahtalar Dokuma Tarağı Gücü Çerçeveleri Armürlü Tezgahlar Çözgü Tezgahı ve Dolabı ix

11 Mekik Gücü Tığı Tarak Tığı Mekikli Dokumalarda Kullanılan Atkı İplik Çeşitleri ve Özellikleri Mekikli Dokumada Atkı İplikleri Atkı İplikleri Çeşitleri ve Özellikleri Dokuma Örgü Çeşitleri Bezayağı Örgüsü Dimi Örgüler Saten (Atlas) Örgüler Çarpana Dokumalar BÖLÜM III YÖNTEM Araştırmanın Modeli Evren ve Örneklem Veri Toplama Teknikleri Verilerin Analizi BÖLÜM IV BULGULAR VE YORUM Görüşme Formundan Elde Edilen Sonuçlar Dokuma Yapan Bireylerin Genel Özellikleri Dokumalarda Kullanılan Renk, Ebat, Kompozisyon ve Motif Özellikleri Yöre Dokumaları ve Genel Özellikleri BÖLÜM V SONUÇ VE ÖNERİLER Sonuç Öneriler KAYNAKÇA EKLER Ek 1. Kirkitli Dokuma Bilgi Formu Ek 2. Mekikli Dokuma Bilgi Formu Ek 3. Görüşme Formu x

12 TABLOLAR LİSTESİ Tablo 1. Bireylerin Yaş Dağılımı Tablo 2. Desen Sınırları Eğik Olan Kilim Tablo 3. Dokuma Yapan Bireylerin Meslekleri ile İlgili Dağılımı Tablo 4. Bireylerin Dokumaya Başlama Yaşı ile İlgili Dağılımı Tablo 5. Bireylerin Dokumayı Kimden Öğrendikleri ile İlgili Dağılım Tablo 6. Yörede Yapılan Dokumaların Ebat Özellikleri ile İlgili Dağılım Tablo 7. Yörede Yapılan Kirkitli Dokumaların Renk Özellikleri ile İlgili Dağılım Tablo 8. Yörede Yapılan Mekikli Dokumaların Renk Özellikleri ile İlgili Dağılım Tablo 9. Yöredeki Dokumalarda Kullanılan Geometrik Bezemeler ile İlgili Dağılım Tablo 10. Yöredeki Kirkitli Dokumalarda Tespit Edilen Motifler xi

13 ŞEKİLLER LİSTESİ Şekil 1. İlikli Kilim Şekil 2. Desen Sınırları Eğik Olan Kilim Şekil 3. Eğri Atkılı Kilim Şekil 4. Normal Atkı Arasına Ek Atkı Sıkıştırılması Şekil 5. Çift Kenetleme ile İliklerin Yok Edilmesi Şekil 6. İliksiz Kilim Şekil 7. Sarma Kontur Şekil 8. Eğri Atkılı Kontur Şekil 9. Cicim Tekniği Şekil 10. Zili Tekniği Şekil 11. Düz Sumak Şekil 12. Bez ayağı Örgüsü Şekil 13. Atkı Dimisi Şekil 14. Çözgü Dimisi Şekil 15. İki Taraflı Dimi Şekil 16. Atkı Atlası Şekil 17. Çözgü Atlası xii

14 BÖLÜM 1 1.GİRİŞ 1.1. Problem İnsanlar var oluştan günümüze kadar yaşadıkları coğrafyada birçok izler bırakarak doğar, yaşar ve ölürler. Her insan veya toplumu meydana getiren unsurların, farklı farklı kaynaklardan beslenmesi sonucunda ise bırakılan bu izler çeşitli değişimlere uğrayarak şekillenir. Öyle ki aynı topluma ait izler, zaman, mekân ve etki kaynaklarına bağlı olarak da farklı biçimlere dönüşebilir. Geçmişte bırakılan bu ürünler yapıldığı dönemin belgeleri ve kültür öğesi olarak günümüze ulaşır (Sözen, 1998). Bu ürünlerden veya kültür varlıklarından birisi de kuşkusuz toplumların yaşamlarının sonucunda var olan el sanatlarıdır. El sanatları bir milletin; milli kültürünü simgeleyen, tanıtan en önemli unsur ve kültürel birliğinin en canlı belgeleridir. İnsanların çeşitli ihtiyaçlarını karşılamak amacı ile ortaya çıkan el sanatları, toplumların yaşayış biçimleri ve doğal çevre koşullarına göre değişimler göstermiş ve o toplumun kültürel özelliklerini yansıtır hale gelmiştir (Yağan, 1998). Bu el sanatları ürünlerinin yerel özelliklere sahip olmasından da kaynaklanmaktadır. Doğal hammaddeler, basit aletlerle el becerisi birleşir ve belli bir ihtiyacı karşılamak amacıyla el sanatları ürünleri ortaya çıkar. Bu ürünler teknolojiden çok fazla yararlanılmadan tamamen geleneksel malzemeyle yapılmış işlevsel eşyalardır. Anadolu sahip olduğu el sanatlarının çeşitliliği ve üretim miktarları bakımından oldukça zengindir. Anadolu birçok el sanatı ürününün yapıldığı, çeşitlendiği, dünyaya tanıtıldığı çok önemli bir uygarlık beşiğidir. Hemen her yörede, birbirine coğrafi olarak çok yakın olan en küçük yerleşim birimlerinde dahi el sanatları konusunda zenginliği ve çeşitliliği görmek mümkündür (Yazıcıoğlu ve Tezel, 1996, s. 1). El sanatlarının içerisinde dokuma sanatının önemli bir yeri vardır. İnsanoğlu tabiat şartlarından korunmak üzere yapmaya başladığı dokumayı yüzyıllar sonra bir sanat haline getirmeyi başarmıştır. En ilkelinden, en gelişmişine dokumacılıktaki temel işlem hiç 1

15 değişmemiştir. Zaman içinde renkler ve motiflerle zenginleşmiş, dokuma sanatı kültürlerin simgesine dönüşmüştür. Dokumalar onu üreten toplumların kültür özelliklerini taşıyarak ait olduğu dönemin ekonomik, sosyal ve kültürel boyutlarını yansıtmıştır. Dokuma ürünlerinde tüm toplumlar hammadde olarak, hayvan ve bitki liflerinden faydalanmış, böylece yetiştirdikleri küçükbaş hayvanların yünleri de atık ham madde olmaktan çıkıp kullanılabilir hale gelmiştir. Çok eski çağlardan beri gıda ve konut gibi giyiminde insan soyunun devamında çok önemli bir yeri vardır. İnsanların giyinme ihtiyaçlarının karşılanması ve dış etkenlerden korunması yaşadıkları çevrenin istenilen şekilde döşenmesini sağlamak üzere yapılan dokumacılık eski sanat dallarından birisidir (Kaya ve Ergenekon, 1989). Dokuma; çözgü denilen yan yana duran ipliklerin gücüler ile bir kısmının yukarıya kaldırılması, diğer kısmının aşağıya çekilmesi suretiyle açılan aralıktan ki bu aralığa ağızlık denir, mekik yardımıyla atkı denilen ipliklerin geçirilmesiyle oluşturulan yüzeylerdir (Kaya ve Ergenekon, 1989). Dokuma; kullanılan araçlara göre çarpana, kirkitli ve mekikli dokumalar olmak üzere üç grupta toplanabilir. Mekikli dokumacılıkta kullanılan temel örgüler bezayağı, dimi, atlas ( saten ) dokumalar ve bunların türevlerinden oluşmaktadır. Mekikli dokumacılıkta kullanılan tezgâhlar ise; kamçılı, kamçısız, armürlü ve jakar tezgâhlardır. Yapıldığı yöre halkının ihtiyacını karşılamanın yanında kendini anlattığı, duygularını ifade ettiği, renk ve motif zenginliği ile Anadolu insanının dili, zevki, hediyesi, sermayesi ve simgesi olan gerektiğinde ekonomik kazanç elde ettiği el dokumalarından biride kirkitli el dokumalarıdır. Dokuma esnasında çözgüler arasından ve dokumanın enine geçirilen atkı iplikleri ve düğümleri döverek sıkıştırmaya yarayan; ağaç, demir v.b. maddelerden yapılan el veya çatal gibi dişli alete kirkit ; bu aletin kullanılması ile dokunan dokumalara kirkitli el dokumaları adı verilmiştir (Aytaç, 1982). 2

16 Dokundukları tekniklere göre halı, kilim, cicim, zili ve sumak gibi isimlerle çeşitlilik gösteren kirkitli el dokumacılığı havlı ve düz kirkitli dokumalar olmak üzere iki gruba ayrılır. Yapıldığı yörede Anadolu insanının simgesi ve yaşam biçiminin bir parçası haline gelen geleneksel el dokumaları günümüzde emeğinin karşılığında ekonomik olarak teknoloji ile yarışamayarak önemini yitirmiş olup üretimi de azalmıştır. Bu yörelerden biri de Bolu ili Seben ilçesidir. Geleneksel özellik taşıyan el sanatlarının ve unutulmaya yüz tutmuş kültürel unsurların gelecek nesillere iletilebilmesi için arşiv çalışmalarına ihtiyaç vardır. Bu nedenle Bolu ili, Seben ilçesi geleneksel el dokumaları çalışmasıyla yörede çeşitli nedenlerle unutulmakta olan dokuma geleneğinin tespiti ve gelecek kuşaklara tanıtılması hedeflenmektedir Araştırmanın Amacı Yapılan bu araştırmanın genel amacı; Türk kültür ürünlerinden kaybolmak üzere olan, Bolu ili, Seben ilçesine ait geleneksel el dokumalarında kullanılan teknikler, iplikler, renk ve motif özelliklerini inceleyerek tespit etmek ve bilimsel bir kaynak ortaya koymaktır. Araştırma kapsamında, belirlenmiş olan bu genel amaç çerçevesinde aşağıdaki sorulara cevap aranacaktır. Alt Amaçlar: 1-Yöredeki, kirkitli ve mekikli dokuma yapan bireylerin demografik özellikleri nelerdir? 2-Yörede dokunan kirkitli ve mekikli dokuma çeşitleri nelerdir? 3-Yöredeki kirkitli ve mekikli dokumalarda kullanılan hammaddeler nelerdir? 4-Yörede dokunan, kirkitli ve mekikli dokunmalarda kullanılan teknikler nelerdir? 5-Yöredeki kirkitli ve mekikli dokumalarda kullanılan renkler nelerdir? 6-Yörede dokunan kirkitli ve mekikli dokumalarda kullanılan motifler ve kompozisyonlar nelerdir? 7-Yöredeki, kirkitli ve mekikli dokumaların kullanım alanları nelerdir? 3

17 1.3. Araştırmanın Önemi Ekonomik gelişim, yaşam şartlarının değişmesi ve hızlı tüketimin olumsuz etkilerinden el dokumacılığı da kurtulamamıştır. Günümüzde bunun sonucu olarak çok az üretilen dokumalarda eski kaliteye rastlanmamaktadır. Yörede, kirkitli düz dokumalar ile mekikli dokumaların eski önemini kaybetmesi, yöre insanının elinde olan dokuma örneklerini satarak elden çıkarması; yörenin el dokumacılığı açısından önemli bir sorundur. Dokumalar Türk kültüründe önemli yere sahiptir. Bu yüzden kültürel değerlerimizin literatüre kazandırılması ve tanıtımının yapılması için elde kalan örneklere ulaşılıp belgelenmesi gerekmektedir. Yöre insanının hayatında önemli yeri olan bu dokumalarda kullanılan renk ve motiflerin, ayrıca kullanım alanlarının belgelenmesi, böylece daha geniş kitlelere tanıtılabilmesi için gerekmektedir. Ayrıca günümüzde çok az ürün kalması ve bu ürünler hakkında bilgi alacak kaynak kişilere ulaşmada çekilen sıkıntılar belki de ilerde bu çalışmanın yapılamayacak hale geleceği düşünüldüğünde araştırmanın önemini arttırmaktadır Varsayımlar 1- Araştırmada kullanılacak kaynaklar problemi ortaya koyma açısından yeterlidir. 2- İncelenen örnekler evreni temsil edecek özelliktedirler. 3- Araştırmada ulaşılabilen kaynak kişilerin yörenin dokuma kültürü hakkında yeterli bilgiye sahip olduğu kabul edilmektedir. 4- Araştırmada yararlanılan yazılı kaynaklardaki bilgiler doğru ve yeterlidir Sınırlılıklar 1- Araştırma kapsamında kullanılacak kaynaklar Türkçe kaynaklarla sınırlıdır. 2- Araştırma Bolu ili, Seben ilçesindeki kirkitli ve mekikli dokuma yapan bireyler ve yaptıkları ürünlerle sınırlandırılmıştır. 4

18 BÖLÜM II 2. KAVRAMSAL ÇERÇEVE 2.1. Bolu İli Hakkında Genel Bilgi Batı Karadeniz Bölgesinde ormanlarla kaplı dağlarla çevrili olan Bolu ili; doğusunda Çankırı, kuzey doğusunda Karabük, kuzeyinde Zonguldak, batısında, Düzce ve Sakarya, güneybatısında Bilecik ve Eskişehir, güneyinde ise Ankara illeri ile sınır komşusudur km 2 yüzölçümü olan Bolu ilinin nüfusu dir. Bolunun merkez ilçe dışında 8 ilçesi ile beldesi ve 512 köyü bulunmaktadır (Meydan Larausse, 1972). Bolu tarihi ve kültürel zenginliklerinin yanı sıra muhteşem doğal güzellikleri ile de her mevsimde turizm merkezi olma özelliğini taşımaktadır. Ankara ve İstanbul a yakınlığı ile büyük bir avantaja sahip olan Bolu da; kış ve dağ turizmi, yayla turizmi, gençlik ve öğrenci turizmi, kongre turizmi, sağlık turizmi, kamp ve av turizmi yapılmaktadır. Gölleri, yaylaları, dağları, av hayvanları, kaplıcaları, fizik tedavi ve rehabilitasyon hastanesi önemli bir yer tutmaktadır (Meydan Larousse, 1972). Bolu yöresine ilk yerleşenlerin Bebrikler olduğu sanılmaktadır. Bebrikya adıyla anıldığı sanılan bu yöreye M.Ö. 8.yy sonra batıdan gelen Bithynialılar yerleşti. Daha sonra Bithynia olarak adlandırılan bu topraklardaki başlıca yerleşme yerleri Kienos (daha sonra Prusias, bugün Konuralp) ile Bithynion (bu günkü Bolu) du. İskender in ölümünü izleyen dönemde Bolu yöresinde bağımsız Bithynia Krallığı kurulmuştur. Roma döneminde önemi artan Bithynia, Bizans yönetimi altındayken elverişli doğal konumu sayesinde 7. ve 9. yüzyıllardaki Arap akınlarından etkilenmemiştir. Roma döneminde Bithynium olarak anılan kente İmparator Cladius un hüküm sürdüğü yıllarda Cladiopolis adı verildi. Bir piskoposluk merkezi olan ve Bizans döneminde Polis denen kenti, 11.yy da yöreye gelmeye başlayan Türkmenler Bolu olarak adlandırdılar.11.yy dan sonra Bizanslılar ile Anadolu Selçuklular arasında el değiştiren yöre 13. yüzyılda Anadolu Selçuklularının, daha sonra İlhanlıların eline geçti. Osman Gazi döneminde ( ) 5

19 Konur Alp tarafından Osmanlı topraklarına katılarak sancak merkezi yapılmıştır dönemine Bolu'yu yöneten sancak beyleri arasında Konur Alp, Gündüz Alp, I. Süleyman ( Kanuni ) ve Zor Mustafa Paşa sayılabilir (Meydan Larausse, 1972). II. Meşrutiyetten ( 1908 ) Cumhuriyet dönemine kadar bağımsız sancak olarak yönetilen Bolu, 1923 te Vilayet haline getirilmiştir. Bolu nun son Mutasarrıfı Ahmet Fahrettin Bey, Bolu nun ilk valisi olmuştur. Fotoğraf 1. Bolu İlinin Genel Görünümü Bolu ilinin ilçeleri; Dörtdivan, Gerede, Göynük, Kıbrısçık, Mengen, Mudurnu, Seben ve Yeniçağa'dır. 6

20 Fotoğraf 2. Bolu İlinin İlçeleri 2.2. Seben İlçesi Hakkında Genel Bilgi Seben İlçesinin Tarihçesi Araştırma bölgesi olan Seben ilçesinin, kesin bilgi olmamakla birlikte Friglerin yerleşim yeri olduğu tahmin edilmektedir. ( MÖ XIII ve VIII. Yüzyıllar aralığında). Öyleki kayalara oyulmuş Frigyalılara ait mağara evleri bulunması bu fikri desteklemektedir. Bu kaya evleri Ancak, Solaklar, Musalar, Çeltikdere, Yuva ve Karca köyleri etrafında bulunmaktadır. Pavil kaplıcaları inşaat alanında yapılan kazılarda banyo havuzu hamam çıkması ise burasının Bizans hâkimiyetin de olduğunu göstermektedir. Ayrıca ulaşılan yapı kalıntılarının üzerinde Roma döneminin var olduğu yıllara ait tarihler de bulunmaktadır. Ayrıca Çeltikdere köyü yakınlarında bir kilise kalıntısı bulunmuş olup bu kilisenin Bizanslılara ait olduğu zannedilmektedir. Bizanslılardan sonra yörede Selçukluların hâkimiyet kurduğu ve Osmanlı topraklarına katıldığı ( 1324 ) bilinmektedir. Vitalciuret 1894 yılında Bolu ve etrafında incelemeler yapmış, bölgeyi haritalandırmıştır. Bugün kaplıcaların bulunduğu yerde bir yerleşim şehri olduğu belirtilmiştir. Seben, 1911 yılının öncesinde Mudurnu ya bağlı olup, 1911 yılında ise nahiye olmuş ve Çarşamba adını almıştır yılında ilçe statüsüne kavuşmuştur (Meydan Larousse, 1989). 7

21 Fotoğraf 3. Seben İlçesinin Genel Görünümü 2.3. El Sanatları Bir kültür öğesi olarak el sanatları o toplumun yaşam seviyesinin ve zekâsının bir göstergesidir. Daha genel anlamda bir toplumun, kuşaktan kuşağa aktarılmaya değer sosyal yaşam tarzları ve simgeler bütünüdür. Bu yüzden el sanatları bir toplumun yüzyıllar boyu süregelen kuşaktan kuşağa aktarılan, gelenekler ile devam eden en önemli değerleridir. El sanatları tarihtir, o toplumun uygarlığının ve zekâsının, çağda ulaştığı seviyenin göstergesidir (Barışta, 1998). El sanatları ürünleri geçmişte, ülkenin coğrafi yapısına, doğal kaynaklarına dayalı olarak basit tezgâhlarla, bir geçim aracı olarak ortaya konmuştur. Bu nedenle, el sanatları ürünleri, aile içi gelir kaynağı olarak, aile işletmelerinde üretilmiştir. Bu ürünlerle aile bireylerinin diğer ihtiyaçlarını gidermeye yönelik, büyük ölçekli üretime geçilmemiştir. Bu durum kültürel zenginliklerimizin bozulmadan, özünü koruyarak günümüze kadar gelmesini sağlamıştır (Öztürk, 1998). Farklı bir değimle el sanatları ürünleri; kendine özgü teknoloji ile yapılan, üretimde yoğun makine kullanımı olmayan ve gerektiğinde basit el araçları kullanılarak yapılan, üretimde 8

22 kullanılan hammaddeler standardize edilmiş olsalar bile standart üretim olmayan, birbirinden farklı ürünler olarak tanımlanabilir (Öztürk, 1998, s. 8). Çeşitli medeniyet ve kültürlerin beşiği olan ve içinde eşsiz tarihi eserleri saklayan ülkemiz, el sanatları yönünden çok zengin bir geçmişe sahiptir. El sanatları bir milletin milli kültürünü ve medeniyetini tanıtan en önemli unsurdur. Gelenek görenek ve yaşam biçiminin nesilden nesil e aktarılmasında hiç şüphesiz en büyük rol el sanatlarınındır (Büyükdikmen, 2006). Kuşaktan kuşağa aktarılarak günümüze ulaşan, geleneksel Türk el sanatları içerisinde önemli yeri olan el dokumaları, yaşanılan çevre ve kültürel ortam gereği, ülkenin değişik yörelerinde, çok çeşitli, birbirinden güzel örnekler üretilmiştir. Böylece bu sanat dalı var olana yenilerini ekleyip, toplumun değişen zevkine cevap vererek, yüzyıllar boyu Türk toplumunda ve dünyada değerini koruyabilmiştir (Öztürk, 1992, s. 173) Dokumanın Tanımı ve Tarihçesi İki veya daha çok iplik grubunun çeşitli düzenlerde birbiri arasından (üstünden-altından) geçerek birbiriyle kenetlenmesi işlemine ve bu kenetlenme sonucu oluşan mamullere dokuma denir ( Aytaç, 1982). Cilalı taş devrinde ilk tekstil örnekleri, iplik elde edilmesinde kullanılan iğler, taş, kil ve kemik ağırşakların bulunması Neolitik devirde insanların dokumacılığı bildiklerini gösterir. Dokumacılığın temelini ip oluşturur. Bu çağlara ait en ilkel dokumalarda bataklık otu, hasır otu, saz gibi otlar ile uzun at kıllarının kullanıldığı düşünülmektedir. Bu bitkiler örülerek ip elde ediliyordu. Bu buluş sayesinde uzun ipler, ev eşyaları imal edilmeye başlandı. Hayvanların ehlileştirilmesi ve yünlü dokumaların başlangıcı yine neolitik çağa aittir (Yağan,1978, s. 9). Giyimi meydana getiren dokumacılığın ne zaman ve nerede başladığı tam olarak bilinmemektedir. Mısır medeniyeti dokumacılığın en eski merkezi olarak bilinirken, yerini Mezopotamya ya devretmiştir. Daha sonra 1962 yılında Çatal Höyükte yapılan kazı sonucu M.Ö lere dayanan dokuma parçalarının bulunmasıyla Anadolu bu konuda ön plana çıkmıştır. Bulunan bu dokuma parçalarının teknik yönden çok ileri olması, daha 9

23 ilkellerinin bulunabileceği kanısıyla, dokumacılığın daha eskilere dayandığını düşündürmektedir ( Aslanapa, 1992). Türklerde çok eski çağlardan beri dokuma sanatının gelişmiş olduğu, yapısal tarih ve arkeolojik çalışmalardan anlaşılmaktadır. Orta Asya nın çeşitli yörelerinde yapılan arkeolojik araştırmalar sırasında çıkan kumaşlardan, ipliklerin Çin den getirildiği öne sürülmekteyse de, yünlü ve özellikle üzeri yün ipliği ile aplike edilmiş keçe parçalarının Türklere ait olduğuna kesin gözüyle bakılmaktadır ( Aslanapa, 1992). Göçebe bir toplum olan Türkler, günümüzde Balkanlar dan Çin Seddi ne kadar uzanan çok geniş bir alanda yaşamışlardır. Göktürkler, Hazarlar, Uygurlar gibi Türk toplulukları göçebe çadır yaşamının bir geleneği olan dokumacılık geleneğini sürdürmüşlerdir. Hatta ipekli dokumaları kendi ihtiyaçları dışında ticaret yaparken para yerine kullanmışlardır. Anadolu ya gelişte konargöçer özelliklerini taşıyan Türk milletinin ekonomisi başlarda tarıma ve hayvancılığa bağlıdır. Göçebe toplumların dokuma ile ilgili sanatlarının ortaya çıkmasında ve gelişmesinde evcil hayvanların ürünlerinin önemli rol oynadıkları kabul edilmektedir. Dokumacılık sanatı Türklerin sadece günlük yaşantılarına değil, sosyal yaşantılarına, yapıtlarına kadar girmiştir. Uzun yüzyıllar birçok kültürün faydalandığı bir kaynak olmuş, birçok medeniyetin çeşitli sanat kollarından silinmeyecek derin izler bırakmıştır. Türkler Anadolu nun çeşitli kaynaklarından köklü bir geçmişe sahip Türk dokumacılığında en eski dokuma hammaddelerini büyük bir ustalıkla kullanmışlar, başarılı eserler ortaya koymuşlardır. Türklerin gerek önceki yerleşimlerinde gerekse Anadolu da kurdukları medeniyet yoluyla büyük kültür birikimlerinin olması ve gittikleri her yere götürmeleri, Anadolu nun el sanatları ve kültür merkezi olarak tanımlanmasında önemli bir etken olmuştur. Orta Asya da, Türklerin yaşadığı bölgede ortaya çıktığı ve geliştiği kabul edilen halı ve düz dokuma yaygı geleneği, Selçuklular yoluyla, Anadolu ya gelmiş ve gelişimini burada sürdürmüştür (Yetkin, 1974). 10

24 Osmanlı dönemi düz dokuma yaygıları, şema ve motif açısından, Selçuklu dönemi geleneğini sürdürmüştür. Bu motiflerin büyük bir kısmı Selçuklu ve Beylikler dönemi halılarında kullanılan motiflerle aynı karakteri taşımakla birlikte, bir kısmı da Orta Asya Türk gelenekleri ve mitolojisi nden kaynaklanan motifler hâkimdir. Büyük bir bölümünde ise, Klasik Osmanlı Dönemi süslemeleri görülür (Deniz, 2000). Anadolu da düz kirkitli dokumacılığı her dönem gelişerek devam etmiştir. Yeni farklı örnekleri, çeşitli teknikleri, zengin desen, renk ve kültür anlayışıyla yapılan dokumalar zamana damgasını vurmuştur. Son yıllara kadar teknolojiye duyulan hayranlıkla toplumda geleneksel yetenekler körelmiş, ihmal edilen el sanatları giderek zayıflamış, yöresel sanatlar ve geleneksel örnekler yok olma durumuna gelmiştir. El sanatı örnekleri taşıdığı kültür unsurlarında habersiz kullanmaya, saklanmaya ve özellikle müzelerde sergilenmeye değer bulunmamıştır. Sonuçta çoğu yörede geçmişe ait pek çok el sanatı ile ilgili örnek yok olmuş, geçmiş kültürümüzü yansıtacak olan geleneksel meslekler müzelere giremeden kaybolmuştur Dokumanın Çeşitleri Dokumaları yöntemlerine göre 3 sınıfa ayırabiliriz. Kirkitli Dokumalar Mekikli Dokumalar Çarpana Dokumalar A. Düz Dokumalar A. Bezayağı 1. Kilim B. Dimi 2. Cicim C. Atlas 3. Zili 4. Sumak B. Havlı Dokumalar 1. Halı 2. Tülü 11

25 Kirkitli Dokumalar Atkı ve ilme veya desen ipliklerinin ağaçtan veya demirden yapılmış kirkit adı verilen alet ile vurularak sıkıştırılmasıyla yapılan kirkitli el dokumalarına kirkitli dokuma denir. Kirkitli dokumalar yatay tezgâhta ve dikey tezgâhta dokunabilir (Onuk, Akpınarlı, Ortaç, Alp, 1998). Kirkitli dokumalar teknik açıdan kirkitli havlı ve kirkitli havsız dokumalar olarak iki ana başlık altında kümelenebilir. Kirkitli havlı dokumalar halı, tülü ve bezayağı tülü bileşimleriyle oluşturulan yaygı, kirkitli havsız dokumalar ise çul, heybe, atlamalı, çalgı, cicim, zili, sumak vb. isimlerle bilinir (Barışta, 1998) Kirkitli Düz Dokumalar Düz dokuma yaygılar kendi arasında, teknik açıdan, kilim, cicim, sili, sumak (verneh) gibi isimlerle çeşitlilik gösterirler. Bu dokumaların her birinin kendine özgü dokuma tekniği, süsleme özelliği ve türleri vardır. Hatta kullanım yerleri birbirinden farklıdır (Deniz, 1998). Yatay ve dikey tezgâhlarda doğal boyalarla boyanmış yün, pamuk iplikle dokunmuş yaygılar kirkitli dokumalar kapsamında yer almakla birlikte, halılardan ve tülüden düğümsüz olmalarıyla ayrılmaktadır. Diğer bir ifadeyle havsız kirkitli dokumalar olan düz dokuma yaygılar uygulanan teknik açısından tülü ve halılardan farklı dokumalardır. Kilim, çul, heybe, cicim, çalgı, atlamalı, zili, sumak v.b. gibi bazen yörelere göre değişen bu yaygılar yörelere göre isimlendirilmektedir (Acar, 1975) Kilim Motiflere göre renkli atkı ipliği çözgülerin bir altından bir üstünden geçerek motifin sınırı içinde gidip döndükten sonra kirkit ile dövülerek çözgüler görülmeyecek şekilde sıkıştırılarak yapılan dokumalardır (Akpınarlı, 2004). Havsız düz yüzeyli yer yaygısı olarak kullanılan bütün atkı yüzlü dokumalara verilen isimdir. Ancak akademik bir tanım olarak; atkı yüzlü bezayağı dokuma örgüsüne sahip ve her motifi ayrı bir atkı ile dokunan atkı bezemeli, çift yüzlü, tersi ile yüzü aynı görünüme sahip bir dokumadır. Aynı zamanda iki iplikli bir dokuma türüdür. Kilim dokumaya atkı hâkimdir, çözgüsü yüzeyde görünmez sadece saçaklarda görülür (Soysaldı, 2009). 12

26 Kilim dokumada çeşitli teknikler kullanılmaktadır. Bunlar; ilikli kilim, desen sınırları eğik olan kilimler, eğri atkılı kilimler, normal atkı ipliklerinin arasına ek atkı iplikleri sıkıştırılan kilimler, çift kenetleme ile yapılan kilimler, atkı ipliklerinin aynı çözgü ipliği üzerinden geri dönmesi ile yapılan kilimler, sarma konturlu kilimler ve eğri atkılı kontur kilimlerdir İlikli Kilim Desen oluşturmak için çözgü ipliklerinin bir üst ve bir altından geçen atkı iplikleri, komşu desenin sınırına gelince en son çözgü ipliğine dolanarak geri döndüğünde iki renkteki atkının karşılaştığı dikey çizgilerde birer ilik ( yarık ) meydana gelir. Bu tür iliklerin meydana geldiği kilimlere ilikli kilim denilmektedir. Kilimde ilik sayısının fazla ve 1 cm den uzun olması tercih edilmez. Bu nedenle motifler genellikle köşeli, çapraz, enine ve kesik çizgilerden oluşmaktadır (Onuk ve Akpınarlı, 2003, s. 19). Kilimde ne kadar ilik bulunursa kilimin yapısı ve değeri o derece zayıflar. Bu ilikleri yok etmek içinde çeşitli teknikler kullanılır (Deniz, 1998). Anadolu da bir desenden diğer desene geçerken meydana gelen iliklere farda, gedirge, kirtik, yırtık, yarık gibi isimler verilmektedir (Deniz, 1998). Şekil1. İlikli Kilim (Acar, 1982). Fotoğraf 4. İlikli Kilim (Acar, 1982) Desen Sınırları Eğik Olan Kilimler İliklerin meydana gelmesini önlemek amacıyla kullanılan bir tekniktir. Bu teknikle genelde çapraz ve enine çizgilerden oluşan desenler dokunur (Acar, 1975, s. 21). 13

27 Şekil 2. Desen Sınırları Eğik Olan Kilim (Acar, 1982). Fotoğraf 5. Desen Sınırları Eğik Olan Kilim (Acar, 1982) Eğri Atkılı Kilim Dokuma Bu kilim dokuma tekniğinde atkı iplikleri çözgü ipliklerinin arasından düz bir hat şeklinde geçirilir. Atkı ipliklerini motife göre şekillendirmek amacıyla bazı yerlerde kuvvetli, bazı yerlerde de hafif bir şekilde sıkıştırılır ve atkı iplikleri motife göre uygun eğrilik verilerek şekillendirilir. Atkı ipliklerinin gergin ve gevşek sıkıştırılmasından dolayı eğik ve yuvarlak çizgiler meydana gelir (Onuk, Akpınarlı, Ortaç ve Alp, 1998, s. 13). Geometrik keskinliği olmayan bir çiçeğin, eğri hatlı bir dalın, bir yaprağın realist bir şekilde dokunabilmesi ancak çok kesin bir dokuma desenin varlığı ile mümkündür (Acar, 1982). Şekil 3. Eğri Atkılı Kilim (Acar, 1982). Fotoğraf 6. Eğri Atkılı Kilim(Acar, 1982). 14

28 Normal Atkı İpliklerinin Arasına Ek Atkı İplikleri Sıkıştırılan Kilimler Kilim dokuma düzgün bir şekilde çözgü iplerinin arasında ek atkı iplerinin arasından geçirilen atkı iplikleri kirkitle sıkıştırıldıktan sonra tekrar üzerine ek atkı ipleri ile küçük bir atkı atılması ve desene göre bu atkı sıralarının çoğaltılması ile de eğri çizgiler elde edilebilir. Desene göre bu eğim verildikten sonra tekrar düzgün bir şekilde atkı iplik atılarak sağlamlaştırılır. Ancak bu teknik geometrik desenli olmayan kilimlerde kullanılmaktadır (Aytaç, 1982, s. 46; Onuk, Akpınarlı, Ortaç ve Alp, 1998, s. 13). Şekil 4. Normal Atkı Arasına Ek Atkı Sıkıştırılması (Acar, 1982). Fotoğraf 7. Normal Atkı Arasına Ek Atkı Sıkıştırılması (Acar, 1982) Çift Kenetleme ile Yapılan Kilimler Desen oluşturmak için atılan atkı iplikleri kendi desen alanı bitip komşu desen alanına gelince komşu desenin atkı ipliği ile karşılıklı kenetlenir. Çift kenetlemenin yapıldığı bu teknik ile sağlam ve iliksiz bir dokuma meydana gelmiş olur. 15

29 Şekil 5. Çift Kenetleme ile İliklerin Yok Edilmesi (Acar, 1982). Fotoğraf 8. Çift Kenetleme ile İliklerin Yok Edilmesi (Acar, 1982) Atkı İpliklerinin Aynı Çözgü İpliği Üzerinden Geri Dönmesi ile Yapılan Kilimler (İliksiz Kilim) Dokuma yapılırken desen oluşturan atkı iplikleri, kendi desen alanından geriye dönüş yaparken karşılaştıkları aynı tek çözgü üstünden geri dönüş yaparlar. Böylece dikey desen sınırları içerisinde çift gruplar halinde birbirinden ayrılan çözgüler, birbirine bağlanmış olur. Bu teknik geleneksel Türk kilimlerinde kullanılmayan bir tekniktir (Acar, 1982). Şekil 6. İliksiz Kilim (Acar, 1982) Fotoğraf 9. İliksiz Kilim (Acar, 1982) 16

30 Sarma Konturlu Kilimler Atkılar arasında meydana gelen boşluklar ve iliklerin aynı renkteki bir çerçeve ipliği ile, arada kalan çözgülere teker teker, yukarıya doğru dikey, çapraz veya enine sarılması ile dokumanın yüzünde iğne ile işlenmiş görüntüsü vardır. Oysa her atkı sırasının geriye dönüşünden sonra, arada kalan bir çift çözgüye ayrı renkteki bir desen ipliği dolanır. Bu iplik boşlukta ikinci sıranın doldurulmasına kadar bekletilip, tekrar bir çift çözgüye dolanarak desen boyunca devam eder (Acar, 1982). Şekil 7. Sarma Kontur (Acar, 1982). Fotoğraf 10. Sarma Kontur (Acar, 1982) Eğri Atkılı Kontur Kilimler Bu tekniği uygulayabilmek için dokuma esnasında desenler arasında geniş bir boşluk bırakarak motifin kenarında bir kontur ipi ile ( aynı renkte) paralel olarak bir alt bir üst şeklinde dokunarak boşluklar doldurulur ( Acar, 1975; Onuk ve Akpınarlı 2003, s. 23 ). 17

31 Şekil 8. Eğri Atkılı Kontur (Acar, 1982). Fotoğraf 11. Eğri Atkılı Kontur (Acar, 1982) Cicim Bezayağı dokumaların üzerine renkli iplerle yapılan ya da farklı tekniklerle dar ve uzun dokunan, kesilen kilim parçalarının yan yana eklenmesiyle meydana getirilen sergi, örtü, perde vb. amaçlar için kullanılan, havsız (tüysüz) bir dokuma çeşididir. Cicim, halı ve diğer düz dokuma yaygılar gibi Türklerin eskiden beri bildikleri bir dokuma türüdür (Deniz, 2000). Cicim kelimesinin, kaynaklarda, Farsçadan geldiği söylenirse de, Türkçe bir kelimedir. Günümüzde halk arasında cicim, cecim, çeçim, cacım, çalma, çelme gibi değişik isimlerle bilinir (Deniz, 2000). Cicim bir veya iki kişi tarafından dokunur. İki kişi dokuduğunda bunlardan biri önde, diğeri arkada oturur. Dokumanın asıl yönü dokuyan kişiye göre ters kısmıdır. Burada ipler dağınık ve karışıktır, tersine ise ipler düzgündür. Arkada oturan kişi deseni meydana getiren renkli ipleri, desenin durumuna göre, iki veya üç çözgü üzerine sarıp, öndeki dokuyucuya verilir. Halk arasında bu işleme çalma veya çırpma denir. 18

32 Şekil 9.Cicim Tekniği (Acar, 1982). Fotoğraf 12. Cicim Tekniği (Acar, 1982) Zili Cicim tekniğinde olduğu gibi, atkı ve çözgüden ayrı olarak bir desen ipliğin hiç boş yer bırakmadan süsleme oluşturulmasıdır. Desen ipliği çözgülerin 3 veya 5 üstünden, bir altından geçerek, değişik renkteki ipliklerinin kendi alanlarında gidip gelerek yüzeyde bir fitil görüntüsü bırakmasıdır (Acar, 1982). İlk bakışta sık motifli cicimlere benzetilmekle beraber, aslında cicim dokumalardan tamamen ayrı bir dokuma türüdür. Zili leri cicimlerden ayıran en önemli özelliklerden biri olarak çözgü çiftlerinin bozularak üç veya beş üstten, bir alttan geçen değişik renkteki desen iplikleri, kendi alanlarında bir boydan bir boya giderler ve tüm zemin 2-1, 3-1, veya 5-1 atlamalarla doldurulmuş olur. Bir sıra böyle dokunduktan ve araya iki sıra atkı atılıp sıkıştırıldıktan sonra, ikinci sıra yine atlamalarla boydan boya doldurulur. Zili dokuma türlerinde, enine ve boyuna çizgiler kolayca dokunabilir ( Acar, 1982, s. 69 ). 19

33 Şekil 10. Zili Tekniği (Acar, 1982). Fotoğraf 13. Zili Tekniği (Acar, 1982) Sumak ( kayma ) Cicim ve zililer de olduğu gibi, çözgü ve atkılar dışında renkli desen iplikleri ile dokunan sumak; renkli desen ipliklerinin çözgü çiftlerine devamlı olarak sarılması ve araya atkı atılarak veya atılmadan dokunur. Bazı yörelerde araya atkı atılmadan dokunan çeşitleri de bulunmaktadır. Renkli desen iplikleri motiflerin içerisini doldurduktan sonra, arkadan başka renkteki, bir desene atlanır veya bir üst sıraya geçilir (Acar, 1982). Şekil 11. Düz Sumak (Acar, 1982). Fotoğraf 14. Düz Sumak (Acar, 1982). 20

34 Havlı Kirkitli Dokumalar Halı Tezgâh üzerinde dik uzanan iplere ( çözgü ) düğüm atılır ve yatay ipler ( atkı ) belirli bir yönde gidip, geri döndürülüp, sıkıştırılırsa, yüzeyde havlı ( tüylü ) bir dokuma meydana gelir. Bu tür dokumalara da halı ( düğümlü dokuma ) denir. Halının diğer dokumalardan farkı havlı ve düğümlü olması, ters ve düz yüzünün değişik görünmesidir (Deniz, 2000, s. 58) Tülü Tülü dokuma tekniği, kullanılan ilme ipliği veya küçük filik demetinin uzunluğu oranında, ilme sıraları arasına fazla sayıda atkı sırasının uygulanmasına dayanmaktadır. Dolayısıyla hav boyu fazla, düğüm sıklığı ise oldukça azdır (Barışta, 1998) Düz Dokumalarda Kullanılan Araç ve Gereçler Düz Dokumalarda Kullanılan Araçlar Temizleme ve Kabartma Araçları Yay ve Atacak : Yörede; yün, kıl ve pamuğun liflerinin birbirlerinde ayrılmasında ve kabartılmasında kullanılan halaç araçlarıdır. Yay; genellikle kavak ağacından yapılan, yaklaşık olarak 150 cm uzunluğunda olan ağaç parçasının bir ucuna 30 cm uzunluğunda başka bir ağaç parçasının tutturulması ile ve iskeletin iki ucu arasına, ince bir iplik görünümündeki hayvan bağırsağından elde edilen, kiriş adı verilen bir malzemenin bağlanmasından oluşur. Yay şeklini verebilmek için, yani ağacın biraz yuvarlanması için, kavak ağacı yaş iken kiriş ile bağlanır. Kirişler yayın ucuna üzengi adı verilen metal halkalar ile tutturulur. Kirişin ritmik olarak hareketini, dolayısı ile yünün teller halinde ayrılmasını sağlayan, yaklaşık olarak cm uzunluğunda çırpı adı verilen bir çubuk ve bu çubuğun işlevini yerine getirebilmesi için bir de tokmak bulunur. Tokmağın karşılıklı iki ucu birbirine ters istikamette tırnak şeklinde oyulmuş şekildedir (Durul, 1985). 21

35 Atacak; iki ucu tokmaklı şekilde hazırlanan ağaçtır. Yayın altına konulan yün, kıl ve pamuk atacakla yaya vurularak kabartılmaktadır. Fotoğraf 15. Yay, çırpı, tokmak Eğirme, Bükme ve Sarma Araçları İğ: Ağaçtan yapılan, yukarıdan aşağıya incelerek uzayan, takriben 4 cm çapında, 30 cm uzunluğunda kalın ucu üstte ve ger adı verilen metal kancalı yün eğirme aletidir. Kirman: Bu alet, çınar ağacından bir mile geçirilmiş dört kanattan meydana gelmektedir. Bu işe yün eğirme, pamuk eğirme ismi verilmektedir. Kirmanın kullanımı; kirmen ile bükülecek iplerin yünleri sol kol bileğine bilezik gibi geçirilir ve sağ el ile kirmen döndürülür. İp büküldükten sonra kirmenin kanatlarının üstüne sarılır (Bkz. Fotoğraf 16). 22

36 Fotoğraf 16. Kirman Çıkrık: Bu alet iplik bükme ve sarma işlerinde kullanılmaktadır Eğrilen yünün masuralara sarılmasında kullanılır. Bir tarafında elle döndürülen bir çark, diğer tarafında ise masuraların takıldığı sarma kısmı bulunur. Elle döndürülerek çalıştırılır ( Bkz. Fotoğraf 17). Fotoğraf 17. Çıkrık 23

37 Dikey Dolap ( Gülcan ): Yumak halinde olan iplikler şayet boyanacak ise gülcan adı verilen basit yapılı ahşaptan yapılmış bir alet yardımı ile veya elde çile haline getirilir. Gülcan adı verilen alet iki parça ahşaptan imal edilmiş olup dört parça görünümündedir. Bir tahtanın üzerine tutturulmuş olan ince uzun bir çubuğa (ahşap veya demirden olanları mevcuttur) ortası delik olan yamuk şeklindeki tahtaların geçirilmesi ile meydana gelmiştir (Bkz. Fotoğraf 18 ). Fotoğraf 18. Keceve, Gülece Çözgü ve Hazırlık Araçları Çağ (Çağlık): Yörede çözgü ağacı olarak adlandırılan çağlık çözgü hazırlanırken üzerindeki çubuklara masuraların takıldığı ağaç çerçevedir. Çağın önündeki peke diye adlandırılan çerçeve kısmındaki yatay çubukların ortaları deliktir. Bu deliklerinden ve her iki yatay çubuğun arasından çözgü iplikleri geçirilmektedir. Çözgü ağacının geri kısmında tahta zemin ve bu zeminin üzerinde, çözgü iplikleri masuralarının bulunduğu dikey çubuklar bulunmaktadır ( Bkz. Fotoğraf 19). 24

38 Fotoğraf 19. Cağ ( Cağlık ) Çözgü Direği ( Çözgü kazığı ): Yerde çözgü hazırlamaya yarayan tahta veya metal kazıklardır. Belirli aralıklarla çakılan tahta veya metal çubukların arasında çözgü iplerinin dolanmasıyla çözgülerin hazırlandığı yöntemdir. Çözgü Tahtası: Bobinlerin takılmasına yarayan bir çerçeve üzerine zikzaklı olarak tahta çubukların takıldığı iki yan tahta ve çözgü ağızları için alt tahtadan belirli aralıklarla çivi çakılmış iki yan tahtadan oluşan çözgü aletidir (Aytaç, 1982). Fotoğraf 20. Çözgü Tahtası 25

39 Dokuma Araçları Tezgâhlar: Dokumanın üzerinde dokunduğu araçlara genel olarak tezgâh denir. Anadolu da tezgâhlar, yörelere göre değişmekle birlikte, tezgâhlara; ıstar, hana, halı ağacı, ip ağacı ve ağaç gibi isimler verilmektedir. Istar genellikle ahşaptan yapılır ve duruş şekline göre isimler alabilmektedir. Anadolu da genellikle üç tür tezgâh kullanılır. Bunlar, dik tezgâh, yarı yatık tezgâh ve yer tezgâhıdır. Dik ve yarı yatık tezgâhlar, genellikle yerleşik yaşayanlarda, köy ve kasabalarda kullanılmaktadır. Dik ve yarı dik ya da yarı yatık tezgâh ıstarlar göçebelikte de çok kullanılan tezgâh türüdür. Dokuyacağı yaygıya göre dik veya yatık ıstar türü seçilir. Dik tezgâhların bir ucu yere gömülü, diğer ucu tavana çakılıdır. Sabit bir şekilde durur. Bu nedenle bunlara sabit tezgâh da denir. Çoğu yerde bu tür tezgâhlara, ayakları yere gömülü olduğu için gömme ıstar veya kenarları kertikli olduğu için kertme ıstar adı da verilir. Yarı yatık tezgâhlar yere 45 derece meyillidir. Dik tezgâhlar gibi, sabit değildir. Bir yerden başka bir yere taşınabilir. Bu nedenle yarı göçer ve yerleşik yaşayanlar tarafından kullanılmaktadır. Düz dokuma yaygılar ıstar, üçayak ve çulfalık denilen, pedallı tezgâhlarda dokunur. Halının dokunduğu ıstar veya hana ile düz dokuma yaygılar da dokunur (Deniz, 2000, s. 68). Fotoğraf 21. Istar Tezgâh 26

40 Kirkit: Çok dişli bir alettir. Dokuma sırasında, halıda atkı, düz dokuma yaygılarda ise desen iplerini sıkıştırmak için kullanılır. Halk arasında tarak, ıstarın eli, ıstarın tarağı gibi isimlerle de anılır (Deniz, 2000, s ). Fotoğraf 22. Kirkit Bıçak: Düğüm veya desen iplerini ( yüz ipi ) kesmek için kullanılır. Genellikle, karga ağızlı bıçaklar tercih edilir. Halk arasında buna inmeci bıçağı da denir. Makas: Halk arasında sındı diye bilinir. İki el yardımıyla kullanılan ve ayarlanabilen özel bir alettir. Dokumanın kısımlarındaki hav ı kesmeye yarar. Tarak: Kemik saplı ve demir dişli bir alettir. Anadolu da, köylerde yakın zamanlara kadar hanımların saçlarını taradığı taraklara benzer. Kesilen düğümlerin veya desen iplerinin geride kalan pisliklerini temizlemeye yarar (Deniz, 2000, s ). 27

41 Düz Dokumalarda Kullanılan Gereçler Anadolu da düz dokuma yaygıların malzemesi yündür. İlkbaharda ve sonbaharda kırkılan yünler, yıkandıktan sonra, yün tarağı ile taranıp temizlenir. Kirmen, iğ ve çıkrık ile iplik haline getirilir. Geleb ( büyük yumak ) şekline sokulan ipler boyanmak üzere hazırlanır (Deniz,1998, s. 4) Yün İpliklerin Özellikleri Bazı otçul hayvanların ( koyun, keçi, lama, deve ) vücudunu örten, dokuma sanayinde yatak, yastık, yorgan içi yapmakta kullanılan yumuşak kıl demetidir (Aytaç, 1982, s. 3). Ülkemizde, kıvırcık, dalgıç, karaman ve karakaya gibi dört ana grupta toplanan yerli koyunların ırkları karışmıştır. Koyunların bakımları da yetersizdir. Bu yüzden bu koyunlardan elde edilen yünler kaba, sert ve karışık elyaflıdır (Atay, 1982, s. 53). Yünler genellikle beyazdır. Fildişi, gri, siyah ve kahverengi olanları da vardır. Yünün rengi yapısını etkilemez. Yün lifleri kıvrımlıdır. Düz, normal ve çok kıvrımlı olarak gruplandırılır. Yünün parlaklığı hayvan cinsine, yetiştiği iklim ve bölgeye göre değişir. Kopmaya karşı dirençlidir, esnektir. Nem çekme özelliği yüksektir. Sıcak suda keçeleşir, sıcak etkisi ile sararır. Yakılınca saç kokusu verir, eriyormuş gibi yanar, kömürleşmiş bir atık bırakılır (Sönmez, 1995, s. 28) Pamuk İpliğinin Özellikleri Anadolu da endüstri hareketinin yayılmasından sonra, özellikle İngilizlerin Anadolu da halı dokutturmaya başladıktan sonra yaklaşık 1944 yıllarından sonra yaygınlaşmıştır. Genellikle çözgü ipi olarak kullanılmıştır (Deniz, 2000, s. 62) Sentetik İpliklerin Özellikleri Petrol atıkları ve tabii gazların senteziyle elde edilirler. Yakıldığında eriyormuş gibi yanar ve sert atık bırakır. Kolay temizlenir, kolay kurutulur, yumuşak, hafif ve dayanıklıdır. Suni, iplikleri el dokumacılığında kullanılması kaliteyi düşürür (Sönmez, 1991, s. 9). 28

42 2.7. Düz Dokumalarda Kullanılan İplerin Boyanması Boya yapılmadan önce çarkta bükülen ipler çileler haline getirilir. Gelepler uçlarına bağlanır ve birbirine karışması engellenir. Doğal boyar maddeler; doğadan bazı bitkiler ve hayvanlardan elde edilmektedir. Bitkilerin kök, gövde, yaprak ve çiçekleri taze kullanıldıkları gibi kurutularak da kullanılmıştır. Boyamada kullanılan böcekler ise kurutulup ezilerek kullanılmıştır. Anadolu da doğal boyamacılık çok eski ve köklü bir uygulamadır. Birçok el sanatı ürünlerimiz için gerekli boyayı, uzun yıllar bitkilerden almışız den itibaren, ülkemize giren suni boyalardan önce kullanılan doğal boyalar arasında, bitki boyaları önemli yer tutar. Uzun süre devam eden doğal boyacılıkta, boyar madde olarak sayıları belli olan bazı maden, toprak, hayvan çeşitleri ve bitkiler kullanılmıştır (Öztürk, 1998) Çözgünün Hazırlanıp Istara Gerilmesi Hazırlanacak çözgü boyuna göre yere iki adet kazık çakılmaktadır. Çözgü çözme sırasında bir kişi çözme işlemini yapar iki kişi de kazıkların olduğu yerde çözgü başlarını örer. Çözgü düz çözülür. Çözgü bitince varan gelen ağacı tellerin arasına çözgünün karışmaması için takılır. Üst ağacın geleceği yere çıbık demir takılıp burulur. Çözgü telleri birbiriyle katlanıp çıbık demir üzerine örülür. Çıbık demiri üst ağaca takılıp ağacın üzerine sarılır. Daha sonra çözgü alt ağaca takılır. Istara sabitlenen çözgülere varan gelen geçilir. Daha sonra gücü ağacı takılıp gücüleme işlemi yapılır. Böylelikle ıstar dokunmaya hazır getirilmiş olur Dokumanın Yapılması Hazırlanan çözgünün üzerine atkı ipleri ile zincir örülüp dokumaya hazırlanır. Genellikle düz bezayağı tekniği ile biraz dokuma yapan kişinin karşısına bir kişi sıkıştırma işlemini yapmak, tarak vurmak için oturur. Dokuma biraz ilerledikten sonra dokuma gevşetilip alt ağaca sarılır. Dokuma bittikten sonra çözgü ipleri kesilip uçları ya kapatılır ya da çözgülerle saçaklar oluşturulur. 29

43 Mekikli Dokumalar Tezgâha gerilmiş çözgü ipliklerinin adı verilen çerçeveler ile yukarıya kaldırılıp indirilmesiyle açılan farklı ağızlıklardan atkı ipliğinin mekik aracılığı ile geçirilmesi sonucu oluşturulan yüzeylere mekikli dokumalar denir (Akpınarlı, 1996). Atkı ve çözgü ipliklerinin değişik bağlantıları ile çeşitli örgüler oluşturulur. Dokuma örgüler bezayağı, dimi ve saten olmak üzere üç ana grupta toplanır. Diğer dokuma örgüleri bu üç ana dokuma örgüsünden türetilmiştir Mekikli El Dokumacılığında Kullanılan Araçlar Dokuma Tezgâhları Anadolu nun tarih öncesi derinliklerinden devam etmekte olan el dokumalarının tarihi geçmişi yanında, kullanılan tezgâh ve araçların da büyük önemi vardır. İlk insanlar iki çatal sopa üzerine uzun yatay bir sopa yerleştirmek ve üstünden çözgü iplikleri sarkıtıp, her birinin uçlarına ağır taşlar bağlamak suretiyle aralarından el yardımıyla atkı ipliklerini çapraz olarak geçirmişlerdir (İmer, 1997). Daha sonra bu ilkel dokumaya bağlı mekanik yöntem her geçen devirde gelişme göstermiş, temelini muhafaza ederek bugün daha geliştirilmiş ve teknik bakımdan her türlü imkâna sahip dokuma makinelerinin esasını oluşturmuştur. Bölgede, mekikli dokumalar çulfalık adı verilen tezgâhlar da dokunmaktadır Dokuma Tezgâhı Kamçısız tezgâhlar çerçeve sayılarının arttırılıp eksiltilmesine ve çerçevelerin hareket düzeninin el ve ayakla yapılmasına göre farklı yapılarda olabilir. En az iki çerçeveye sahip olması gereken mekikli dokuma tezgâhlarında çerçeve sayıları farklılık gösterebilir. Her bir çerçevenin hareketi bir ayağa ( pedala ) bağlıdır. 30

44 Fotoğraf 23. Çulfalık Tezgâh Mekikli dokuma tezgâhı şu bölümlerden meydana gelmiştir Çözgü Levendi Çözgü ipliklerini bağlamaya ve germeye yarayan parçalardır. İki adet çözgü levendi bulunur. Çözgü iplikleri karşılıklı duran ve kendi ekseni etrafında istendiği zaman dönebilen çözgü levendleri arasında gerilir. Birbirine paralel ve gergin duruma getirilen çözgü ipliklerinin aralarından atkı ipliği geçirilmek suretiyle dokumanın yapılması sağlanır (Kaya ve Ergenekon, 1989, s. 19) Yan Tahtalar Çözgü levendleri, gücü çerçeveleri ve tarağın iki yanında yer alan ve dokuma tezgâhının yapısını oluşturmada önemli olan parçalardır. Yan tahtalar hem tezgâhın çatısının kurulmasında hem de tarağın hareketini sağlamada dolayısıyla dokuma işleminin yapılmasında yardımcı olur. 31

45 Dokuma Tarağı Çözgü ipliklerini düzenli aralıklarla tutmaya, dokuma yaparken atkı ipliğini sıkıştırmaya yarayan parçadır. Kumaş genişliğini sağlar ve mekiğe yön verir. Tarakların numaralandırılması 10 cm deki diş boşluğu ile belirlenir. Örneğin 10 cm de 60 diş boşluğu varsa 60 lı veya 60 numara tarak olarak tanımlanır. Yalnız ipekle yapılan dokumalarda taraklar 1 cm deki diş boşluğuna göre numaralandırılır. Bunun nedeni ipek ipliğinin çok ince olmasıdır. Dokuma tezgâhında takılı durumdadır. Çoğunlukla ince demir çubukların eşit aralıklarla birbirine paralel olarak yerleştirilmesi ile yapılan parçadır. Çözgü iplikleri bu ince çubukların arasındaki boşluklardan geçirilir (Kaya ve Ergenekon, 1989) Gücü Çerçeveleri Tezgâhın en önemli parçalarından birisidir. Üzerinde bulunan gücü telleri yardımı ile çözgü ipliklerini taşıyan ve armürden almış olduğu hareketle çözgü iplikleri arasında ağızlığın meydana gelmesini sağlayan çerçevelerdir. Çerçevelerin sayısı dokunacak kumaşın özelliğine göre değişmekle beraber kamçısız tezgâhlar da en az iki gücü çerçevesinin kullanılması gerekmektedir. Örgülerin oluşmasına birinci derecede etki eden parçadır Armürlü Tezgâhlar El dokuma tezgâhların da her türlü düz dokuma dokunabilmektedir. Ancak 8 gücüden fazla gücü gerektiren karışık desenlerin dokunmasında gücülerin hareketi zorlanmaktadır. Böyle dokumalar, gücülerin hareketini daha açık bir ifadeyle çözgü ipliklerin hareketini hem kolaylaştırmak hem de hızlandırmak için 8 gücüden 24 gücüye kadar gücü gerektiren dokumalar armür tezgâhlar da dokunur (Kaya ve Ergenekon, 1989, s. 22) Çözgü Tezgâhı ve Dolabı Basit bir çerçeve görünümünde olan çözgü tezgâhının üst kenarında bobinlerin takılmasına yarayan kısım bulunur. Çerçevenin alt kenarına çözgü ağızları almaya yarayan iki tahta çubuk; sağ ve sol kenarına ise zikzak vari şekilde tahta çubuklar çakılmıştır. 32

46 Çözgü dolabı; birbirinin içine girebilecek biçimde çıtalardan yapılmış iki dikdörtgenin oluşturduğu dikey dolap görünümündeki bu araç bir eksen etrafında dönebilmektedir. Uzun kenarları üzerinde çözgü tellerini geçirmeye yarayan çiviler bulunmaktadır Mekik Çözgü iplikleriyle atkı ipliklerinin bağlantı yapabilmesi için, dokuma esnasında gücü çerçevelerinin hareket ettirilmesiyle çözgü ipliklerinin arasında meydana gelen aralıktan ( ağızlıktan ) atkı ipliğinin geçmesini sağlayan araçtır (İmer, 2001) Gücü Tığı Çözgü ipliklerinin, gücü gözlerinden tahar planına uygun olarak geçirilmesini sağlayan alettir Tarak Tığı Gücü taharı yapılmış çözgü ipliklerini, dokuma tarağı dişlerinin arasından geçirmek amacıyla kullanılan el aletidir Mekikli Dokumalarda Kullanılan Atkı İplik Çeşitleri ve Özellikleri Mekikli Dokumada Atkı İplikleri Atkı iplikleri dokuma işlemi sırasında çok az bir gerilimle karşı karşıya kalırlar. Ayrıca tarak dişleri ve gücü deliklerinde geçmediği için iplik kalınlıkları ve yapıları değişken olabilir. Bu nedenlerle de fazla bükümlü ve mukavemetli olmasını gerektirmez. Yapılacak olan kumaşın özelliğine göre de değişir. Mekikli dokumada kullanılan atkı ipliklerine örnek olarak aşağıdaki iplikleri verebiliriz (İmer, 2001) Atkı İpliği Çeşitleri ve Özellikleri Pamuk İpliği: Pamuk bitkisinin kapsülündeki ( koza ) tohumlarından alınan elyafların işlenmesi ile elde edilen pamuk iplikleri çok yaygın olarak kullanılır. Pamuk iplerinin daha mukavemetli olması istendiğinde südkostik ile merserizasyon işlemi yapılır. Keten İpliği: Keten elyafı bitkinin sapından elde edilir cm uzunluğundaki elyaflar parlak, sağlam, dayanıklı, değişik kalınlıkta, açık sarı veya gümüşi renktedir. 33

47 Viskoz İpeği ( flament olarak floş, kesikli elyaf olarak viskon ) : Elde edilmesinde genellikle odun selülozu kullanılmakla beraber pamuk artıkları da kullanılır. Asetat İpeği: Odun ve pamuk liflerden elde edilen selüloz ham maddesinin asitlendirilmesinden sonra asetil selülozun çözündürülmesi ve çökeltinin püskürtülmesi ile elde edilir. Asetatlı kumaşlar dökümlü durur. Kolay buruşmaz. Yumuşak tutumludurlar. Şişmez, çekmez, güve yemez ve çabuk kururlar. Akrilik (Orlon) : Orlon akrilonitril den oluşmuş bir polimerdir ve polimerizasyon yolu ile elde edilir. Diğer sentetik veya tabii liflerle bilhassa yünle karıştırılarak kullanılır. En önemli özelliği ise termoplastikleşme ( sıcaklık karşısında katılaşma ) özelliğidir Dokuma Örgü Çeşitleri Dokuma işleminde kumaş meydana getirilirken, çözgü ve atkı ipliklerinin belirli bir düzende bağlantı yapması gerekir. Atkı ve çözgü ipliklerinin çeşitli şekillerde birbirlerinin altından ve üstünden geçerek bağlantılar oluşturma düzenine dokuma kumaşların örgüsü adı verilir (İmer, 2001). Çözgü ve atkı iplikleri bu örgü düzenine göre hareket ederek kumaş yüzeyini oluştururlar. Belirlenen örgü kumaşın tüm eni ve boyunca olabileceği gibi, kumaşın herhangi bir bölgesinde bölgesel olarak veya istenilen kalınlığa ve modele göre kumaş eni ve boyunca da olabilir. Bu düzen, tamamen tahar ve armür raporu ile ilgilidir. Yani kumaşımızı, farklı bölgelerde ve farklı kalınlıklarda örgülerle zenginleştirmek, yapacağımız tahar düzenine ve armür raporuna bağlıdır. Örgüler isimlendirilirken, tahar ve armür raporları çıkarılırken çözgü ipliğinin hareketi esas alınmıştır. Zaten çözgü ipliği belirli bir örgü düzenine göre hareket ederken, atkı ipliği de buna bağlı olarak kendine bir örgü düzeni çıkarmış olacaktır. Örgülerin şematize edilmesi küçük kareli dokuma kâğıtları üzerinde yapılır. Dikey sütun ve yatay satırların her biri bir ipliği temsil eder. Dikey olanlar çözgü, yatay olanlar ise atkı iplikleridir. Bu karelerden her bir tanesi çözgü ve atkı ipliğinin birleşme ( kesişme ) noktasını gösterir. Dolu olarak işaretlenen kare, çözgü ve atkı ipliğinin kesişmesi esnasında çözgü ipliğinin üstte olduğunu gösterir. Eğer çözgü ipliği atkı ipliğinin altından geçiyorsa bu kesişme noktası boş kare olarak belirtilir (İmer, 2001). 34

48 Dokuma kumaşlarda kullanılan ve birbirlerinden farklı özelliklere sahip olan 3 temel örgü vardır. Diğer bütün örgüler bu örgülerden türetilerek özel adlar almışlardır. ( Panama, Ribs, Etamin, Krep, Balıksırtı, Kord gibi ). 1. Bezayağı örgüsü, 2. Dimi örgüsü, 3. Saten örgüsü. Kumaşta tekrar eden en küçük örgü, renk veya desen birimine rapor denir. Bir örgü raporunun sol tarafındaki ilk çözgü ipliği 1. çözgü ipliği; en alttaki atkı ipliği 1. atkı ipliği olarak kabul edilir. Dokuma kumaş örgülerinin oluşturduğu bağlantı şekilleri direkt olarak kumaş yapısını, özelliklerini ve kullanımını etkiler Bezayağı Örgüsü Dokuma örgüleri içerisinde en basit örgü bezayağı örgüsüdür. Atkı ipliğinin kumaş eni boyunca, çözgü ipliklerinin bir altından, bir üstünden geçerek diğer atkı ipliğinin ters hareket yaparak oluşturduğu örgüdür. Bezayağı örgüsü, en küçük raporlu dokuma örgüsüdür. Örgü çeşitlerinin en eskisi, en çok kullanılanı, sağlamı ve küçük raporlu olan çeşididir. Örgü birimi 2x2, daha açık ifadeyle 2 çözgü, 2 atkı ipliğinden oluşur. Dokuma kumaşlarda atkı ve çözgü ipliklerinin yüzme yapmadığı tek örgü şeklidir. Yüzme ( atlama ) dokumada bir ipliğin diğer iplik sisteminde iki ve daha fazla sayıda iplik üzerinden ya da altından geçerek bağlantı yapmasıdır. Bezayağı örgülü kumaşın her iki yüzü de aynıdır. Kumaşa herhangi bir desen oluşturma işlemi uygulanmamışsa bezayağı örgünün desen etkisi yoktur (Kaya ve Ergenekon, 1989). Bezayağı dokuma örgüsüyle amerikan bezi, gazlı bez, yemenilik, tela, patista, tentenelik, poplin, batis, şifon, jorjet gibi dokumalarla, el dokuma tezgâhlarında yün, tiftik, pamuk, keten, kenevir ve ipekten yörelere özgü dokumalar dokunmaktadır. 35

49 Şekil 12. Bezayağı Örgüsü Dimi Örgüler Dimi örgü; atkı ve çözgü ipliklerinin tekli, ikili, üçlü vb. atlamalarla kurdukları bağlantılardan ortaya çıkan bir örgü türüdür. Dimi örgüde, bağlantıların atlamalarla soldan sağa veya sağdan sola kaymasından dimi çizgileri adı verilen diyagonal çizgiler ortaya çıkar. Diyagonal çizgileri oluşturan kaymanın iplik veya kare olarak birimine adım denir (Kaya ve Ergenekon, 1989). Şekil 13. Atkı Dimisi Şekil 14. Çözgü Dimisi Şekil 15. İki Taraflı Dimi Saten ( Atlas ) Örgüler Saten örgüler özellikle yüksek çözgü ve atkı sıklıklarının istenildiği durumlarda tercih edilen örgü türüdür. Bu örgü türünde dokumanın yüzü ve tersi farklı görünümdedir. Bağlantı noktalarının birbiriyle ilişkisi yoktur. Bu nedenle de diğer örgülerle dokunmuş kumaşlardan mukavemetsizdir (Kaya ve Ergenekon, 1989, s. 103). Saten dokumalarda atkı ve çözgü ipliklerinin bağlantılarındaki atlamalardan ötürü çok yüksek iplik sıklığıyla çalışma olanağı vardır. 36

50 Örgü biriminde bulunan her iplik tek atlama yapmakta, atlamalar birer noktada bağlanmakta ve bağlantı noktaları yüzeye düzgün bir şekilde yayılmaktadır. 5 li saten, 7 li saten, 8 li saten, 9 lu saten ve 10 lu saten gibi türleri vardır. Şekil 16. Atkı Atlası Şekil 17. Çözgü Atlası Çarpana Dokumalar Dörtgen veya çokgen deri veya karton levhaların köşelerindeki deliklerden değişik renkte çözgüler geçirilerek bu levhaların 90 derece-180 derece döndürülmesiyle araya atkı atılarak elde edilen dokuma şeklidir. Daha çok çadır kolanı, at ve deve kolanları ve kemer yapımında kullanılır (Acar, 1975). 37

51 III. BÖLÜM 3.YÖNTEM Bu bölümde araştırma modeli, evren ve örneklem, verilerin toplanması ile ilgili bilgiler yer almaktadır Araştırma Modeli Araştırma tarama modelinde betimsel bir çalışmadır. Araştırma kapsamında el dokumalarından kirkitli düz dokumalar ve mekikli dokumalar ile ilgili literatür taranarak, el dokumacılığı yapan bireylerle görüşülerek bireylerin dokudukları dokumaların fotoğrafları çekilerek özellikleri incelenmiştir Evren ve Örneklem Araştırmanın evrenini, Bolu ili, Seben ilçesi geleneksel el dokuması yapan bireyler ve yaptıkları dokumalar oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise, düz dokuma ve mekikli dokuma yapan kişilerden ulaşılabilen 40 birey ve yaptıkları 30 adet kirkitli, 40 adet mekikli dokuma olmak üzere, toplamda 70 adet ürün oluşturmaktadır Verilerin Toplanılması Literatürden elde edilen veriler amaçlar ışığında taranıp gerekli yerlerde kullanmak üzere araştırılmıştır. Yörede dokuma yapan bireylerin genel özelliklerini ve dokumalara yönelik bilgileri tespit etmek için görüşme formları geliştirilmiş olup, bireylerle karşılıklı konuşma yöntemi ile elde edilen veriler bu formlara yazılarak kayıt altına alınmıştır. Her ürün için hazırlanan bilgi formlarına yörede üretilmiş düz kirkitli ve mekikli dokuma ürünlerin fotoğrafları ile ürüne ait teknik, ebat, gereç, motif, kompozisyon özellikleri kaydedilerek veriler toplanmıştır. 38

52 3.4. Verilerin Analizi Literatürden elde edilen bilgiler dolaylı ve direk alıntılar yapılarak kavramsal çerçeve bölümünde uygun konu başlıkları altında kullanılmıştır. Uygulanan görüşme formlarından elde edilen bilgilerin frekans ve yüzdeleri hesaplanmış, tabloları oluşturularak değerlendirmeleri yapılmıştır, konu ile ilgili yapılan çeşitli araştırma sonuçları ile karşılaştırılarak tartışılmıştır. Fotoğraflarla belgelenen 70 dokuma örneği, geliştirilen bilgi formlarına genel ve detay fotoğrafları ile yerleştirilmiştir. Ürünlere ait verilerin bir kısmı bulgular ve yorum kısmında frekans ve yüzdeleri alınarak tablo haline getirilerek yorumlanmıştır. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tez Yazım Kılavuzuna uygun olarak rapor haline getirilmiştir. 39

53 BÖLÜM IV 4.BULGULAR VE YORUM 4.1. Görüşme Formundan Elde Edilen Sonuçlar Araştırmada Bolu İli Seben ilçesine bağlı bazı mahalle ve köylerde, el dokumacılığı ile uğraşan 40 kişiyle yapılan görüşme formu değerlendirilerek tablo haline getirilmiş ve yorum yapılmıştır Dokuma Yapan Bireylerin Genel Özellikleri Bolu İli Seben İlçesi el dokumacılığıyla uğraşan bireylerin yaşları ile ilgili veriler değerlendirildiğinde elde edilen sonuçlar Tablo 1 de gösterilmiştir. Tablo 1. Bireylerin Yaş Dağılımı Yaş Grupları n % , , , , , , ,00 Toplam ,00 N: 40 Tablo 1 deki veriler incelendiğinde % 32,50 ile yaş aralığı en yüksek değerde olduğu, onu % 15,00 ile 50-53, 54-57, yaş aralıkları ve en düşük % 5,00 ile yaş arası bireylerin takip ettiği görülmektedir. 40

54 Buna göre yörede el dokumacılığı ile uğraşan bireylerin orta yaş üstü olduğu, genç nüfusun el dokumacılığıyla fazla uğraşmadığı söylenebilir. Bireyler karşılıklı görüşmelerde el dokumacılığının çok emek gerektirmesine rağmen emeklerinin karşılıklarını alamadıkları, sanayi dokumalarının daha çok tercih edildiği bu yüzden de genç nüfusun bu el sanatı ile fazla ilgilenmediği belirtilmiştir. Emeklerinin karşılığını alamamak da genç nüfusun bu işle uğraşmamasının başlıca nedeni olduğunu ortaya koymaktadır. Bolu İli Seben İlçesi el dokumacılığıyla uğraşan bireylerin öğrenim durumları ile ilgili veriler değerlendirildiğinde elde edilen sonuçlar Tablo 2 de gösterilmiştir. Tablo 2. Bireylerin Öğrenim Durumları ile İlgili Dağılımı Öğrenim Durumları n % İlkokul terk 8 20,00 İlkokul 20 50,00 Ortaokul 11 27,50 Lise 1 2,50 Toplam ,00 N:40 Tablo 2 incelendiğinde bireylerin % 50 sinin, ilkokul mezunu % 27,50 sinin ortaokul, % 20 sinin ilkokul terk, % 2,50 sinin ise lise mezunu olduğu görülmektedir. Yapılan görüşmelerde bireylerin birçoğu ortaokulu dışarıdan okuyarak mezun olduğunu belirtmiştir. İlkokul mezunu olmayanlar ise yörede Halk Eğitimi Merkezinin açtığı kurslarda okuma-yazma öğrenmişlerdir. Buna göre yörede el dokumacılığı en az okuryazar olan fakat eğitime devam etmeyen bireyler olduğu anlaşılmaktadır. Yörede el dokuma yapan bireylerin genç nesil olmaması, genellikle orta yaş ve üstü bireylerin el dokuması yapmaları nedeni ile eğitim durumlarının düşük olduğu söylenebilir. Bolu İli Seben İlçesi el dokumacılığıyla uğraşan bireylerin meslekleri ile ilgili veriler değerlendirildiğinde elde edilen sonuçlar Tablo 3 de gösterilmiştir. 41

55 Tablo 3. Dokuma Yapan Bireylerin Meslekleri ile İlgili Dağılımı Bireyin Mesleği n % Ev Hanımı 28 70,00 İşçi 10 25,00 Memur 2 5,00 Toplam ,00 N: 40 Tablo 3 deki veriler incelendiğinde % 70,00 oranıyla en fazla ev hanımı bunu takiben %25,00 ile işçi, %5,00 ile de memur oldukları tespit edilmiştir. Buna göre yörede el dokumacılığı yapan bireylerin çoğunluğunun ev hanımı olduğunu söylemek mümkündür. Yörede ev hanımı olan bireylerin dokuma üretimine katkısı büyüktür. Çalışan ve öğrenimine devam eden kesim zaman problemi yaşadığından dokuma işiyle fazla uğraşamamışlardır. Temizlik veya mevsimlik işçi statüsünde çalışan bireyler zaman buldukça dokuma işiyle uğraştıklarını ifade etmişlerdir. Bu sonuçtan ev hanımlarının boş kalan zamanlarını evin ihtiyaçlarını karşılamak veya yaptığı işi satarak eve katkıda bulunma amacı ile el dokuması yaptığı söylenebilir. 42

56 Bolu İli Seben İlçesi el dokumacılığıyla uğraşan bireylerin dokumaya başlama yaşları ile ilgili veriler değerlendirildiğinde elde edilen sonuçlar Tablo 4 de gösterilmiştir. Tablo 4. Bireylerin Dokumaya Başlama Yaşı ile İlgili Dağılımı Dokumaya Başlama n % Yaşı , ,00 19 ve üzeri 11 27,50 Toplam ,00 N: 40 Tablo 4 deki veriler incelendiğinde bireylerin % 37,50 sinin yaşta, %35,00 inin yaşta, %27,50 sinin ise 19 yaşından sonra dokumaya başladığı görülmektedir. Buna göre yörede dokuma yapan bireylerin genellikle küçük yaşlarda dokumaya başlamış olduğu söylenebilir. Yapılan görüşmelerde bireyler küçük yaşlarda bu sanat dalına ilgi duyduklarını, ev işlerini hemen bitirip dokuma yapmak için sabırsızlandıklarını ve bu işin onları mutlu ettiğini belirtmişlerdir. Günümüzde ise bu sanat dalına eskisi kadar ilgi duymadıklarını, çok zaman aldığını ve zorlandıklarını belirtmişlerdir. 43

57 Bolu İli Seben İlçesi el dokumacılığıyla uğraşan bireylerin dokumayı kimden öğrendikleri ile ilgili veriler değerlendirildiğinde elde edilen sonuçlar Tablo 5 de gösterilmiştir. Tablo 5. Bireylerin Dokumayı Kimden Öğrendikleri ile İlgili Dağılım Dokumayı Kimden n % Öğrendiği Köy halkı 7 17,50 Anne 18 45,00 Hala-teyze 7 17,50 Kuzen 4 10,00 Nene 4 10,00 Toplam ,00 N:40 Tablo 5 deki veriler incelendiğinde bireylerin % 45,00 inin dokumayı annesinden, % 17,50 sinin hala-teyze ve köy halkından, % 10,00 unun nenesinden ve kuzeninden öğrendiği görülmektedir. Yöre halkı genellikle dokuma yaparken birbirleriyle yarışa girdiklerini, kim daha hızlı ve güzel dokuma çıkarırsa herkesin ona özendiğini, bu yüzdende gençlerin erken yaşta dokuma yapmaya heveslenip, yakınlarından bu sanatı öğrenmek istediklerini ifade etmişlerdir. Buna göre bireylerin dokuma yapmayı genellikle aile içinde geri kalanlarında aynı köyde, komşu gibi yakın çevreden öğrendiğini ortaya koymaktadır. Bu nedenle yörede el dokumacılığının geleneksel özellik taşıdığı söylenebilir Dokumalarda Kullanılan Renk, Ebat, Kompozisyon ve Motif Özellikleri Yörede yapılan el dokumalarından incelemeye alınarak bilgi formları halinde sunulan kirkitli ve mekikli dokuma ürünlerin cinslerine göre en ve boy ölçüleri ile ilgili veriler değerlendiğinde sonuçlar Tablo 6 da gösterilmiştir. 44

58 Tablo 6. Yörede Yapılan Dokumaların Ebat Özellikleri ile İlgili Dağılım Ürünün Cinsi Boyut (cm) n % Yer yaygısı Namazlık Heybe Kumaş En , , ,33 Boy , , ,22 Toplam ,00 En , ,00 Boy , ,00 Toplam 4 100,00 En , ,00 Boy , ,00 Toplam 8 100,00 En ,50 70 ve üzeri 7 17,50 Boy İsteğe bağlı Toplam ,00 Tablo 6 daki veriler incelendiğinde; araştırma kapsamına alınan 18 yer yaygısında çoğunlukla kullanılan boy ölçüleri % 44,44 ile cm arasında, en ölçüleri ise; % 50,00 ile cm arasında kullanılmıştır. Araştırma kapsamına alınan 4 namazlıkta çoğunlukla kullanılan boy ölçüleri % 50,00 ile ve cm arasında, en ölçüleri ise; % 75,00 ile cm arasındadır. Araştırma kapsamına alınan 8 heybede 45

59 çoğunlukla kullanılan boy ölçüleri, % 75,00 ile cm arasında, en ölçüleri ise; % 75,00 ile cm arasındadır. Araştırma kapsamındaki 40 tane kumaşta çoğunlukla görülen en ölçüleri % 82,50 ile cm arasındadır, boy ölçüleri ise isteğe bağlı olarak değişmektedir. Bilgi formlarından elde edilen verilere göre kirkitli dokuma ile yapılan ürünlere ait renklerin sonuçları Tablo 7 de sunulmuştur. Tablo 7. Yörede Yapılan Kirkitli Dokumaların Renk Özellikleri ile İlgili Dağılım Renkler n % Siyah 22 73,33 Beyaz 28 93,33 Bordo 9 30,00 Turuncu 20 66,66 Mavi 21 70,00 Sarı 15 50,00 Pembe 14 46,66 Kırmızı 17 56,66 Gri 5 16,66 Lacivert 2 6,66 Kahverengi 8 26,66 Açık mavi 3 10,00 Açık yeşil 3 10,00 Mor 2 6,66 Hardal sarısı 1 3,33 Yeşil 22 73,33 N:30 ( % ler N üzerinden alınmıştır) Tablo 7 deki veriler incelendiğinde kaynak kişilerin dokumada en çok kullandığı renk % 95 ile beyaz, bunun dışında kırmızı, sarı, yeşil, mavi, turuncu ve siyah renkler yer 46

60 almaktadır. Genel olarak yörede çoğunlukla ana renklerin, canlı ve koyu tonlarının kullanıldığı; ara renklere ve tonlamalara, birkaç renk dışında, az yer verildiği görülmektedir. Yöre halkı genelde koyu renkleri kullandıklarını bunun sebebi olarak ta kiri göstermediği için tercih ettiklerini belirtmişlerdir. Bilgi formlarından elde edilen verilere göre mekikli dokuma ile yapılan ürünlere ait renklerin sonuçları Tablo 8 de sunulmuştur. Tablo 8. Yörede Yapılan Mekikli Dokumaların Renk Özellikleri ile İlgili Dağılım Atkı Çözgü Renkler n % n % Sarı 29 72, ,00 Lacivert 38 95, ,50 Kırmızı 24 60, ,00 Beyaz 33 82, ,00 Yeşil 6 15, ,50 Bordo 1 2,50 1 2,50 N: 40 ( % ler N üzerinden alınmıştır) Tablo 8 deki veriler incelendiğinde kaynak kişilerin dokumada en çok kullandıkları renk; lacivert, sarı, beyaz, bunun dışında kırmızı, yeşil, bordo renkler kullandıkları görülmektedir. Dokuma geleneği geçmişten bugüne farklı kültürlerden etkilenerek ve günümüz koşullarına uyum sağlamak için değişim gösterse de, yörede yapılan araştırmada tespit edilen ürünler ticari kaygı olmadan dokunduğu için renkler bu bozulmadan çok da fazla etkilenmemiştir. 47

61 Bilgi formlarından elde edilen verilere göre kirkitli ve mekikli dokuma ile yapılmış ürünler de kullanılan motiflerden, geometrik bezeme ile yapılan dokumalarla ilgili dağılımlar Tablo 9 da sunulmuştur. Tablo 9. Yöredeki Dokumalarda Kullanılan Geometrik Bezemeler ile İlgili Dağılım GEOMETRİK BEZEME Kirkitli Mekikli Motif Adları n % n % Düz çizgi 13 43, ,00 Zikzak 8 26, Üçgen 6 20, Baklava 11 36, Dikdörtgen ,00 Kare 1 3, ,00 N:30 N:40 ( % ler N üzerinden alınmıştır) Tablo 9 incelendiğinde kirkitli dokumalarda en fazla; % 43,33 ile düz çizgi ve % 36,66 ile baklava motifleri, en az % 3,33 ile kare motiflerine rastlanılmıştır. Mekikli dokumalarda ise; %100,00 ile düz çizgi, % 85,00 ile dikdörtgen ve kare motiflerine rastlanmıştır. Yörede rastlanan geometrik motifler genel olarak; zikzak, üçgen, baklava, dikdörtgen, düz çizgi ve kare motifleridir 48

62 Bilgi formlarından elde edilen verilere göre kirkitli dokuma ile yapılmış ürünlerde bulunan ve yörede isim verilen motiflerin dağılımı Tablo 10 da sunulmuştur. Tablo 10. Yöredeki Kirkitli Dokumalarda Tespit Edilen Motifler Motif Adları n % Dırnak 7 23,33 Ayak 7 23,33 Tarak 7 23,33 Küpe 6 20,00 Bereket 5 16,66 Yıldız 4 13,33 Koçboynuzu 4 13,33 Deveboynu 4 13,33 Göz motifi 3 10,00 Sığır sidiği 3 10,00 Kerpetenli 3 10,00 Çengel 3 10,00 Nuska 2 6,66 Nik 2 6,66 Ciynak 2 6,66 Bukağı 2 6,66 Pıtrak 2 6,66 Hanım göbeği 1 3,33 Gıvrım 1 3,33 Niş 1 3,33 Yaryare küstü 1 3,33 Gırkgıvrım 1 3,33 Salyangoz 1 3,33 Çiçek 1 3,33 N:30 ( % ler N üzerinden alınmıştır) 49

63 Tablo 10 incelendiğinde motiflerde en fazla; % 23,33 dırnak, ayak ve tarak motiflerine en az ise; % 3,33 ile salyangoz, çiçek, gırgıvrım, yaryare küstü, niş ve gıvrım motiflerine rastlanılmıştır. Tablo 10 da görüldüğü gibi yöredeki kirkitli dokumalarda hayvansal (deveboynu, koçboynuzu), bitkisel (çiçek, pıtrak), sembolik (bereket) ve nesneli (bukağı) olmak üzere çeşitli motifler tespit edilmiştir. Yörede dokunmuş olan mekikli ve kirkitli dokumalarda teknik ve kullanım yerlerine göre farklı kompozisyon özellikleri görülmektedir. Bilgi formlarından elde edilen verilere göre mekikli dokuma ile yapılmış ürünlerin kompozisyon özellikleri çözgü ve atkı yönünde kullanılan, farklı renklerle inceli kalınlı çizgilerin kesişmesi ile çeşitli büyüklüklerde kareler ve aralarında dikdörtgenlerin zemini kaplaması ile oluşturulmuştur. Bilgi formlarında yer alan kirkitli dokumaların kompozisyon özellikleri ürün çeşitlerine göre farklılık göstermektedir. Bu özellikler dikkate alınarak her ürün çeşidi kendi içinde gruplandırılmış olup yaygılarda, namazlıklarda, heybelerde ve torbalarda görülen kompozisyon şekillerini aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür. Yaygılarda 6 farklı kompozisyon özellikleri tespit edilmiş olup aşağıda belirtilmiştir. - Yüzeydeki zikzak formların dokuma boyunca bağlantılı olarak tekrarı ile içi dolgulu büyük baklavalar oluşturulmuştur (Bilgi Formu 1). - Yaygıların içi iki göbekli olup kenarları bordürler ile çevrelenmiştir (Bilgi Formu 2). -Yaygıların zemini enine çizgiler ile oluşturulmuş yer yer çizgilerin içi motif ile dolgulanmıştır (Bilgi Formu 3). -Baklava biçimindeki içi dolgulu motiflerin zeminde kaydırılarak sıralanması ile oluşturulmuşlardır (Bilgi Formu 15). - Yaygıların içi üç göbekli olup bordür kullanılmamıştır (Bilgi Formu 4). - Yaygıların içi tek göbekli olup iki kısa kenarında bordür yer almıştır (Bilgi Formu 8). 50

64 Namazlıklarda tek kompozisyon özelliği tespit edilmiş olup aşağıda belirtilmiştir. -Tek mihraplı olup dört kenarı bordürler ile çevrelenmiştir (Bilgi Formu 16). Heybelerde 3 farklı kompozisyon özellikleri tespit edilmiş olup aşağıda belirtilmiştir. -Heybelerin gözleri yatay motif tekrarı ile dolgulanmıştır (Bilgi Formu 23). -Heybenin gözlerinde zemin karelere bölünmüş olup, karelerin içine motifler yerleştirilmiştir (Bilgi Formu 29). -Heybelerin gözleri tek göbekli olarak dolgulanmıştır (Bilgi Formu 30). Torbalarda tek kompozisyon özelliği tespit edilmiş olup aşağıda belirtilmiştir. -Torbalar tek göbekli olup bordür ile çevrelenmiştir (Bilgi Formu 28). 51

65 4.2. Yöre Dokumaları ve Genel Özellikleri BİLGİ FORMU 1 Fotoğraf No : 24 Ürünün Türü : Yer Yaygısı İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1970 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 11 Çözgü Sıklığı : 7 Kullanılan Araçlar : Seben/ Kızık köyü : Yıpranmamış : 160 cm : 290 cm : Istar tezgâh 52

66 Kullanılan Gereçler Dokuma Tekniği Kullanılan Renkler Kullanılan Motifler Geometrik Bezeme Kompozisyon : Yün : Pamuk : Kilim : Siyah, beyaz, bordo, turuncu, mavi, sarı, yeşil, pembe : Beyaz : Eşkenar dörtgen, zikzak, üçgen : Kilimin yüzeyinde, birbiri içine geçmiş zikzak bantlar içinde bağlantılı eşkenar dörtgen motifleri yer almaktadır. Motifin oluşmasını sağlayan her bir sırada, aynı rengin düzenli olarak kullanılmış olması dokumada bir düzen oluşturmuştur. Dokumaya genel olarak bakıldığında motiflerin yerleştirilmesinde ve renklerde bir düzen dikkati çeker. Tek parça halinde dokunmuş olan kilimin saçakları düğüm atılarak serbest bırakılmıştır. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Naciye KAYA Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1946 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Kızık Köyü Eserle İlgili Notlar : Kilimdeki ipliklerin kirman ile eğrildiği ve doğal boya ile boyandığı ifade edilmiştir. Kilimin toplam ağırlığı 5 kg. dır. Yörede kızık kilim olarak bilinmektedir. 53

67 Fotoğraf 25. Kilimin Detay Görünümü 54

68 BİLGİ FORMU 2 Fotoğraf No : 26 Ürünün Türü : Yer Yaygısı İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1986 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 10 Çözgü Sıklığı : 6 Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Dokuma Tekniği : Seben/ Kızık köyü : Yıpranmamış : 118 cm : 160 cm : Istar tezgâh : Yün : Pamuk : Kilim 55

69 Kullanılan Renkler : Siyah, kırmızı, mavi, sarı, yeşil, pembe, beyaz : Gri Kullanılan Motifler Geometrik Bezeme : Çizgi, eşkenar dörtgen, zikzak, baklava Sembolik Bezeme : Küpe, yıldız, bukağı ( turunç alası ) Kompozisyon : Çeşitli renklerdeki kalın, ince yatay çizgiler ile bezemeye başlanmıştır. Dokumanın iki yatay, iki dikey bordürle çevrelendiği görülür. İlki siyah renk üzerine pembe ve yeşil renkte yıldız (ıldız) motifi belirli aralıklarda yerleştirilerek ikinci sıra bordür ise; beyaz renk üzerine mavi ve kırmızı renkte küpe motifi yerleştirilerek oluşturulmuştur. Göbek motifleri ise kenarları üçgen biçiminde basamaklandırılarak çerçevelenen baklava biçiminin ortasına bukağı (turunç alası) motifi yerleştirilerek oluşturulmuştur. İki adet göbek motifi birbirine bağlantılı yapılmıştır. Kenarlarda kalan boşluklara küpe ve bukağı motifleri yerleştirilerek kompozisyon tamamlanmıştır. Tek parça halinde dokunmuş olan kilimin saçakları düğüm atılarak serbest bırakılmıştır. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Nuriye BAŞOL Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1956 Öğrenimi : İlkokul terk Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Kızık Köyü Eserle İlgili Notlar : Ürünün toplam ağırlığı, 3 kg. dır. 56

70 Fotoğraf 27. Kilimin Detay Görünümü 57

71 BİLGİ FORMU 3 Fotoğraf No : 28 Ürünün Türü : Yer Yaygısı İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1982 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 14 Çözgü Sıklığı : 8 Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Dokuma Tekniği : Seben/ BOLU : Yıpranmamış : 150 cm : 290 cm : Istar tezgâh : Yün : Pamuk : Kilim 58

72 Kullanılan Renkler : Siyah, beyaz, kırmızı, sarı, yeşil : Beyaz Kullanılan Motifler Geometrik Bezeme : Çizgi Sembolik Bezeme : Göz motifi Kompozisyon : Geometrik motif yaygının yüzeyinde farklı kalınlıkta ve renklerde, yatay olarak tekrar etmiştir. Çeşitli renklerdeki kalın, ince yatay çizgiler üzerinde yer yer göz motifi kullanılarak kompozisyon tamamlanmıştır. Tek parça halinde dokunmuş olan kilimin saçakları düğüm atılarak serbest bırakılmıştır. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Fatma KIZIL Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1955 Öğrenimi : İlkokul terk Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Keskinli mah. No: 32 Eserle İlgili Notlar : Kilimdeki ipliklerin kirman ile eğrildiği ve doğal boya ile boyandığı ifade edilmiştir. Yörede bu kilime çıbıklı kilim denilmektedir. Kilimin toplam ağırlığı 5,5 kg. dır. 59

73 Fotoğraf 29. Kilimin Detay Görünümü 60

74 BİLGİ FORMU 4 Fotoğraf No : 30 Ürünün Türü : Yer Yaygısı İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1985 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 9 Çözgü Sıklığı : 4 Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Dokuma Tekniği : Seben/ BOLU : Yıpranmamış : 95 cm : 120 cm : Istar tezgâh : Yün : Pamuk : Kilim 61

75 Kullanılan Renkler Kullanılan Motifler Geometrik Bezeme Sembolik Bezeme Kompozisyon : Hardal sarısı, mavi, kırmızı, sarı, yeşil : Beyaz : Eşkenar dörtgen, zikzak, üçgen : Ayak : Kilimin yüzeyinde birbiri içine geçmiş zik zak bantlar içinde bağlantılı eşkenar dörtgen motifleri yer almaktadır. Kilimin kenarlarında motifler yarım bırakılmıştır. Yaygının karşılıklı kısa kenarlarında ise iki sıra ayak motifi kullanılmıştır. Dokumaya genel olarak bakıldığında motiflerin yerleştirilmesinde ve renklerin kullanımında bir düzen dikkati çeker. Tek parça halinde dokunmuş olan kilimin saçakları düğüm atılarak serbest bırakılmıştır. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Saniye ATAR Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1950 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Keskinli mah. No: 23 Eserle İlgili Notlar : Kilimdeki ipliklerin kirman ile eğrildiği ve doğal boya ile boyandığı ifade edilmiştir. Kilimin toplam ağırlığı 3,5 kg. dır. 62

76 Fotoğraf 31. Kilimin Detay Görünümü 63

77 BİLGİ FORMU 5 Fotoğraf No : 32 Ürünün Türü : Yer Yaygısı İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1980 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 11 Çözgü Sıklığı : 6 Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler : Seben/ BOLU : Yıpranmamış : 160 cm : 220 cm : Istar tezgâh : Yün : Pamuk 64

78 Dokuma Tekniği Kullanılan Renkler : Kilim Kullanılan Motifler Geometrik Bezeme : Çizgi Sembolik Bezeme : Küpe : Mavi, turuncu, yeşil, beyaz, kırmızı : Kahverengi Kompozisyon : Geometrik motif yaygının yüzeyinde farklı kalınlıkta ve renklerde, yatay olarak tekrar etmiştir. Çeşitli renklerdeki kalın, ince yatay çizgiler üzerine küpe motifi belirli bir düzen oluşturmadan serpme olarak yerleştirilmiş ayrıca bazı yerlerde, renkli ipliklerle yörede burma ya da kaydırma adı verilen atkı ipliklerinin çözgü ipliklerine dolanmasıyla oluşan süslemeler yapılarak kompozisyon tamamlanmıştır. Tek parça halinde dokunmuş olan kilimin saçakları düğüm atılarak serbest bırakılmıştır. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Fatma ÖZDİL Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1955 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Çarşı mah. No: 15 Eserle İlgili Notlar : Kilimdeki ipliklerin kirman ile eğrildiği ve doğal boya ile boyandığı ifade edilmiştir. Kilimin toplam ağırlığı 4,5 kg. dır. 65

79 Fotoğraf 33. Kilimin Detay Görünümü 66

80 BİLGİ FORMU 6 Fotoğraf No : 34 Ürünün Türü : Yer Yaygısı İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1983 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 13 Çözgü Sıklığı : 8 Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler : Seben/ BOLU : Yıpranmamış : 163 cm : 220 cm : Istar tezgâh : Yün : Pamuk 67

81 Dokuma Tekniği Kullanılan Renkler Kullanılan Motifler Geometrik Bezeme Sembolik Bezeme Kompozisyon : Kilim : Mavi, turuncu, yeşil, beyaz, kırmızı, siyah : Kahverengi : Çizgi : Küpe, yıldız : Çeşitli renklerdeki kalın, ince yatay çizgilere yıldız ( ıldız ) ve küpe motifleri serpiştirilerek, ayrıca renkli ipliklerle yörede burma ya da kaydırma adı verilen atkı ipliklerinin çözgü ipliklerine dolanmasıyla oluşan süslemeler yapılarak kompozisyon tamamlanmıştır. Tek parça halinde dokunmuş olan kilimin saçakları düğüm atılarak serbest bırakılmıştır. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Fatma ÖZDİL Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1955 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Çarşı mah. No: 15 Eserle İlgili Notlar : Kilimin toplam ağırlığı 5 kg. dır. 68

82 Fotoğraf 35. Kilimin Detay Görünümü 69

83 BİLGİ FORMU 7 Fotoğraf No : 36 Ürünün Türü : Namazlık İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1964 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 9 Çözgü Sıklığı : 4 Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler : Seben/ Kaşbıyıklar köyü : Yıpranmış : 82 cm : 132 cm : Istar tezgâh : Yün : Pamuk 70

84 Dokuma Tekniği : Kilim Kullanılan Renkler : Bordo, mavi, turuncu, yeşil, siyah, sarı, beyaz : Beyaz Kullanılan Motifler Geometrik Bezeme : Dörtgen Sembolik Bezeme : Kerpetenli, ayak, gıvrım, niş, tarak Kompozisyon : Tek mihraplı olarak dokunmuş olan kilim, üç yatay, iki dikey bordür ile çevrelenmiştir. Bordürlerde kerpetenli ve ayak motifi, zeminde ise; gıvrım, niş, tarak ve dörtgen motifi kullanılmıştır. Dokumaya genel olarak bakıldığında motiflerin yerleştirilmesinde bir düzen görülmekte iken, renklerin kullanımında bir düzen görülmediği dikkati çeker. Tek parça halinde dokunmuş olan kilimin saçakları düğüm atılarak serbest bırakılmıştır. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Mensure ÖZDAŞ Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1942 Öğrenimi : İlkokul terk Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Kaşbıyıklar köyü Eserle İlgili Notlar : Kilimdeki ipliklerin kirman ile eğrildiği ve doğal boya ile boyandığı ifade edilmiştir. Kilimin toplam ağırlığı 3,5 kg. dır. 71

85 Fotoğraf 37. Kilimin Detay Görünümü 72

86 BİLGİ FORMU 8 Fotoğraf No : 38 Ürünün Türü : Yer Yaygısı İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1977 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 13 Çözgü Sıklığı : 7 Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Dokuma Tekniği : Seben/ Kızık köyü : Yıpranmamış : 110 cm : 185 cm : Istar tezgâh : Yün : Pamuk : Kilim 73

87 Kullanılan Renkler Kullanılan Motifler Geometrik Bezeme Sembolik Bezeme Kompozisyon : Mavi, turuncu, bordo, yeşil, siyah, sarı, beyaz, pembe : Gri : Zikzak : Ayak, çizgi : Çeşitli renklerdeki kalın, ince, yatay çizgiler ile dokumaya başlanmıştır. Kısa kenarlarda iki adet yatay bordür bulunmaktadır. Bordürler, farklı renklerde birbirine paralel basamaklı dikdörtgenlerle oluşturulmuştur. Dokumanın zemininde bereket motifi kullanılmıştır. Göbekte kullanılan motifin orta noktası aynı zamanda dokumanın da odak noktası olmuştur. Dokumaya genel olarak bakıldığında, aynı motifin farklı renklerde kullanılması dokumaya zengin bir görünüm sağlamıştır. Tek parça halinde dokunmuş olan kilimin saçakları düğüm atılarak serbest bırakılmıştır. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Naciye SARKMAZ Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1945 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Kızık köyü Eserle İlgili Notlar : Kilimdeki ipliklerin kirman ile eğrildiği ve doğal boya ile boyandığı ifade edilmiştir. Kilimin toplam ağırlığı 4,5 kg. dır. Tek parça halinde dokunmuş olan kilimin saçaklarında düğüm tekniği kullanılmıştır. 74

88 Fotoğraf 39. Kilimin Detay Görünümü 75

89 BİLGİ FORMU 9 Fotoğraf No : 40 Ürünün Türü : Yer Yaygısı İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1992 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 12 Çözgü Sıklığı : 8 Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler : Seben/ Gökhaliller köyü : Yıpranmamış : 95 cm : 280 cm : Istar tezgâh : Yün : Pamuk 76

90 Dokuma Tekniği Kullanılan Renkler Kullanılan Motifler Sembolik Bezeme Figürlü Bezeme Kompozisyon : Kilim : Turuncu, bordo, yeşil, siyah, mor, beyaz : Beyaz : Çengel : Koçboynuzu : Dokumanın bir yatay bir dikey bordür ile çevrelendiği görülür. Bordürlerde çengel, zeminde koçboynuzu motifi kullanılmıştır. Orta kısmında koçboynuzu motifi yan yana ve üst üste sıralanmıştır. Aynı motifin farklı renklerde dokunması dokumaya zengin bir görünüm sağlamıştır. Dokumaya genel olarak bakıldığında motiflerin yerleştirilmesinde bir düzen görülmekte iken, renklerin kullanılmasında bir düzen görülmediği dikkati çeker. Tek parça halinde dokunmuş olan kilimin saçaklarında düğüm tekniği kullanılmıştır. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Atiye KUŞKONMAZ Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1957 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : İşçi Açık Adresi : Seben/ Gökhaliller köyü Eserle İlgili Notlar : Kilimdeki ipliklerin kirman ile eğrildiği ve doğal boya ile boyandığı ifade edilmiştir. Kilimin toplam ağırlığı 5,5 kg. dır. 77

91 Fotoğraf 41. Kilimin Detay Görünümü 78

92 BİLGİ FORMU 10 Fotoğraf No : 42 Ürünün Türü : Namazlık İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1980 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 12 Çözgü Sıklığı : 7 Kullanılan Araçlar : Seben/ BOLU : Yıpranmamış : 95 cm : 120 cm : Istar tezgâh 79

93 Kullanılan Gereçler : Yün : Pamuk Dokuma Tekniği : Kilim Kullanılan Renkler : Mavi, bordo, yeşil, siyah, sarı, pembe, beyaz : Beyaz Kullanılan Motifler Sembolik Bezeme : Küpe, nuska Figürlü Bezeme : Koçboynuzu Kompozisyon : Tek mihraplı olarak dokunmuş olan kilimin, üç yatay bir dikey bordür ile çevrelendiği görülür. Bordürlerde nuska ve küpe motifi zeminde ise, koçboynuzu motifi kullanılmıştır. Dokumaya genel olarak bakıldığında motiflerin yerleştirilmesinde ve renklerin kullanımında bir düzen görülmediği dikkati çeker. Tek parça halinde dokunmuş olan kilimin saçakları düğüm atılarak serbest bırakılmıştır. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Yaşar KAYA Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1957 Öğrenimi : Ortaokul Mesleği : İşçi Açık Adresi : Seben/ Çarşı mah. No: 43 Eserle İlgili Notlar : Kilimdeki ipliklerin kirman ile eğrildiği ve doğal boya ile boyandığı ifade edilmiştir. Kilimin toplam ağırlığı kg. dır. 80

94 Fotoğraf 43. Kilimin Detay Görünümü 81

95 BİLGİ FORMU 11 Fotoğraf No : 44 Ürünün Türü : Yer Yaygısı İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1982 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 13 Çözgü Sıklığı : 7 Kullanılan Araçlar : Seben/ BOLU : Yıpranmamış : 120 cm : 160 cm : Istar tezgâh 82

96 Kullanılan Gereçler Dokuma Tekniği Kullanılan Renkler Kullanılan Motifler Geometrik Bezeme Kompozisyon : Yün : Pamuk : Kilim : Mavi, bordo, yeşil, siyah, sarı, pembe, beyaz : Gri : Eşkenar dörtgen, zikzak, çizgi : Kilimin yüzeyinde, birbiri içine geçmiş zikzak bantlar içinde bağlantılı eşkenar dörtgen motifleri yer almaktadır. Dokumada kalın, ince, yatay çizgilerden oluşan bir bordür kullanılmıştır. Yaygının iki tarafında iç içe geçmiş eşkenar dörtgen motifleri yarım bırakılmıştır. Renklerin ustaca kullanımı sayesinde dokumada bir odak noktası oluşmuştur. Dokumaya genel olarak bakıldığında motiflerin yerleştirilmesinde ve renklerin kullanımında bir düzen dikkati çeker. Tek parça halinde dokunmuş olan kilimin saçakları düğüm atılarak serbest bırakılmıştır. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Mükerrem DAŞPINAR Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1963 Öğrenimi : Ortaokul Mesleği : İşçi Açık Adresi : Seben/ Keskinli mah. No:37 Eserle İlgili Notlar : Kilimin toplam ağırlığı 3.5 kg. dır. 83

97 Fotoğraf 45. Kilimin Detay Görünümü 84

98 BİLGİ FORMU 12 Fotoğraf No : 46 Ürünün Türü : Yer Yaygısı İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1976 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 11 Çözgü Sıklığı : 6 Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler : Seben/ BOLU : Yıpranmış : 160 cm : 220 cm : Istar tezgâh : Yün : Pamuk 85

99 Dokuma Tekniği Kullanılan Renkler Kullanılan Motifler Geometrik Bezeme : Kilim : Siyah, kırmızı, sarı, beyaz : Beyaz : Çizgi Kompozisyon : Yaygının yüzeyi farklı renklerdeki kalın, ince, yatay çizgiler ile dokunarak tamamlanmıştır. Tek parça halinde dokunmuş olan kilimin saçakları düğüm atılarak serbest bırakılmıştır. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Sakine MUTLU Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1947 Öğrenimi : İlkokul terk Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Çarşı mah. No: 62 Eserle İlgili Notlar : Kilimin toplam ağırlığı 5 kg. dır. Fotoğraf 47. Kilimin Detay Görünümü 86

100 BİLGİ FORMU 13 Fotoğraf No : 48 Ürünün Türü : Yer Yaygısı İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1972 Bugünkü Durumu Onarım Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 14 Çözgü Sıklığı : 8 Kullanılan Araçlar : Seben/ BOLU : Yıpranmamış : Görmemiş : 140 cm : 220 cm : Istar tezgâh 87

101 Kullanılan Gereçler Dokuma Tekniği Kullanılan Renkler kahverengi Kullanılan Motifler Sembolik Bezeme Kompozisyon : Yün : Pamuk : Kilim : Açık yeşil, kırmızı, siyah, sarı, beyaz, : Beyaz : Bereket, tarak : Dokumada üç yatay bordür kullanılmıştır. Zeminde bereket motifi, bordürlerde ise tarak motifi kullanılmıştır. Motifin oluşmasını sağlayan her bir sırada, aynı rengin düzenli olarak kullanılmış olması dokumada bir düzen oluşturmuştur. Dokumaya genel olarak bakıldığında motiflerin yerleştirilmesinde ve renklerin kullanımında bir düzen dikkati çeker. Tek parça halinde dokunmuş olan kilimin saçakları düğüm atılarak serbest bırakılmıştır. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Müfide GÜNSAY Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1947 Öğrenimi : İlkokul terk Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Keskinli mah. No:57 Eserle İlgili Notlar : Kilimin toplam ağırlığı 5,5 kg. dır. 88

102 Fotoğraf 49. Kilimin Detay Görünümü 89

103 BİLGİ FORMU 14 Fotoğraf No : 50 Ürünün Türü : Yer Yaygısı İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1960 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) : Seben/ BOLU : Yıpranmış : 95 cm : 122 cm Atkı Sıklığı : 8 Çözgü Sıklığı : 4 Kullanılan Araçlar : Istar tezgâh Kullanılan Gereçler : Yün : Pamuk 90

104 Dokuma Tekniği Kullanılan Renkler Kullanılan motifler Geometrik Bezeme Kompozisyon : Kilim : Kırmızı, siyah, turuncu, yeşil, beyaz : Beyaz : Çizgi : Yaygının yüzeyi farklı renklerdeki kalın, ince, yatay çizgiler ile dokunmuş ayrıca renkli ipliklerle yörede burma ya da kaydırma adı verilen atkı ipliklerinin çözgü ipliklerine dolanmasıyla oluşan süslemeler yapılarak dokuma tamamlanmıştır. Tek parça halinde dokunmuş olan kilimin saçakları düğüm atılarak serbest bırakılmıştır. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Ayfer KIZIL Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1946 Öğrenimi : İlkokul terk Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Bolu Eserle İlgili Notlar : Kilimin toplam ağırlığı 3,5 kg. dır. 91

105 Fotoğraf 51. Kilimin Detay Görünümü 92

106 BİLGİ FORMU 15 Fotoğraf No : 52 Ürünün Türü : Yer Yaygısı İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1975 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 13 Çözgü Sıklığı : 6 Kullanılan Araçlar : Seben/ Gökhaliller köyü : Yıpranmamış : 120 cm : 187 cm : Istar tezgâh 93

107 Kullanılan Gereçler Bezeme İpliği Dokuma Tekniği Kullanılan Renkler Desende Kullanılan Motifler Geometrik Bezeme Sembolik Bezeme Bitkisel Bezeme Kompozisyon : Kıl : Kıl : Yün : Cicim : Siyah : Siyah : Pembe, yeşil, turuncu, gri, beyaz, mavi : Üçgen : Çengel, yar yare küstü : Çiçek, pıtrak : Dokuma iki yatay, iki dikey bordür ile çevrelenmiştir. Bordürlerde çiçek, üçgen, yaryare küstü motifleri kullanılmıştır. Zemin çengel motifleri ile baklavalara ayrılmıştır. Baklavaların ortasında pıtrak motifleri yer almıştır. Cicimin saçakları düğüm atılarak serbest bırakılmıştır. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Safiye ÖZSOY Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1943 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Gökhaliller köyü Eserle İlgili Notlar : Dokumanın toplam ağırlığı 4,5 kg. dır. 94

108 Fotoğraf 53. Kilimin Detay Görünümü 95

109 BİLGİ FORMU 16 Fotoğraf No : 54 Ürünün Türü : Namazlık İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1979 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 14 Çözgü Sıklığı : 5 Kullanılan Araçlar : Seben/ BOLU : Yıpranmış : 95 cm : 135 cm : Istar tezgâh 96

110 Kullanılan Gereçler Dokuma Tekniği Kullanılan Renkler Kullanılan Motifler Geometrik Bezeme Sembolik Bezeme Kompozisyon : Yün : Pamuk : Kilim : Pembe, siyah, turuncu, yeşil, beyaz, mavi : Beyaz : Üçgen, baklava : Kerpetenli, nik, tarak : Tek mihraplı olarak dokunmuş olan kilimin üç yatay, iki dikey bordürle çevrelendiği görülür. Bordürlerde üçgen, kerpetenli ve nik motifi, zeminde ise; baklava ve tarak motifleri kullanılmıştır. Dokumaya genel olarak bakıldığında, motiflerin yerleştirilmesinde ve renklerin kullanımında bir düzen dikkati çeker. Tek parça halinde dokunmuş olan kilimin saçakları düğüm atılarak serbest bırakılmıştır. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Sündüz MUTLU Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1950 Öğrenimi : Ortaokul Mesleği : İşçi Açık Adresi : Seben/ Keskinli mah. No: 69 Eserle İlgili Notlar : Kilimin toplam ağırlığı kg. dır. 97

111 Fotoğraf 55. Kilimin Detay Görünümü 98

112 BİLGİ FORMU 17 Fotoğraf No : 56 Ürünün Türü : Namazlık İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1986 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 12 Çözgü Sıklığı : 6 Kullanılan Araçlar : Seben/ BOLU : Yıpranmamış : 94 cm : 127 cm : Istar tezgâh 99

113 Kullanılan Gereçler Dokuma Tekniği Kullanılan Renkler Kullanılan Motifler Geometrik Bezeme Sembolik Bezeme Kompozisyon : Yün : Pamuk : Kilim : Lacivert, siyah, sarı, kırmızı, yeşil, beyaz, mavi : Beyaz : Üçgen, baklava : Kerpetenli, nik, tarak : Tek mihraplı olarak dokunmuş olan kilimin, iki yatay iki dikey bordürle çevrelendiği görülür. Bordürlerde üçgen, kerpetenli, nik motifi, zeminde ise; baklava ve tarak motifleri kullanılmıştır. Dokumaya genel olarak bakıldığında, motiflerin yerleştirilmesinde ve renklerin kullanımında bir düzen dikkati çeker. Tek parça halinde dokunmuş olan kilimin saçakları düğüm atılarak serbest bırakılmıştır. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Sündüz MUTLU Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1950 Öğrenimi : Ortaokul Mesleği : İşçi Açık Adresi : Seben/ Keskinli mah. No: 69 Eserle İlgili Notlar : Kilimin toplam ağırlığı kg. dır. 100

114 Fotoğraf 57. Kilimin Detay Görünümü 101

115 BİLGİ FORMU 18 Fotoğraf No : 58 Ürünün Türü : Yer Yaygısı İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1960 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 16 Çözgü Sıklığı : 5 Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Dokuma Tekniği : Seben/ Gökhaliller köyü : Yıpranmış : 116 cm : 247 cm : Istar tezgâh : Yün : Pamuk : Kilim 102

116 Kullanılan Renkler : Kırmızı, siyah, turuncu, beyaz, lacivert, açık mavi : Beyaz Kullanılan Motifler Geometrik Bezeme : Çizgi, zikzak Sembolik Bezeme : Bereket, yıldız Kompozisyon : Dokumada bordür kullanılmamıştır. Yatay ve dikey bordürlerin kullanılmamış olması sonsuzluk hissi vermektedir. Yüzeyde bereket ve yıldız motifleri kullanılmıştır. İki şak ( parça ) halinde dokunduktan sonra ortadan dikilmek sureti ile birleştirilmiş olan bu dokuma tek parça halindedir. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Mahbube ÇUBUK Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1941 Öğrenimi : İlkokul terk Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Gökhaliller köyü Eserle İlgili Notlar : Kilimin toplam ağırlığı 5,5 kg. dır. Fotoğraf 59. Kilimin Detay Görünümü 103

117 BİLGİ FORMU 19 Fotoğraf No : 60 Ürünün Türü : Yer Yaygısı İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1988 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 12 Çözgü Sıklığı : 5 Kullanılan Araçlar : Seben/ BOLU : Yıpranmamış : 87 cm : 115 cm : Istar tezgâh 104

118 Kullanılan Gereçler Dokuma Tekniği Kullanılan Renkler Kullanılan Motifler Sembolik Bezeme Kompozisyon : Yün : Pamuk : Kilim : Mavi, kırmızı, siyah, beyaz, sarı : Beyaz : Bereket, tarak, ciynak, nuska, küpe : Dokumanın bir yatay, bir dikey bordür ile çevrelendiği görülür. Zeminde bereket, tarak, ciynak, nuska motifleri, bordürlerde ise küpe motifi kullanılmıştır. Dokumaya genel olarak bakıldığında motiflerin yerleştirilmesinde ve renklerin kullanımında bir düzen görülmediği dikkati çeker. Tek parça halinde dokunmuş olan kilimin saçakları düğüm atılarak serbest bırakılmıştır. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Gülpare SOLMAZ Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1959 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Bolu Eserle İlgili Notlar : Kilimin toplam ağırlığı kg. dır.. 105

119 Fotoğraf 61. Kilimin Detay Görünümü 106

120 BİLGİ FORMU 20 Fotoğraf No : 62 Ürünün Türü : Yer Yaygısı İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1994 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 13 Çözgü Sıklığı : 7 Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler : Seben/ BOLU : Yıpranmamış : 115 cm : 215 cm : Istar tezgâh : Yün : Pamuk 107

121 Dokuma Tekniği Kullanılan Renkler Kullanılan Motifler Geometrik Bezeme Sembolik Bezeme Kompozisyon : Kilim : Siyah, turuncu, yeşil, beyaz, bordo, mavi, sarı, pembe : Beyaz : Eşkenar dörtgen, zikzak : Dırnak : Dokumaya bir yatay bordür ile başlanmıştır. Bordürlerde dırnak motifi kullanılmıştır. Zemininde ise birbiri içine geçmiş zikzak bantlar içinde bağlantılı eşkenar motifleri bulunmaktadır. Yaygının iki tarafında iç içe geçmiş eşkenar dörtgen motifleri yarım bırakılmıştır. Dokumaya genel olarak bakıldığında motiflerin yerleştirilmesinde bir düzen görülmekte iken renklerin kullanılmasında bir düzen bulunmadığı dikkati çeker. Zeminde kullanılan motifin dış çerçevesini oluşturan kısımlarının her sırada aynı renkte, iç kısmını oluşturan kısımlarının ise her sırada farklı renklerde dokunması dokumaya zengin bir görünüm kazandırmıştır. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Suzan UZUN Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1967 Öğrenimi : Ortaokul Mesleği : İşçi Açık Adresi : Seben/ Çarşı mah. No: 73 Eserle İlgili Notlar : Kilimin toplam ağırlığı 5.5 kg. dır. 108

122 Fotoğraf 63. Kilimin Detay Görünümü 109

123 BİLGİ FORMU 21 Fotoğraf No : 64 Ürünün Türü : Yer Yaygısı İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1983 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 17 Çözgü Sıklığı : 8 Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Dokuma Tekniği : Seben/ BOLU : Yıpranmamış : 95 cm : 125 cm : Istar tezgâh : Yün : Yün : Kilim 110

124 Kullanılan Renkler Kullanılan Motifler Sembolik Bezeme Geometrik Bezeme Kompozisyon : Sarı, beyaz, pembe, mavi, yeşil, turuncu, siyah, bordo : Kahverengi : Yıldız, küpe, bereket, bukağı, göz, dırnak : Üçgen, çizgi : Dokuma iki yatay, iki dikey bordür ile çevrelenmiştir. Bordürlerde kalın, ince, yatay çizgiler, göz, dırnak, yıldız motifleri, zeminde ise, bereket, bukağı, küpe, yıldız, üçgen motifleri kullanılmıştır. Zeminde kullanılan iki adet göbek motifi birbirine bağlantılı yapılmıştır. Dokumaya genel olarak bakıldığında motiflerin yerleştirilmesinde ve renklerin kullanımında bir düzen dikkati çeker. Tek parça halinde dokunmuş olan kilimin saçakları düğüm atılarak serbest bırakılmıştır. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Emel KEPEN Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1958 Öğrenimi : Ortaokul Mesleği : İşçi Açık Adresi : Seben/ Çarşı mah. No: 78/2 Eserle İlgili Notlar : Kilimin toplam ağırlığı 3.5 kg. dır. 111

125 Fotoğraf 65. Kilimin Detay Görünümü 112

126 BİLGİ FORMU 22 Fotoğraf No : 66 Ürünün Türü : Yer Yaygısı İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1978 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 16 Çözgü Sıklığı : 7 Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler : Seben/ BOLU : Yıpranmamış : 102 cm : 198 cm : Istar tezgâh : Yün : Pamuk 113

127 Dokuma Tekniği Kullanılan Renkler Kullanılan Motifler Geometrik Bezeme Kompozisyon : Kilim : Turuncu, siyah, beyaz, yeşil, pembe, bordo, sarı : Beyaz : Çizgi, eşkenar dörtgen, zikzak : Dokumanın kısa kenarında yer alan bordürlerde kalın, ince, yatay çizgiler ve renkli ipliklerle yörede burma ya da kaydırma adı verilen atkı ipliklerinin çözgü ipliklerine dolanmasıyla oluşan süslemeler görülmektedir. Zeminde ise birbiri içine geçmiş zikzak bantlar içinde bağlantılı eşkenar dörtgen motifleri kullanılmıştır. Dokumaya genel olarak bakıldığında motiflerin yerleştirilmesinde bir düzen görülmekte iken renklerin kullanımında bir düzen görülmediği dikkati çeker. Tek parça halinde dokunmuş olan kilimin saçakları düğüm atılarak serbest bırakılmıştır. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Emel KEPEN Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1958 Öğrenimi : Ortaokul Mesleği : İşçi Açık Adresi : Seben/ Çarşı mah. No: 78/2 Eserle İlgili Notlar : Kilimin toplam ağırlığı 4 kg. dır. 114

128 Fotoğraf 67. Kilimin Detay Görünümü 115

129 BİLGİ FORMU 23 Fotoğraf No : 68 Ürünün Türü : Heybe ( At heybesi ) İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1978 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 4 Çözgü Sıklığı : 5 Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Bezeme İpliği Dokuma Tekniği Kullanılan Renkler Desende : Seben/ BOLU : Yıpranmış : 45 cm : 125 cm : Istar tezgâh : Kıl : Kıl : Yün : Zili, kilim : Kahverengi : Kahverengi : Turuncu, kırmızı, mavi, beyaz, pembe, açık yeşil 116

130 Kullanılan Motifler Sembolik Bezeme Kompozisyon Eserle İlgili Notlar : Ayak, dırnak, tarak : Dokumanın bezemesi, yatay yerleştirilen bordürler ile oluşturulmuştur. Zeminde düz-ters şeklinde yerleştirilen ayak motifleri, dırnak ve tarak motifleriyle sınırlandırılmıştır. Dokumaya genel olarak bakıldığında motiflerin yerleştirilmesinde ve renklerde bir düzen dikkati çeker. : Dokumayı yapan kişi vefat etmiştir. Kızı, Naciye Kaya bugün ürünü muhafaza etmektedir. Fotoğraf 69. Heybenin Detay Görünümü 117

131 BİLGİ FORMU 24 Fotoğraf No : 70 Ürünün Türü : Torba İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1987 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 4 Çözgü Sıklığı : 5 Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Bezeme İpliği Dokuma Tekniği : Seben/ Gökhaliller köyü : Yıpranmamış : 35 cm : 55 cm : Istar tezgâh : Kıl : Kıl : Yün : Cicim 118

132 Kullanılan Renkler Desende Kullanılan Motifler Sembolik Bezeme Figürlü Bezeme Kompozisyon : Siyah : Siyah : Turuncu, kırmızı, beyaz, yeşil, mavi : Ayak, tarak, gırk gıvrım : Deve boynu : Dokuma bir yatay, iki dikey bordürle çevrelenmiştir. Zemin kısmında gırk gıvrım, tarak motifleri, bordür kısımlarında ise ayak, deveboynu motifleri kullanılmıştır. Dokumaya genel olarak bakıldığında renklerde ve motiflerin kullanımında bir düzen dikkati çeker. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Meryem TÜRKKAYA Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1956 Öğrenimi : Ortaokul Mesleği : İşçi Açık Adres : Seben/ Gökhaliller köyü Eserle İlgili Notlar : Tek parça halinde dokunmuş olan torbada kullanılan ipliklerin kirman ile eğrildiği ve doğal boya ile boyandığı ifade edilmiştir. 119

133 Fotoğraf 71. Heybenin Detay Görünümü 120

134 BİLGİ FORMU 25 Fotoğraf No : 72 Ürünün Türü : Torba İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1965 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 4 Çözgü Sıklığı : 5 Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler : Seben/ Kızık köyü : Yıpranmamış : 40 cm : 65 cm : Istar tezgâh : Kıl : Kıl 121

135 Bezeme İpliği : Yün Dokuma Tekniği : Cicim Kullanılan Renkler : Kahverengi : Kahverengi Desende : Mor, açık mavi, gri, turuncu, pembe Kullanılan Motifler Sembolik Bezeme : Dırnak Figürlü Bezeme : Koç boynuzu, deve boynu Kompozisyon : Dokumanın iki yatay, iki dikey bordür ile çevrelendiği görülür. Zeminde koçboynuzu bordürlerde ise, dırnak, deveboynu motifleri kullanılmıştır. Dokumaya genel olarak bakıldığında motiflerin yerleştirilmesinde ve renklerde bir düzen dikkati çeker. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Aliye KIRILGAN Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1940 Öğrenimi : İlkokul terk Mesleği : Ev Hanımı Açık Adres : Seben/ Kızık köyü Eserle İlgili Notlar : Tek parça halinde dokunmuş olan torbada kullanılan ipliklerin kirman ile eğrildiği ve doğal boya ile boyandığı ifade edilmiştir. 122

136 Fotoğraf 73. Heybenin Detay Görünümü 123

137 BİLGİ FORMU 26 Fotoğraf No : 74 Ürünün Türü : Torba İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1992 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 5 Çözgü Sıklığı : 6 Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Bezeme İpliği : Seben/ BOLU : Yıpranmamış : 38 cm : 63 cm : Istar tezgâh : Kıl : Kıl : Yün 124

138 Dokuma Tekniği : Cicim Kullanılan Renkler : Siyah : Siyah Desende : Turuncu, kırmızı, beyaz, açık mavi Kullanılan Motifler Sembolik Bezeme : Ayak, dırnak, sığır sidiği Figürlü Bezeme : Koçboynuzu, deveboynu Kompozisyon : Dokumanın iki yatay, iki dikey bordür ile çevrelendiği görülür. Zeminde koçboynuzu bordürlerde ise, dırnak, deveboynu, ayak, sığır sidiği motifleri kullanılmıştır. Dokumaya genel olarak bakıldığında motiflerin yerleştirilmesinde ve renklerde bir düzen dikkati çeker. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Sema ÇİÇEK Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1967 Öğrenimi : Ortaokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adres : Seben/ Keskinli mah. No: 64/1 Eserle İlgili Notlar : Tek parça halinde dokunmuş olan torbada kullanılan ipliklerin kirman ile eğrildiği ve doğal boya ile boyandığı ifade edilmiştir. 125

139 Fotoğraf 75. Heybenin Detay Görünümü 126

140 BİLGİ FORMU 27 Fotoğraf No : 76 Ürünün Türü : Heybe ( At heybesi ) İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1972 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 6 Çözgü Sıklığı : 8 Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Bezeme İpliği Dokuma Tekniği Kullanılan Renkler Desende : Seben/ BOLU : Yıpranmış : 47 cm : 130 cm : Istar tezgâh : Kıl : Kıl : Yün : Cicim, kilim : Beyaz : Kahverengi, beyaz : Turuncu, kırmızı, açık yeşil, mavi 127

141 Kullanılan Motifler Sembolik Bezeme : Hanım göbeği, çengel, ciynak Geometrik Bezeme : Çizgi, baklava Kompozisyon : Dokumanın bezemesi, yatay yerleştirilen bordürler ile oluşturulmuştur. Zemindeki hanımgöbeği ve baklava motifleri çengel motifi ile sınırlandırılmıştır. Aralarda kalan yatay bordürlere ise ciynak motifi sıralı ve belli aralıklarla yerleştirilmiştir. Dokumaya genel olarak bakıldığında motiflerin yerleştirilmesinde ve renklerde bir düzen dikkati çeker. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Müfide KARA Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1950 Öğrenimi : Ortaokul Mesleği : İşçi Açık Adres : Seben/ Keskinli mah. No:42/3 Eserle İlgili Notlar : Tek parça halinde dokunmuş olan heybede kullanılan ipliklerin kirman ile eğrildiği ve doğal boya ile boyandığı ifade edilmiştir. 128

142 Fotoğraf 77. Heybenin Detay Görünümü 129

143 BİLGİ FORMU 28 Fotoğraf No : 78 Ürünün Türü : Torba İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1989 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 5 Çözgü Sıklığı : 7 Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Bezeme İpliği Dokuma Tekniği : Seben/ BOLU : Yıpranmamış : 40 cm : 65 cm : Istar tezgâh : Kıl : Kıl : Yün : Cicim 130

144 Kullanılan Renkler Desende Kullanılan Motifler Sembolik Bezeme Figürlü Bezeme Kompozisyon : Kahverengi : Kahverengi : Turuncu, kırmızı, yeşil, beyaz, mavi : Dırnak, ayak, sığır sidiği : Salyangoz, deveboynu : Dokuma iki yatay, iki dikey bordür ile çevrelenmiştir. Zeminde, salyangoz motifi, bordürlerde ise, deveboynu, sığır sidiği, dırnak, ayak motifleri kullanılmıştır. Dokumaya genel olarak bakıldığında motiflerin yerleştirilmesinde ve renklerde bir düzen dikkati çeker. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Sıdıka KORKUT Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1967 Öğrenimi : Lise Mesleği : Memur Açık Adres : Seben/ Keskinli mah. 92/1 Eserle İlgili Notlar : Tek parça halinde dokunmuş olan torbada kullanılan ipliklerin kirman ile eğrildiği ve doğal boya ile boyandığı ifade edilmiştir. 131

145 Fotoğraf 79. Heybenin Detay Görünümü 132

146 BİLGİ FORMU 29 Fotoğraf No : 80 Ürünün Türü : Heybe ( At heybesi ) İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1977 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 7 Çözgü Sıklığı : 9 Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Bezeme İpliği Dokuma Tekniği Kullanılan Renkler Desende : Seben/ BOLU : Yıpranmış : 47 cm : 138 cm : Istar tezgâh : Kıl : Kıl : Yün : Cicim, kilim : Beyaz : Kahverengi, beyaz : Turuncu, kırmızı, pembe, yeşil, mavi 133

147 Kullanılan Motifler Sembolik Bezeme : Göz Geometrik Bezeme : Kare, Çizgi Bitkisel Bezeme : Pıtrak Kompozisyon Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : ve çözgüde desenlendirilerek oluşturulan karelerin içine pıtrak motifi, karelerin birleşim noktalarına ise göz motifleri yerleştirilmiştir. Dokumaya genel olarak bakıldığında motiflerin yerleştirilmesinde bir düzen görülürken, renklerin kullanımında bir düzen görülmediği dikkati çeker. : Nesifa TUZ Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1950 Öğrenimi Mesleği : Ortaokul : İşçi Açık Adres : Seben/ Keskinli mah. 57/3 Eserle İlgili Notlar : Tek parça halinde dokunmuş olan heybede kullanılan ipliklerin kirman ile eğrildiği ve doğal boya ile boyandığı ifade edilmiştir. Fotoğraf 81. Heybenin Detay Görünümü 134

148 BİLGİ FORMU 30 Fotoğraf No : 82 Ürünün Türü : Heybe ( At heybesi ) İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1983 Bugünkü Durumu Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 6 Çözgü Sıklığı : 8 Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Bezeme İpliği Dokuma Tekniği Kullanılan Renkler Desende : Seben/ BOLU : Yıpranmamış : 46 cm : 118 cm : Istar tezgâh : Kıl : Kıl : Yün : Zili, kilim : Siyah : Siyah : Kırmızı, mavi, beyaz, yeşil, sarı, pembe 135

149 Kullanılan Motifler Sembolik Bezeme : Bereket, dırnak, sığır sidiği Figürlü Bezeme : Deveboynu Kompozisyon : Dokumanın her iki tarafının iki dikey, iki yatay bordür ile çevrelendiği görülür. Zeminde bereket motifi, bordürlerde ise, deveboynu, dırnak, sığır sidiği motifleri kullanılmıştır. Dokumaya genel olarak bakıldığında motiflerin yerleştirilmesinde ve renklerde bir düzen dikkati çeker. Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Nesifa TUZ Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1950 Öğrenimi : Ortaokul Mesleği : İşçi Açık Adres : Seben/ Keskinli mah. 57/3 Fotoğraf 83. Heybenin Detay Görünümü 136

150 BİLGİ FORMU 31 Fotoğraf No : 84 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1989 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 16 Çözgü Sıklığı : 13 : 65 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği 137

151 Uygulanan Teknik Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Bezayağı örgüsü : Sarı, lacivert, kırmızı, beyaz : Sarı, lacivert, kırmızı : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Sarı Lacivert Kırmızı Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Beyaz Lacivert Kırmızı Sarı Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Nimet ATALAY Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1967 Öğrenimi : Ortaokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Çarşı mah. 53/5 138

152 BİLGİ FORMU 32 Fotoğraf No : 85 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1985 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 15 Çözgü Sıklığı : 17 : 70 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar : Çulfalık tezgâh 139

153 Kullanılan Gereçler Uygulanan Teknik Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği : Bezayağı örgüsü : Beyaz, lacivert, yeşil : Beyaz, lacivert : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Beyaz Lacivert Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Lacivert Beyaz Yeşil Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Nimet ATALAY Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1967 Öğrenimi : Ortaokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Çarşı mah. 53/5 140

154 BİLGİ FORMU 33 Fotoğraf No : 86 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1990 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 24 Çözgü Sıklığı : 18 : 75 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği 141

155 Uygulanan Teknik Kullanılan Renkler Kompozisyon : Bezayağı örgüsü : Beyaz, lacivert, kırmızı, sarı, yeşil : Beyaz, lacivert, kırmızı, sarı, yeşil : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. Çözgü Renk Raporu İplik Toplam Özelliği Beyaz Lacivert Kırmızı Sarı Yeşil Toplam Atkı Renk Raporu İplik T Özelliği Sarı Yeşil Lacivert Beyaz Kırmızı Toplam

156 Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Nimet ATALAY Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1967 Öğrenimi : Ortaokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Çarşı mah. 53/5 143

157 BİLGİ FORMU 34 Fotoğraf No : 87 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1992 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 14 Çözgü Sıklığı : 14 : 75 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği 144

158 Uygulanan Teknik Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Bezayağı örgüsü : Beyaz, lacivert, kırmızı, sarı : Beyaz, lacivert, kırmızı, sarı : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Kırmızı Beyaz Lacivert Sarı 4 4 Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Kırmızı Beyaz Lacivert Sarı 4 4 Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Nimet ATALAY Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1967 Öğrenimi : Ortaokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Çarşı mah. 53/5 145

159 BİLGİ FORMU 35 Fotoğraf No : 88 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1990 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 12 Çözgü Sıklığı : 14 : 75 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği 146

160 Uygulanan Teknik Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Bezayağı örgüsü : Beyaz, lacivert, kırmızı, sarı : Beyaz, lacivert, kırmızı, sarı : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir İplik Özelliği Toplam Sarı Lacivert Beyaz Kırmızı Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Beyaz Lacivert Sarı Kırmızı Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Nimet ATALAY Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1967 Öğrenimi : Ortaokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Çarşı mah. 53/5 147

161 BİLGİ FORMU 36 Fotoğraf No : 89 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1985 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 16 Çözgü Sıklığı : 13 : 75 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar : Çulfalık tezgâh 148

162 Kullanılan Gereçler Uygulanan Teknik Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği : Bezayağı örgüsü : Sarı, lacivert, beyaz : Sarı, lacivert, beyaz : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Sarı Lacivert Beyaz Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Sarı Beyaz Lacivert Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Nimet ATALAY Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1967 Öğrenimi : Ortaokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Çarşı mah. 53/5 149

163 BİLGİ FORMU 37 Fotoğraf No : 90 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1990 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 15 Çözgü Sıklığı : 12 : 75 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar : Çulfalık tezgâh 150

164 Kullanılan Gereçler Uygulanan Teknik Kullanılan Renkler Kompozisyon : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği : Bezayağı örgüsü : Beyaz, bordo : Beyaz, bordo : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. Çözgü Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Beyaz Bordo Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Beyaz Bordo Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Nimet ATALAY Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1967 Öğrenimi : Ortaokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Çarşı mah. 53/5 151

165 BİLGİ FORMU 38 Fotoğraf No : 91 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1994 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 17 Çözgü Sıklığı : 14 : 75 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği 152

166 Uygulanan Teknik Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Bezayağı örgüsü : Beyaz, lacivert, kırmızı, sarı : Beyaz, lacivert, kırmızı, sarı : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Sarı Beyaz Lacivert Kırmızı 2 2 Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Sarı Beyaz Lacivert Kırmızı 2 2 Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Nimet ATALAY Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1967 Öğrenimi : Ortaokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Çarşı mah. 53/5 153

167 BİLGİ FORMU 39 Fotoğraf No : 92 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1992 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 19 Çözgü Sıklığı : 15 : 65 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Uygulanan Teknik : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği : Bezayağı örgüsü 154

168 Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Beyaz, lacivert, kırmızı, sarı, yeşil : Beyaz, lacivert, kırmızı, sarı, yeşil : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. İplik Toplam Özelliği Sarı Yeşil Lacivert Kırmızı Beyaz Toplam Atkı Renk Raporu İplik T Özelliği Sarı Yeşil Lacivert Beyaz Kırmızı Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Nimet ATALAY Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1967 Öğrenimi : Ortaokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Çarşı mah. 53/5 155

169 BİLGİ FORMU 40 Fotoğraf No : 93 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1987 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 14 Çözgü Sıklığı : 14 : 65 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği 156

170 Uygulanan Teknik Kullanılan Renkler Kompozisyon : Bezayağı örgüsü : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. Çözgü Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Sarı 2 2 Lacivert Beyaz Kırmızı Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Sarı 2 2 Lacivert Beyaz Kırmızı Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Mükerrem Daşpınar Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1944 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Keskinli mah. 73/2 157

171 BİLGİ FORMU 41 Fotoğraf No : 94 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1992 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 18 Çözgü Sıklığı : 15 : 65 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği 158

172 Uygulanan Teknik Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Bezayağı örgüsü : Beyaz, lacivert, kırmızı, sarı : Beyaz, lacivert, kırmızı, sarı : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Sarı Beyaz Lacivert Kırmızı Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Sarı Beyaz Lacivert Kırmızı Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Mükerrem DAŞPINAR Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1944 Öğrenimi : İlkoku Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Keskinli mah

173 BİLGİ FORMU 42 Fotoğraf No : 95 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1984 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 19 Çözgü Sıklığı : 16 : 65 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği 160

174 Uygulanan Teknik Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Bezayağı örgüsü : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Beyaz Sarı Lacivert Kırmızı Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Beyaz Sarı Lacivert Kırmızı Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Mükerrem DAŞPINAR Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1944 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Keskinli mah. 73/2 161

175 BİLGİ FORMU 43 Fotoğraf No : 96 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1991 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 18 Çözgü Sıklığı : 14 : 75 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Uygulanan Teknik : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği : Bezayağı örgüsü 162

176 Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Beyaz, lacivert, kırmızı : Beyaz, lacivert, kırmızı : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Beyaz Lacivert Kırmızı Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Lacivert Beyaz Kırmızı Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Mükerrem DAŞPINAR Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1944 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Keskinli mah. 73/2 163

177 BİLGİ FORMU 44 Fotoğraf No : 97 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1994 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 20 Çözgü Sıklığı : 17 : 75 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği 164

178 Uygulanan Teknik Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Bezayağı örgüsü : Beyaz, lacivert, yeşil : Beyaz, lacivert, yeşil : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Yeşil 8 8 Beyaz Lacivert Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Yeşil 8 8 Beyaz Lacivert Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Mükerrem DAŞPINAR Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1944 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Keskinli mah. 73/2 165

179 BİLGİ FORMU 45 Fotoğraf No : 98 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1993 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 15 Çözgü Sıklığı : 16 : 65 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği 166

180 Uygulanan Teknik Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Bezayağı örgüsü : Beyaz, lacivert, kırmızı, yeşil : Beyaz, lacivert, kırmızı, yeşil : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Beyaz Lacivert Kırmızı Yeşil Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Beyaz Lacivert Kırmızı Yeşil Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Mükerrem DAŞPINAR Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1944 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Keskinli mah. 73/2 167

181 BİLGİ FORMU 46 Fotoğraf No : 99 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1987 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 13 Çözgü Sıklığı : 17 : 65 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Uygulanan Teknik : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği : Bezayağı örgüsü 168

182 Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. İplik Toplam Özelliği Sarı Lacivert Beyaz Kırmızı Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Sarı Lacivert Beyaz Kırmızı Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Mükerrem DAŞPINAR Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1944 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Keskinli mah. 73/2 169

183 BİLGİ FORMU 47 Fotoğraf No : 100 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1986 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 21 Çözgü Sıklığı : 18 : 75 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği 170

184 Uygulanan Teknik Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Bezayağı örgüsü : Beyaz, lacivert, kırmızı, yeşil : Beyaz, lacivert, kırmızı, yeşil : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Yeşil Lacivert Beyaz Kırmızı 4 4 Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Yeşil Lacivert Beyaz Kırmızı 4 4 Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Mesure ÖZDAŞ Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1949 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Keskinli mah. 58/2 171

185 BİLGİ FORMU 48 Fotoğraf No : 101 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1990 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 18 Çözgü Sıklığı : 14 : 65 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Uygulanan Teknik : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği : Bezayağı örgüsü 172

186 Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Beyaz Lacivert Kırmızı 4 4 Sarı Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Beyaz Lacivert Kırmızı 4 4 Sarı Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Mesure ÖZDAŞ Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1949 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Keskinli mah. 58/2 173

187 BİLGİ FORMU 49 Fotoğraf No : 102 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1988 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 17 Çözgü Sıklığı : 13 : 75 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği 174

188 Uygulanan Teknik Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Bezayağı örgüsü : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Sarı Lacivert Beyaz Kırmızı Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Sarı Lacivert Beyaz Kırmızı Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Mesure ÖZDAŞ Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1949 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Keskinli mah. 58/2 175

189 BİLGİ FORMU 50 Fotoğraf No : 103 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1986 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 13 Çözgü Sıklığı : 15 : 65 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Uygulanan Teknik : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği : Bezayağı örgüsü 176

190 Kullanılan Renkler Kompozisyon : Sarı, lacivert, kırmızı : Sarı, lacivert, kırmızı : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. Çözgü Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Sarı 2 2 Lacivert Kırmızı Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Sarı 2 2 Lacivert Kırmızı Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Mesure ÖZDAŞ Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1949 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Keskinli mah. 58/2 177

191 BİLGİ FORMU 51 Fotoğraf No : 104 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1992 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 19 Çözgü Sıklığı : 17 : 65 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Uygulanan Teknik : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği : Bezayağı örgüsü 178

192 Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Sarı, lacivert, kırmızı, beyaz : Sarı, lacivert, kırmızı, beyaz : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Sarı Bayaz Lacivert Kırmızı Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Sarı Beyaz Lacivert Kırmızı Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Rukiye ALAGÖZ Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1949 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : İşçi Açık Adresi : Seben/ Keskinli mah. No: 43/2 179

193 BİLGİ FORMU 52 Fotoğraf No : 105 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1996 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 15 Çözgü Sıklığı : 16 : 65 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Uygulanan Teknik : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği : Bezayağı örgüsü 180

194 Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Sarı, lacivert, beyaz : Sarı, lacivert, beyaz : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Sarı Lacivert Beyaz Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Sarı Lacivert Beyaz Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Remziye KALAY Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1956 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Çarşı mah. No:46/6 181

195 BİLGİ FORMU 53 Fotoğraf No : 106 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1993 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 14 Çözgü Sıklığı : 13 İplik Büküm Yönü Ve Sayısı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Uygulanan Teknik : 65 cm : İsteğe bağlı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği : Bezayağı örgüsü 182

196 Kullanılan Renkler Kompozisyon : Sarı, lacivert, beyaz : Sarı, lacivert, beyaz : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. Çözgü Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Beyaz Sarı Lacivert Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Lacivert Beyaz Sarı Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Remziye KALAY Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1956 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Çarşı mah. No:46/6 183

197 BİLGİ FORMU 54 Fotoğraf No : 107 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1987 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 16 Çözgü Sıklığı : 17 İplik Büküm Yönü Ve Sayısı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Uygulanan Teknik : 75 cm : İsteğe bağlı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği : Bezayağı örgüsü 184

198 Kullanılan Renkler Kompozisyon : Sarı, lacivert, beyaz : Sarı, lacivert, beyaz : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. Çözgü Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Sarı Lacivert Beyaz Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Sarı Lacivert Beyaz Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Zehra YAĞIZ Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1957 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Keskinli mah No: 43/4 185

199 BİLGİ FORMU 55 Fotoğraf No : 108 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1987 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 14 Çözgü Sıklığı : 17 : 75 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Uygulanan Teknik : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği : Bezayağı örgüsü 186

200 Kullanılan Renkler Kompozisyon : Sarı, lacivert, beyaz : Sarı, lacivert, beyaz : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. Çözgü Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Sarı 4 4 Lacivert Beyaz Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Sarı 4 4 Lavivert Beyaz Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Zehra YAĞIZ Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1957 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Keskinli mah No: 43/4 187

201 BİLGİ FORMU 56 Fotoğraf No : 109 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1987 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 16 Çözgü Sıklığı : 19 : 75 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Uygulanan Teknik : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği : Bezayağı örgüsü 188

202 Kullanılan Renkler Kompozisyon : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. Çözgü Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Sarı Lacivert Beyaz Kırmızı Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Sarı Lacivert Beyaz Kırmız Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Zehra YAĞIZ Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1957 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Keskinli mah No: 43/4 189

203 BİLGİ FORMU 57 Fotoğraf No : 110 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1989 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 18 Çözgü Sıklığı : 16 : 75 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Uygulanan Teknik : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği : Bezayağı örgüsü 190

204 Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Beyaz Lacivert Kırmızı Sarı 4 4 Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Beyaz Lacivert Kırmızı Sarı 4 4 Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Zehra YAĞIZ Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1957 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Keskinli mah No: 43/4 191

205 BİLGİ FORMU 58 Fotoğraf No : 111 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1989 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 18 Çözgü Sıklığı : 18 : 70 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Uygulanan Teknik : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği : Bezayağı örgüsü 192

206 Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. İplik Toplam Özelliği Sarı 2 2 Beyaz Lacivert Kırmızı Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Sarı 2 2 Beyaz Lacivert Kırmızı Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Zehra YAĞIZ Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1957 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Keskinli mah No: 43/4 193

207 BİLGİ FORMU 59 Fotoğraf No : 112 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1989 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 18 Çözgü Sıklığı : 18 : 75 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Uygulanan Teknik : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği : Bezayağı örgüsü 194

208 Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Kırmızı Beyaz Lacivert Sarı Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Kırmızı Beyaz Lacivert Sarı Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Zeynep ÇAVUŞOĞLU Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1958 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Çarşı mah. No: 82/3 195

209 BİLGİ FORMU 60 Fotoğraf No : 113 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1994 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 17 Çözgü Sıklığı : 17 : 65 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar : Çulfalık tezgâh 196

210 Kullanılan Gereçler Uygulanan Teknik Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği : Bezayağı örgüsü : Sarı, lacivert, beyaz : Sarı, lacivert, beyaz : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Sarı Beyaz Lacivert Toplam Atkı Renk Raporu İplik Toplam Özelliği Sarı Beyaz Lacivert Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Zeynep ÇAVUŞOĞLU Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1958 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Çarşı mah. No: 82/3 197

211 BİLGİ FORMU 61 Fotoğraf No : 114 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1997 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 16 Çözgü Sıklığı : 18 : 65 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Uygulanan Teknik : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği : Bezayağı örgüsü 198

212 Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Sarı Kırmızı Beyaz Lacivert Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Sarı Kırmızı Beyaz Lacivert Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Zeynep KAYA Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1963 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/Keskinli mah No: 53/3 199

213 BİLGİ FORMU 62 Fotoğraf No : 115 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1993 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 15 Çözgü Sıklığı : 19 : 75 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Uygulanan Teknik : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği : Bezayağı örgüsü 200

214 Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Sarı, lacivert, beyaz : Sarı, lacivert, beyaz : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Sarı 4 4 Lacivert Beyaz Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Sarı 4 4 Lacivert Beyaz Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Zeynep KAYA Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1963 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/Keskinli mah No: 53/3 201

215 BİLGİ FORMU 63 Fotoğraf No : 116 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1991 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 11 Çözgü Sıklığı : 11 : 70 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Uygulanan Teknik : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği : Bezayağı örgüsü 202

216 Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Sarı Beyaz Lacivert Kırmızı 4 4 Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Sarı Beyaz Lacivert Kırmızı 4 4 Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Aliye YAŞAR Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1956 Öğrenimi : Ortaokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Keskinli mah. No: 88/2 203

217 BİLGİ FORMU 64 Fotoğraf No : 117 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1991 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( İç Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 12 Çözgü Sıklığı : 13 : 70 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği 204

218 Uygulanan Teknik Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Bezayağı örgüsü : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, atkı ve çözgüde kullanılan farklı renklerle, değişik kalınlıklarda çizgilerin kesişmesi ile oluşan değişik büyüklüklerde kareler ve dikdörtgenler elde edilmiştir. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma iç donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Beyaz 6 6 Lacivert Kırmızı Toplam Atkı Renk Raporu İplik Özelliği Toplam Beyaz 6 6 Lacivert Kırmızı Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Aliye YAŞAR Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1956 Öğrenimi : İlkokul terk Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Keskinli mah. No: 88/2 205

219 BİLGİ FORMU 65 Fotoğraf No : 118 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1993 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( Dış Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 16 Çözgü Sıklığı : 14 : 70 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Uygulanan Teknik : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği : Bezayağı örgüsü 206

220 Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Lacivert : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, örgü raporu çözgüde renklendirilerek farklı büyüklükteki kalın, ince çizgilerle oluşturulmuş dokumadır. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma dış donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Lacivert Beyaz Sarı Kırmızı Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : SemraYAŞAR Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1958 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Çarşı mah. No: 72/3 207

221 BİLGİ FORMU 66 Fotoğraf No : 119 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1996 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( Dış Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 16 Çözgü Sıklığı : 17 : 70 cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Uygulanan Teknik : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği : Bezayağı örgüsü 208

222 Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Lacivert : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, örgü raporu çözgüde renklendirilerek farklı büyüklükteki kalın, ince çizgilerle oluşturulmuş dokumadır. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma dış donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Sarı Lacivert Beyaz Kırmızı Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : SemraYAŞAR Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1958 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Çarşı mah. No: 72/3 209

223 BİLGİ FORMU 67 Fotoğraf No : 120 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1994 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( Dış Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 19 Çözgü Sıklığı : 21 : 75cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği 210

224 Uygulanan Teknik Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Bezayağı örgüsü : Lacivert : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, örgü raporu çözgüde renklendirilerek farklı büyüklükteki kalın, ince çizgilerle oluşturulmuş dokumadır. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma dış donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Sarı Lacivert Beyaz Kırmızı Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : SemraYAŞAR Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1958 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ Çarşı mah. No: 72/3 211

225 BİLGİ FORMU 68 Fotoğraf No : 121 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1994 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( Dış Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 18 Çözgü Sıklığı : 20 : 75cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler Uygulanan Teknik : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği : Bezayağı örgüsü 212

226 Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Lacivert : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, örgü raporu çözgüde renklendirilerek farklı büyüklükteki kalın, ince çizgilerle oluşturulmuş dokumadır. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma dış donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Sarı Lacivert Beyaz Kırmızı Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Songül ARSLAN Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1955 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ BOLU 213

227 BİLGİ FORMU 69 Fotoğraf No : 122 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1994 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( Dış Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 18 Çözgü Sıklığı : 20 : 75cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği 214

228 Uygulanan Teknik Kullanılan Renkler Kompozisyon Çözgü Renk Raporu : Bezayağı örgüsü : Lacivert : Sarı, lacivert, beyaz, kırmızı : Bezayağı örgüsüyle dokunmuş olan kumaş, örgü raporu çözgüde renklendirilerek farklı büyüklükteki kalın, ince çizgilerle oluşturulmuş dokumadır. Yörede alaca dokuma olarak adlandırılan bu dokuma dış donluk olarak üretilmiştir. İplik Özelliği Toplam Beyaz Lacivert Kırmızı Sarı Toplam Kaynak Kişi ve Künyesi Adı ve Soyadı : Songül ARSLAN Doğum Yeri ve Yılı : Bolu/ 1955 Öğrenimi : İlkokul Mesleği : Ev Hanımı Açık Adresi : Seben/ BOLU 215

229 BİLGİ FORMU 70 Fotoğraf No : 123 Ürünün Türü : Kumaş İnceleme Tarihi : Bulunduğu Yer Üretim Tarihi : 1993 : Seben/ BOLU Yöresel Adı : Alaca kumaş ( Dış Donluk ) Boyutları En Boy Dokuma Sıklığı ( 1 cm de ) Atkı Sıklığı : 14 Çözgü Sıklığı : 13 : 75cm : İsteğe bağlı İplik Büküm Yönü Ve Sayısı : Z ( Sağ yönlü ) ve tek katlı Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler : Çulfalık tezgâh : Pamuk İpliği : Pamuk İpliği 216