Azadirachtinin Galleria mellonella Larvalarında Total G likojen M iktarına Etkisi

Transkript

1 Ekoloji 20, 81, (2011) doi: /ekoloji ARAŞTIRM A N O T U Azadirachtinin Galleria mellonella Larvalarında Total G likojen M iktarına Etkisi Benay SEZER, Pınar OZALP* Çukurova University, Faculty of Literature and Science, Department of Biology, Adana- TURKIYE ^Corresponding author: pozalp@cu.edu.tr Özet Böceklere karşı kullanılan tetratriterponoid yapıdaki azadirachtin, böceklerde uzaklaştırıcı (repellent), beslenmeyi engelleyici, doğurganlığı azaltıcı, kısırlaştırıcı, yumurta bırakmayı önleyici, gelişme ve büyümeyi engelleyici etkileri vardır. Sunulan çalışmada Melia azedarach ve Azadirachta indica'nın olgun meyve, tohum, yaprak, gövde ve çiçeklerinden elde edilen azadirachtin ekstraktının Galleria mellonella larvalarında total glikojen miktarına etkileri araştırıldı. Azadirachtinin 1,00, 2,00, 4,00 ve 6,00 ml/100 g konsantrasyonlarını içeren besin ile beslenen G. mellonella'nın 3. Evredeki larvalarının son larval döneme geldiklerinde sentezledikleri total glikojen miktarları ölçüldü. Birey başına düşen total glikojen miktarı tüm konsantrasyonlarda azalma meydana getirmiş, bu azalma kontrole göre, 1.00 ml azadirachtin içeren besin ile beslenen bireylerde önemli bir fark göstermezken, 2,00, 4,00 ve 6,00 ml/100 g konsantrasyonlarını içeren besin ile beslenen bireylerde glikojen miktarında sırasıyla %33, %42 ve %50 oranlarında gözlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Azadirachta indica, azadirachtin, Galleria mellonella, glikojen miktarı, Melia azedarach. The Effects o f Azadirachtin on the Percentage o f Glycogen Contents in Larvae o f Galleria mellonella Abstract The most active ingredient against insects, azadirachtin, a tetranortriterpenoid, manifests antifeedant, growth regulatory and fecundity-reducing properties in insects. Effects of azadirachtin extracts obtained from ripe fruits, seeds, trunk and flower of Melia azedarach and Azadirachta indica on total glycogen amount of Galleria mellonella was studied. Total glycogen synthesized were measured when the larvae reached their last larval stage after feeding them during 3rd stage with 1.00, 2.00, 4.00 and 6.00 ml/100 g azadirachtin compared with control insects while 33%, 42% and 50% decrease were observed in individual fed with 2.00, 4.00 and 6.00 ml/100 g azadirachtin containing feed respectively. Keywords: Azadirachta indica, azadirachtin, Galleria mellonella, glycogen content, Melia azedarach. Sezer B, Ozalp P (2011) The Effects of Azadirachtin on the Percentage of Glycogen Contents in Larvae of Galleria mellonella. Ekoloji 20 (81): GİRİŞ Günümüzde sentetik insektisitlerin bilinçsizce kullanımı sonucu zararlılarda oluşan dayanıklılık, insan sağlığı ve çevreye toksisitesi gibi olumsuz etkileri, bilimsel çalışmalarla kanıtlanmış ve zararlılarla savaşta eğilim biyolojik savaş ve doğal organik insektisitlerin kullanılması yönünde artm ıştır (M iller ve U etz 1998). U zun yıllar, böceklerde sentetik insektisitlere karşı gelişen dayanıklılığın dölden döle aktarılması da bu olumsuz etkiyi arttırmış ve insektisit direncinin evrimiyle birlikte zararlı böcek popülasyonlarının kontrolü açısından önem li bir sorun oluşturmuştur. İnsektisitlerin farklı konsantrasyonları ile yapılan çalışmalarda, böceklerin gerek davranışsal gerekse biyokimyasal aktiviteleri üzerine de olumsuz etkileri olduğu bulunm uştur (Uçkan ve Sak 2010, Çetin ve ark. 2010). Bilim adamları bütün bu olumsuz gelişmeler ışığında, biyolojik kontrole yönelmiştir. Böceklerle mücadele teknikleri; yumurtlamayı önleyici feromonların kullanımı, kısır böceklerin salmımı ve horm onal kontrol ile gelişimin engellenmesi gibi yöntem leri kapsamaktadır (Haynes 1988). Böceklerle entegre mücadele, onları öldürm ek amacıyla değil, populasyonlarını belli seviyelere düşürm ek amacıyla yapılmaktadır. Bu mücadele yöntemlerinin başında da biyoinsektisitler gelmektedir. Biyoinsektisitler, çevreye zarar vermem elerinden, çabuk bozulmalarından, insanlara karşı düşük toksik etkilerinden ve düşük dozlarda kullanılmalarından dolayı geniş spektrum lu pestisitlere nazaran daha güvenli bir alternatif olarak göz önünde tutulmaktadır (Chauhan ve ark. 2011). Bugün, bitkisel kökenli doğal insektisitler dünya insektisit pazarının %1'ini oluşturmakta ve organik tarıma yönelimin artması nedeniyle yıllık satışlar her sene yaklaşık %10-15 oranında artış göstermektedir. Söz konusu doğal insektisitlerden en önemlisi ve en çok kullanılanı N eem ağacı olarak bilinen Geliş: / Kabul: No: 81,

2 Ekoloji Sezer ve Ozalp Azadirachta indica Juss.(Meliaceae)'dan elde edilen azadirachtin etkili maddesidir. Azadirachtin, ilk olarak Butterworth ve Morgan (1971) tarafından izole edilmiş doğal bir insektisittir. Geçmiş 20 yıl boyunca birçok bitki çeşidi arasında yapılan çalışmalarda azadirachtin tüm dünyada entomolojistlerin ve bitki kimyacılarının ilgisini çekmiştir (Schmutterer 1990). Meliaceae familyasına ait Melia azedarach ve Azadirachta indica türlerinden izole edilen kimyasallar, son zamanlarda entomolojistler tarafından böceklerle m ücadelede etkili olduklarından dolayı dikkatle incelenmektedir (Lin-Er ve ark. 2008). Bitkilerden elde edilen biyopestisitlerin en önemli özelliklerinden biri böceklerde beslenmeyi önleyici ve uzaklaştırıcı etkisinin olmasıdır (Isman 2006). Martinez ve Van Emden (1999)' in yapmış oldukları çalışmada sentetik besine eklenen sublethal dozlardaki azadirachtinin, Spodoptera littoralis'e uygulandıktan sonra besin alımında ve gelişmede azalma tespit etmişler ve bu etkilerin larvaların norm al besine alınmasından sonrada devam ettiğini gözlemişlerdir. Ayrıca, Carpinella ve ark. (2003)'ları tarafından yapılan çalışmada ise, Melia azedarach'ın yapısında bulunan limonoidlerin böceklerle mücadele için, beslenmeyi önleyici etkisi araştırılmış, 16 tür ile yapılan çalışmada ekstrakt ile muamele edildiğinde besin alımının azaldığı tespit edilmiştir. Yapılan bu çalışmalar ışığında, doğal insektisitler öldürücü olmayan ama bunun yanı sıra, verimliliği azaltan veya arttıran etkilere sahiptir (Takada ve ark. 2001). Ayrıca gelişim oranı (Willrich ve Boethel 2001), cinsiyet oranında değişiklik, diyapoz ve parazitoidlerle birlikte morfolojide direkt ve konak fizyolojisine dolaylı olarak etki gösterm ektedir (Croft 1990). Lepidoptera takımı, diğer organizmalar arasında neem ağacı ekstraktlarına karşı en çok hassas olan grubu oluşturur (Schm utterer ve Singh 1996). Blaney ve ark. (2004), azadirachtin, azadirachtin türevlerinin ve limonoidlerin Lepidoptera ordosuna ait Spodoptera littoralis, S. frugiperda, Heliothis virescens ve H. armigera türleri ile yaptığı çalışmada azadirachtinin, beslenmeyi önleyici etkisine bakılmış, S. littoralis ve S. frugiperda türlerinin bileşiklerden daha çok etkilendiği sonucuna varılmıştır. Neem den elde edilebilen birçok aktif biyolojik bileşikler, triterpenoidleri, fenolik bileşikleri, karotenoidleri, steroidleri ve ketonları içermektedir. Azadirachtin, steroid özelliğinde bir tetranortriterpenoidtir (limonoid). Tetratriterpenoid azadirachtin neem tohumlarında oldukça fazla bulunmasından dolayı en etkili pestisit olarak kabul edilmiştir. Böcekler ya da konak bitkiler azadirachtin veya neem in alkoloid ekstraktları ile muamele edildiğinde 30 türde ovipozisyonu önleyici ve 70'in üzerinde türde büyümeyi ve üremeyi kısıtlayıcı etkisi olduğu görülmüştür. Azadirachtin, laboratuvar koşullarında belirlenen en önemli böcek büyüme düzenleyicilerinden (IGR) biridir (Schm utterer 1997). Böcek büyüm e düzenleyicileri, böceklerin büyüme ve gelişmesi için etkili olan sistemlerin düzenlenmesini önleyerek etkiler. Büyüme düzenleyici etkisi olan insektisitler, biyokimyasal yollarla büyüme ve gelişme için gerekli olan sistemleri düzenleyerek veya önleyerek böceklerde etkili olurlar. Bu maddeler gelişimde etkili olan horm onların çalışmasına etki ederek böcekleri öldürürler (Tunaz ve Uygun 2003). Ayrıca azadirachtin bir ektizon (deri değiştirme horm onu) antagonistidir. Böceklerin gömlek değiştirme m ekanizmasının bozulmasına yol açar. Ektisteroid horm onu ve ektizuyarıcı horm on deri değiştirme hazırlığı ve deri değiştirme zamanını düzenlemektedir. Bir evreden diğerine geçişte deri değişimi görülür. Beyin içi salgı bezlerinden salgılanan aktivasyon horm onu tarafından harekete geçirilen metamorfoz evreleri, diğer iki bezden salgılanan juvenil horm onu ve ektizon hormonlarının denetimi altında devam eder (Malczewska ve ark. 1988). Azadirachtinin gelişim, deri değiştirme ve üreme gibi fizyolojik etkileri birçok türde benzerlik gösterir (Mordue ve Blackwell 1993). Böceklerde yapılan bazı çalışmalarda, sinir ve endokrin sisteme etki ederek juvenil horm onun sentezini engellediği de ortaya çıkmıştır (Sayan ve ark. 1998). Malczewska ve ark. (1988) azadirachtinin, gelişmede juvenil horm on ve ektisteroid oranlarının Galleria mellonella L. larvalarına etkisi üzerine çalışmış, bu bitkisel insektisitin larvaların son evresinde, düşük sıcaklığın sebep olduğu hızlı deri değiştirmeye etkili olduğunu gözlemlenmiştir. Azadirachtin ayrıca birçok böcek türünde m etam orfozu değişikliğe uğratarak larvada morfolojik bozukluklar ve pupa evresinde ölümlere neden olmaktadır. (Schmutterer 1997, Tang ve ark. 2002). Adel ve Sehnal (2000)'in yaptığı çalışmada ise, azadirachtinin ektisteroid horm onuyla benzer özellikleri olan RH-2485 pestisit türünün, S. littarolis'de 2. ve 4. larval evrede farklı konsantrasyonlarda RH-2485 besine eklendiğinde, deri değiştirme sırasında ölümlerin meydana geldiği, 10 kez düşük dozda ise larvaların görünüşünde anormallik olmamasına rağmen gelişmenin durduğu ve gereğinden fazla deri değiştirme meydana geldiği gözlenmiştir. Ayrıca çıkan erginlerde verimliliğin azalmasına neden olmuştur. Suneem yağı ile R H- 68 No: 81, 2011

3 Azadirachtinin Galleria mellonella Larvalarında Total Glikojen... Ekoloji 2485 birlikte verildiği zaman larva döneminde 3 kere fazla deri değiştirme meydana gelmiştir. Ostriana furnacolis Guence üzerinde yapılan çalışmada ise, azadirachtinin toksik etki yaparak büyümeyi durdurduğu pupa oluşturma süresini geciktirerek, birçok anormal larva, pupa ve ergin böceklerin geliştiği görülm üştür (Huang ve ark. 2005). Bazı sentetik kimyasal insektistler, bitkisel insektisitler ve biyopestisitler böceklerde lipid, karbohidrat ve protein seviyelerini etkilemektedir (Badhiya ve Hazarika 1996, Barwal ve Karla 2001, Seyoum ve ark 2002, Vijayaraghauon ve Chitra 2002, Wang ve ark 2005). Nath (2002) yapmış olduğu bir çalışmada, Bombyx mori'nin yağ dokudaki glikojen miktarına, fenitrothion ve ethionun toksik etkisine bakmış, 5. larval evrede organofosforlu insektistlere maruz bırakılan Bombyx mori' nin yağ dokusundaki glikojen m iktarında azalma tespit etmiştir. Abdul Razak ve Sivasubramanian (2007), Cheilomenes sexmaculata Fabricus ve Chrysoperla caernea Stephens ile yaptıkları deneyde üç bitkisel insektisitin bu iki türün karbohidrat bileşenlerine etkisini araştırmıştır. C. sexmaculata'nın ergin erkeklerinde %3'lük neem yağı, karbohidrat bileşenlerinde %24,62'lik azalmaya neden olmuş ve kontrolle karşılaştırıldığında diğer bütün bitkisel yağlarda artış gözlenmiştir. Son larval evrede ise bütün bitkisel yağlar karbohidrat seviyesini azaltmıştır. En çok azalma %44,31-%59,31 neem yağında tespit edilmiştir. C. carnea'nın dişilerinde ise, bütün bitkisel yağlar kontrole göre %8,64'lük azalma göstermiştir. Rhabbe ve ark. (2008), Plodia interpunctella ile yaptığı çalışmada ise azadirachtinin gelişime, enerji rezervlerine ve -amilaz aktivitesine etkisini incelemiştir. Yapılan biyokimyasal çalışmalarda azadirachtinin protein, glikojen ve lipid m iktarlarında azalmaya neden olduğu tespit edilmiştir. Yapılan bu çalışmalar göz önünde tutularak, G. mellonella larvalarının azadirachtinin farklı konsantrasyonlarda hazırlanan besinlerle beslenerek, larvaların sentezlediği, total glikojen miktarına etkileri araştırılmıştır. MATERYAL VE METOT Çalışmada, diğer organizmalar arasında neem ağacının ekstraktlarına karşı daha hassas olan Lepidoptera takımına ait, laboratuvar şartlarında kolayca kültüre alınabilen ve birçok parazitoid türü için konak görevi gören bir tür olan G. mellonella kullanıldı. G. mellonella larvaları 28±2 C sıcaklık ve %70±5 bağıl neme sahip laboratuvar koşullarında, Bronksil (1961) tarafından belirlenmiş olan yarı sentetik besin kültüründe yetiştirildi. Dişi ergin yaşadığı müddetçe ortalama 280 adet yumurta bırakır. Yumurtaların açılımı 25 C'de 5-9 gün arasındadır. Larvalar 8 evrede gelişimini tamamlar ve son evrede beslenmeden kesilir, önce prepupa daha sonra da pupa haline dönüşür. Erginleri kahverengi oldukça büyüktür ve hava koşullarına bağlı olarak ortalama 2-6 hafta yaşar. G. mellonella, tüm dünyada arıcıların sıkıntıya düştükleri önemli bir zararlı olarak görülmektedir (Akyol ve ark. 2009). Büyük bal m um u güvesinin ergin, pupa ve yum urta evresindeki bireyleri peteklerde tahribata neden olmazken, larvaları önemli ölçüde zararlı olmaktadır. Peteklerin iç kısımlarında tüneller açarak peteğe zarar vermekte ve tekrar kullanılma ihtimalini yok etm ektedir (Akyol ve ark. 2009). Hazırlanan besin biri kontrol olacak şekilde beş kaba ayrılarak içerisine suda çözünmüş %10'luk azadirachtin (NeemAzal T/S ticari formu), besine 1,00, 2,00, 4,00 ve 6,00 ml/100 g oranlarında eklendi. İkinci veya 3. evredeki G. mellonella larvalarından 10'ar adet konuldu. Yaklaşık günlük yaşam süresi sonunda gelişim evrelerini deney besinlerinde tamamlayan larvalar prepup evresindeyken (7. evre), içerisinde besin ortamı bulunan kaplardan 4'er tane alınarak, yaş ağırlıkları saptandı. Daha sonra larvalar 5 ml %10'luk TCA (triklorasetik asit) çözeltisi içeren deney tüplerine aktarılarak ağızları kapatılıp homojenizasyon işlemine kadar +4 C'de buzdolabında muhafaza edildi. Glikojen özütlerinin hazırlanmasında Roe ve ark. (1961) tarafından belirtilen yöntemler kullanıldı. Deneyler değişik zamanlarda üç defa tekrar edildi. Deneylerden elde edilen verilerin istatistiki analizleri, SPSS paket programı kullanılarak Student-N ew m an Keul's (SNK) testinin uygulanmasıyla yapıldı. Ortalamalar arasındaki fark 0.05 olasılık seviyesinde "F" değerinden büyük olduğu zaman önemli kabul edildi. BULGULAR Denenen 1,00, 2,00, 4,00 ve 6,00 ml/100 g konsantrasyonlarındaki azadirachtinin Galleria mellonella larvalarının total glikojen miktarına etkileri Tablo, şekil 1' de verilmiştir. Birey başına düşen total glikojen miktarında denenen tüm konsantrasyonlarda kontrol grubunda gözlenen maximum değere göre azalma meydana gelmiştir. En yüksek konsantrasyon olan 6,00 ml azadirachtin içeren besinde, total glikojen miktarı 0,012 mg olan kontrole göre yaklaşık %50 azalarak 0,006 olarak tespit edilmiştir. Farklı azadirachtin oranları kendi aralarında karşılaştırıldığında istatistiki olarak önemli bulunmuştur. 4,00 ve 6,00 ml azadirachtin içeren deney gruplarındaki azalma No: 81,

4 Ekoloji Sezer ve Ozalp istatistiki açıdan önemli bulunmamıştır. TARTIŞMA Sunulan çalışmada farklı azadirachtin konsantrasyonlarının G. mellonella (L.) larvalarındaki total glikojen miktarına etkileri araştırılmıştır. Günümüzde pestisidlerin ortaya çıkardığı bazı önem li sorunlar nedeniyle bunlara alternatif oluşturabilecek çözüm ler aranmakta, çalışmada kullanılan azadirachtin zararlılarla mücadelede doğal ve bitkisel özelliklerinden dolayı tercih edilen alternatifler arasında yer almaktadır. Toksik m addelerin hayvanlarda, hücresel ve sistemik işlevsel bozukluklara neden olduğu ve birçok biyokimyasal değişiklikleri uyardığı bilinm ektedir (O rr ve Downer 1982, Bhosale ve Kallapur 1985). Yapılan benzer çalışmalarda azadirachtinin toksik etkisinden dolayı Plodia interpunctella]da sindirim epitel hücreleri, emilimi gerçekleştiremeyip beslenme eksikliğine sebep olurken, total glikojen ve protein miktarlarında azalma meydana gelmiştir (Rharrabe ve ark. 2008). Azadirachtin, bazı böcek türleri için beslenmeyi önleyici, birçok böcek türü ve bazı arthropodalar için ise büyümeyi durdurucu özellik göstermekte (Morgan 2009), ayrıca bunlara ek olarak 5. larval evredeki S. litura ile yapılan çalışmada duyarsızlaşmaya da neden olduğu bilinmektedir (Bomford ve Isman 1996). Azadirachtinin birçok böcek türünde beslenmeyi engelleyici ve uzaklaştırıcı etkisi araştırılmış, Thaumetopoea pityocompa (Schiff.) larvalarında beslenme aktivitesini azalttığı (Unal ve Akkuzu 2009), ayrıca S. littoalis'in sentetik besinine eklenen azadirachtinin besin alımında azalmalar meydana geldiği, hatta larvaların normal besine alındıktan sonra bile bu etkinin devam ettiği gözlenm iştir (M artinez ve Van Em den 1999). Diabrotica speciosa (Genn.) üzerinde Melia azedarach'ın meyve, çiçek ve yaprak ekstraktarının beslenmeyi caydırıcı etkisinin olduğu, en çok etkinin ise meyve ekstraktında görüldüğü tespit edilmiştir (Ventura ve Ito 1999). Azadirachtinin meydana getirdiği bu durum, G. mellonella larvalarında da dışarıdan enerji gereksinimini karşılayacak besin alımını gerçekleştiremediği için larva evresinde depolanan glikojen bileşenlerini kullanma gereksinimine yol açmış olabilir. Ayrıca kontrol grubuna göre kıyaslandığında 6,00 ml konsantrasyonunda azadirachtin içeren grupta yaş ağırlığında meydana gelen yaklaşık %50 oranındaki azalmanın nedeni azadirachtinin beslenmeyi önleyici etkisi olabilir. Larval gelişmedeki bu olumsuzluklar, azadirachtinin, böceklerde gelişmeyi düzenleyen endokrin ve neuroendokrin sistem etkisine bağlı olabilir. Çünkü böceklerde horm onların salgılanmasının kontrolü, Tablo 1. Farklı azadirachtin oranlarının G. mellonella larvalarının total glikojen miktarına etkileri. Azadirachtin Yaş Ağırlık Glikojen (mg) (ml) (mg) (X ± sx )* 0,00** 163,3 0,012 ± 0,0009 a 1,00 185,57 0,010 ± 0,0005 ab 2,00 182,3 0,008 ± 0,0006 bc 4,00 115,8 0,007 ± 0,0006 c 6,00 80,1 0,006 ± 0,0008 c *: SNK: a, b, c harfleri konsantrasyonlar arasındaki farkı belirlemek amacıyla kullanılmıştır. Aynı harfi içeren veriler arasında P<0.05 düzeyinde istatistik ayırım yoktur. X ± sx: Aritmetik ortalama ± Standart hata **: Kontrol Şekil 1. Azadirachtinin 0,00, 1,00, 2.00, 4,00 ve 6,00 ml içeren besinin G. mellonella larvalarında birey başına düşen total glikojen miktarına etkileri. dışarıdan gelen çevresel uyarıların sinir sistemi ve endokrin sistemi üzerindeki etkileri ile gerçekleşmektedir. Böceklerde deri değiştirme ve başkalaşım, juvenil horm on ve ekdizon horm onu ile kontrol edilmektedir (Riddiford 1994, Hirum a ve ark. 1999). Azadirachtinin yapılan çalışmalarda, böceklerde deri değiştirmeyi engelleyerek anormal bireylerin oluşmasına neden olduğu ve böylece juvenil horm on etkisi gösterdiği anlaşılmıştır (D orn ve ark. 1986). Juvenil horm on ve juvenil horm on analogları ektisteroidlerin sentezini düzenlemektedir. Yapılan çalışmalar göz önünde tutalacak olursa, G. mellonella larvalarındaki total glikojen miktarındaki azalmaya, juvenil horm on analogu olarak da etki gösterebilen azadirachtinin yol açtığı söylenebilir. Azadirachtin, carpus allatum dan salınan juvenil horm onun azalmasına sebep olm aktadır (Rembold ve ark. 1987). Bu da larval periyodun uzamasına yol açacağı için gereğinden fazla deri değiştirme meydana gelecek ve sonuç olarak fazla enerji harcanmasına neden olacaktır. Örneğin, Manduca sexta'da yüksek dozlarda azadirachtin gereğinden fazla deri değiştirmeye (Schlüter ve ark. 1985), Oncopeltus fasciatus'da orta dozdaki azadirachtin deri değiştirmeyi 70 No: 81, 2011

5 Azadirachtinin Galleria mellonella Larvalarında Total Glikojen... Ekoloji durdurarak larva halinde kalmasına neden olmakta, yüksek dozlarda ise yetişkin böceğin deri değiştirmesini durdurm akta, düşük dozlarda ise deri değiştirmeyi sadece geciktirmekte (Dorn ve ark. 1986), Tenebrio molitor'da ise gelişmeyi aksatarak yetişkin böceğin deri değiştirmesini önlemektedir (Pascual ve ark. 1990). Carausius morosus ile yapılan çalışmalarda juvenil horm onun salgılandığı Carpus allatumun aşılanması ile oksijen harcanması yükselmiştir. Buna bağlı olarak mitokondrilerin faaliyeti artmıştır. Juvenil horm onun bazı doku ve organlara etki ederek metabolizmayı etkilediği de bilinmektedir (Kısmalı 1980). Bu çalışmalar da göz önünde tutularak, yaptığımız deneyde juvenil horm on analogu olan azadirachtinin de mitokondrilerin faaliyetini arttırarak enerji kaybına neden olduğu söylenebilir. Çalışmalarımız sonunda elde edilen verilere göre, azadirachtinin, G. mellonella larvalarının total glikojen miktarlarında meydana gelen bu azalmalar diğer çalışmalara paralellik göstermektedir. Azadirachtinin böceklerde büyüme ve deri değiştirmede görevli hormonları inhibe etmesi, G. mellonella'nın doğadaki yaşam süresini azaltacaktır. Ayrıca, insan, hayvan ve çevre açısından son derece güvenilir bir madde olması nedeniyle organik tarım ve entegre mücadelede doğaya zararlı olmayan bitkisel insektisitlerin kullanımına olanak sağlamış olacaktır. KAYNAKLAR Abdul Razak T, Sivasubramanian P (2007) Effect of Three Botanical Oils on Carbohydrate Content in Cheilomenes sexmaculata Fabricius and Chrysopeda carnea Stephens. Asian Journal of Biochemistry2 (2): Adel MM, Sehnal F (2000) Azadirachtin Potentiates the Action of Ecdysteroid Agonist RH-2485 in Spodoptera littoralis. Journal of Insect Physiology 46 (3): Akyol E, Yfeninar H, Şahinler N, Ceylan DA (2009) Büyük Balmumu Güvesi Galleria mellonella L.'nin (Lepidoptera:Pyralidae) Kontrolünde Karbondioksitin (CO2) Kullanımı. Uludağ Arıcılık Dergisi 9 (1): Badhiya RL, Hazaraki LK (1996) Effect ofmethoprene and Diflubenzuron on Water, Lipid and Chitin content of Dicladispa armigera. Entomon 21: Barwal RN, Karla RL (2001) Changes in the Lipid ofrust-red Flour Beetle, Tribolium castaneum Herbst. On Theie Exposure to Dieldrin. Journal ofapplied Zoology Research 12: Bhosale SH, Kallapur VL (1985) Changes in the Metabolic Fuel Reserves ofthe 5th Instar, Bombyx mori, Following Endosulfan Treatment. Entomon 10: 281. Blaney WM, Simmonds MSJ, Ley SV, Anderson JC Toogood PL (2004) Antifeedant Effects ofazadirachtin and Structurally Related Compounds on Lepidopterous Larvae. Entomologia Experimentalis et Applicata 55 (2): Bomford MK, Isman MB (1996) Desensitization of Fifth Instar Spodoptera litura of Azadirachtin an Neem. Entomologia Experimentalis et Applicata 81: Bronskill J (1961) A Cage to Simplify the Rearing of the Greater Wax Moth, Galleria mellonella (Pyralidae). Journal of Lepidopterists Society 15 (2): Butterwort JH, Morgan ED (1971) Investigation of the Locust Feeding Inhibition of the Seeds of the Neem Tree, Azadirachta indica. Journal of Insect Physiology 17 (7): Carpinella MC, Defagp MT, Valladares, G, Palacios SM (2003) Antifeedant and Insecticide Properties of a Limonoid from Melia azedarach (Meliaceae) with Potential Use for Pest Management. Journal of Agriultural Food Chemistry 51 (2): Croft BA (1990) Arthropod Biological Control Agents and Pesticide. Wiley New York. Cetin H, Demir E, Kocaoglu S, Kaya B (2010) Insecticidal Activity of Some Synthetic Pyrethroids with Different Rates of Piperonyl Butoxide (PBO) Combinations on Drosophila melanogaster (Diptera: Drosophilidae). Ekoloji 19 (75): Chauhan P Shivakumar MS, Muthusony R, Kumar D (2011) Larvicidal Activity of Solvent Leaf Extracts of Cassia fistula (Linn) and Clerodendron inenme (Gaertn) on the Spodoptera litura (Insecta: Noctuidae): A potential botonical Alternative. Journal ofecobiotechnology 3 (7): 1-4. Davis PH (1975) Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Edinburgh University Press, Edinburg. Dorn A, Rademacher JM, Sehn E (1986) Effects ofazadirachtin on the Moulting Cycle, Endocrine System and Ovaries in Last-Instar Larvae of the Milkweed Bug, Oncopeltusfasciatus. Journal of Insect Physiology32 (3): Haynes KF (1988) Sublethal Effects ofneurotoxic Insecticides on Insect Behavior. Annual Review ofentomology 33 (1): Huang Z, Wei H, Daij Du J (2005) Effect ofazadirachtin on the Bioactivities and Protein Expression in Asian Corn Borer (Ostriniafurnacalis Guenee). Chinese Journal ofapplied and Environmental Biology 11: Isman MB (2006) Botanical insecticides, Deterrents and Repellents in Modern Agriculture and an Increasingly Regulated World. Annual Review of Entomology 51: Kismali Ş (1980) Böceklerde Juvenil Hormonun Etkileri. Türkiye Bitki Koruma Dergisi 4 (4): Lin-Er L, Van Loon JJA, Schoonhoven LM (2008) Behavioural and Sensory Responses to Some Neem Compounds by Pieris brassicae Larvae. Physiological Entomology 20: No: 81,

6 Ekoloji Sezer ve Ozalp Martinez SS, Van Emden HF (1999) Sublethal Concentrations of Azadirachtin Affect Food Intake, Conversion Efficiency and Feeding Behaviour ofspodoptera littoralis (Lepidoptera: Noctuidae). Bulletin ofentomological Research 89: Malczewska M, Gelman DB, Cymborowski B (1988) Effect ofazadirachtin on Development, Juvenile Hormone and Ecdysteroid Titres in Chilled Galleria mellonella Larvae. Journal of Insect Physiology34 (7): Miller F, Uetz S (1998) Evaluating Biorational Pesticides for Controlling Arthropod Pests and Their Phytotoxic Effects on Greenhouse Crops. HortTechnology 8 (2): Mordue AJ, Blackwell A (1993) Azadirachtin: an Update. Journal of Insect Physiology 39: Morgan ED (2009) Azadirachtin, a Scientific Gold Mine. Bioorganic and Medicinal Chemistry 17 (12): Nath BS (2002) Shifts in Glycogen Metabolism in Hemolymph and Fat Body of the Silkworm, Bombyx mori (Lepidoptera:Bombycidae) in Response to Organophosphorus Insecticides Toxicity. Pesticide Biochemistry and Physiology 74 (2): Orr GL, Downer RGH (1982) Effect of Lindane (r-hexachlorocyclohexane) on Carbohydrate and Lipid Reserves in the American Cockroach, Periplaneta ameiicana. Pesticide Biochemistry and Physiology 17: Pascual N, Marco MP Belles X (1990) Azadirachtin induced imaginal moult deficiencies in Tnebrio molitor L. (Coleoptera: Tenebrionidae). Journal of Stored Products Research 26 (1): Rembold H, Uhl M, Muller T (1987) Effects ofazadirachtin A on Hormone Tires During the Gonadotrophic cycle of Locusta migratoria. In: H. Schmutterer H, Ascher KRS (eds), Proceedings of the 3rd International Neem Conference July GTZ Eschborn, Riddiford LM (1994) Cellular and Molecular actions of Juvenile Hormone. I. General considerations and premetamorphic actions. Advances in Insect Physiology 24: Rharrabe K, Amri H, Bouayad N, Sayah F (2008) Effects of Azadirachtin on Post-Embryonic Development, Energy Reserves and -amylase Activity of Plodia interpunctella Hübner (Lepidoptera: Pyralidae). Journal of Stored Products Research 44 (3): Roe HJ, BatleyJM, Gray RR, Robinson JN (1961) Complete Removal of Glycogen from Tissues by Extraction with Cold Trichloroasetic Acid Solution. Journal of Biological Chemistry 236: Sayah F, Idaomar M, Soranzo L, Karlinsky A (1998) Endocrine and Nevroendocrine effects ofazadirachtin in adult females of the earwig Labidura riparia. Tissue and Cell 30 (1): Schluter U, Bidmon HJ, Grewe S (1985) Azadirachtin Affetcs Growth and Endocrine Events in Larvae of the Tobacco Hornworm, Manduca sexta. Journal of Insect Physiology 31 (10): Schmutterer H, Singh RP (1995) List of Insect Pests Susceptible to Neem Products. In: Schmutterer H (eds), The neem Tree Azadirachta indica A. Juss. and Other meliaceous Plants, VCH, Weinheim, Schmutterer H (1990) Properties and Potential of Natural Pesticides from the Neem Tree, Azadirachta indica. Annual Review ofentomology 32: Schmutterer H (1997) Side-effects of Neem (Azadirachta indica) Products on Insect Pathogens and Natural Enemies of Spider Mites and Insects. Journal ofapplied Entomology 121: Seyoum E, Bateman RP Charnley AK (2002) The effect ofmetarhizium anisopliae var aerdium on Haemolymph Energy Reserves and Flight Capability in the Desert Locust, Schistocerca gregaria. Journal ofapplied Entomology 126: Takada YS, Kawamura Tanaka T (2001) Effects of Various Insectcides on the Development of the Egg Parasitoid Tichogramma dendrolimi (Hymenoptera:Trichogramatidae). Journal of Economical Entomology 94: Tang YQ, Weathersbee IIIAA, Mayer RT (2002) Effects of Neem Seed Extract on the Brown Citrus Aphid (Homoptera: Aphiididae). Environmental Entomology31 (1): Tunaz H, Uygun N (2003) Insect Growth Regulators for Insect Pest Control. Turkish Journal ofagricultural 28: Uckan F, Sak O (2010) Cytotoxic Effect of Cypermethrin on Pimpla turionellae (Hymenoptera: Ichneumonidae) Larval Hemocytes. Ekoloji 19 (75): Unal S, Akkuzu E (2009) Larvaecidal Effects of Azadirachtin on the Pine Processionary Moth. African Journal of Biotechnology 8 (19): Vfentura MU, Ito M (1999) Antifeedant Activity of Melia azedarach (L.) Extracts to Diabrotica speciosa (Genn.) (Coleoptera: Chrysomelidae) Beetles. Brazilian Archives of Biology and Technology 43 (2): Vijayaraghauon C, Chitra KC (2002) Total Protein and Free Amino Acid Content of Spodoptera litura (Fab.) due to Botanicals and Conventional Insecticides. Indian Journal ofentomology 64: Wang AH, Wu JC, Yu YS, Liu JL, Yue JF, Wang MY (2005) Selective Insecticde-Induced Stimulation on Fecundity and Biochemical Changes in Tryporyza incertulas (Lepidoptera: Pyrelidae). Journal of Economic Entomology 98: Willrich MM, Boethel DJ (2001) Effects ofdiflubenzuron on Pseudoplusia indudens (Lepidoptera: Neoctuidae)and its Parasitoid Copidosomaßotidanum (Hymenoptera: Encyrtidae). Environmental Entomology 30: No: 81, 2011