GEBZE TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

Transkript

1 ELM221 DEVRE TEORİSİ I LABORATUVARI GÜZ DÖNEMİ DENEY - 4 FÖYÜ Öğrencinin Numarası : Adı Soyadı : Grup Arkadaşının Adı Soyadı :

2 AÇIKLAMALAR : Laboratuvar dersine gelirken bu föyü beraberinde getirmeyenler deneye kabul edilmeyecektir. Laboratuvar dersine gelirken o hafta yapılacak deneye ait ön çalışma eksiksiz yapılmalı, deney föyünde gerekli yerler doldurulmalıdır. Ön çalışmasında eksikler olan veya geçerli mazereti olmaksızın ön çalışmasını hazırlamayanlar deneye kabul edilmeyecektir. Laboratuvar dersine gelirken o hafta yapılacak deneyde kullanılacak devre bileşenleri (direnç, kondansatör, bobin, vs..) ve deneyde kullanacağınız boardlar tarafınızca temin edilmelidir. (Deneylerde kullanılacak devre bileşenleri her deneyde belirtilmiştir.) Geçerli mazereti olmaksızın eksik deney malzemesi ile laboratuvar dersine katılmak isteyen öğrenci deneye kabul edilmeyecektir. Deney için gerekli olan devre bileşenlerinin bizzat satın almanız tavsiye edilmektedir. Her öğrenci bilimsel hesap makinesi getirmekle yükümlüdür. Cep telefonları kabul edilmeyecektir. Deney sırasında aldığınız verileri kaydedeceğiniz/dolduracağınız tablolar Yapılan Ölçümler kısmında yer almaktadır. Deney sonrası aldığınız ölçümleri Laboratuvar Asistanlarına onaylatmalısınız. Verilerin deney sonunda Laboratuvar Asistanlarına onaylatılmaması o deneye girmediğiniz anlamına gelir. Her bir deneyin sonunda yer alan Raporlama kısmına, yapılan deney sayesinde derste öğrendiğiniz ve laboratuvar dersi ile pekiştirdiğiniz bilginizi yazmanız gereklidir. Yazacağınız yorumlarınız rapor yerine geçmektedir. Bu sebeple deney sonrasında yaptığınız ölçümler ve hesaplamalardan edindiğiniz çıkarımlarınızı bu kısma olabildiğince açık ve net şekilde yazmanız önemlidir. Raporlama kısmını doldurulmamış deney föyleri onaylanmaz. Ayrıca, yapılan deney ve alınan verilere göre raporlama kısmının doldurulması ödev olarak verilebilir veya deney sonrasında doldurmanız istenebilir. Dönem sonunda her bir öğrenci, belirlenecek bir tarihte, laboratuvar asistanlarınca kendisine bildirilecek bir deneyi tek başına gerçekleyip deney föyünden haricen rapor formunda teslim etmekle yükümlüdür. Rapor formatı derse ait web sitesinde bulunmaktadır. Öğrencinin tek başına yapacağı bu deney Laboratuvar Dersi Finali olarak değerlendirilecektir. Bu sebeple Devre Teorisi 1 ders içeriğine ve deneylere hâkim olmanız önemlidir.

3 DENEY 4: DÜĞÜM GERİLİMLERİ VE ÇEVRE AKIMLARI YÖNTEMLERİ I. AMAÇ Bu deneyin amacı, düğüm gerilimleri ve çevre akımları yöntemlerini gerçek devreler üzerinde uygulamaktır. Bu maksatla ilkönce Ön Çalışmada verilen devreler; söz konusu devre analizi teknikleriyle analiz edilecek, sonra da aynı devreler laboratuvarda incelenecektir. Ön Çalışmada bulunan teorik değerler ile deneyde bulunan değerler birbiriyle karşılaştırılacaktır. II. ÖN ÇALIŞMA A. Düğüm Gerilimleri Yöntemi Şekil 1 de görülen devre düğüm gerilimleri yöntemini incelemek için kullanılacaktır. Devrede V S1=15 V ve V S2=5 V tur. Devredeki dirençlerin değerleri Tablo 1 de verilmiştir. 1) A ve B düğümlerinin gerilimlerini hesaplayınız. 2) Devredeki dal akımları I 1, I 2, I 3, I 4 ve I 5 i, bağımsız gerilim kaynaklarının değerlerini ve önceki adımda bulduğunuz düğüm gerilimlerini kullanarak bulunuz. 3) Bağımsız gerilim kaynaklarının güçlerini bulunuz ve güç sağladıklarını / harcadıklarını belirtiniz. 4) Yapılan tüm hesaplamaları Multisim ile teyit ediniz!!!! 5) Elde ettiğiniz sonuçları Tablo 2 de uygun yerlere yazınız. Şekil 1. Düğüm Gerilimleri Yönteminin Teyidi için Devre. Tablo 1. Direnç Değerleri Direnç Değeri R kω R kω R kω R 4 22 kω 12 kω R 5 B. Çevre Akımları Yöntemi Şekil 2 de görülen devre çevre akımları yöntemini incelemek için kullanılacaktır. Devrede V S1=15 V ve V S2=5 V tur. Devredeki dirençlerin değerleri Tablo 1 de verilmiştir. 1

4 1) Çevre akımları I A, I B ve I C yi hesaplayınız. 2) Devredeki dal akımları I 1, I 2, I 3, I 4 ve I 5 i, önceki adımda bulduğunuz çevre akımlarını kullanarak bulunuz. 3) Bağımsız gerilim kaynaklarının güçlerini bulunuz ve güç sağladıklarını / harcadıklarını belirtiniz. 4) Yapılan tüm hesaplamaları Multisim ile teyit ediniz!!!! 5) Elde ettiğiniz sonuçları Tablo 3 te uygun yerlere yazınız. Şekil 2. Çevre Akımları Yönteminin Teyidi için Devre. III. YÖNTEM Şekil 1 ve 2 de verilen devreler laboratuvarda kurularak düğüm gerilimleri ve çevre akımları yöntemlerini teyit etmek için kullanılacaktır. A. Düğüm Gerilimleri Yöntemi 1) Şekil 1 de verilen devreyi kurunuz ve gerilim kaynaklarının değerlerini Ön Çalışmada belirtilen değerlere ayarlayınız. 2) A ve B düğümlerinin gerilimlerini ve I 1, I 2, I 3, I 4, I 5 akımlarını ölçünüz. B. Çevre Akımları Yöntemi 1) Şekil 2 de verilen devreyi kurunuz ve gerilim kaynaklarının değerlerini Ön Çalışmada belirtilen değerlere ayarlayınız. 2) I 1, I 2, I 3, I 4, I 5 dal akımlarını ve I A, I B, I C çevre akımlarını ölçünüz. IV. ANALİZ A. Düğüm Gerilimleri Yöntemi 1) V A ve V B gerilimlerinin deneyde ölçülen değerleriyle Ön Çalışmada hesaplanan teorik değerlerini karşılaştırınız. (her iki gerilim değeri içinde hata hesabı yapınız ) 2) I 1, I 2, I 3, I 4 ve I 5 akımlarının ölçülen değerleriyle hesaplanan değerlerini karşılaştırınız (En az üç akım değeri için hata hesabı yapınız.) B. Çevre Akımları Yöntemi 1) I A, I B ve I C çevre akımlarını, deneyde ölçtüğünüz dal akımlarını kullanarak hesaplayınız ve Ön Çalışmada hesaplanan teorik değerlerle karşılaştırınız. (Tüm çevre akımları için hata hesabını yapınız) 2) I 1, I 2, I 3, I 4 ve I 5 akımlarının deneyde ölçülen değerleriyle Ön Çalışmada hesaplanan değerlerini karşılaştırınız. (En az üç akım değeri için hata hesabı yapınız.) 2

5 NOT: Koyu ile işaretli olan akım ölçümünü gösterip onay alınması gerekmektedir. Tablo 2: Düğüm gerilimleri yöntemi deneyi sonuçları VERİ Hesaplanan Multisim sonucu Deney sonucu VA VB I1 I2 I3 *I4 I5 PVS1 PVS2 Tablo 3. Çevre akımları yöntemi deneyi sonuçları VERİ Hesaplanan Multisim sonucu Deney sonucu IA IB IC I1 I2 I3 *I4 I5 PVS1 PVS2 3

6 VI.RAPORLAMA 4

7 DENEY 4 - ÖN ÇALIŞMA PUANLAMA No Açıklama Puan Alınan Puan 1 Düğüm Gerilimleri Yöntemi 10 2 Çevre Akımları Yöntemi 10 DENEY 2 - LABORATUVAR PUANLAMA 1 Tablo 3 ün doldurulması 20 2 Tablo 4 ün doldurulması 20 3 Raporlama 40 Toplam 100 ÖĞRENCİNİN Ögrenci No / Masa No Adı Soyadı İmza 5