SAKARYA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ LABORATUARI

Transkript

1 SAKAA ÜNİESİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ELEKTİK-ELEKTONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTİK ELEKTONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİİŞ LABOATUAI DENEİ APTIAN: DENEİN ADI: DENE NO: DENEİ APANIN ADI ve SOADI: SINIFI: OKUL NO: DENE GUP NO: DENE TAİHİ APO TESLİM TAİHİ KONTOL EİLEN NOT

2 DENE NO : DÜĞÜM GEİLİMLEİ İLE DEE ÇÖZÜMÜ Bu deneyde, düğüm gerilimleri metodu (Node-oltage Analysis) devreye uygulanıp pratik olarak çalışması öğrenilecektir. I- KUAMSAL AÇIKLAMALA Bir devrede üç ya da daha fazla elemanın (kolun) birleştiği noktaya düğüm noktası denir. Bu yöntemde, devredeki düğüm noktalarından biri referans noktası olarak alınır. Diğer düğüm noktalarının gerilim değerleri bu referans düğümüne göre bulunur. Bir devredeki düğüm noktalarının sayısı n ise, referans düğüm noktası çıkarılınca geriye n adet düğüm noktası kalır. n adet bilinmeyen gerilim değeri olduğu için n adet denkleme ihtiyaç vardır. Her düğüm noktası için Kirchhoff akım yasası uygulanarak düğüm denklemi yazılır. Aşağıdaki devre için düğüm denklemlerini yazalım. Şekil. Kirchhoff akım yasasına göre her bir düğüm noktasında akımlar toplamı sıfırdır. Düğüme gelen akımlar (-), çıkan akımlar (+) alınarak akımlar toplamı sıfıra eşitlenir. Ii i Devrenin bağımsız akım denklemleri:. düğüm: I + I + I =. düğüm: I + I + I = () Düğüm denklemleri: a 4 b () Devrede adet düğüm bulunduğu için bilinmeyenli denklem yazılmıştır. Bu denklemleri matris şeklinde yazalım.

3 b a 4 () Matrisi, admitans (/empedans) şeklinde yazarsak; b a 4 (4) Bu matrisler, bilinen metotlardan biri kullanılarak çözülür. ve düğüm gerilimleri elde edilir. II- ÖN HAZILIK. a. Şekil de görülen devredeki düğüm gerilimlerini, düğüm gerilimleri yöntemiyle çözünüz. Bu gerilim değerleri, ölçüm kâğıdındaki Ön Hazırlık Tablo de. satıra doldurunuz. b. Bulduğunuz düğüm gerilimlerinden yararlanarak tüm eleman akımlarını Şekil de verilen gerilim referans yönlerine göre hesaplayınız ve ölçüm kağıdındaki Ön Hazırlık Tablo in. satırını doldurunuz. c. Bulduğunuz düğüm gerilimlerinden yararlanarak tüm eleman gerilimlerini Şekil de verilen gerilim referans yönlerine göre hesaplayınız ve ölçüm kağıdındaki Ön Hazırlık Tablo in. satırını doldurunuz. =6.8KΏ, =KΏ, =KΏ 4 =KΏ, =.8KΏ, 6 =.KΏ, a =olt ve b =olt. Şekil.. Şekil te görülen devre için a.,b.,c. deki işlemleri yaparak ölçüm kağıdındaki Ön Hazırlık Tablo yi doldurunuz.

4 Şekil. =Ώ, =6Ώ, =8Ώ, 4 =.KΏ, =68Ώ, 6 =.KΏ, 7 =.8KΏ, 8 =Ώ, a =olt ve b =olt.. Şekil 4 te görülen devrede, direnci üzerine düşen gerilimi düğüm gerilimleri metodunu kullanarak bulunuz. =KΏ, =KΏ, =4KΏ, 4 =KΏ, =K =KΏ ve =olt. Şekil 4.. ukarıda verilen adımlardaki devrelerin benzetimini ve ilgili sonuçlarını seçeceğiniz bir simülasyon programında gerçekleyiniz. I- DENEİN APILIŞI. a. Şekil deki devreyi board üzerine düzgün bir biçimde kurunuz. Tüm dirençlerden geçen akımları, referans yönlerinde avometreyle ölçünüz ve Ölçüm Tablo de. satıra kaydediniz. NOT : AKIM ölçülürken ölçü aletinin AMPEMETE kademesinde olmasına ve AMPEMETENİN devreye SEİ bağlanacağına dikkat ediniz.

5 b. Avometreyi oltmetre kademesine getiriniz. oltmetrenin (toprak) ucunu referans noktasına bağlayarak bütün düğüm gerilimlerini ölçünüz ve Ölçüm Tablo de. satıra kaydediniz. Daha sonra voltmetrenin - ucunu referans noktasından ayırınız. NOT : GEİLİM ölçülürken ölçü aletinin OLTMETE kademesinde olmasına ve OLTMETENİN devreye PAALEL bağlanacağına dikkat ediniz. c. Bütün direnç gerilimlerini Şekil de verilen referans yönlerinde avometre ile ölçünüz ve Ölçüm Tablo de. satıra kaydediniz. d.. adımdaki ölçümleri ve direnç değerlerini kullanarak,. adımdaki ölçümlerin doğruluğunu gözleyiniz. Bulduğunuz değerleri Ölçüm Tablo de 4. satıra kaydediniz.. Şekil teki dereyi board üzerine düzgün bir biçimde kurunuz. a., b., c., d. İşlemlerini yaparak Ölçüm Tablo yi doldurunuz. - APODA İSTENENLE. de kullanılan devrelerin düğüm gerilimlerini, düğüm gerilimleri yöntemiyle gerekli işlemleri yaparak elde ediniz. (Teorik hesap). (Ön hazırlıktaki sonuçlarınız doğru ise ön hazırlığı rapora ekleyebilirsiniz).. Ölçtüğünüz düğüm gerilimleri ile ön hazırlıkta bulduğunuz değerleri karşılaştırınız. Farklı çıkıyorsa nedenlerini açıklayınız.. de kullanılan devrelerin düğüm sayısı nedir? Bu devrelerin çözümü için kaç tane bağımsız akım denklemine ihtiyaç vardır? 4. Ölçüm kâğıdındaki tabloları rapora ekleyerek deneyle ilgili yorumlarınızı yapınız. ÖN HAZILIK TABLO. adım I I I I 4 I I 6. adım 4 6. adım 4

6 ÖN HAZILIK TABLO 4. adım I I I I 4 I I 6 I 7 I 8. adım adım ÖLÇÜM TABLO. I I I I 4 I I 6. adım. adım. adım adım

7 ÖLÇÜM TABLO.. adım I I I I 4 I I 6 I 7 I 8. adım 4. adım adım 4 6