Uyanı s! ZAMANI AKILLICA KULLANMANIN YOLLARI

Transkript

1 Uyanı s! ŞUBAT 2014 ZAMANI AKILLICA KULLANMANIN YOLLARI

2 Uyanı s! BU SAYIDA DAHA FAZLASI IC IN GENCLER KAPAK KONUSU Zamanı Akıllıca Kullanmanın Yolları 6-9. SAYFALAR r Genclerin sordugu onlarca soruya Kutsal Kitaptan cevap bulabilirsiniz. Ornegin: Gor un uş um Konusunda Saplantılı mıyım? Gercek Arkadaş Kimdir? Cinsel I cerikli Mesajlaşma Konusunda Neler Bilmeliyim? Ayrıca şu videoyu farklı dillerde izleyebilirsiniz: Yaşıtların Ne Diyor? Saglıklı Yaşam. (KUTSAL KITABIN O GRETT IKLER I > GENCLER kısmına bakın) 3 DUNYAYA BAKIŞ 4 KUTSAL K ITABIN GOR UŞ U Ruhculuk 10 SOYLEŞ I Bir Biyomuhendis Yaratıcıya Nasıl Inandı gını Anlatıyor 12 GECM IŞTEN PORTRELER I. Constantinus 14 AILELER I C IN YARDIM Ergenlik Ca gındaki Kızınız Stresliyse 16 TASARIM UR UN U MU? Photuris Ateşboce ginin Feneri ÇOCUKLAR r Resimli Kutsal Kitap hikayelerini ˆ sitemizden okuyabilirsiniz. Bu etkinlik sayfalarını kullanarak cocugunuzun Kutsal Kitapta adı gecen kişileri daha yakından tanımasını ve ahlaksal ilkeleri ogrenmesini saglayabilirsiniz. (KUTSAL KITABIN O GRETT IKLER I > ÇOCUKLAR kısmına bakın) Vol. 25, No. 2 / Monthly / TURKISH Her Sayının Ortalama Tirajı: 99 Dilde Adet Bu yayın parayla satılmaz. Gon ull uba gıslarla desteklenen, dunya capındaki Kutsal Kitap egitim programının bir kısmıdır. Aksi belirtilmedikce, ayet alıntıları Kutsal Kitap Yeni Dunya Çevirisi ndendir. Awake! (ISSN X) Druck und Verlag: Wachtturm Bibel und Traktat-Gesellschaft der Zeugen Jehovas, e. V., Selters/Taunus. Verantwortliche Redaktion: Ramon Templeton, Selters/Taunus. Bu yayının Turk cesinin hazırlanmasından Yehova nın Sahitlerini Destekleme Dernegi sorumludur Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Printed in Germany. Dahafazlabilgialmakyadahi cbir ucret odemeden Kutsal Kitabı incelemek ister misiniz? sitesini ziyaret edebilir ya da aşagıdaki adrese yazabilirsiniz. YEHOVA NIN SAH ITLERI: PK 23 Ferikoy Istanbul-T URK IYE. Tel Adreslerin tam listesi icin su siteye bakın:

3 D UNYAYA BAKIŞ AMERIKA BIRLEŞ IK DEVLETLERI New York Times ın yayımladıgı bir rapora gore sigara icen bir çalı- şan, icmeyene oranla işverenine yılda ekstra dolara mal oluyor. Ohio Eyalet Üniversitesi ndeki araştırmacıların edindigi veriler, bu tahmini ortalama maliyetin sigara molalarından, daha yuksek saglık harcamalarından ve işe gidilmeyen gunlerden kaynaklandıgını gosteri- yor. Başka bir etken de verimin azalması; bu damuhtemelen nikotin bagımlılarının yaşadıgı yoksunluk belirtilerinden kaynaklanıyor. İTALYA Papazların ve inananların soyledikleri ve yaptıkları, yani sozleri ve yaşam tarzları arasındaki tutarsızlık Kilisenin guvenilirli gine zarar veriyor (Papa Francis). Hasta: Robin Hammond/Panos Pictures; Papa Francis: Alessandro Bianchi/AFP/Getty Images; fildişleri: REUTERS/Bazuki Muhammad AFRIKA Dunya Saglık Org ut u n un (WHO) 2012 yılında yayımladıgı bir rapora gore son birkac yılda yaşanan ol umlerin yuzde 63 une bulaşıcı hastalıklar neden oldu; özellikle de HIV/AIDS, ishalle seyreden hastalıklar, sıtma, tuberk uloz ve çocuk hastalıkları. MALEZYA Malezyalı yetkililer, maun kerestelerinden oluşan iki yıgının icine gizlenmiş 24 ton kacak fildişi ele gecirdi; bunlar den fazla file aitti. Çevreciler bunun şimdiye kadarki en buy uk fildişi kacak cılı gı oldugunu soyledi. Sevkıyat Togo dan Çin e yapılıyordu. AVUSTRALYA Akıllı telefonlar ve başka cihazlar icin üretilen kumar oyunları (kumar simulasyonu uygulamaları) çocuklar arasında populer olmaya başladı. Bazı uygulamalar gerçek kumarhane oyunlarına çok benziyor, ancak kazanmak daha kolay. Huk umet bu tur simulasyon oyunlarının, çocukların kumarı normal bir şey olarak gormesine ve gelecekte kumar sorunu yaşamasına neden olabilecegi konusunda uyarıyor. 3

4 KUTSAL K ITABIN G OR U Ş U RUHCULUK RUHCULUK Olulerle iletişim kurmaya calışmak yanlış mı? Medyumlara başvurmayacaksınız.... bunlarla kendinizi kirletmeyeceksiniz (Leviogulları 19:31). İNSANLAR NE DIYOR? Dogal olarak insanlar ölen sevdiklerinin acı cekmedi ginden emin olmak istiyor. Dolayısıyla şoyle duş unebilirler: Bir medyum aracılıgıyla onunla konuşmaya calışmanın nesi yanlış? Belki medyum rahatlamama ve huzur bulmama yardım edebilir. KUTSAL KITAP NE DIYOR? Kutsal Kitap Yehova Tanrı nın bu konudaki gor uş un u acık ca belirtir. Eski devirlerde de insanlar olulerle iletişim kurmaya calışırdı. Ornegin Tanrı, Musa peygamber aracılıgıyla Kendi halkına verdigi kanunda şoyle demişti: Aranızda, medyum ya da ol ulere danışan bulunmayacak. C unk u bunları yapan herkes Yehova icin igren ctir (Tekrar 18:10-12). Ayrıca Kutsal Kitap ruhculukla ugraşanların Tanrı nın onayını kazanamayacagını soyler (Galatyalılar 5:19-21). r Kutsal Kitapla ilgili başka sorularınıza cevap almak icin adresine bakabilirsiniz.

5 Olm uş kişiler yaşamımızı etkileyebilirmi? İNSANLAR NE DIYOR? Bircok insan ölen kişilerin bir şekilde ya- şamaya devam ettigini iddia ediyor. Bu nedenle ol ulerden bilgi almak veya onları yatıştırarak kendilerini rahat bırakmalarını sag- lamak amacıyla medyumlara başvuruyorlar. KUTSAL KITAP NE DIYOR? Yaşayanlar öleceklerinin farkındadır; ol uler ise hicbir şeyin farkında degildir.... [Hayattayken hissettikleri] sevgileri de, nefretleri de, kıskanclıkları da yok olmuştur (Vaiz 9:5, 6). Evet, Kutsal Kitap ol ulerin yaşamadıgını acık ca soyler. Onlar duş unemez, hareket edemez ve Tanrı ya ibadet edemez. Ol uler, sessizlik diyarına inenler, [Tanrı yı] yuceltemez (Mezmur 115:17). Yaşayanlar öleceklerinin farkındadır; oluler ise hiçbir şeyin farkında degildir (Vaiz 9:5). Medyumlar bazen do gru bilgiler vermiyor mu? İNSANLAR NE DIYOR? Bazı insanlar ölen kişi, ailesi ya da arkadaşlarından başka kimsenin bilmedigi ayrıntıları medyumların verebilecegini duş un uyor. KUTSAL KITAP NE DIYOR? 1. Samuel kitabının 28. bol um unde kot u kral Saul un Tanrı nın kanununu ci gneyerek bir medyuma danıştıgı anlatılır. Saul bu kadından Tanrı nın olm uş bir peygamberi olan Samuel le iletişim kurmasını istedi ve kadın gercekten de biriyle iletişim kurdu. Peki iletişim kurdugu kişi gercekten Samuel miydi? Kesinlikle hayır! O aslında Samuel in kılıgına girmiş bir sahtekardı. ˆ Bu sahtekar ˆ kot u bir ruhtu ve yalanın babası olan Şeytan a hizmet ediyordu (Yuhanna 8:44). Peki kot u ruhlar, yani cinler neden insanları olulerin yaşadıgına inandırmak istiyor? Onların amacı Tanrı yı kot ulemek ve O nun Soz u olan Kutsal Kitabın dogrulu gu hakkında şuphe uyandırmaktır (2. Timoteos 3:16). Peki ölen kişiler icin hic ümit yok mu? Tabii ki var! Kutsal Kitap ol um u bir uykuya benzetir ve Tanrı nın ölen kişileri diriltecegini soyler (Yuhanna 11:11-13; Elciler 24:15). Ölen sevdiklerimizin diriltilmesini beklerken onların acı cekmedi gini bilmek gerçekten çok rahatlatıcıdır. Bu konuda daha fazla bilgi almak icin Kutsal Kitap Aslında Ne O gretiyor? kitabının Olen Sevdiklerimiz I cin Gercek Bir Ümit başlıklı 7. bol um une bakabilirsiniz. Kitaba adresinden erişebilirsiniz. Yaşayanlar için ol ulere mi başvurulur? ( Işaya 8:19). Uyanış! Şubat

6 KAPAK KONUSU Keşke biraz daha zamanım olsaydı! Siz de sık sık boyle duş un uyor musunuz? Aslında tum insanlar zaman konusunda eşittir. Zengin ve gu cl u insanlar fakirlere gore daha fazla zamana sahip degildir. Ayrıca zengin ya da fakir olsun kimse zamanı biriktiremez. Zaman gecti ginde bir daha geri alınamaz. Öyleyse en iyisi sahip oldugumuz zamanı akıllıca kullanmaktır. Peki nasıl? Şimdi zamanı akıllıca kullanmak konusunda bircok kişiye yardımcı olmuş dort öneriyi gorelim. ZAMANI AKILLICA KULLANMANIN YOLLARI 1. Programlı Olun Önceliklerinizi belirleyin. Kutsal Kitap Nelerin daha önemli oldugunu saptayın der (Filipililer 1:10). Yapmanız gereken önemli veya acil işlerin bir listesini hazırlayın. Bu listeyi hazırlarken, ev icin alışveriş yapmak gibi önemli bir şeyin her zaman acil olmadıgını ya da en sevdiginiz dizinin başını yakalamak gibi acil bir şeyin her zaman önemli olmadıgını aklınızda tutun. Nisan 2010 tarihli Uyanış! dergisinde yer alan Zaman Yaratmak I cin 20 Öneri cer cevesine bakabilirsiniz. Önceden duş un un. Kutsal Kitap Demir alet korelmişse, onu bilemeyen guc un u boşa harcar der ve şunu ekler: Hikmeti yerinde kullanmak da başarı getirir (Vaiz 10:10). Bu ayetten ne o grenebiliriz? Bir bıcagı bilemek bir anlamda, zamanı en iyi şekilde kullanmak icin önceden plan yapmaya benzetilebilir. Zamanınızı ve enerjinizi tuketmekten başka bir işe yaramayacak önemsiz işleri erteleyin veya iptal edin. Işinizi bitirdiginiz icin fazladan zamanınız kal- dıysa daha sonra yapmayı planladıgınız şeyleri bu arada yapmaya ne dersiniz? Önceden duş unen biri tıpkı bıca gını bileyen akıllı bir işci gibi verimliligini artırır. Yaşamınızı sadeleştirin. Boşuna zaman harcamanızı gerektirecek veya önemsiz şeylere hayır demeyi ogrenin. Çok fazla aktivite ve randevu stresinizi artırabilir ve sizi mutsuz edebilir.

7 2. Zaman Hırsızlarından Uzak Durun Işleri ertelemek ve kararsızlık. Ruzg arı ˆ kollayan tohum ekmez, bulutlara bakan ekin bicmez (Vaiz 11:4). Bu ayetten ne o g- renebiliriz? Işleri ertelemek hem zamanınızı çalar hem de verimliliginizi duş ur ur. Şartların mukemmel olmasını bekleyen bir cift ci muhtemelen tohum ekemeyecek veya ekin bicemeyecektir. Benzer şekilde bazen biz de hayattaki belirsizlikler yu- zunden kararsız kalabiliriz. Ya da bir karar vermeden önce konuyla ilgili tum ayrıntıları ogrenene kadar beklememiz gerektiğini duş unebiliriz. Tabii ki önemli bir karar vermeden önce araştırma yapmak ve etraflıca duş unmek şarttır. Kutsal Kitap Sagg or ul u kişi adımını tartarak atar der ( Ozdeyişler 14:15). Şu da unutulmamalıdır ki, aslında verdigimiz tum kararlar bazı belirsizlikler icerir (Vaiz 11:6). Mukemmeliyet cilik. Kutsal Kitap Yukarıdan [Tanrı dan] gelen hikmet makuldur der (Yakup 3:17). Kendimizle ilgili yuksek beklentilere sahip olmak gercekten övguye deger. Fakat bazen hayal kırıklıkları- na, hatta başarısızlıklara davetiye çıkaran çok yuksek standartlarımız olabilir. Örneğin yabancı dil ogrenen biri hatalar yapacagını baştan kabul etmeli ve bu hataların dili ogrenmesine yardımcı olacagının farkında olmalı. Öte yandan mukemmeliyet ci biri yanlış bir şey soylemekten korktugu ILGIN C ISTAT IST IKLER icin konuşmaktan çekinir, bu daonun dili ogrenmesini zorlaştırır. Beklentilerimizde makul olmamız gercekten çok önemli. Kutsal Kitap Hikmet haddini bilenlerdedir der ( Ozdeyişler 11:2). Ayrıca makul ve alcakgon ull u kişiler kendilerini fazla ciddiye almaz ve genelde kendilerine gulebilirler. B IR ŞEY SATIN ALIRKEN KARŞILIGINDA ODED I G IN IZ ŞEY ASLINDA PARA DEG IL ZAMANINIZDIR (What to Do Between Birth and Death). 50,2 SAAT işcinin katıldıgı bir ankete gore Kanada daki bir işcinin her hafta işte gecirdi gi sure. 4 SAAT 2011 de Britanya da dort yaş ve üzeri kişilerin her gun televizyon izleyerek gecirdi gi ortalama sure. 8 DAK IKA Hindistan da babaların bir gunde çocuklarıyla konuşarak gecirdi gi sure. Calışan anneler ise çocuklarıyla gunde ortalama 11 dakika konu- şuyor; bu sure ev hanımı olan annelerde 30 dakikayı gecmiyor. Uyanış! Şubat

8 3. Dengeli ve Gercek ci Olun Iş ve dinlenme arasında denge kurun. Biraz dinlenmek, çok emek harcayıp ruz- garı ˆ kovalamaktan iyidir (Vaiz 4:6). Işko- lik insanlar genelde emeginin tadını çıkaramaz; c unk u buna ne zamanları ne de enerjileri kalır. Diger taraftan tembel kişiler surekli dinlenmeyi secerek degerli zamanlarını boşa harcarlar. Kutsal Kitap bize şu dengeli tavsiyede bulunuyor: Çok calış ve başarılarının tadını çıkar. Boyle bir mutluluk Tanrı nın armaganıdır (Vaiz 5:19). Uykunuzdan kısmayın. Davut peygamber Ben huzur icinde yatar uyurum demişti (Mezmur 4:8). Genelde yetişkinlerin fiziksel, duygusal ve zihinsel olarak yenilenebilmesi icin ortalama sekiz saatlik bir gece uykusuna ihtiyacı vardır. Uyku, zamanı kullanmanın iyi bir yoludur. Konsantre olmayı kolaylaştırır ve hafızayı gu clendirir, bu da ogrenmeyi hızlandırır. Öte yandan uyku eksikligi ogrenmeyi zorlaştırır, kaza ve hata yapma riskini artırır ve sinir bozukluguna yol acar. Gercek ci hedefler koyun. Gozle gormek, gonl u çekerek oradan oraya dolaşmaktan iyidir (Vaiz 6:9). Akıllı biri arzularının hayatını kontrol etmesine izin vermez, özellikle de gercek ci olmayan arzularının. Dolayısıyla zekice tasarlanmış reklamlara ya da kolay kredi kampanyalarına kanmaz. Bunun yerine gozle gord u g u, yani gercekten sahip olabilecegi şeylerle yetinmeyi ogrenir. NE KADAR ZAMAN HARCAMAYA DE GER? Yazar ve psikolog Charles Spezzano şu öneride bulunuyor: Bir şey satın almadan önce, onu satın almak icin harcayacagı- nız parayı kazanmanın ne kadar zaman alacagını hesaplayın. Boylece o şeyi almaya gercekten degip degmedi gine karar verebilirsiniz.

9 4. Ahlaki De gerlere Önem Verin Degerlerinizi gozden gecirin. Sahip olduğunuz degerler neyin iyi ve önemli oldugu- nu tespit etmenizi saglar. Yaşamımızı bir oka benzetecek olursak, bu oka yon veren şey degerlerimizdir. Dolayısıyla ahlaki değerlerimiz hayatımızda dogru şeylere öncelik vermemize ve her anımızı en iyi şekilde kullanmamıza yardım eder. Bircok kişi Kutsal Kitaptaki hikmetli og utleri yaşamında uygulayarak ahlaki degerlerini koruyabiliyor ( Ozdeyişler 2:6, 7). Hayatınıza sevgi yon versin. Kutsal Kitap Sevgi, birligin kusursuz bagıdır der (Koloseliler 3:14). Sevgi olmadan gercekten mutlu olamayız ve kendimizi guvende hissedemeyiz, özellikle de aile icinde sevgi yoksa. Bu gerce gi goz ardı ederek ya- şamlarını zengin olmaya veya kariyerlerine adayan kişiler aslında mutsuz bir hayatın temelini atıyorlar. Evet, Kutsal Kitabın sevgiden yuzlerce kez bahsederek bu niteligi ön plana çıkarması boşuna degildir (1. Korintoslular 13:1-3; 1. Yuhanna 4:8). Manevi ihtiyaclarınıza zaman ayırın. Geoff, sevgi dolu bir eşe, iki mutlu cocu ga, iyi arkadaşlara ve bir ilk yardım gorevlisi olarak doyum veren bir işe sahipti. Fakat maalesef işi nedeniyle, acı çeken ve ölen insanlarla sık sık karşılaşıyordu. Hayat bundan mı ibaret? diye duş unmeye başladı. Sonra bir gun Yehova nın Şahitlerinin Kutsal Kitaba dayalı bazı yayınlarını okudu ve sorusuna tatmin edici yanıtlar buldu. Geoff o grendiklerini karısı ve çocuklarıyla paylaştı. Onlar da ilgi gosterince aile- ce Kutsal Kitabı incelemeye başladılar. Bu inceleme hayatlarına çok şey kattı ve zamanlarını akıllıca kullanmalarına yardım etti. Ayrıca Kutsal Kitap sayesinde acıların yaşanmayacagı ve herkesin anlamlı bir hayata sahip olacagı sonsuz yaşam ümidine sahip oldular (Vahiy 21:3, 4). Geoff in orne gi İsa Mesih in şu sozlerini akla getiriyor: Ne mutlu ruhi ihtiyacının farkında olanlara (Matta 5:3). Ruhi, yani manevi ihtiyaclarınız icin biraz zaman ayırmaya ne dersiniz? Emin olun ki sadece zamanınızı degil tum yaşamınızı akıllıca kullanmanın bundan daha iyi bir yolu olamaz. ONCEL IKLER IN IZ I SIRALAYIN AILE IŞ EG ITIM ARKADAŞLAR TOPLUMSAL FAALIYETLER MANEVIYAT EGLENCE SAGLIK Uyanış! Şubat

10 S OYLEŞ I HANS KRISTIAN KOTLAR Bir Biyomuhendis Yaratıcıya Nasıl Inandı gını Anlatıyor Dr. Hans Kristian Kotlar bilimsel araştırmalarına 1978 de Norvec Radyum Hastanesinde başladı. Orada kanser ve bagışıklık sistemi üzerine araştırmalar yaptı. Aynı donemde yaşamın kokeniyle de ilgilenmeye başladı. Dr. Kotlar araştırmaları ve inanclarıyla ilgili Uyanış! dergisinin sorularını cevapladı. Yaşamın k okeni ve anlamıyla ilgilenmeye nasıl başladınız? Babam Katolik, annem de Protestandı. Fakat dine pek önem vermezlerdi. Bense genclik yıllarımda yaşamın anlamını merak etmeye başladım ve Budizm, Hinduizm ve İslam hakkında kitaplar okudum. Hatta Tanrı dan bana gerce gi gos- termesini istedim lerde molekuler biyoloji alanında bazı buy uk gelişmeler oldu, ben de bu gelişmelerin yaşamın nasıl başladıgı sorusuna cevap verip veremeyeceğini merak ettim. Canlı hucrele- rin icindeki mekanizmalar ilgimi cektiginden biyoteknoloji okumaya karar verdim. Profesorle- rimden co gu yaşamın dogal ge- lişim sureciyle evrimleşerek meydana geldigini soyledi gi icin ben de boyle duş unmeye başladım. Kutsal Kitapla ilgilenmeye nasıl başladınız? İki Yehova nın Şahidi kapıma geldi. Çok kibar davrandılarsa da ben onlara kaba davrandım ve ilgilenmedigimi soyledim. Eşim konuştuklarımızı duymuş. Hans Kristian, onlara hic de kibar davranmadın dedi. Yaşamın anlamını hep merak ettigini soyl uyordun. Haklıydı, yaptığımdan çok utandım ve Şahitlerin arkasından koştum. Onlarla konuşurken Kutsal Kitabın bilimle uyumlu olup olmadıgını ogrenmek istedigimi soyledim. Nasıl karşılık verdiler? Kutsal Kitabın evrendeki enerjinin kaynagı hakkında ne soy- ledigini gosterdiler. Okudukları ayet şoyle diyordu: Başınızı kaldırıp goklere bakın. Bunları kim yarattı?...muazzam guc u, etkin kuvveti sayesinde onlardan hicbiri eksilmiyor. 1 Bu soz- ler çok ilgimi çekti. Ayrıca evren- deki duzenin ancak akıl sahibi

11 Araştırmalarım yaşamın zeka ˆ sahibi bir Yaratıcının eseri oldugu sonucuna varmamı sagladı bir enerji kaynagıyla acıklanabi- lecegi duş uncesi bana çok mantıklı geldi. Evrimle ilgili gor uş un uz degişti mi? Evrim teorilerinin saglam bilimsel kanıtlara dayanmadıgını fark etmeye başladım. Aslında bu teoriler, canlılarda bulunan bagışıklık sistemi gibi goze çarpar tasarımların nasıl kendi kendine meydana gelmiş olabilecegini acıklamak icin uydurulmuş hikayeler. ˆ Bagışıklık sistemini araştırdıkca ne kadar karmaşık ve etkili bir sistem oldugunu daha iyi anladım. Dolayısıyla araştırmalarım yaşamın zeka ˆ sahibi bir Yaratıcının eseri oldugu sonucuna varmamı sagladı. Canlılardaki tasarıma bir örnek verebilir misiniz? Bagışıklık sistemi, bizi bakteri ve virus gibi sayısız maddeye karşı savunmak amacıyla tasarlanmış şaşırtıcı ceşitlilikte mekanizmalardan oluşur. Bu mekanizmalar birbirini tamamlayan iki sistemde gruplandırılabilir. İlki, vucuda giren mikroplara karşı saatler icerisinde saldırı duzenler. İkincisinin harekete gecmesi birkac gun alsa da vucuttaki davetsiz misafirlere çok daha etkili şekilde saldırır. Ayrıca bu ikinci sistemin gu c- lu bir hafızası vardır. Boylece yabancı bir madde vucuda yıllar sonra tekrar girdiginde ona hemen karşı koyabilir. Tum sistem o kadar iyi calışır ki, vucu- dunuza bir mikrobun girdigini ve vucudunuzun savaşarak onu yok ettigini co gunlukla fark etmezsiniz bile. Ayrıca bagışıklık sisteminin yabancı maddeler ile vucudumuzu oluşturan yuzlerce tur hucreyi birbirinden ayırt etme şekli de inanılmazdır. Vucudumuza bir mikrop girdiginde neler oluyor, anlatabilir misiniz? Mikroplar solunum, yiyecekler, ürogenital sistemimiz ya da cildimizdeki yaralar yoluyla vucu- dumuza girebilir. Bagışıklık sis- temi vucuda yabancı bir maddenin girdigini fark edince, özel olarak tasarlanmış onlarca proteinin dahil oldugu bir dizi tepkimeye yol acar. Bu zincirdeki her bir halka bir sonrakini tetikler, boylece saldırı daha da gu clenir. Bu gercekten akıllara durgunluk veren bir sure ctir! Öyleyse bilimsel araştırmalarınızın Tanrı ya inancınızı gu clendirdi gini soyleyebilir miyiz? Kesinlikle! Bagışıklık sistemimizin gu cl u ve karmaşık yapısı zeka ˆ sahibi ve sevgi dolu bir Yaratıcının var oldugunu gosteri- yor. Ayrıca bilimin Kutsal Kitaba olan inancımı da gu clendirdi gini soylemeliyim. Ornegin Ozdeyişler 17:22 sevincli yurek bede- ne şifadır der. Araştırmacılar ruh halimizin bagışıklık sistemimizi etkiledigini keşfetti. Örneğin stres bagışıklık sistemimizi zayıflatabilir. Tanıdıgınız bircok kişi Tanrı ya inanmıyor. Bunun nedeni nedir? Çok ceşitli nedenleri var. Bazıları benim de gecmişte yaptıgım gibi kendilerine soylenenleri otomatikman kabul ediyor. Belki de evrimin saglam bilimsel kanıtlarla desteklendigini duş u- nuyorlar. Bazıları da yaşamın nasıl başladıgı üzerinde pek du- şunm uyorlar. Aslında bu çok uzuc u, bence daha çok soru sormalılar. Neden Yehova nın Şahidi oldunuz? Şahitlerin konukseverligi ve Yaratıcının daha iyi bir gelecek vaadine olan imanları beni çok etkiledi. 2 Üstelik imanları hurafelere ya da kulaktan dolma bilgilere degil araştırmalara ve saglam bir mantıga dayanıyor Işaya 40: Vahiy 21:3, İbraniler 11:1. Uyanış! Şubat

12 ˆ GECM I ŞTEN PORTRELER I. CONSTANTINUS I. CONSTANTINUS I. Constantinus Hıristiyan oldugunu soyleyen ilk Roma imparatoruydu. Bunu yaparak dunya tarihini derinden etkiledi. Constantinus, önceden zulme maruz kalmış bu dinibenimsedi, ona şekil verdi ve bugun aslından sapmış olan Hıristiyan Âleminin oluşmasında buy uk rol oynadı. Bunun sonucunda sozde Hıristiyanlık, tarihe yon veren gelmiş gecmiş en gu cl u sosyal ve siyasal unsur haline geldi (The Encyclopædia Britannica). KISA B ILG ILER ) I. Constantinus MS 306 yılında Batı Roma imparatoru oldu yılları arasında ise Dogu ve Batı Roma nın tek huk umdarıydı. ) Hıristiyanların Tanrısının bir ruya ya da gor unt ude, kendisine savaşta yardım edecegine dair guvence verdigini soyledi. ) Askeri bir zaferi Tanrı ya atfetmek icin derhal emir vererek elinde hac şeklinde bir mızrak olan kendi heykelini Roma nın en işlek yerine diktirdi (Paul Keresztes, tarihci). ) Bir pagan unvanı olan pontifex maximus, yani başrahip unvanını aldı ve kendisini topraklarındaki tum dinlerin efendisi olarak gord u. E SK I bir Roma imparatorunun yaptıkları bugun neden bizi ilgilendirsin? C unk u I. Constantinus un siyasal ve dinsel taktikleri, dunyada bugun de çok yaygın olan birçok inanc ve uygulamayı etkilemiştir. Bunun nasıl oldugunu gorelim. KIL ISELERI YASALLAŞTIRIP ÇIKARLARI I C IN KULLANDI MS 313 yılında Licinius ve Maximinus Dogu Roma da hu- kum surerken, Constantinus Batı Roma Imparatorlu gu nu yonetiyordu. Constantinus ve Licinius, Hıristiyanlar da dahil herkese ibadet ozg url u g u tanıdı. Constantinus, Hıristiyanlığın imparatorlugunu birleştirecegine inandıgı icin bu dini korudu. Ancak kiliselerde anlaşmazlıklar nedeniyle bol unmeler oldugunu gor unce korktu. Bir an önce fikir birligine varılması icin dogru (!) o gretiyi belirlemenin ve kabul ettirmenin yollarını aradı. Piskoposlar onun goz une girmek icin dini konularda taviz vermeliydi; bunu yapanlar vergiden muaf tutuldu ve muazzam yardımlar aldı. Tarihci Charles Freeman şoyle diyor: Hıristiyan o gretisinin dogru versiyonunu kabul etmek, [din adamlarına] sadece cennetin degil, dun- yadaki sonsuz nimetlerin de kapılarını actı. Boylece din adamları dunyevi meselelerde buy uk rol oynamaya başla- Constantinus un samimi bir Hıristiyan olup olmadıgı çok tartışılan bir konudur. Tarih profesor u Raymond Van Dam a gore bunun bir nedeni huk umdarlı- ğının son zamanlarında bile pagan inanclara acık ca taviz vermesi[dir]. Kim Kirby/age fotostock; Commissioned by York Civic Trust (heykeltıraş, Philip Jackson)

13 Kilise bir koruyucu kazanmıştı, fakat aynı zamanda artık bir efendisi vardı (A.H.M. Jones, tarihci). dı. Tarihci A.H.M. Jones Kilise bir koruyucu kazanmıştı, fakat aynı zamanda artık bir efendisi vardı diyor. NASIL B IR HIR IST IYANLIK? Constantinus un piskoposlarla anlaşması sonucunda, yarı Hıristiyan yarı pagan o gretilerden oluşan bir din ortaya çıktı. İmparatorun amacı dinsel hakikati bulmak degil de din- sel co gulculuk oldugundan zaten sonuc başka turl u olamazdı. Ayrıca Constantinus pagan bir imparatorlugun huk umdarıydı. Bir tarihciye gore, imparator her iki tarafı da memnun etmek icin davranışlarında ve yonetiminde bilincli olarak belirsiz bir tutum benimsedi. Constantinus bir yandan Hıristiyanlıgı savundugunu iddia ediyor, bir yandan da pagan uygulamalara devam ediyordu. Ornegin astroloji ve falcılıkla ugraştı; oysa Kutsal Kitap gizemli gu clerle baglantılı uygulamaları mahkum ˆ eder (Tekrar 18:10-12). İmparator, Roma daki Constantinus Takı nda pagan tanrılarına kurban sunarken resmedilir. Gu- neş tanrısı adına sikkeler bastırarak ve ona tapınmayı destekleyerek onu yuceltmeye devam etti. Hayatının sonuna dogru Umbria daki ( Italya) ku c uk bir kasabanın, kendisi ve ailesi icin bir tapınak yapmasına ve bu tapınakta hizmet etmek üzere rahipler atamasına bile izin verdi. Constantinus MS 337 yılında ol um unden birkac gun öncesine dek Hıristiyan (!) vaftizini erteledi. Bircok bilgine gore bunun sebebi, imparatorlugundaki hem Hıristiyan hem de pagan gruplardan aldıgı siyasi destegin surmesini istemesiydi. Hayatı boyuncayaptıkları, ayrıca bu kadar gec vaftiz edilmesi Constantinus un Mesih e duydugu imanın samimiyeti hakkında elbette şuphe uyandırıyor. Ancak bir şey kesindir: Constantinus un meşrulaştırdıgı kilise, gu cl u bir siyasal ve dinsel oluşum haline geldi; bunun sonucunda Mesih e sırt çevirdi ve dunyaya sarıldı. Oysa İsa takipci- leri hakkında şoyle demişti: Ben dunyaya ait olmadıgım gibi, onlar da dunyaya ait degiller (Yuhanna 17:14). Artık dunyanın bir parcası haline gelen bu kiliseden sayısız mezhep turedi. Tum bunlardan biz hangi sonucu çıkarabiliriz? Bugun kiliselerde o gretilenlerin İsa peygamberin o gretilerini yansıttığını duş unmeyelim. Eger İsa peygamberin gercekten ne o g- rettigini ogrenmek istiyorsanız Tanrı nın soz u olan Kutsal Kitabı incelemelisiniz (1. Yuhanna 4:1). Kazandı gı bir zaferin anısına inşa edilen Constantinus Takı Iyibir imparator hatta iyi bir Hıristiyan bile bir gun kaçınılmaz şekilde cenneti kaybetmekle iktidarı kaybetmek arasında bir secim yapmak zorunda kalacaktır. Constantinus, tahta yeni cıkmış biri olarak guce doymamıştı ve bu guc u elinde tutmak icin gunah işlemek de dahil ne gerekiyorsa yapmaya hazırdı (Richard Rubenstein, catışma coz um u ve kamu işleri profesor u). Constantinus un en azından hayatının sonunda Hıristiyan oldugu soylenebilir, tabii bir kişi onun Hıristiyanlıgını kalitesine gore yargılamadıgı surece (Paul Keresztes, klasik eserler ve tarih profesor u). Uyanış! Şubat

14 ˆ A ILELER I C IN YARDIM ANNE BABA OLMAK Ergenlik Cagındaki Kızınız Stresliyse ZORLUK Kızınız Cok stresliyim diyor. Buna bir anlam veremeyerek 13 yaşında ne stresi? Bu yaşta bir çocuk strese mi girer? diye duş un uyorsunuz. Duş uncelerinizi cocu gunuza soyle- meden önce, ergenlik ca gındaki bir kız icin hayatın neden stresli olabilecegini gozden gecirin. NEDEN BOYLE OLUYOR? Fiziksel degi siklikler. Bir kız cocu gu ergenlik donemine girerken vucudunda meydana gelen ani degişiklikler nedeniyle oldukca gergin olabilir, özellikle de yaşıtlarından daha çabuk geliştiyse ya da onların gerisinde kaldıysa. Şimdi 20 yaşında olan Ayca Sutyen kullanmak zorunda kalan ilk kızlardan biriydim ve kendimi çok rahatsız hissediyordum diyor. Sanki yaşıtlarımın yanında acayip duruyordum, yaratık gibiydim! Duygusal degi siklikler. Şu an 17 yaşında olan Karen şoyle anlatıyor: Bazen tum gun mutlu mutlu geziyor, gece boyunca da iki goz um iki ceşme aglıyordum. Bunun nedenini bilmemek çok urk ut uc uyd u. Neyim vardı anlayamıyordum. Sankiduygularımkontrolden cıkmıştı. Âdet çevriminin baslaması. Ketrin isimli bir genc Annem beni bu konuda bilgilendirmişti, yine de ilk âdet ˆ gord u g umde daha buna hazır degildim diyor. Gun icin- de defalarca duş alırdım c unk u kendimi surekli pis his- sederdim. Toplumsal baskı. Şimdi 18 yaşında olan Meryem şunları hatırlıyor: yaşlarındayken arkadaş baskısı gercek- ten çok gu cl uyd u. Okuldaki çocuklar kendilerinden fark- lı olanlara kot u davranırdı. 14 yaşındaki Aslıhan da Benim yaşımdaki birinin, bir arkadaş grubu tarafından kabul gord u g un u hissetmesi çok önemli, dışlanması ise berbat diyor. Bu makaledeki bazı isimler de giştirilmiştir. r Ailelere yardımcı olabilecek başka makaleler icin adresine bakabilirsiniz.

15 SIZ NE YAPABIL IRS IN IZ? Kızınızı sıkıntısı hakkında konusmaya tesvik edin. İlk başta isteksiz davranabilir. Ancak sabredin ve Kutsal Kitabın Dinlemeye hevesli olun, fakat konuşmakta acele etmeyin o g ud une uyun (Yakup 1:19). Kızınızın sıkıntısını ciddiye alın. Unutmayın ki onun sizin kadar hayat tecrubesi yok, dolayısıyla yaşadıgı sıkıntıları sizin gibi ele alamaz. Ayrıca bunlarla baş etmek icin gereken becerileri de henuz geliştirmedi. Kutsal Kitaptaki ilke: Romalılar 15:1. Kızınızı ders dısı faaliyetlere bogmayın. Teach Your Children Well adlı kitaba gore, programları aşırı yogun olan genclerde sık sık stres belirtileri gor ul ur, özellikle de baş agrısı ve mide agrısı gibi fiziksel belirtiler. Kutsal Kitaptakiilke: Filipililer 1:9, 10. Kızınızın yeterince dinlenmesini saglayın. Genclerin ihmal ettigi ilk şey genelde uykudur. Ancak uykusuzluk kızınızın duş unme becerilerinizayıflatır, dolayısıyla stresle başa çıkma becerisi de zayıflar. Kutsal Kitaptaki ilke: Vaiz 4:6. Kızınızı stresini azaltacak faaliyetlere yoneltin. Bazı kızlar spor yaparak stres atıyor. Kutsal Kitap da beden egitiminin yararlı oldugunu kabul eder (1. Timoteos 4:8). Bazılarıysa gunl uk tutarak, icinde bulundukları stresli duruma geniş bir acıdan bakabildiklerini fark etti. 22 yaşındaki Brittany ergenlik ca gıyla ilgili şunları hatırlıyor: I cinden cıkamadı gım sorunlarımı ka ˆ gıda dok uyordum. Bunu yaptıgımda sorunum hakkındagercekten ne hissettigimi anlayabiliyordum, boylece sorunu c ozmek ya da kafama takmamak daha kolay oluyordu. Örnek olun. Peki siz stresle nasıl başa çıkıyorsunuz? Çok fazla iş yukleniyor, sonra da bunları yaparken paniğe mi kapılıyorsunuz? Çok calışıp kendinizi tuketiyor, hayatta daha önemli olan şeylere vakit ayıramıyor musunuz? Kutsal Kitap Makullu g un uz herkesce bilinsin der (Filipililer 4:5). Unutmayın, cocu gunuz sizi gozlemliyor ve iyi ya da kot u sizi örnek alıyor. TEMEL AYETLER Kuvvetli olan bizlerin, kuvvetli olmayanların zayıflıklarını yuklenmesi gerekir (Romalılar 15:1). Nelerin daha önemli oldugunu saptayın (Filipililer 1:9, 10). Biraz dinlenmek, çok emek harcayıp ruzg arı ˆ kovalamaktan iyidir (Vaiz 4:6). ANNE BABANIN ORNE G I Laura isimli bir kız Babam çok yoğun bir adam diyor. Ama tum bu yogunlu ga ragmen olumlu tutumunu koruyor. Bir sorun cıktı gında genelde ilk tepkisi şoyle oluyor: Bunu nasıl c ozebiliriz? ya da En iyi c o- zum yolu ne? Babamın en çok sevdigi sozlerden biri şu: Hayatın yuzde 10 u başımıza gelenler, yuz- de 90 ı bunlara verdigimiz tepkiler- dir. Babam kusursuz degil, bazen o da strese giriyor. Ama problemlerin onu yenmesine asla izin vermiyor. Babam stresle başa çıkmak konusunda benim icin harika bir örnek. Uyanış! Şubat

16 TASARIM UR UN U M U? Photuris Ateşboce ginin Feneri Üst üste binmiş pullar Ateşb oce gi: Gail Shumway/Photographer s Choice/Getty Images; pullar: Optics Express İR tur B ateşboce gi olan Photuris in feneri, yani ışık organı üst üste binmiş pullarla kaplıdır. Bu pullar boce gin uretti gi ışıgın parlaklıgını şaşırtıcı oranda artırır. Şunu du s un un: Araştırmacılar bazı ateşboceklerinin fenerlerinin yuzeyindeki minicik pulların üst üste binen kiremitler gibi çıkıntılı bir yapı oluşturdugunu gord u. Her bir pulun egimi sadece 3 mikrometre, yani bir sac telinin kalınlıgı- nın yirmide birinden daha az. Eger bu ku c uc uk egim olmasaydı ateşboce ginin feneri neredeyse yuzde 50 daha az parlayacaktı. Acaba bu fikir elektronik cihazlarda kullanılan LED lerin (ışık yayan diyotların) verimini artırabilir mi? Bilim insanları bunu o g- renmek icin LED leri ateşboce ginin fenerindekine benzer çıkıntılı bir yuzeyle kapladı. Sonuc ne oldu? LED ler yuzde 55 daha fazla ışık verdi! Fizikci Annick Bay şoyle diyor: Bu calışmanın en önemli yararı, dogayı dikkatle goz- lemleyerek ne kadar çok şey o g- renebilecegimizi gostermesidir. Ne dersiniz? Photuris ateşbo- ceginin feneri evrimle mi meydana geldi? Yoksa tasarlandı mı? Bilim insanları bu ateşboce ginin but un turle- rini henuz incelemedi. n o Bu dergiyi ve önceki sayılarını ücretsiz olarak indirebilirsiniz p Sitemizde Kutsal Kitabı yaklaşık 50 dilde okuyabilirsiniz sitesini ziyaret edin ya da kodu okutun g14 02-TK