Kimya. Modern Atom Teorisi 1. FASİKÜL soru Bilgi Teknolojileri Uyarlamaları ÖSYM Çıkmış Sınav Soruları Video Çözümler

Transkript

1 Kimya. FASİKÜL Modern Atom Teorisi 464 soru Bilgi Teknolojileri Uyarlamaları ÖSYM Çıkmış Sınav Soruları Video Çözümler

2 Teşekkürler Değerli öğretmenlerimiz Bülent ERTEN, Burhan ACARSOY, Sevim AKGÜNLÜ ve Bülent AKGÜNLÜ'ye katkılarından dolayı teşekkür ederiz. Bu kitap MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI TALİM VE TERBİYE KURULU BAŞKANLIĞI nın tarih ve 30 sayılı kararı ile belirlenen ORTAÖĞRETİM KİMYA DERS PROGRAMINA GÖRE HAZIRLANMIŞTIR. Bu kitabın her hakkı Çap Yayınlarına aittir ve 936 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası na göre Çap Yayınları nın yazılı izni olmaksızın, kitabın tamamı veya bir kısmı herhangi bir yöntemle basılamaz, yayınlanamaz, bilgisayarda depolanamaz, çoğaltılamaz ve dağıtım yapılamaz. GENEL YAYIN YÖNETMENİ Oğuz GÜMÜŞ EDİTÖR Gülten YILDIRIM - Hazal ÖZNAR SAYFA TASARIM - KAPAK F. Özgür OFLAZ. BASKI Ağustos 08 İLETİŞİM ÇAP YAYINLARI Ostim Mah. 07 Sokak No: 3/C D Ostim / Ankara Tel: Fax: bilgi@capyayinlari.com.tr twitter.com/capyayinlari facebook.com/capyayinlari instagram.com/capyayinlari

3 Gelecek için hazırlanan vatan evlâtlarına, hiçbir güçlük karşısında yılmayarak tam bir sabır ve metanetle çalışmalarını ve öğrenim gören çocuklarımızın ana ve babalarına da yavrularının öğreniminin tamamlanması için hiçbir fedakârlıktan çekinmemelerini tavsiye ederim.

4 Ön Söz Değerli Öğrenciler, Çap Yayınları olarak konuları en iyi şekilde kavrayabilmeniz için yeni bir anlayışla elinizdeki fasikülleri oluşturduk. Fasiküllerimiz aşağıdaki içeriklere sahiptir: Kazanım Sayfası: Bir konunun hangi sırayla ve toplam kaç kazanımda anlatılacağını gösterir. Bilgi ve iletişim teknolojileri kullanımı başlığı altında derslerde kullanılabilecek internet sitesi tavsiye edilmiştir. Bilgi Sayfası: Her alt konu ile ilgili gerekli bilgilerin ve kısa örneklerin yer aldığı sayfalardan oluşmuştur. Uygulama Alanı: Konu içinde öğrenilen kavramların pekiştirilmesi amacıyla hazırlanan etkinliklerden oluşturulmuştur. Konu Kavrama Sayfaları: Her alt konuyu ilgilendiren bütün soru türleri kazanım başlığı altında kolaydan zora doğru ve sizi her soruda bir basamak yukarıya taşıyacak şekilde titizlikle oluşturulmuştur. Bu sorular duruma göre açık uçlu ya da çoktan seçmeli olarak planlanmıştır. Pekiştirme Testi: Anlatılan konuların sizler tarafından iyice pekiştirilmesini sağlamak için biraz da farklı sorulara yer verilerek oluşturulmuştur. Tam Tur: Karma testlere geçmeden önce ünitede öğrendiğiniz tüm bilgileri toplu halde bulabilmeniz ve konu tekrarlarında sizlere yardımcı olması amacıyla hazırlanan bölümdür. Acemi, Amatör, Uzman ve Şampiyon Testleri: Ünite bitiminde dört ayrı zorluk seviyesine göre oluşturulmuş TAMAMI VİDEO ÇÖZÜMLÜ olan karma sorulardan oluşmaktadır. Sizi acemi seviyesinden alıp şampiyon seviyesine taşımak hedeflenmiştir. ÖSYM Soruları: Üniversite giriş sınavlarıdda sorulmuş sorular, en son yapılan sınavdan geriye doğru ve yine TAMAMI VİDEO ÇÖZÜMLÜ bir şekilde sunuldu. Bu videolara yayınevimize ait olan akıllı telefon uygulaması ile (capp) ulaşılabilmektedir. Sağlıklı ve başarılı bir öğretim yılı geçireceğinize inanarak hepinize başarılar diliyoruz. Hakan GÜLER Sırrı POLAT Ali GÜVEN Fatih BAYSAL

5 İÇİNDEKİLER MODERN ATOM TEORİSİ VE PERİYODİK SİSTEM (6 DERS SAATİ) Ünite Kazanımları...6 Bohr Atom Modeli...7 Modern Atom Teorisi... 8 Kuantum Sayıları... 8 Uygulama Alanı... 4 Konu Kavrama (Kazanım )... 5 Pekiştirme Testi... 7 Nötr Atomlarda Elektron Dizilimleri... 9 İyonların Elektron Dizilişi... Uygulama Alanı... 4 Konu Kavrama (Kazanım )... 7 Pekiştirme Testi, Periyodik Cetvel Periyodik Cetvelde Periyot ve Grup Bulma Uygulama Alanı Konu Kavrama (Kazanım 3) Pekiştirme Testi Periyodik Özelliklerin Değişimi Atom Yarıçapı Uygulama Alanı Konu Kavrama (Kazanım 4) İyonlaşma Enerjisi Uygulama Alanı Konu Kavrama (Kazanım 5) Pekiştirme Testi Elektron İlgisi ve Elektronegatiflik Metalik-Ametalik Özellik Asitlik-Bazlık Eğilimleri Uygulama Alanı Konu Kavrama (Kazanım 6) Pekiştirme Testi Yükseltgenme Basamakları Konu Kavrama (Kazanım 7) Pekiştirme Testi Elementleri Tanıyalım Konu Kavrama (Kazanım 8) Pekiştirme Testi TAM TUR... 8 Acemi Testleri,, 3, Amatör Testleri,, 3, 4, Uzman Testleri,, Şampiyon Testleri, ÖSYM Soruları... İÇİNDEKİLER 5

6 KAZANIMLAR Kazanım Kazanım Kazanım 3 Kazanım 4 Kazanım 5 Kazanım 6 Kazanım 7 Kazanım 8 : Atomu kuantum modeliyle açıklar. Tek elektronlu atomlar / iyonlar için orbital kavramını elektronların bulunma olasılığı ile ilişkilendirir. Kuantum sayılarıyla orbitaller arasında ilişki kurar. : Yörünge ve orbital kavramlarını karşılaştırır. Nötr atomların elektron dağılımlarını yazar. İyonların elektron dizilimlerini yazar. Hund kuralı, Pauli ilkesi ve Aufbau ilkelerini yorumlar ve kullanır. : Periyodik cetveli tanır. Periyodik cetvelde atomların yerlerini bulur. : Atom yarıçapını bilir. Kovalent yarıçap, Van der Waals ve iyonik yarıçapların farklarını yorumlar. : İyonlaşma enerjisinin tanımını ve periyodik cetveldeki eğilimini anlar. : Elektron ilgisi, elektronegatiflik, metalik ve ametalik özellik, asitlik ve bazlık eğilimlerini anlar ve değişimlerini periyodik cetvel üzerinde yorumlar. : Yükseltgenme basamakları ile elektron dizilimleri arasındaki ilişkiyi açıklar. d-blok elementlerinin birden çok yükseltgenme basamağında bulunabilmelerini elektron dizilimleriyle ilişkilendirir. : Elementlerin periyodik sistemdeki konumu ile özellikleri arasındaki ilişkileri açıklar. Anahtar Kelimeler Atom Atom Modeli Aufbau Prensibi Değerlik elektronu Değerlik orbitali Elektron Dizilimi Elektron İlgisi Elektronegatiflik Enerji Düzeyi Hund Kuralı İyonlaşma Enerjisi Kuantum Sayıları Küresel simetri Orbital Pauli İlkesi Periyodik Sistem Teori Yörünge Yükseltgenme Basamağı Atom Çapı KAZANIMLAR Bilgi ve İletişim Teknolojisi Kullanımı Bilgisayar, tablet, cep telefonu vb. cihazlarınızdan sitelerine girerek atomun yapısı ve periyodik cetvel konusu ile ilgili daha detaylı ve görsel bilgilere ulaşabilirsiniz. 6

7 Bohr Atom Modeli BİLGİ 93 yılında Niels Bohr hidrojen atomu için bir atom modeli önermiştir. Bohr, hidrojen atomu için çekirdeğin çevresinde belirli yörüngelerde hareket eden elektrondan oluşan basit bir model tasarlamıştır. Bu atom modeline göre, Elektronlar, çekirdeğin çevresindeki dairesel yörüngelerde hareket ederler. Her yörünge belirli bir enerjiye sahiptir. Bu yörüngelere enerji düzeyi de denir. Enerji düzeyi yani yörüngeler harflerle (K, L, M, N, P, Q) veya rakamlarla (,, 3, 4, 5, 6, 7) gösterilebilirler. Bir atomun elektronları en düşük enerji düzeyinde bulunmak ister. Bu düzeye temel hâl denir. Temel hâl en kararlı durumdur. Elektronlar kararlı hâlde iken ışıma yapmazlar. Atom dışarıdan enerji aldığında elektronlar daha yüksek enerjili enerji düzeyine çıkar. Bu durumdaki atomlar uyarılmış hâldedir. Elektron tamamen koparılabilir. Bu durumda iyon oluşur. Uyarılmış hâldeki elektronlar kararsızdır. Kararlı hâle yani temel hâle geçerken ışın yayarlar. Bir atomda elektronun alt enerji seviyesinden üst enerji seviyesine çıkması için dışarıdan enerji alması gerekir, yani olay endotermiktir. Üst enerji seviyesinden alt enerji seviyesine geçen elektron dışarıya enerji verir, yani olay ekzotermiktir. Enerji soğurulması Işıma Çekirdek n = n = n = 3 Bohr atom modeli sadece tek elektronlu ( H, He +, 3 Li + ) sistemler için uygundur. Bohr Atom Modelinin Yetersizlikleri (Sınırlılıkları) Bohr atom modeli hidrojen atomu ( H), He +, 3 Li + gibi tek elektronlu sistemler için geçerli olmasına rağmen, çok elektronu olan sistemler için yetersizdir. Bohr atom modelinde yer alan dairesel yörünge kavramı yanlıştır. Yani, elektron çekirdeğin etrafında tek boyutlu sabit bir yörüngede hareket etmez. BİLGİ 7

8 UYGULAMA ALANI - AÇIK UÇLU SORULAR. Aşağıda verilen kuantum sayılarından (sırasıyla n,,, m,, m s ) hangileri yanlıştır, neden? a),, 0, 0 b), 0,, c),, 0, d),, 0, e),,, f) 3,,, 4. Aşağıda verilen kuantum sayıları atomdaki elektronları temsil etmektedir. Kuantum sayılarından X ile gösterilenler için uygun değerler ne olabilir? a) n = l = x m l = + m s = + b) n = x l = m l = m s = c) n = 4 l = 3 m l = x m s = +. Aşağıda bir elektronu tanımlamak için bir dizi kuantum sayıları verilmiştir. Bunlardan hangilerinin bir elektronu tanımlamak için kullanılabileceğini, hangilerinin kullanılamayacağını açıklayarak belirtiniz. a) n =, l =, m l = 0, m s = + b) n = 3, l =, m l =, m s = 5. Bir atomdaki temel enerji seviyesi, alt enerji seviyesi ve orbital kavramları göz önüne alındığında, aşağıdaki kuantum sayılarına uygun en çok kaç tane elektron vardır? a) n = 3 b) n = 4 l = m l = 0 c) n = l = d) n = l = 0 m l = 0 m s = + c) n =, l =, m l = 0, m s = + d) n =, l = 0, m l = 0, m s = 6. Bir atomun 4. enerji düzeyinde açısal kuantum sayısı olan en çok kaç elektron bulunabilir? UYGULAMA ALANI 3. Bir atomun 3. enerji düzeyinde spin kuantum sayısı +/ olan en çok kaç elektron bulunabilir?. a, b, c, e yanlıştır.. a, b, d hatalıdır a) b) n 3 c) a) 8 b) c) 6 d)

9 KAZANIM. Bohr atom modeline göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Elektronlar belirli enerji seviyelerinde yer alır. B) Her yörüngenin belirli bir enerjisi vardır. C) Çekirdeğe en yakın yörüngedeki elektronun enerjisi en büyüktür. D) En dış yörüngedeki elektronları koparmak daha kolaydır. E) Elektronların yörüngeler arasındaki geçişlerinde enerji alınır ya da verilir. KAVRAMA 4. Bohr atom modeli ile ilgili, I. Elektronlar sadece belirli enerji düzeylerinde bulunabilirler. II. Uyarılmış elektronlar enerji vererek temel hale geçme eğilimindedirler. III. Elektron temel haldeyken ışıma yapmaz. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III. Elektronun bulunma olasılığının yüksek olduğu hacim bölgeleri hangi seçenekte doğru adlandırılmıştır? A) Kabuk B) Katman C) Orbital D) Yörünge E) Enerji düzeyi 5. Aşağıda verilen kuantum sayıları ve orbital türlerinden hangisi yanlış eşleştirilmiştir? n l orbital türü A) p B) 4 4d C) 3 0 3s D) 3 3d E) 0 s 3. Modern atom teorisinde temel enerji düzeyleri ile ilgili; I. n = düzeyinde s ve p orbitalleri vardır. II. 3. enerji düzeyinin potansiyel enerjisi. enerji düzeyinden azdır. III. 4. enerji düzeyinde en fazla 3 elektron bulunabilir. yukarıda verilenlerden hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III 6. Atomdaki enerji katmanları ve orbitaller ile ilgili, I. d orbitalleri 3. enerji katmanından başlar. II. 3. enerji katmanında en çok 8 elektron bulunur. III.. enerji katmanında eş enerjili tane s orbitali vardır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) I ve II E) I, II ve III KAVRAMA 5

10 Atom Teorileri ve Kuantum Sayıları PEKİŞTİRME TESTİ. Aşağıda verilen kuantum sayılarından oluşan dizilerden hangisinin bulunma olasılığı yoktur? n l m l m s A) 3 +/ B) / C) 0 0 +/ D) 3 + / E) + +/ enerji düzeyine ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Toplam orbital sayısı 9 dur. B) Elektron kapasitesi 8 dir. C) Üç tür orbital içerir. D) s nin enerjisi p ninkinden düşüktür. E) İçerdiği tüm orbitaller eş enerjilidir.. Modern atom modeli ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) 3. enerji düzeyindeki (n = 3) orbital türleri s, p, d dir. B) 3p x, 3p y, 3p z orbitallerinin enerji değerleri aynıdır. C). enerji düzeyindeki (n = ) orbital sayısı 'dir. D) 4. enerji düzeyindeki (n = 4) toplam elektron sayısı 3 dir. E) 4f orbitallerine en çok 4 elektron girebilir. 5. Bir enerji düzeyinin taşıyabileceği en çok elektron sayısı hangi formül ile bulunur? (n = enerji düzeyinin numarası) A) n B) n C) n D) n E) (n ) 6. Baş kuantum sayısı (n) olan enerji seviyesi 3 için; I. Orbital kuantum sayıları (l) 0, ve değerlerini alabilir. II. En çok 9 orbital bulunur. 3. n = 4 ve l = 3 kuantum sayılarına sahip en fazla kaç elektron bulunabilir? A) 5 B) 7 C) 0 D) 4 E) 3 III. En çok 8 elektron bulunabilir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III PEKİŞTİRME 7

11 Atomun Yapısı ve Periyodik Cetvel TAM TUR Bohr atom modeli tek elektronlu sistemler için doğrudur. Uyarılmış hâlden temel hâle geçen elektronlar dışarıya enerji verirler, olay ekzotermiktir. Modern atom teorisine göre elektronların bulunma olasılıklarının en yüksek olduğu uzay bölgelerine orbital denir. KUANTUM SAYILARI ) Baş kuantum sayısı (n): Elektronun çekirdeğe uzaklığını gösterir. n =,, 3, ) Açısal momentum kuantum sayısı (l): Orbital şekillerini açıklar. l = 0,,, 3, (n ) e kadar s p d f 3) Manyetik kuantum sayısı (m l ): Orbitalin uzaydaki yönlenmesini gösterir. m l = l,... 0,... +l arasındaki değerleri alır. m l = l + eşitliği ile l değeri için kaç tane m l değeri olduğu bulunur. 4) Spin kuantum sayısı (m s ): Elektronların hareket yönünü gösterir. Bir orbitalde en çok elektron bulunur. Aufbau İlkesi: Elektronlar, çekirdeğe en yakın olan ve en düşük enerjili orbitalden başlanarak yüksek enerjili orbitallere doğru yerleştirilir. Madelung Kletchkowski ilkesine göre, (n + l) değeri arttıkça orbitalin enerjisi artar. (n + l) değeri eşit ise n değeri büyük olan orbitalin enerjisi yüksektir. Hund Kuralı: Elektronlar eş enerjili orbitallere öncellikle tek tek yerleştirilir. Sonraki ikinci elektronlar ise orbitallere zıt spinli olacak şekilde yerleştirilir. Pauli İlkesi: Bütün kuantum sayıları aynı olan elektron olamaz. Küresel Simetri: Elektron dizilimi s, s, p 3, p 6, d 5, d 0, f 7 ya da f 4 ile biterse o element küresel simetrik yapıdadır. Değerlik Elektron Sayısı: En dış temel enerji seviyesinde bulunan ve kimyasal özelliği belirleyen elektronlardır. Değerlik Orbitalleri: Değerlik elektronlarının bulunduğu orbitallerdir. TAM TUR 8

12 İyi bir başlangıç, yarı yarıya başarı demektir. Andre Gıde ACEMİ. İyonlaşma enerjisi (kkal/mol) V X Y Z Atom numarası Aynı periyotta bulunan ardışık atom numaralarına sahip V, X, Y ve Z elementlerinin birinci iyonlaşma enerjileri grafikte verilmiştir. X elementi 3. periyot A grubunda bulunduğuna göre, V, Y, Z elementlerinin atom numaraları nedir? V Y Z A) 3 5 B) 3 4 C) D) E) II I I. Atom numarası II. Elektrik iletkenliği III. Atom çapı IV. İyonlaşma enerjisi Yukarıdakilerden hangileri hem I hem de II yönünde artar? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III E) II, III ve IV. Atomla ilgili, I. Temel enerji seviyesinde en kararlı haldedir. II. Proton ve nötronlar çekirdekte yer alırlar. III. Uyarılmış atom yüksek enerjili ve kararsızdır. verilen bilgilerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 3. X atomunun nötr haldeki temel hal elektron dağılımı s s p 6 3s 3p 3 tür. 5. IIA grubu metallerinin erime noktaları aşağıdaki tabloda verilmiştir. 4 Be Mg 0 Ca 38 Sr 56 Ba 88 Ra Erime noktası ( C) Buna göre, IIA grubu metalleri ile ilgili, I. Metalik özellik arttıkça erime noktası azalır. II. İyonlaşma enerjisi arttıkça erime noktası artar. III. Atom yarıçapı arttıkça erime noktası azalır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve III C) II ve III D) I ve II E) I, II ve III Buna göre, X in tam dolu değerlik orbitalinin açısal kuantum sayısı kaçtır? A) 0 B) C) D) 4 E) 6 6. Açısal kuantum sayısı l = olan orbital aşağıdakilerden hangisidir? A) s B) p C) d D) f E) g ACEMİ 83

13 Yapmakta ısrar ettiğimiz şey giderek kolaylaşır. İşin doğası değiştiğinden değil, bizim yapma yeteneğimiz geliştiğinden. Ralph Waldo Emerson AMATÖR. X (g) + 50 kkal X + (g) + e- Y (g) + 45 kkal Y + (g) + e- Z (g) + 80 kkal Z + (g) + e- Yukarıdaki tepkimelere göre X, Y ve Z halojenlerinin elektronegatiflikleri aşağıdakilerden hangisinde doğru karşılaştırılmıştır? 4. 3Al atomunun tam dolu değerlik orbitalindeki elektronların kuantum sayıları aşağıdakilerden hangisi olamaz? A) 3 B) C) 0 D) + E) A) Z > X > Y B) Y > X > Z C) Y > Z > X D) X > Z > Y E) Z > Y > X + 5. Toprak alkali metal oldukları bilinen X, Y ve Z elementleri için şu bilgiler veriliyor: X in metalik aktifliği Y ninkinden büyüktür.. I. Her l değeri için m l = l + kadar değer alır. II. Orbital kuantum sayısının (l)'nin alabileceği değerler sıfır ile (n ) arasındadır. III. m s kuantum sayısı / ve +/ olmak üzere iki farklı değer alabilir. Kuantum sayıları ile ilgili yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur? Yarıçapı en küçük olan Z dir. Buna göre; X, Y, Z elementlerinin atom numaralarının küçükten büyüğe doğru sıralanışı nasıldır? A) Z, X, Y B) Y, Z, X C) Z, Y, X D) Y, X, Z E) X, Y, Z A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II 6. Element E E E 3 E 4 E 5 E 6 X Y Z X + ile 7 Y 3 iyonlarının elektron sayıları eşit olduğuna göre, I. X 3 Y bileşiğindeki toplam elektron sayısı II. X in nötron sayısı III. Y nin kütle numarası değerlerinden hangileri hesaplanabilir? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III Yukarıda X, Y ve Z elementlerinin iyonlaşma enerjileri (kkal/mol) verilmiştir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) X ile Z periyodik cetvelde aynı gruptadır. B) Y bir ametal olabilir. C) Z nin atom numarası X in atom numarasından küçüktür. D) X ile Y elementleri X 3 Y bileşiğini oluşturabilir. E) Y nin elektron dizilimi küresel simetriktir. AMATÖR 9

14 Bir şeyi gerçekten yapmak isteyen bir yol bulur; istemeyen mazeret bulur. E. C. McKenzie UZMAN. X bir halojen olup, YX nin sulu çözeltisi elektrik akımını iletmektedir. Buna göre, I. Y nin katı hali elektriği iletir. II. X in değerlik elektron sayısı aynı periyottaki soygazınkinden azdır. III. Y bir toprak alkali metaldir. yargılarından hangisi kesinlikle doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 4. İlk dört orbitali tam dolu olan ve çekirdeğinde 0 nötronu bulunan atom ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) Atom numarası 9 dur. B) İzotopunun kütle numarası 0 olabilir. C) Açısal momentum kuantum sayısı sıfır olan 4 elektronu bulunur. D) Spin kuantum sayısı / ve +/ olan elektron sayıları birbirine eşittir. E) En yüksek enerjili orbitalin baş kuantum sayısı dir. 9 X X + 7iyonu ile ilgili, 35 I. Soygaz elektron dizilişine sahiptir. II. 3d orbitalleri tam doludur. III. 3 Y +3 iyonu ile izoelektroniktir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II 5. I. Çekirdeğe en yakın enerji düzeyindeki orbitalin enerjisi, diğer orbitallerinkinden yüksektir. II. s orbitalinin hacim büyüklüğü s orbitalinkinden daha fazladır. III. Temel enerji düzeyi aynı olan tüm orbitallerin enerjileri birbirine eşittir. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III 3. I. SO 3 II. Cr O 7 6. I. n = deki s orbitali III. ClO 3 II. n = 3 deki p x orbitali IV. MnO 4 III. n = 3 deki p y orbitali Yukarıda verilen taneciklerde altı çizilen elementlerden hangilerinin yükseltgenme basamakları birbirine eşittir? A) S ve Mn B) S, Cr ve Cl C) S ve Cr D) Cl ve Mn E) Cr ve Mn IV. n = 3 deki s orbitali Yukarıdaki orbitallerin enerjilerine göre büyükten küçüğe doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisindeki gibidir? A) III > II > IV > I B) III = II > I > IV C) II = III > IV > I D) II = III > I = IV E) I > IV > II > III UZMAN 0

15 Zorlukları karşılamanın iki yolu vardır; ya zorlukları değistirirsiniz ya da zorlukları çözmek için kendinizi. Phyllis Bottome ŞAMPİYON. Yukarıdaki periyodik cetvelde I ve II yönlerinde özelliklerin değişimi için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) II yönünde kimyasal özellikler benzerdir. B) I yönünde atom çapı azalır. C) I ve II yönünde atom numarası artar. D) Elektron verme eğilimi I ve II yönünde artar. E) İyonlaşma enerjisi II yönünde azalır, I yönünde genellikle artar. 3. Periyodik tablo ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Metallerin iyonlaşma enerjileri genelde ametallere göre yüksektir. B) Moseley elementleri periyodik tabloda atom numaralarına göre sıralamıştır. C) s bloğu elementlerinin tamamı metaldir. D) Aynı gruptaki elementlerin baş kuantum sayıları aynıdır. E) Tüm toprak alkali metallerden sonra toprak metalleri yer alır enerji düzeyinde (n=4) toplam 5 elektron bulunduran bir element atomunun nötron sayısı 45 dir. Bu atomun izotopu aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) X B) X C) X D) X E) X XO n iyon kökünde toplam 4 elektron bulunmaktadır. 3 Bu iyondaki kökün değerliği (n) ve X elementinin yükseltgenme basamağı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? ( 6 X, 8 O) n X'in yükseltgenme basamağı A) + B) + 4 C) + + D) +4 E) X: s s p 3 Y: s s p 4 Z: s s p 5 Yukarıda elektron dağılımları verilen elementlerin 0 Ca ile oluşturdukları bileşiklerin formülleri aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak gösterilmiştir? A) Ca X 3, CaY, CaZ B) Ca X 3, CaY, CaZ C) Ca 3 X, CaY, CaZ D) CaX 5, CaY, CaZ E) Ca 3 X, CaY 3, CaZ ŞAMPİYON 07

16 ÇIKMIŞ SORULAR. 8 O, 9 F ve Na + iyonlarının yarıçaplarının küçükten büyüğe doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisidir? A) Na + < 9 F < 8 O B) 9 F < 8 O < Na + C) 8 O < Na + < 9 F D) 8 O < 9 F < Na + E) 9 F < Na + < 8 O. Sc elementiyle ilgili, I. Elektron dizilimi 4s 3d ile sonlanır. II. 4. periyot 3. grup (IIIB) elementidir. 08 / AYT III. p orbitallerindeki toplam elektron sayısı 0 dur. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 07 / LYS 3. Bir atomda baş kuantum sayısı (n) 3 ve açısal momentum kuantum sayısı (l) olan orbitallerde en çok kaç tane elektron bulunabilir? A) 0 B) 8 C) 6 D) 4 E) 07 / LYS 4. Aşağıdaki bileşiklerde altı çizili element atomlarından hangisinin yükseltgenme basamağı, karşısında yanlış verilmiştir? ( H, 7 N, 8 O, Na, Mg, 3 Al, 5 P, 7 Cl, 0 Ca) Bileşik Yükseltgenme Basamağı A) Na 3 PO 4 +5 B) HNO 3 +5 C) CaO D) MgCl E) Al O / LYS 5. Fe O 3, MgO ve H O bileşikleriyle ilgili, I. Hepsi iyoniktir. II. Fe O 3 te demirin yükseltgenme basamağı +3 tür. III. H O da oksijenin yükseltgenme basamağı dir. yargılarından hangileri doğrudur? ( H, 8 O, Mg, 6 Fe) A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III 07 / LYS 6. 7 N element atomunun elektron dizilimi ve elektronların orbitallere dağılımıyla ilgili, I. s ve s orbitallerinde ikişer elektron bulunur. II. p x, p y ve p z orbitallerinde birer elektron bulunur. III. s ve p orbitallerinin enerji düzeyleri aynıdır. IV. Enerji düzeyi en düşük olan orbital s orbitalidir. yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve III B) II ve III C) III ve IV D) I, II ve III E) I, II ve IV 06 / LYS 7. 4 Be, Mg ve 0Ca elementleriyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) Birinci iyonlaşma enerjisi en küçük olan Ca dır. B) Elektron ilgisi en büyük olan Mg dir. C) Elektron dizilimleri ns ile biter. D) Periyodik sistemde aynı grubun farklı periyotlarında bulunurlar. E) Metalik özelliği en az olan Be dir. 06 / LYS ÖSYM