Değişkenlerle İlgili Örnekler

Transkript

1 Değişkenlerle İlgili Örnekler Örnek: Tanımlı iki sayının toplamını bulup farklı şekillerde ekrana yazdıralım. 0 0 $sayi=; $sayi=; $sonuc=$sayi+$sayi; echo $sonuc; // ekrana yazar. echo "<br>"; echo $sayi+$sayi; // ekrana yazar echo "<br>"; echo "Sonuc=",$sonuc; // ekrana Sonuc= yazar echo "<br>"; echo "Sonuc=".$sonuc; // ekrana Sonuc= yazar echo "<br>"; echo "Sonuc=$sonuc"; // ekrana Sonuc= yazar echo "<br>"; echo "Sonuc=",$sayi+$sayi; // ekrana Sonuc= yazar echo "<br>"; echo "Sonuc=".($sayi+$sayi); // ekrana Sonuc= yazar echo "<br>"; echo "Sonuc=$sayi+$sayi"; // ekrana Sonuc=+ yazar. Çünkü aritmetik iģlemler çift tırnak içinde yapılamaz. + operatör olarak değil, ekran yazılması gereken bir karakter olarak algılanır. echo "<br>"; echo "$sayi+$sayi=",$sayi+$sayi; // ekrana += yazar echo fonksiyonunda kullanılan virgül (,) ile nokta (.) arasındaki farkı tekrar hatırlatmak gerekirse: Virgül (,) parametreleri ayırmak için kullanılır. Nokta (.) değişkenleri birleştirip tek bir değere dönüştürmek için kullanılır. Aritmetiksel işlemler ise çift tırnak içinde gerçekleşmez. Zira aritmetiksel operatörler (+, -, *, /) ekrana yazılması gereken karakterler olarak algılanır. Örnek: Farklı türdeki tanımlı değişkenleri birleştirip sayfaya yazalım. 0 $boyut=; $renk="green"; $acilis="<marquee><i>"; $kapanis="</i></marquee>"; $metin="nasipse gelir hintten yemenden nasip değilse ne gelir elden!"; $tam_metin="<font size='$boyut' color='$renk'>".$acilis.$metin.$kapanis."</font>"; echo $tam_metin;

2 Bu kodu çalıştırdığımızda ekranda kayan bir yazı görmekteyiz. Burada şunu görmekteyiz: echo ile sayfaya yazdırılan değerler aslında sayfanın kaynak koduna yazdırılıyor. Bunun anlamı şudur: Eğer echo ile sayfaya html kodları yazdırılırsa bunlar tarayıcı tarafından yorumlanarak ekranda gösterilir. Dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta ise çift tırnaklar içinde yazılan html parametrelerine atanan değerler tek tırnak içinde yazılmaktadır. Zira bu şekilde tırnakların karışması engellenmiş oluyor. Bunu sağlamanın öteki yolu ise tek tırnaklar yerine önüne \ koymak şartıyla çift tırnak kullanmaktır. Aşağıdaki koda dikkat ediniz. Örnek: Yarıçapı tanımlanmış bir dairenin alanını ve çevresini sabit tanımlı pi değeri ile hesaplayıp ekrana yazdıralım. define("pi",); $r=; $alan=pi*$r*$r; $cevre=*pi*$r; echo "<strong>alan=</strong>$alan<br>"; echo "<strong>çevre=</strong>$cevre"; Dikkat edilirse sabiti kullanırken önüne $ koymadık. DİZİLER Diziler, içerisinde bir çok değer saklayabilen değişkenler kümesi olarak tanımlanabilir. Örneğin 0 kişilik bir sınıftaki öğrencilerin adlarını saklamak üzere 0 tane değişken tanımlamaktansa 0 elemanlı bir dizi tanımlamak daha kolaydır. $meyveler[0]="elma"; $meyveler[]="armut"; $meyveler[]="ġncir"; echo $meyveler[]; // ekrana Armut yazar. Buradaki 0, ve indislerdir. Elma, Armut ve İncir ise değerlerdir. Bir dizideki tek tek tanımlamak zorunda değilsiniz. Bu değerleri toplu bir şekilde tanımlamak için şu yapıyı kullanmalısınız. $gunler=array("pazartesi","salı","çarģamba","perģembe","cuma");

3 Bu tür bir tanımlamada dizinin ilk değerinin indisi 0, diğerleri sırasıya,,... şeklinde devam eder. Ancak siz böyle bir tanımlama yaparken indisin 0 dan başlamasını istemeyebilirsiniz. Bu tür durumlarda her değerin indisi belirtebilirsiniz. $gunler=array(=>"pazartesi",=>"salı",=>"çarģamba",=>"perģembe",=>"cuma"); Eğer indisler sıralı bir şekilde ard arda gidecekse işlemi biraz daha kısaltabiliriz. Bunun işin ilk değere bir indis verilir. Diğerlerine verilmediği zaman sıradaki indis değerini alırlar. $gunler=array(=>"pazartesi","salı","çarģamba","perģembe","cuma"); KDE GNOME XFCE Linux Pardus Fedora Xubuntu $linux=array("kde"=>"pardus","gnome"=>"fedora","xfce"=>"xubuntu"); Çok Boyutlu Diziler Dizi içindeki diziler olarak düşünülebilir. Yine bir örnekle açıklamak gerekirse bir otelin katları bir dizi olarak düşünülürse katlardaki odalar da bir dizi olarak düşünülebilir. Dolayısıyla burada dizi içindeki diziler söz konusudur. Başka bir örnek olarak şu verilebilir: Sınıftaki öğrenciler bir dizi, onları notları ise yine bir dizi olarak dününülürse yine karşımıza dizi içindeki diziler çıkmaktadır. Çok boyutlu dizilerde her boyutun indisi için [ ] kullanılır. KAT KAT KAT OTEL Oda Oda Oda Oda Oda Oda Oda Oda Oda Ayşe Fatma Hayriye Erol Pelin Nazlı Mehmet Talha Tolga 0 $otel["kat"]["oda"]="ayģe"; $otel["kat"]["oda"]="fatma"; $otel["kat"]["oda"]="hayriye"; $otel["kat"]["oda"]="erol"; $otel["kat"]["oda"]="pelin"; $otel["kat"]["oda"]="nazlı"; $otel["kat"]["oda"]="mehmet"; $otel["kat"]["oda"]="talha"; $otel["kat"]["oda"]="tolga"; echo $otel["kat"]["oda"]; // ekrana Nazlı yazar Katlar dizinin birinci boyutu, odalar ise ikinci boyutudur. Aynı diziyi şimdi farklı bir şekilde tanımlayalım.

4 0 $otel=array( "kat"=>array("oda"=>"ayģe","oda"=>"fatma","oda"=>"hayriye"), "kat"=>array("oda"=>"erol","oda"=>"pelin","oda"=>"nazlı"), "kat"=>array("oda"=>"mehmet","oda"=>"talha","oda"=>"tolga") ); echo $otel["kat"]["oda"]; // ekrana Mert yazar if...else Kontrol Yapısı Belirli kodları belirli şartlara bağlı olarak çalıştırmak için kullanılır. Basit bir ifadeyle eğer böyleyse şöyle yap, şöyleyse böyle yap diyebilmek için kullanılır. 0 if(koģul){ // koģul sağlanırsa çalıģacak kodlar elseif(koģul){ // koģul sağlanırsa çalıģacak kodlar elseif(koģul){ // koģul sağlanırsa çalıģacak kodlar... else{ // yukarıdaki hiçbir koģul sağlanmazsa çalıģacak kodlar Kontol yapısı if ile başlar isteğe bağlı olarak diğer şartları belirtmek için elseif ile, hiçbir şart sağlanmazsa else ile devam eder. Dikkat edilirse else ifadesinde herhangi bir koşul belirtmedik. Dikkat edilmesi gereken diğer husus ise if, elseif ve else ifadelerinden sonra noktalı virgül (;) konulmamasıdır. Eğer if, elseif veya else'den sonra çalışması gereken kod bir tane ise { parantezlerini kullanmak da gerekmez. 0 $a=; $b=; if($a>$b) echo "a değiģkeni b'den büyüktür."; elseif($a<$b) echo "a değiģkeni b'den küçüktür."; else echo "a değiģkeni b'ye eģittir.";

5 Örnek: Tanımlı olan sayı pozitif ise sayının kendisini ve karesini, değilse Sayı pozitif değil mesajını ekranda gösterelim. 0 $sayi=-; if($sayi>0){ echo "Sayı=$sayi<br>"; echo "Karesi=",$sayi*$sayi; else echo "Sayı pozitif değil"; If'den sonra çalışmasını istediğimiz iki tane komut olduğundan { parantezlerini kullandık. else'den sonra ise tek komut olduğundan { kullanmadık. Ayrıca tek bir koşula göre işlem yapacağımız için elseif kısmını da kullanmadık. Örnek: Tanımlı olan sayı tek ise sayıyı bir arttıran php kodunu yazalım. $sayi=; if ($sayi%==) // sayının 'ye bölümünden kalan ise $sayi++; echo "Sayı=$sayi"; // ekrana Sayı= yazar Duruma göre kontrol yapısının sadece if kısmını da kullanabilirsiniz. else kısmı olmak zorunda değil. Bir şeye daha dikkat ediniz. { parantezleri kullanılmadığından if altında sadece $sayi++; komutu çalışmaktadır. echo komutu her halükarda çalışacaktır. Sayıyı değiştirerek farklı sonuçları gözlemleyebilirsiniz. Şimdi kontrol yapısının farklı bir kullanımına bakalım. Bu kullanım sadece bir değişkene atanacak değeri belirlerken ya da fonksiyona gönderilecek değeri belirlerken kullanılan bir yapıdır. Kullanımı şöyledir: $degisken=(koşul)?koşul sağlanırsa:koşul sağlanmazsa; Örnek: Eğer tanımlı olan sayı tek ise sayının küpünü, değil ise karesini hesaplayıp ekranda yazdıralım. $sayi=; $sonuc=($sayi%==)?$sayi*$sayi*$sayi:$sayi*$sayi; echo "Sayı=$sayi<br>Sonuç=$sonuc"; switch case Kontrol Yapısı Seçilen değişkenin değerinin belirli durumlara uyup uymadığını kontrol eden yapıdır. Değişkenin değeri, belirtilen birçok durumdan hangisine uyuyorsa o durum altındaki komutlar çalışır. Bunu, ben if ile de

6 yapabilirim diye düşünebiliriz. Doğru. Fakat switch ile yaptığımız işi if yapısı ile de yapabiliriz. Burada switch yapısının avantajı daha düzenli kod yazmamızı sağlamasıdır. 0 switch ($degisken){ case durum: // durum sağlanırsa çalıģacak kodlar break; case durum: // durum sağlanırsa çalıģacak kodlar break;... default: // hiçbir durum sağlanmazsa çalıģacak kodlar Seçilen değişkenin değeri hangi duruma uyarsa o durum altındaki komutlar çalışır. break ifadesi, durum sağlanırsa başka durumlara bakılmasını engellemek için kullanılır. Eğer break kullanmazsanız durumlardan biri sağlandığında, ondan sonraki tüm durumlar da çalıştırılır. Bu genelde istenmez. Son olarak; default ifadesinden sonra break kullanılmadığına dikkat ediniz. Çünkü default'tan sonra başka durum olmadığından break kullanmaya gerek yoktur. Örnek: Sayının tek ya da çift olma durumunu ekrana yazdıralım. $sayi=; switch ($sayi%){ // sayının 'ye bölümünden kalan case 0: echo "Sayı çifttir."; break; default: echo "Sayı tektir."; break; Örnek: Tanımlı olan işleme göre iki sayıyı işleme alıp sonucu ekrana yazalım. 0 $islem="*"; $sayi=; $sayi=; switch ($islem){ case "+": $sonuc=$sayi+$sayi; break; case "-": $sonuc=$sayi-$sayi; break; case "*": $sonuc=$sayi*$sayi; break; default: $sonuc=$sayi/$sayi; echo "Sonuç=$sonuc";

7 Örnek: Tanımlı olan mevsime göre ayları ekrana yazdıralım. 0 $mevsim="ilkbahar"; switch ($mevsim){ case "ilkbahar": echo "Mart Nisan Mayıs"; break; case "yaz": echo "Haziran Temmuz Ağustos"; break; case "sonbahar": echo "Eylül Ekim Kasım"; break; default: echo "Aralık Ocak ġubat"; Örnek0: 00 üzerinden tanımlanmış bir notun üzerinden karşılığını ekrana yazdıralım. 0 $notu=; switch ($notu){ case <=$notu: echo "-Pekiyi"; break; case 0<=$notu: echo "-Ġyi"; break; case <=$notu: echo "-Orta"; break; case <=$notu: echo "-Geçer"; break; case <=$notu: echo "-Zayıf"; break; default: echo "BaĢarısız"; Örnek: Tanımlı olan sayıdan en büyüğünü bulalım. 0 $sayi=0; $sayi=; $sayi=; switch (true){ case ($sayi>=$sayi and $sayi>=$sayi): $eb=$sayi; break; case ($sayi>=$sayi and $sayi>=$sayi): $eb=$sayi; break; default: $eb=$sayi; echo "En büyük sayı: $eb"; Görüldüğü gibi durum kısmında mantıksal operatörler de kullanabilirsiniz. Bunun yanında true kısmına bakarsanız burada biraz farklı bir işlem yapılmıştır. Zira kontrol edilen bir değişken değil tam tersine durumdur. Yani durumlardan hangisinin true olduğunu kontrol ettik. Normalde hep bir değişkenin hangi duruma uyduğunu kontrol ediyorduk.

8 for Döngüsü İstenilen komutları istenilen sayıda çalıştırmak için kullanılır. Döngüyü kontrol etmek için döngü sayacı olarak adlandırılan bir değişken kullanılır. Döngü değişkenleri döngünün sınırlarını belirlemek için kullanılır. Ayrıca döngü altında çalışan komutların bir kısmı olarak da kullanılabilir. Örneğin bir dizinin indisi yada ekrana yazılan mesajın bir bölümü olabilirler. Eğer döngünün sınırlar iyi belirlenmezse döngü; sonsuz döngüye, diğer bir ifadeyle kısır döngüye girebilir. Bu durumda tarayıcımız yanıt vermeyebilir. for(/*baģlangıç*/ ; /*koģul*/ ; /*artıģ miktarı*/){ // döngü altında çalıģacak komutlar Başlangıç: Döngünün kaçtan başlayacağını belirtmek için kullanılır. Koşul: Döngü için belirtilen koşuldur. Bu koşul sağlandığı sürece döngü döner. Artış miktarı: Döngü değişkeninin kaçar kaçar artacağını belirtmek için kullanılır. for ($i=;$i<=0;$i++) echo "$i<br>"; Burada for altında çalışan tek komut olduğundan { parantezlerini kullanmadık. Örnek: Şimdiki örneğimizde ile 00 arasındaki sayılardan 'e bölünebilenlerin toplamını bulalım. $toplam=0; for ($i=;$i<=00;$i++) if ($i%==0) // $i'nin 'e bölümünden kalan 0 ise $toplam=$toplam+$i; echo "Toplam=$toplam"; Burada şunu hatırlatmakta fayda var. for altında iki komut görünüyor ve { parantezlerini kullamamız gerekiyor gibi gelebilir. Ancak if yapısı $toplam=$toplam+$i; komutunu, for döngüsü de if yapısını tutmaktadır. Dolayısıyla { parantezlerini kullanmak gerekmez. Basit bir ifadeyle { parantezleri kullanılmadığında for, ilk noktalı virgüle (;) kadar olan komutları çalıştırır. Örnek: Bu örnekte ise döngümüz toplam 000'den büyük olduğunda dursun. Döngü değişkeni de yedişer yedişer artsın.

9 0 $toplam=0; for ($i=;;$i+=){ $toplam+=$i; if ($toplam>000) break; echo "Toplam=$toplam"; Görüldüğü gibi döngüyü sonlandırmak için; koşul, döngü değişkenine bağlı değildir. Örnek: 00'dan 0'ye kadar olan yılları açılır listeye ekleyelim. echo "<select name='yillar'>"; for ($i=00;$i>=0;$i--) echo "<option value='$i'>$i</option>"; echo "</select>"; Fonksiyonlar Fonksiyonlar, belirli bir işi yapması için önceden hazırlanmış olan program parçalarıdır. Bir kere tanımlanırlar daha sonra ihtiyaç duyulan yerlerde çağrılıp kullanılırlar. Bu açıdan fonksiyonlar programlama dillerinin ayrılmaz parçalarıdır. PHP'de önceden tanımlı birçok fonksiyonun yanında kullanıcılar da istedikleri fonksiyonları tanımlayıp kullanabilirler. Örneğin sürekli olarak yaptığınız bir hesaplama için farklı sayfalarda hep aynı kodları yazmak ya da kopyalayıp yapıştırmak hem zaman alıcı bir işlemdir hem de gereksiz bir kodlamadır. Bunun yerine fonksiyon, bir sayfada tanımlanır daha sonra ihtiyaç duyulan yerlerde çağrılıp kullanılır. Dolayısıyla tekrar tekrar yazılması gerekmez. Şu ana kadar kullandığımız echo() ve rand() komutları da birer fonksiyondur. Bu şekilde PHP'de tanımlanmış birçok kullanışlı fonksiyonlar vardır. Örneğin biz, bir diziyi sıralamak için iç içe döngüler kullanıp karmaşık kodlar yazarak bu işi ancak yapabilmişken bunu sort() fonksiyonu ile kolayca yapabiliyoruz. Başka bir örnek vermek gerekirse; diyelim ki bir sayının istediğimiz bir üssünü hesaplamak istersek bunun için uzun uzun kodlar yazmamız gerekecektir. Ancak pow() fonksiyonu bunu zaten kendi içinde bizim için hesaplamaktadır. Bize düşen sadece pow($sayi,$us) yazmaktır. Bir fonksiyon yapısına göre; Dışarıdan parametre alıp, hesaplama yapıp geriye değer gönderebilir Dışarıdan parametre alıp, hesaplama yapıp geriye bir değer göndermeyebilir Dışarıdan parametre almadan hesaplama yapıp geriye değer gönderebilir Dışarıdan parametre almadan hesaplama yapıp geriye değer göndermeyebilir

10 function fonksiyon_adi($parametre, $parametre,...){ // fonksiyonun yapacağı iģ ya da hesaplamalar return $deger; Yukarıdaki tanımlamayı özetle açıklamak gerekirse; Fonksiyon tanımı function sözcüğüyle başlar. Fonksiyonun adı, sayı ile başlayamaz, Türkçeye özgü karakterler ve boşluk barındıramaz. Başına $ işareti konmaz. Parametreler yazılabilir ya da yazılmayabilir (isteğe bağlı) return ile geriye değer gönderilebilir ya da gönderilmeyebilir (isteğe bağlı) return ifadesi fonksiyonun bittiği yerdir. return'den sonra yazılan kodlar çalışmaz, göz ardı edilir. Bir fonksiyonda bir tane return olabilir. (Ancak if yapısında ya da switch case yapısında birden fazla return kullanılabilir. Zaten durumlardan sadece bir sağlanacağı için return'lerden sadece biri çalışacaktır) Fonksiyon Tanımlama 0 <html> <body> function yaz(){ echo "Merhaba Dünya!"; yaz(); </body> </html> Yazdığımız örnekte fonksiyonumuzun adı yaz'dır. Görüldüğü üzere hiçbir parametre almadığı gibi geriye de herhangi bir değer göndermiyor. Daha sonra tanımladığımız fonksiyonu yaz(); diyerek çağırıyoruz. Hiçbir parametre almasa dahi () parantezlerini kullanmamız gerekir.

11 Örnek: Bu kez aldığı iki sayıyı toplayarak geriye sonucu gönderen bir fonksiyon tanımlayalım ve çağıralım. 0 function topla($sayi,$sayi){ $toplam=$sayi+$sayi; return $toplam; $sonuc=topla(,); echo $sonuc,"<br>"; $s=; $s=; $sonuc=topla($s,$s); echo $sonuc,"<br>"; echo topla(,),"<br>"; echo topla($s,$s),"<br>"; Eğer bir fonksiyon return ile geriye bir değer gönderiyorsa o fonksiyon kullanılırken bir değişkene atanmalı ki; bu değişken fonksiyondan dönen değeri tutacaktır. Daha sonra bunu istediğiniz yerde kullanabilirsiniz. Burada biz, $sonuc isimli bir değişken kullandık. Diğer bir yöntem ise dönen değeri başka bir fonksiyona kullanması için vermektir. Yukarıdaki örnekte, echo topla(,),"<br>"; diyerek topla() fonksiyonundan dönen değeri doğrudan ekrana yazması için echo() fonksiyonuna verdik. Örnek: Aldığı iki sayıyı, aldığı operatöre göre işleme alıp sonucu gönderen fonksiyonu tanımlayıp çağıralım. 0 0 function hesapla($sayi,$sayi,$islem){ switch ($islem){ case "+": $sonuc=$sayi+$sayi; break; case "-": $sonuc=$sayi-$sayi; break; case "*": $sonuc=$sayi*$sayi; break; case "/": $sonuc=$sayi/$sayi; break; default: $sonuc="geçersiz iģlem"; return $sonuc; $sonuc=hesapla(,,"*"); echo $sonuc,"<br>"; $s=; $s=; echo hesapla($s,$s,"+"),"<br>"; echo hesapla($s,$s,"-"),"<br>"; echo hesapla($s,$s,"*"),"<br>"; echo hesapla($s,$s,"/"),"<br>";

12 Örnek: Aldığı metni aldığı sayı kadar ekrana yazan fonksiyonu tanımlayıp çağıralım. 0 function yaz($metin,$sayi){ for ($i=;$i<=$sayi;$i++) echo $metin,"<br>"; yaz("bu metni on kere yaz bakalım.",0); $txt="yazdır yazdır nereye kadar?"; $number=0; yaz($txt,$number); Dizi Fonksiyonları count() in_array() array_search() sort() rsort() asort() arsort() ) count($dizi) Dizinin eleman sayısını verir. $takim=array("esra","gülizar","büģra","cangül","ebru","seda"); echo "Takımdaki kiģi sayısı: ",count($takim); // ekrana Takımdaki kiģi sayısı: yazar Örnek: Dizideki sayıların ortalamasını bulalım. $sayilar=array(,,,,); $toplam=0; for ($i=0;$i<=count($sayilar)-;$i++) $toplam+=$sayilar[$i]; $ortalama=$toplam/count($sayilar); echo "Ortalama=",$ortalama; // Ortalama= ) in_array($deger, $dizi) Bir değerin dizide olup olmadığını bulur. Varsa true, yoksa false değerini döndürür.

13 $guzergah=array("ġstanbul","kocaeli","sakarya","düzce","bolu","ank ara"); $varmi=in_array("bolu",$guzergah); if($varmi) echo "Ankara'ya giderken Bolu'dan geçilir."; else echo "Ankara istikametinde Bolu yoktur."; Örnek: ile 0 arasında birbirinden farklı rastgele sayıdan oluşan bir dizi üretelim. 0 $sayilar=array(); for($i=;$i<=;$i++){ do{ $sayi=rand(,0); while(in_array($sayi,$sayilar)==true); $sayilar[]=$sayi; foreach($sayilar as $deger) echo $deger." "; ) array_search($deger, $dizi) Verilen diziyi sıralar. İndisler sıralanmayacağından sıralama sonucu, indislere karşılık gelen degerler değişir. 0 $meyveler=array("elma","ayva","portakal","mandalina","muz"); foreach($meyveler as $indis=>$deger) echo $indis."=>".$deger."<br>"; echo "<hr>"; sort($meyveler); foreach($meyveler as $indis=>$deger) echo $indis."=>".$deger."<br>"; Örnek0: Sayı bulunan bir diziyi sıralayalım. 0 $sayilar=array(,,,,,,,,); foreach($sayilar as $indis=>$deger) echo $indis."=>".$deger."<br>"; echo "<hr>"; sort($sayilar); foreach($sayilar as $indis=>$deger) echo $indis."=>".$deger."<br>";

14 ) rsort($dizi) Diziyi tersten (reverse) sıralamak için kullanılır. sort() fonksiyonu diziyi A..Z şeklinde sıralarken, rsort() Z..A şeklinde sıralar. Yine burada da indisler sıralanmayacağında indislere karşılık gelen değerler değişecektir. $meyveler=array("elma","ayva","portakal","mandalina","muz"); print_r($meyveler); // print_r dizileri indisleriyle beraber ekrana yazar. echo "<hr>"; rsort($meyveler); print_r($meyveler); Örnek: $sayilar=array(,,,,,,,,); print_r($sayilar); // print_r dizileri indisleriyle beraber ekrana yazar. echo "<hr>"; rsort($sayilar); print_r($sayilar); ) asort($dizi) Dizideki değerleri artan bir şekilde sıralar. Sıralama sonucunda orijinal indisler korunur. Yani sıralamadan önceki değerlerin indisleri ile sıralamadan sonraki değerlerin indisleri aynı olur. Değerlerle beraber indisler de yer değiştirir. Unutmayın ki sıralama değere göre yapılır. 0 $hayvanat=array("deve","köpek","ceylan","aslan","zebra"); print_r($hayvanat); // sıralamadan önceki indislere dikkat ediniz. // [0]=>deve []=>köpek []=>ceylan []=>aslan []=>zebra echo "<hr>"; asort($hayvanat); print_r($hayvanat); // sıralamadan sonraki indislere dikkat! // []=>aslan []=>ceylan [0]=>deve []=>köpek []=>zebra Örnek: Öğrenci numaralarına göre verilen notları sıralayalım. $geometri=array(=>,0=>,=>,=>,0=>,0=>);

15 print_r($geometri); echo "<hr>"; asort($geometri); print_r($geometri); // [0]=> [0]=> []=> [0]=> []=> []=> Bu örnekte öğrencilerin notları küçükten büyüğe doğru sıralanırken indis olarak kullanılan öğrenci numaraları da aynı değeri işaret ederek notların karışması önlenmiş oluyor. Matematiksel Fonksiyonlar pow() sqrt() abs() base_convert() fmod() round() floor() ceil() rand() degrad() sin() cos() tan() pi() exp( ) pow($x,$y) Üslü sayıları hesaplamak için kullanılır. Burada $x üzeri $y işleminin sonucunu verir. Bu fonksiyondan dönen değer bir başka değişkene atanmalı yada kullanılmak üzere birbaşka fonksiyona verilmelidir. 0 $x=; $y=; $sonuc=pow($x,$y); echo "$x^$y=$sonuc<br>"; echo "=",pow(,),"<br>"; echo "=",pow(,),"<br>"; echo "=",pow(,),"<br>"; echo "=",pow(,),"<br>"; echo "^0.=",pow(,0.),"<br>"; echo "^.=",pow(,.),"<br>"; ) sqrt($x) Belirtilen $x sayının karekökünü gönderir. Aynı işlemi yukarıdaki pow() fonksiyonuna üs olarak 0. vererek de yapabilirsiniz. Bilindiği üzere köklü sayılar aslında üssü / yani 0. olan sayılardır. Aşağıdaki örnekleri inceleyiniz.

16 0 $x=; $sonuc=sqrt($x); echo "$x sayısının karekökü=$sonuc <br>"; echo "'ün karekökü=",sqrt(),"<br>"; echo "'in karekökü=",sqrt(),"<br>"; echo "'ün karekökü=",sqrt(),"<br>"; echo "'nın karekökü=",sqrt(),"<br>"; echo "'nin karekökü=",sqrt(),"<br>"; ) abs($x) Verilen $x sayının mutlak değerini verir. Bilindiği üzere mutlak değer, sayının sayı ekseninde sıfıra olan uzaklığıdır. Uzaklık negatif olamayacağından mutlak değerin sonucu her zaman verilen sayının pozitif olanıdır. 0 $x=-; $y=; echo "$x sayısının mutlak değeri $x =",abs($x),"<br>"; echo "$y sayısının mutlak değeri $y =",abs($y),"<br>"; echo " $x-$y =",abs($x-$y),"<br>"; echo " - =",abs(-),"<br>"; echo " =",abs(),"<br>"; echo " -. =",abs(-.),"<br>"; echo ". =",abs(.),"<br>"; echo " =",abs(),"<br>"; ) base_convert($x,$taban,$taban) Verilen $x sayısını belirtilen taban sayı sisteminden yine belirtilen taban sayı sistemine dönüştürür. Burada verilen sayının taban sisteminde olmasına dikkat ediniz. Aşağıdaki örnekleri inceleyiniz. 0 echo "Onluk sistemdeki sayısının ikilik sistemdeki karģılığı ",base_convert(,0,)," 'dir.<br>"; echo "()₀=(",base_convert(,0,),")<br>"; echo "(00)=(",base_convert(00,,0),")₀<br>" ; echo "()=(",base_convert(,,),")<br>"; echo "(ab)=(",base_convert('ab',,0),")₀<br>" ; echo "(A)=(",base_convert('A',,),")<br >"; echo "(0000)=(",base_convert(0000,,),")<sub></s ub><br>"; echo "()=(",base_convert(,,0),")₀<br>";

17 ) fmod($x,$y) Verilen $x sayısının $y sayısına bölümünden kalanı vermektedir. % operatörü ile aynı işlevi görmektedir. Örneğin sayısının 'e bölümünden kalan 'dür. 0 $x=; $y=; $kalan=fmod($x,$y); echo "$x sayısının $y sayısına bölümünden kalan = $kalan <br>"; echo "$x%$y=",$x%$y,"<br>"; echo "%=",fmod(,),"<br>"; echo "%=",%,"<br>"; echo "%=",fmod(,),"<br>"; echo "%0=",fmod(,0),"<br>"; echo "%=",fmod(,),"<br>"; echo "$x sayısı ",(fmod($x,)==0)?"çifttir":"tektir","<br>"; echo "$y sayısı ",(fmod($y,)==0)?"çifttir":"tektir","<br>"; ) round($x,$ondalik) Verilen $x sayısını belirtilen sayıda ondalik kalacak şekilde en yakın sayıya yuvarlar. Eğer ondalık belirtilmezse en yakın tam sayıya yuvarlar. 0 $x=.; $sonuc=round($x,); // bir tane ondalık kalacak Ģekilde yuvarla echo "Sonuc=$sonuc <br>"; $sonuc=round($x,); // iki tane ondalık kalacak Ģekilde yuvarla echo "Sonuc=$sonuc <br>"; $sonuc=round($x); // hiç ondalık kalmayacak Ģekilde yuvarla echo "Sonuc=$sonuc <br>"; echo round(.),"<br>"; // ekrana yazar echo round(.),"<br>"; // ekrana yazar echo round(.,),"<br>"; // ekrana. yazar echo round(.,),"<br>"; // ekrana. yazar echo round(-.),"<br>"; // ekrana - yazar ) floor($x) Verilen $x sayısını her zaman aşağıya tam sayı olacak şekilde yuvarlar. Dikkat ediniz: Bu fonksiyon yakın olan sayıya değil her zaman aşağıya yuvarlar. Yani kendisinden küçük en yakın tam sayıya yuvarlar. $x=.; $sonuc=floor($x); echo "Sonuc=$sonuc <br>";// ekrana Sonuc= yazar. echo floor(.),"<br>"; // ekrana yazar echo floor(.),"<br>"; // ekrana yazar echo floor(.),"<br>"; // ekrana yazar echo floor(.0),"<br>"; // ekrana yazar

18 0 echo floor(-.),"<br>"; // ekrana - yazar echo floor(-.),"<br>"; // ekrana - yazar ) ceil($x) Verilen $x sayısını her zaman yukarıya tam sayı olacak şekilde yuvarlar. Başka bir ifadeyle kendisinden büyük en yakın tam sayıya yuvarlar. 0 $x=.; $sonuc=ceil($x); echo "Sonuc=$sonuc <br>";// ekrana Sonuc= yazar. echo ceil(.),"<br>"; // ekrana yazar echo ceil(.),"<br>"; // ekrana yazar echo ceil(.),"<br>"; // ekrana yazar echo ceil(.0),"<br>"; // ekrana yazar echo ceil(-.),"<br>"; // ekrana - yazar echo ceil(-.),"<br>"; // ekrana - yazar ) rand(min,mak) Verilen aralıkta rastgele bir tamsayı üretir. 0 $sayi=rand(,0); echo $sayi,"<br>"; echo rand(0,),"<br>"; echo rand(0,00),"<br>"; echo "<hr>"; $sayilar=array(); $sayilar[]=rand(,00); $sayilar[]=rand(0,00); $sayilar[]=rand(,); $sayilar[]=rand(000,0000); $sayilar[]=rand(00,0); foreach($sayilar as $deger) echo $deger," "; 0) degrad($x) Derece cinsinden verilen $x açısının radyan karşılığını verir. Aşağıda anlatılan sin(), cos() ve tan() gibi fonksiyonlar açıyı radyan cinsinden istemektedir. $x=0; $radx=degrad($x); echo "$x açısının radyan karģılığı = ",$radx,"<br>"; echo "0 derecenin radyan karģılığı = ",degrad(0),"<br>"; echo "0 derecenin radyan karģılığı = ",degrad(0),"<br>"; echo "0 derecenin radyan karģılığı = ",degrad(0),"<br>"; echo "0 derecenin radyan karģılığı = ",degrad(0),"<br>";

19 0 )Pi() Bu fonksiyon pi sayısını göndermektedir. Yaklaşık olarak yada. olarak kullandığımız pi sayısının yerine, pi() fonksiyonunun gönderdiği değeri kullanmak daha doğru sonuç verecektir. $pi=pi(); echo $pi,"<br>"; echo pi(),"<br>"; echo "yarıçapı cm olan dairenin çevresi = ",*pi()*," cm'dir.<br>"; echo "yarıçapı cm olan dairenin alanı = ",pi()*pow(,)," cm 'dir.<br>"; ) exp($x) Matematikte yaklaşık. olarak bilinen e sayısının kuvvetlerini hesaplar ve gönderir. Buradaki $x sayısı e sayısının üssü olmaktadır. echo "e=",exp(),"<br>"; echo "e=",exp(),"<br>"; echo "e=",exp(),"<br>"; echo "e=",exp(),"<br>"; String Fonksiyonları strlen() chr() explode() implode() str_split() ltrim() rtrim() trim() substr() strtolower() strtoupper() ucfirst() ucwords() str_replace() nlbr() md() sha()

20 ) strlen($metin) Verilen metnin karakter sayısını yani uzunluğunu verir. $metin="ġlmin bereketi güzel ameldir."; $uzunluk=strlen($metin); echo "$metin > cümlesinin uzunluğu = $uzunluk"; ) chr($sayi) Verilen ascii koda karşılık gelen karakteri verir. Bilindiği üzere klavye üzerindeki her karakterin 'e kadar olan bir ascii kodu vardır. 0 0 echo "Ascii kodu olan karakter ",chr()," 'dır.<br>"; echo "<u>aģağıdaki kelime ascii kodlar ile yazılmıģtır.</u><br>"; echo chr(0),chr(0),chr(),chr(0),chr(),chr(),chr(),"<br>"; echo "<table border=''>"; echo "<tr>"; echo "<th>ascii Kodu</th>"; echo "<th>karekter</th>"; echo "</tr>"; for ($i=0;$i<=;$i++){ echo "<tr>"; echo "<td>",$i,"</th>"; echo "<td>",chr($i)," </td>"; echo "</tr>"; echo "</table>"; ) explode($ayirici,$metin) Verilen metni belirtilen ayırıcı karaktere göre parçalar ve bir dizi olarak gönderir. Örneğin bir cümledeki kelimeleri bir diziye aktaralım. Buradaki ayırıcımız boşluk karakteri olacaktır. $metin="kiģi bilmediğinin düģmanıdır."; $dizi=explode(" ",$metin); // cümlemiz boģluklardan bölünecek print_r($dizi); // her kelime dizide bir değer olacaktır

21 ) implode($ayirici,$dizi) Bu fonksiyon explode() fonksiyonunun aksine bir dizideki değerleri belirtilen ayırıcıyla birleştirerek biraraya getirir. Örneğimizde bir cümleyi oluşturan kelimelerin bulunduğu diziyi birleştirip cümlemizi kuralım. $kelimeler=array("sükut","yalan","söylemekten","ve","baģkalarını","çek iģtirmekten","herhalde","evladır"); $cumle=implode(" ",$kelimeler); echo $cumle,"!"; ) str_split($metin,$sayi) Verilen metni verilen sayı kadar karakter gruplarına bölerek bir diziye dönüştürür. Eğer sayı belirtilmezse, metni harf harf bölerek bir diziye atar. $metin="fazlı BÜNYAMĠN"; $harfler=str_split($metin); // sayı belirtilmediğinden harf harf böler foreach($harfler as $harf) echo "<h>",$harf,"</h>"; ) substr($metin,$baslangic,$uzunluk) Bir metnin belirtilen başlangıç konumundan itibaren istenilen uzunluktaki bir parçasını gönderir. Yani metinlerin belirli bir bölümünü almak için kullanılır. $metin="fırsat karınca yürüyüģü ile gelir, yıldırım hızı ile gider."; $parca=substr($metin,,); // karınca $parca=substr($metin,,); // ile $parca=substr($metin,,); // gider. echo $parca," ",$parca," ",$parca; Not: ilk karakterin konumu sıfır(0)'dır. ) strtolower($metin), strtoupper($metin) Verilen metni sırasıyla küçük harfe ve büyükharfe dönüştürür. $metin="parayi VEREN DÜDÜĞÜ ÇALAR!"; echo strtolower($metin),"<br>"; // küçük harfe dönüģtürülüyor $metin="pilavdan dönenin kaģığı kırılsın!"; echo strtoupper($metin);// büyük harfe dönüģtürülüyor

22 Bazı türkçe karakterlerin düzgün görüntülenmesi için mb_strtolower() ve mb_strtoupper() fonksiyonlarını kullanabilirsiniz. Bu iki fonksiyona türkçenin karakter kodu verilerek düzgün sonuçlar alınabilir. $metin="parayi VEREN DÜDÜĞÜ ÇALAR!"; echo mb_strtolower($metin,"iso--"),"<br>"; // küçük harfe dönüģtürülüyor $metin="pilavdan dönenin kaģığı kırılsın!"; echo mb_strtoupper($metin,"iso--");// büyük harfe dönüģtürülüyor ÇEREZLER Girilen sitelerin tarayıcılar(browserlar) üzerinde bıraktığı izlere cookie, Türkçesiyle de çerez denir. Bu izler siteye tekrar ziyaret edildiğinde yeniden gönderilerek bazı şeylerin yeniden hatırlanmasını sağlar. Mesela giriş formlarında kullanıcının şifresini ve kullanıcı adını cookieler sayesinde tarayıcıya kaydederek bir sonraki gelişinde bilgilerini yeniden girmek zorunda kalmadan direkt giriş yapabilir. Temel olarak kullanıcı bilgilerini hatırlanmasında kullanılan çerezleri hayal gücünüzün el verdiği kadar bir çok alanda da kullanmak mümkün. Cookie oluşturma setcookie("çerezim", "selam dünya"); Örnekte çerezim adında bir cookie oluşturduk ve değerinide selam dünya yaptık. Ve. parametre olarak hiç bir şey girmediğimiz için varsayılan olarak tarayıcı kapatıldığında çerez silinecek. Eğer çerezin bizim istediğimiz bir gelecek tarihte silinmesini istiyorsakta. parametreyi devreye sokacağız. İşte bunun içinde bir örnek: setcookie("çerezim", "selam dünya", time() + (0*0*)); Şimdi. olarak girdiğimiz time() + (0*0*) bu parametre şu anki zamana saniye cinsinden 0*0* tam olarak saat yani gün eklemiş olduk. Bu oluşturduğumuz çerezin son kullanma tarihi şuandan itibaren + saat sonra demek oluyor. gün sonrasında bu çerez siteye girildiğinde gönderilmiyor olacak. Cookie Kullanımı

23 Çerezleri oluşturmakta ve silmekte olduğu gibi değerini değiştirmekte de setcookie() fonksiyonunu kullanıyoruz. Ve oluşturmakta olduğu gibi değerini değiştirmekte aynıdır. Sadece çerez adına önceden tanımladığımız adı yazmamız yeterli. Eğer çerez yoksa oluşturulur varsa değeri değiştirilir. setcookie("çerezim", "selam dünya"); setcookie("çerezim", "merhaba dünya"); echo $_COOKIE*'çerezim'+; Ekranda merhaba dünya yazar. Cookie Tanımlanmış mı Diye Bakmak Tüm değişkenlerin varlığını kontrol edecek olan isset() fonksiyonu ile bir çerezin tanımlanıp tanımlanmadığını bulabiliriz. Kullanımı if ifadesi ile olacak olan bu fonksiyonun bu kullanımını henüz bu ifadeyi anlatmadığımız için örnek göstermiyorum. Echo isset($_cookie['olmayan']); Ekranda bir şey yazmaz, FALSE değeri döner. Çünkü böyle bir çerez tanımlamadık. Tanımlanmış bir çerez olsaydı ekranda olumlu manada yazardı. Formlar Web sayfalarında form elamanları <form>...</form> etiketleri arasına yazılır. Form Elemanları Metin Kutusu (textbox) Şifre Kutusu (password) Onay Kutusu (checkbox) Radyo Düğmesi (radio) Metin Alanı (textarea) Açılır Liste (select) Dosya Seçim Elemanı (file) Gizli Elemanlar (hidden) Sıfırlama Düğmesi (reset) Gönder Düğmesi (submit) Gruplandırma Elemanı (fieldset) Genel Amaçlı Düğme (button) <form>... </form> Web sayfasına yazılan tüm form elemanları <form>... </form>etiketleri arasına yazılır. <html> <body> <form name="form_adi" method="get post" action="hedef"> Buraya form elamanları gelecektir. (metin kutuları, açılır listeler, butonlar,...) </form>

24 </body> </html> Özellikleri; name: form etiketine isim vermek için kullanılır. Sayfada birden fazla <form>...</form> etiketi olabilir. Bunları isimlendirmek için kullanılır. method: Form elamanlarına girilen bilgilerin gönder denildiğinde nasıl gönderileceğini belirtmek için kullanılır. GET veya POST değerlerinden birini alabilir. action: Form elamanlarına girilen bilgilerin hangi sayfaya gönderileceğini belirtmek için kullanılır. Gönderilen bilgiler action kısmında belirtilen sayfaya gönderilir ve orada işlenir. enctype: Dosya yükleme yapılacağı zaman dosyayı gönderme biçimini tanımlamak için kullanılır. Genelde multipart/form-data değerini alır. Örnek: Kaydet.php sayfasına post metodu ile bilgi gönderen kayit isimli form yapısını hazırlayalım. <html> <body> <form name="kayit" method="post" action="kaydet.php"> Buraya form elamanları gelecektir. </form> </body> </html> Metin Kutusu (textbox) Tek satırlık metin girişi için kullanılır. Kullanımı şu şekildedir. <input type="text" name="form_adi"> Özellikleri; name: Metin kutusuna isim vermek için kullanılır. Gönder denildiğinde bu forma girilen bilgi bu isim ile gönderildiğinden mutlaka kullanılmalıdır. value: Sayfa ilk yüklendiğinde varsayılan değerini tanımlamak için kullanılır. <input type="text" name="adi" value="buraya adınızı giriniz"> size: Metin kutusunun genişliğini belirtmek için kullanılır. maxlength: Metin kutusuna girilebilecek en fazla karakter sayısını belirtmek için kullanılır. readonly : Metin kutusunun sadece okunabilir olduğunu, giriş amaçlı kullanılmayacağını belirtir. disabled: Metin kutusunun kullanılamayacağını belirtir.

25 Şifre Kutusu (password) Şifre girişlerinde kullanılır. Kullanımı şöyledir. <input type="password" name="form_adi"> Onay Kutusu (checkbox) Tıklandığında bir tik işaretiyle işaretlediğimiz form elamanlarıdır. Önceden belirlenmiş değerlerden istenilenleri seçmek için kullanılır. <input type="checkbox" name="form_adi" value="değer"> Özellikleri; name: Forma verilen addır. Mutlaka kullanılmalıdır. value: Onay kutusu seçili iken gönder denildiğinde gidecek olan değeri belirtmek için kullanılır. checked: Onay kutusunun varsayılan olarak seçili olacağını belirtir. Radyo Düğmesi (radio) Önceden belirlenmiş seçeneklerden sadece birini seçmek kullanılır. Burada her radyo düğmesinin name değerinin aynı olmasına dikkat ediniz. name değerleri aynı olan radyo düğmelerden sadece biri seçilebilir. Farklı name değerlerine sahip radyo düğmeler farklı grupları oluşturur. Her gruptan sadece bir tanesi seçilebilir. Kullanımı şöyledir. <input type="radio" name="form_adi" value="değer"> <input type="radio" name="form_adi" value="değer"> <input type="radio" name="form_adi" value="değer">... Metin Alanı (textarea) Çok satırlı uzun metin girişlerinde kullanılır. Kullanımı şöyledir. <textarea name="formadi">varsayılan değer</textarea> Özellikleri; name: Forma verilen addır. Mutlaka kullanılmalıdır. rows: Metin alanının kaç satır yüksekliğinde olacağını ayarlamak için kullanılır. cols: Metin alanının kaç sütun (karakter) genişliğinde olacağını belirtmek için kullanılır.

26 <textarea name="formadi" rows="" cols="0"> Varsayılan değer </textarea> Açılır Liste (select) Önceden belirlenmiş değerlerden birini seçmek için kullanılan açılır menülerdir. Her seçenek <option>...</option> etiketleri ile belirtilir. <select name="form_adi"> <option value="değer">seçenek </option> <option value="değer">seçenek </option> <option value="değer">seçenek </option>... </select> Özellikleri; name: Forma verilen addır. Mutlaka kullanılmalıdır. value: Gönder denildiğinde gidecek olan değeri tanımlamak için kullanılır. Her seçenek için yazılır. size: Açılır liste tarzından düz liste tarzına geçip listenin satır yüksekliğini belirtmek için kullanılır. selected: Belirtilen seçeneğin varsayılan olarak seçili olacağını belirtir. <select name="onay" size=""> <option value="evet">evet</option> <option value="hayir" selected>hayır</option> </select> Listedeki seçenekleri gruplandırmak için <optgroup>...</optgroup> etiketleri kullanılır. <select name="form_adi"> <optgroup label="grup "> <option value="değer">seçenek </option> <option value="değer">seçenek </option> <option value="değer">seçenek </option> </optgroup> <optgroup label="grup "> <option value="değer">seçenek </option> <option value="değer">seçenek </option> <option value="değer">seçenek </option> </optgroup> </select> Dosya Seçim Elemanı (file) Dosya yüklemede, yüklenecek dosyayı seçmek için kullanılır. Kullanımı şöyledir. <input type="file" name="form_adi">

27 Özellikleri; name: Formun adını belirtmek için kullanılır. Seçilen dosya bu ad ile sunucuya geçici olarak yüklenmektedir. Mutlaka kullanılmalıdır. Bu form elemanı kullanıldığında <form>...</form> etiketi için enctype özelliğini kullanmayı unutmayınız. <html> <body> <form name="dosya_yukle" method="post" action="yukle.php" enctype="multipart/form-data"> Dosya Seçiniz: <input type="file" name="dosya"> <input type="submit" name="gonder" value="gönder"> </form> </body> </html> Gönder Düğmesi (submit) Formlara girilen bilgileri <form>...</form> etiketinin action kısmında belirtilen sayfaya göndermek için kullanılır. <input type="submit" name="form_adi" value="gönder"> Gruplandırma Elemanı (fieldset) Form elamanlarını gruplandırmak için kullanılır. Bu sayede form elamanlarının ne amaçla kullanıldığı daha iyi anlaşılmaktadır. Grubun başlığını belirtmek için <legend>...</legend> etiketi kullanılır. <html> <body> <form name="uyelik" method="post" action="uye_kayit.php"> <fieldset> <legend>kiģisel Bilgiler</legend> Adınız: <input type="text" name="adi"><br> Soyadınız: <input type="text" name="soyadi"><br> Cinsiyetiniz: Bay<input type="radio" name="cinsiyeti" value="bay" checked> Bayan<input type="radio" name="cinsiyeti" value="bayan"><br> </fieldset> <fieldset> <legend>üyelik Bilgileri</legend> Kullanıcı Adı: <input type="text" name="kullanici_adi"><br> ġifre: <input type="password" name="sifre"><br> </fieldset> <input type="submit" name="gonder" value="gönder"> <input type="reset" name="temizle" value="temizle"> </form> </body> </html>