ZAL PAŞA CAMİSİ ÖZELİNDE SİSMİK İZOLASYON UYGULAMASININ TARİHİ YAPI PERFORMANSI ÜZERİNDEKİ ETKİNLİĞİNİN DEPREM BÜYÜKLÜĞÜNE BAĞLI DEĞİŞİMİ

Transkript

1 ZAL PAŞA CAMİSİ ÖZELİNDE SİSMİK İZOLASYON UYGULAMASININ TARİHİ YAPI PERFORMANSI ÜZERİNDEKİ ETKİNLİĞİNİN DEPREM BÜYÜKLÜĞÜNE BAĞLI DEĞİŞİMİ EFFECT OF SEISMIC ISOLATION APPLICATION ON STRUCTURAL PERFORMANCE OF ZALPAŞA MOSQUE AS A FUNCTION OF GROUND MOTION MAGNITUDE Fırat KIPÇAK 1, Barış ERDİL 2, Gökhan ÖZDEMİR 3 ÖZET Yapıları depremin yıkıcı etkilerinden korumanın en etkin yollarından birisi sismik izolasyon yöntemidir. Sismik izolasyon yöntemi yeni inşa edilecek yapılarda kullanılabildiği gibi mevcut yapıların deprem performansını iyileştirmek için de kullanılabilir. Ülkemizde giderek yaygınlaşan sismik izolasyon uygulamalarının yer bulduğu bir diğer alan da tarihi yapıların korunmasıdır. Bu çalışmada, Zal Paşa Camisi özelinde analitik olarak uygulanan sismik izolasyon tekniğinin yapının deprem performansı üzerindeki etkinliği deprem büyüklüğüne bağlı olarak incelenmiştir. Bu amaçla yürütülen doğrusal olmayan dinamik analizlerde, büyüklükleri (Mw) arasında değişen ve sentetik olarak üretilen deprem kayıtları kullanılmıştır. Bu sayede deprem büyüklüğü ile incelemeye konu olan yapısal tepki değerleri arasındaki ilişki doğrudan incelenebilmiştir. Yürütülen analizlerde Zal Paşa Camisi hem izolatörsüzhem de sismik izolasyonlu olarak modellenmiş ve bu modeller kullanılarak yapı yüksekliği boyunca elde edilen deplasman değerleri kıyaslamalı olarak sunulmuştur. Analiz sonuçlarına göre sismik izolasyonlu modeldeki deplasman değerlerinin izolatörsüz sisteme kıyasla en az %5 oranında daha düşük olduğu tespit edilmiştir.ayrıca, deprem büyüklüğü arttıkça söz konusu oran azalmaktadır. Anahtar Kelimeler:Sismik izolasyon, kurşun çekirdekli kauçuk izolatör, Zal Paşa Camii, tarihi yığma yapı ABSTRACT Seismic isolation is one of the most effective ways to protect structures from destructive effects of earthquakes. Not only in new constructions but also it is used in existing structures to improve their seismic performance. Owing to rapidly increasing use of seismic isolation technique in Turkey, an additional area for this construction technique is to preserve historical structures. In this study, the effect of seismic base isolation technique on the seismic performance of Zal Paşa Mosque was investigated as a function of ground motion magnitude through analytical simulations. For this purpose, nonlinear response history analyses were carried out with synthetic ground motion records for which magnitudes (Mw) are ranging from 6. to 7.5. In this respect, the relationship between the ground motion magnitude and the structural response quantities under consideration can directly be examined. Results of the analyses where Zal Paşa Mosque has been modelled for both non-isolated and seismic isolated cases were used in the comparison of deformation profile along the height of the structure. This study reveals that deformations obtained from seismic isolated structural model are at least 5% less than that of non-isolated model. This ratio reduces with increasing ground motion magnitude. Keywords: Seismic isolation, Lead rubber bearing isolator, Zal Paşa Mosque, Historical masonry structure 1 Yüksek Lisans Öğrencisi, İnşaat Müh. Bölümü, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van, firatkipcak@hotmail.com 2 Yrd. Doç. Dr., İnşaat Müh. Bölümü, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van, muhberdil@yahoo.com 3 Doç. Dr., İnşaat Müh. Bölümü, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, gokhan_ozdemir@anadolu.edu.tr 493

2 GİRİŞ Sismik izolasyon yöntemi bir yapının titreşim periyodunu büyüterek yapıya etki edecek taban kesme kuvvetinde azalmalara sebep olacağından yapıların deprem performanslarının iyileştirilmesi gündeme geldiğinde güçlendirme çalışmalarına alternatif bir yöntem olarak düşünülmektedir. Her ne kadar son 4 yılda ABD, Yeni Zelanda ve Japonya başta olmak üzere dünyanın farklı yerlerinde sismik izolatörler ile birçok yapı depremin yıkıcı etkilerine karşı yalıtılmış olsa da ülkemizde göreli olarak daha az sayıda sismik izolasyon uygulaması yapılmıştır. Çoğunlukla betonarme ve çelik yapılara uygulanan sismik izolasyon tekniği tarihi yığma yapılara da uygulanabilmektedir. Bunun ilk örneği 1989 yılında Salt Lake City and County Building de gerçekleşmiştir (Prudon 1987). Başarılı olarak değerlendirilen bu uygulama sonrasında tarihi yığma yapıların izolatörler ile sismik performanslarının iyileştirilmesi sağlanmıştır (Mokhav.d. 1996, Matsagar ve Jangid 28, Kawamurav.d. 2, De Luca v.d. 21). Tarihi yığma yapılar geçmişten günümüze aktarılan yegane kaynaklar olduklarından özenle korunmaları gerekmektedir. Bir yapının deprem etkileri altındaki performansı doğrudan statik durumu ile ilişkili olmasına rağmen yapının statik durumunun iyileştirilmeden mimari korumasının yapılması yapıyı deprem etkilerine karşı savunmasız bırakmaktadır. Bunun tipik örnekleri günümüzde yaşanan depremlerde görülebilir (Akansel v.d. 214, Dizhurv.d. 211, Erdil v.d. 217). Bu sebeple tarihi mirasın korunması amacı ile sismik performansların yeterli düzeye çıkarılması gerekmektedir. Bu çalışma sismik izolasyon yönteminin tarihi bir yığma yapının sismik performansını nasıl etkilediğini göstermek amacı ile yapılmıştır. 16. yy da inşa edildiği belirtilen ve Adilcevaz, Bitlis te bulunan Zal Paşa (Tuğrul Bey) Camisi nin ele alındığı bu çalışmada, cami 3 boyutlu katı elemanlarla modellenmiş ve sismik izolasyon uygulamasının yapı davranışını ne ölçüde değiştirdiği araştırılmıştır. Araştırmada her biri farklı deprem büyüklüğüne sahip ve sentetik olarak üretilmiş 6 farklı ivme kaydı altında zaman tanım alanında doğrusal olmayan analizler yapılmış ve sismik izolasyon yönteminin etkinliği deprem büyüklüğüne bağlı olarak irdelenmiştir. İNCELENEN TARİHİ YAPININ GENEL ÖZELLİKLERİ VE MODELLEME Zal Paşa (Tuğrul Bey) Camisi, Bitlis in Adilcevaz ilçesinde ve Erciş-Ahlat karayolu üzerinde bulunmaktadır (Şekil 1). 16. yy Osmanlı eseri olan caminin Mimar Sinan tarafından yapıldığı, cami girişinesonradan eklenen açıklama levhasında yer almaktadır. Söz konusu yapı 1965 yılında restore edilmiş olmasına rağmenbir kez daha restore edilmek üzere restorasyon programınadahil edilmiştir(yip, 211). Yaklaşık 15x19 m ebatlarında dikdörtgen bir planı olan Zal Paşa Camisi nin kuzey cephesinde bulunan son cemaat yeri iki sütun ve 3 sivri kemer ile birbirine bağlı üç kubbeden oluşmakta, harim ise yan duvarlara sivri kemerler ile bağlı dört sütunun taşıdığı 9 adet kubbeden oluşmaktadır. Taşıyıcı duvarları kesme taşlardan oluşan caminin dış duvarları yaklaşık 1.5 m kalınlığında inşa edilmiştir. Son cemaat yerinin tavanı harim tavanından yüksek olarak tasarlanmıştır (Şekil 2). Cami eğimli bir araziye oturduğundan mevcut durumda karayolu kotundan aşağıda bulunmaktadır (Uluçam, 23). 494

3 Şekil 1. Zal Paşa (Tuğrul Bey) Camii nin konumu Şekil 2. Zal Paşa (Tuğrul Bey) Camii nin görünümü Caminin taşıyıcı sistem elemanlarında Ahlat taşı (ignimbrite) kullanılmıştır (Erdil ve Okuyucu, 211). Ahlat taşının mekanik özellikleri ile ilgili bilgiler Şimşek ve Erdal (24) de verilmektedir. Bu çalışmada Erdil ve Okuyucu (211) tarafından belirtilen mekanik özelliklere sadık kalınmış ve duvarlar, sütunlar, kemerler, kubbeler gibi bütün taşıyıcı sistem elemanların basınç dayanımı 1.9 MPa, çekme dayanımı 1.6 MPa ve elastisite modülü 45 MPa olarak kabul edilmiştir. Çalışmada Kullanılan Modeller ve Ayrıntıları Zal Paşa CamisiiSAP2 sonlu elemanlar programı kullanılarak üç boyutlu olarak modellenmiştir. Hazırlanan modelde, kubbeler kabuk elemanlar kullanılarak idealize edilirken, kemer, duvar, Türk üçgeni, sütunlar ise katı elemanlarla temsil edilmiştir (Şekil 3). Modelleme hakkında ayrıntılı bilgiye Erdil ve Okuyucu (211) tarafından yürütülen çalışmadan ulaşılabilir. Bu çalışmanın amacı sismik izolatörler kullanılması durumunda incelemeye konu olan tarihi yapı sismik performansında ne tür iyileşmeler olduğunu belirlemektir. Bu amaçla hem tarihi yapının mevcut durumunu hem de sismik izolasyon uygulanmış halini temsil edecek şekilde iki farklı model oluşturulmuştur. İlk modelde caminin temel noktasında 3 yönlü yaylar (yatay doğrultudaki yayların rijitlikleri 6 kn/m, düşey yöndeki yayların rijitliği ise 1 kn/m) kullanılarak nispeten sağlam bir zemine oturduğu varsayılmıştır (Karaca v.d. 27).Diğer modelde ise caminin tabanına rijit bir döşeme yerleştirilmiş ve bu döşemenin altına 16 adetsismik izolatör yerleştirilmiştir (Şekil 3.c). Düşük yatay rijitlikleri sayesinde izolatörler caminin periyodunu uzatarak (izolasyon periyodu 2.5s olacak şekilde tasarlanmıştır) cami üzerine gelen yatay deprem yüklerini ve yapısal hasarı azaltmak amacıyla kullanılmıştır. Buna göre, izolatörlerin elastik bölgede rijitliği 7528 N/mm, akma sonrası rijitliği 891 N/mm, akma kuvveti 188 kn ve akma deplasmanı 25 mm olarak hesaplanmıştır (Şekil 3.d). Bu 495

4 çalışma sismik izolatör etkinliğini araştırmaya yönelik teorik bir çalışma olsa da elde edilen sonuçların gerçekçi olması adına seçilen izolatör adedi ve özellikleri gerçek izolatör boyutları dikkate alınarak hesaplanmıştır. a) Caminin 3 boyutlu model görünüşü b) Cami modelinin içten görünüşü c) Cami modelindeki izolatör konumları d) İzolatörlerin kuvvet-deplasman grafiği Şekil 3. Zal Paşa Camii nin matematiksel modeli İzolatör etkinliğinin deprem büyüklüğü ile olan ilişkisini incelemek maksadı ile sentetik olarak üretilmiş 6 farklı ivme kaydı kullanılarak analizler yapılmıştır. Kullanılan ivme kayıtlarının özellikleri Tablo 1 de verilmektedir. Tabloda R faya olan uzaklığı, A p maksimum ivmeyi, V p maksimum hızı ve T p ivme kaydının periyodunu göstermektedir. Tablodan görüleceği üzere kayıtlar temel olarak deprem büyüklüğü bakımından farklılıklar içermektedir. Deprem büyüklüğünün farklı olması neticesinde maksimum taban ivmeleri, maksimum taban hızları ve puls periyotları farklı olmaktadır. Bütün kayıtlarda faya olan uzaklığın 9 km ve kayıttaki döngü sayısının 2 olduğu varsayılmıştır (Şekil 4). Tablo 1. Analizlerde kullanılan sentetik ivme kayıtlarının özellikleri M6R9N2 M63R9N2 M66R9N2 M69R9N2 M72R9N2 M75R9N2 Deprem Büyüklüğü R, km A p, cm/s V p, cm/s T p, s A p /V p

5 İvme, cm/s M6R9N2 M63R9N2 M66R9N2 M69R9N2 M72R9N2 M75R9N Zaman, s Şekil 4. Analizlerde kullanılan ivme-zamanserileri ANALİZ SONUÇLARI VE TARTIŞMA Zal Paşa Camii yukarıdaki bölümde bahsedildiği gibi 6 farklı ivme kaydı altında iki farklı mesnet durumu için analiz edilmiştir. Analizler sonucunda izolatörlü sistem ile izolatörsüz sistemin göreli ötelemeler, taban kesme kuvvetleri ve kritik elemanlardaki çekme ve kayma gerilmeleri bakımından farklılıkları irdelenmiştir. GöreliÖtelemeSonuçları Şekil 5 de izolatörlü ve izolatörsüz sistemlerin göreli kat öteleme sonuçları verilmektedir. Göreli ötelemeler caminin her bir yüksekliğinde kaydedilen deplasmanın tabanda kaydedilen deplasmandan çıkarılması şeklinde hesaplanmıştır. Bir başka deyişle göreli öteleme ifadesi cami tabanına göre ötelenme olmaktadır.şekil 5.a x-yönü, Şekil 5.b y-yönü göreli ötelemelerin kat yüksekliği ile olan ilişkisini göstermekte, Şekil 5.c ise tepe noktasında kaydedilen göreli ötelemelerin farklarını deprem büyüklüğü ile ilişkili olarak vermektedir. Farklar izolatörlü sistemin izolatörsüz sisteme oranı şeklinde verilmiş ve Denk. (1) de gösterildiği gibi hesaplanmıştır. Örneğin grafikteki %6 ifadesi izolatörlü sistemin göreli ötelemesinin izolatörsüz sistemin göreli ötelemesinden %6 daha az olduğunu ifade etmektedir. Deplasman yapabilme kapasitesi oldukça sınırlı olan bu tür tarihi yığma yapılarda göreli ötelenme oranının sismik izolasyon uygulamasıyla böylesine yüksek oranda azaltılması oldukça önemlidir. İzolatörlü Sonuç Fark(%) = 1(1 ) (1) İzolatörsüz Sonuç Şekil 5.a ve b den görüleceği üzere izolatörsüz sistemde beklendiği gibi deprem büyüklüğü arttıkça hem x hem de y-yönünde kaydedilen göreli ötelemeler artmaktadır. Bu artış izolatörlü sistemde de gözlenmesine rağmen burada göreli ötelemeler nispeten düşük kalmaktadır. Örneğin M6R9N2 kullanılarakyürütülen analizlerde izolatörsüz sistemde x-yönünde kaydedilen maksimum tepe ötelemesi %.27, y-yönünde %.16 olmasına rağmen izolatörlü sistemde M75R9N2 altında bile x- yönünde %.13, y-yönünde %.11 olmaktadır. İzolatör kullanımının göreli ötelemeler konusunda etkili olduğunun bir başka kanıtı Şekil 5.c de verilmektedir. Şekilden tepe noktasında kaydedilen göreli ötelemelerin izolatörlü sistemde x-yönünde %6 ın üstünde, y-yönünde ise %5 nin üstünde azaldığı görülebilir. 497

6 Yükseklik, m Yükseklik, m Yükseklik, m Yükseklik, m İzolatörsüz sistem İzolatörlü sistem İzolatörsüz sistem İzolatörlü sistem Göreli öteleme (x-yönü), % Göreli öteleme (y-yönü), % a) x- yönü göreli ötelemeleri b) y- yönü göreli ötelemeleri 8 Fark, % X-Yönü Y-Yönü Deprem Büyüklüğü c) Göreli öteleme farkları Şekil 5. Göreli öteleme sonuçları Taban Kesme Kuvveti Sonuçları Taban kesme kuvvetleri yapının periyodu ve kütlesi ile orantılı olduğundan periyodu düşük ve kütlesi fazla olan yığma yapılarda ciddi mertebelere ulaşmakta ve zamanla bağlantıları zayıflayan ve dayanımı azalan bu tür yapıların çok büyük deprem yüklerine karşı koymaları mümkün olamamaktadır. Bu sebepledir ki dayanımında önemli azalmalar olan bazı yığma yapılar sisteme etkiyen deprem yükleri altında kapasitelerinin üstünde zorlanmakta ve nihayetinde de toptan veya kısmi göçmeler yaşanmaktadır. Bu tür yapıları depremin yıkıcı etkisinden kurtarabilmenin iki yolu vardır: ya yapısal sistem güçlendirilerek yapının yeterli dayanıma sahip olması sağlanacak ya da yapıya etkiyen taban kesme kuvvetleri azaltılacak. Bu yöntemlerden ilki mimari ve arkeolojik çalışmalar nedeni ile bazı yapılara hemen uygulanamamaktadır. Yürütülen analizler sonucunda sismik izolatörlü ve izolatörsüz yapı modellerinden elde edilen her iki yatay doğrultudaki taban kesme kuvveti oranları Şekil 6.a da verilmektedir. Deprem büyüklüğü ile artan taban kesme kuvvetlerinin izolatör kullanımı ile önemli oranda düştüğü şekilden görülebilir. İzolatörlü sistemde kaydedilen taban kesme kuvvetlerinin izolatörsüz sistemin taban kesme kuvvetlerinden ne kadar farklı olduğunun gösterildiği Şekil 6.b den görüleceği üzere izolatörlü sistem küçük depremlerde %5 civarında, büyük depremlerde ise %2 nin üstünde taban kesme kuvvetlerini azaltabilmektedir. Unutulmamalıdır ki bu çalışmada sismik izolasyon periyodu 2.5s olan 16 adet izolatör kullanılmıştır. İzolatör özelliklerinde yapılacak değişiklikler ile taban kesme kuvvetleri daha fazla azaltılabilir. 498

7 Vt/W İzolatörsüz Sistem (X-yönü) İzolatörüz Sistem (Y-yönü) İzolatörlü Sistem (X-yönü) İzolatörlü Sistem (Y-yönü) Fark, % X-yönü Deprem Büyüklüğü Y-yönü Deprem Büyüklüğü a) Taban kesme kuvvetinin bina kütlesine oranı a) İki sistemin taban kesme kuvveti farkları Şekil 6. Taban kesme kuvveti sonuçları Çekme ve kayma gerilme sonuçları Taşıyıcı çevre duvarlarının yeterli dayanıma sahip olduğu tipik kubbeli bir yapıda kemerler, sütun başlıkları ve kubbeler en çok zorlanan elemanlar olarak ön plana çıkmaktadır. Kemerler, sütunlar arasındaki bağlantıyı sağlayıp kubbelere mesnet oluşturduklarından sütunların yaptığı deplasmanlardan ve kubbelerin düşey hareketlerinden etkilenmektedir. Sütunlar tipik bir betonarme binadaki kolonlar gibi çalışarak alt ve üst uçlarında maksimum moment ve kesme kuvvetleri ile yükleri taşımaktadır. Narin elemanlar olarak tasarlanan kubbeler ise basınç yüklerine dayanacak şekilde imal edilmeleri sebebi ile olası çekme gerilmelerinde sorunlar yaşayabilmektedir. İnceleme konusu camide detaylı malzeme testleri yapılamadığından teorik olarak elemanlardaki gerilmelerin hangi mertebelerde azalabileceği konusunda yorumlar yapılmıştır. İzolatörsüz sistemde kritik elemanlarda oluşan gerilmelerin izolatör kullanımı ile hangi oranda azaldığı Şekil 9 dan görülebilir. Denk. 1 kullanılarak hesaplanan farklar incelendiğinde izolatör kullanımının kritik bir kemerde ve kubbede çekme gerilmelerini %6 oranında azalttığı ve bu miktarın deprem büyüklüğünden çok fazla etkilenmediği görülebilir (Şekil 9.a). Kritik bir sütun başlığındaki çekme gerilmelerinin ise 6. büyüklüğündeki deprem kaydı içinsismik izolasyon uygulamasına bağlı olarak %8 oranında azaldığı hesaplanmıştır. Deprem büyüklüğü arttıkça söz konusu oran azalmakta ve 7.5 büyüklüğündeki deprem özelinde %65mertebesine inmektedir (Şekil 9.a). Benzer durum kemer ve sütun başlıklarındaki kayma gerilmeleri için de söylenebilir. Şekil 9.b den görüleceği üzere sismik izolasyon uygulamasına bağlı olarak kayma gerilmelerindeki azalım miktarları deprem büyüklüğüne bağlı olarak %7-8bandındadır. Şekil 9 da verilen gerilmeler en kritik eleman için verilmiştir. Çekme Gerilmesi Farkı, % KEMER SÜTUN BAŞLIĞI KUBBE Kayma Gerilmesi Farkı, % KEMER SÜTUN BAŞLIĞI Deprem Büyüklüğü Deprem Büyüklüğü a) Çekme gerilmeleri b) Kayma gerilmeleri Şekil 9. Çekme ve kayma gerilme sonuçları 499

8 SONUÇLAR Sismik izolasyon uygulamasının betonarme ve çelik yapılarda yaygın olarak kullanıldığı günümüzde kültürel ve tarihi değerleri bakımından önemli olan tarihi yığma yapılarda da bu yöntem kullanılmaya başlanmış fakat ülkemizde bu konuda herhangi bir ilerleme kaydedilememiştir. Bu çalışmada amaç tarihi bir yığma yapı olan Zal Paşa Camii özelinde sismik izolatör kullanımı ile yapı performansında meydana gelen değişiklikleri incelemektir. Yapılan çalışma izolatörlü ve izolatörsüz iki modelin sentetik olarak üretilmiş ve deprem büyüklüğü bakımından farklı 6 adet ivme kaydı altında elde edilen analiz sonuçlarını içermektedir. Analizlerde özetle aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir: İzolatör kullanımı ile caminin rijit bir kütle halinde hareketi sağlanarak yanal duvarların göreli hareketi engellenmiştir. Caminin göreli ötelemeleri x-yönünde %6, y-yönünde %5 oranında azalmıştır. Bu azalma miktarının deprem büyüklüğünden pek etkilenmediği görülmüştür. İzolatör kullanımı taban kesme kuvvetlerini izolatörsüz modelden elde edilen değerlere kıyasla %2-5 oranında azaltmıştır. Elde edilen değerlerin deprem büyüklüğüne çok duyarlı olduğunu göstermiştir. Deprem büyüklüğü arttıkça sismik izolasyon uygulamasına bağlı olarak taban kesme kuvvetindeki azalma miktarı da azalmaktadır. İzolatörlü sistemin daha düşük taban kesme kuvvetlerine maruz kalması ve daha düşük göreli ötelemeler yapması sebebi ile kemer, sütun başlığı ve kubbe gibi kritik elemanlarda daha düşük gerilmelerin oluştuğu belirlenmiştir. Bazı elemanlarda çekme gerilmeleri %8 lere, kayma gerilmeleri ise %7 lere kadar azalmaktadır. Gerilmelerdeki azalmalar deprem büyüklüğünden fazla etkilenmemektedir. Bu çalışmanın amacı izolatör kullanımının tarihi bir yığma yapı davranışına olan etkisi olduğundan, elde edilen iyileştirme oranlarının salt sayısal veriler olarak değerlendirilmesi yerine izolatör kullanımının davranışı önemli derecelerde iyileştirdiği şeklinde yorumlanmasının daha doğru olacağını belirtmekte fayda vardır. Çünkü izolatör etkinliği bina yapısı, zemin durumu, izolatör özellikleri ve deprem karakteristikleri durumunda değişiklik gösterebilir. KAYNAKLAR Akansel, V., Ameri, G., Askan, A., Caner, A., Erdil, B., Kale, Ö., Okuyucu, D. (214) The 23 October 211 Mw=7. Van (Eastern Turkey) Earthquake: Interpretations of Recorded Strong Ground Motions and Post-Earthquake Conditions of Nearby Structures, Earthquake Spectra, 3:2, Computers and Structures Inc.(CSI) SAP2 Linear and Nonlinear Static and Dynamic Analysis and Design of Three-Dimensional Structures. Version 14, Berkeley, CA De Luca, A., Mele, E., Molina, J., Verzeletti, G., & Pinto, A. V. (21) Base isolation for retrofitting historic buildings: Evaluation of seismic performance through experimental investigation, Earthquake Engineering & Structural Dynamics, 3(8), Dizhur, D., Ingham, J., Moon, L., Griffith, M., Schultz, A., Senaldi, I., Magenes, G., Dickie, J., Lissel, S., Centeno, J., Ventura, C., Leite, J., Lourenco, P. (211) Performance of Masonry Buildings and Churches in The 22 February 211 Christchurch Earthquake, Bulletin of The New Zealand Society for Earthquake Engineering, 44:4, Erdil B.,Okuyucu D., (211) Seismic Performance Evaluation of Adilcevaz Pasha (Tugrul Bey) Mosque, Proceedings of WCCE-ECCE-TCCE Joint Conference 2; Seismic Protection of Cultural Heritage, October 31 November 1, Antalya, Turkey Erdil, B., Tapan, M., Akkaya, İ., Korkut, F. (217) Effects of Structural Parameters on Seismic Behaviour of Historical Masonry Minaret, Periodica Polytechnica Civil Engineering, Karaca, Z., Kasımzade, A. A., Ak, M. (27) Zemin fiziksel parametreleri ile zemin yatak katsayıları arasındaki bağlantı ve zemin yapı etkileşiminde uygulama, Zemin Mekaniği ve Temel Mühendisliği 1. Özel Konulu Sempozyumu, İstanbul 5

9 Kawamura, S., Sugisaki, R., Ogura, K., Maezawa, S., Tanaka, S., & Yajima, A. (2) Seismic isolation retrofit in Japan, In 12th World Conference on Earthquake Engineering. Matsagar, V. A., & Jangid, R. S. (28) Base isolation for seismic retrofitting of structures, Practice Periodical on Structural Design and Construction, 13(4), Mokha, A. S., Amin, N., Constantinou, M. C., & Zayas, V. (1996) Seismic isolation retrofit of large historic building, Journal of Structural Engineering, 122(3), Prudon, T. H. (1987). The Seismic Retrofit of the City and County Building in Salt Lake City: A Case Study of the Application of Base Isolation to a Historic Building. Simsek, O., Erdal, M., 24, Investigation of Some Mechanical and Physical Properties of the Ahlat Stone (Ignimbrite), Gazi University Journal of Science, Vol. 17(4), pp Uluçam, A., Ortaçağ ve Sonrasında Van Gölü Çevresi Mimarlığı II-Bitlis, 23, Turkish Republic Ministry of Culture Publications, pp YIP, (211)Yearly Investment Program Sub-Detail Project Lists, Published by Turkish Directorate General of Foundations, pp

10