BIM e Geçi ş Süreci ni n Operasyonel Çerçevesi Operational Framework For BIM Adoption Pro

Transkript

1 Abstract BIM e Geçi ş Süreci ni n Operasyonel Çerçevesi Operational Framework For BIM Adoption Pro Saniye ÖKTEM 1 Esin ERGEN 2 Building Information Modeling (BIM) is a representation of a characteristic and functional properties of a building through a 3D information model during the lifecycle of a building. BIM provides a multidisciplinary work environment to project participants and productivity increasing through improving data sharing. BIM is becoming more commonly used due to encouragement and mandates of the leading countries in use of BIM. Although BIM usage in Turkey is in its early stages, owners are demanding BIM by including BIM requirement in the contracts in the recent years. Specifically including BIM in the design and construction contracts accelerates BIM adoption for the designer and contractor firms. However, the companies that apply BIM in their project have difficulties in adopting BIM. The companies which experience BIM for the first time need to define project BIM uses and necessary BIM workflows. The objective of the study explained in this paper is to develop organizational and operational frameworks to be used by the companies that will adopt BIM. In this context, a literature review was performed in BIM adoption and widely used BIM guides in the world were investigated to develop organizational and operational frameworks. To validate these frameworks a case study in a design company was conducted. In this paper, the operational framework of BIM adoption process was presented. In this framework; BIM process, technology, procedures, and BIM roles were defined by considering BIM application areas. Keywords: Building Information Modeling (BIM), BIM adoption, operational framework Özet Yapı Bilgi Modellemesi (BIM) bir yapının fiziksel ve fonksiyonel özelliklerinin u ç boyutlu bir bilgi modeli ile yapı yaşam döngu su boyunca temsil edilmesidir. BIM yardımıyla; proje katılımcılarının ve projede yer alan farklı disiplinlerin işbirliği içinde çalışması mu mku n olmakta ve bunun sonucunda projelerde bilgi akışını iyileştirilmesiyle verim arttırılmaktadır. BIM konusunda önde gelen u lkelerde devlet teşviki ve zorunluluğunun da katkısı ile BIM kullanımı yaygınlaşmaktadır. Tu rkiye de ise BIM kullanımı başlangıç aşamasında olmasına rağmen son yıllarda işveren tarafından taleplerin arttığı ve BIM zorunluluğunun sözleşmelerde yer almaya başladığı göru lmektedir. Özellikle tasarım ve yapım sözleşmelerine BIM in dahil edilmesi, sektördeki birçok firmanın BIM e geçişini hızlandırmaktadır. Ancak Tu rkiye de BIM e geçiş yapan firmalar BIM su reçlerinin projelerine adaptasyonunu sağlamakta zorlanmaktadır. BIM i ilk defa tecru be edecek 1 İnşaat Yu ksek Mu hendisi., Prota Mu hendislik, saniyeoktem@gmail.com (Yazışma yapılacak yazar) 2 Doç.Dr., İstanbul Teknik Üniversitesi, esin.ergen@itu.edu.tr Ekim 2017, Samsun 627

2 firmaların BIM kullanımları ve bu kullanımlar için gerekli iş adımlarının tanımlanması gibi birçok önemli adımı gerçekleştirmeleri gerekecektir. Bu bildiride yer alan çalışmada BIM in firmalarda yol açacağı organizasyonel ve operasyonel değişimler için kılavuz olacak çerçeveler oluşturulması amaçlanmıştır. Bu bağlamda, literatu rdeki çalışmalar ve du nyada yaygın olarak kullanılan kılavuzlardaki iş akışları incelenmiş, bu çalışmalardan yola çıkarak organizasyonel ve operasyonel olmak u zere iki çerçeve oluşturulmuştur. Oluşturulan çerçevelerin geçerliliğinin belirlenmesi amacı ile bir tasarım firması vaka çalışması ile uygunluğu değerlendirilmiştir ve oluşturulan çerçeveler gu ncellenmiştir. Bu bildiride geliştirilen BIM e geçiş yapmak isteyen firmaların kılavuz olarak kullanabilecekleri operasyonel çerçeve sunulmaktadır. Bu çerçevede, BIM in uygulama alanları göz önu nde bulundurularak, bu alanların bileşenleri ile teknoloji, prosedu rler ve BIM aktörlerinin girdi olacağı bir BIM su reci için gerekli olan adımlar oluşturulmuştur. Anahtar sözcükler: Yapı Bilgi Modellemesi (BIM), BIM e geçiş, BIM adaptasyonu, operasyonel çerçeve Giriş İnşaat sektöru, birden çok proje katılımcısı ile farklı disiplinlerin bir arada çalışmasını gerektiren parçalı bir sektördu r. Sektöru n parçalı yapısından kaynaklı olarak disiplinler arası koordinasyon ve etkin bilgi akışı bu yu k önem kazanmaktadır. Gu nu mu zde projelerin karmaşıklığının artması ve su relerinin kısalması ile işbirliğinin önemi daha da artmaktadır. Bilgi akışında meydana gelecek aksaklıklar, işbirliğinin oluşmasını engellemekte ve projelerde verimin du şmesine sebebiyet vermektedir. Yapı Bilgi Modellemesi (BIM) disiplinler araşı bilgi paylaşımında verimi arttırmaya yönelik son yıllarda ortaya çıkan konseptlerden biridir [1]. BIM teknolojisi sayesinde bir yapı dijital olarak inşa edilerek, gerçek geometrisi ile birlikte imalat, fabrikasyon ve tedarik su reçleri ile ilgili ihtiyaç olan bilgileri içerir [2]. BIM in du nyadaki kullanımı incelendiğinde; İngiltere, 2016 stratejisi olarak BIM i kamu projelerinde zorunlu hale getirmiştir [3]. ABD de; 2007 yılında General Services Administration (GSA) Public Building Service, yeni binaların tasarım aşamasında BIM i zorunlu kılmıştır [4]. Finlandiya, Norveç, Singapur, Avustralya ve birçok Avrupa u lkesinde BIM kullanımı teşviki artmakta ve kullanım oranlarının yu ksek olduğu göru lmektedir. Tu rkiye de BIM kullanımı ise diğer u lkelere oranla başlangıç aşamasında değerlendirilebilir. Tu rkiye de faaliyet gösteren firmaların bir kısmı uluslararası projelerde BIM i kullanma fırsatını bulsa bile, genel olarak bakıldığında firmalar çoğunlukla klasik metotlar ile devam etmeyi tercih ettiğinden BIM kullanım oranları du şu ktu r [5]. Son yıllarda BIM ile ihale dilen projelerin sayısı giderek artmış, buna paralel olarak Tu rkiye deki firmaların BIM e geçiş oranları artmaya başlamıştır. Fakat Tu rkiye de BIM e geçiş, firmalarda başlıbaşına bir ku ltu r değişimi gerektirdiği için adaptasyon su resi uzamaktadır. Yerli firmaların BIM e adaptasyonu için yeni ve mevcut iş ku ltu rlerine özgu stratejilerin ortaya konulması gerekmektedir [5]. BIM kullanım oranlarının yu ksek olduğu du nya u lkelerinde, BIM e geçiş su reçlerinde referans 628 Uluslararası Katılımlı 7. İnşaat Yönetimi Kongresi

3 alınabilecek kılavuzlar, el kitapları veya standartlar mevcut iken, Tu rkiye de BIM e geçiş su reçlerinde referans alınabilecek doku manlar mevcut değildir. Bu sebepler ile BIM e geçmeyi hedefleyen firmalar, ihtiyaçlarını belirlemede ve bu ihtiyaca cevap veren bir su reç yönetimi yapmakta zorlanmaktadırlar. Tu rk inşaat sektöru için BIM bir ku ltu r değişimidir. BIM in klasik iş akışlarından farklı bir yapıya sahip oluşu sebebi ile BIM i ilk defa tecru be edecek firmaların BIM kullanımları ve genel iş akışlarını içeren BIM uygulama çerçevelerine ihtiyacı olacaktır. Du nyada BIM konusunda önde gelen u lkelerde BIM kullanımı için geliştirilmiş olan kılavuzlar ve referasn doku manlar ile literatu rde bu konuda yapılmış akademik çalışmalarda yer alan BIM e geçiş ile ilgili geliştirilmiş çerçeveler analiz edilmiştir. Yapılan literatu r taraması kapsamında du nya u lkelerindeki BIM kullanımı incelenmiştir. BIM kullanımının bu u lkelerin çoğunda yaygınlaşmasının sebebi devlet desteği veya zorunluluğudur. ABD de; 2007 yılında General Services Administration (GSA), yeni binaların tasarım aşamasında BIM i zorunlu kılarak bu konuda öncu lu k yapmıştır [4]. Benzer şekilde, İngiltere nin 2011 de UK Construction Strategy ile kamu projelerinde 2013 dan itibaren BIM i zorunlu hale getirmesi birçok u lkeye örnek olmuştur [6] [3]. Singapur un ikinci versiyonunu 2013 yılında yayınlamış olduğu bir BIM kılavuzu bulunmaktadır [7]. Almanya da German Office for Building and Regional Planning tarafından gelecekteki BIM kullanım zorunluluğuna altyapı oluşturacak bir BIM kılavuzu geliştirilmiştir. Avustralya nın da ulusal bir BIM kılavuzu bulunmaktadır [8]. Fransa da Ministry of Ecology, Sustainable Development & Energy tarafından 2017 sonunda tamamlanacak bir yol haritası hazırlanmaktadır. Japonya da 2013 yılında geliştirilmiş, Çin de ise 2016 da geliştirilmesi planlanan BIM kılavuzları bulunmaktadır [6]. Literatu rde bu konuda yer alan akademik çalışmaların bir kısmında BIM e geçişin daha genel ve organizasyonel boyutta ele alındığı, bir kısmında ise iş akışlarını da içeren operasyonel boyutta değerlendirildiği tespit edilmiştir. Organizasyonel boyutta geçiş çerçevesi sunan çalışmalarda; BIM planlaması strateji, vizyon, liderlik, personel, su reç gibi bileşenlere ayırılarak daha çok yönetimsel ve stratejik adımlar ortaya konmuştur [9] [10] [11]. BIM e geçişin uygulama detaylarına yönelik çalışmaların bir kısmında BIM alanları teknoloji, su reç ve prosedu r olarak tanımlanırken, bir kısmında BIM sosyoteknik bir yaklaşım olarak ele alınmış ve aktörlerin de su recin önemli bir bileşeni olduğu vurgulanmıştır. BIM e geçiş çerçeveleri ile ilgili yapılan literatu r çalışması ile ilgili daha detaylı bilgiye [12] ten ulaşılabilir. Yapılan bu araştıma ile, du nyada yaygın kullanılan kılavuzlarda sağlanan bilgilerin uygulamaya dönu ştu ru lemediği veya sadece belirli konulara odaklanıyor oluşu sebebi ile tu m ihtiyaçlara cevap veremediği gözlemlenmiştir. Akademik çalışmalar ile ortaya konmuş çerçevelerin ise çoğunlukla ana başlıklara yer verdiği ve detaylı iş adımlarını içermediği göru lmu ştu r. Çerçevelerin bir kısmı belirli bir konuya odaklanmakta ve su recin bileşeni olan tu m faktörleri ele almamaktadır. Bu bildiride yer alan çalışmanın hedefi, BIM e geçiş su reçlerine kılavuz olması amacı ile bir çerçeve geliştirmek ve bu çerçeve dâhilinde iş adımlarını sunmaktır. Bu bağlamda Ekim 2017, Samsun 629

4 literatu rdeki çalışmalar ile bazı kurumların geliştirdiği kılavuzlar incelenerek firmaların BIM e geçişte kullanabilecekleri organizasyonel ve operasyonel çerçeveler geliştirilmiş ve bir vaka etu d çalışması ile doğrulanmıştır. Bu bildiride ise geliştirilen operasyonel çerçeve sunulmaktadır. BIM e geçişin operasyonel çerçevesi ile BIM i başarılı bir şekilde hayata geçirmek için iş akışlarının nasıl entegre edileceği ve model geliştirme su reci konu edilmiştir. Operasyonel Bim Çerçevesi ni n Oluşturulmas BIM çerçeveleri organizasyonel ve operasyonel olmak u zere iki başlıkta hazırlanmıştır. Organizasyonel çerçeve kapsamında; BIM e geçişin kuruma örgu tsel etkileri incelenmiştir. Organizasyonel anlamda ihtiyaç duyulan değişimler, bu değişimlerin kuruma ve kurumun geleceğine olan etkileri değerlendirilmiştir. Organizasyonel çerçeve adı altında tespit edilen konular; daha çok yönetimle ilgili ve bu yu k resmi görmeye yöneliktir. Bu nedenle proje su reçlerine dâhil olabilecek bu tu n proje paydaşları tarafından uygulanabilir. Vizyon ve stratejik kararları içerdiği için; kurum yöneticileri, proje yu ru tu cu leri ve BIM yöneticileri gibi u st du zey yöneticilerin kullanacağı bir çerçeve olacaktır. Geliştirilen bu çerçeve ile ilgili detaylı bilgiye [12] ten ulaşılabilir. Operasyonel çerçeve kapsamında ise; BIM i başarılı bir şekilde hayata geçirmek için, iş akışlarına nasıl entegre edileceği konu edilmiştir. BIM model kurgusu ön göru lerek, model geliştirme su reci şekillendirilmiştir. Ağırlıklı olarak tasarım su reçlerini içerdiğinden tasarım firmaları tarafından kullanılabilecektir. Organizasyonel çerçeve, projenin başında geliştirilirken, bu çerçeve ile ortaya konan kararlar operasyonel çerçevenin altlığını oluşturacaktır. Bu nedenle BIM in organizasyonel çerçevesi, BIM in uygulamaya yönelik adımlarını içeren operasyonel çerçevenin bir kısmını kapsamaktadır. Operasyonel BIM Çerçevesi Literatu r çalışmaları incelendiğinde; BIM alanlarını prosedu r, su reç ve teknoloji olarak tanımlandığı göru lmu ştu r. Çalışmaların çoğunda prosedu r, su reç ve teknoloji birleşenleri ortakken; bazı çalışmalarda bu birleşenlere ilave olarak su reçte yer alacak insan faktöru nu n de bir birleşen olarak tanımlandığı göru lmu ştu r. Tu m bu çalışmalardan yola çıkılarak BIM e geçişin operasyonel bir uygulama çerçevesi çıkarılmıştır (Şekil 1). BIM e geçişin operasyonel uygulama çerçevesi oluşturulurken her bir BIM alanı için girdiler ve çıktılar gösterilmiştir. Verilen çerçevenin içerdiği prodesu r, teknoloji ve su reç alanları içerisinde etkileşim olmakta, aktör ise su reç alanının önemli bir bileşeni olarak dahil olmaktadır. 630 Uluslararası Katılımlı 7. İnşaat Yönetimi Kongresi

5 BIM Prosedür Alanı Şekil 1. BIM operasyonel uygulama çerçevesi BIM prosedu r alanında; sözleşmeler, şartnameler, kılavuzlar gibi doku manlar yer almaktadır. Bu alanın girdileri projelerin sözleşmesi ve teknik şartnamesi olmaktadır. Bu doku manlarda belirtilen koşullar ve hedefler doğrultusunda BIM Uygulama Planı, Standart Metot ve Prosedu rler (SMP), Sorumluluk Matrisi, Bilgi Değişim Matrisi gibi BIM su reçlerini şekillendiren doku manlar u retilir. Üretilen doku manlar ise teknoloji ve su reç alanlarının girdisi olmaktadır. Bu doku manları oluşturmak için; du nya u lkelerinin bazılarında geliştirilmiş, referans alınabilecek protokoller, kılavuzlar ve standartlar bulunmaktadır. BIM projesi su reci için önemli doku manlardan biri BIM Uygulama Planı (BIM Execution Plan BEP) dir. BIM Uygulama Planı, proje kapsamındaki BIM kullanımlarını tanımlar; 3B model oluşturma, 4B faz planlama, kayıt modellemesi vs. BIM Uygulama Planı projenin erken safhalarında geliştirilmeli ve ilerleyen zamanlarda mevcut duruma göre gu ncellenmelidir. BIM Uygulama Planı sayesinde bu tu n proje katılımcıları; paydaşlar arasındaki iletişim prosedu ru nu, rol ve sorumlulukları ile iş akışlarını anlayabilmelidir [18]. BIM Teknoloji Alanı BIM yazılımlar ile yönetilen bir su reç olduğundan teknoloji alanının çıktıları olan yazılımlar ve donanımlar su recin önemli kısmını oluşturmaktadır. BIM kullanımlarına göre uygun yazılımların seçilmesi ve yazılımlara uygun donanımların belirlenmesi gerekir. Sunucu (server) sisteminin oluşturulması veya BIM e uygun hale getirilmesi bir ihtiyaç olacaktır. Tu m proje paydaşlarının veri paylaşabileceği bir platform (Common Data Environment CDA) oluşturulması veya bu amaç için bir yazılım belirlenmesi yine bu alan için olan gereksinimler arasındadır. Bunlara ek olarak; proje klasör sisteminin oluşturulması, yazılımlar ve klasörlere erişm ve yetkilerin belirlenmesi, versiyonlara göre modelin gu ncellenmesi vb. konular da teknoloji alanının konusudur Ekim 2017, Samsun 631

6 BIM Aktörleri BIM aktörleri; BIM projesinde görev alan işverenler, mimarlar, mu hendisler, yu kleniciler, alt-yu kleniciler, imalatçılar vs. olarak tanımlanabilir. Proje yaşam döngu su içerisinde katılımcıdan katılımcıya aktarılan bir bilgi akışı olmaktadır. BIM su recine özgu dahil olan yeni aktörler; BIM Yöneticisi, BIM Koordinatöru, BIM Mu hendisi, BIM Modelcisi, BIM Uzmanı, BIM Teknikeri vs. olmaktadır. BIM su recinin ana aktörleri çoğunlukla; BIM Yöneticisi, BIM Koordinatöru ve modelci olmaktadır. BIM Yöneticisinin model yönetimi, kalite kontrol, iş akışı, doku mantasyon ve data yönetimi, pazarlama ve stratejik görevleri bulunurken; BIM Koordinatöru BIM u ru nlerinin u retim su resinde tasarım ekipleri koordinasyonu, tasarım ve yapım su reçleri arası koordinasyon ve modellerde çakışma tespiti ve yönetilmesi görevlerini almaktadır. Modelciler ise model u reten mimar, mu hendis ve teknik personeldir. BIM Süreç Alanı BIM in su reç alanı; bir yapıyı tasarlayan, inşa eden, u reten, tedarik eden, yapının işletmesini ve bakımını u stlenen gruplar ku mesini içerir. BIM su reç alanının temelini prosedu r alanının çıktısı olan BIM Uygulama Planı, BIM u retim su recini anlatan Standart Metot ve Prosedu rler gibi doku manlar ile teknoloji alanının çıktısı olan seçilmiş yazılım ve donanımlardır. Su reç alanının ana başlıkları; model detay du zeyi, model iş akışı, bilgi paylaşım prosedu ru, ekipler arası koordinasyon ve teslim doku manlarıdır. Su recin modeli kısmını etkileyen başlıklardan en önemlisi detay du zeyidir. LOD (Level of development) olarak ifade edilen model detay du zeyi oluşturulan modellerin; tasarım, yapım gibi farklı aşamalardaki içeriğini tanımlamak için kullanılır. Model iş akışları, bilgi paylaşımı ve koordinasyon su reçleri ise BIM Uygulama Planı ve Standart Metod ve Prosedu rler (SMP) ile ilişkili olacaktır. Tasarim Fi rmasi Örneği nde Bim i n Organi zasyonel Ve Operasyonel Çerçevesi ni n Uygul BIM e geçişin operasyonel çerçevesinin geçerliliğinin belirlenmesi amacı ile bir tasarım firması örneğinde çerçevenin uygunluğu değerlendirilmiştir. Tasarım firmasının bu yu k ölçekli ve sözleşme dahilinde BIM hizmeti sunduğu bir altyapı projesi ele alınmıştır. Daha önce benzer alanlarda CAD ile tasarım hizmeti veren firma sözleşme dahilinde BIM talebi olması sebebi ile BIM e geçmiştir. BIM e geçişin operasyonel çerçevesi ile önerilen aşamaların firmanın çalışmalarında test edilmiştir. Önerilen prosedu r alanının, tasarım firmasının BIM projesi örneğinde başarılı olduğu göru lmu ştu r. BIM projesi için prosedu r alanı girdileri sözleşme ve teknik şartname olmuş, öngöru len BIM kullanımları da dahil edilerek su recin önemli doku manları olan BIM Uygulama Planı ve Standart Metot ve Prosedu r doku manları oluşturulmuştur. Teknoloji alanı için belirlenen adımlar da başarılı bir şekilde doğrulanmıştır. Tasarım firması BIM su reçlerini yönetmek için tasarım bilgisine sahip mevcut personelini BIM ekibine kaydırırken, BIM konusunda tecru beli personeller 632 Uluslararası Katılımlı 7. İnşaat Yönetimi Kongresi

7 ile ekibini genişletmiştir. Ancak bu su reçteki en bu yu k zorluk, BIM konusunda yetkin personeli bulmak olmuştur. İlave olarak; mekanik, elektrik, altyapı ve tu nel gibi alanlarda BIM tasarım hizmeti veren proje paydaşlarının çok az sayıda olduğu belirlenmiştir. BIM in organizasyonel çerçevesinin uygulanması sonucunda firmanın tecru beleri ile operasyonel çerçevelere ilave edilecek konular tespit edilmiştir. Bu konular ve geliştirilen çözu mler aşağıda sıralanmıştır; BIM modellerinden elde edilen CAD paftalarının su recin hala önemli bir parçası olması sebebi ile işverenler tarafından kabul gören pafta gösterimleri ile uygun paftalar oluşturabilmekte zorluklar yaşanmıştır. Buna çözu m olarak CAD teknolojisi ile elde edilen pafta kalitesi BIM platformuna taşınmaya çalışılmıştır. Özellikle kat planları, kesitler gibi paftalarda hassas bir çalışma yu ru tu lerek benzer kalite yakalanmıştır. Master plan ve vaziyet planları gibi CAD altlığından gelen bilgilere sahip paftalarda istenilen kalitede pafta u retimi sağlanamamıştır. İlk defa model oluşturacak firmaların mevcut ku tu phaneleri olmadığı için tasarım şablonları ve model objeleri (family) oluşturmak, ekip içi kullanım ve koordinasyonun sağlanması önemli bir ihtiyaç olmuştur. Bu noktada, tasarım firması; ku tu phane ve şablon oluşturma işinin önemli bir adım olduğunu tespit etmiş ve bir BIM danışmanından destek almıştır. Firmanın birden çok tasarım aşamasında geliştirdiği model du zeylerinin farklılık göstermesi sebebi ile bu aşamalarda farklı modeler ile çalışmak veya mevcut modellerin gu ncelleniyor olması gibi konular için zaman kaybı yaşanmış olması olmuştur. Farklı tasarım aşamaları için geliştirilen modellerin, tasarım aşamaları değiştikçe yeniden oluşturulması veya devam edilmesi konusunda ihtiyaca cevap verecek çözu mler u retilmiştir. Çoğunlukla ön proje aşamasında hazırlanan modeller, kesin proje aşamasında yeniden çalışılmış, kesin proje modelleri ise uygulama aşamasına taşınarak gu ncellenmiştir. Sonuçlar İnşaat sektöru nde son yıllarda verimi ve data yönetimini arttırmaya yönelik hızla gelişen BIM in kullanımı giderek artmaktadır. Tu rk inşaat sektöru nde BIM e geçmeyi hedefleyen firmalar BIM su reçlerine adaptasyonda zorluk yaşamakta ve uygulamaya yönelik çerçevelere ihtiyaç duymaktadır. Bu bildiride yer alan çalışmada, yerli firmaların BIM e geçişte kılavuz olarak kullanabilecekleri bir çerçeve oluşturulması amaçlanmıştır. Çalışma sonucunda organizasyonel ve operasyonel olmak u zere iki çerçeve geliştirilmiştir ve bu bildiride operasyonel çerçevenin detayları verilmiştir. Operasyonel çerçeve BIM projesinin hayata geçirilme adımlarını içermektedir. Bu çerçeve dahilinde BIM alanları dörde ayrılmıştır; prosedu rler, teknoloji,, aktörler ve su reçler. Prosedu r alanında; sözleşmeler, şartnameler, kılavulzar gibi doku manlar yer almaktadır. Teknoloji alanında ise yazılımlar ve donanımlar önemli yer tutmaktadır. Projede görev alan mimarlar, mu hendisler, yu kleniciler, alt-yu kleniciler, imalatçılar vs ise BIM aktörlerini oluşturmaktadır. Su reç ise; bir yapıyı tasarlayan, inşa eden, u reten, Ekim 2017, Samsun 633

8 tedarik eden ve işletmesini u stlenen gruplar ku mesidir.bu alanların her birinin kapsadığı konular olmakla beraber birbiri arasında etkileşimi de olmaktadır. BIM e geçişin operasyonel çerçevesinin geçerliliğinin belirlenmesi amacı ile bir tasarım firması örneğinde çerçevenin uygunluğu değerlendirilmiştir. Tasarım firmasının bu yu k ölçekli ve sözleşme dahilinde BIM hizmeti sunduğu bir altyapı projesi ele alınmıştır. Prosedu r ve teknoloji alanında tanımlanan adımlar başarı ile uygulanırken, BIM projesini hayata geçirecek deneyime sahip aktörlerin bulunmasında yaşanan zorluklar gözlemlenmiştir. Bunun dışında firmanın tecru beleri ile operasyonel çerçevelere ilave edilecek konular tespit edilmiştir. CAD paftalarının projelerde hala önemli bir doku man olması sebebi ile, klasik metotlarla proje u retilirken elde edşlen pafta kalitesini elde etmek firma için önemli ve zaman alan bir konu olmuştur. Bunun için kaliteyi arttırmaya yönelik çalışmalar yapılmıştır. BIM tecru besi olmayan firmaların tasarım şablonları ve ku tu phane gibi altyapı ihtiyaçları olduğu tespit edilmiş ve tasarım firmasının bu konudaki çözu mu bir BIM danışmanı ile çalışmak olmuştur. Farklı tasarım aşamalarına modellerin nasıl aktarılacağı da önemli bir konu olmuştur. Bu konuda firmanın çözu mu proje ihtiyaçlarına göre aksiyon almak olmuştur. Bu tecru beler doğrultusunda çerçevede gerekli gu ncellemeler yapılmıştır. Bildiride yer alan çalışmanın ana amacı son yıllarda sözleşmelerde BIM talebinin artması ile beraber BIM e geçmeyi hedefleyen ancak daha önce böyle bir deneyimi olmayan firmalara yönelik geçiş çerçeveleri sunmaktır. BIM e geçiş bir ku ltu r değişimini beraberinde getirmektedir ve adaptasyonu zaman almaktadır. Bu çalışmada geliştirilen çerçeve yardımıyla adaptasyon su relerinin kısaltılması ve BIM in projeye olan faydalarının daha kısa su rede elde edilmesi hedeflenmektedir. Kaynaklar [1] Becerik-Gerber, B. And Rice, S. (2010) The perceived value of Building Information Modeling in the US Building Industry, Itcon, Vol. 15, pg 185 [2] Eastman, C., Teicholz, P., Sacks, R. and Liston, K. (2008). Managing BIM Technology in the Building Industry, AECbytes, Feb 12, [3] UKCO, (2011). Government Construction Strategy. London: United Kingdom Cabinet Office. [4] GSA, (2007). BIM Guide Overview, GSA BIM Guide Series, U.S. General Services Administration Public Buildings Service Office of the Chief Architect. [5] Özener, O. Ö. ve Temiz G., (2016). Mimarlık ve İnşaat Sektöru nde YBM Odaklı Dönu şu m, Ege Mimarlık, Nisan 2016, sf: [6] Mordue, S., Swaddle, P., Philp, David. (2016). Building Information Modeling for Dummies.United Kingdom: John Wiley & Sons, Ltd. [7] Singapore BIM Guide, Version 2, Building and Construction Authority, 2013 [8] McGrawHill Construction, (2009). SmartMarket Report, The Business Value of BIM 634 Uluslararası Katılımlı 7. İnşaat Yönetimi Kongresi

9 for Construction in Major Global Markets: How Contractors Around the World Are Driving Innovation With Building Information Modeling. [9] Autodesk (2015). A Framework fo Implementing a BIM Business Transformation, whitepaper [10] Computer Integrated Construction Research Program, (2012). Building Information Modeling (BIM) Planning Guide For Facility Owners, 1.02 edition, Pennsylvania State University, USA. Retrieved from [11] Hardin, B. (2009). BIM and Construction Management Proven Tools, Methods, and Workflows, Canada [12] Öktem S. ve Ergen E., (2016) BIM e Geçiş Su recinin Organizasyonel Çerçevesi, 2016, 4. Proje ve Yapım Yönetimi Kongresi, Eskişehir, Tu rkiye [13] Penn State (2011). BIM Project Execution Planning Guide and Templates - Version 2.1 BIM Project Execution Planning, CIC Research Group, Department of Architectural Engineering, The Pennsylvania State University Ekim 2017, Samsun 635

10