ELEKTRĠK ELEKTRONĠK TEKNOLOJĠSĠ TEK ABONELĠ YEREL ANTEN TESĠSATI

Transkript

1 T.C. MĠLLĠ EĞĠTĠM BAKANLIĞI ELEKTRĠK ELEKTRONĠK TEKNOLOJĠSĠ TEK ABONELĠ YEREL ANTEN TESĠSATI 523EO0150 Ankara, 2011

2 Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya yönelik olarak öğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmıģ bireysel öğrenme materyalidir. Millî Eğitim Bakanlığınca ücretsiz olarak verilmiģtir. PARA İLE SATILMAZ.

3 ĠÇĠNDEKĠLER AÇIKLAMALAR... ii GĠRĠġ... 1 ÖĞRENME FAALĠYETĠ ANTEN TESĠSATININ KURULMASI KeĢif Maliyet Hesabı Form Doldurma Teknik ġartname Özel ġartname Teklif Mektubu Yerel Anten Sistemleri Yerel Anten Elemanları Antenler Yerel Anten Yükselteçleri Anten Kabloları Kablo Kanalları Katalog Okuma Kullanılacak Malzemelerin Ölçümü Yerel Anten Bağlantıları Matkapların Kullanılması Matkap Ucu Tipleri Yerel Anten Tesisatının Projelendirilmesi Anten Tesisatında Kullanılan Semboller Bir Aboneli Anten Tesisatı Kolon ġeması ÖĞRENME FAALĠYETĠ ANTEN VE TELEVĠZYON AYARLARININ YAPILMASI Anten Ayarının Yapılması Televizyon Uzaktan Kumandasının Tanıtılması Menü Sistemi UYGULAMA FAALĠYETĠ ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME MODÜL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARLARI ÖNERĠLEN KAYNAKLAR KAYNAKÇA i

4 AÇIKLAMALAR KOD ALAN DAL/MESLEK MODÜLÜN ADI AÇIKLAMALAR 523EO0150 Elektrik Elektronik Teknolojisi HaberleĢme Sistemleri Tek Aboneli Yerel Anten Tesisatı Tek aboneli anten tesisatının montajını, tesisatın kurulması MODÜLÜN TANIMI için gerekli malzemeleri tanıtan, anten ve televizyon ayarlarını içeren öğrenme materyalidir. SÜRE 40/32 ÖN KOġUL YETERLĠK 1. Alan ortak modülleri tamamlamıģ olmak. 2. Aydınlatma Projeleri modülünü tamamlamıģ olmak. Tek aboneli yerel anten tesisatını projelendirip kurmak. Genel Amaç Bu modül ile rüzgarsız ve yağıģsız bir havada elektrik tesisatı genel Ģartnamesine uygun tek aboneli yerel anten tesisatını kurabileceksiniz. Amaçlar MODÜLÜN AMACI 1. Tek aboneli yerel anten tesisatında kullanılacak malzemeleri tanımak, bu malzemelerin sağlamlık kontrollerini yapabilmek ve gerekli olan bağlantıları yaparak Elektrik Tesisatı Genel ġartnamesi ne uygun tek aboneli yerel anten tesisatı kurabileceksiniz. 2. Direk montajı yapılan antenin ince ayarını yaptıktan sonra, yerelden tüm yayınları televizyon kanalına kaydedip izleyicinin net görüntü almasını sağlayabileceksiniz. ii

5 EĞĠTĠM ÖĞRETĠM ORTAMLARI VE DONANIMLARI ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME Ortam: Elektrik el ve ölçü aletlerinin bulunduğu atölye. Donanım: Anten, anten yükselteci, koaksiyel kablo, kablo kanalı, televizyon, metre, hesap makinesi, ilgili formlar, çizim araç ve gereçleri, çizim masası, multimetre, matkap, dübel, çelik dübel. Modülde yer alan her öğrenme faaliyetinden sonra, verilen ölçme araçları ile kendi kendinizi değerlendireceksiniz. Modül sonunda öğretmeniniz tarafından teorik ve pratik performansınızı tespit etmek amacıyla size ölçme teknikleri uygulanacak, modül uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve beceriler ölçülerek değerlendirilecektir. iii

6 GĠRĠġ GĠRĠġ Sevgili Öğrenci, Elektrikçilik; risk dolu, dikkat ve bilgi birikimi gerektiren bir meslek dalıdır. DüĢük iģçilik ve kalitesiz malzeme kullanımının maliyeti; yalnızca yılını bulmadan ortaya çıkan teknik sorunlarla sınırlı kalmaz. Bazen can kaybına, bazen de milyonluk teknik teçhizat ve aletlerin bozulmasına yol açar. Böyle sonuçların iģin ehil olmayan insanlara yaptırılmasından kaynaklandığı unutulmamalıdır. Bu nedenle bu alanda yetiģmiģ teknik elemana ihtiyaç vardır. Teknik eleman, yapacağı iģte uzman ve vicdani sorumluluk sahibi olmalıdır. Ülkemizde 1968 yılında yayın hayatına giren televizyonlar, hızla geliģim göstermiģtir. Tek kanal televizyon yayınları artık çok kanal olarak hizmet vermeye baģlamıģtır. Günümüzde yayınlar elektromanyetik dalgalar Ģeklinde izleyiciye ulaģtırılmaktadır. Kaliteli yayın izleyebilmek, iyi bir anten tesisatı ile mümkündür. Sizler bu modülle; teknik Ģartnamelere uygun malzeme seçimini, kullanılacak malzemelerin özelliklerini, yerel anten tesisatının montajını ve sonrasında televizyon kanal ayarlarını yapmayı öğreneceksiniz. 1

7 AMAÇ ÖĞRENME FAALĠYETĠ 1 ÖĞRENME FAALĠYETĠ 1 Tek aboneli yerel anten tesisatında kullanılacak malzemeleri tanımak, bu malzemelerin sağlamlık kontrollerini yapabilmek ve gerekli olan bağlantıları yaparak Elektrik Tesisatı Genel ġartnamesi ne uygun tek aboneli yerel anten tesisatı kurabileceksiniz. ARAŞTIRMA Evinizdeki anten tesisatını ve bu tesisatta kullanılmıģ olan malzemeleri inceleyiniz. 1. ANTEN TESĠSATININ KURULMASI 1.1. KeĢif Yer seçiminde ilk yapılacak iģ, antenin kurulacağı yerden yayın alınması istenen vericinin (veya vericilerin) ne yönde olduğunun ve bunların görülüp görülmediğinin tespit edilmesidir. Eğer verici antenler görülüyorsa yüksek direğe veya binanın en yüksek yerine çıkmaya gerek yoktur. Bu sebeple antenin kurulabileceği en uygun yer rahatça monte edilebileceği ve gerektiğinde kolayca ulaģılabilecek yerdir. Eğer yüksek binalar veya tepeler yüzünden verici anten görülmüyorsa yapılacak iģ, bir görüntülü alan ölçme aleti, bu yoksa portatif TV alıcısı ile küçük bir anten alarak binanın damında en iyi ve en yüksek seviyede görüntü alınan yeri tespit etmektir. Anten tesisatının kurulacağı yer proje üzerinde veya yerinde incelenerek değerlendirilmelidir. 2

8 Maliyet Hesabı Herhangi bir iģ yapılmadan önce o iģ için iģi yaptıracak olan kurum ya da kiģiye bir fiyat bildirilir. Bu fiyata teklif fiyatı denir. Teklif fiyatı belirlenirken aģağıdaki hususlar göz önünde bulundurulmalıdır. Malzeme Listesi: Tesisin yapımında kullanılan gereçlerin tamamının hazırlanan projeden yararlanarak listelenmesi ve özelliklerinin belirtilmesidir. Malzeme Fiyatı: Belirlenen malzeme listesinin fiyatlandırılmasıdır. Elektrik elektronik malzeme satan mağazalardan fiyatlar öğrenilerek malzeme fiyatı belirlenir. Fiyatlar belirlenirken ödeme Ģekli önemlidir. ĠĢçilik: Emeğin değerlendirilmesi, çalıģanların çalıģma süresindeki ücretlerini kapsar. ĠĢçilikler her yıl için Bayındırlık Bakanlığınca belirlenir. Ayrıca teknisyenlik hizmetleri içinde ücret Elektrik teknisyenleri ve esnaf odası tarafından her yıl yeniden belirlenerek üyelerine duyurulur. ĠĢletme Giderleri: ĠĢletmenin her türlü giderini (Kira, ısınma, haberleģme, sekreterlik hizmeti vb.) kapsar. Bu giderlerin senelik toplamının, iģin yapım süresi oranı, iģletme gideri olarak alınır. Amortisman: ĠĢin yapımında kullanılacak olan elemanların yıpranma oranları da amortisman gideri olarak belirlenir. Kâr: Maliyet fiyatları üzerine konulan ve iģletmeye kalan kazanca kâr denir. Malzeme fiyatı toplamı kâr oranının tabanını teģkil eder. Kâr oranları % olarak meslek odalarınca her yıl belirlenir. Maliyet: Malzeme Fiyatı+ĠĢçilik+ĠĢletme Giderleri+Amortisman Teklif fiyatı: Maliyet+ Kâr Teklif fiyatı belirlenirken ciddi bir çalıģma yapılmalıdır. Yapılacak iģten kâr edileceği gibi zarar da edilebilir veya hazırlanan teklif bedelinin yüksek olması nedeni ile müģteri tarafından iģ de verilmeyebilir. 3

9 Form Doldurma Elektrik tesisatçısı iģe baģlamadan önce ve iģi bitirdikten sonra form doldurup ilgili kuruma vermelidir. Ayrıca muayene formu hazırlayarak tesisatın ilgili yetkililerce denetlenmesini sağlamalıdır. Bu formlar ilgili kurumlardan matbu Ģeklinde temin edilebilir Teknik ġartname Yapılacak olan her bir tesisat ya da projenin ilgili kurumlarca çıkarılmıģ olan bir Ģartnamesi vardır. Anten tesisatı içinde Bayındırlık Bakanlığı Genel Teknik ġartnamesi geçerlidir. Bir aboneli yerel anten tesisatı için gerekli olan ilgili Ģartname bilgileri aģağıda verilmiģtir. Tesisatın yapımında bu Ģartname göz önünde bulundurulmalıdır. Kapsam VHF-UHF ve uydu anten ortak TV sistemi Hava, kablolu TV, uydu, merkezi video ve FM radyo yayınlarının, TV-Radyo prizlerine istenen kalitede ulaģtırılması sistemini kapsar. 4

10 Sistem TV-Radyo prizi koyulan yerlere TV, radyo ve video yayını yapılabilmesi için aģağıda belirtilen ünitelerden projesindeki verilere göre gerekli görülen üniteler; sayılarına göre tespit edilerek sistem tesis edilecektir. Antenler (UHF-VHF, uydu) Merkez ünite (Receiver, decoder, stereo modülatör, video, audio, VCD, uydu sinyal alıcıları vb.) Cihaz dolabı Amplifikatörler (ana hat, dağıtım) Kablolar Dağıtıcı ve bölücüler Prizler Konnektörler Genel Özellikler TV dağıtım Ģebekesi yayın merkezinde iģlem uygulanmıģ TV programlarının, VHF-UHF ( MHz) bandında TV prizlerine istenen kalitede ulaģması sağlanacak Ģekilde projelendirilecek ve uygulanacaktır. Dağıtım sistemini oluģturacak, dağıtım elemanlarının hepsi standartlara uygun olacaktır. Dağıtım Ģebekesinde ayrılan kollar var ise kollar birbirini etkilemeyecek Ģekilde yalıtılacaktır. Dağıtım kuvvetlendiricileri standartlara uygun, gürültüsü az, TV prizlerinde istenen sinyal düzeyi elde edilecek Ģekilde olacak ve sistemde olanaklar ölçüsünde arka arkaya kuvvetlendirici bağlanmasından kaçınılacaktır. Sistemde, programların yayın frekansları göz önüne alınarak gerekli ekran ve zayıflama özelliklerine sahip, 75 ohm luk koaksiyel kablolar kullanılacaktır. Yayın merkezinde iģlem uygulanmıģ TV programları çıkıģı, birleģtirilmiģ tek kablo haline geldikten sonra sistemdeki tüm yayınlar TV alıcılarına min. 65 dbuv-max. 84 dbuv sinyal seviyesi olacak Ģekilde dağıtılacaktır. Kurulacak sistem, Türk Telekom Kablolu TV Sistemi ne uygun olacaktır. Sistemin sağlıklı çalıģabilmesi, montajın ve servisin kolayca yapılabilmesi açısından kablo bağlantılarında uygun özellikte (F tipi vb.) konnektör ve bağlantı elemanları kullanılacaktır. Sistemde kullanılan malzemeler, ileri ve geri yönde sinyal göndermeye, ileri yön için MHz, geri yön için 4-65 MHz bant geniģliğine uygun olacaktır. 5

11 ġebekede kullanılan her türlü dağıtıcı ve bölücülerin açık kalan uçları 75 ohm terminaller ile kapatılacaktır. Ġdarece istenmesi durumunda merkeze 1 adet geniģ bandlı MHz FM anteni ve amplifikatörü takılarak prizlere FM yayını yapılacaktır. Uydu yayınlarının alımında sadece demodülatör, modülatör tipi birleģik cihazlar kullanılacaktır. Ġleride, mevcut TV yayınlarının stereo olarak yayınlanması ihtimaline karģı tüm birleģik cihazlar stereo olacaktır. Sistem, aynı anda değiģik dillerde yayını yapılan programları TV prizlerine iletebilecek özellikte olacaktır. Her bir kanal yayını için gerekli olan cihazlar, bağımsız olarak VAc-50 Hz beslenmeye uygun olacak, herhangi bir arıza durumunda sadece bir kanal devre dıģı kalacak, diğer kanallar etkilenmeyecektir. Tüm cihazlar 19 standardında dolap içine monte edilecek tipte olacak, dolap termostat kontrollü fan ile soğutulacaktır. Sistemin merkezi modüler olacak ve her kanal birbirini etkilemeden servis için sökülüp takılabilecektir. Merkez cihazları kontrollü olup fonksiyonları (giriģçıkıģ kanalı, filtre devreleri vb.) programlanabilir olacak, seçilen uydu kanalları gerekli görüldüğü anda programlanarak değiģtirilebilecektir. Dolap içine monte edilecek tüm cihazlar, kızaklar üzerine monte edilecek, bakım sırasında kolayca kızaktan alınabilecek ve cihazlardan yapılan ayarlar kolay kontrol edilebilen tipte olacaktır. Her bir kanal yayını için gerekli olan cihazların RF çıkıģ seviyesi dijital olarak ayarlanabilecek, IF filtreler dar ve geniģ band olarak programlanabilecek ve resim kalitesine göre uygun olan band geniģliği seçilebilir olacaktır. Kullanılacak analog yayınların ileride dijital yayına geçmesi istendiğinde modülatör kullanılabilmeli, sadece receiver ilave edildiğinde sistem çalıģabilir olacaktır. Televizyon kanallarının iletiminde PAL B/G sistemi kullanılacaktır. Sistemin empedansı 75 ohm olacaktır. Yayın merkezini teģkil eden cihazlar en son teknolojiye uygun üretilmiģ, tekyanband çalıģabilen cihazlardan olacaktır. Uydu alıcı cihazların giriģ frekansları MHz aralığında olacaktır. Uydu alıcılar 3,7-4,2 GHz (C bandı) ve 10,7-12,75 GHz (KU bandı) yayınlarını da almaya uygun olacaktır. Uydu sinyal iģlemcileri üzerinden, RF çıkıģ kanalı veya frekansı, IF giriģ frekansı, RF çıkıģ seviyesi, video polaritesi, IF band geniģliği, ses band geniģliği, ses taģıyıcı frekans, dekoder seçimi, mono/stereo/dual ses seçimi, giriģ ve çıkıģ frekansı, ayarlamaları yapılabilir olacaktır. 6

12 Amplifikatörler (Yükselteçler) Antenler Ana hat amplifikatörleri Projesinde ana hatlar var ise bu hatlarda kullanılacak olup düģük gürültülü, yüksek çıkıģ seviyeli, profesyonel tip olacaktır. Sistemde kullanılacak olan ana hat amplifikatörleri, değiģiklik yapılmasına gerek olmadan Türk Telekom Kablolu TV ġebekesi ne bağlanabilecek Ģekilde, ileri yönde MHz, geri yönde 4-65 MHz dağıtım yapabilecek özellikte ve ihtiyaçlara göre uygun modül takılmasına imkan tanıyacaktır. Amplifikatörlerin giriģ ünitesinde ayarlanabilir ekolayzır bulunacaktır. Projesindeki kanal sayısı da göz önüne alınarak çıkıģ sinyal seviyesi ayarlanabilir tipte olacaktır. Ana hatta kullanılacak amplifikatörün hattan beslenecek tipte olması halinde kablo bağlantılarında besleme Ģartlarına uygun özellikte konnektörler kullanılacak, hattan beslenmeyenlerde ise F tipi konnektörler kullanılacak ve besleme gerilimi de VAc-50 Hz olacaktır. Amplifikatör, tüm elektromanyetik etkilere karģı ekranlı, su geçirmez, metal bir haznenin içinde ve modüler yapıda olacaktır. Dağıtım amplifikatörleri Dağıtım amplifikatörleri, beslenecek priz sayısı ile mesafeye ve projesindeki kanal sayısına uygun seviyede çıkıģ sağlayacak özellikte olacaktır. Dağıtım amplifikatörleri VAc-50 Hz besleme geriliminde, ileri yönde MHz, geri yönde 4-65 MHz dağıtım yapabilecek özellikte olacaktır. Kablo bağlantılarında F tipi vb. konnektörler kullanılacaktır. Dağıtım amplifikatörlerinden beslenen tüm TV prizlerindeki alt ve üst frekanstaki seviye değerleri min. 65 dbuv, max. 84 dbuv arasında olacaktır. Dağıtım amplifikatörlerinin çıkıģ sinyal seviyesi ayarlanabilir tipte olacaktır. Merkezi dağıtım amplifikatöründe 2 adet UHF, 1 adet VHF ve 1 adet FM anten giriģi olacaktır. UHF Antenler UHF antenlerin frekans aralığı MHz (21-69 nu lu kanallar) olacaktır. Empedansı 75 ohm, rüzgâra karģı dayanıklılığı yüksek olacaktır. Anteni oluģturan elemanların sayısı projesine ve bulunduğu bölgenin özelliğine göre seçilecek, eleman sayısının çok olmasına dikkat edilecektir. 7

13 VHF Antenler VHF antenlerin frekans aralığı MHz (5-12 nu lu kanallar) olacaktır. Empedansı 75 ohm, rüzgâra karģı dayanıklılığı yüksek olacaktır. Anteni oluģturan elemanların sayısı projesine ve bulunduğu bölgenin özelliğine göre seçilecek, eleman sayısı en az 10 adet olacaktır. Dağıtıcı ve bölücüler Dağıtıcı (splitter) ve bölücüler (tap-off), projesine göre sistemin dağılımına uygun olarak seçilecek, konnektör bağlantıları ve izolasyonları Ģebekede kullanılacak kablolara uyumlu olacaktır. Yayının bina içi dağıtımında bölücüler (tap-off) kullanılacak ve böylece aboneler arasında maksimum izolasyon sağlanmıģ olacaktır. Abone içi dağıtımında dağıtıcı (splitter) kullanılacaktır. Dağıtıcı ve bölücülerin herhangi bir ucundaki arıza diğer uçları etkilemeyecektir. Bütün dağıtıcı ve bölücüler MHz band geniģliğini geçirecek özellikte olacaktır. 8

14 Prizler Kablolar Prizler geri dönüģü destekleyen interaktif yapıda olacaktır. Prizlerin TV ve radyo için ayrı çıkıģ uçları bulunacaktır. Prizler, radyo ucundan MHz, TV ucundan 4-65 MHz ve MHz frekansları geçirecek özellikte olacaktır. Sistemde kullanılacak TV-radyo prizleri, profesyonel tip ve metal muhafazalı olacaktır. Dâhili ve harici kablolardaki iletkenler, saf bakır veya gümüģ kaplı bakır olacaktır. Dâhili ve harici koaksiyel kablolar, düģük kayıplı ve yaģlanmaya karģı dayanıklı olacaktır. DıĢ hatlarda, harici Ģartlara uygun kablo kullanılacaktır. EriĢilebilir durumda olan kablolar, kemirici hayvanların verebileceği zararlara karģı korumalı olacaktır. Tüm kabloların empedansı 75 ohm olacaktır. Bina içi ve dıģı dağıtımında kullanılacak kablolar, projesinde belirtilen tipe uygun olacaktır. Konnektörler Ana hat bağlantılarında kullanılan cihazlara uygun nitelikte konnektör kullanılacaktır. Konnektörler, dâhili dağıtımlarda kullanılan kablolara uyumlu özellikte olacaktır Özel ġartname ĠĢin yapımından önce iģveren ile iģi yapanın özel isteklerini kapsayan yazılı anlaģmadır. ĠĢin yapım süresi, ödeme Ģekli, kullanılacak malzemelerin niteliği, anlaģmazlıklarda yetkili mahkemenin belirtilmesi, tazminat gibi maddeleri kapsar. AĢağıda örnek bir özel Ģartname belgesi düzenlenmiģtir. 9

15 ÖZEL ġartname 1 Tesisatta kullanılacak koaksiyel kablo...olacaktır. 2 Kullanılacak olan anten prizi ve anteni.markanın..serisi olacaktır. 3 Tesisin kabulü sırasında oluģabilecek arızalar yüklenici tarafından giderilecektir. 4 Tesisin yapım süresi.iģ günüdür. Zamanında bitirilmediğinde günlük..ytl gecikme tazminatı tesisatçının alacağından kesilecektir. 5 Tesis yıl boyunca garanti kapsamında olacaktır. Bu süre içerisinde onarım için yapılan harcamalar tesisatçı tarafından karģılanacaktır. 6 Tesisin bedeli YTL dir..ytl peģin geri kalanı iģ bitiminden.gün sonra ödenecektir. 7 Tesisatın yapımı için gerekli olan her türlü takım ve malzeme tesisatçı tarafından temin edilecektir. 8 Tesisatçı, tesisi ölüm, sürekli hastalık gibi olağandıģı bir sebep dıģında baģka bir firmaya ya da birine devredemez. 9 Tesisin kurumu aģamasında oluģacak maddi zararlar (Çatıda kiremit kırılması vb.) tesisatçı tarafından ödenecektir. 10 AnlaĢmazlık durumunda..mahkemeleri yetkili kılınmıģtır. Yüklenici (Adı ve Soyadı) Ġmza ĠĢveren (Adı ve Soyadı) imza 10

16 Teklif Mektubu Tesisatçı, keģif iģlemi bittikten sonra maliyet kalemlerini hesaplayıp iģverene bir teklif mektubu hazırlamalıdır. bu mektup antetli ve size ulaģılabilecek bilgileri üzerinde taģımalıdır. AĢağıda örnek bir teklif mektubu hazırlanmıģtır. 11

17 Firma Adı: ******/ ĠNġAAT Teklif NO : TK00075 Yetkilisi : ************** Teklif Tarihi : Adresi : DEVREK Teklif Saati : 13:26:08 Stok Kodu Stok Cinsi Birimi Miktar ı Fiyatı Tutarı (YTL) ST00664 KABLO KANALI METR E 25 0,25 6,25 ST00629 SAS 59 ANTEN KABLOSU METRE ,50 ST00628 UHF/VHF KOMBĠNE ANTEN ADET 1 25,00 25,00 ST00678 YÜKSELTEÇ TK ADET 1 16,25 16,25 ST00878 ĠġÇĠLĠK BEDELĠ DAĠRE 1 35,00 35,00 Ara Toplam KDV % 0 0,00 Ġskonto 0,00 Genel Toplam 90,00 12

18 1.2. Yerel Anten Sistemleri Yerel anten sistemleri alıcı ve vericiden oluģan bir bütündür. Alıcı olarak antenler kullanılır. Antenlerin topladıkları elektromanyetik sinyaller kuvvetlendirilerek koaksiyel kablo ile alıcılara (Radyo-Televizyon) gönderilir. Vericiler, elektromanyetik dalgaları antenden yayın yolu ile göndermek üzere yüksek frekanslı enerji üreten elektronik cihazlardır. Vericiler kullanıģ amaçlarına göre değiģik çıkıģ güçlerine sahip olabilir ve aynı zamanda R-F'lı enerjiyi göndermek için çeģitli gönderme metotları kullanabilirler. Vericinin temel görevi, antene belirli bir frekansta güç sağlamak ve bu Ģekilde elde edilen elektromanyetik dalgalarla bilgiyi iletmektir. Elektromanyetik dalgaları yayımı iki Ģekilde gerçekleģir. Bu yayım Ģekillerine göre vericiler iki grupta toplanır: 1. Devamlı dalga (CW) vericileri 2. Modüleli devamlı dalga (MCW) vericileri Devamlı dalga (CW) vericilerinde modülatör kullanılmaz. Vericinin iģareti mors iģaretine göre gönderilir. Bu iģ yalnız R-F'lı iģareti kesip bırakmakla gerçekleģtirilir.modüleli devamlı dalga (MCW) vericilerinde gönderilmek istenen bilgi ya da iģaret, kullanılacak modülasyon Ģekline göre R-F'lı enerji üzerine bindirilmek suretiyle yayılır. Modüleli devamlı dalga vericileri (MCW), modülasyon Ģekillerine göre iki gruba ayrılırlar: Genlik (Amplitüd) modülasyonlu vericiler Çift yanband tam taģıyıcılı vericiler Tek yanbandı bastırılmıģ (S.S.B.) vericiler Çift yanbandı bastırılmıģ vericiler Çift yanbandı azaltılmıģ vericiler Tek yanband tam taģıyıcılı vericiler Açısal modülasyonlu vericiler: Frekans modülasyonlu (F-M) vericiler Faz modülasyonlu vericiler Pals modülasyonlu vericiler Genel olarak pratikte en çok kullanılan vericiler üç grupta toplanabilir: 13

19 Çift yanband tam taģıyıcılı (A-M) vericiler Tek yanbandı bastırılmıģ (S.S.B.) vericiler Frekans modülasyonlu (F-M) vericiler Resim 1.1: 250 Wattlık televizyon vericisi ve anteni Frekans Spektrumundaki Diğer Yayın Vericileri Alçak frekanslardan en yüksek frekanslara kadar bütün frekansları kapsayan frekans spektrumu ġekil 1.1'de görülmektedir. Frekans spektrumunda, çeģitli amaçlara göre değiģik modülasyon metotları kullanılarak yapılan vericiler ve alıcı-verici esasına göre çalıģan sistemler mevcuttur. Frekans spektrumundaki dağılıģlarına göre vericiler üç grupta toplanabilir: 14

20 VHF vericileri UHF vericileri 3. Mikro dalga vericileri VHF ve UHF vericilerine, TV vericileri; mikro dalga vericilerine de radar ve su altı sonar cihazları örnek verilebilir. ġekil 1.1: ÇeĢitli yayın frekanslarının frekans spektrumundaki dağılıģı Ayrıca alıcı-verici esasına göre çalıģan sistemler, telsiz vericileri adı altına toplanmıģtır. Telsiz vericileri gurubunda Ģu sistemler mevcuttur: Radyo-link (R/L) sistemleri Kuranportör (K/P) sistemleri Multipleks sistemleri 1.3. Yerel Anten Elemanları 15

21 Yerel anten tesisatlarının amacı; yerel vericilerden elektromanyetik dalga Ģeklinde gelen yayını izleyiciye ulaģtırarak izleyicinin net bir yayın almasını sağlamaktır. Bu tesisatlarda aģağıdaki elemanlar kullanılır: Elektromanyetik dalga sinyallerini toplayan anten Anten tarafından toplanan sinyalleri kuvvetlendirmek için yükselteç ve güç kaynağı Sinyalleri alıcıya (Televizyona) ulaģtırmak için koaksiyel kablo Daire içinde dağıtım için anten prizi Priz ve TV bağlantıları için BNJ jak Sıva üstü tesisat için kablo kanalı Antenler Anten, enerjiyi elektromanyetik dalgalar Ģeklinde yayan veya alan bir iletken sistemidir. Elektromanyetik dalgalar halindeki enerji, elektronik cihazlar tarafından meydana getirilip transmisyon hatları vasıtasıyla bir antene beslenir. Anten bu enerjiyi Km/sn hızla uzaya yayar. Alıcı antenleri yapılan dalgaların yolu üzerine yerleģtirildiği zaman elektromanyetik dalgaların bir kısmını emer, transmisyon hatları ile alıcıya gönderir. Ġyi bir haberleģme esas olarak vericinin gücüne, verici ile alıcı arasındaki uzaklığa ve alıcının duyarlılığına bağlıdır. Bununla beraber gönderme ve alma noktaları arasındaki arazi durumu ile atmosferin enerjiyi gideceği yere iletme kabiliyeti, gönderilen frekansa bağlıdır. Antenin verimli çalıģabilmesi için yayınlanacak frekansla rezonans halinde olması gerekir. Rezonanslı antenler büyük duran akım ve gerilim dalgalarına sahip olduğundan küçük güçlerde bile en kuvvetli alanları meydana getirir. Antenin kurulduğu yerde elektromanyetik dalgayı yansıtan veya yok eden bir engel bulunmamalıdır. Antenin uzaya yaydığı elektromanyetik dalga sakin suya atılan taģın meydana getirdiği dalgalar gibi uzaya yayılır. Açık uçlu, dörtte bir dalga transmisyon hattı iki yana doğru açıldığında yarım dalga anteni oluģturur. Transmisyon hattındaki akım ve gerilim bağlantıları yarım dalga uzunluğundaki anten içinde geçerlidir. Antenin her iki tarafındaki elektrik yükleri, aynı elektrik yüküyle yüklü olduklarından birbirlerini itmiģ ve kendi aralarında devrelerini tamamlamıģlardır. Fakat elektriksel kutuplar bu kez de aynıdır. Sinüs dalgası Ģeklinde değiģen enerji sıfır noktasına yaklaģmaktadır. Anten de hemen hemen boģalmıģtır. Elektrik alanları meydana getirerek yayılırlar. Antenden ayrılan elektromanyetik dalganın frekansı ne olursa olsun saniyede Km/sn hız ile boģlukta ilerler ve alıcı antenine ulaģır. Elektromanyetik dalga uzaya yayılır yayılmaz hemen arkasından sinüs dalgası Ģeklinde değiģen radyo frekanslı enerji, bir öncekine göre ters kutuplu elektriki alan meydana getirmiģtir. Elektrik yüklerinin birbirlerini itmeleri, kendi aralarında devrelerini tamamlamaları, zıt elektrik kutuplarının birbirlerini itmeleri boģlukta yayılmaları Ģeklinde aynı olaylar vericinin frekansına bağlı olarak tekrar eder. BoĢlukta ilerlerken elektrik alanını kendisi ile aynı fazda; fakat yüzeyine dik bir yüzey üzerinde bir manyetik alanın takip ettiği ve bu iki alanın kendilerinin meydana getirdiği yüzeye dik bir yüzey üzerinde hareket ederler. Vericinin yayın yönü sağ el kaidesi ile bulunur. Sağ el kaidesinde baģparmak, iģaret parmağı ve orta parmak birbirine dik olarak tutulursa, baģparmak elektrik alanının, iģaret parmağı manyetik alanı ve orta parmak yayın yönlerini gösterir. 16

22 Anten; verici tarafından yayılan elektromanyetik sinyalleri toplayarak televizyonun ses ve görüntü üretmesini sağlar. Bugün yaygın olarak kullanılan yayın, TV vericileri ile yapılan yayındır. En önemli mahsuru, alıcı antenlerin verici anteni görme zorunluluğudur. Yerel vericilerden yayılan sinyalleri almak için çatı antenleri kullanılır. Bunlar alüminyum profilden yapılan anten gövdesine eleman adı verilen yuvarlak alüminyum çubukların sıralanmasıyla elde edilir. Daha fazla sinyal toplanması için eleman sayıları e kadar artırılabilir. Piyasada bulunan TV antenleri VHF, UHF, birleģik VHF/UHF olmak üzere üç çeģittir. Ayrıca antenin arka kısmında reflektör (yansıtıcı) ve orta kısmında, dedektör (dipol) bulunur. Antenin çubuklarına da direktor denir. Anten kablosu, anten üzerinde bulunan izole plastik tutucu içerisindeki buata bağlanır. ġekil 1.2: Anteni oluģturan elemanlar Antenler ile alınan TV iģaretlerini bozan üç ana etken vardır. Bunlar: Gürültü Resmin üzerinde rastgele oynayan küçük noktacıklar Ģeklinde kendini gösterir. Buna halk arasında karıncalanma, kumlanma veya karlanma denir. TV anten kuvvetlendiricisi kullanarak giderilir. TV anten kuvvetlendiricisi TV alıcısının yanına değil antenin yanına konur. 17

23 Yansıma TV ekranında birden fazla görüntünün üst üste çakılmasıdır. Buna gölge veya hayalet görüntü adı verilir. Gölgeleri yok etmenin tek pratik yolu anten yerinin ve doğrultusunun uygun seçilmesidir. Dar huzme açılı ve arkadan gelen sinyalleri fazla bastıran antenler kullanıldığında gölgeler azalacaktır. Bu tür antenler yüksek kazançlı eleman sayısı fazla olan antenlerdir. 18

24 KarıĢma BaĢka bir TV, radyo veya telsiz vericisinin sinyali seçilmiģ olan istasyonun sinyaline karıģırsa, karıģan sinyalin cinsine ve Ģiddetine göre resimde ve seste bozulma olur. KarıĢmanın en aza indirilmesi için TV anteninin telsiz antenlerinden mümkün olduğu kadar uzağa konması veya sistemin giriģine yüksek geçiren telsiz süzgeci koyulmalıdır. Resim 1.2: Çanak çatı anteni Resim 1.3 :VHF/ UHF kombine anten Resim 1.4: VHF anten Anten Direğinin Montajı ve Kabloların Bağlanması Normal Ģartlarda 3-6 metre arası, l parmak galvanizli su boruları direk olarak kullanılır. Direğin ve üzerindeki antenlerin etkisi altında kalabileceği rüzgâr yükü göz önüne alınarak en az üç gergi teli kullanılmalıdır. Anten iniģ kablosu, anten direği içinden veya çatıdan doğrudan bina içine en kısa yoldan sokulmalı, bina dıģında kalan kısmı rüzgârdan sallanmayacak Ģekilde en fazla 1metre aralıklarla tutturulmalıdır. 19

25 Kullanılacak anten, uygun vericiye yönlendirildikten sonra kelepçesi vasıtasıyla direğe sıkıca tutturulmalı ve rüzgâr vb. sebeplerle yön değiģtirmemesi sağlanmalıdır. Eğer birden fazla anten aynı direğe bağlanacaksa iki anten arasında en az 80 cm mesafe olmalıdır. Anten direği topraklanmalıdır. Topraklama kalın bir kablo ile dik ve en kısa yoldan yapılmalıdır. 20

26 Yerel Anten Yükselteçleri Bazı bölgeler konumu nedeniyle TV vericilerini görmeyebilir ya da uzakta bulunabilir. Bunun sonucunda TV anteni yapılan yayının sinyalini yeterli alamaz ve televizyon da net bir görüntü olmaz. Bu nedenle antenden alınan sinyalleri güçlendirmek için anten yükselteçleri kullanılır. Anten yükselteçleri; antenden gelen VHF ve UHF yayınlarının sinyallerini yükselterek televizyona veren cihazlardır. Anten yükselticileri; yükseltici ve güç kaynağı olmak üzere iki kısımdan meydana gelir. Yükseltici antenin konsoluna monte edilirken güç kaynağı da televizyonun yanına konur. Güç kaynağının fiģi televizyon izleneceği zaman 220 Volt AC prize takılmalıdır. Resim 1.5: Yükselteç ve güç kaynağı Bağlantı ġekilleri Yükselteçlerin devreye bağlanmasının en büyük amacı, zayıf sinyalleri güçlendirerek televizyonun daha net görüntü almasını sağlamaktır.yükselteçler anten direğine bir kelepçeyle monte edilir. Yükselteçlerin beslemesi, televizyonun yanına koyulan bir güç kaynağı ile yapılır. Yükselteç Yükselteç klemens kutusunda üç adet bağlantı yeri vardır. Bunlardan ikisi antendeki UHF ve VHF bağlantı kutusuna; diğeri de televizyonun yanında bulunan güç kaynağına gider. AĢağıdaki Ģekilde yükselteç klemens bağlantı Ģeması gösterilmiģtir. 21

27 Güç Kaynağı ġekil 1.3: Yükselteç klemens bağlantı Ģeması Güç kaynağında iki adet bağlantı yeri vardır. Bunlardan birine antenin yanında bulunan yükselteçten gelen koaksiyel kablo bağlanır. Diğerine de televizyona giden koaksiyel kablo bağlanır. Güç kaynağının içinde 2*12 Volt sekonder çıkıģlı transformatör vardır. Bu transformatör elektronik devrelerin beslemesini yapar. Güç kaynağının fiģi prize takılmadığı durumlarda televizyon yayınları karıncalı alır. AĢağıdaki Ģekilde güç kaynağının klemens bağlantı Ģeması gösterilmiģtir. ġekil 1.4: Güç kaynağı klemens bağlantı Ģeması DĠKKAT Bağlantılar RG-6 75 Ohm Koaksiyel kablo ile yapılacaktır. 22

28 BNC Jak Güç kaynağından gelen koaksiyel kabloyu televizyona bağlamak için BNJ jaklar kullanılır. BNJ jaklar diģi ve erkek jak olarak iki çeģit imal edilir. Televizyon için erkek jak gereklidir. AĢağıdaki Ģekilde jak bağlantı Ģeması verilmiģtir. ġekil 1.5: BNJ Jak bağlantı Ģeması Elektronik cihazlardaki sinyal iletim dağıtımına görev yapan jaklar, tek kutuplu sinyal yuvasına ve Ģase topraklama bağlantısına sahiptir. Elektromanyetik sinyal iletimi, kablonun (Cu) bakır iletken kısmı ile yapılır. Bu uç, jakın da sinyal iletim kısmı olan PE izolasyon maddesi ile kaplı yuvaya takılır ve üzerinde vidayla sıkıģtırılarak bağlantı yapılır. Koaksiyel kablonun örgülü kısmı jakın gövdesi ile irtibatlı tutucu kelepçe ile bağlanarak hattın Ģase toprak kutbunu oluģturur (ġekil 1.5). Normal fiģ gibi BNC jak bağlantılarında da kutupların birbirleri ile temas etmemesine dikkat edilmelidir. Anten Prizi Resim1.6: Tv diģi ve erkek BNJ jaklar Anten tesisatları daire içine çekildiğinde kullanıcı, televizyonunu değiģik yerlerde izlemek isteyebilir. Kullanıcının bu isteğini karģılayabilmek için daire içine birbirine paralel bağlanarak anten prizi konur. Kullanıcı istediği prizden gerekli bağlantıları yaparak televizyon yayınlarını izleyebilir. Piyasada değiģik kalite ve özellikte anten prizleri vardır. Anten prizlerinin koaksiyel kablo bağlantı uçları dıģında kalan temas ve dıģ yüzeyleri yalıtkandır. Gövdesi üzerinde akım taģıyan iletken kısımları ve parçaları sert bakırdan veya bakır alaģımlı sert malzemelerden, gövdeleri ise porselenden veya bakalitten yapıltır. 23

29 Koaksiyel kablo klemens bağlantısında orta uç ile dıģ çeperlerin birbirine temas etmemesi gerekir. Koaksiyel kabloda ek yapmayınız. Ek yapmak zorunda kalırsanız bağlantıları lehimleyerek orta uç ile dıģ çeperleri birbirinden yalıtınız Anten Kabloları Resim 1.7: Anten prizi Verici istasyonlarından yayılan ve anten vasıtasıyla alınan elektromanyetik dalgaları TV alıcısına ulaģtıran kablolara anten kabloları denir. Antenlerde kullanılan kablo, empedansı 75 Ohm olan koaksiyel kablodur. Anten kablosu olarak bilinen bu kablonun orta kısmında üzeri yalıtılmıģ canlı uç bulunur. Canlı ucun üzerinde bakır veya alüminyum folyodan ekran Ģeridi sarılmıģtır. Bunun üzerinde de hasır Ģeklinde örülmüģ, kalay kaplı bakır veya bakır siper vardır. Siperin üzerinde ise dıģ kılıf vardır. Koaksiyel kablolar düģük güçteki sinyallerin iletilmesi için imal edilmiģtir. Çok geniģ bir kullanım alanına sahiptir. DeğiĢik tipleri mevcuttur. Koaksiyel kablo tipleri RG kodları vardır. AĢağıda piyasada ses ve görüntü iletiminde yaygın olarak kullanılan kabloların; kullanım alanları, yapısı ve teknik özellikleri verilmiģtir. RG-6/4-4 koaksiyel kablo Bina içi CATV-CCTV sistemlerinde ve düģük zayıflama istenen uydu sistemlerinde bağlantı kablosu olarak kullanılır. 24

30 Kablo Yapısı 1 - Ġletken: 1.0 mmø elektrolıtık mono bakır 2 - Yalıtkan: 4.70 ø köpük pe 3 1.ekran: al-pes bant ekran (%100 kapama) 4 2.ekran: kalaylı bakır tellerden örgü (% 60 kapama) 5 - DıĢkılıf: 7.0 ø pvc kompaund beyaz 6 - Toplam ağırlık: 52 kg 7 - Standart boy: 100/500/1000/2000 m Teknik Özellikler 1 - Yalıtım direnci : 2000 mω km 2 - Efektif kapasite : 57 pf/m 3 - Yayılma hızı : % ÇalıĢma voltajı : 1.3 Kv 5 - Test voltajı (50hz) : 3.0 Kv 6 - Bükülme çapı: 20x d mm 7 - ÇalıĢma sıcaklığı : -40ºc~+70ºc 8 - Empedans: 75±3 ω RG-6/4-6 Koaksiyel kablo Bina içi CATV-CCTV sistemlerinde ve düģük zayıflama istenen uydu sistemlerinde bağlantı kablosu olarak kullanır. 25

31 Kablo Yapısı 1 - Ġletken: 1.0 Mmø Elektrolitik Mono Bakır 2 - Yalıtkan: 4.70 Ø Köpük Pe 3 1.Ekran: Cu-Pes Bant Ekran (%100 Kapama) 4 2.Ekran: Elektrolitik Bakır Tellerden Örgü (% 60 Kapama) 5 - DıĢkılıf: 7.0 Ø Pvc Kompaund Sıyah/Yesıl 6 - Toplam Ağırlık: 56 Kg 7 - Standart Boy: 100/500/1000/2000 Mt Teknik Özellikler 1 - Yalıtım Direnci: 2000 Mω Km 2 - Efektif Kapasite: 57 Pf/M 3 - Yayılma Hızı : % ÇalıĢma Voltajı: 1.3 Kv 5 - Test Voltajı (50hz) : 3.0 Kv. 6 - Bükülme Çapı: 20x D Mm 7 - ÇalıĢma Sıcaklığı : -40ºc~+70ºc 8 - Empedans: 75±3 Ω RG-11AU Koaksiyel Kablo 26

32 DüĢük zayıflama istenen anten sistemlerinde, çalgı aleti ve cihazlarda bağlantı kablosu olarak kullanılır. Kablo Yapısı 1 - Ġletken: 7x0.40 mmø elektrolitik bükülü bakır 2 - Yalıtkan: 7.25 ø solıd polietilen 3 - Ekran: elektrolitik bakır tellerden örgü (%95 kapama) 4 DıĢ kılıf: ø pvc siyah 5 - Toplam ağırlık: 150 kg 6 - Standart boy: 100/500/1000 Teknik Özellikler 1 - Yalıtım direnci: 2000 m ω km 2 - Efektif kapasite: 67 pf/m 3 - Yayılma hızı : % ÇalıĢma voltajı: 5.0 kv. 5 - Test voltajı (50hz) : 8.0 kv. 6 - Bükülme çapı: 10x d mm 7 - ÇalıĢma sıcaklığı : -40ºc~+70ºc 8 - Empedans: 75±3 ω RG-59/U-4 Koaksiyel kablo 27

33 Bina içi CATV-CCTV sistemlerinde ve düģük zayıflama istenen uydu sistemlerinde bağlantı kablosu olarak kullanılır. Kablo Yapısı 1 - Ġletken: 0.80 mmø elektrolıtık mono bakır 2 - Yalıtkan: 3.70 ø köpük pe 3 1.ekran: al-pes bant ekran (%100 kapama) 4 2.ekran: kalaylı bakır tellerden örgü (% 60 kapama) 5 - DıĢ kılıf: 5.80 ø pvc kompaund beyaz 6 - Toplam agırlık: 41 kg 7 - Standart boy: 100/500/1000/2000 m Teknik Özellikler 1 - Yalıtım direnci: 2000 mω km 2 - Efektıf kapasite: 57 pf/m 3 - Yayılma hızı: 78 % 4 - ÇalıĢma voltajı: 1.1 kv. 5 - Test voltajı (50hz) : 2.5 kv. 6 - Bükülme çapı: 15x d mm 7 - ÇalıĢma sıcaklığı : -40ºc~+70ºc 8 - Empedans: 75±3 ω 28

34 RG-11/U-4 Koaksiyel Kablo Bina içi CATV-CCTV sistemlerinde ve düģük zayıflama istenen uydu sistemlerinde bağlantı kablosu olarak kullanılır. Kablo Yapısı 1 - Ġletken: 1.63 mmø elektrolitik mono bakır 2 - Yalıtkan: 7.25 ø köpük pe 3 1.ekran: al-pes bant ekran (%100 kapama) 4 2.ekran: kalaylı bakır tellerden örgü (% 60 kapama) 5 - DıĢ kılıf: ø pvc kompaund sıyah/kırmızı 6 - Toplam ağırlık: 103 kg 7 - Standart boy: 100/500/1000/2000 mt Teknik Özellikler 1 - Yalıtım direnci: 2000 m ω km 2 - Efektif kapasite: 57 pf/m 3 - Yayılma hızı : % ÇalıĢma voltajı: 2.0 kv. 5 - Test voltajı (50hz) : 5.0 kv. 6 - Bükülme çapı: 20x d mm 7 - ÇalıĢma sıcaklığı : -40ºc~+70ºc 8 - Empedans: 75±3 ω 29

35 Anten Kablosunun Bağlantıya Hazırlanması Anten kablosunun bağlantı iģlemleri çok önemlidir. Bağlantı yapıldığında canlı uç tabir edilen orta uç ile Ģase birbirine değmemelidir. Ayrıca kablo açılırken Ģasedeki örgülü tellerin kesilmemesi gerekir. AĢağıdaki Ģekilde kablo açma iģlemi adım adım gösterilmiģtir. ĠĢlem sırasını takip ediniz. ġekil 1.6: Koaksiel kablonun bağlantıya hazırlanması iģlemi a iģlemi: Kablo dıģ kılıfı iç örgü tellerine zarar vermeyecek Ģekilde maket bıçağıyla (gretuar) 17 mm aģağıdan iģaretlenir. b iģlemi: Maket bıçağıyla iģaretlenip kesilen dıģ kılıf çıkartılır. c iģlemi: Örgüler geriye kıvrılacak Ģekilde ayrıģtırılır. ç iģlemi: Örgüler geriye kıvrılır. 7 mm aģağıdan iç plastik kaplama maket bıçağıyla iģaretlenir. d iģlemi: Maket bıçağıyla iģaretlenip kesilen iç plastik kılıf çıkartılır Anten Kablosunda Meydana Gelen Arızalar ve Sonuçları Genelde anten tesisatlarında UHF ve VHF antenlerin bir arada bulunduğu kombine antenler kullanılır. Tesisatta kullanılan anten kablosunda herhangi bir kısa devre varsa televizyon UHF yayınlarını alırken VHF yayınlarını almaz. Anten kablosunda kopukluk varsa durum tam tersidir. Yani VHF yayınları varken UHF yayınları yoktur Kablo Kanalları Kablo taģıma (kanal) sistemleri; kabloların dağıtım, taģınma ve korunmasında kolaylık ve ekonomik çözümler getirmiģtir. Anten tesisatlarında sıva altı tesisatı uygulanmayan yerlerde PVC kablo kanalları kullanılır. Korozyona dayanıklı kablo kanalları değiģik boy ve 30

36 ebatta delikli-deliksiz olarak imal edilir. Ayrıca bu kanalların bağlantı elemanları da mevcuttur. AĢağıda kablo kanalları ve bağlantı elemanlarına ait örnekler verilmiģtir. Resim1.8: DeğiĢik ölçülerde kablo kanalı Resim 1.9: Delikli ve renkli kablo kanalı Resim1.10: T ve L ek 31

37 Resim 1.11: Sonlama kapağı ve kanal eki Bayındırlık Bakanlığı Genel Teknik ġartnamesi Tesisatta kullanılacak olan Kablo kanalları ile ilgili teknik Ģartnamenin ilgili kısımları aģağıda verilmiģtir. PVC Kanallar Kanallar idarenin seçeceği tipte dayanıklı plastik malzemeden, renk seçeneği ve birleģtirme aksesuarlarına sahip olacak, idarenin belirlemesi halinde kuvvetli ve zayıf akım için bölmeli veya ayrı ayrı döģenebilecektir. Alev almaz ve dielektrik özelliğine, yandığı zaman ortama yaydığı zehirli gaz insan sağlığına zarar vermeyecek düzeyde, üzerine çeģitli tiplerde priz ve jakların montajına müsait olacaktır. DönüĢ, T kol, dirsek, her nevi aksesuarları bulunan kanallar seçilecek ve kullanılacaktır. Kanal ve aksesuarların üretiminde birbirine uygunluğu sağlanmıģ olacaktır. Kanalların döģenmesinde mutlaka dübel kullanılacak, kanalı kastırmamak amacıyla, dübeller kanal boyunca çapraz olacak Ģekilde ve bu iģlem duvarın durumuna göre sık aralıklarla yapılacaktır. Kanallar; her türlü geliģ, bağlantı, giriģ, köģe noktalarında, kabloların açıkta kalmasına ve dıģarıdan müdahale edilmesine engel olacak Ģekilde, gerekli bağlantı ve elemanlarına (fittings) sahip olacaktır. Kablo kanallarının montajında, kanal üzerinde deformasyon, esneme ve fiziksel açıklığa neden olunmayacak, kanal kapakları ve bağlantı elemanları, uygun bir yöntem ile sıkıca tespit edilecektir. 32