Bilgi Paylaştıkça Çoğalan Bir Hazinedir.

Transkript

1 Bilgi Paylaştıkça Çoğalan Bir Hazinedir / Yıl 1, Temmuz-Eylül Makaleler Mevzuat Değişiklikleri Mali Takvim Dernek Faaliyetleri Pratik Bilgiler

2 2014 / Yıl 1, Temmuz-Eylül başkanın mesajı 04 Başkanın Mesajı Ümmet ATAY Makaleler ve yazılar mevzuat 22 Bazı Yönetmelik ve Tebliğlerde Yapılan Değişiklikler Mali Takvim 05 İntörn Eğitimi Döneminde İntörn Öğrencilerine Ödenecek Ücret ve Sgk. Yükümlülüğü Mehmet ERTAN / Mali Hizmetler Uzmanı Pamukkale Üniversitesi Kamuda İç Kontrolün Stratejik Yönetime Katkısı Stratejiler Ramazan AÇIKSÖZ / Mali Hizmetler Uzman Yardımcısı AFAD (Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı) Devlet Memurları Ücret Sistemi İçerisinde Yan Ödemeler Doğan KESTANE / Maliye Uzmanı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü Stratejinin Vazgeçilmez Aracı: Yönetim Bilgi Sistemleri (Ybs) Tarhan ERENBİLGE/ Bilgi İşlem Şube Müdürü Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayın Kurulu Sahibi Mahuzder adına Yönetim Kurulu Başkanı Bahri AKGÜL Bülent KURTULUŞ Eda Evren DİZDAR Ülkü KAYAHARMAN Koordinatör Cem TOZ Grafik Tasarım Görüş ve katılımlarınız İçin malihizmetlerbulteni@gmail.com Ümmet ATAY Satılmış ARDIÇ Murat YERALTI

3 İçindekiler dernek yönetimi ve faaliyetleri 28 Yeterlilik Sınavı Eğitimi Yüksek Lisans Protokolü duyurular 32 Kitap ve Makale Yazımı pratik bilgiler 33 Vergi Oranları Bütçe Kanunu Cetvelleri Parasal Sınırlar ve Oranlar Maaşlarla İlgili Vergi ve Oranlar

4 Başkanın Mesajı Ümmet ATAY Mali Hizmetler Uzmanları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Değerli meslektaşlarım, değerli okuyucular. Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun yürürlüğe girişinin üzerinden on yıl aşkın bir zaman dilimi geçti. Ancak, bu on yılın sonunda kanunun halen tam olarak anlaşılamadığına, kanunla amaçlanan yönetim enstrümanlarının işlevsel bir hale getirilemediğine, etkin bir hesap verme mekanizmasının tesis edilemediğine umuyorum sizler de şahitlik ediyorsunuzdur. Acaba stratejik planı tüm çalışanlarınca içselleştirilmiş, iç kontrol sistemini tam anlamıyla kurmuş ve işletmekte olan, tüm kaynaklarını stratejik planı ile ortaya koyduğu stratejik amaçları için kullanan, tüm çalışanlarının aidiyeti ile mutluluk duyduğu, örnek olarak gösterebileceğimiz bir kamu idaresi var mıdır? Sanıyorum yok. Peki bu durumda sorumlu kim? Kanunu hazırlayan ilgili bakanlıklar mı? Strateji geliştirme birimleri mi? İç denetim birimleri mi? Sayıştay mı? Muhasebe birimleri mi? Üst yöneticiler, harcama yetkilileri, yoksa mali hizmetler uzmanları mı? Bizler bu durumdan tüm aktörlerin sorumlu olduğunu düşünüyoruz. Hem ilgili bakanlıklar, hem strateji geliştirme birimleri, üst yöneticiler, harcama yetkilileri, mali hizmetler uzmanları, iç denetim birimleri, muhasebe birimleri, hem de Sayıştay. İşte bahsedilen sorunların çözümüne katkı sunmak amacıyla hareket eden bültenimizin Temmuz- Eylül sayısı elinizde. Bahse konu sorunların çözümünde bir mum yakabilirsek kendimizi mutlu hissedeceğiz. Kendisini sorumlu hisseden bir mum yakmak isteyen herkesi bültenimize bir kez daha davet etmek istiyorum. En derin saygı ve muhabbetimle, yeni sayılarda buluşmak ümidi ile hoşçakalın.

5 Mehmet ERTAN / Pamukkale Üniversitesi / Mali Hizmetler Uzmanı İntörn Eğitimi Döneminde İntörn Öğrencilerine Ödenecek Ücret ve Sgk. Yükümlülüğü I. İntörn Eğitimi Döneminde ödenecek ücret mevzuatı 12/7/2012 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6353 sayılı Kanunun 35 inci maddesi ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun eklenen ek 29 uncu maddede: üniversitelerin (Gülhane Askeri Tıp Akademisi dahil) tıp fakültelerinin beşinci yılını tamamlayıp altıncı yıla geçen öğrencilerine intörn eğitimi döneminde öğretim üyesi rehberliğinde yaptıkları uygulama çalışmaları karşılığında ilgili kurumların bütçesinden oniki ay süreyle 4702 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda aylık ücret ödeneceği, bu şekilde ücret ödenmiş olmasının 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerinin uygulanmasını gerektirmeyeceği gibi bu çalışma sebebiyle uzun vadeli sigorta kolları ve genel sağlık sigortası ile analık sigortası açısından sigortalılık ilişkisi kurulamayacağı, bu ödemeden damga vergisi hariç herhangi bir vergi kesilmeyeceği ve ödemelere ilişkin usul ve esaslar, Maliye Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı ile Yükseköğretim Kurulunca müştereken belirleneceği hüküm altına alınmıştır.. Uygulamanın usul ve esasları Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurulu tarafından müştereken belirlenmiş olup, buna ilişkin Tıp Fakültesi Öğrencilerine İntörn Eğitimi Döneminde Uygulama Çalışmaları Karşılığında Ödenecek Ücrete İlişkin Usul ve Esaslar da yer almakta olup ilgililere tarihinden itibaren aylık ücret ödenmesine başlanmıştır. II. Ödenecek ücretin hesabı Üniversitelerin (Gülhane Askeri Tıp Akademisi dâhil) tıp fakültelerinin altıncı yıl müfredat programları çerçevesinde uygulama eğitimine başlamaya hak kazanmış İntörn öğrencilerine, üniversitelerin uygulama ve araştırma merkezlerinin bilim/anabilim dallarında öğretim üyesi rehberliğinde yaptıkları uygulama çalışmaları karşılığında 4702 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda ücret ödenir. İntörn eğitim döneminin başlangıç ve bitiş aylarında, ilgili ayda çalışılan süreyle orantılı olarak hesaplanan ücret ödenir. İntörn öğrencilerine ödenecek ücretten damga vergisi hariç herhangi bir vergi kesintisi yapılmaz. İntörn ücreti eğitim dönemine başlanılan tarihten itibaren eğitim dönemi süresince ve her halükarda on iki ayı geçmemek üzere ilgili kurum bütçesinin ekonomik kodundan tıp fakültelerince ödenir. Bu ödeme, uygulama çalışmasının yapılmasını müteakip olarak her ayın 15 inde intörn adına açılan banka hesabına yatırılır. Bu ücretin ödenmesine ilişkin Sosyal Güvenlik Kurumuna olan yükümlülük hususunda 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen günlük prime esas kazanç alt sınırının otuz katı üzerinden %1 Sigorta prim oranı tahakkuk ettirilerek bu primin tamamı ücret ödemesini yapan ilgili kurum bütçesinden tıp fakültelerince karşılanır. 1- Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğünün tarihli, 54 sayılı Genelgesinin Bütçe Kanununda yapılan düzenlemeler başlıklı B maddesi, (7) fıkrası ile anılan maddede yer alan gösterge rakamı yerine gösterge rakamı esas alınacaktır. Maaş Katsayısı Gösterge Brüt Ücret (axb) İşveren SGK. Primi (Sigorta Prim Taban ücreti (1.134,00) x%1) Toplam gelir (c+d) Damga Vergisi (cx0,00759) Kesintler (d+f) Ödenecek Net Ücret (e-g) Sayfa 5 (a) (b) (c) (d) (e ) (f) (g) (h) 0, ,04 11,34 373,38 2,75 14,09 359,30

6 III. İntörn uygulamasında Sosyal Güvenlik Primi ve Genel Sağlık Sigortası 2547 sayılı Kanunun ek 29 uncu maddesi uyarınca intörn öğrencilere yapılan bu ödemelere ilişkin 5510 sayılı Kanuna göre sigortalılıkları ile bu öğrencilerin uygulama çalışması yaptıkları tıp fakültelerinin Sosyal Güvenlik Kurumu na olan yükümlülükleri konusunda tereddütler olduğu ve birçok kurumda farklı uygulamaların olduğu anlaşılmaktadır. Bilindiği üzere Tıp Fakültesi Öğrencilerine İntörn Eğitimi Döneminde Uygulama Çalışmaları Karşılığında Ödenecek Ücrete İlişkin Usul ve Esaslar mevzuatı uyarınca Maliye Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı ile Yükseköğretim Kurulu tarafından müştereken belirlenmiştir. Bu usul ve esasların 5 inci maddesinin dördüncü fıkrasında Bu kapsamda ücret ödenen intörnler hakkında 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası hükümlerinin uygulanacağı ve 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında bulunan sigortalı gibi değerlendirileceği, Sigorta prim oranının %1 olup, bu primin tamamının ücret ödemesini yapan ilgili kurum (Tıp fakülteleri) bütçesinden karşılanacağı, İntörnlerin aylık prime esas kazanç tutarının, 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen günlük prime esas kazanç alt sınırının otuz katı olduğu belirtilmektedir sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasında ise genel sağlık sigortalısı olarak belirlenenler sayılmış ve (g) bendinde Yukarıdaki bentlerin dışında kalan ve başka bir ülkede sağlık sigortasından yararlanma hakkı bulunmayan vatandaşlar, genel sağlık sigortalısı sayılır. hükümlerine yer verilmiştir. 18 Nisan 2014 tarihli, sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Genel Sağlık Sigortası Tescil, Prim ve Müstehaklık İşlemleri Yönetmeliğinin 9 uncu maddesi (c ) bendinde 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (e) bentleri kapsamında sayılanlardan genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi olup, bu niteliklerini sonradan kaybedenlerin genel sağlık sigortalılıkları, genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamında sağlık hizmetlerinden yararlanma haklarının sona erdiği tarihten itibaren başlar. Durum değişikliğine ait bildirimler, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde belirtilen yükümlülerce gerçekleştirilir. 13 üncü maddesinin 5 fıkrasında Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilenlerden genel sağlık sigortalısı sayılanlar için genel sağlık sigortası prim oranı, prime esas kazançlarının % 5 id i r. 1 4 / ( b ) m a d d e s i n d e Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi olanlar, isteğe bağlı sigortalı olanlar ile Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (d) ve (g) bentlerinde sayılanların kendileri, prim ödeme yükümlüsüdür şeklinde düzenlenmiştir Buna göre bahse konu mevzuatlar kapsamında intörn öğrencilere yapılan ödemeler için tarafların 5510 sayılı Kanuna göre Sosyal Güvenlik Kurumu na olan yükümlülüklerinde, sayılı Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen günlük prime esas kazanç alt sınırının otuz katı üzerinden İntörn ücret ödemesi yapılan öğrencilere ait bordrolarda % 1 i kısa vadeli sigorta kolları primi tahakkuk ettirilerek bu primin tamamının ilgili tıp fakülteleri bütçesinden karşılanmak suretiyle Sosyal Güvenlik Kurumu na yatırılması, 2- Bakmakla yükümlü olunan kişi durumundaki (Ailesi üzerinden sağlık güvencesi) intörn öğrencilerinin genel sağlık sigortası primi yükümlüsü olmadığı, (Bu kapsamdaki öğrencilerin, öğrenci belgeleri ile birlikte SGK ya başvurarak kayıt yaptırmaları gerekmektedir.) Sayfa 6

7 3- Bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olunmayan (Ailesi üzerinden sağlık güvencesi) intörn öğrencilerin ise, gelir tespiti yaptırdıktan sonra SGK tarafından belirlenecek tutarı her ay yatırarak genel sağlık sigortası yaptırmaları, Gerektiği değerlendirilmektedir. IV. Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirim yükümlülüğü Üniversiteler İntörn öğrencilerin sigortalılık bildirimlerini eğitimlerine başlama tarihlerinden önce Sosyal Güvenlik Kurumuna e- sigorta yoluyla bildirmekle yükümlüdür. (Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği mad.11) Bunların zamanında bildirilmemesi durumunda 5510 sayılı kanunun 102 nci maddesi uyarınca idari para cezası uygulanacağı hüküm altına alınmıştır. Bu nedenle ilgili idareler tarafından herhangi bir cezai yaptırımla karşılaşılmaması için konuya hassasiyet gösterilmesi gerekmektedir. Ancak uygulamaya yeni başlayacak Tıp Fakültelerinde intörn öğrencilerinin ilk ödeme ayını kapsayan dönemde personel çalıştırmıyorlarsa bunlar için ayrı yeni bir işyeri SGK sicil numarası almaları gerekeceğinden, aldıkları bu yeni işyeri sicil numarası için çalıştıracakları intörn öğrencileri- Sayfa 7 ni çalıştırmaya başlattıkları tarihten itibaren bir ay içinde bildirebilirler. Diğer bir ifade ile başlattıkları tarihten itibaren bir ay içinde bildirdiklerinde gecikme cezası uygulanmaz. Sigorta Primleri Genel Müdürlüğünün 2013/11 sayılı genelgesinin İntörn öğrencilerle ilgili ikinci bölüm 5 inci maddesinin beşinci fıkrasında İntörn öğrenciler Kanunun 5 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalılar gibi sayılacaklarından bunların bildirimleri sigortalı işe giriş bildirgesi ile e-sigorta yoluyla 15/9/2012 tarihinden önce Kuruma bildirilecek olup ilk defa bu kapsamda öğrenci çalıştırılmak suretiyle işe giriş bildirgesi verecek okullar için işe giriş bildirgesi bildirim süresi bu genelgenin dördüncü bölümünde belirtilen esaslar doğrultusunda yapılacaktır. Sigortalı işe giriş bildirgesinin verilmesinde sigortalılık kodu 24 - İntörn öğrenci olarak seçilecektir. denilerek uygulamaya yön verilmiştir. Diğer taraftan 18 Nisan 2014 tarihli, sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Genel Sağlık Sigortası Tescil, Prim ve Müstehaklık İşlemleri Yönetmeliğinin 14 (b) maddesi ile Bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olunmayan (Ailesi üzerinden sağlık güvencesi olmayan) intörn öğrencilerin ise genel sağlık sigortası bakımından prim ödeme yükümlüsünün kendileri olduğu açıklığa kavuşturulmuştur. Bu durumdaki öğrencilerin Genel Sağlık Sigortası Kapsamında Gelir Tespiti, Tescil ve İzleme Sürecine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre işlem tesis ettirmeleri gerekmektedir. Sonuç Üniversitelerin uygulama ve araştırma merkezlerinin bilim/ anabilim dallarında öğretim üyesi rehberliğinde yaptıkları uygulama çalışmaları karşılığında İntörn öğrencilere ücret ödenir. Bunlar hakkında 4857 sayılı İş Kanunu hükümleri uygulanmaz. Yapılan ödemeden damga vergisi hariç herhangi bir vergi kesintisi yapılmaz. Sosyal Güvenlik Primi olarak yalnızca 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen günlük prime esas kazanç alt sınırının otuz katı üzerinden % 1 i kısa vadeli sigorta kolları primi tahakkuk ettirilerek bu primin tamamı ilgili üniversitelerce SGK.ya ödenir. Bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayan öğrencilerin Genel sağlık sigortası primi kendilerince ödenir.

8 Ramazan AÇIKSÖZ / AFAD (Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı ) / Mali Hizmetler Uzman Yardımcısı Kamuda İç Kontrolün Stratejik Yönetime Katkısı Giriş Dünyamız her açıdan değişim ve dönüşüm içinde olduğu bir çağı yaşamaktadır. Bu doğrultuda ortaya çıkan toplumsal ihtiyaçlar yönetim alanında da yeni kavramları gündeme getirmiştir. İlk olarak özel sektörde gelişen bu yeni kavramlar, kamu yönetimi alanında da gittikçe önem kazanmaktadır. Türkiye de 5018 sayılı Kanun ile birlikte kamu yönetiminde etkinlik, etkililik, hesap verebilirlik gibi kavramlar gündeme gelmiş; stratejik plan, performans programı, faaliyet raporu gibi stratejik yönetimin araçları uygulamaya konmuştur. Ayrıca stratejik yönetim sürecinin etkinliğini sağlamada yardımcı bir unsur olan iç kontrol sistemi genel hatlarıyla düzenlenmiştir. İç kontrol alanındaki ilk çalışmalar mali işlemlere odaklanmış olsa da yönetim anlayışı geliştikçe iç kontrol kavramı da gelişmiştir. İç kontrol idare tarafından oluşturulan organizasyon, yöntem ve süreçle iç denetimi kapsayan mali ve diğer kontroller bütünü şeklinde ifade edilerek stratejik yönetim sürecinin tamamını kapsayacak şekilde tanımlanmıştır. İç kontrol kurumun stratejik yönetimi sürecinde etkinliği sağlamak için risk odaklı bir yöntem sunan sistemler bütünü olarak ortaya çıkmaktadır. Çalışma, Türkiye de kamu iç kontrol sistemini stratejik yönetim olgusu içerisinde ele alarak; iç kontrol sisteminin stratejik amaç ve hedeflere ulaşılmasına sağladığı katkıları göz önüne sermeyi amaçlamaktadır. Kamuda Stratejik Yönetim Strateji kavramı genel olarak yön göstermek anlamında kullanılmaktadır. Askeri alanda yüzyıllardır süregelen strateji uygulamaları ise stratejinin aynı zamanda bir düşünme yöntemi olduğunu ortaya koymaktadır. Stratejiler, olayları amaç ve hedefler doğrultusunda yönlendirmeye yardımcı olur. Stratejileri oluşturma sürecine stratejik planlama denir. Stratejik planlama, stratejik yönetim sürecine temel oluşturur. Stratejik yönetim, stratejilerin geliştirilmesi, stratejik kararların uygulanmasında kontrol sağlanması ve etkinliğin değerlendirilmesi süreçlerinin bütününü ifade eder. Stratejik yönetim, strateji uygulamalarının çevresel değişimler de dikkate alınarak sürekli kontrolünü ve yeniden tasarımlanmasını sağlayan sürekli işleyen döngüsel ve bütünleşik bir süreçtir. Kamuda stratejik yönetimin temel olarak en önemli amacı etkinliği ve etkililiği sağlamaktır. Etkililik doğru işi yapmak, etkinlik işi doğru yapmak olarak nitelenirse stratejik yönetim doğru işi doğru yapmaya yardımcı olur. Kamu yönetimi, halkın ortak gereksinimlerinin karşılanması, ülkenin güvenliğinin sağlanması, çeşitli temel hizmetlerin halka etkin bir şekilde sunulması gibi amaçlarla ortaya çıkmıştır. Özellikle 19. yy. da, ulus-devlet modelinin benimsenmeye başlaması ile birlikte, devletler; hukukun uygulanması, düzenin ve ülkenin korunması için yeni bir yapılanmaya ve örgütlenme sistemine ihtiyaç duymuşlardır. Günümüz kamu yönetimi anlayışının temellerinin atıldığı bu sistemle devlet; sahip olduğu kaynakları etkin ve rasyonel bir şekilde kullanmayı, Sayfa 8

9 dırmıştır li yılların ilk zamanlarında yönetim araçları arasına giren stratejik planlama uygulaması oldukça büyük ilgi görmüş ve daha sonraki yıllarda stratejik planlama deyimi sıkça kullanılmaya başlanmıştır. Stratejik planlama ilk ortaya çıktığı günden bugüne kadar devam eden süreç içinde değişikliklere uğramış, önemli gelişimler göstermiş ancak orijinal esaslarını da koruyarak, stratejik yönetim şekline dönüşmüştür (Wilson, 1994: 12; Pira, 2004: 33). Türkiye de stratejik yönetime ilişkin temeller 2001 yılında yayımlanan PEIR (Kamu Harcamaları ve Kurumsal Gözden Geçirme) raporundaki reform önerileri ile atılmıştır. 4 Temmuz 2003 tarihinde YPK tarafından 2004 yılı Programı ve Mali Yılı Bütçesi Makro Çerçeve Kararı YPK kararı yayımlanarak Kalkınma Bakanlığının orta vadede bütün kuruluşlara yaygınlaştırmak üzere, 2003 yılında sekiz pilot kuruluşta stratejik planlama çalışmalarını başlatacağı öngörülmüştür tarihli ve 5018 sayılı Kanun ile stratejik yönetim sürecine ilişin unsurlar düzenlenmiş, ancak Kanun tarihli ve 5436 sayılı Kanun ile bazı değişiklikler yapılarak kapsamının genişlemesi sonrasında tüm maddeleriyle birlikte tarihinde vatandaşlarına hizmet sağlamayı ve ülkenin bütünlüğünü koruyacak bir yönetim sistemini hayata geçirmeyi amaçlamıştır (Toksöz, 2008: 13). Bu doğrultuda gelişen refah devleti anlayışı özellikle gelişmiş ülkeleri bir süre sonra kamu bütçeleri açısından zora sokmuş, öngördükleri bütçelerinin mevcut anlayışla yönetilemeyeceği gerçeği ortaya çıkmıştır. Kamu yönetimindeki ekonomik bunalıma çözüm olarak yeni kamu işletmeciliği ile özel sektörün yönetme anlayışı ve ilkeleri kamu yönetimine uyarlanmaya çalışılmıştır (Leblebici ve Erkul, 2008). Kamu yönetimi alanında beliren bu yeni paradigma ile klasik anlayış gözden düşmüş ve yeni kamu yönetimi anlayışı ortaya çıkmaya başlamıştır. Devletin toplumdaki rolü ile hükümet, bürokrasi ve vatandaşlar arasındaki ilişkileri yeni bir çerçeveye oturtmak ve biçimlendirmek amacını güden yeni paradigma, görünürde nicel olarak devleti küçültmek; ama niteliksel olarak daha etkin ve daha verimli kılmak; vatandaşların yönetime katılmalarını geliştirmek; daha doğrusu devleti esas işlevlerine döndürmek amacını gütmüştür (Bilgiç, 2003: 25). Strateji kavramına verilen değerin artması stratejik planlama kavramının gelişimini de hızlanuygulanmaya başlanmıştır. Kanunun amacı; kalkınma planları ve programlarda yer alan politika ve hedefler doğrultusunda kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını, hesap verebilirliği ve mali saydamlığı sağlamak üzere, kamu mali yönetiminin yapısını ve işleyişini, kamu bütçelerinin hazırlanmasını, uygulanmasını, tüm mali işlemlerin muhasebeleştirilmesini, raporlanmasını ve mali kontrolü düzenlemek olarak belirlenmiştir. Stratejik yönetim Türk kamu yönetiminde yaklaşık dokuz yıldır uygulanmaya çalışılmaktadır. İlgili mevzuata göre stratejik yönetim modeli stratejik plan hazırlama, uygulama ile izleme ve değerlendirme süreçlerinden oluşmaktadır. Modelin bu süreçler kapsamında; stratejik plan, performans programı ve bütçe, faaliyet raporu, iç kontrol, iç denetim ve dış denetim olmak üzere altı bileşeni bulunmaktadır (Kalkınma Bakanlığı, 2013: 78). Mevzuat hükümleri uyarınca kamuda stratejik yönetim süreci özetle ve genel hatlarıyla şu şekilde işler: Kamu idareleri üst politika belgeleri çerçevesinde beş yıllık stratejik planlarını hazırlar. Bu planlarda yer alan hedeflere ilişkin ola- Sayfa 9

10 rak yıllık kaynak ihtiyacını belirlemek üzere her yıl performans programı hazırlanır. Performans programı çerçevesinde şekillenen kaynak, bütçe esaslarına göre kullanılarak plan, proje ve faaliyetler hayata geçirilir. Tahsis edilen kaynak ile yıl içerisinde gerçekleştirilmesi öngörülen plan, proje, faaliyetlerin gerçekleşmeleri ve performans göstergelerine ilişkin ölçümler hesap verme sorumluluğu çerçevesinde faaliyet raporları aracılığıyla kamuoyuna ve ilgili kurumlara açıklanır. İç kontrol uygulamaları aracılığıyla kurumun amaçlarına ulaşmak yolunda karşılaşacağı riskleri bertaraf etmek amaçlanır. İç kontrol sistemi sürekli ve döngüsel bir şekilde işletilerek üst yönetim tarafından yıllık faaliyet raporlarına güvence verilir. İç denetim sistemi sayesinde iç kontrol sisteminin işlerliğine yönelik bağımsız nesnel bir danışmanlık desteği sağlanır. Sayıştay aracılığıyla kamu idarelerinin hesap verme sorumluluğu çerçevesinde, yönetimin mali faaliyet, karar ve işlemleri; kanunlara, kurumsal amaç, hedef ve planlara uygunluk yönünden incelenir ve sonuçları Türkiye Büyük Millet Meclisine raporlanır. Kamuda İç Kontrol Sistemi Yönetimin belli başlı beş temel fonksiyonundan biri kontroldür. Kontrol hata ve suçlu arama amacını güden bir fonksiyon değildir. Kontrolün temel amacı yönetimin hedeflerine ulaşabilmesi için karşılaşılan ve karşılaşılabilecek sorunları tespit etmek, önlemek veya düzeltmektir. İç kontrol kavramı ise tek başına kontrol kavramından daha farklı bir şeyi ifade etmektedir. İç kontrol, yöneticilerin ve çalışanların yaptıkları işin kontrolünü sürekli elinde bulundurmaları ile ilgilidir. İç kontrol, varmak istediğimiz hedefe en az sapma ile ulaşmamızla ve bu amaçla yapılan faaliyetlerde ne kadar kontrol sahibi olduğumuzla ilgilidir. İç kontrolün tanımlanmasında, amaçlarının belirlenmesinde ve iç kontrol için bir çerçeve oluşturulmasında meslek komitelerinin (COSO Committee of Sponsoring Organisations of the Treadway Commission ), Amerika Birleşik Devletleri Sayıştayının (General Accounting Office) ve kısa adı INTOSAI olan Uluslararası Sayıştaylar Birliği nin önemli ve anlamlı katkıları olmuştur (Yörüker, 2004: 4). ABD Sayıştay ı tarafından yayımlanan İç Kontrol Standartları nda yer alan şu satırlar iç kontrolün niteliğini çok açık biçimde sergilemektedir (Yörüker, 2004: 4): İç kontrol tekil bir olay değil, bütün bir örgüt faaliyetlerinde ve devamlılık temelinde oluşan bir dizi eylem ve aktivitedir. İç Kontrol, kuruluş içinde ayrı bir sistem olmaktan çok, yönetimin faaliyetlerini düzenlemede ve yönlendirmede yararlandığı sistemlerin ayrılmaz bir parçası olarak kabul edilmelidir. Bu bakımdan iç kontrol, yöneticilerin kurumu çalıştırmalarına ve amaçlarını süreklilik temelinde gerçekleştirmelerine yardımcı olmak üzere alt yapının bir parçası olarak inşa edilen bir yönetim kontrolüdür İç kontrol alanındaki ilk çalışmalar, mali raporlardaki hataların ve hilelerin ortaya çıkarılması ve yolsuzlukların önlenmesine odaklanmış olsa da yönetim anlayışı geliştikçe iç kontrol kavramı da gelişmiştir. Şirketlerin kurumsallaşmasının getirdiği şeffaflaşma ve hesap verme ihtiyacı ve stratejik yönetim anlayışı, yalnızca mali kontrollere odaklanan iç kontrol sürecinin yerini kapsamlı ve bütüncül bir iç kontrol anlayışının almasını sağlamıştır (Erdoğan, 2009: 1). Avrupa Birliği, iç kontrol uygulamalarında uluslararası iyi uygulama örneklerini ve INTOSAI Kamu Kesimi İç Kontrol Standartları Rehberini benimsemiştir. Bu kapsamda Avrupa Komisyonu için 24 standarttan oluşan iç kontrol çerçevesi geliştirilmiştir. Avrupa Birliği nde iç kontrolü düzenleyen ve Sayfa 10

11 ulusal hukuka aktarılması gereken bir topluluk mevzuatı bulunmamakla birlikte topluluk müktesebatının 32 nci faslı olan Mali Kontrol başlığı, iç kontrole yönelik uluslararası standartları ve AB en iyi uygulamalarını benimseme taahhüdünü içermektedir. Topluluk müktesebatının 32 sayılı Mali Kontrol faslı dört unsurdan oluşmaktadır: İç Kontrol, Dış Denetim, Avrupa Birliği mali çıkarlarının korunması ve Euro nun korunması. Türkiye Avrupa Birliği topluluk müktesebatına uyum sağlamak amacıyla aday ülke statüsünde pek çok başlıkta olduğu gibi 32 sayılı Mali Kontrol faslında da müzakereler yürütmektedir. Türkiye de kamu mali yönetiminde yapılması gereken değişikliklere ilişkin önerilere; Avrupa Birliği müktesebatının üstlenilmesine ilişkin olarak hazırlanan 2001 ve 2003 Ulusal Programları ve Avrupa Birliği ne verilen katılım ortaklığı belgesinin yanı sıra Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı çalışmaları sırasında hazırlanan Kamu Mali Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması ve Mali Saydamlık başlıklı özel ihtisas komisyonu raporu, 2001, 2002 ve 2003 yılları programları, Stand-by anlaşması uyarınca IMF ye verilen niyet mektupları, Türkiye de Saydamlığın Arttırılması ve Kamuda Etkin Yönetimin Geliştirilmesi eylem planı, 59 uncu Hükümet Programı ve Acil Eylem Planlarında yer verilmiştir. Tüm bu gelişmeler çerçevesinde, 10 Aralık 2003 tarihinde 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu çıkarılarak kamu mali yönetim sisteminde köklü bir değişime gidilmiştir tarih ve 5436 sayılı Kanunla 5018 sayılı Kanunda geçen bazı ifadelerde teknik düzeltmeler yapılarak Kanunun uygulanabilirlik kapasitesi artırılmış ve iç kontrol sistemi yeniden tanımlanarak daha kapsayıcı hale getirilmiştir sayılı Kanun tüm hükümleriyle 2006 yılında uygulamaya girmiştir sayılı Kanunun beşinci kısmı iç kontrol sistemi başlığını taşımaktadır. Kamu iç kontrol sistemi genel hatlarıyla 55. ve 67. maddeler arasında düzenlenmiştir tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 55 inci maddesi iç kontrolü; Kamu mali yönetiminin bir unsuru olarak iç kontrol, kamu idarelerinin mali işlem ve faaliyetlerine ilişkin tüm gelir, gider, varlık ve yükümlülüklerinin amacına ve mevzuatına uygun bir şekilde gerçekleştirilmesi için uygulanan mali yönetim, harcama öncesi kontrol ile harcama sonrası iç denetim faaliyetleridir. şeklinde tanımlamaktaydı tarihli ve 5436 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile 5018 sayılı Kanunun 55 inci maddesinde yer alan iç kontrol tanımı; İç kontrol; idarenin amaçlarına, belirlenmiş politikalara ve mevzuata uygun olarak faaliyetlerin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yürütülmesini, varlık ve kaynakların korunmasını, muhasebe kayıtlarının doğru ve tam olarak tutulmasını, mali bilgi ve yönetim bilgisinin zamanında ve güvenilir olarak üretilmesini sağlamak üzere idare tarafından oluşturulan organizasyon, yöntem ve süreçle iç denetimi kapsayan mali ve diğer kontroller bütünüdür şeklinde yeniden düzenlenmiştir. Yapılan bu tanımla birlikte iç kontrol kavramı; kontrol faaliyetlerinden yalnızca biri olan mali kontrol işlemi ile sınırlandırılmaktan kurtarılmış, uluslararası standartlarda bir tanıma yaklaştırılmıştır. 26/12/2007 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği ile kamu idarelerinde iç kontrol sisteminin oluşturulması, Sayfa 11

12 uygulanması, izlenmesi ve geliştirilmesi amacıyla (18) standart ve bu standartlar için gerekli (79) genel şart belirlenmiştir. Kamu İç Kontrol Standartları uluslararası standartlar ve iyi uygulama örnekleri çerçevesinde, iç kontrolün; kontrol ortamı, risk değerlendirme, kontrol faaliyetleri, bilgi ve iletişim ile izleme bileşenleri esas alınarak, tüm kamu idarelerinde uygulanabilir düzeyde olmasını sağlamak üzere genel nitelikte belirlenmiştir. İç kontrol sistemi tüm unsurlarıyla birlikte yönetim süreçlerini tamamlayan bütünleşik ve döngüsel bir süreçtir. Dünyada ve Türkiye de kabul edilen iç kontrol modeli COSO İç Kontrol Bütünleşik Çerçeve yapısına dayanmaktadır. İç kontrol sisteminin esası kontrol ortamıdır. Kontrol ortamının temel yapı taşı insan dır. Yani kâğıt üzerinde ne kadar güzel hedefler belirleyip ne kadar güzel bir sistem kurgularsanız kurgulayın bunları hayata geçirecek olan yine yönetici ve çalışandır. Bu nedenle iç kontrol sistemi öncelikle yöneticilerin ve çalışanların belirli niteliklere uygun olmasını gözetir. Ayrıca kontrol ortamı iç kontrol bilinci oluşturulması aşamasıdır. Kurumun faaliyetlerinin nasıl yapılandırıldığı ve risklerin nasıl değerlendirildiği konularında da belirleyici bir rol oynar. Düzgün işleyen bir kontrol ortamı; kurumun hedeflerinin bilindiği, görev ve sorumlulukların açıkça belirlendiği, organizasyonel yapının raporlama ve hiyerarşik ilişkileri gösterdiği, insan kaynakları uygulamalarının objektif kurallara bağlandığı, yönetimin ve personelin etik değerleri benimsediği, personelin yeterliliğinin artırılması için ihtiyaç duyduğu eğitim ve donanımın sağlandığı ve yöneticilerin kontrollere uyarak çalışanlara örnek olduğu bir çalışma ortamını ifade eder. Bu çerçevede kontrol ortamı, genel olarak kurumun iç kontrol bilinci, değerleri, iş görme biçimi ve prosedürlerini, çalışanların yöneticiler ile ilişkileri gibi hususları içeren kurum kültürünü ifade etmektedir (Kamu İç Kontrol Taslak Rehberi, Nisan 2012). Kamu iç kontrol standartları tebliğinde risk değerlendirme, idarenin hedeflerinin gerçekleşmesini engelleyecek risklerin tanımlanması, analiz edilmesi ve gerekli önlemlerin belirlenmesi süreci olarak tanımlanmıştır. Risk değerlendirme, risklerin veya riskli alanların teşhis edilmesine yardım etmek için kontrol sisteminin bir parçası olarak kullanılan nesnel bir araçtır. Risklerin ortadan kaldırılması ise kontrol faaliyetleri aracılığıyla gerçekleştirilir. Kontrol faaliyetleri kurumun bütün birim, süreç ve faaliyetlerini kapsar. Kontrol faaliyetleri, idarenin hedeflerinin gerçekleştirilmesini sağlamak ve belirlenen riskleri yönetmek amacıyla oluşturulan politika ve prosedürlerdir (Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği, Aralık 2007). Bilgi ve iletişim bileşeni, kontrol ortamı, risk değerlendirme ve kontrol faaliyetleri arasındaki ilişkiyi bilgi paylaşımı ve iletişim yoluyla sağlar. İdare genelinde bilgi akışını düzenleyerek kurumsal amaç ve hedeflere ulaşma yolunda bir araç olarak görülen iç kontrol sisteminin işlerliği ve uygulanma kabiliyetinin artmasında önemli bir role sahiptir. Bilgi iletişim sistemleri gerektiği gibi işlemediği takdirde; yöneticiler ve personel, zamanında ve doğru karar alamama, bunları uygulayamama ve nihayetinde hedeflere istenildiği şekilde ulaşamama gibi riskler ile karşı karşıya kalabilirler. Bu bakımdan bilgi, ulaşılabilir, Sayfa 12

13 faydalı, zamanlı, doğru, tam ve güncel olmalıdır (Kamu İç Kontrol Taslak Rehberi, Nisan 2012). İç kontrol sistemi, kurumun karşı karşıya kaldığı risklere ve değişikliklere sürekli olarak uyum göstermesi gereken dinamik bir süreçtir. Bu nedenle iç kontrol sisteminin; değişen hedeflere, ortama, kaynaklara ve risklere gerektiği biçimde uyum göstermesini sağlamak amacıyla izlenmesi gerekir. İzleme; idarenin amaç ve hedeflerine ulaşma konusunda iç kontrol sisteminin beklenen katkıyı sağlayıp sağlamadığının iç kontrol standartlarına uyum çerçevesinde değerlendirilmesi ve sistemin iyileştirmeye açık alanlarına yönelik eylemlerin belirlenmesidir. İzleme ile idarenin faaliyetlerinin misyon doğrultusunda, hedeflerle uyumlu olarak yürütülüp yürütülmediği, risk yönetimi esasları çerçevesinde gerekli kontrollerin öngörülüp öngörülmediği, söz konusu kontrollerin uygulanıp uygulanmadığı, iletişimin açık ve yeterli olup olmadığı gibi hususlar tespit edilip değerlendirilmektedir (Kamu İç Kontrol Rehberi, Şubat 2014). İç kontrol yaşanan gelişmelerin arkasından gitmekten ziyade gelişmelere dinamik bir şekilde Sayfa 13 anında yön verebilmeyi gerektirir. Bu yönüyle izleme süreci esnek ve sonuç odaklıdır. Geriye dönük hata odaklı bir değerlendirmeden çok hedeflere ulaşma yolunda sistemin doğru işlemekte olup olmadığını sürekli değerlendirir. İç kontrol sistemi yapılan güncelleştirme ve tanımlamalarda bir yönetim modeli olarak ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla iç kontrol doğrudan yönetim ile ilgili bir süreç olup, üst yönetimin sahiplenmesi durumunda başarılı bir şekilde uygulanabilecektir. Bir kurumda iç kontrol sistemi oluşturma çalışmaları üst yöneticinin onayıyla ve sahiplenmesiyle yürütülebilir. Üst yöneticiler sorumluluklarının gereklerini strateji geliştirme birimleri, iç denetçiler ve birim yöneticileri vasıtasıyla yerine getirirler. Kurumun amaçlarına ulaşması yolunda belirlenen faaliyetleri gerçekleştirenler çalışanlardır. İç kontrol açıkça belirtilmesine gerek olmaksızın tüm çalışanların görevinin bir paçasıdır. İç kontrol ilave bir iş ya da görev olarak düşünülmemelidir. Çalışanlar yaptıkları işin kontrolünü elinde bulundurmak durumundadır. Çalışanlar kontrol ortamının oluşmasında ve iç kontrol sisteminin hayata geçirilmesinde etkin rol oynar. Kontrol faaliyetlerinin işlerliğine ilişkin en önemli katkıyı çalışanlar verir. Çalışanların benimsemediği kontrol faaliyetlerinin etkin işlemeyeceği söylenebilir. İç kontrol hata bulmaya yönelik teftiş odaklı bir sistem değil, risk odaklı bir sistemdir. İç kontrol bir sistemler bütünü olmasının yanı sıra aynı zamanda yürütülen faaliyetlerin içine sinmiş bir süreçtir. Dolayısıyla iç kontrol yalnızca bir birimdeki çalışanların yürüteceği bir görev değil kurum misyonuna hizmet eden tüm çalışanların görevidir. İç Kontrolün Stratejik Amaçları İç kontrolün stratejik yönetime katkısını iç kontrolün stratejik amaçları şeklinde altı ana başlık altında kısaca özetleyebiliriz. Bu amaçlar şekil 1 de de görüleceği üzere; temel yönetim süreçlerini tamamlama, yönetişimi geliştirme, riskleri karşılama, makul güvence sağlama, misyona odaklanma ve hedeflere ulaşma, hesap verebilirlik olarak sıralanabilir.

14 İç kontrol, 1973 tarihinde ABD de yaşanan Watergate siyasi skandalı sonrasında önem kazanmış, kamu yönetimi alanında yasal düzenlemelere konu olarak etki alanı genişlemiştir. İç kontrol sistemine ilişkin ortak bir anlayış çerçevesi geliştirmek adına ko- Sayfa 14 mali hizmetler bülteni Şekil 1: Özet Temel yönetim süreçlerini tamamlama: İç kontrol, stratejik yönetim sürecinde tüm faaliyetlerin içine nüfuz etmiş, kurumun altyapısı içine yerleşmiş ve devamlılık temelinde kurum kültürünü ve iş yapma tarzını belirleyerek yönetim süreçlerinin etkinliğine katkı sağlayan bir sistemdir. Yönetişimi geliştirme: Stratejik yönetim, yönetişimi esas alır. Yönetişim birlikte yönetmek demektir. İç kontrol ile yönetişimin temel ilkeleri arasında çok sıkı bir amaçsal bağ vardır. Bu açıdan iç kontrolün etkinliği yönetişimi geliştirmeye katkı sağlar. Riskleri karşılama: Stratejik yönetim sonuç odaklı ve geleceğe yönelik bir kavram olarak risk unsuruyla devamlı olarak yüz yüzedir. İç kontrol risk odaklı bir sistemdir. Risk varsa kontrol vardır. İç kontrol risklere cevap vererek stratejik yönetim sürecinin etkinliğini sağlamaya yardımcı olur. Makul güvence sağlama: Yönetim sürecinin, hedeflere ulaşma konusunda tam güvence elde etme kaygısıyla maliyeti faydasını aşan ve gereksiz kontrollerle tasarlanması önemli bir etkinsizlik unsurudur. İç kontrol, hedeflere ulaşma konusunda tam güvence verilemeyeceği gerçeğinden hareketle makul güvence sağlamaya yönelik kontrol sağlar. Misyona odaklanma ve hedeflere ulaşma: İç kontrol misyona odaklanarak stratejik yönetim sürecindeki tüm faaliyetleri kapsar ve hedeflere ulaşmaya yönelik riskleri bertaraf etme amacı güder. Hesap verebilirlik: Kamuda stratejik yönetimin temel amaçlarından biri hesap verebilirliktir. İç kontrol hesap verebilirliğin sağlanmasında önemli bir altyapı sunar. Sonuç Stratejik yönetim ve iç kontrol kavramları yeni kamu yönetimi anlayışı ile birlikte kamu yönetimi alanına taşınmış kavramlardır. Dünyada yaşanan yeni gelişmelere paralel olarak ortaya çıkan yönetsel ve toplumsal ihtiyaçlar doğrultusunda bu kavramlar önem kazanmaktadır.

15 misyonlar kurulmuş ve çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmaların en önemlilerinden biri olan ve 1992 yılında COSO tarafından yayımlanan İç Kontrol: Bütünleşik Çerçeve raporunda iç kontrol sisteminin bileşenleri ve standartlar tanımlanmıştır. Uluslararası Sayıştaylar Birliği (INTOSAI) ise COSO modelini baz alarak kamu kesimi iç kontrol standartlarını oluşturmuştur. Türkiye, AB ye üyelik müzakereleri çerçevesinde uluslararası iyi uygulama örneklerini benimseme taahhüdü gereği iç kontrol alanında da yasal düzenlemeler yapmış, kurumlara, birimlere ve kişilere rol ve sorumluluklar yüklemiştir. Türkiye de kamu yönetimi alanında stratejik yönetime ilişkin yasal düzenlemeler 5018 sayılı Kanun çerçevesinde yapılmıştır. Stratejik yönetim sürecinin uygulanmasına ilişkin stratejik plan, performans programı, faaliyet raporu, iç kontrol, iç denetim, dış denetim gibi unsurlar düzenlenmiş, süreçte yer alan kurumlara, birim ve kişilere çeşitli sorumluluklar tanımlanmıştır. Stratejik yönetim, yöneticinin strateji uygulamalarının kontrolünü sürekli elinde bulundurmasını sağlayan sonuç odaklı döngüsel ve bütünleşik bir süreçtir. Kamu kurumlarında stratejik yönetime ilişkin ilk uygulamalar stratejik planların hazırlanması ile başlamış, devamında performans programı, faaliyet raporu, iç denetim gibi unsurlar uygulamada yerini almıştır. Ancak iç kontrol sistemine ilişkin uygulamaların Sayfa 15 başlangıçta çoğunlukla mali kontrollerle sınırlı kalması, stratejik yönetim sürecinin yeterli etkinliği sağlayamamasında önemli bir rol oynamıştır. Bu açıdan iç kontrolün; temel yönetim süreçlerini tamamlama, yönetişimi geliştirme, riskleri karşılama, makul güvence sağlama, misyona odaklanmahedeflere ulaşma ve hesap verebilirlik amaçlarının stratejik yönetim sürecinin etkinliği açısından önemi daha fazla hissedilmektedir. Kaynakça Bilgiç, Veysel, (2003), Yeni Kamu Yönetimi Anlayışı, Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar, (Ed. Balcı vd.), Ankara: Seçkin. Kamu İç Kontrol Rehberi, (Şubat 2014), E k l e n - ti/8227,kamuickontrolrehberi1ver siyon12.pdf?0 (Erişim Tarihi: ). DPT, (2006), Kamu İdareleri İçin Stratejik Planlama Kılavuzu. Erdoğan, Simay, (2009), İç Kontrol Sistemi: Kamu İktisadi Teşebbüsleri İçin İç Kontrol Modeli Önerisi, (DPT Uzmanlık Tezleri, Yayın No: 2799), Ankara. Kalkınma Bakanlığı, (2013), Onuncu Kalkınma Planı Kamuda Stratejik Yönetim Çalışma Grubu Raporu, upload/xspkutuphane/files/ i y o - mu+kamuda_stratejik_yonetim_ Calisma_Grubu_Raporu.pdf, (Erişim Tarihi: ), Ankara. Leblebici, D. Nadi ve Erkul, R. Erdem, (2008), Planlı Kalkınma Deneyiminden Stratejik Planlamaya Geçiş: Türkiye Örneği, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 26, Sayı 1, ss Pira, Aylin, (2004), Etkinlik Yönetimi, İstanbul: Kapital. Wilson, I., (1994), Strategic Planning: Isn t Dead It Changed, Long Range Planning, Vol:27, No: 4. Yörüker, Sacit, (2004), Kontrol, Denetim, Teftiş ve Soruşturma: Kavramsal Bir Çerçeve, TESEV Denetim Çalıştayı İkinci Toplantısı, 12 Mayıs 2004, Hilton Oteli, A n k a r a, h t t p : / / e l e k / e l e k i c e r i k / sbn55kavramsalcercevetebl i g. p d f, ( E r i ş i m T a r i h i : ) Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (2003, 10 Aralık) T. C. Resmi Gazete, Kaya, Bertan, Kamu İdarelerinde İç Kontrol Sistemleri Oluşturmada Kritik Başarı Faktörl e r i, h t t p : / / bertankaya.net/2013/09/29/ kamu-idarelerinde-ic-kontrolsistemi-olusturmada-kritik-basari -faktorleri/ Kaya, Bertan, İç Kontrolün Özü N e d i r?, h t t p : / / bertankaya.net/2014/02/16/ic -kontrolun-ozu-nedir/

16 Doğan KESTANE / Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü / Maliye Uzmanı Devlet Memurları Ücret Sistemi İçerisinde Yan Ödemeler 1.DEVLET MEMURLARI YAN ÖDEME SİSTEMİ Yan ödemeler, hizmetin niteliğinden doğan bir takım nedenlerle Devlet memurlarına asli maaşlarının yanında ek bir ödeme yapılması imkanı sağlayan ödemelerdir. Yan ödemeler zam ve tazminat olarak iki ana gruba ayrılmaktadır. Yan ödemeler, ilk olarak yürürlüğe girdiği 1972 yılından günümüze kadar ödemede çeşitlilik, yararlanan personel sayısı ve kapsam açısından önemli gelişmeler göstermiştir. Devlet Memurları yan ödeme sistemini düzenleyen mevzuatlar; -657 sayılı Devlet Memurları Kanununun zam ve tazminatlar başlıklı 152 nci maddesi, -Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2014 ve 2015 Yıllarını Kapsayan 2. Dönem Toplu Sözleşme, -Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararı, tarihli ve 2006/10344 sayılı Bakanlar Ku- rulu Kararı ile yürürlüğe konulan Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar, -160 Seri No lu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliğidir. 2. YAN ÖDEMELERİN BELİRLEN- MESİNE ETKİ EDEN FAKTÖRLER Devlet memurlarına verilen yan ödemeler oldukça değişik sebepler ve kriterlere dayanılarak farklılaştırılmıştır. Böyle bir farklılaşma uygulamasına etki eden faktörler 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 152 nci maddesinde belirtilen kadro (görev unvanı), hizmet sınıfı, öğrenim durumu, kadro ve aylık derecesi, çalışma mahalli, görevin yetki, sorumluluk ve niteliği olarak sınıflandırılabilir Hizmet Sınıfı Sınıflandırma, kamu personel ve ücret rejiminin temel ilkelerinden biridir. Sınıflandırma yapısı, hizmetle personel arasındaki ilişkilerin bütününü biçimlendirdiğinden, hizmet koşulları ve ücret yönünden büyük önem taşır. 657 sayılı Kanun uyarınca Devlet memurları 10 hizmet sınıfına ayrılmışlardır. Yan Ödeme Kararnamelerine ekli I, II ve III sayılı cetvellerde yer alan bölümler, hizmet sınıflarının belirleyici olduğu bir özellik göstermekte, dolayısıyla puan ve oran belirlenmesinde genel olarak hizmet sınıfı dikkate alınmaktadır Kadro ve Aylık Derecesi Yan Ödeme Kararnamesinde zam ve tazminatlara ilişkin olarak kadro ve aylık derecelerine dayalı bir sistem benimsenmiştir Kadro (Görev) Unvanı Kadro (görev) unvanı, maaşın belirlenmesindeki en önemli faktörlerden olup, her hizmet sınıfının kendi içindeki yapısal farklılaşma ile zam puanları ve tazminat oranlarında farklılaşmayı ortaya çıkarmaktadır. Buna göre memurdan müsteşara kadar yan ödemelerde kademeli bir süreç söz konusudur Görevin Yetki, Sorumluluk ve Niteliği Görevin yetki, sorumluluk ve nitelikleri dikkate alınarak 1982 yılından beri, en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) belli oranlarında özel hizmet tazminatı ve diğer tazminatların ödemesi yapılmaktadır. Sayfa 16

17 2.5. Öğrenim Durumu Kamu kurumlarında görevli memurlar, öğrenim durumu açısından da farklılıklar göstermektedirler. Özellikle yan ödeme kararnamesinin I ve II sayılı cetvellerinde yer alan teknik hizmetler ve sağlık hizmetleri bölümlerindeki puanlama ve oranlamalarda öğrenim durumu esas alınan ölçütlerden birisidir. Diğer hizmet sınıflarında ise öğrenim durumunun yan ödemeler üzerinde doğrudan değil dolaylı etkisinin olduğu görülmektedir Çalışma Mahalli Çalışma mahalli, hizmetin görüldüğü yer olup (özellikle iş güçlüğü ve iş riski zamları) sağlık için tehlike ve çalışma şartları bakımından güçlük arz eden veya normalin üstünde gayret sarfını gerektiren görevlerde çalışanlara ödenmesi amacıyla düzenlenmiştir. Bu bakımdan aynı eğitim düzeyine, hizmet sınıfına, hizmet yılına ve kadro (görev) unvanına sahip bir personele ödenecek zam ve tazminatlar, çalışma alanlarına göre farklılıklar gösterilebilmektedir. 3. YAN ÖDEMELER 3.1. ZAMLAR Pratikte çok geniş bir uygulama alanına sahip olan bu ödemeler iş güçlüğü zammı, iş riski zammı, temininde güçlük zammı ve mali sorumluluk zammı ndan oluşmaktadır. Bu zamlar, 657 sayılı Kanunun zam ve tazminatlar başlıklı Sayfa nci maddesinde düzenlenmiştir. Madde hükmüne göre, söz konusu zamların hangi işi yapanlara ve hangi görevlerde bulunanlara ödeneceği, ödemenin miktarları, ödeme usul ve esasları her yıl Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar (Yan Ödeme Kararnamesi) ile tespit edilmektedir Zam Türleri İş Güçlüğü Zammı İşin niteliği ve çalışma şartlarının ortaya çıkardığı güçlük karşılığı ödenir. İş güçlüğü zammı, başlangıcından günümüze kadar yan ödeme kararnameleri kapsamında tüm personele ödenen bir zamdır İş Riski Zammı İşin hayat ve sağlık için taşıdığı risk in karşılığı olarak ödenir. Genelde sağlık, teknik ve emniyet hizmetleri sınıfında yer alan personelden riskli görevlerde bulunanlar faydalanmaktadır. Ödeme yapılan iş ve görevler sınırlıdır Temininde Güçlük Zammı İşin önem ve niteliği gereği o işte çalıştırılmak üzere istihdam edilecek personelin teminindeki güçlük, tutulmasındaki zorluk ve belli yerlerde istihdam edilmesindeki zorluk ve güçlük karşılığı olarak ödenir. Temininde güçlük zammı, yararlanan personel sayısı açısından iş güçlüğü zammından sonra en kapsamlı olanıdır Mali Sorumluluk Zammı Parasal olarak Sayıştay a hesap vermenin ve vezne açığından sorumlu olmanın karşılığı olarak verilen parayı ifade eder. Mali sorumluluk zammı, gerek yararlanan personel sayısı açısından gerekse kapsam açısından diğer zamlara nazaran en sınırlı olanıdır Yan Ödeme Aylığı Yan ödeme aylığı, zamlar için öngörülen puan ile yan ödeme katsayısının çarpılması sonucu bulunmaktadır. 657 sayılı Kanunun 152 nci maddesi hükmü gereğince ödenmesi öngörülen iş güçlüğü, iş riski, mali sorumluk zammı ve temininde güçlük zammının kimlere ve ne miktarda ödeneceği, ödeme usul ve esasları, Kanunda belirtilen kriterlere uygun olarak Maliye Bakanlığınca bütün kamu kurum ve kuruluşlarını kapsayacak şekilde yılda bir defa olmak üzere hazırlanmakta ve Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulmaktadır. Zamlar için öngörülen puanlar, Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar eki I sayılı Cetvelde unvan, derece, hizmet sınıfları ve kurumsal yapı göz önüne alınmak suretiyle belirlenmektedir.

18 Zam Ödemesi Yapılmayan Personel 657 sayılı Kanunun 152 nci maddesi uyarınca tarihli ve 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan ve takip eden yıllarda yürürlüğüne devam olunan Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar ın 11 inci maddesi uyarınca, - Her statüdeki sözleşmeli personele (6/2/1997 tarihli ve 97/9021 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı saklı kalmak üzere) - Yurtdışına sürekli görevle atananlara (kendilerine yurtdışı aylığı ödendiği sürece) sayılı Kanun ile bu Kanunun ek geçici 9 uncu maddesi kapsamına girmeyenlere (Hakim ve Savcı adayları dahil) - Mesleklerini serbest olarak icra etmek üzere muayenehane veya laboratuar açanlara; özel hastane, muayenehane, poliklinik, laboratuar, okul, öğrenci etüt merkezi ve kurs gibi yerlerde çalışanlara; 4857 sayılı İş Kanununa göre işyeri hekimi olarak görev yapanlara ödenmemektedir TAZMİNATLAR Tazminatlar ilk defa ödenmeye başlanıldığı 1982 yılından günümüze kadar muhtelif defalar değişikliğe uğramıştır. Görevin önemi, görevin sorumluluk ve niteliği, görev yerinin özelliği, hizmet süresi, hizmet sınıfı, kadro unvan ve derecesi ve eğitim seviyesi v.b. hususlar göz önüne alınarak en yüksek Devlet memuru aylığı (ek gösterge dahil) tutarına Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar eki (II) ve (III) sayılı Cetvellerde gösterilen oranların uygulanması suretiyle belirlenmektedir Tazminat Türleri Özel Hizmet Tazminatı İlk defa 2595 sayılı Kanun ile 1982 yılından itibaren uygulamaya konmuştur. Başlangıçta ödeme kapsamı sınırlı iken zamanla bu kapsam hayli genişlemiştir. Genel İdare Hizmetleri Sınıfına dahil kadrolarda bulunanlar ile üst yönetim görevi yapan personele, Kadroları Sağlık Hizmetleri Sınıfında bulunan ve fiilen görev yapanlara, Kadroları Teknik Hizmetler Sınıfında bulunan ve fiilen görev yapanlara, Kurumların Avukatlık Hizmetleri Sınıfına dahil kadrolarında bulunanlara, Kurumların denetim hizmetlerini yürüten müfettiş, kontrolör, denetmen, denetçi, uzmanlar ile bunların yardımcılarına, Dışişleri meslek memurları ile konsolosluk ve ihtisas memurlarına (aday memurlar dahil), özel hizmet tazminatı ödenmektedir Eğitim Öğretim Tazminatı Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfına dahil öğretmen unvanlı kadrolarda fiilen öğretmenlik yapan personel ile bu kadroda olup cezaevi okullarında çalışanlar ile bunlardan okul müdürü, okul müdür yardımcısı, yönetici ve eğitim uzmanı olarak görevlendirilenlere ödenir Din Hizmetleri Tazminatı İl müftü yardımcısı, ilçe müftüsü ve din hizmetleri sınıfına dahil kadrolarda bulunan personele ödenmektedir Emniyet Hizmetleri Tazminatı Emniyet Hizmetleri Sınıfına dahil kadrolarda bulunan personele ödenmektedir Mülki İdare Amirliği Özel Hizmet Tazminatı Mülki İdare Amirliği Sınıfına dahil kadrolarda bulunan personele ödenmektedir Denetim Tazminatı Kurumların teftiş, denetim ve kontrol hizmetlerinde görev yapan denetim elemanlarına (müfettiş, kontrolör, denetçi, uzman, denetmen, murakıp ve aktüer gibi) ödenmektedir Adalet Hizmetleri Tazminatı Yüksek Mahkemeler, Yüksek Seçim Kurulu, Sayıştay, İl ve İlçe Se- Sayfa 18

19 çim Kurulları ile adli, idari ve askeri yargıda (Ceza İnfaz Kurumları ve İcra Müdürlükleri personeli dahil) görevli ve 657 sayılı Kanuna tabi personele ödenmektedir Diğer Tazminatlar 657 sayılı Kanunda belirtilen hizmet sınıflarına dahil olup, yukarıda belirtilen tazminatlardan yararlanamayan tüm personel tazminat adı altında bir ödeme almaktadır Tazminat Miktarı En yüksek Devlet memuru aylığı (ek gösterge dahil) tutarına, Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar eki II ve III sayılı cetvellerde gösterilen oranların uygulanması suretiyle hesaplanmaktadır. Tazminat oranları, ödeme usul ve esasları, Kanunda belirtilen kriter ve tavanlara uygun olarak unvan, derece, hizmet sınıfları ve görev yerleri baz alınarak Maliye Bakanlığınca bütün kurumları kapsayacak şekilde yılda bir defa olmak üzere hazırlanmakta ve Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulmaktadır Tazminat Ödemesi Yapılmayan Personel 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Kararın 11 inci maddesi uyarınca; Her statüdeki sözleşmeli personele (6/2/1997 tarihli ve 97/9021 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı saklı kalmak üzere) Sayfa 19 Yurtdışına sürekli görevle atananlara (kendilerine yurtdışı aylığı ödendiği sürece) 657 sayılı Kanun ile bu Kanunun ek geçici 9 uncu maddesi kapsamına girmeyenlere (Hakim ve Savcı adayları dahil), ödenmemektedir. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME Kamu personel rejimi içinde ücret sisteminin önemli bir yeri vardır. Ücret sistemi çok sayıda mevzuat değişikliğine konu olmaktadır. Anayasanın 55 inci maddesi Devlete, çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret elde etmeleri için gerekli tedbirleri alma görevi yüklemiş ve "en az ücret"in ülkenin ekonomik ve sosyal durumuna uygun tutarlarda tespitini emretmiştir. Kamu personeline, mevcut aylık sisteminin çeşitli bakımlardan ortaya çıkardığı boşluğu doldurmak amacıyla değişik tür ve nitelikte olmak üzere çok sayıda ödeme yapılmaktadır. Bu ödemelerden bazıları aylığın üzerine çıkarak düzenli ve sürekli bir ödeme niteliği kazanmış ve aylığın yeterli olma fonksiyonunu ikame etmiş gibidir. Bu ödemeler sürekli ve düzenli bir ödeme fonksiyonunu kazanmış ve bu haliyle ücret sisteminin en önemli unsuru haline gelmiş bulunmaktadır. İş güçlüğü, iş riski, temininde güçlük ve mali sorumluluk zammı ödemesinde yan ödeme katsayısının düşük olması nedeniyle bunların Devlet memurlarının aylık unsurları içerisinde tutar olarak etkinliği zayıf kalmaktadır. Bu açıdan yan ödeme katsayısının yükseltilmesi yolu ile zam uygulamasının etkinliği artırılabilir, ya da iş güçlüğü, iş riski, mali sorumluluk ve temininde güçlük zammı tutarlarının tazminatlara ilave edilmesi düşünülebilir. Yan ödemeler, görev yeri, görevin önemi, sorumluluk, işin riski, çalışma mahalli, hizmet bölgesi, hizmet sınıfları gibi unsurların farklı ücretlendirilmesine ilişkin detaylı düzenlemelere imkan sağlamaktadır. Bu açıdan etkin bir ücret politikası aracı olarak görülmektedir. 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 10 uncu maddesi uyarınca anılan Kararnameye ekli (II) sayılı Cetvelde yer alan kadrolara atananlara yalnızca ücret ve tazminat ödenmesi yapılmaktadır. Anılan Cetvelde sayılan boş kadrolara vekalet edilmesi halinde ücret ve tazminat farkı değil zam ve tazminat farkı ödeniyor olması yan ödeme sisteminin önemini artırmaktadır.

20 Tarhan ERENBİLGE / Bilgi İşlem Şube Müdürü Vakıflar Genel Müdürlüğü Kurumsal Stratejinin Vazgeçilmez Aracı: Yönetim Bilgi Sistemleri (Ybs) Kurumsallaşmış yapılar, gerek verilen hizmete gerekse de kendisinin hizmet üretebilmesi için sahip olduğu varlıklara dayalı olarak çok geniş yelpazede ki bilgiler ile temsil edilirler. Bu bilgiler, çok farklı tip ve sayıda ki kurumsal iş süreçlerinin vasıfları nedeni ile sanki yaşayan bir organizma gibi sürekli yenilenen ve birbiri üzerine eklenen bir görünüm arz ederler. Veriler sürekli olarak artar, alt dallara ayrılır, yeni veri tipleri eklenir, birbirleri olan ilişkisellikleri giderek karmaşık hale gelir. Kurumlar, bu verileri zapturapt altına almak, ilişkiselliklerini korumak, sorgulamak kısaca verilerle profesyonel bir yaklaşımla baş edebilmek için ilişkisel veritabanı adı verilen ve sizlerin de bunları üreten firma isimleri ile tanıdığınız ticari veya açık kaynak kodlu ürünleri (Microsoft Sql, Oracle, MySql, PostgreSql vs) kullanırlar. Ancak, bu ürünleri kullanmak, kurumun büyüklüğüne bağlı olarak sayıları yüzlere veya binlere ulaşmış değişkenlerden oluşan verilerin, milyonlarca satıra ulaşmış veri blokları halinde ki dizilimleri içinde sorgulama yapılarak, anlamlı tablolar ve grafikler halinde sunulmaları gerekir. Bazen bunun için iş süreçlerinin birbirleri olan grift halleri nedeni ile veriler arasında yatay ve dikey olarak sorgulamalar yapılır, matematiksel veya mantıksal işlemler, istatistiksel fonksiyonlar vs. uygulanır ve sonuç raporlar üretilmesi gerekir. Bu iş, raporları üretecek kişiler için zaman ve emek isteyen bir iş olduğundan ve talep zamanı, sıklığı bilinmediği için sıkıntılı hale gelen, hızlı sonuç isteyen yönetim kademeleri için ise karar alma süreçlerinde yavaşlamaya, farklı rapor tipleri için tekrar tekrar ilgili birime talimat verme zorunluluğuna dönüşen bir hale gelir. İşte burada devreye artık Yönetim Bilgi Sisteminin girmesinin zamanı gelmiş de geçiyor demektir. Yönetim Bilgi Sistemleri en basit hali ile İngilizce karşılığı ile Management Information Systems, yönetimin karar mekanizmasını desteklemek ve kurumsal işleyişin denetimini sağlamak için kurumda üretilen tüm bilgilerin gerek düzenli olarak belli zaman dilimlerinde gerekse de ihtiyaç duyulan her hangi bir anda, konumdan bağımsız olarak yönetim kademesine rapor üretebilen sistemlerdir. Buradaki raporlar anlık mevcut durum bilgisini verebildikleri gibi kısa, orta veya uzun dönemli bilgileri içeren raporlar da olabilirler. Raporların ayrıntıları yönetimin kademesine bağlı olarak yukarından aşağıya doğru artar. Sistemi kullanan yöneticiler, YBS ler ile kurumdaki işleyişi, sonuçları, varsa sorunları geniş açıdan görebildikleri, isabetli ve hızlı karar almalarına ciddi katkılar sağladıkları için bu sistemler önemsemektedirler. Böylelikle YBS ler; kurumda verimliliğin artmasına, aksaklıkların tespitine, hizmet kalitesi ve kurumsal kapasite gelişimine, üretilen birim hizmet için gereken maliyetin düşürülmesine ve sürdürülebilir vizyonel projeksiyonun oluşturulmasına destek veren önemli uygulamalar olarak kurumsal yapıların vazgeçilmezleri haline gelmişlerdir. Konuyu biraz açalım: YBS, genelde hiyerarşik bir yapı içerisinde tanımlanmaktadır. Bu hiyerarşi, organizasyonlardaki yönetim yetki ve sorumluluklarına, Sayfa 20

21 yapılan işlemlere, karar alma ve plan yapma yetkisine göre belirlenmiştir. Buna göre, YBS'nin hitap ettiği yönetim kademelerinin en altında günlük işlemlerin yapılması ve denetlenmesi için gerekli bilgi kaynaklarından oluşan alt kademe ya da operasyonel eylemsel) planlama, onun üstünde taktiksel planlamaya ve yönetimin denetlenmesi için karar almaya yardımcı olan bilgi kaynaklarından oluşan orta kademe ya da taktiksel (yönetsel) kontrol ve en üstte ise, yönetimin en üst kademesi tarafından stratejik planlamayı ve politika oluşturmayı destekleyen bilgi kaynaklarından oluşan üst kademe yada stratejik planlama sıralanmaktadır. Farklı işlemler için farklı bilgilere gereksinim duyulan bu kademeler arasında dikey ve yatay bilgi alışverişi mevcuttur. Bu durum sistemin bütünlük içerisinde ve koordineli olarak çalışmasını sağlamaktadır. YBS'nin alt kademeye sağladığı bilgi, orta ve üst kademelere sağladığı bilgiden farklıdır. Bu kademede eyleme yönelik denetleme kararı alan yöneticilerin gereksinim duyduğu bilgi, daha çok organizasyonun iç çevresine yönelik, organizasyonun geçmiş başarılarına ilişkin, iyi tanımlanmış, ayrıntılı ve dar kapsamlı olma özelliğini taşır. Alt kademedeki yönetim bilgi sisteminde işlemlerin çıktıları raporlar; eylem belgeleri ve sorgulama sonuçlarıdır. Bu nedenle alt kademede üretilen bilginin doğruluk ve güvenilirliği yüksektir. Taktiksel ya da orta kademe yönetim, organizasyon yönetiminin daha geniş bir kesimini oluşturur. Bu kademedeki yöneticiler genellikle daha karmaşık, beklenmeyen, muhakeme, sezgi ve kişisel iletişimi gerektiren işlemlerle karşı karşıya kalırlar. Orta kademe yönetimi bir aylık, üç aylık ya da bir yıllık orta vadeli işlemlere odaklanmışlardır. Bu işlemler, kaynakların tahsis ve organizasyonu, işlerin yapılandırılması ve personelin eğitilmesi ve organizasyonudur. Bütçe raporları, değişken analizleri ve personel planlamaları tipik orta kademe yönetimi uygulamalarıdır. Orta kademe yöneticilerinin görevleri, üretim/hizmet planlaması, bütçe oluşturulması, kısa vadeli tahminler, çalışanların yönetilmesidir. Orta kademe yönetimi, alt ve üst kademeler arasında köprü görevi yapmaktadır. Bu nedenle hem alt hem de üst kademenin bilgilerine sahip olmak durumundadır. Stratejik planlama ya da üst yönetim, geleceğe yönelik geniş bir bakış açısına sahiptir ve içinde bulunduğu durumlar büyük çoğunlukla organizasyonun dış çevresi ile ilgili ve az karşılaşılan durumlardır. Az karşılaşılan durumlar olması alınacak kararların da önceden tahmin edilememesine ve programlanamamasına neden olmaktadır. Üst düzey yönetimde yapılandırılmamış kararların alınması için, yönetim bilgi sistemi tarafından özellikle dış kaynaklardan da destekli geçmiş ve geleceğe yönelik tahmini bilgi sağlanmaktadır. Mali politikaların geliştirilmesi, yeni hizmet/ürün için çevre araştırması gibi işlemler ve kurumlarının geleceğini belirlemek için stratejik kararlar almak zorundadırlar. (Anameriç, 2005) İşte bu nedenle, YBS ler kurumun her aşamasında elzem olan ve anlık izlemeyle elde edilen doğru verilerle kullanılması halinde ciddi getirileri olan sistemlerdir. Siz siz olun YBS kurmayı mutlaka kısa veya en azından orta vadede programınıza alın. Referans: Anameriç, Hakan, 2005, Ankara Ü. Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, Yönetim Bilgi Sistemlerinin Yönetim Fonksiyonlarına Etkisi. Sayfa 21

22 Mevzuat Bazı Yönetmelik ve Tebliğlerde Yapılan Değişiklikler Mali Takvim Temmuz - Ağustos - Eylül

23 TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ İLE ODALAR VE BORSALAR BÜTÇE VE MUHASEBE YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK 12/9/2005 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği İle Odalar ve Borsalar Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 23 üncü maddesinin ikinci fıkrasının son cümlesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki cümleler eklenmiştir. Sermaye taahhütlerinin karşılanmasında ihtiyatlardan harcama yapılabilmesi, şirket hisselerinin yüzde yetmiş beşinden fazlasının kamu kurumu, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu veya üniversitelere ait olmasına bağlıdır. Laboratuar veya tarım ürünleri lisanslı depoculuk faaliyetinde bulunmak üzere kurulan/kurulacak şirketlerin sermaye taahhütlerinin karşılanmasında bu şart aranmaz. Yönetmeliğe 02 Temmuz 2014 tarih ve sayılı Resmi Gazeteden ulaşılabilinir. YABANCI DİL BİLGİSİ SEVİYE BELİRLEME USUL VE ESASLARI HAK- KINDA YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETME- LİK 4/1/2013 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe konulan Yabancı Dil Bilgisi Seviye Belirleme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. (2) Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavı Almanca, Arapça, Fransızca, İngilizce ve Rusça dilleri için Mart, Nisan, Mayıs ayları içerisinde en az bir kez ve Eylül, Ekim, Kasım ayları içerisinde en az bir kez olmak üzere yılda en az iki kez; diğer diller için ise Mart, Nisan, Mayıs ayları içerisinde olmak üzere yılda en az bir kez yapılır. Yönetmeliğe 04 Temmuz 2014 tarih ve sayılı Resmi Gazeteden ulaşılabilinir SAYILI KAMU MALÎ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNUNUN GEÇİCİ 21 İNCİ MADDESİNİN UYGULANMASINA İLİŞKİN ESAS VE USULLERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KARAR 24/5/2013 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun Geçici 21 inci Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Esas ve Usullerin (3.1) bölümünde yer alan şehir ve bölge plancı, ibaresinden sonra gelmek üzere matematikçi, ibaresi eklenmiştir. İç Denetim Koordinasyon Kurulu kararına 22 Temmuz 2014 tarih ve sayılı Resmi Gazeteden ulaşılabilinir. BAKANLAR KURULU KARARI (Karar Sayısı : 2014/6579) Ekli Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik in yürürlüğe konulması; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 26/6/2014 tarihli ve 3159 sayılı yazısı üzerine, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile 217 sayılı Devlet Personel Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre, Bakanlar Kurulu nca 30/6/2014 tarihinde kararlaştırılmıştır. Bakanlar Kurulu kararı ve ekine 23 Temmuz 2014 tarih ve sayılı Resmi Gazeteden ulaşılabilinir. Sayfa 23

24 TELEKOMÜNİKASYON KURUMU BÜTÇE VE MUHASEBE UYGULAMA YÖNETMELİĞİNİN YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILMASINA DAİR YÖNETMELİK 16/5/2006 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Telekomünikasyon Kurumu Bütçe ve Muhasebe Uygulama Yönetmeliği yürürlükten kaldırıldığına ait yönetmelik 06 Ağustos 2014 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. HAZİNE TAŞINMAZLARININ İDARESİ HAKKINDA YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK 19/6/2007 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğe ait değişiklikleri içeren yönetmelik 11 Eylül 2014 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. MİLLİ EMLAK GENEL TEBLİĞİ (SIRA NO: 294) NDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ (SIRA NO: 366) 26/5/2005 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Milli Emlak Genel Tebliği (Sıra No: 294) nin 1- KİRA BEDELİ başlıklı bölümünün Bazı Yörelere İlişkin Kira Bedellerinde Uygulanacak İndirim Oranları başlıklı kısmının birinci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir. Ancak, EK:2 ve EK:3 de yer alan illerde olup, her yıl Ekim ayı verileri göz önünde bulundurularak hesaplanan doluluk oranının; kamu konutlarının tahsisli bulunduğu İdarenin personelinin konut talebinin yetersiz olması nedeniyle % 60 ın altına düştüğünün tahsisli İdarece tespit edilmesi üzerine, belirtilen illerdeki kamu konutlarının aylık kira bedellerine uygulanacak indirim oranlarının arttırılması bu İdarelerce talep edilebilir. Bu talep üzerine Maliye Bakanlığı tarafından yapılan inceleme sonucunda uygun görülmesi halinde, EK: 2 ve EK: 3 de yer alan illerde belirlenen indirim oranları bu Bakanlık tarafından % 50 ye kadar arttırılabilir. Yeniden belirlenen indirim oranı, doluluk oranının % 60 ın altına düştüğünün tespit edilip Maliye Bakanlığı tarafından onaylandığı tarihi takip eden aybaşından itibaren beş yıl boyunca geçerli olur, bu sürenin sonunda doluluk oranları yeniden tespit edilir. Bu fıkra uyarınca tespit edilen indirim oranları belirtilen illerdeki kamu konutunda ikamet eden mevcut personele de uygulanır. Tebliğ, 25 Eylül 2014 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Sayfa 24

25 6552 Sayılı Kanunun 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa getirdiği yenilikler 6552 sayılı iş kanunu ile bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılması ile bazı alacakların yeniden yapılandırılmasına dair kanunda yapılan düzenlemelerin 4734 sayılı kamu ihale kanununa getirdiği yenilikler İçinde bulunduğumuz yıl itibariyle kamu ihale mevzuatında son derece önemli değişiklikler yapıldığı görülmektedir. Bu değişikliklerin kapsamı kamu alımlarının işleyişini kolaylaştırmak yönünde olduğu kadar 6552 sayılı Kanunla yapılan son düzenlemelerde daha çok personel çalıştırılmasına dayalı alımlar ile bu kapsamda çalıştırılanların haklarının korunmasına ağırlık verildiği hatta idarelere bu kapsamda bir takım yükümlülükler getirildiği dikkati çekmektedir. 62 nci maddenin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında personel çalıştırılmasına dayalı hizmetler (danışmanlık hizmet alımları hariç) için ihaleye çıkılmadan önce; Genel bütçeli idareler, özel bütçeli idareler ile Sosyal güvenlik Kurumları ve bu idarelere bağlı döner sermayeler Maliye Bakanlığından, Özelleştirme programında bulunan Özelleştirme İdaresi Başkanlığından, KİT ler için ise Hazine Müsteşarlığından izin alınacağı, Müjgan ÖZBEK / Mali Hizmetler Uzmanı Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Kamuda süreklilik arz eden işlerin ihalesinin üç yıllık bir süre için yapılacağı düzenlenmektedir. Bu iki değişikliği birlikte değerlendirdiğimizde üç yıllık izin konusunu ikiye ayırmak gerektiğini görüyoruz sayılı Kanunun 28 inci maddesinde birden çok yılı kapsayan alımların düzenlendiği yatırım projeleri için herhangi bir ilave izne gerek olmadığı, dördüncü fıkrasında yılı bütçesinde ödeneği bulunması ve merkezî yönetim kapsamındaki idareler için bazı alımlar için Maliye Bakanlığının uygun görüşünün alınması kaydıyla süresi üç yılı geçmemek, finansal kiralama suretiyle temin edileceklerde ise dört yıl olmak üzere üst yöneticinin onayıyla gelecek yıllara yaygın yüklenmeye girişilebileceği düzenlenmişti. Yeni düzenlemede temizlik, yemek, koruma ve güvenlik alımları madde metninden çıkarılmıştır. Dolayısıyla 5018 sayılı Kanunun 28 inci maddesinde sayılan işler için hala 3 yıllık alımlarda (temizlik, yemek, koruma ve güvenlik hariç) izin alınması gerekmektedir. 2- Aynı maddeye ek fıkra olarak Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin, 4734 sayılı Kanununun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında olan işlerden sürekli nitelikte olanlara ilişkin hizmet alımlarında, yüklenme süresi üç yıl olup, işin niteliğinden veya süresinden kaynaklanan zorunlu hâllerde bu sürenin gerekçe gösterilmek şartıyla üst yöneticinin onayıyla kısaltılabileceği hükmü ek- Sayfa 25

26 lenmiş, yine 6552 sayılı Kanunun 11 inci maddesi ile 4734 sayılı Kanuna eklenen EK MADDE 8 ile de, 62 (e) maddesi kapsamında personel çalıştırılmasına dayalı hizmetler (danışmanlık hizmet alımları hariç) için ihaleye çıkılmadan önce uygun görüş alınması zorunluluğu getirilmiştir. Yani personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında bu alımların yapılmasına yönelik uygun görüş alınması gerektiği ki bu izinler sonucunda yapılacak alımların zorunlu olarak 3 yıllık alımlar şeklinde gerçekleştirilmesi gerektiği ve bu madde için yasal sürenin te yürürlük kazanacağı hususları dikkat çekmektedir. İdarelere, işçi ücretlerinin alt işverenlerce (taşeron firmalar) ödenip ödenmediğini kontrol etme ve varsa ödenmeyen ücretlerin hak edişlerden kesilerek, işçilerin banka hesabına yatırma yükümlülüğü getirilmiştir. Aynı işyerinde çalışmaya devam eden işçilerin izinleri, alt işveren değişmiş olsa dahi işçilerin daha önceki çalışmaları dikkate alınarak hesaplanacak ve asıl işveren tarafından izinlerin kullanılıp kullanılmadığı kontrol edilerek yıl içerisinde kullanılmasını sağlayacaktır. İdarelerde taşeron olarak çalışan işçilerin çalıştıkları süre, firmanın değişmesinden bağımsız olarak, hatta aynı taşeron firma tarafından ve aynı iş sözleşmesi çerçevesinde farklı yerlerde çalışan işçilerin kıdem tazminatında hizmet sürelerinin toplamı esas alınacak ve kıdem tazminatı çalıştırıldığı son kamu kurum veya kuruluşu tarafından işçilere ödenecektir. Aynı taşeron firma tarafından 4734 sayılı Kanun kapsamında bulunan idarelere ait işyerleri dışında bir işyerinde çalıştırılmaya devam olunan ve bu şekilde çalıştırıldığı sırada iş sözleşmesi kıdem tazminatı ödenmesini gerektirecek şekilde sona eren işçinin kıdem tazminatı, işçinin yazılı talebiyle kıdem tazminatının söz konusu kamu kurum veya kuruluşlarına ait işyerlerinde geçen süreye ilişkin kısmı, kamu kurum veya kuruluşuna ait çalıştığı son işyerindeki ücretinin yılları itibarıyla asgari ücret artış oranları dikkate alınarak güncellenmiş miktarı üzerinden hesaplanarak çalıştığı idarece ödenecektir. İdareler açısından taşeron çalıştırılabilecek yardımcı hizmetlerin hangileri olduğu Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecektir. Ancak, belediyeler kendi özel kanunları ve diğer kanunlarda yer alan özel hükümler doğrultusunda da hizmet alımı yapabilecektir. Taşeron işçiler görevlendirildikleri hizmetler dışında başka görevlerde çalıştırılamayacaklar, çalıştırıldığı takdirde idari para cezaları verilecektir. Taşeron firmanın yetki vermesine bağlı olarak, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin üyesi bulunduğu kamu işveren sendikalarından birisi tarafından toplu sözleşme yürütülecek, bu durumda ortaya çıkacak fiyat farkı ilgili idare tarafından karşılanacaktır. Farklı tarihlerde yürürlük kazanan bu hususların birçoğu ile ilgili ikincil bir düzenleme yapılacağı Kanunun ilgili maddelerinde belirtilmiş olup, alt işveren- asıl işveren tanımları ile ilgili bilgi edinmek için Alt İşverenlik Yönetmeliğine bakılması yararlı olacaktır. Sayfa 26

27 Mali Takvim Ekim 2014 Kasım 2014 Makroekonomik göstergeler ve bütçe büyüklüklerinin en geç ekim ayının ilk haftası içinde Yüksek Planlama Kurulunda görüşülmesinden sonra, Maliye Bakanlığınca hazırlanan merkezî yönetim bütçe kanun tasarısı, malî yılbaşından en az yetmiş beş gün önce Bakanlar Kurulu tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur. Sayıştay tarafından merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri için düzenlenecek olan genel uygunluk bildirimi, kesin hesap kanun tasarısının verilmesinden başlayarak en geç yetmiş beş gün içinde Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur. Merkezi yönetim bütçe kanun tasarısı TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda görüşülür. 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci maddesinde belirtilen kamu idareleri (5018 sayılı Kanuna ekli (III) sayılı cetvelde yer alan kurumlar dahil) kadro ve pozisyonlarının dolu ve boş durumunu gösterir bilgileri e-bütçe sisteminde Maliye Bakanlığına (BÜMKO) bildirir. Ayrıca aynı bilgileri içeren cetvelleri Devlet Personel Başkanlığına gönderir. Kamu idareleri yatırım uygulama raporunu hazırlar ve Kalkınma Bakanlığına gönderir. Merkezi yönetim bütçesi kanun tasarısı TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda görüşülür. Kamu idarelerince yeni sözleşmeli personel izin ve vize talepleri Maliye Bakanlığına (BÜMKO) gönderilir. Aralık 2014 Merkezi yönetim bütçe kanun tasarısı TBMM Genel Kurulunda görüşülür. Merkezi yönetim bütçe kanunu mali yılbaşından önce Resmi Gazetede yayımlanır. Bakanlar Kurulu Kararıyla devlet memurlarına ödenecek zam ve tazminatlar tespit edilir. Bakanlar Kurulu Kararıyla subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlara uygulanacak iş güçlüğü, iş riski, eleman temininde güçlük zammı ve mali sorumluluk tazminatı tespit edilir. Kamu idarelerinin harcama birimleri taşınır mal icmal cetvelini hazırlar ve idarelerinin mali hizmetler birimine gönderir. Maliye Bakanlığınca (BÜMKO) kamu idarelerinde seyahat kartından yararlanacak olanlarla ilgili genel yazı yayımlanır. M a l i y e B a k a n l ı ğ ı n c a (Muhasebat Genel Müdürlüğü) mahsup dönemi süreleri de dikkate alınmak suretiyle genel bütçeli idarelerin aralık ayı Türkiye mizanı çıkarılır ve yılsonu devir işlemleri yapılır. M a l i y e B a k a n l ı ğ ı n c a (Muhasebat Genel Müdürlüğü) sosyal güvenlik kurumları ve mahalli idarelere ait mali istatistikler ile merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerine ait mali istatistiklerin birleştirilerek genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerine ait mali istatistikler elde edilir ve üçer aylık dönemler itibarıyla yayımlanır. 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararname uyarınca boş sürekli işçi kadrolarından uygun görülenlere ilişkin Başbakan oluru alınır. Hazine Müsteşarlığınca kamu borç yönetimi raporu hazırlanır. M a l i y e B a k a n l ı ğ ı n c a (BÜMKO) merkezi yönetim bütçesi kapsamında yer alan kamu idarelerinin ocak ayında yapacakları harcamalara ilişkin esaslar hakkında genelge yayımlanır. Sayfa 27

28 Dernek Yönetimi ve Faaliyetleri Yönetim ve Denetim Kurulları Hizmet İçi Eğitim Yüksek Lisans Protokolü

29 Sayfa 29

30 Hakan AĞA / ASKİ Genel Müdürlüğü / Mali Hizmetler Uzm. Yrd. Yeterlik Sınavı Hazırlık Eğitimi Gerçekleştirildi Üyelerinin mesleki gelişimini artırmayı ve her konuda üyelerine destek olmayı kendisine misyon edinmiş olan Mali Hizmetler Uzmanları Derneği, bu misyonu çerçevesinde bir eğitim programını daha başarılı bir şekilde gerçekleştirmiştir. Derneğimiz, yazılı sınavı 12 Aralık 2010, sözlü sınavı Ocak 2011 tarihinde yapılan özel yarışma sınavıyla mesleğe alınan 2. Dönem Mali Hizmetler Uzman Yardımcılarına yönelik, 8 Kasım 2014 tarihinde yapılacak olan Yeterlik Sınavı öncesinde tarihleri arasında Gazi Üniversitesi Edebiyat Fakültesi 75. Yıl Konferans Salonunda "Yeterlik Sınavı Hazırlık Eğitimi" düzenlemiştir. Alanında yetkin olan Mali Hizmetler Uzmanları tarafından verilen 40 saatlik eğitime, derneğimiz üyesi 55 uzman yardımcısı katılmış olup, yeterlik sınavı öncesinde çok verimli bir eğitim programı gerçekleştirilmiştir. Eğitim sonrası her bir katılımcı meslektaşımıza sertifikaları Dernek Yönetim Kurulu Üyelerimiz tarafından verilmiştir. Her dönemde bu tür eğitim faaliyetlerini etkin bir biçimde devam ettiren Mali Hizmetler Uzmanları Derneği olarak yeterlik sınavına girecek olan tüm meslektaşlarımıza başarılar dileriz. Kaynak : Sayfa 30

31 Yüksek Lisans Protokolü Yıldırım Beyazıt Üniversitesi ile Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi alanında Yüksek Lisans Protokolü imzalanmıştır. Yönetim Kurulu eylem planında yer alan Mali Hizmetler Uzmanları ve Uzman Yardımcılarının mesleki anlamda geliştirilmesi, yetkinleştirilmesi ve kapasitelerinin artırılması için gerekli desteğin sağlanması, uzman ve uzman yardımcılarının ihtiyaç duyduğu bilginin üretilmesi, derlenmesi ve sunulması. faaliyeti kapsamında yüksek lisans yapmak isteyen meslektaşlarımıza katkı sağlamak amacıyla çeşitli Devlet, özel ve vakıf üniversiteleri ile görüşmeler yapılmış ve yapılan görüşmeler sonucunda; Deneğimiz ile Yıldırım Beyazıt Üniversitesi arasında Yüksek Lisans/Eğitim Protokolü 17/09/2014 tarihinde imzalanmıştır. Yüksek Lisans/Eğitim Protokolü ile Derneğimiz mensuplarının, Yıldırım Beyazıt Üniversitesinde Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi alanında yüksek lisans programlarında eğitim görmesi sağlanmıştır Öğretim Yılına ilişkin eğitim Prof. Dr. Sayın Mehmet BARCA nın Stratejik Yönetim dersi ile 26/09/2014 Cuma günü başlamıştır. Daha önce Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Control Solutions İnternational ve Derneğimiz arasında üyelerimize yönelik Kamu İç Kontrol Uzmanlığı Sertifika Programı düzenlenmiş olup, anılan Üniversite ile iyi niyet çerçevesinde karşılıklı iş birliğine yönelik etkinliklerimiz devam edecektir. Yüksek lisans eğitimine başlayan meslektaşlarımızın başarılı bir eğitim yılı geçirmesini dileriz. Sayfa 31

32 duyurular Kitap ve Makale Yazımı 5018 Sayılı Kanunun 10 yıldır yürürlükte olmasına rağmen hala tam olarak anlaşılamadığı, bahsedilen yönetim enstrümanlarının uygulanması sürecinde kamu idarelerinde bir uygulama birliği sağlanamadığı, etkin bir hesap verme mekanizması tesis edilemediği düşünülmektedir. Değerli üyelerimiz, hepimizin malumu olduğu üzere son yıllarda tüm gelişmiş ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de yeni bir kamu yönetimi anlayışı ortaya çıkmış ve neticesinde Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 2003 yılında 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu yürürlüğe konularak Kamu yönetiminin mali boyutunu kökten değiştirecek şekilde yeni bir mali yönetim tarzı benimsenmiştir. Anılan kanun ile tüm kamu idarelerinde Strateji geliştirme/mali hizmetler birimleri kurulmuş, Stratejik planlama, performans programı, faaliyet raporu gibi yeni yönetim enstrümanları, üst yönetici, iç denetçi, mali hizmetler uzmanı gibi yeni görevliler, şeffaflık, hesap verebilirlik, etkili, ekonomik, verimli kaynak yönetimi gibi yeni kavramlar kamu mali yapımızdaki yerini almıştır. Yönetim Kurulumuzca, mali mevzuatın ilgililerce anlaşılamadığı düşünülen alanlarının anlaşılır kılınması, yanlış anlaşıldığı düşünülen bölümlerinin doğru bir şekilde anlaşılmasının sağlanması ve ülkemizde etkin bir mali yapı oluşturulmasını sağlamak adına Mali Hizmetler Uzmanlığı mesleğine önemli görevler düştüğü düşünülmektedir. Bu doğrultuda Yönetim Kurulumuzca, makale, kitap yazmak suretiyle Ülkemizde etkin bir kamu mali yönetimi oluşturulmasına katkı sağlamak isteyen Derneğimiz Üyelerinin desteklenmesi kararı alınmıştır. Bu anlamda makale, kitap hazırlayan veya hazırlamayı düşünen üyelerimizin Derneğimizle ( F a a l i y e t K o o r d i n a t ö r ü S e l m a S E - ZEN s.sezzen@hotmail.com) irtibat kurmalarını rica ediyoruz. Yönetim Kurulu Sayfa 32

33 Pratik Bilgiler Hazırlayan Cem TOZ / Mali Hizmetler Uzmanı Vakıflar Genel Müdürlüğü Muhasebe Yetkilisi cemtoz@gmail.com 2014 Takvim yılı (G.V.K. madde:103) Gelir Vergisi Tarifesi Oran TL'ye kadar 15% TL nin TL si için TL, fazlası 20% TL nin TL si için TL (ücret gelirlerinde TL nin TL si için TL), fazlası TL den fazlasının TL si için TL (ücret gelirlerinde TL den fazlasının TL si için TL), fazlası 27% 35% 2013 Takvim yılı (G.V.K. madde:103) Gelir Vergisi Tarifesi Oran TL'ye kadar 15% TL nin TL si için TL, fazlası 20% TL nin TL si için TL (ücret gelirlerinde TL nin TL si için TL), fazlası TL den fazlasının TL si için TL (ücret gelirlerinde TL den fazlasının TL si için TL), fazlası 27% 35% Sayfa 33

34 Beyanname Verme ve Ödeme Süreleri Beyannamenin Adı Beyan Verme Süresi Ödeme Süresi Açıklama MUHTASAR BEYANNAME (Aylık Olanlar) Ertesi Ayın 23. Günü Akşamına Kadar Beyanname Verecekleri Ayın 26 sı Akşamına Kadar 5615 S.K. 10.Madde K.D.V. BEYANNAMESİ (Aylık Olanlar) Takip Eden Ayın 24.Günü Akşamına Kadar Beyanname Verecekleri Ayın 26 sı Akşamına Kadar 5616 S.K. 10.Madde DAMGA VERGİSİ BEYANNAMESİ Ertesi Ayın 23. Günü Akşamına Kadar Ertesi Ayın 26 ıncı Günü Akşamına Kadar 5615 S.K. 10.Madde (Vuk 371 Genel Tebliği) Gecikme Zammı Oranları Uygulama Tarihleri Uygulandığı Dönem Oranlar Tarihinden İtibaren Tüm Aylar için Aylık 1,40% Fiş Düzenleme Sınırı (2014) Fatura Verme Mecburiyeti ( Arası) 800,-TL Mesken Kira Gelirlerinde İstisna Tutarları Yılı Miktarı (TL) Dayanağı Seri No.lu G.V.Genel Tebliği Seri No.lu G.V.Genel Tebliği Seri No.lu G.V.Genel Tebliği Seri No.lu G.V.Genel Tebliği Seri No.lu G.V.Genel Tebliği Seri No.lu G.V.Genel Tebliği Sayfa 34

35 I. Akitlerle ilgili kağıtlar 2. Ticari belgeler: A. Belli parayı ihtiva eden kağıtlar: a) Menşe ve Mahreç şahadetnameleri 14,40 TL 1.Mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknameler (Binde 9,48) 2. Kira mukavelenameleri (Mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden) b) Resmi dairelere ve bankalara ibraz edilen bilançolar ve işletme hesabı özetleri: (Binde 1,89) ba) Bilançolar 31,80 TL 3. Kefalet, teminat ve rehin senetleri (Binde 9,48) bb) Gelir tabloları 15,40 TL 4. Tahkimnameler ve sulhnameler (Binde 9,48) bc) İşletme hesabı özetleri 15,40 TL 5. Fesihnameler (Belli parayı ihtiva eden bir kağıda taalluk edenler dahil) 6. (Değişik: 5766/10-b md.) (Yürürlük: 6/6/2008) Karayolları Trafik Kanunu uyarınca kayıt ve tescil edilmiş ikinci el araçların satış ve devrine ilişkin sözleşmeler (Binde 1,89) c) Barnameler 1,60 TL (Binde 1,89) d) Tasdikli manifesto nüshaları 6,40 TL e) Ordinolar 0,60 TL B. Belli parayı ihtiva etmeyen kağıtlar: f) Gümrük idarelerine verilen özet beyan formları 6,40 TL 1. Tahkimnameler 41,20 TL IV. Makbuzlar ve diğer kağıtlar 2. Sulhnameler 41,20 TL 1. Makbuzlar: 3.Turizm işletmeleri ile seyahat acentelerinin aralarında düzenledikleri kontenjan sözleşmeleri (Belli parayı ihtiva edenler dahil) II. Kararlar ve mazbatalar 1. Meclislerden, resmi heyetlerden ve idari davalarla ilgili olmayarak Danıştay dan verilen mazbata, ilam ve kararlarla hakem kararları: 231,10 TL a) Belli parayı ihtiva edenler (Binde 9,48) b) Belli parayı ihtiva etmeyenler 41,20 TL 2. (Değişik : 5766/10-c md.) (Yürürlük : 6/6/2008) İhale Kanunlarına tabi olan veya olmayan resmi daire ve kamu tüzel kişiliğini haiz kurumların her türlü ihale kararları III. Ticari işlemlerde kullanılan kağıtlar (Binde 5,69) a) Resmi daireler tarafından yapılan mal ve hizmet alımlarına ilişkin ödemeler (avans olarak yapılanlar dahil) nedeniyle, kişiler tarafından resmi dairelere verilen ve belli parayı ihtiva eden makbuz ve ibra senetleri ile bu ödemelerin resmi daireler nam ve hesabına, kişiler adına açılmış veya açılacak hesaplara nakledilmesini veya emir ve havalelerine tediyesini temin eden kağıtlar b) Maaş, ücret, gündelik, huzur hakkı, aidat, ihtisas zammı, ikramiye, yemek ve mesken bedeli, harcırah, tazminat ve benzeri her ne adla olursa olsun hizmet karşılığı alınan paralar (Ek: 5766/10-ç md.) (Yürürlük: 6/6/2008) (avans olarak ödenenler dahil) için verilen makbuzlar ile bu paraların nakden ödenmeyerek kişiler adına açılmış veya açılacak cari hesaplara nakledildiği veya emir ve havalelerine tediye olunduğu takdirde nakli veya tediyeyi temin eden kağıtlar c) Ödünç alınan paralar için verilen makbuzlar veya bu mahiyetteki senetler d) İcra dairelerince resmi daireler namına şahıslara ödenen paralar için düzenlenen makbuzlar 2. Beyannameler (Bu beyannamelerin sadece bir nüshası vergiye tabidir): a) Yabancı memleketlerden gelen posta gönderilerinin gümrüklenmesi için postanelerce gümrüklere verilen liste beyannamelerde yazılı her gönderi maddesi için b) Vergi beyannameleri: (Binde 9,48) (Binde 7,59) (Binde 7,59) (Binde 7,59) 0,60 TL 1. Ticari ve mütedavil senetler: ba) Yıllık gelir vergisi beyannameleri 41,20 TL a) Emtia senetleri: bb) Kurumlar vergisi beyannameleri 55,00 TL aa) Makbuz senedi (Resepise) 14,40 TL bc) Katma değer vergisi beyannameleri 27,20 TL ab) Rehin senedi (Varant) 8,50 TL bd) Muhtasar beyannameler 27,20 TL ac) İyda senedi Damga Vergisi Oranları 1,60 TL be) Diğer vergi beyannameleri (damga vergisi beyannameleri hariç) 27,20 TL ad) Taşıma senedi 0,60 TL c) Gümrük idarelerine verilen beyannameler 55,00 TL b) Konşimentolar 8,50 TL d) Belediye ve il özel idarelerine verilen beyannameler 20,30 TL c) Deniz ödüncü senedi (Binde 9,48) e) Sosyal güvenlik kurumlarına verilen sigorta prim bildirgeleri 20,30 TL d) İpotekli borç senedi, irat senedi (Binde 9,48) f) (Ek:5838/15 md.)(yürürlük: 28/2/2009) Elektronik ortamda birlikte verilen muhtasar beyanname ve sigorta prim bildirgesinden sadece muhtasar beyanname için 3. Tabloda yazılı kağıtlardan aslı 1,00 Türk Lirasından fazla maktu ve nispi vergiye tabi olanların resmi dairelere ibraz edilecek özet, suret ve tercümeleri. 32,30 TL 0,60 TL Sayfa 35

36 Cilt 1, Sayı 1 İ - CETVELİ ÇEŞİTLİ KANUN VE KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERE GÖRE BÜTÇE KANUNUNDA GÖSTERİLMESİ GEREKEN PARASAL VE DİĞER SINIRLARA AİT CETVEL I.PARASAL SINIRLAR Kanun No: Kanunun Adı Madde Fıkra Parasal Sınır (TL) a) 2886 Devlet İhale Kanunu a) Bu madde ile ilgili parasal sınır, Hazineye ait taşınmazların satışında TL olup, bu tutarı yirmi katına kadar artırmaya Maliye Bakanı yetkilidir. İllerde, kuruluş merkezlerinde, askeri kurum kuruluş ve birliklerde, büyükşehir belediyesi sınırları içindeki ilçelerde ve nüfusu 50 bini geçen ilçelerde b) Diğer ilçelerde a) Ankara, İstanbul ve İzmir il merkezlerinde b) Diğer büyükşehir belediyesi olan il merkezlerinde c) Diğer il merkezleri, büyükşehir belediyesi sınırları içindeki ilçeler ve nüfusu 50 bini geçen ilçelerde ç) Diğer ilçelerde Bu madde ile ilgili parasal sınırları, herbiri için ayrı ayrı veya birlikte dört katına kadar artırmaya Maliye Bakanı yetkilidir. b) 2942 Kamulaştırma Kanunu c) 3082 ç) 5018 Kamu Yararının Zorunlu Kıldığı Hallerde Kamu Hizmeti Niteliği Taşıyan Özel Teşebbüslerin Devletleştirilebilmesi Usul ve Esasları Hakkında Kanun Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu a) Yapım işleri ile mal ve hizmet alımları için; b) c) ç) 1 - İllerde, kuruluş merkezlerinde, büyükşehir belediye sınırları içindeki ilçeler ve nüfusu 50 bini geçen ilçelerde Diğer ilçelerde 560 Asker sevk ve celp dönemlerinde askerlik şubesi ve eğitim merkez k.lığı mutemetlerine asker sevki ile ilgili Şehit cenazelerinin nakli, firari askerler,şüpheli, tutuklu veya hükümlü askerlerin sevki amacıyla Yabancı konuk ve heyetlerin ağırlanması amacıyla görevlendirilecek mihmandarlara d) Bakanların katılacağı yurt dışı seyahatlerde kullanılmak üzere e) Mahkeme harç ve giderleri için (Ankara, İstanbul ve İzmir il merkezleri için) f) Doğal afetler nedeniyle oluşacak ihtiyaçlar için g) İl dışına yapılacak seyahatlerde kullanılacak akaryakıt giderleri için ğ) h) ı) Yakalanan yasa dışı göçmenler ile sınırdışı edilecek şahıslar için kullanılmak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreterliği ve Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Askeri daire mutemetleri ile Milli İstihbarat Teşkilatı daire mutemetlerine ve dış temsilcilikler emrine verilecek avans tutarları, ilgili idarelerin görüşleri alınmak suretiyle askeri birlik, daire ve dış temsilcilikler itibarıyla Maliye Bakanlığınca ayrıca belirlenmek üzere; Sayfa 36

37 - Askeri daire mutemetlerine Milli İstihbarat Teşkilatı mutemetlerine Dış Temsilciliklere i) 5018 sayılı Kanuna ekli (II) sayılı cetvelde yer alan özel bütçeli idarelerin; - Kuruluş merkezlerindeki mutemetlerine Merkez dışındaki birim mutemetlerine j) Türkiye İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı mutemetlerine k) Yükseköğretim Kurumları Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı görev alanına giren faaliyetlere giren harcamalar için (a-1) bendinde belirtilen tutarın beş katı kadar, l) Yargılama Giderleri m) Posta ve Telgraf Giderleri (Yüksek Mahkemeler için) n) Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına ait kadın konukevleri ve bağlı birimlerinden hizmet alan kadınların harçlıkları için - Büyükşehir belediye sınırları içinde Diğer il ve ilçelerde (a) bendi için (b) bendi için 15 d) 5502 Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu 7 1 Kurumun hak ve alacaklarınının terkini 390 II. KAMU GÖREVLİLERİNE İLİŞKİN TOPLAM ATAMA SAYISI SINIRLARI K.H.K No: Kanun Hükmünde Kararnamenin Adı Madde Fıkra Kamu Görevlilerine İlişkin Toplam Atama Sayısı Sınırı Yükseköğretim Kurumları Öğretim Elemanlarının Kadroları Hakkında Kanun Hükmünde Kararname Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 5 Ek Açıktan veya nakil suretiyle; 78 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 5 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamında öğretim üyeleri hariç olmak üzere boş öğretim elemanı kadrolarına 4.000, 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 7 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamında serbest memur kadrolarına olmak üzere, yapılabilecek toplam atama sayısı sınırı adettir. Ayrıca, yükseköğretim kurumlarının boş öğretim elemanı kadrolarına 2013 yılında emeklilik, ölüm, istifa, nakil, eğitimin tamamlanması veya başarısızlık sonucu kurumlarından ayrılan araştırma görevlisi sayısı kadar daha açıktan veya nakil suretiyle atama yapılabilir adet atama izninin en az adedi, Yükseköğretim Kurulu koordinasyonunda Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı kapsamında yetiştirilmek amacıyla araştırma görevlisi kadrolarına yapılacak atamalarda kullanılır. Program kapsamında söz konusu kadrolara atanacak adayların puan türleri esas alınarak kurumlar itibarıyla merkezi olarak yerleştirilmeleri, yurt içinde ve yurt dışında yetiştirilmeleri ile yükseköğretim kurumlarına sağlanacak diğer desteklere ilişkin usul ve esaslar Yükseköğretim Kurulunca belirlenir. Sayfa 37

38 Cilt 1, Sayı 1 H CETVELİ 10/2/1954 TARİHLİ VE 6245 SAYILI HARCIRAH KANUNU HÜKÜMLERİ UYARINCA VERİLECEK GÜNDELİK VE TAZMİNAT TUTARLARI GÜNDELİK MİKTARI (TL) a Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı ve Başbakan 53,50 I Yurt İçinde Verilecek Gündelikler (Madde : 33) A b Anayasa Mahkemesi Başkanı, Genelkurmay Başkanı, Bakanlar, Milletvekilleri, Kuvvet Komutanları, Jandarma Genel Komutanı, Sahil Güvenlik Komutanı, Başbakanlık Müsteşarı, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri, Orgeneraller, Oramiraller, Yargıtay, Danıştay, Uyuşmazlık Mahkemesi ve Sayıştay Başkanları, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Danıştay Başsavcısı, Diyanet İşleri ve Yükseköğretim Kurulu Başkanları 48,50 B Memur ve Hizmetlilerden; GÜNDELİK MİKTARI (TL) a Ek göstergesi 8000 ve daha yüksek olan kadrolarda bulunanlar (1) 40,50 b Ek göstergesi 5800 (dahil) (hariç) olan kadrolarda bulunanlar 37,50 c Ek göstergesi 3000 (dahil) (hariç) olan kadrolarda bulunanlar 35,00 d Aylık/kadro derecesi 1-4 olanlar 31,00 e Aylık/kadro derecesi 5-15 olanlar 30,00 (1) * 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü maddesinin (b) fıkrasına göre verilecek gündeliklerin hesabında bu tutar esas alınır sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü maddesinin (b) ve (d) fıkralarına göre yatacak yer temini için ödenecek ücretlerin hesabında, gündeliklerinin %50 artırımlı miktarı esas alınır. II Arazi Üzerinde Çalışanlara Verilecek Tazminatlar (Madde 50) GÜNDELİK MİKTARI (TL) 50 nci Maddenin 1, 2, 3, 4 ve 5 inci Bentlerinde Yer Alan Personel a Kadro derecesi 1-4 olanlar 12,00 b Kadro derecesi 5-15 olanlar 11,50 Bu tazminattan yararlananlardan; 1) Memuriyet mahalli dışındaki çalışma alanlarında hizmet görenler ile tarihli ve 2981 sayılı Kanun uygulamasında çalışan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü personeline yukarıda yazılı miktarların yarısı ek olarak ödenir. 2) Bu çalışmaları dolayısıyla arazide, şantiyede veya gemilerde geceleyenlere bu suretle bulunacak miktarın yarısı ek olarak ayrıca ödenir. Sayfa 38

39 E CETVELİ BAZI ÖDENEKLERİN KULLANIMINA VE HARCAMALARA İLİŞKİN ESASLAR Kurumların üst yönetim görevlileri, ilgili mevzuatına göre mesleğe özel yarışma sınavına tabi tutulmak suretiyle alınanlar (özel kanunları uyarınca bu mesleklere ait kadrolarına atananlar dahil) ve 5018 sayılı Kanuna göre atanan iç denetçilerden normal çalışma saatleri dışında veya tatil günlerinde yabancı dil kursuna katılmaları ilgili veya bağlı bulunulan bakanın onayıyla uygun görülenlerin yurt içinde yerli veya yabancı dernek, vakıf veya kuruluşlarca açılan ve yeterlilikleri Milli Eğitim Bakanlığınca kabul edilenler ile üniversitelerin açmış olduğu dil kursları için ödenecek ders ücretlerinin, Mesleki eğitim ve uzmanlık programlarına devam için ön koşul olan yabancı dil kursları için ödenecek ders ücretlerinin yüzde 60 ı gelir vergisi tevkifatı yapılmaksızın kurum bütçesinin ilgili tertibinden ödenir. Bu kapsamda, daha önceki yıllardaki kurs süreleri de dahil olmak üzere en çok dokuz aya kadar ödeme yapılabilir. Kurumlarca hizmet satın alımı suretiyle yürütülen yabancı dil kurslarından yararlanacakların kapsamı, yararlanma süresi ve ücretleri hakkında da aynı esaslar uygulanır. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenen bilimsel nitelikli toplantılara katılmaları kurumlarınca gerekli görülenlerin katılma giderleri ve ilgili bakan veya yetki verdiği makamın onayıyla isim ve unvanları belirlenen kurum personelinin unvanı ve gördüğü hizmet ile doğrudan ilgisi bulunan kurslara katılmasına ilişkin kurs giderleri, kurum bütçesinin ilgili tertibinden ödenir. Aşağıda yer alan her bir alım için ihtiyacın nereden ve hangi usulle temin edileceğine bakılmaksızın vergiler dahil olmak üzere; a) Menkul mal alımlarında Türk Lirasını, b) Gayrimaddi hak alımlarında Türk Lirasını, c) Menkul malların bakım ve onarımlarında Türk Lirasını, d) Gayrimenkullerin bakım ve onarımlarında Türk Lirasını, aşan tutarlar (03) Mal ve Hizmet Alım Giderleri tertiplerinden ödenemez. (06) Sermaye Giderleri ne ilişkin olarak yukarıdaki limitlerin uygulanmasında toplam proje ödeneği esas alınır sayılı Kanunun 66 ncı maddesi uyarınca kurulan İç Denetim Koordinasyon Kurulunun her türlü gideri, Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü bütçesinin ilgili tertiplerinden karşılanır. İdare bütçelerinde iç denetim hizmetleri için tefrik edilen ödeneklerin harcama yetkisi, İç Denetim Birimi Başkanlığı kurulan idarelerde iç denetim birimi başkanı tarafından kullanılır. Sayfa 39

40 Cilt 1, Sayı 1 TABLO I P A R A S A L S I N I R L A R A- MERKEZİ YÖNETİM MUHASEBE YÖNETMELİĞİ 1. Kasa işlemleri: 1.1. Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 12 nci maddesi gereğince, muhasebe birimlerince kasadan yapılacak ödeme tutarı; Merkez muhasebe birimleri, büyükşehir belediyesi kurulu bulunan illerdeki defterdarlık muhasebe birimleri ile T.C. Ziraat Bankası şubesi bulunmayan ilçelerdeki muhasebe birimlerinde, (TL) Diğer muhasebe birimlerinde, Yukarıda belirtilen sınırlar, mahkeme harç ödemeleri ile askeralma bölgeaskerlik şube başkanlıklarınca genel sevk ve firari erlerin sevklerine ilişkin ödemelerde 10 kat olarak uygulanır. Yabancı ülke vatandaşlarına yapılacak teminat iadeleri sınırlamaya tabi değildir Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 12 ve 27 nci maddeleri gereğince ertesi gün yapılacak ödemeleri karşılamak üzere ve kişi malı emanet dövizlerden kasada bulundurulacak miktarlar ile T.C. Ziraat Bankası şubesi bulunmayan ilçelerde gerekli güvenlik önlemleri alınmak şartıyla veznede bulundurulacak azami TL tutarı; Vergi dairelerinde, T.C. Ziraat Bankası şubesi bulunmayan ilçelerdeki muhasebe birimlerinde, Diğer muhasebe birimlerinde (Vergi daireleri hariç), Banka işlemleri: Ödemelerde muhasebe birimlerince Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 524 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine göre bankaya önceden haber verilmesi gereken tutar, Kaybedilen alındılar için ilân: İlgilileri tarafından kaybedilen alındılarda Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 528 inci maddesine göre ilân gerektirmeyen parasal sınır, B- MUHASEBE YETKİLİSİ MUTEMETLERİNİN GÖREVLENDİRİLMELERİ, YETKİLERİ, DENETİMİ VE ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK 1. Muhasebe yetkilisi mutemedi işlemleri: 1.1. Muhasebe Yetkilisi Mutemetlerinin Görevlendirilmeleri, Yetkileri, Denetimi ve Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 7 nci maddesi uyarınca, muhasebe birimleri dışında görev yapan muhasebe yetkilisi mutemetleri tarafından yedi günlük süre beklenilmeksizin muhasebe birimi veznesine teslim edilmesi gereken tahsilat tutarı, 1.2. Mahkeme başkanlıkları, icra ve iflas daireleri ve izale-i şüyu memurluklarındaki muhasebe yetkilisi mutemetlerince, 492 sayılı Harçlar Kanununun eki (1) ve (3) sayılı tarifelere göre makbuz mukabili tahsil edilip, yedi günlük süre beklenilmeksizin muhasebe birimi veznesine teslim edilmesi gereken tahsilat tutarı 2. Yetkili memurlarla ilgili işlemler: Pul ve Değerli Kağıtların Bayiler ve Yetkili Memurlar Vasıtası ile Sattırılmasına ve Bayilere Satış Aidatı Verilmesine Dair Yönetmelik hükümlerine göre yetkili memurlarca 15 günlük süre beklenmeden muhasebe biriminin veznesine teslim edilmesi gereken tahsilat tutarı, Sayfa 40

41 C- MUHASEBE YETKİLİSİ ADAYLARININ EĞİTİMİ, SERTİFİKA VERİLMESİ İLE MUHASEBE YETKİLİLERİNİN ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK 1. Muhasebe yetkililerinin, kendilerine 5018 sayılı Kanun ve diğer mevzuatla verilen görev ve yetkilerinden, yardımcılarına devredebilecekleri görev ve yetkilere ilişkin limitler (vergi ve sair kesintiler düşülmeden önceki tutar) 1.1. Yıllık yevmiye sayısı kırk bine kadar olan muhasebe birimlerinde, geçici veya kesin ödeme, iade, mahsup ve bunların muhasebeleştirilmesi işlemlerinde (her bir belge için) 1.2. Yıllık yevmiye sayısı kırk bini geçen muhasebe birimlerinde, geçici veya kesin ödeme, iade, mahsup ve bunların muhasebeleştirilmesi işlemlerinde (her bir belge için) 1.3. Banka teminat mektubu veya menkul değerlerin, kısmen veya tamamen ilgilisine iadesine ilişkin işlemlerde (TL) Yukarıdaki (1.1) ve (1.3) numaralı maddelerde belirtilen tutarlar; Maliye Bakanlığı Merkez Muhasebe Birimi, İstanbul İl Muhasebe Birimi ile Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı muhasebe birimlerinde 4, diğer merkez muhasebe birimleri, Ankara İl Muhasebe Birimi ile İzmir İl Muhasebe Biriminde 3 kat olarak uygulanır. 3. Merkezi yönetim kapsamı dışındaki idareler limitlerini kendileri belirleyebilirler. Ç- MERKEZÎ YÖNETİM HARCAMA BELGELERİ YÖNETMELİĞİ 1. Merkezî Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliğinin 5 inci maddesi ve konuya ilişkin Tebliğde yapılan açıklamalara göre, özel kişiler tarafından düzenlenen faturaların kaybedilmesi halinde, noter onaylı fatura örneklerinin kabul edileceği parasal alt sınır D-TAŞINIR MALLARIN KAYITLARDAN ÇIKARILMASI 1. Taşınır Mal Yönetmeliği hükümlerine göre harcama yetkilisinin onayı ile kayıtlardan çıkarılacak taşınırlar için uygulanacak limitler, 1.1. Taşınırların kamu idareleri arasında bedelsiz devri ve satışında Taşınırların hurdaya ayırılmasında, imha ve terkin edilmesinde Taşınırların aynı kamu idaresine bağlı harcama birimleri arasındaki devrinde Yukarıda belirtilen limitler; kuruluş merkezleri ile Ankara, İstanbul ve İzmir İllerinde 3 kat olarak uygulanır. Sayfa 41

42 Cilt 1, Sayı 1 TABLO II Ö N Ö D E M E İ Ş L E M L E R İ A- HARCAMA YETKİLİSİ MUTEMEDİ AVANS SINIRLARI 1. Yapım işleri ile mal ve hizmet alımları için: (TL) 1.1. İllerde, kuruluş merkezlerinde, büyükşehir belediye sınırları içindeki ilçeler ve nüfusu i geçen ilçelerde Diğer ilçelerde Şehit cenazelerinin nakli, firari askerler, şüpheli, tutuklu veya hükümlü askerlerin sevki amacıyla Yabancı konuk ve heyetlerin ağırlanması amacıyla görevlendirilen mihmandarlara Bakanların katılacağı yurt dışı seyahatlerde kullanılmak üzere Mahkeme harç ve giderleri 5.1. Ankara, İstanbul ve İzmir il merkezleri için Diğer il ve ilçeler için Doğal afetler nedeniyle oluşacak ihtiyaçlar için İl dışına yapılacak seyahatte kullanılacak akaryakıt giderleri için Yakalanan yasadışı göçmenler ile sınırdışı edilecek şahıslar için kullanılmak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreterliği ve Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Yargılama Giderleri Posta ve telgraf giderleri (Yüksek Mahkemeler için) Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına ait kadın konukevleri ve bağlı birimlerinden hizmet alan kadınların harçlıkları için Büyükşehir belediye sınırları içinde Diğer il ve ilçelerde B- ÖZEL BÜTÇELİ İDARELER AVANS SINIRLARI 1. Yükseköğretim Kurumları için: (TL) Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlıkları için Diğer birimleri için Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı mutemetlerine Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu mutemetlerine Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü mutemetlerine Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı mutemetlerine 5.1. Kuruluş merkezinde Merkez dışındaki birimlerde Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü, Spor Genel Müdürlüğü, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu ile Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu mutemetlerine 6.1. Kuruluş merkezlerinde Merkez dışındaki birimlerde Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı mutemetlerine Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Karayolları Genel Müdürlüğü ile Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü mutemetlerine Diğer Özel Bütçeli İdarelerin mutemetleri için C- MİLLİ İSTİHBARAT TEŞKİLATI AVANS SINIRLARI (TL) 1. Merkezde İstanbul, İzmir, Adana ve Diyarbakır illerinde Diğer illerde Sayfa 42

43 Ç- DIŞ TEMSİLCİLİKLER EMRİNE VERİLECEK AVANS SINIRLARI (TL) 1. Büyükelçilikler, Başkonsolosluklar ve Bakanlıklar ile bağlı ilgili ve ilişkili kuruluşların elçilikler ve konsolosluklar nezdinde bulunan müşavirlik ve ateşelikleri için 2. Yabancı ülkelerde NATO emrine verilen ve diğer ülkelere görevlendirilen Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı birliklerin ihtiyacı için bütçe imkanları ile mahallinden temini gereken alımlarda kullanılmak üzere, birliğin konuşlandığı yabancı ülkede bulunması halinde askeri ateşelik emrine, askeri ateşelik bulunmadığı takdirde olağanüstü durum nedeniyle birlik komutanlık karargahının dış temsilcilik olarak kabul edilerek bu maksatla görevlendirilecek mutemetlere 3. Bakım ve onarım maksadıyla yabancı ülkeye götürülen hava araçları için ihtiyaç duyulacak akaryakıt, havaalanı yer hizmeti vb. giderlerin yabancı ülkede karşılanması için görevlendirilecek mutemetlere 4. Uluslararası anlaşmalar ve Bakanlar Kurulu kararı gereğince yurt dışında bulunan Jandarma Genel Komutanlığına bağlı birliklerin ihtiyacı için bütçe imkanları ile mahallinden temini gereken alımlarda kullanılmak üzere, birlik komutanlık karargahının dış temsilcilik kabul edilerek bu maksatla görevlendirilecek mutemetlere D-ASKERİ DAİRE MUTEMET AVANSLARI 1.Milli Savunma Bakanlığı: 1.1.Tugay ve eşitine kadar olan askeri kurum ve kuruluşları için; (Askeralma bölge başkanlıkları ve askerlik şubesi başkanlıklarınca sadece firari erlerin sevkinde kullanılmak üzere ve Kuzey Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri Komutanlığına bağlı birlikler için 3 katı uygulanır.) (TL) Tümen ve daha üst birlikler ile eşiti kurum ve kuruluşlar için (Kuzey Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri Komutanlığına bağlı birlikler için 2 katı uygulanır.) Asker sevk ve celp dönemlerinde askerlik şubesi ve eğitim merkez k.lığı mutemetlerine asker sevki ile ilgili Askeri Hastane Baştabiplikleri Bir mutemet görevlendirilmesi durumunda Bakanlıkça izin verilen durumlarda birden fazla mutemet görevlendirilmesi durumunda (her bir mutemet için) Güvenlik nedeniyle yapılacak toplu nakiller için askeri daire mutemetlerine Gümrükten malzeme çekecek askeri birlik, kurum ve kuruluş mutemetlerine Milli Savunma Bakanlığı Harita Genel Komutanlığınca arazide harita alım ve yapım çalışmalarında görevlendirilen erbaş ve erlerin günlük yemek bedeli veya güçlendirilmiş yemek bedelinin, besleme desteği veren birliklere ödemelerinde kullanılmak üzere 2. Jandarma Genel Komutanlığı: 2.1. Bütçe uygulaması yapmayan ve bir başka birlik tarafından desteklenen tabur ve eşiti birlikler ile daha üst birlikler Bütçe uygulaması yapan tüm birlikler (il jandarma komutanlıkları hariç) İl jandarma komutanlıkları dan az ilçesi olan illerde ve daha fazla ilçesi olan illerde Sahil Güvenlik Komutanlığı: 3.1. Sahil Güvenlik Komutanlığı Karargahı, SG Bölge Komutanlıkları, SG İkmal Merkezi Komutanlığı SG Onarım Destek Komutanlıkları, SG İkmal Destek Komutanlığı, SG Hava Komutanlığı, SG Eğitim Merkezi Komutanlığı, SG Grup Komutanlıkları 4. Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı nda dağıtım ve terhis edilen (terhis mahiyetinde izne gönderilenler dahil) erbaş ve erler ile askerî öğrencilere yapılacak nakil ücreti ödemelerinde kullanılmak üzere Sayfa 43

44 Cilt 1, Sayı 1 TABLO III TÜMEN VE DAHA ÜST BİRLİKLER İLE EŞİTİ KURUM VE KURULUŞLAR 1. Merkezde: 1.1. Genelkurmay Başkanlığı, Milli Savunma Bakanlığı ve Kuvvet Komutanlıkları Karargahlarında Merkez Harcama Yetkisi Verilen Makamlar 2. Kara Kuvvetlerinde: 2.1. Ordu Komutanlıkları 2.2. Kolordu Komutanlıkları 2.3. Kadrolarında Rütbeleri Korgeneral ve Tümgeneral olan diğer Komutanlıklar ve Kurum Harcama Yetkilileri 2.4. KKK. Depolar, Fabrika ve Dikimevleri Komutanlığı 2.5. KKK. Depolar ve Fabrika Komutanlığı 2.6. Kara Harp Okulu Komutanlığı 2.7. Sınıf Okulları (Astsubay Sınıf Hazırlama Okul Komutanlıkları dahil) ve Eğitim Merkez Komutanlıkları 2.8. Ana Depo ve Ana Tamir Fabrika Müdürlükleri 3. Deniz Kuvvetlerinde: 3.1. Donanma, Kuzey Deniz Saha, Güney Deniz Saha ve Deniz Eğitim ve Öğretim Komutanlıkları Deniz Ana Üs, Deniz Üs, Filo, Grup ve Tersane Komutanlıkları 3.3. Kadrolarında Rütbeleri Koramiral ve Tümamiral Olan Diğer Komutanlık ve Kurum Amirlikleri 3.4. Deniz Harp Okulu, Deniz Lisesi ve Deniz Astsubay Meslek Yüksek Okulu Komutanlıkları 3.5. Deniz Bakım Onarım ve İstihkâm Komutanlıkları, Deniz İkmal Merkezi, İkmal Grup ve İkmal Destek Komutanlıkları ve Rıhtım İskele Onarım İstihkâm Tabur Komutanlığı 3.6. Onarım Destek Komutanlıkları, Deniz Kara Araçları ve İş Makinaları Fabrika Müdürlükleri 3.7. Eğitim Merkezi Komutanlıkları ve Deniz Ordonat Merkezi Komutanlığı 4. Hava Kuvvetlerinde: ve 2 nci Taktik Hava K.Komutanlıkları 4.2. Kadrolarında Rütbeleri Korgeneral ve Tümgeneral olan Komutanlık ve Kurum Amirlikleri 4.3. Hava Harp Okulu Komutanlığı 4.4. Hava İkmal Bakım Merkezi Komutanlıkları 4.5. Üs Komutanlıkları 4.6. Hava Kuvvetleri Komutanlığı Karargah Destek Kıtalar Grup Komutanlığı 5. Diğerlerinde: 5.1. İç Tedarik Bölge Başkanlıkları, Askeri Hastane Baştabiplikleri Sayfa 44

45 TABLO IV MUHASEBE KAYITLARINDAN ÇIKARILACAK ALACAKLAR sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 106 ncı maddesi gereğince; sayılı Vergi Usul Kanunu kapsamına giren amme alacaklarından tahsil imkansızlığı nedeniyle muhasebe kayıtlarından çıkarılacak tutar 1.2. Diğer amme alacaklarından tahsil imkansızlığı nedeniyle muhasebe kayıtlarından çıkarılacak tutar sayılı Kanunun 79 uncu maddesi hükmü gereğince, özel mevzuatındaki hükümler saklı kalmak üzere, idare hesaplarında kayıtlı olup 6183 sayılı Kanun kapsamında izlenen kamu alacakların dışında kalan; TL Zarurî veya mücbir sebeplerle takip ve tahsil imkânı kalmayan alacaklardan kayıtlardan çıkarılacak tutar 2.2. Tahsili için yapılacak takibat giderlerinin asıl alacak tutarından fazla olacağı anlaşılan alacaklardan kayıtlardan çıkarılacak tutar TABLO V KANUNİ FAİZ VE TEMERRÜT FAİZ ORANLARI 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanuna göre, yıllar itibarıyla uygulanması gereken kanuni faiz ve temerrüt faizi oranları: (Temerrüt faizi miktarının sözleşme ile kararlaştırılmamış olduğu hallerde, akdi faiz miktarı aşağıda belirtilen oranların üstünde ise temerrüt faizi, akdi faiz miktarından az olamaz.) 1.1/1/2014 tarihinden itibaren : 1.1. Kanuni faiz oranı sözleşme ile tespit edilmemişse, 1.2. Temerrüt faiz oranı Sözleşme ile tespit edilmemişse Ticari işlerde (27/12/2013 tarihli Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tebliği ile) 2. 1/1/ /12/2013 dönemi için 2.1. Kanuni faiz oranı sözleşme ile tespit edilmemişse, 2.2. Temerrüt faiz oranı Sözleşme ile tespit edilmemişse Ticari işlerde (20/12/2012 tarihli Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tebliği ile) 3. 1/1/ /12/2012 dönemi için 3.1. Kanuni faiz oranı sözleşme ile tespit edilmemişse, 3.2. Temerrüt faiz oranı Sözleşme ile tespit edilmemişse Ticari işlerde (29/12/2011 tarihli Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tebliği ile) Yıllık Oran (%) 9,00 9,00 11,75 9,00 9,00 13,75 9,00 9,00 17,75 TABLO VI ALINDI BİRİM FİYATLARI Örnek No Belgenin adı Ölçü Birimi Birim Fiyatı (TL) 6 Alındı Belgesi (Manuel) Cilt 11,5 Alındı Belgesi (Otokopili) Takım 0, Mahsup Alındısı Tahsildar Alındısı Cilt Cilt 14,5 14,5 12 Muhasebe Yetkilisi Mutemedi Alındısı Cilt 14,5 Bilgisayarlı Muhasebe Yetkilisi Mutemedi Alındısı Takım 0, Teslimat Müzekkeresi Gönderme Emri Döviz Gönderme Emri Cilt Cilt Cilt 19 14,5 14,5 Yukarıda tablo halinde birim fiyatı belirlenen alındılar ve diğer belgeler, talepte bulunan döner sermaye saymanlıkları ile genel bütçe dışındaki diğer kamu idarelerine hizmet veren muhasebe birimlerine satılabilir. Takım kelimesi 2 veya 3 nüsha halindeki tek bir alındıyı ifade etmektedir. Sayfa 45

46 Cilt 1, Sayı 1 MAAŞ HESABI PARAMETRELERİ ( ) Aylık Katsayısı 0, Taban Aylık Katsayısı 1, Yan Ödeme Katsayısı 0, Çocuk Yardımı Göstergesi 0-6 yaş (72 ay dahil) 500 Çocuk Yardımı Tutarı 0-6 yaş (72 ay dahil) 38,50 Çocuk Yardımı Göstergesi 6 üzeri yaş 250 Çocuk Yardımı Tutarı 6 üzeri yaş 19,25 Aile Yardımı Göstergesi 2134 Aile Yardımı Tutarı 164,31 Doğum Yardımı Göstergesi 2500 Doğum Yardımı Tutarı 192,50 Ölüm Yardımı Tutarı Memurun eşi veya çocuğunun ölümü halinde 731,48 Ölüm Yardımı Tutarı Memurun kendisinin ölümü halinde 1.462,96 ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ TUTARLARI Bekar 80,33 Evli eşi çalışmayan ve çocuksuz 96,39 Evli eşi çalışmayan ve 1 çocuklu 108,44 Evli eşi çalışmayan ve 2 çocuklu 120,49 Evli eşi çalışmayan ve 3 çocuklu 128,52 Evli eşi çalışmayan ve 4 çocuklu 136,55 Evli eşi çalışmayan ve 5 çocuklu üst sınır 136,55 Evli eşi çalışan ve çocuksuz 80,33 Evli eşi çalışan ve 1 çocuklu 92,37 Evli eşi çalışan ve 2 çocuklu 104,42 Evli eşi çalışan ve 3 çocuklu 112,46 Evli eşi çalışan ve 4 çocuklu 120,49 Evli eşi çalışan ve 5 çocuklu 128,52 Sayfa 46

47 EMEKLİLİK KESENEĞİ MATRAHINA EKLENECEK EN YÜKSEK DEVLET MEMURU AYLIĞINA UYGULANACAK ORANLAR Ek Gös ve yukarısı Ek Gös dahil-8400 hariç Ek Gös dahil-7600 hariç Ek Gös dahil-6400 hariç Ek Gös dahil-4800 hariç Ek Gös dahil-3600 hariç Diğerlerinde % 240 % 200 % 180 % 150 % 130 % 70 % 40 ÜCRETLİLERDE GELİR VERGİSİ TARİFESİ ( ) TL'ye kadar % TL'nin TL'si için TL, fazlası % TL'nin TL'si için TL, fazlası % ,-TL.'nin ,-TL.'si için ,-TL, fazlası % 35 DAMGA VERGİSİ ORANLARI Her türlü ihale kararları Binde 5,69 Mal ve hizmet alımları için yapılan ödemeler (avans olarak yapılanlar dahil) Binde 9,48 Maaş, ücret, gündelik, ikramiye, harcırah, tazminatlar (avans olarak yapılanlar dahil) Binde 7,59 Sözleşmeler Binde 9,48 ASGARİ ÜCRET TUTARLARI tarihleri arasında (Brüt) 1.071, tarihleri arasında (Brüt) 1.134,00 16 yaş altı ve 16 yaş üstü ayırımına tarihi itibarı ile son verilmiştir Sayfa 47

48 Üyelerimiz Aidatları İçin Banka Hesap Numaralarımız Ankara / Kızılay Şubesi I BAN NO. TR Hesap No Ankara / Başkent Şubesi IBAN NO. TR Şube Kodu 0330 Hesap No Ankara / Yenişehir Şubesi IBAN NO. TR Hesap No Ankara / Beşevler Şubesi IBAN NO. TR Şube Kodu 799 Hesap No Sayfa 48

49 MAHUZDER Fax : Şehit Adem Yavuz Sokak No:11/8 Kızılay / Ankara 0 (312) webmaster@malihizmetler.org.tr Sayfa 49 faks: 0 (312)