UKRAYNA ÜLKE RAPORU. (Yaş Meyve Sebze Sektörü Açısından) ULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ ARGE ŞUBESİ

Transkript

1 UKRAYNA ÜLKE RAPORU (Yaş Meyve Sebze Sektörü Açısından) ULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ ARGE ŞUBESİ

2 İÇİNDEKİLER 1. GENEL EKONOMİK DURUM UKRAYNA NIN DIŞ TİCARETİ TÜRKİYE İLE TİCARET UKRAYNA NIN YAŞ MEYVE SEBZE SEKTÖRÜ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ 11 5.İŞ ADAMLARININ PAZARDA DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR KAYNAKLAR

3 UKRAYNA 1. GENEL EKONOMİK DURUM Ukrayna diğer eski Sovyet Bloğu ülkelerinde olduğu gibi ağır sanayiye dayalı ve teknolojik bakımdan yetersiz bir ekonomik miras devralmıştır. Ülke ekonomisinin yeniden yapılandırılmasında ve reformlarda gecikmeler olmuştur. Sektörlerde çeşitlenme aşamalı olarak gerçekleşmiş, Rusya ve Asya pazarlarındaki güçlü talebe bağlı olarak metaller ve kimyasallar sektörlerinde oluşan üretim artışları sayesinde ekonomide düzelme 2000 li yıllarla beraber başlamıştır. Özelleştirme ve yabancı sermaye diğer eski komünist ülkelere göre yavaş gelişmiştir. Ukrayna'da 2017 yılında GSYİH yüzde 2,5 oranında büyüyerek 112,1 milyar Dolar olarak gerçekleşmiştir. 2. DIŞ TİCARET Ukrayna Dış Ticaret Değerleri (Milyar Dolar) Yıllar İhracat 68,7 63,3 53,9 37,2 36,4 43,4 İthalat 84,6 76,9 54,3 36,4 38,1 49,4 Hacim 153,3 140,2 108,2 73,6 74,5 92,8 Denge -15,9-13,6-0,4 0,8-1,7-6 Kaynak: Ticaret Bakanlığı ( Tablo 1. Ukrayna nın İhracatında Başlıca Ürünler (Milyon Dolar) GTİP GTİP Tanımı Ayçiçeği, aspir, pamuk tohumu yağları (kimyasal olarak 1512 değiştirilmemiş) Mısır Buğday ve mahlut Demir cevherleri ve konsantreleri Demir/alaşımsız çelikten yarı mamuller Demir/çelik sıcak hadde yassı mamulleri-genişlik mm. Fazla

4 İzole edilmiş tel, kablo; diğer izole edilmiş elektrik 8544 iletkenleri; fiber optik k Ferro alyajlar Soya fasulyesi Rep/kolza tohumları Bitkisel yağların üretiminden ( ' hariç)arta kalan küspe ve katı atıklar Dökme demir (pik) aynalı demir (kütle, blok vb. İlk 7201 şekillerde) Demir/çelik çubuklar (sıcak haddeli, dövülmüş, 7214 burulmuş, çekilmiş) Arpa Suni korendon alüminyum oksit ve hidroksit Uzunlamasına kesilmiş, biçilmiş ağaç; kalın >=6 mm Demir/çelikten (dökme hariç)dikişsiz tüp, boru, içi boş 7304 profil Demir/çelik yassı mamul, soğuk haddelenmiş kaplanmış (600mm. Den geniş) Turbojetler, turbo-propeller, diğer gaz türbinleri Kanatlı eti Kaynak: Ticaret Bakanlığı ( Tablo 2. Ukrayna nın İthalatında Başlıca Ürünler (Milyon Dolar) GTİP GTİP Tanımı Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen 2710 yağlar Tedavide/korunmada kullanılmak üzere hazırlanan 2711 ilaçlar (dozlandırılmış) Otomobil, steyşın vagonlar, yarış arabaları Taşkömürü; taşkömüründen elde edilen briketler, 8703 topak vb. Katı yakıtlar Petrol gazları ve diğer gazlı hidrokarbonlar Haşarat öldürücü, dezenfekte edici, zararlıları yok edici Nükleer reaktörler, kartuşları-yanıcı elemanlar Telli telefon-telgraf için elektrikli cihazlar Azot, fosfor ve potasyum gibi; iki/üçünün karışımları Saf amonyak/amonyağın sulu çözeltileri Traktörler İzole edilmiş tel, kablo; diğer izole edilmiş elektrik 8433 iletkenleri; fiber optik k Başka yerde belirtilmemiş ürünler Hasat, harman, biçme; ürünleri ayırma, temizleme 2704 makine, cihazları Kara taşıtları için aksam, parçaları Demir/çelik yassı mamul, kaplı, sıvanmış (600mm. Den 7210 geniş)

5 8704 Kauçuktan yeni dış lastikler Tarla, bahçe tarımında, ormancılıkta kullanılan makine, 3901 cihazlar Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar Otomatik bilgi işlem makineleri, üniteleri Kaynak: Ticaret Bakanlığı ( Tablo 3. Ukrayna nın İhracatında Başlıca Ülkeler (Milyon $) Yıllar Rusya Polonya Türkiye İtalya Hindistan Çin Mısır Almanya Hollanda Macaristan İspanya Belarus Romanya ABD Çek Cumhuriyeti Moldova Slovakya İsrail İran Cezayir Kaynak: Ticaret Bakanlığı ( 5

6 Tablo 4. Ukrayna nın İthalatında Başlıca Ülkeler (Milyon $) Yıllar Rusya Çin Almanya Polonya Belarus ABD İsviçre İtalya Fransa Türkiye Macaristan Çek Cumhuriyeti İngiltere Japonya Litvanya Hollanda İspanya Area Nes Hindistan Belçika Kaynak: Ticaret Bakanlığı ( 6

7 3. TÜRKİYE İLE TİCARET 2015 yılı verileri incelendiğinde Türkiye Ukrayna dış ticaret hacminin 4,6 milyar dolar seviyesinde gerçekleştiği görülmektedir. Bu dönemde Türkiye'nin ihracatı 1,2 milyar dolar, Türkiye'nin Ukrayna'dan ithalatı ise 3,5 milyar dolara ulaşmıştır yılında Ukrayna ya ihracatımız milyar Dolar olurken, ithalatımız milyar Dolar olarak gerçekleşmiştir yılı ihracatımızda önceki yıla göre yaklaşık % 12 lik bir artış meydana gelmiştir. İthalatımızda ise geçen yıla göre yaklaşık % 26 lık bir düşüş yaşanmıştır yılında ticaret hacmimiz milyar dolar olmuştur yılında Ukrayna ya ihracatımız milyar Dolar (geçen yıla göre % 7 artış), ithalatımız milyar Dolar (geçen yıla göre % 11 artış) olarak gerçekleşmiştir. Ticaret hacmimiz milyar Dolar (geçen yıla göre % 9 artış) olmuştur. Tablo 5. Türkiye-Ukrayna Dış Ticaret Değerleri (Milyon dolar) Yıllar İhracat İthalat Hacim Denge Kaynak: Ticaret Bakanlığı ( 7

8 Tablo 6. Türkiye nin Ukrayna ya İhracatında Başlıca Ürünler (Milyon Dolar) GTIP Ürün Açıklaması Değer Değer Değer 0805 Turunçgiller (taze/kurutulmuş) Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar Tişört, fanila, diğer iç giyim eşyası (örme) Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar Erkek/erkek çocuk için takım, takım elbise, ceket vs Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar Kazak, süveter, hırka, yelek vb. Eşya (örme) Diğer örme mensucat Kadın/kız çocuk için takım elbise, takım, ceket, pantolon vs. (örme) Ayçiçeği tohumu Buzdolapları, dondurucular, soğutucular, ısı pompaları Demir/çelik döküntü ve hurdaları, bunların külçeleri Sentetik iplik, monofil, şeritlerle dokumalar Kıymetli metaller ve kaplamalarından mücevherci eşyası Kadın/kız çocuk için takım, takım elbise, ceket vs Kara taşıtları için aksam, parçaları Domates (taze/soğutulmuş) Plastikten diğer eşya Demir/çelik yassı mamul, kaplı, sıvanmış (600mm. Den geniş) Plastikten diğer levha, yaprak, pelikül ve lamlar Kaynak: Ticaret Bakanlığı ( 8

9 Tablo 7. Türkiye'nin Ukrayna'dan İthalatında Başlıca Ürünler (Milyon Dolar) GTIP Ürün Açıklaması Değer Değer Değer 7207 Demir/alaşımsız çelikten yarı mamuller Ferro alyajlar Soya fasulyesi Demir/çelik sıcak hadde yassı mamulleri-genişlik 600mm. Fazla Ayçiçeği, aspir, pamuk tohumu yağları (kimyasal olarak değiştirilmemiş) Demir cevherleri ve konsantreleri Hububat ve baklagillerin kepek, kavuz ve diğer kalıntıları Uzunlamasına kesilmiş, biçilmiş ağaç; kalın >=6 mm Buğday ve mahlut Demir/çelik döküntü ve hurdaları, bunların külçeleri Bitkisel yağların üretiminden ( ' hariç)arta kalan küspe ve katı atıklar Demir/çelik yassı mamul, soğuk haddelenmiş kaplanmış (600mm. Den geniş) Dökme demir (pik) aynalı demir (kütle, blok vb. İlk şekillerde) Azotlu mineral/kimyasal gübreler Arıtılmış bakır, işlenmemiş bakır alaşımları Mısır Yakmaya mahsus ağaçlar; yonga, talaş, döküntü, kırıntı vb Arpa Demir/çelikten (dökme hariç)dikişsiz tüp, boru, içi boş profil Kontrplaklar, kaplama panolar, benzeri kaplama ağaçlar Kaynak: Ticaret Bakanlığı ( 9

10 İki Ülke Arasındaki Anlaşma ve Protokoller Türkiye ile Ukrayna arasındaki ticari ilişkilerin temel dayanağı. Türkiye ile Ukrayna arasında 4 Mayıs 1992 tarihinde imzalanan ve 20 Nisan 1994 tarihinde yürürlüğe giren Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Anlaşmasıdır. Söz konusu Anlaşma çerçevesinde kurulmuş bulunan Türkiye-Ukrayna Karma Ekonomik Komisyonu I. Dönem Toplantısı Kasım 1996 tarihlerinde Ankara'da yapılmıştır. Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Anlaşması. 30 Mayıs 1994 tarihinde Kiev'de imzalanmış ve 27 Ocak 1995 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması ile Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması. Ukrayna Cumhurbaşkanı'nın Kasım 1996 tarihlerinde. Türkiye'ye ziyaretleri esnasında Ankara'da imzalanmıştır. Türkiye ve Ukrayna arasında ticari ve ekonomik konularda bugüne kadar imzalanmış çeşitli anlaşma ve protolller bulunmaktadır. Türkiye ile Ukrayna arasında Serbest Ticaret Anlaşması (STA) müzakereleri devam etmektedir. Türkiye son dönemde, Ukrayna pazarında pek çok ürün ve sektörde önemli tedarikçi konumuna yükselmiştir. 10

11 4. UKRAYNA NIN YAŞ MEYVE SEBZE SEKTÖRÜ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ Tablo 8. Türkiye nin Ukrayna ya Yaş Meyve Sebze İhracatı DEĞİŞİM ÜRÜN GRUBU FOB USD FOB USD FOB USD MANDARİN % DOMATES % LİMON % PORTAKAL % ÜZÜM % GREYFURT % NAR % HIYAR.KORNİŞON % BİBER % KABAK % ŞEFTALİ % PATLICAN % İNCİR % MARUL.HİNDİBA % DİĞER TAZE MEYVELER % ARMUT % KAYISI % ERİK % AYVA % KARPUZ % KARNABAHAR % ÇAY % KAVUN % ELMA % SARMISAK % HAVUÇ.TURP % KİRAZ.VİŞNE % MAYDANOZ HURMA LAHANA % ÇİLEK % DİĞER SEBZELER % PIRASA % FASULYE PATATES % ISPANAK SOĞAN.ŞALOT % GENEL TOPLAM % Kaynak: Uludağ İhracatçı Birlikleri ( yılında Türkiye Yaş Meyve Sebze Sektörünün Ukrayna ya ihracatı, 112,8 milyon dolar, 2018 yılında %+27 artışla 143,4 milyon dolar, olarak gerçekleşmiştir. Ukrayna, sektörün 2018 yılında en çok ihracat yaptığı 5. pazardır. 11

12 Tablo 9. UYMSİB nin Ukrayna ya Yaş Meyve Sebze İhracatı DEĞİŞİM ÜRÜN GRUBU FOB USD FOB USD FOB USD MANDARİN DOMATES % PORTAKAL % NAR % LİMON % HIYAR.KORNİŞON % BİBER % SİYAH ZEYTİN % GREYFURT ÜZÜM % KABAK % YEŞİL ZEYTİN % KARNABAHAR DİĞER TAZE MEYVELER PATLICAN % KURU KAYISI % ARMUT % İNCİR % ŞEFTALİ % GENEL TOPLAM % Kaynak: Uludağ İhracatçı Birlikleri ( UYMSİB nin Ukrayna ya ihracatı 2017 yılında 385 bin 939 dolar, 2018 %673 artışla 2,9 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Ukrayna, UYMSİB 2018 yılı ihracatında değer bazında sıralamaya göre 8. sırada yer almaktadır (Tablo 9). 12

13 Tablo 10. Ukrayna nın Ürün Grubu Bazında Başlıca Yaş Meyve Sebze İthalatı (1000 USD) (İlk 15 Ürün) GTİP ÜRÜN AÇIKLAMASI 1000 USD 1000 USD 1000 USD GENEL TOPLAM Muz (Plantain Hariç); Taze Veya Kurutulmuş Mandarin, klemantin, viking vb. (taze/kurutulmuş) Portakal (Taze veya Kurutulmuş) Limon ve tatlı limon (taze/kurutulmuş) Şeftali (nektarın dahil) (taze) Domates (taze veya dondurulmuş) Taze Üzümler Persimmon (Trabzon hurması) Taze Elmalar Greyfurt (Taze veya Kurutulmuş) Diğer meyveler (taze) Biberler- Capsicum veya Pimenta cinsi meyveler Taze Kivi Hıyarlar ve Kornişonlar (Taze/Dondurulmuş) Avokado (Taze/Kurutulmuş) Kaynak: Trademap ( Trademap verilerine göre, Ukrayna nın 6 lı GTİP bazında Toplam Yaş Meyve Sebze ithalatı 2015 yılında 491,9 milyon dolar, 2016 yılında 515,3 milyon dolar olarak gerçekleşirken, 2018 yılında 509 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir (Tablo 10). 13

14 Tablo 11. Ukrayna nın Ülke Bazında Başlıca Yaş Meyve Sebze İthalatı (1000 USD) (İlk 30 Ülke) ÜLKELER 1000 USD 1000 USD 1000 USD Dünya Türkiye Ekvador Kosta Rika İspanya Polonya Yunanistan Mısır İtalya Kolombiya Güney Afrika Arjantin Meksika Amerika Birleşik Devletleri Hollanda Azerbeycan Gürcistan Çin İran, İslam Cumhuriyeti İsrail Vietnam Brezilya Pakistan Endonezya Moldova Cumhuriyeti Peru Makedonya, Kuzey Şili Fransa Guatemala Tunus Kaynak: Trademap ( Ukrayna nın Yaş Meyve Sebze ithalatı yaptığı ülkeler sıralamasında Türkiye 1. sırada yer almaktadır (Tablo 11). 14

15 5. PAZARDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR Pasaport ve Vize İşlemleri 22 Aralık 2011 tarihinde Ukrayna Bakanlar Kurulu ile Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti arasında imzalanmış olan Vatandaşların Karşılıklı Seyahatlerine İlişkin Usullere Dair Anlaşma, 1 Ağustos 2012 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. Ukrayna Devlet Başkanı Ekselansları Viktor Yanukovıç ın, No 665/2013 sayılı ve 3 Aralık 2013 tarihli Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları için vizesiz rejimi hakkındaki Kararnamesi doğrultusunda, 4 Aralık 2013 tarihinden itibaren Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları için Ukrayna topraklarında vizesiz kalma süresi 30 günden 60 güne kadar çıkarılmıştı. Böylelikle, T.C. vatandaşları Ukrayna topraklarına giriş yapıp orada vizesiz olarak 60 gün kalabilmekte, onların Ukrayna da vizesiz toplam bulunma süresi 180 gün içerisinde 90 günü aşmamalıdır. Ukrayna Devlet Sınırları Kanunu gereğince, Ukrayna ya gitmek isteyen Türk vatandaşlarının, sınır kapısı noktasında iken seyahatlerinin amaçlarını destekleyecek olan belgeleri ibraz etmeleri gerekebilir. Söz konusu belgeler aşağıdaki gibidir: 1. Dönüş uçak bileti; 2. Otel rezervasyonu; 3. Üzerinde adresi ve telefon numarası yazılmış, bu kişiyi davet eden Ukrayna vatandaşının pasaport fotokopisi. Bu belgelerin yanısıra, seyahatleri boyunca maddi ihtiyaçlarını karşılayabilecek yeterli para miktarının olması gerekmektedir (günde en az 50 dolar). Aynı zamanda, Ukrayna veya Türkiye Cumhuriyeti topraklarına iş ya da eğitim amaçlı veya yakınları, akrabalarına kavuşmak maksadı ile giriş yapan vatandaşların, yürürlükteki ilgili Ukrayna Mevzuatı gereğince vize almaları gerekli olduğunu bildiririz. Resmi Tatiller ve Çalışma Saatleri Resmi tatiller 1-2 Ocak Yeni Yıl Tatili 7 Ocak Noel (Ortodoks Kilisesi Takvimine göre) 8 Mart Dünya Kadınlar Günü Nisan Paskalya (Ortodoks Kilisesi Takvimine göre) 1-2 Mayıs İşçi Bayramı 9 Mayıs Zafer Günü Mayıs Holy Trinity (Ortodoks Kilisesi Takvimine göre) 28 Haziran Kuruluş Günü 24 Ağustos Ukrayna Bağımsızlık Günü 31 Aralık Yeni Yıl Arifesi 15

16 Yerel Saat Ukrayna GMT den 2 saat ileridir yani Türkiye ile aynı saati kullanmaktadır. Telefon Kodları ÜlkeKodu:38 Kiev Alan Kodu: 044 İklim Kuzey iklim alanının ortasında yer alan Ukrayna da dört mevsim de yaşanmaktadır. Ülkenin güney sahillerini oluşturan Kırım bölgesi Akdeniz iklimi özelliklerine sahiptir. Kiev de yıllık ortalama sıcaklık 7,2 C, metrekareye düşen yağış miktarı ortalama 600 mm. En soğuk ay 5,8 C ortalamasıyla Ocak, en sıcak ay 19,3 C ortalamasıyla Temmuzdur. 16

17 KAYNAKLAR 1. Ticaret Bakanlığı ( 2. Uludağ İhracatçı Birlikleri ( 3. Trademap ( YASAL UYARI; Bu rapor Birliğimiz uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Birliğimiz hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. Birliğimizin yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır. 17