İÇİNDEKİLER KIRMIZI ET, SÜT VE YEM SEKTÖRÜ ANALİZİ Başkan'dan...2. Kırmızı Et Sektöründeki Gelişmeler Yem Sektörü Pazar Analizi...

Transkript

1 İÇİNDEKİLER KIRMIZI ET, SÜT VE YEM SEKTÖRÜ ANALİZİ... 2 Başkan'dan...2 Kırmızı Et Sektöründeki Gelişmeler... 3 Yem Sektörü Pazar Analizi Süt Sektörü Pazar Analizi Aylık Sektör Değerlendirmesi (Perakende Sektörü) Küçükbaş Hayvan ırkları ve özellikleri MEVZUAT UKON NİSAN AYI FAALİYETLERİ

2 Değerli Üyelerimiz ve Sektör Mensuplarımız, Nisan ayında Konseyimizin IV. Olağan Genel Kurulunu gerçekleştirdik. Yeni dönemde Yönetim Kurulumuz ile birlikte hızla gelişen gündemi takip ederek yapısal ve güncel sorunlara dönük projeler geliştirme çabası içinde olacağız. Bu kapsamda Kırmızı etle ilgili tüm detayların paylaşıldığı bir bilgilendirme platformu kurmayı planlamaktayız. Bu platform üzerinden kamuoyunun kırmızı etle ilgili doğrulara ulaşmasını kolaylaştıracağız. Sektörel bilgi havuzu özelliği taşıyacak bu platform ile hem bilgi kirliliğinin önüne geçilmiş olacak hem de gelişmelerin yakından takip edilmesi sağlanacaktır. Ayrıca Karkas Sınıflandırma Sisteminde aktif rol alabilmek için çalışmalarımızı devam ettireceğiz. Sistemin kurulması ile kesimhanelerde kesim farklılıklarından kaynaklanan bilgi kirliliğinin önüne geçilebileceğini düşünmekteyiz. Saygılarımla. Ahmet HACIİNCE Yönetim Kurulu Başkanı 2

3 KIRMIZI ET SÜT VE YEM SEKTÖR ANALİZİ 1. KIRMIZI ET SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER DÜNYA VE AVRUPA BİRLİĞİ: Grafik-1: Avrupa Birliğinde Haftalık Dana Karkas Ortalama Fiyatları / 100 KG Kaynak: Avrupa Birliği Komisyonu, (12 Aylık Dönem Mayıs 2017-Nisan 2018) (AB-28) Grafik-2: Avrupa Birliğinde Haftalık Ortalama Canlı Dana Fiyatları / KG Kaynak: Avrupa Birliği Komisyonu, (12 Aylık Dönem Mayıs Nisan 2018) (AB-28) 3

4 Grafik-3: Avrupa Birliğinde Haftalık Koyun Karkas Ortalama Fiyatları / 100 KG Kaynak: Avrupa Birliği Komisyonu, (12 Aylık Dönem Mayıs Nisan 2018) (AB-28) Grafik-: 4 Avrupa Birliğinde Kuzu Karkas Aylık Ortalama Fiyatları / 100 KG Kaynak: Avrupa Birliği Komisyonu, Ocak 2015 Mart 2018 Tablo-1: Dünya Yıllık Ortalama Toptan Et Fiyatları, ($/Ton) ABD SIĞIR ETİ İHRAÇ AVUSTRALYA İnek Eti Kemiksiz ABD'ye ihraç CIF YENİ ZELANDA KOYUN ETİ (dondurulmuş karkas toptan satışı Londra'ya) ABD KANATLI ETİ İhraç Broiler BREZİLYA Piliç Eti İhraç

5 1/2010 5/2010 9/2010 1/2011 5/2011 9/2011 1/2012 5/2012 9/2012 1/2013 5/2013 9/2013 1/2014 5/2014 9/2014 1/2015 5/2015 9/2015 1/2016 5/2016 9/2016 1/2017 5/2017 9/2017 1/2018 Tablo-2: 2017 Yılı Dünya Toptan Et Fiyatları - Aylık Ortalama $/TON OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK ABD SIĞIR ETİ İHRAÇ AVUSTRALYA İnek Eti Kemiksiz ABD'ye ihraç CIF YENİ ZELANDA KOYUN ETİ (dondurulmuş karkas toptan satışı Londra'ya) ABD KANATLI ETİ İhraç Broiler BREZİLYA Piliç Eti İhraç Kaynak: FAO, Aylık veriler Tablo-3: 2018 Yılı Dünya Toptan Et Fiyatları - Aylık Ortalama $/TON OCAK ŞUBAT MART NİSAN ABD SIĞIR ETİ İHRAÇ AVUSTRALYA İnek Eti Kemiksiz ABD'ye ihraç CIF YENİ ZELANDA KOYUN ETİ (Dondurulmuş karkas toptan satışı Londra'ya) ABD KANATLI ETİ İhraç Broiler BREZİLYA Piliç Eti İhraç FAO Gıda Fiyat Endeksi (FFPI) Nisan 2018 tarihinde FAO Gıda Fiyatları Endeksi (FFPI) yaklaşık 173,5 puan olarak tahmin edildi ve Mart ayına göre neredeyse değişmedi, ancak geçen yılın aynı dönemine göre % 2,7 arttı. Nisan ayında tahıl ve süt ürünlerinin çoğunun fiyatları artmaya devam ederken, şeker fiyatları da düştü. Bitkisel yağ ve et pazarları da aşağı yönlü baskı altında kaldı. Grafik-1: Aylık Gıda Fiyat İndeksleri ( =100) 300,0 250,0 200,0 150,0 100,0 Gıda Fiyat İndeksi Et Süt Tahıllar 5

6 FAO Et Fiyat Endeksi Nisan ayında FAO Et Fiyat Endeksi 169 puan olarak tahmin edildi ve bir önceki aya göre 1,6 puan (% 0,9) düşüş gösterdi. Bu seviyede, endeks Nisan 2017'deki değerine neredeyse eşitlendi. Ay boyunca, sığır ve domuz eti fiyatları hafifçe azalırken, koyun ve kümes hayvanı eti fiyatları sabit kalmıştır. Amerika'dan yapılan büyük ölçekli ihracat sığır eti fiyatlarındaki düşüşü desteklerken, ithalat talebindeki gevşeme domuz eti fiyatlarının düşmesine neden oldu. Tablo- 3: FAO Uluslararası Et Fiyat Endeksi ( =100) Et Kanatlı Domuz Büyükbaş Küçükbaş FAO Et Fiyatları Endeksi; 4 çeşit et türünün dünya ortalama ihracat paylarına göre ağırlıklandırılmasıyla elde edilmektedir. Son iki ayın fiyatları tahmini olup revize edilebilir niteliktedir. Tablo- 4: FAO Uluslararası Et Fiyat Endeksi Aylara Göre 2018 ( =100) 2018 Et Kanatlı Domuz Büyükbaş Küçükbaş Ocak Şubat Mart Nisan

7 Tablo- 5: Yıllık Sığır Eti Fiyatları, ($/TON) ABD BREZİLYA AVUSTRALYA Tablo- 6: Aylık Sığır Eti Fiyatları Yılı ($/TON) 2018 ABD BREZİLYA AVUSTRALYA Ocak Şubat Mart Nisan

8 TÜRKİYE: TÜİK - Hayvan Varlığı: Toplam hayvan sayısı 2017 nin yılında 60 milyon 710 bin baş olarak tahmin edildi. Buna göre 2017 yılında bir önceki yıla göre % 8,7 oranında, yılları arasında ise % 8,1 oranında artış görüldü. Büyükbaş hayvan sayısı 2017 yılında 16 milyon 105 bin baş, toplam küçükbaş hayvan sayısı ise 44 milyon 312 bin baş oldu. Büyükbaş hayvan sayısı bir önceki yıla göre % 13,2 oranında, küçükbaş hayvan sayısı ise % 7,2 oranında arttı. Koyun sayısı yaklaşık 33 milyon 678 bin baş, keçi sayısı 10 milyon 635 bin baş olarak tahmin edildi. Koyun sayısı 2016 yılına göre % 8,7 oranında (yaklaşık 2 milyon 700 bin baş) oranında arttı. Keçi sayısının bir önceki yıla göre % 2,8 oranında arttığı tahmin edildi. (Tablo-7) (Tablo 7: Ülkemizde Yılları Arasında Hayvan Varlığı) Değişim Değişim Sayı (Baş) Sayı (Baş) Sayı (Baş) Sayı (Baş) % % Toplam ,1 8,7 a) Büyükbaş ,3 13,2 Sığır ,1 13,2 Kültür ,3 18,5 Kültür melezi ,8 13,5 Yerli ,2-7,5 Manda ,5 13,6 b) Küçükbaş ,8 7,2 Koyun ,1 8,7 Merinos ,9 12,5 Yerli ,7 8,4 Keçi ,8 2,8 Kıl keçisi ,5 2,8 Tiftik keçisi ,3 3,8 c) Diğer ,7-6,3 8

9 Kesilen Hayvan Sayısı: Kesilen Toplam Hayvan Sayısı 2017 yılında 10 milyon 811 bin 442 baş olarak tahmin edilmiş, yılları arasında % 0,9 oranında bir önceki seneye göre % 11 oranında artmıştır. Kesilen büyükbaş hayvan sayısı 2017 yılında yaklaşık 3 milyon 608 bin baş olarak tahmin edilmiştir yılları arasında % 37,8 oranında artmış, bir önceki yıla göre ise % 7,5 oranında azalmıştır. (Tablo: 8-9) Kesilen küçükbaş hayvan sayısı 2017 yılında yaklaşık 7 milyon 203 bin baş olarak tahmin edilmiştir yılları arasında % 11 oranında azalmış, bir önceki yıla göre ise % 23,3 oranında artmıştır. Kesilen koyun sayısı 2017 yılında 5 milyon 134 bin baş olmuş, son yedi sene içerisinde % 25,3 oranında azalmış bir önceki seneye göre ise % 25,7 oranında artmıştır. Kesilen keçi sayısı 2017 yılında yaklaşık 2 milyon 69 bin olmuş, yılları arasında % 69,6 oranında, bir önceki seneye göre ise %17,8 oranında artmıştır. Tablo-8: Ülkemizde Yılları Arasında Kesilen Hayvan Sayısı ve Değişimi TOPLAM Büyükbaş Sığır Manda Küçükbaş Koyun Keçi Değişim % Değişim % 0,9 37,8 38,4-61,0-11,0-25,3 69,6 11,0-7,5-7,6 308,5 23,3 25,7 17,8 9

10 Grafik-5: Toplam Hay. - Kesilen Hay (B.Baş+K.Baş) Değişimleri Grafik-5: Toplam Sığır - Kesilen Sığır Sayısı Değişimleri ( ) Grafik-6: Toplam Koyun - Kesilen Koyun Sayısı Değişimleri 10

11 KIRMIZI ET ÜRETİMİ (GÜNCEL): TÜİK Verilerine göre 2017 Yılı: Kırmızı et üretimi 1 milyon 126 bin 403 ton olarak tahmin edildi (Tablo - 10). Toplam kırmızı et üretimi bir önceki yıla göre % 4 azaldı. Toplam kırmızı et üretimi içinde sadece kesimhanelerde üretilen kırmızı et miktarı ise ton olarak gerçekleşti Yılı I. Çeyrek Dönemi: 2018 Yılı Birinci Çeyrek döneminde toplam kırmızı et üretimi ton olarak tahmin edildi. Toplam kırmızı et üretimi bir önceki döneme göre %14,2 azalırken, bir önceki yılın aynı dönemine göre %9 oranında arttı. Toplam kırmızı et üretimi içinde sadece kesimhanelerde üretilen kırmızı et miktarı ise 130 bin 960 ton olarak gerçekleşti. Sığır eti üretimi 221 bin 617 ton olarak tahmin edildi. Sığır eti üretimi bir önceki döneme göre %14,8 azalırken, bir önceki yılın aynı dönemine göre %6,7 oranında arttı. Koyun eti üretimi 27 bin 53 ton olarak tahmin edildi. Koyun eti üretimi bir önceki döneme göre %3,9 artarken, bir önceki yılın aynı dönemine göre %44,9 oranında arttı.(grafik ) Grafik-7: Çeyrek Dönemler itibarı ile Toplam Kırmızı Et Üretimi ( ) 11

12 Grafik-8: Çeyrek Dönemler itibarı ile Sığır Eti Üretimi ( ) Grafik-9: Çeyrek Dönemler itibarı ile Koyun Eti Üretimi ( ) Grafik-10: Çeyrek Dönemler itibarı ile Keçi Eti Üretimi ( ) 12

13 Tablo-10 Kırmızı Et Üretim Miktarı İstatistikleri Miktar (Ton) I.Dönem II.Dönem III.Dönem IV.Dönem Toplam I. Dönemler arası Değişim % , ,6 TOPLAM , , , , , , , ,0 Sığır , , , , , , , ,2 Manda , , , , , , , ,7 Koyun , , , , , , , ,8 Keçi , , , , , ,1 Kaynak: TUİK, Kırmızı Et Üretim İstatistikleri 13

14 Grafik-11: Dördüncü Çeyrek Kırmızı Et Üretimi Rakamları ( ) Kaynak: TUİK, 2018 yılı I. Çeyrek tahminlerini içermektedir. Grafik-12: Yılları Arası Dönemlere Göre Kırmızı Et Üretimi 14

15 TÜİK tarafından yapılan Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine göre 2017 yılında Türkiye nüfusu kişi olmuştur. Buna göre kişi başı kırmızı et üretimi 2017 yılında kg olmuş bir önceki yıla göre % 5 oranında azalmıştır. (Tablo-11) Tablo-11 Türkiye de Yıllar itibarı ile Kişi Başı Kırmızı Et Üretim Miktarı (Kg) Koyun Keçi Sığır Manda Toplam ,64 0,32 5,23 0,06 7, ,66 0,34 6,12 0,03 8, ,35 0,19 5,18 0,02 6, ,03 0,16 4,48 0,01 5, ,84 0,31 8,39 0,05 10, ,43 0,31 8,63 0,02 10, ,29 0,23 10,57 0,02 12, ,34 0,31 11,34 0,00 12, ,27 0,34 11,35 0,01 12, ,27 0,43 12,89 0,004 14, ,03 0,39 13,27 0,004 14, ,24 0,46 12,22 0,017 13,94 Değişim (%) Değişim (%) Kaynak: TÜİK verilerinden derlenmiştir Tablo-12: Ülkemizde Yılları Arasında Kesilen Hayvan ve Et Üretim Miktarı Sığır Manda Koyun Keçi TOPLAM Kesilen Sığır Sayısı Et üretim miktarı Kesilen hayvan sayısı Et üretim miktarı Kesilen hayvan sayısı Et üretim miktarı Kesilen hayvan sayısı Et üretim miktarı Kesilen hayvan sayısı 15 Et üretim miktarı (baş) (ton) (baş) (ton) (baş) (ton) (baş) (ton) (baş) (ton)

16 Grafik-13: Kesilen Sığır Sayısı / Et Üretim Miktarı Değişimleri ( ) Tablo-13: Hayvan Türlerine Göre Karkas Et Ortalama Verimi ( ) Yıllar SIĞIR KOYUN KEÇİ MANDA Değişim Değişim Kaynak: TÜİK verilerinden derlenmiştir. 16

17 PERAKENDE DANA ETİ FİYATLARI (GÜNCEL): TUİK TÜFE verilerine göre 2018 yılı Nisan ayında 42,51 TL/Kg. olan fiyatlar bir önceki aya göre % 3,47 oranında artmış, son 12 aylık ortalama artış oranı ise % 1,22 olmuştur (Grafik-14). Grafik-14: Perakende Dana Eti Fiyatları, 2003=100 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksleri- Madde Sepeti ve Ortalama Fiyatlar (TL/Kg) Perakende Koyun Eti Fiyatları: TUİK TÜFE verilerine göre 2018 yılı Nisan ayında 48,86 TL/Kg. olan fiyatlar bir önceki aya göre % 5,77 oranında artmış, son 12 aylık ortalama artış oranı ise % 19,13 olmuştur (Grafik-15). Grafik-15: TUİK Perakende Koyun Eti Fiyatları (TL/Kg) Kaynak: TÜİK 17

18 Perakende sucuk fiyatları, Nisan 2018 tarihinde bir önceki aya göre % 1,11 oranında artarak 62,21 TL./Kg olmuştur. Fiyatlar son 12 ay içerisinde % 8,99 oranında artmıştır.(grafik-16). Grafik- 16 Perakende Sucuk Fiyatları (TL/Kg) Kaynak: TÜİK Perakende sosis fiyatları, 2018 yılı Nisan ayında 40,78 TL/Kg olmuş, bir önceki aya göre % 2,03 oranında artmış, son on iki aylık dönemde ise % 8,31 oranında artmıştır. (Grafik- 17). Grafik-17 Perakende Sosis Fiyatları (TL/Kg) Kaynak: TÜİK 18

19 Perakende salam fiyatları, 2018 yılı Nisan ayında 39,20 TL./Kg olmuştur. Bir önceki aya göre fiyat % 0,04 oranında azalmış, son on iki aylık dönemde ise % 6,57 oranında artmıştır. (Grafik-18). Grafik-18 TÜİK Perakende Salam Fiyatları (TL/Kg) Perakende sakatat fiyatları TÜİK verilerine göre 2018 yılı Nisan ayında 34,39 TL./Kg olmuş, fiyat bir önceki aya göre % 2,18 oranında, son on iki aylık dönemde ise % 10,23 oranında bir artış görülmüştür. (Grafik-19). Grafik-19 TÜİK Perakende Sakatat Fiyatları (TL/Kg) 19

20 TÜİK verilerine göre perakende tavuk eti fiyatları Nisan 2018 tarihinde 8,88 TL/Kg olmuştur. Fiyatlar bir önceki aya göre % 3,53 oranında artmış ancak, son on iki ay içerisinde fiyatlar ise % 5,43 oranında azalış göstermiştir, (Grafik-20). Grafik-20 TÜİK Perakende Tavuk Eti Fiyatları (TL/Kg) Tablo-14 Et ve Et Ürünleri 2003=100 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksleri- Madde Sepeti ve Ortalama Fiyatlar (TL/Kg) Nis.17 May.17 Haz.17 Tem.17 Ağu.17 Eyl.17 Eki.17 Kas.17 Ara.17 Oca.18 Şub.18 Mar.18 Nis.18 Perakende Dana Eti 40,73 42,00 43,52 43,77 43,28 43,22 42,21 41,13 40,76 40,01 39,87 41,08 42,51 Perakende Koyun Eti 39,39 41,01 43,88 43,65 43,63 43,02 41,95 40,54 39,64 40,52 42,57 46,20 48,86 Sucuk 56,78 57,08 56,72 58,15 58,86 59,01 59,66 58,69 58,31 59,60 60,44 61,52 62,21 Sosis 36,79 37,65 37,22 37,89 39,08 38,82 39,10 39,48 39,08 38,51 39,61 39,97 40,78 Salam 36,48 36,79 36,75 37,28 37,86 37,84 38,03 37,97 37,98 37,44 38,72 39,22 39,20 Sakatat 30,47 31,20 31,58 31,58 31,56 31,59 31,87 32,54 32,87 33,44 33,73 33,66 34,39 Tavuk Eti 9,09 9,39 9,94 10,08 9,49 8,73 8,30 8,38 8,27 8,26 8,46 8,58 8,88 Kaynak:TÜİK Tablo-15 Et ve Et Ürünlerinde Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Ortalama Değişim Oranları (%) Bir Önceki Ocak 2018 Nisan 2017 Aya Göre Nisan 2018 Nisan 2018 Son 12 ay Perakende Dana Eti 3,47 6,23 4,35 1,22 Perakende Koyun Eti 5,77 20,58 24,03 19,13 Sucuk 1,11 4,37 9,57 8,99 Sosis 2,03 5,89 10,85 8,31 Salam -0,04 4,71 7,47 6,57 Sakatat 2,18 2,84 12,87 10,23 Tavuk Eti 3,53 7,50-2,24-5,43 20

21 KARKAS FİYATLARININ DEĞERLENDİRMESİ (GÜNCEL): Dana Karkas Ortalama Fiyatları: Ankara Ticaret Borsası verilerine göre 2018 yılı Nisan ayında fiyat 26,55 TL/Kg. olmuştur. Nisan ayında fiyatlar bir önceki aya göre % 2,41 oranında artmış, bir önceki yılın aynı ayına göre bu artış % 5,45 oranında olmuştur.(grafik:21-22). Grafik-21 Dana Karkas Ortalama Fiyatları (TL/Kg) Kaynak: Ankara Ticaret Borsası Verileri, Dana Eti Karkas, Tüccar Satışı (HTS) Grafik-22 Yıllar İtibarı ile Dana Karkas Ortalama Fiyatları (ATB) Kaynak: Ankara Ticaret Borsası Verileri * Son üç yıl verileri revize edilmiştir. 21

22 Kuzu Karkas Ortalama Fiyatları: Ankara Ticaret Borsası verilerine göre 2018 yılı Nisan ayı itibarı ile fiyat 40,05 TL/Kg olmuştur. Nisan ayında fiyatlar bir önceki aya göre % 6,76 oranında artmış, bir önceki yılın aynı ayına göre ise % 29,10 oranında artış görülmüştür. (Grafik: 23-24). Grafik-23 Kuzu Karkas Ortalama Fiyatları Kaynak: Ankara Ticaret Borsası Verileri * Son iki yıl verileri revize edilmiştir. Grafik-24 Yıllar İtibarı ile Kuzu Karkas Ortalama Fiyatları (ATB) Kaynak: Ankara Ticaret Borsası Verileri 22

23 Tablo- 16: Borsalardan Alınan Ortalama Dana Karkas Fiyatları Nisan 2018 Borsa Adı Miktar En az En çok Fiyat Fiyat Ortalama Fiyat Ankara ,70 TL 29,00 TL 26,49 TL İstanbul ,00 TL 34,94 TL 28,42 TL Kars ,50 TL 27,50 TL 27,50 TL Kayseri ,75 TL 31,00 TL 27,61 TL İzmir ,00 TL 29,68 TL 27,90 TL Konya ,75 TL 27,26 TL 25,35 TL Gaziantep ,60 TL 28,01 TL 27,00 TL Diyarbakır ,00 TL 30,50 TL 26,04 TL Tokat ,80 TL 28,79 TL 28,34 TL Samsun ,40 TL 30,00 TL 26,19 TL ORTALAMA 23,85 TL 29,67 TL 27,08 TL Tablo- 17: Sanal Marketlerdeki Perakende Fiyatları Nisan 2018 Tarih CİNSİ MİGROS CARREFOURSA ET VE SÜT KURUMU Kıyma 38,90 TL 46,90 TL 28,75 TL Kuşbaşı 47,95 TL 43,90 TL 31,00 TL Biftek 56,95 TL 59,90 TL 36,00 TL Pirzola ** 69,90 TL 50,00 TL Kuzu Pirzola 85,95 TL 89,90 TL 55,00 TL Kaynak: Ulusal Marketlerin perakende fiyatları, * Et ve Süt Kurumu Tarak Pirzola fiyatıdır. 23

24 2. YEM SEKTÖRÜ PAZAR ANALİZİ (GÜNCEL) 2018 yılı Nisan ayına bakıldığında yılbaşına göre göre yemlik buğday, fiyatında düşüş görülmüş, yemlik arpa, yulaf, mısır, besi yemi, süt yemi, ayçiçeği tohumu küspesi, mısır ve DDGS fiyatı ise artmıştır. (Tablo 18-19) Tablo-18: Yıllar İtibarı ile Türkiye yem ve yem hammadde fiyatları (TL/TON) Yemlik Arpa *Yemlik Buğday *Yulaf Mısır Kepek ATK Besi yemi Süt yemi DDGS Kaynak: Türkiye Yem Sanayicileri Birliği KDV Dahil Nakliye Hariç Peşin Fiyatlarıdır.* TOBB Tablo- 19: 2018 Yılı İtibarı İle Yem ve Yem Hammaddeleri Aylık Fiyatları (TL/TON) Yemlik *Yemlik *Yulaf Mısır Kepek ATK 28 Besi yemi Süt yemi DDGS Arpa Buğday protein (14 P) (16 P) Ocak Şubat Mart Nisan Ortalama Kaynak: Türkiye Yem Sanayicileri Birliği Nakliye Hariç Peşin Fiyatlarıdır. (Yemlik arpa KDV %1 Mısır %1, DDGS %18). * TOBB fiyatlarıdır. 24

25 3. SÜT SEKTÖRÜ PAZAR ANALİZİ (GÜNCEL) Süt üretimi: TÜİK verilerine göre toplam süt üretimi 2017 yılında bir önceki yıla göre %12,0 artarak 20 milyon 700 bin ton olarak gerçekleşti. Bu miktarın %90,6 sını inek sütü, %6,5 ini koyun sütü, %2,5 ini keçi sütü ve %0,3 ünü manda sütü oluşturdu yılında sanayiye gönderilen süt miktarı 9 milyon 111 bin tondur Yılı Mart ayında sanayiye gönderilen süt miktarı yaklaşık 937 bin tondur. (Tablo: 20-21). Tablo-20: Toplanan (Sanayiye Gönderilen) İnek Sütü (Ton) Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Toplam Kaynak: TÜİK,Süt ve Süt Ürünleri Üretimi Grafik-26: Toplanan (Sanayiye Gönderilen) İnek Sütü (Ton) 25

26 Tablo-21: Tür ve Irklarına Göre Süt Üretimi, Hayvan türleri Miktar (Ton) Miktar (Ton) Miktar (Ton) Değişim (%) Süt üretimi ,0 Sığır ,8 Kültür ,6 Kültür melezi ,5 Yerli ,5 Koyun ,9 Merinos ,9 Yerli ,7 Keçi ,2 Kıl keçisi ,2 Tiftik keçisi ,0 Manda ,0 Süt Fiyatları: TÜİK verilerine göre perakende ortalama süt fiyatları 2018 yılı Nisan ayında fiyat 3,82 TL/Kg olmuştur. (Grafik-27). Grafik-27: Tüketici Fiyat Endeksi - Perakende Süt Fiyatları (TL/Kg.) Kaynak: TÜİK, 2003=100 Temel Yıllı TÜFE Madde Sepeti ve Ortalama Fiyatlar (TL/KG) Tablo-22: Yılı Çiğ Süt Tavsiye Fiyatları Dönemler 2018 Fiyat (TL/Litre) Minimum Değerler Yağ (%) Protein (%) 1 Ocak 31 Ocak 1,4 3,6 3,2 1 Şubat 30 Haziran 1,53 Kaynak: Ulusal Süt Konseyi, 1,53 TL/Litre olan fiyata 9 Kuruşluk hizmet bedeli dahildir. 26

27 Türkiye deki Perakende Sektörü Ülkemizde günden güne gelişerek büyüyen Perakende Sektörü ekonomimizin temel unsurlarından birisi haline gelmiştir. Perakende sektörünün sahip olduğu 831 milyar TL lik ciro hacminin yanı sıra genel istihdama katkıda bulunmaktadır. Dönemsel olarak müşteri ile doğrudan ilişkisi dolayısıyla daha yoğunluklu olarak tüketim odaklı algılanmakla birlikte, sektörümüz hem ölçeği nedeni ile enflasyonist baskılama aracı olarak, hem de kayıt dışının önlenmesi açısından tüketiciye fayda sunan sektörlerin başında gelmektedir. Sektör odağındaki mağazacılık ve buna bağlı geniş tedarik zinciri unsurlarıyla geniş bir istihdam alanı yaratmaktadır. Bu bağlamda perakende sektöründeki büyüme odağında tedarik zinciri kanalında da büyümeyi tetiklemektedir. Bu bağlamda perakende sektörü bağlı bulunduğu birçok sektörün de öncülüğünü üstlenmektedir. Üretimin odağındaki unsurun tüketim olduğu gerçeğiyle, Perakende günden güne üretim için farklı kanallar yaratarak ülke ekonomisini sağlıklı bir yapıda büyümesine vesile olmaktadır. Pazara yeni katılan yerli perakendecilerle de sektör markalaşma olanağı yaratan ve büyümeye kaynaklık sağlayarak bir platforma dönüşmüştür arasında bu sayede birçok yerli perakende markaları güçlenmiş ve sektör ekonominin dinamosu olmuştur. Burada ülkemizin 2023 hedefleri açısında bakıldığında perakende sektörünün gelişmesi, tedarik zincirinde bulunan tüm aktörlerinde büyütmesi, tüketimle üretim döngüsüne katkıda bulunması açısından ekonomimizin büyüyen unsuru olacaktır. Burada perakendeciliğin geçmişi ve günümüzdeki durumuna bakılırsa geleceğin de çok hareketli olacağı nettir. Değişen tüketim alışkanlıkları odağında perakende de geleneksel yapıda değişimler yaşanmıştır. Geleneksel perakende anlayışı organize 27

28 perakende zincirleriyle değişime girmiştir. Süpermarketler, hipermarketler, grossmarketler bir dönemin öncelikli perakende noktası haline gelmiştir. Artan kentleşen nüfus ile organize perakende zirveye ulaşmıştır. Bugün organize perakendenin toplam perakende pazarından aldığı pay %30 seviyelerine ulaşmıştır. Burada mağazacılık yine tüketicilerin değişen alışveriş alışkanlıklarıyla değişime girmiştir. Burada değişimin sürekli dinamik bir oyun değiştirici olduğunu unutmamak gerekmektedir. İnsanların hafta sonu vakit geçirme adresleri haline gelen AVM lerle beraber organize perakende bir sektörde ağırlığını kurmuş olsa da geçen yıllarda tüketicilerin yine değişen satınalma alışkanlıkları kapsamında ağırlıklı gıda perakendenin rotası yine mahallere dönmüştür. Geleneksel ticaretimizin temelinde olan bakkallarımız bu değişimde tüketici beklentilere gerek kalite gerekse de rekabet odağında adapte olamamıştır. Burada işini profesyonelce büyüten yapılar yerel zincirlerin ilk adımlarını atmıştır. Mahalle arasındaki bakkalın yerinde bugün discounter mağazacılık ön plana çıkmıştır. Bu mahalleye geri dönüşten ziyade insanların kentleşme sürecinde tüketimi yakın bölgede gerçekleştirme eğiliminin bir etkisidir. Ülkemizde e-ticaret özellikle gıda perakende odağında oldukça gerisinde olsa da, Dünyaya bakıldığında burada teknoloji tüketici davranışları açısından da dünyayı çok değiştiriyor. Tüketicilerin yüzde 60 ı ürüne bakarken ya da alırken internet üzerinden işlem yapıyor. Teknolojinin imkanları da işimizi değiştirecek. Elektronik ticaret artıkça, mağazaların geleneksel perakende de kapasite fazlası ortaya çıkıyor. Bu belki orta vade içinde perakendecilerin karşılaşacağı bir yol ayrımı olacaktır. Burada e-ticaret odağında yatırım yapan ve dijitalleşme sürecine giren firmalar belki kısa bir gelecekte bu farklılaşmada kendileri ve müşterileri için büyük bir yatırım yapmaktadırlar. Şuan %67 olan sosyal medya kullanımı ve %1 olan internet gıda alışveriş oranlarına bakıldığında Dünya genelindeki potansiyeli Türkiye de taşımaktadır. Perakendecilerin yeni dönemde rekabet konusu hem farklılaşan ürün ve hizmetler boyutunda hem de internet ve dijitalleşme odağında olacağı beklenmektedir. Mustafa Oytun Altınordu Ulusal Kırmızı Et Konseyi Yönetim Kurulu Üyesi 28

29 KÜÇÜKBAŞ HAYVAN IRKLARI VE ÖZELLİKLERİ KIVIRCIK Yayılma Alanı : Trakya, Marmara ve Kuzey Ege Bölgesi Verim Yönü: Kombine, et, süt ve yapağı Genel Tanımı : Et ve süt verimi öncelikli olmak üzere iki farklı tipi vardır. Etçi tipte vücut ve göğüs geniş ve yuvarlak, kaslar gelişmiştir. Sağrı hafif meyilli, bacaklar nispeten kısadır. Sütçü tipte vücut ve göğüs dar, bacaklar uzundur. Sırt hattı hafif çukur, sağrı hafif düşük önden arkaya doğru daralan yapıdadır. Vücut genellikle beyaz olup, siyah ve alacalık ta görülür. Baş, karın altı, bacaklar ve bazılarında da gerdan yapağısızdır. Yapağı tipi kaba karışıktır. Erkekler öne doğru spiral boynuzlu, dişiler boynuzsuzdur. Kuyruk yağsız, uzun ve incedir, üzeri uzun kıllarla örtülüdür. Kuyruk tarsal eklemine kadar, bazı hayvanlarda tarsus ekleminden aşağıya uzanır. Irka Özgü Ayırıcı Özellikler: Sürü içgüdüsü ve engebeli arazilerde uzun mesafeleri yürüme kabiliyeti iyidir. Adaptasyon yeteneği yüksektir. Sağlam yapılı ve kanaatkâr olması nedeniyle kötü çevre koşullarına dayanıklıdır. Et ve süt verimi oldukça iyidir. Et yağının kas ve lif aralarında dağılmış olması ete yumuşaklık ve lezzet verir. Kıvırcık kuzularının eti açık renkli ve ince liflidir. Yetiştirme Koşulları: Aile işletmelerinde, yerleşik köy sürülerinde ve ticari işletme sürüleri şeklinde, başlık sürüler halinde yetiştirilmektedir. Yüksek, makilik, soğuk ve nemli çevre şartlarına iyi adapte olmuştur. Yılın önemli bir kısmında otlatma uygulanır. Bakım ve besleme daha çok ekstansif koşullarda yapılır. Bölgede erken kuzu kesimi yaygın olduğundan kasaplığa ayrılan kuzular günde, damızlığa ayrılanlar ise günde sütten kesilirler. Kaynak: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 29

30 RESMİ GAZETE DE 2018 YILI NİSAN AYINDA YAYIMLANAN MEVZUAT ( 1. Dışişleri, Enerji ve Tabii Kaynaklar, Gıda, Tarım ve Hayvancılık, Kültür ve Turizm ile Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlıklarına Ait Atama Kararları Buna göre, Açık bulunan Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü Yönetim Kurulu Üyeliğine, Müsteşar Yardımcısı Ahmet GÜLDAL ın atanması, 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 6 ve 8inci maddeleri gereğince uygun görülmüştür. 2. İthalat Rejimi Kararına Ek Karar ile Bosna ve Hersek Menşeli Bazı Tarım Ürünlerinin İthalatında Tarife Kontenjanı Uygulanması Hakkında Karar Buna göre, Bosna Hersek ten yapılacak ithalatta büyükbaş hayvan eti taze soğutulmuş ve dondurulmuş olarak 8 bin ton tarife kotası ile, Koyun ve keçi eti taze ve soğutulmuş olarak 2 bin ton tarife kontenjanı ile büyükbaş ve küçükbaş sakatatı 2 bin ton tarife kotası ile % 0 gümrük vergisi uygulanacaktır. 30

31 3. Mavidil Hastalığına Karşı Korunma ve Mücadele Yönetmeliği Buna göre; Yönetmelik ile Mavidil hastalığının kontrolü, izlenmesi, gözetimi, eradikasyonu ile kısıtlı bölgelere hastalıkla ilişkili hayvan ve hayvansal ürünlerin giriş, çıkış ve transit hareketlerinin sınırlandırılmasına ilişkin usul ve esasları belirlenmiştir. 4. Başbakanlık, Aile ve Sosyal Politikalar, Gıda, Tarım ve Hayvancılık ile Kalkınma Bakanlıklarına Ait Atama Kararları Buna göre ; Açık bulunan 1inci derece kadrolu ve ek göstergeli Bakanlık Müşavirliğine, Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu Başkanı Ahmet Abdullah ANTALYALI atanmış, Bingöl İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürü Mehmet YILDIRIM ın başka bir göreve atanmak üzere bu görevinden alınmıştır. 5. Büyükbaş, Küçükbaş, Damızlık Kanatlı Hayvanlar, Tek Tırnaklı Hayvanlar, Arı ve Diğer Hayvanlar ile Üreme Ürünleri İthalatı İçin Kontrol Belgesi Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ (No: 2018/15) Buna göre, 29/1/2015 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Sığır Cinsi Hayvanlar ile Koyun-Keçi Türü Hayvanların İthalatında Kontrol Belgesi Alınabilmesi için Aranacak Şartlar Hakkında Tebliğ (Tebliğ No: 2015/2) yürürlükten kaldırılmıştır. Amacı, büyükbaş, küçükbaş, damızlık kanatlı hayvanlar ile üreme ürünlerinin ithalatı için gerekli olan kontrol belgesinin onaylanmasına ilişkin hususları düzenlemek olan tebliğde, Kurbanlık amacıyla ve Bakanlık projeleri kapsamında yapılacak ithalatlar ile diğer hayvan ve üreme ürünlerine ilişkin hususlar Bakanlıkça belirleneceği, Bakanlık projeleri kapsamında, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü veya Et ve Süt Kurumu Genel Müdürlüğü tarafından yapılacak ithalatlarda, ithal edilecek hayvanlara ilişkin teknik kriterler, ithalatı yapan kurum tarafından da belirlenebileceği ifade edilmektedir 31

32 6. Başbakan Yardımcılığı ile Bilim, Sanayi ve Teknoloji, Çalışma ve Sosyal Güvenlik, Gıda, Tarım ve Hayvancılık, Gümrük ve Ticaret ve Kültür ve Turizm Bakanlıklarına Ait Atama Kararları Buna göre; Hayvancılık Genel Müdür Yardımcılığına, Salih ÇELİK, Yalova İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğüne, Suat PARILDAR, Tarım İşletmeleri Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Başkanlığına, İçişleri Bakanlığı Rize Pazar Kaymakamı İsmail ŞANLI, Tarım İşletmeleri Genel Müdür Yardımcısı ve Yönetim Kurulu Üyeliğine, Bakanlık Müşaviri Üzeyir TEKİN atanmıştır. 32

33 UKON YÖNETİM KURULU FAALİYETLERİ NİSAN UKON Yönetim Kurulu Üyeleri Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Sayın Ahmet Eşref FAKIBABA yı ziyaret etti. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığında, 10 Nisan 2018 tarihinde gerçekleşen toplantıya Ulusal Kırmızı Et Konseyi Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet HACIİNCE, Başkan Vekili Fazlı YALÇINDAĞ, ile Yönetim Kurulu Üyesi Ergün KILIÇ katılmıştır. Konseyimizin IV. Olağan Genel Kurul davetinin Sayın Bakana iletildiği toplantıda önemli gündem konuları üzerine Konseyimizin görüş ve önerileri paylaşılmıştır. 33

34 2. Fransa Tarım Delegasyonu UKON u Ziyaret Etti Ekim 2018 tarihlerinde Fransa / Clérmont-ferrand da düzenlenecek olan hayvancılık zirvesinin tanıtımını yapmak üzere Fransa Büyükelçiliği yetkilileri ile birlikte Fransa dan gelen bir heyet Konseyimizi ziyaret etti. Ziyarete Fransa Büyükelçiliğinden Tarım Müşaviri Pierre Autıssıer, Tarım Ataşesi Bozkurt Ozserezlı İle Sommet Fuarı Kurucu Başkanı Roger Blanc, Sommet Fuarı Başkanı Jacques Chazalet Ulusal Sığır Yetiştiriciler Birliği Başkanı Bruno Dufayet, La Montagne Yerel Gazetesi Tarım Yazarı Dominique Dıogon ve Sommet Uluslararası İlişkiler Sorumlusu Benoit Delaloy katıldı. 34

35 Toplantıda Konseyimizi temsilen Yönetim Kurulu Başkan Vekili Fazlı Yalçındağ, Yönetim Kurulu Üyesi Ergun Kılıç bulunurken bazı besi üreticilerimiz de toplantıya iştirak etmiştir. 35

36 3. UKON IV. Olağan Genel Kurulu 25 Nisan 2018 tarihinde gerçekleştirildi. Türkiye kırmızı et sektörünün çatı kuruluşu Ulusal Et Konseyi nin (UKON) 4. Olağan Genel Kurulu nda belirlenen yeni Yönetim Kurulu, Ahmet Hacıince yi oybirliğiyle yeniden UKON Başkanı seçti. UKON Başkanlığı na seçilmesinin ardından Yönetim Kurulu üyelerine teşekkür eden Hacıince, yeni dönemde de, kırmızı ette ithalat bağımlılığının önüne geçmek üzere, yerli üretimin artırılması için çalışmalara devam edeceklerini vurguladı. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Nihat Pakdil, Hayvancılık Genel Müdürü Durali Koçak ve Türkiye Yem Sanayicileri Birliği Başkanı Ülkü Karakuş un katılımıyla düzenlenen UKON 4. Olağan Genel Kurulu nda, UKON Başkan Vekilliği ne Fazlı Yalçındağ ve Musahip Üyeliğe Mustafa Kemal Çakırca seçildi. 36

37 Yeni dönemde zincirin tüm kesimlerine dönük plan ve projeler geliştireceğiz Konuşmasında, UKON un üretimden tüketime ve tüketim sonrası tüketici haklarının korunmasına uzanan zincirde kırmızı et sektörünü temsil ettiğinin altını çizen Ahmet Hacıince, Bu amaçla sektörü bir zincir olarak değerlendirmektedir. Yeni dönemde zincirin tüm kesimlerine dönük plan ve projeler geliştireceğiz dedi ve şu konuların altını çizdi: Kırmızı etle ilgili tüm detayların paylaşıldığı bir bilgilendirme platformu kuracağız. Bu platform üzerinden kamuoyunun kırmızı etle ilgili doğrulara ulaşmasını kolaylaştıracağız. Sektörel bilgi havuzu özelliği taşıyacak bu platform ile hem bilgi kirliliğinin önüne geçilmiş olacak hem de gelişmelerin yakından takip edilmesi sağlanacak. Ayrıca meralarımızın politize olmaktan çıkarıp bir milli mesele haline getirilmesini için çaba göstereceğiz. Bununla birlikte Bakanlığımız ile yakın işbirliği içerisinde, ithalat bağımlılığının önüne geçmek üzere, yerli üretimin artırılması, aile hayvancılığının desteklenmesi, buzağı ölümlerinin engellenmesi, kesimhanelerde farklı karkas fiyat uygulamalarının önüne geçilmesi ve karkas sınıflandırma sisteminin kurulması gibi konularda yoğun olarak faaliyet göstereceğiz. 37

38 Yemi, hayvanı dolarla alıyor ve Türk lirasıyla satarak et fiyatının düşmesini bekliyoruz Kırmızı ette fiyat artışının temel sebebinin hayvan sayısının azlığı olduğunu vurgulayan Hacıince, "Besicilerimizin maliyetlerinin artmasında temel neden bunların hemen hemen tamamının dövize bağlı olmasıdır. Yemi, hayvanı dolarla alıyor ve Türk lirasıyla satarak para kazanmaya çalışıyoruz. Ayrıca sanayicilerimiz artan karkas maliyetlerini aynı oranda fiyatlarına yansıtamıyorlar. Dolayısıyla onlarda bu durumdan zarar görüyorlar" dedi. Hacıince, küçükbaş hayvan varlığının artırılması gerektiğine işaret ederek, "İyi bir mera ve aile hayvancılığı politikasıyla hayvan sağlığına ilişkin atılan adımların devam etmesi halinde orta vadede sürdürülebilir bir kırmızı et piyasasının oluşumu mümkün olabilir" diye ekledi. Ulusal Kırmızı Et Konseyi nin Yönetim Kurulu şu isimlerden oluşmaktadır: Üretici Alt Grubu Osman civil Nuri Kahya Mustafa Kemal Çakırca Sanayici Alt Grubu Ahmet Hacıince Ömer Gökhan Tuncer Mustafa Oytun Altınordu Araştırma Kurumları, Meslek Odaları ve Sivil Toplum Kuruluşları Alt Grubu Fazlı Yalçındağ Dr. Erhan Akçay Ergün Kılıç Kamu Alt Grubu Mustafa Sami Cüceloğlu Dr. Özhan Türkyılmaz Ramazan Koçak 38