Problems at the Education of Reform and Concepts About Reform. İnkılâp Kavramı ve İnkılâp ile İlgili Kavramların Eğitiminde Karşılaşılan Sorunlar

Transkript

1 Problems at the Education of Reform and Concepts About Reform İnkılâp Kavramı ve İnkılâp ile İlgili Kavramların Eğitiminde Karşılaşılan Sorunlar Yrd. Doç. Dr. Yücel Atila Şehirli Trakya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü, Sınıf Öğretmenliği ABD E-posta: Abstract The biggest social events across the world are reform movements. Some reform movements have been more effective than the biggest political and military events in the world. Thus, the Great French Revolution has still been maintaining its effect in most of the world with its results. The effects of "Turkish Revolution" realized with the leadership of Atatürk especially on the enslaved nations are undeniably great, and it has many features both simiar and dissimilar to French and Russian Revolutions. Reform, insurrection, evolution, coup, amends, westernization, modernization, and renaissance terms are closely related to the concept of "Revolution". But these concepts are not fully known and cannot be taught in Turkey. Some use these terms "without knowing their meanings", while others use them "ideologocially" despite knowing their real meanings, out of their historical and real meanings in Turkey. This situation is agaist the science and reality. For these reasons, it is necessary to explain the meanings of these concepts correctly, and present the education of these terms correctly. Keywords: Revolution, Turkish Revolution, Ataturk, Reform, Concepts Özet Dünya çapındaki sosyal olayların en büyüğü inkılâp hareketleridir. Bazı inkılâp hareketleri dünyadaki en büyük siyasi ve askeri olaylardan daha etkili olmuştur. Nitekim Büyük Fransız İnkılâbı sonuçları itibarıyla bugün hâlâ dünyanın büyük bir kısmında etkisini devam ettirmektedir. Atatürk önderliğinde gerçekleştirilen Türk İnkılâbı nın bilhassa esir milletler üzerindeki etkileri inkâr edilemeyecek kadar büyük olup, Fransız ve Rus İnkılâbına benzeyen ve benzemeyen pek çok özellikleri bulunmaktadır. Devrim, İhtilâl, İsyan, Hükümet Darbesi, Reform (Islahat), Tekâmül (Evrim), Tanzimat, Batılılaşma, Modernleşme (Çağdaşlaşma), Rönesans kavramları İnkılâp kavramı ile yakından ilgilidir. Fakat bu kavramlar Türkiye de tam anlamı ile bilinmemekte ve öğretilememektedir. Bu kavramları ülkemizde bazıları anlamını bilmeden bazıları ise ideolojik olarak anlamını bildikleri halde tarihi ve gerçek anlamının dışında kullanmaktadır. Bu durum ise bilime ve gerçeğe aykırıdır. Bu nedenlerle bu kavramların anlamlarını doğru olarak açıklamak ve bu kavramların eğitimini doğru olarak vermek gerekmektedir. Anahtar Kelimeler: İnkılâp, Türk İnkılâbı, Atatürk, Devrim, Kavramlar 1. Giriş Toplumların yaşantılarını ve devletlerin şekil kazanmalarını, sadece tarihteki milletlerarası siyasi olaylar değil dünya çapındaki büyük sosyal olaylar belirler. Sosyal olayların en büyüğü ise inkılâp hare ketleridir. Bazı inkılâp hareketleri dünyadaki en büyük siyasi ve askeri olaylarından daha etkili olmuştur. Nitekim Büyük Fransız İnkılâbı sonuçları itibarıyla bu gün hâlâ yeryüzünün büyük bir kısmında etkisini devam ettirmektedir. Dünya devletlerinin rejimleri ve toplumların fikir yapısı bu inkılâbın sonuçlarından, kısmen veya bütünüyle etkilenmiştir. Atatürk ün önderliğinde gerçekleştirilen Türk İnkılâbı nın ise, bilhassa esir milletler üzerindeki etkileri inkâr edilemeyecek kadar büyüktür. İnkılâp kavramını ve onunla yakından ilgili olan kavramları tanımlamak konuya açıklık kazandıracaktır. Konu ile ilgili kavramlar; 1. İnkılâp, 2. Devrim, 3. İhtilâl, 4. İsyan, 5. Hükümet Darbesi, 6. Reform (Islahat), 7. Tekâmül (Evrim), 8. Tanzimat, 9. Batılılaşma, 10. Modernleşme (Çağdaşlaşma), 11. Rönesans dır. 107

2 2. Inkilap Kavramların manaları ne kadar büyürse büyüsün, ne kadar genişlerse geniş lesin etimolojik olarak türediği kelimenin lügat manasıyla ilişkisi vardır. (Turan, Safran, Hayta, Çakmak, Dönmez, Şahin, 2011, s.2-8.) Köken olarak inkılâp, Arapça kalb kelimesinden türemiştir. Çoğulu inkılâbât, manası ise; değişme, bir halden diğer bir hale geçiş demektir. (Develioğlu, 1986, s.525.) Türkçede bu kelime; etmek yardımcı fiiliyle kalbetmek şeklinde kullanılır. İnkılâp, Türk Dil Kurumu nun hazırlamış olduğu Türkçe Sözlük te; Toplum düzenini ve yapısını daha iyi duruma getirmek için yapılan köklü değişiklik, iyileştirme, devrim, reform ve bir durumdan başka bir duruma geçiş, dönüşüm. (TDK, Türkçe Sözlük, 2005, s.971.) olarak iki şekilde tanımlanmıştır. Sözlükte İnkılâbın eşanlamlısı olarak devrim ve reform kelimelerinin verilmesi yanlıştır. Türk Hukuk Lûgatı nda ise İnkılâp; bir ülkenin idari ve sosyal hayatı ile bunları düzenleyen her türlü kurumların devlet tarafından uygun görülen yöntemlerle derinlemesine değiştirilmesi, yenilenmesi. (Türk Hukuk Kurumu, Türk Hukuk Lûgatı, 1998, s.161.) şeklinde açıklanmıştır. İnkılâp kelimesinin İngilizcesi; Revolution. 2 İnkılâplar; sanayi inkılâbı, bilim inkılâbı, kültür inkılâbı ve sosyal inkılâplar gibi çeşitli alanlarda olabilir. (Turan, Safran, Hayta, Çakmak, Dönmez, Şahin, 2011, s.2-8.) İnkılâp; bir devletin dayandığı ilkelerin ve toplumun yaşam düzeninin hızla ve ileriye doğru değiştirilmesidir. Örneğin Atatürk yaptığı İnkılâp ile Türkiye yi çağdaş bir ülke haline getirmiştir. Bu yönüyle inkılâp, evrim, ıslahat (reform) ve ihtilâldan farklıdır. İnkılâp; bir halk hareketi sonucunda mevcut düzeni yıkıp, yeni düzen kurma olayıdır. İnkılâp; fikri hazırlık, İhtilâl-mücadele (aksiyon) ve yeni düzenin kurulması safhalarından oluşur. (Eroğlu, 1982, s.5-6.) 2.1. İnkılâbın Safhaları Fikri Hazırlık Safhası Toplum yapılacak inkılâp için fikri yönden hazırlanır, Aydınlar tarafından basın yayın yoluyla yapılması gerekli inkılâplar hakkında topluma mesajlar verilir ve toplum bilgilendirilir, Mevcut sistemin işe yaramadığı ve halkın ihtiyaçlarına cevap vermekten uzak olduğu konusunda halk bilgilendirilir İhtilâl Safhası Mücadele, aksiyon, hareket safhasıdır. Bu safhada köklü bir sistem değişikliğini isteyen halk yığınları tarafından kanlı bir şekilde mevcut düzen yıkılır Yeni Düzenin Kurulması Safhası Bu safhada yıkılan düzenin yerine yeni bir sistem, düzen kurulur. İnkılâp ın en uzun süren safhasıdır. Atatürk ün gerçekleştirdiği Türk İnkılâbı nın kendine has özellikleri bulunmaktadır. (Şehirli, 2007.) Atatürk ün milletimizin hayatının devamında getirdiği değişiklikler inkılâp olarak kabul edilir. Atatürk inkılâp kelimesini sık olarak zikretmiş, özellikle ihtilâlden farkına dikkat çekmiştir. O, bu konuda şunları söylemiştir; Türk inkılâbı nedir? Bu inkı lâp ilk bakışta ima ettiği ihtilâl manasından başka, ondan daha geniş bir değişik liği ifade etmektedir. Bu günkü devletimizin şekli, asırlardan beri gelen eski şekilleri bertaraf eden en mütekâmil tarz olmuştur. (Karal, 1981, s. 44.) Yine Atatürk, Türk İnkılâbını şu veciz sözlerle ifade etmiştir; Uçurumun kenarında yıkık bir ülke... Türlü düşmanlarla kanlı boğuşmalar... Yıllarca süren savaş... Ondan sonra, içerde ve dışarıda saygı ile tanınan yeni toplum, yeni dev let ve bunları başarmak için aralıksız inkılâplar... İşte Türk umumi inkılâbının kısa bir ifadesi. (Atatürkçülük (3. Kitap), Atatürkçü Düşünce Sistemi, 1986, s. 64.) 2.2. İnkılâbın Olabilmesinin Şartları İnkılâbın olabilmesi için bazı şartların bir araya gelmesi lazımdır. Bunlar aşağıdaki gibi sıralanabilir: Toplumun Karşı Karşıya Kaldığı İdari, Adli, Sosyal ve Ekonomik Buhranlar Bu açıdan bakıldığında büyük bir sosyal hadise olan Fransız İnkılâbı nda bu durumu görmek mümkündür. İhtilâl öncesinde Fransa da başta bulunan kral XV. Lui ve mülki idarenin çok kötü icraatı, halkla idare arasındaki diyalogun zamanla kopmasına sebep olmuştu. Fransa da halk; asiller, rahip ler, burjuvalar ve köylülerden oluşan sınıflara ayrılmış, bu durum ülkede sosyal dengeyi bozmuştu. Diğer yandan ülkedeki aşırı nüfus artışı ve işsizlik ayrı bir buhran doğurmuştu. Ülkenin pek çok yerinde insanlar açlıktan ölüyorlardı. (İhtilâller ve Darbeler Tarihi, Tercüme: S. Bozbağlı, 1974, s.191 vd.) Fikir Hayatının Gelişme Göstermesi ve İnkılâbı Hazırlayıcı Eserlerin Verilmesi Fikirsiz bir inkılâp olmaz. Fransa da Montesqieu, Volter, Jean Jacques Ruosseau olmasaydı Büyük Fransız İnkılâbı olmazdı. Türkiye'de ise inkılâbın fikir kadrosunu Mustafa Kemal, Ziya Gökalp, Kâzım Karabekir, Hamdullah Suphi, Halide Edip, Yakup Kadri vb. birçok asker, yazar ve şair oluşturur. 2 Erişim tarihi: 7 Aralık 2013, inkilapturkceingilizceceviri/vehttp:// net/?=0&word=devrim&lang=tr-en.) 108

3 Lider ve Kadro Teşekkülü Diğer bütün şartlar oluşsa bile lidersiz ve kadrosuz bir inkılâp hareketi düşünülemez. Bilhassa Türk toplumunda liderin rolü diğer dünya toplumlarına göre çok daha büyüktür. Örnek olarak 1912 yılında Balkanlarda bir takım çete hüviyetindeki devletçiklere inanılmaz bir şekilde mağlup olan Türk ordusu bun-dan üç yıl sonra devrin İngiliz-Fransızlardan oluşan en büyük donanmasını, dünyanın şaşkın bakışları arasında Çanakkale de yenilgiye uğratarak geri püskürtmüştür. Mustafa Kemal adında Çanakkale de adını duyuran bir komutan, gelecekte Türk Milli Mücadelesi nin ve Türk İnkılâbı nın lideri olacaktır Tertip, Disiplin, Plan ve Program Bu prensip de bir inkılâbın hazırlanıp işlerlik kazanmasında büyük önem taşımaktadır. Fransız İnkılâbı nda başlangıçta bir plan ve program yoktu. Fakat daha sonra işler bir plan ve programa bağlanmıştır. Türk İnkılâbı nda ise, başlangıçtan itibaren belli bir plan, program ve disiplin mevcuttur. Mustafa Kemal ve arkadaşları ancak bu şekilde dünyaya örnek olacak Türk İnkılâbı na işlerlik kazandırmışlardır. Tarihte hiçbir olay diğerinin aynısı değildir. Birbirlerine benzeyen yönleri olabilir. Türk İnkılâbı nın da kendine has özellikleri vardır. Bu farkları ortaya koymak için Türk ve Fransız İnkılâbı nın kısa bir mukayesesi yerinde olacaktır. Fransız İnkılâbının önceki evrelerinde bir isyan ve uzun bir ihtilâller serisi vardır. Yüzyıllık bir dönemin sonunda Fransa daki hadise inkılâp haline gelebilmiştir. Türk İnkılâbı nda ise isyan ve ihtilâl evresi yoktur. Zira isyan edilecek meşru bir devlet gücü mevcut değildir. Osmanlı Devleti, Mondros Mütarekesi nden sonra fiilen devlet olmaktan çıkmıştır. İşte bu sebeple Türk İnkılâbı nın öncesinde devlet sistemini yıkmaya yönelik geniş bir halk hareketi yani ihtilâl de yoktur. Türk İnkılâbı nda doğrudan inkılâba geçiş vardır. Fransız İnkılâbı kendi devleti içinde doğmuş, kendi yönetimine karşı gerçekleştirilmiştir. Türk İnkılâbı nın başlangıç noktası ise, istilacılara karşı bir Milli Mücadele hareketidir. Fransız İnkılâbı nın evvellinde ülkede bir fikri hazırlık mevcut olup, hareket fiilen tabandan tavana doğru gelişme göstermiştir. Türk İnkılâbını ise başta Mustafa Kemal olmak üzere üstteki yönetici kadro tavandan tabana doğru gerçekleştirmiştir. Zira o devir Türk halkının mevcut durumu ve eğitim seviyesi alttan bir inkılâp hareketini başlatmaya müsait değildi. Fransız İnkılâbı bu ülkedeki sosyal tabakalardan özellikle Burjuvaların başlattığı ve başardığı bir harekettir. Türk İnkılâbı ise, her hangi bir sınıfa mal edilemez. Çünkü Türk toplumunda hiçbir devirde imtiyazlı sınıflar oluşmamıştır. Türk İnkılâbı, Fransız İnkılâbı gibi uzun bir devreyi ve büyük kanlı hadiseleri kapsamaz. Fransız İnkılâp hareketinde giyotin bir sembol haline gelmiştir. Türk İnkılâbı uzun bir devrede olmadığı gibi içinde kanlı olaylar da yoktur. Zaten Atatürk'te konuyla ilgili olarak; Türkiye yi tedrici olarak mı ilerletmeli, ani olarak mı? İki sistem var; biri bilinen Büyük Fransız İhtilâli ndeki usul; rejimler değişecek, ihtilâllere karşı mukabil ihtilâller yapılacak, sağ solu tepeler, sol sağı süpürürken bir de bakılacak ki bir buçuk asırlık zaman geçmiş... Bu milletin damarlarında o kadar bol kan ve önünde o kadar geniş zaman var mı?. (Atatürkçülük (3.kitap), Atatürkçü Düşünce Sistemi, 1986, s.65.) diyerek inkılâbı zamana bırakmayarak süratle gerçekleştirilmesini öngörmüştür. Atatürk ün İnkılâp anlayışı; Türk Milletini son asırlarda geri bırakmış müesseseleri yıkarak yerlerine milletin en yüksek medeni icaplara göre ilerlemesini sağlayacak kurumlar açmaktır Atatürk ün Gerçekleştirdiği Türk İnkılâbı nın Özellikleri Atatürk ün gerçekleştirdiği Türk İnkılâbı nın özelliklerini aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür: Toplumun her kesiminden insanların katılımıyla gerçekleşen bir halk hareketidir. Türk toplumunun gereksinimlerinden doğan bir yenilik ve diriliş hareketidir. Tarihi gelişmelerin izin vermemesi nedeniyle teorik ve ideolojik hazırlık safhası gerçekleşmemiş ve bir doktrine bağlı gelişmemiştir. Hazırlığını yapanlar, fikri yönden olgunlaştıranlar ile aksiyon alanında başarıya götürüp yeni düzeni kuranlar aynı kişilerdir. Bu durum ise Türk inkılâbının çok hızlı bir süreçte gerçekleştiğini gösterir. Türk milletini Batıya, Batı kültürüne ve Batı anlayışına götüren kökten sosyal bir değişikliktir. Kültürel değişime neden olmuş ve Türk toplumunu batılılaştırmıştır. Ancak taklit değildir. Demokratik yollarla yürütülmüştür. Dışarıda işgalci devletlere, içeride sultan ve halifeye karşı yapılan bir ulusal bağımsızlık ve egemenlik mücadelesi olup aynı anda gerçekleştirilmiştir. Dünyadaki diğer inkılâplar ile karşılaştıracak olursak; Fransız İnkılâbı nda; Krala ve soylulara karşı Egemenlik Mücadelesi vardır. Bağımsızlık Mücadelesi yoktur. Rus İnkılâbı nda Çar ve soylulara karşı Egemenlik Mücadelesi vardır. Bağımsızlık Mücadelesi yoktur. Türk İnkılâbı nda içeride Padişah ve Halifeye karşı Egemenlik Mücadelesi dışarıda ise Emperyalizme karşı bağımsızlık mücadelesi vardır. Türk İnkılâbı bağımsızlık yolunda savaşan toplumlara (sömürge milletlere) örnek olduğu için evrenseldir. Türk İnkılâbı milli şuur ve millet ruhunu uyandırmıştır. Türk İnkılâbı milli bağımsızlık ve egemenlik mücadelesidir. Egemenliğin millete ait olduğu yeni bir devletin kurulması nda etkili olmuştur. Türk İnkılâbı nın hazırlanmasında; 109

4 Fransız İhtilali nin sonuçları, Osmanlı Devleti'nde yapısal bozulmaların yaşanması, Avrupalı devletlerin Osmanlı toprakları üzerindeki emperyalist (sömürgeci) çalışmaları, Yenileşme çabalarının başarısız olması nedeniyle Osmanlı Devleti'nin parçalanma sürecine girmesi, gibi nedenler etkili olmuştur. (Şehirli, 2007.) 3. Devrim Türkçe bir kelime olup devirmek fiil kökünden türetilmiştir. Türk Dil Kurumu Sözlüğü ne göre; belli bir alanda hızlı, köklü ve nitelikli değişiklik anlamına gelmektedir. ( Devrimin İngilizcesi Revolution. ( Mevcut siyasî, sosyal ve ekonomik yapıyı zorla değiştirme hareketidir. Köklü değişiklikleri içermez. İnkılâp gibi uzun süreli ve kalıcı değildir. Zaman zaman ihtilâl ve inkılâp kavramlarının yerine kullanılan devrim kelimesi daha çok ihtilâl anlamında kullanılmaktadır. Pek çok yerde ise inkılâp kavramı yok farz edilerek devrim kelimesi kullanılmaktadır ki bu yanlıştır. Devrim kavramı ülkemizde İnkılâp kavramının yerine kullanılmaktadır. Devrim kavramı farklı inkılâp kavramı farklıdır. Sözlük anlamları bile farklı olan bu kavramlardan devrim kavramı hiç bir zaman inkılâp kavramını karşılayamaz. Ülkemizde bazıları anlamını bilmeden bazıları ise ideolojik olarak anlamını bildikleri halde inkılâp kavramının yerine devrim kavramını kullanmaktadırlar. Bu durum bilim ve gerçeğe aykırıdır. Örneğin Prof. Dr. Ahmet Mumcu nun yazdığı ve uzun yıllardır okutulan, Açık öğretim Fakültesi Atatürk ilkeleri ve İnkılap Tarihi-1 ders kitabının onuncu sayfasında; ihtilal ile inkılap (devrim) sözcüklerinin çizdikleri anlamı karıştırmamak gerekir cümlesinde inkılap ve devrimi eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. Yine aynı ders kitabının 13. sayfasındaki Sorular kısmının 5. sorusunda; Hangi kavram inkılâp ile eşdeğerdedir? a.ihtilal, b.devrim, c.darbe, d.reform, e.evrim şıkları verilmektedir. Doğru cevap olarak kitabın 325 sayfasında b şıkkı yani Devrim verilmektedir. (Mumcu, 1997, s.10, s.13.) Fakat bu cevap yanlıştır. Yukarıda da yazıldığı gibi devrim kavramı hiç bir zaman inkılâp kavramını karşılayamaz. Yine Prof. Dr. Ahmet Mumcu, AÖF Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Dersi 2 Ünite Türk İnkılâbına Yol Açan Nedenler ders videosunun 0.50 dk dk. Arasında şöyle demektedir: İnkılap ve Devrim sözcüklerinin eş anlamlı olarak kullanılması gerektiğini sizlere hatırlatmış ve Türk ulusunun neden büyük bir devrim ya da inkılap geçirdiğinin sebeplerini anlatmaya da bu dersten itibaren anlatmaya başlamaya koyulacağımızı söylemiştim. ( Bu bilgide yanlıştır. Devrim, ihtilâl in zorunlu bir sonucudur. İhtilal ise devrimin sebebi başka bir deyişle ilk safhasıdır. İhtilâlden sonra ortaya çıkan bu yeni düzen o toplum için bir devrimdir. (A. Mumcu, 1983, s.2.) Devrimin siyaset, sosyoloji, hukuk, ekonomi bilimleri arasından türlü tanımları ve tahlilleri yapılabilir. (Y. Abadan, 1962, s.7 vd, S. Selek, 1968, s.216 vd, T. Timur, 1968, s.1 vd.) Devrim kelimesi 1960 lı yılların sonlarında, çeşitli akımların (özellikle sol akımların) savunucuları tarafından ilke olarak kabul edilince anlam farklılaşması yaşamıştır. Devrim, mevcut düzenin yıkılarak yerine, gelişmiş, çağdaş bir düzenin kurulması anlamından sıyrılarak, daha çok; mevcut düzenin yıkılması için girişilen kanunsuz hareket anlamındaki ihtilal kavramına yakın bir şekilde kullanılır hale gelmiştir. Böylelikle gerçek anlamından saptırılarak belirli bir amaca dönük kullanılmaya başlanan devrim kelimesi,12 Eylül 1980 den sonra kullanılmayarak yerini İnkılâp kavramına bırakmıştır. 4. İhtilâl İhtilâl Arapça Hal kelimesinden gelmektedir. Manası; bozukluk, bozulmuş, karışıklık, düzensizlik, perişanlık demektir. (Develioğlu, 1986, s.501.) Kavram olarak ihtilâl; bir devletin siyasi teşkilatını, kanuni şekillere hiç uymadan değiştirmek üzere zor kullanılarak yapılan geniş bir halk hareketidir. (Türk Hukuk Lügati, 1998, s.152 ve İhtilâl in İngilizcesi; Rising, Convulsion ( Görülüyor ki İnkılâp; gelişmeye, tekâmüle doğru bir değişiklik kavramı ortaya koyduğu halde, İhtilâl; mevcut bütünlüğü, uyumu bozmaya, düzeni çökertmeye yönelik bir mana taşır. Yani ihtilâl; bozulan, alt üst olan düzenin yerine yeni düzenin oluşmasını kapsamaz. (Eroğlu, 1982, s. 2.) Bu iki kavramın ayırt edilememesi nedeniyle bazen yanlış adlandırmalar görülür. İhtilâl, inkılâbın yerine kullanılır. Bunun sebebi Türkçede her iki kavramın Fransız İnkılâbı ndan sonra kullanılmış olmasıdır. Mesela Fransız İnkılâbı için yanlış olarak Fransız İhtilâli ifadesi kullanılır. Oysa ihtilâl kavramı inkılâptan daha dar kapsamlı bir olaydır. Fransa da yaşanan hadise Atatürk ün tabiriyle tam yüz yıl süreli bir ihtilâller serisidir ve sonuç olarak bir inkılâptır. (Karal, 1982, s. 45.) İhtilâl, inkılâbın bir evresidir. Zor kullanılarak yapılan halk hareketi olup, yıkılan düzenin yerine yeni bir düzenin oluşması aşamasını kapsamaz. İhtilâl, mevcut müesseselerin yıkımını, inkılâp ise yeniden müesseseleşmeyi ifade eder. İhtilâl, inkılâbın ilk safhasıdır. İhtilal safhasında eski düzeni temsil eden kurumlar halk ayaklanması sonunda değiştirilir. 5. İsyan (Ayaklanma) Sözlük manası olarak; itaatsizlik, emre boyun eğmemek, ayaklanma (Develioğlu, s.557.) demektir. İsyan ın İngilizcesi; Riot, Uprising, Rebellion ( Kavram olarak ise; toplum içinde belirli bir grubun veya herhangi bir teşki latın sınırlı amaç ve hedefini 110

5 gerçekleştirmek üzere devlete karşı başkaldırma hareketidir. (Okandan, 1961, s ) İsyan hukuki anlamda, insanların şiddet kullanarak zorla devlete karşı gelmesi (Türk Hukuk Kurumu, Türk Hukuk Lûgatı, 1998, s.173.) demektir. İsyan gelişme gösterebilirse ihtilâle, ihtilâl gelişme gösterebilirse İnkılâba dönüşebilir. Fransız inkılâbında böyle olmuştur. Yani önce isyan olarak başlamış, isyan gelişmiş ihtilâle dönüşmüş bu da sonuçta inkılâp olmuştur. Türk İnkılâbı nda ise durum farklıdır. İsyan ve ihtilâl safhası yoktur. Türkiye de ne devlete karşı başkaldırma olayı, ne de mevcut düzene karşı halk hareketi olmuştur. Mustafa Kemal Paşa nın İstanbul Hükümeti ne karşı (Temmuz 1919) başkaldırması bir isyan olarak nitelendirilemez. Zira ortada baş kaldırılacak bir devlet yoktur tarihli Mondros Mütarekesi ni imzalayan Osmanlı Devleti, bir devlette bulunması gereken unsurlardan millet unsuru dışındakileri kaybettiği için hukuken varlığını yitirmişti. İstanbul da kalan teşkilat, İtilaf Devletleri nin iradesine göre; yaşayan ve her an son bulması muhtemel bir varlıktı. Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarının hareketi ise; elden çıkmış vatan topraklarını kurtarma ve yıkılmış devleti kurma hareketidir. Bu noktadan hareketle Türk İnkılâbı nın başlangıç kısmını Trablusgarp, Balkan, Birinci Dünya Savaşı ve bunları takiben Milli Mücadele hareketi kapsar denilebilir. 6. Hükümet Darbesi Adından da anlaşılacağı gibi; mevcut iktidara karşı yapılan harekettir. Devletin emri altındaki resmi kuvvetlerden birinin, mesela ordunun, mevcut hükümeti devirip iktidarı ele alması demektir. Hükümet Darbesi nin İngilizcesi; Coup ( İktidara karşı yapılan hareket silahlı kuvvetlerin emir komuta zinciri içinde yapılırsa bu Askeri Darbe olur. (Urhal, Müjdeci, Üzülmez, Karakılıç, 2010, s.27.) Darbe kelime olarak vuruş, çarpış karşılığı olarak kullanılmaktadır. Türkçe sözlükte darbe; bir ülkede baskı kurarak, zor kullanarak veya demokratik yollardan yararlanarak hükümeti istifa ettirmek veya rejimi değiştirecek biçimde yönetimi, devirmek işi şeklinde, darbeci ise; darbe yaparak yönetime el koyan kimse olarak tanımlanmaktadır. (Türk Dil Kurumu Sözlüğü, 1998, s.529.) Hükümet Darbesi genellikle kan dökülmeden yapılır ancak kanlı biçimde son bulan örnekleri de vardır. Geniş halk kitlelerinin desteği olmadan yapılması ve köklü bir değişim hareketi olmaması sebebiyle devrimden ayrılır ( Hükümet darbeleri sadece iktidardaki kişileri değiştirirler. Toplumdaki sosyal, siyasi, ekonomik ve kültürel yapıya ilişmezler. Osmanlı tarihindeki isyanların bazıları hükümet darbeleri ile son bulmuştur. Örnek olarak Patrona Halil İsyanı, Kabakçı Mustafa İsyanı, Bab-ı Ali Baskını vs. gibi. Bu isyanlar, baştaki Padişahı, veziri ve divan üyelerini bertaraf edebilmişlerdir. Fakat devletin hukuki, siyasi ve sosyal statüsünü değiştirememişlerdir. Genellikle bu tür hareketlerin böyle bir amacı da olmamıştır. Günümüz Orta Doğu, Afrika, Orta ve Güney Amerika ülkelerinde bu tür hareketlere sıkça rastlanmaktadır. 7. Reform (Islahat) Fransızca Réforme (Reforme) kelimesinden Türkçeye geçmiş olan reform kelimesi sözlük anlamı olarak; düzeltme, iyileştirme, değiştirme, tashih etme manalarına gelmektedir. 3 Bu kelimenin karşılığı olarak Osmanlı döneminde ıslahat kelimesi kullanılmıştır. Islahat ın İngilizcesi; Correction, Reforms, Improvements, Amendment. ( Arapça sulh kökünden gelmekte olup; daha iyi duruma getirmek için yapılan değişiklik, düzeltme ya da iyileştirme, reform anlamına gelir ( Geniş manada Reform; Toplumun ihtiyaçlarına cevap vermeyen kurumları, bazı prensip ve şekil değişiklikleri koyarak çağın seviyesine göre kanunlar çerçevesinde yeniden düzenlemedir. Örnek olarak, vergi reformu, hukuk reformu, eğitim reformu gibi. Reformlar, o ülkenin mevcut hukuk düzenine uygun olarak yapılır. Tedricidir, zorlayıcı değildir. Osmanlı Devleti nin özellikle Yakınçağ döneminde sık sık bu kelime ile karşılaşırız. Bununla birlikte tarihi manada Reform vardır. Bu da belli bir hareketi ve devri kapsar. XV. Yüzyıl Avrupa sında Katolik kilisesinin ağır dogmatik prensiplerine karşı başkaldırma hareketi ve kilisenin yeniden düzenlenmesi Reform olarak adlandırılmıştır. 8. Tekâmül (Evrim) Tekâmül kelimesi Arapça kâmil olma, olgunlaşma kökünden türeyerek; ilerleme, gelişme demektir. (Develioğlu, 1986, s ) Tekâmül ün İngilizcesi; Evolution, Advancement ( Şimdiki karşılığı evrim dir. Bir başka deyişle, mevcut kurumun veya herhangi bir varlığın ideale doğru değişmesini ifade eder. Tekâmülde zaman, insanların olumlu veya olumsuz tavırları, telkinler, toplumun yapısı, gelişmeye esas olan konunun benimsenmesi olayı, iyi programlanması gibi faktörler önemli rol oynar. Bu konuda söz edilecek bir başka husus tekâmülde zorlama olmamasıdır. Bunun belki de en önemli yanı, toplum

6 bünyesine uygunsa ve toplum tarafından benimsenirse kabul edilir olmasıdır. (YÖK Komisyon, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi, C. 1/1, 1990, s. 9.) 9. Tanzimat Bu kavram da bizde kullanılan sadece tarihte bir devreyi ifade eden özel bir kelimedir. Tanzimat; düzenleme, düzene koyma, mevcut devlet düzenine çeki düzen vermek demektir. (Develioğlu, a.g.e., s ) Tanzimat ın İngilizcesi; Reforms, Reorganizations ( Osmanlı Devleti nin 1839 da devlet düzenini sağlamak için ilan ettiği, mülki, adli, askeri ve sosyal alanlardaki yenilikleri içine alan ferma nın adıdır. Bu tarihten sonraki devre, Tanzimat Devri diye anılmış olup yılları arasını kapsamaktadır. (Turan, Safran, Hayta, Çakmak, Dönmez, Şahin, 2011;2-8) 10. Batılılaşma Osmanlı da bu kavrama asrileşme, muasırlaşma, asrilik ve garplılaşma denildi. Sözlük anlamı olarak Batılılaşmak; 1. Düşünce, çalışma, görüş ve anlayışta özellikle Avrupa ülkelerinin izledikleri temel ilkeleri benimsemiş olmak. Garplılaşmak. 2. Gelişmişlikte Avrupa ülkeleri düzeyine ulaşmak anlamına gelmektedir. İngilizce karşılığı ise; 1. Westernization. 2. To Westernize. 3. To Adopt European Practices (( 11. Modernleşme (Çağdaşlaşma) Fransızca moderne kelimesi; yaşanılan zamana, çağa uygunluk anlamına gelir. Eskiden kullanılan asrileşme, muasırlaşma, batılaşma gibi kelimelerin günümüzde kullanılan en güzel karşılığı çağdaşlaşma dır. Çağdaşlaşmanın İngilizcesi; Becoming Contemporary, Becoming Contemporaneous ( Modernleşme nin İngilizcesi; Modernization ( Çağdaşlaşmanın iki anlamı vardır: 1-Akran olma, aynı dönem veya çağda yaşama. 2-Çağdaş uygarlık düzeyinde yaşama. 12. Rönesans Kelime anlamı; yeniden doğuş demektir. Rönesans ın İngilizcesi; Renaissance ( İlimde, sanatta, fikirde, edebiyatta yeniden doğuşu ifade eder. Rönesans genel manada pek kullanılmaz. Sadece tarihteki özel yeriyle anılmakta ve bilinmektedir. Tarihte Rönesans, 15. ve 16. yüzyılda Avrupa kültüründe eski çağın şekil ve ruh değerlerini yeniden yaşatmaya yönelen harekete verilmiş addır. Daha sonraları Michelet ile Burchardt ın etkisiyle daha geniş bir tanımı yapılarak, Rönesans a, Ortaçağ ın ilahiyatçı ve otoriter anlayışına karşı bir tepki, hür tenkitçi ve dinden uzak ferdiyetçiliğin ortaya çıkması gözüyle bakıldı. Günümüzde artık Rönesans sosyal bir hareket için kullanılmamaktadır. (Meydan Larousse, Rönesans maddesi,1971) 13. Sonuç ve Öneriler Üniversiteye gelen öğrencilerin büyük bir çoğunluğu İnkılâp kavramını ve diğer Devrim, İhtilâl, İsyan, Hükümet Darbesi, Reform (Islahat), Tekâmül (Evrim), Tanzimat, Batılılaşma, Modernleşme (Çağdaşlaşma), Rönesans kavramlarını ya öğrenmeden ya da yanlış öğrenerek geliyorlar. Öğrenciler en çok da Devrim ile İnkılâp kavramını karıştırıyorlar. Öğrencilerin büyük bir çoğunluğu Devrim kavramının İnkılâp kavramından çok daha kapsamlı olduğunu söylemektedirler. Üniversitede Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi dersinin ilk 2 saati bu kavramları öğrencilere doğru olarak öğretmeye ayrılıyor olmasına rağmen yine de eski edindikleri kavram bilgilerini tam olarak değiştirilemediği, kavram karmaşasının devam ettiği gözlenmektedir. Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi dersi için İnkılâp kavramı ve onunla ilgili olan diğer kavramlar önemlidir. Bu kavramlar ortaokul 8. sınıf veya lise 11. T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinin müfredatı içerisinde öğretilmelidir. Tarih eğitimi ve Atatürkçülük konularının öğretimi açısından Türkiye de pek çok yüksek lisans ve doktora tezi yapılmış ve oldukça önemli bulgulara ulaşılmıştır. (Ulusoy, K. 2011, s ) Öğrencilere kavramlar öğretilirken bilgisayar, slayt, projeksiyon ve akıllı tahta gibi her türlü teknolojiden faydalanılmalı (Candan, Koçer, 2013, s. 371.) bu sayede derse olan ilgi arttırılmalıdır. Dersin işlenişinde ezbercilikten kaçınılmalıdır. Safran a (2004) göre, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi dersinin iyi bir şekilde yürütülebilmesi için dersin çağdaş öğretim yöntem ve tekniklerine uygun olarak işlenmesi gerekmektedir. Eğer Milli Eğitim Bakanlığı bu kavramları ortaokul ve lise Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi derslerinin müfredatına eklemezse bu kavramlar Yükseköğretimde mutlaka bu dersin ilk haftasında yani konuların başında öğrencilere öğretilmelidir. (Bu konuda şu çalışmalara bakılabilir: Akbaba, B.,2009,TSA/ Yıl:13,S:1, Nisan 2009; Akbaba, B., 2009, s ; Arslan, A.,2005, s.65-71; Alperen, B., 2008; Bakar, Y. 2001; Candan, A. S. 1998; Candan, A. S., Koçer, Ö. 2013, s ; Cihan, G. 2005; Delen, S. 2007; Doğaner Y. 2005, s ; Doğaner, Y. 2005, s ; Demircioğlu, İ.H. 2010, s.65-69; Dönmez, C. ve Yazıcı, K. 2008; Erdas, S., 2006, s.9-24; Emiroğlu, G. 2006, s ; Kaymakçı, S., Er, H., Kaymakçı, S., 2012, s ; Kömürcü, Z. 2002; Köstüklü, N. 2005, s.43-50; U.Kadir, (2011); Saray, M., ve Tosun H., 2005; Safran, M. 2006; Şanlı, M. 1992; Şimşek, A.,2002, s.1-10; Şimşek, A., Güler, M., 2013; Şimşek, A. Öztürk,Ş.Y., 2013, s ; Toprak, Z.,Tanör B.,Berktay H. 1997; Metin, C. 2006, s.45-56; Metin, C. 2006, s ; Öner,M., Öner G., 2014; Yılmaz, M. 2006, s.3-6; Yılmaz, M.S. 2006, s ) 112

7 Kaynakça Abadan Y., (1962). İnkılâp Tarihine Giriş, Ankara. Akbaba, B.(2009), Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Dersinin Öğretimine Yönelik Bir Durum Değerlendirmesi (Gazi Üniversitesi Örneği), TSA/ Yıl:13,S:1, Nisan Akbaba, B. (2009). Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Dersinin Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlar (Gazi Üniversitesi Örneği), Gazi Akademik Bakış Dergisi, 1 (2): Alperen, B. (2008). Tarih Öğretmenlerinin Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersinin Öğretimine İlişkin Görüşlerinin Çeşitli Değişkenler (Kıdem, Mezuniyet, Okul türü ve Cinsiyet) Açısından İncelenmesi, (Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Arslan, A. (2005). İnkılâp Tarihi Derslerinde Başarı Nasıl Sağlanabilir?, İlk ve Orta Öğretim Kurumlarında Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Konularının Öğretimi: Mevcut Durum, Sorunlar ve Çözüm Önerileri, (Haz. Mehmet Saray-Hüseyin Tosun), Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları: Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi, (2011). (Komisyon: Turan, R., Safran M., Hayta N., Çakmak, M. A., Dönmez,C., Şahin M.) Okutman Yayıncılık, Ankara. Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi, (2010). Ömer U., Mustafa M., Abdurrahman Ü., Cem K., Adalet Yayınevi, Ankara. Atatürkçülük (3. Kitap), (1986). Atatürkçü Düşünce Sistemi, Kara Harp Okulu, Ankara. Bakar, Y. (2001). Ankara Merkez İlçelerdeki Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersinin Öğretiminde Öğretmenin Yöntem Seçimini Etkileyen Faktörler, Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Candan, A. S. (1998), Kavramlara Dayalı Tarih Öğretimi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Candan, A. S., Koçer, Ö. (2013) Tarih Dersindeki Kavramların Algılanma Düzeylerine İlişkin Bir Değerlendirme, Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi Bölüm, 2, No. 1, Mart, Karabük Üniversitesi, Cihan, G. (2005). Orta Öğretim Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersi 1998 Programında Önerilen Ders Araç Gereçlerinin (Materyallerin) Değerlendirilmesi ve Öneriler, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Delen, Salih (2007). İlköğretim ve Ortaöğretimde Öğretmen Görüşlerine Göre Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersinin Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Demircioğlu, İ.H. (2010). Tarih Öğretiminin Amaçları, Tarih Nasıl Öğretilir, (Editör: Mustafa Safran), İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi, Develioğlu F., (1986). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara. Doğaner Y. (2005). Yüksek Öğretimde Atatürk İlke ve İnkılâplarının Öğretimi ile İlgili Düşünceler, İlk ve Orta Öğretim Kurumlarında Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Konularının Öğretimi, Mevcut Durum, Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Haz: Mehmet Saray-Hüseyin Tosun, Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Doğaner, Y. (2005). Yüksek Öğrenimde Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Dersinin Öğretiminde Karşılaşılan Problemler ve Yeni Yaklaşımlar,. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. 21, (62): Dönmez, C. ve Yazıcı, K. (2008). T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Konularının Öğretimi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Eroğlu, H., (1982). Türk İnkılâp Tarihi, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul. Erdas, S., (2006). Atatürk ten Günümüze Türk İnkılâp Tarihi Derslerine Genel Bir Bakış, Türk Eğitim Sisteminde Atatürkçülük ve Cumhuriyet Tarihi Öğretimi, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara, Emiroğlu, G. (2006). İlköğretim Düzeyinde İnkılâp Tarihi Ders ve Konularının Öğretimi: Metot ve Etkinlikler, Türk Eğitim Sisteminde Atatürkçülük ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Öğretimi, (Editör; Dr. Yasemin Doğaner), Birinci Basım, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yayınları, İhtilâller ve Darbeler Tarihi, (1974). Tercüme: Sabiha Bozbağlı, İstanbul. Kaymakçı, S., Er, H., Türk İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Konularının Öğretimi Çukurova Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Adana. Kaymakçı, S.(2012), Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının İnkılâp Tarihi Öğretiminde Kullanılan Bazı Kavramları Anlama Düzeyi, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. I, Kömürcü, Z. (2002). İlköğretim 8. Sınıf Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersinde Yer Alan Kavramların Kazandırılma Düzeyi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Karal E. Z., (1981). Atatürk'ten Düşünceler, İstanbul. Köstüklü, N. (2005). İlk ve Ortaöğretimde Atatürk İlke ve İnkılâpları ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Nasıl Öğretilmeli? Bazı Tespit ve Öneriler, İlk ve Ortaöğretim Kurumlarında Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve 113

8 Atatürkçülük Konularının Öğretimi: Mevcut Durum, Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Ankara: AKDTYK Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Kurtcephe İ., Aydın B., (2007). Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, Alp Yayınevi, Ankara. Okandan R., (1961). Umumi Amme Hukuku, İstanbul. Ulusoy, K., (2011). Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi İle Atatürkçülük Konularının Öğretimi (Özel Öğretim Yöntemleri İle),Maya Akademi Yayınlılık, Ankara. Şehirli, Y. A., (2007). Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları, Trakya Üni., Edirne. Mumcu A., (1997). Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi, Anadolu Üniversitesi, Açıköğretim Fakültesi Yayınları, No:555, Eskişehir. Mumcu A., (1983). Tarih Açısından Türk Devriminin Temelleri ve Gelişimi, İnkılâp ve Aka Kitapevleri, İstanbul. Safran, M. (2004). Eğitimbilimi Açısından Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Öğretimi, ( ),(Editörler: Yediyıldız,B.,Ertan,F.T.,Üstün,K.) Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi nde Yöntem Arayışları,Ankara:Hacettepe Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yayınları. Saray, M., ve Tosun H., (2005), İlk ve Orta öğretim kurumlarında Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Konularının Öğretimi: Mevcut Durum, sorunları ve çözüm Önerileri. Atatürk Araştırma Merkezi. Selek S., (1968). Anadolu İhtilali, 4. Bası, İstanbul. Safran, M. (2006). İnkılâp Tarihi Öğretimine Yaklaşım Sorunları, Tarih Eğitimi Makale ve Bildiriler, Gazi Kitabevi. Şanlı, M. (1992). İnkılâp Tarihi Dersinin Öğretimi ile İlgili Sorunlar Ortaöğretim Kurumlarında İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Öğretimi ve Sorunları, (Haz. Mahmut Âdem, Kasım Karakütük) Türk Eğitim Derneği Yayınları, Ankara. Şimşek, A.,(2002). İnkılâp Tarihi Derslerinin Gerekçeli Tarihçesi, Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fak. Dergisi, Cilt 18, Sayı 1, Şimşek, A., Güler, M., (2013). Öğretmen ve Öğretmen Adayı Görüşlerine Göre Lise Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Dersinin Öğretiminde Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 14, Sosyal Bilgiler Öğretimi Özel Sayısı. Şimşek, A., Öztürk, Ş.Y.,(2013).Tarih Eğitimi Alanında Yayınlanmış Türkçe Makaleler Bibliyografyası,Türk Tarih Eğitimi Dergisi, 2 (1), Timur T., (1968). Türk Devrimi, Ankara. Toprak, Z.,Tanör B.,Berktay H. (1997). İnkılâp Tarihi Dersleri Nasıl Okutulmalı? Sarmal Yayınları, İstanbul. Türk Hukuk Kurumu, Türk Hukuk Lûgatı, (1998). Başbakanlık Basımevi, Ankara. Türk Hukuk Lügati, (1998). Ankara. Türk Dil Kurumu Sözlüğü, (1998). Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara. Türk Dil Kurumu, Türkçe Sözlük, (2005). Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara. Meydan Larousse, (1971). Rönesans maddesi, Meydan Yayınevi, İstanbul. Metin, C. (2006). T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Konularının Ortaöğretimde Öğretimi: Ders Kitaplarının Değerlendirilmesi, Türk Eğitim Sisteminde Atatürkçülük ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Öğretimi, (Ed. Yasemin Doğaner), Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara, Metin, C. (2006). T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Konularının Ortaöğretimde Öğretimi: Ders Kitaplarının Değerlendirilmesi, Türk Eğitim Sisteminde Atatürkçülük ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Öğretimi, (Editör; Dr. Yasemin Doğaner), Birinci Basım, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yayınları, Öner,M., Öner G., Ortaokul ve 8. Sınıf Öğrencilerinin Atatürk İlke ve İnkılâplarını Kavrama Düzeylerine İlişkin Tutumları, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, Mayıs 2014 Cilt:3 Sayı:2. Yılmaz, M. (2006). Türk Eğitim Sisteminde Atatürkçülük ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Öğretimi, (Ed. Yasemin Doğaner), Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara: 3-6. Yılmaz, M.S. (2006). Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Konularının İlköğretimde Öğretimi, Türk Eğitim Sisteminde Atatürkçülük ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Öğretimi, (Editör; Dr. Yasemin Doğaner), Birinci Basım, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yayınları, YÖK Komisyon, (1990), Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi, C. 1/1, Ankara. Web siteleri: %BCmet_darbesi tr reforme%0d%0a, Bkz. Fransızca-Türkçe Sözlük, ransizca ve 114

9 C3%BCl&lang=tr-en -en Fda%C5%9Fla%C5%9Fma&lang=tr-en Fme&lang=tr-en &lang=tr-en %A2l&lang=tr-en =gts&guid=tdk.gts.526ade89d5b9e %A2l&lang=tr-en %BCmet+Darbesi&lang=tr-en =gts&guid=tdk.gts.526adda595dc %C5%9Fma-nedirbat%C4%B1l%C4%B1la%C5%9Fma-ne-demek Erişim saat: